KRYSTALOIDY I ROZTWORY KOLOIDALNE
G.ANDRYSKOWSKI

ZAKŁAD FARMAKOLOGII TERAPII MONITOROWANEJ Z ODDZIAŁEM CHORÓB WEWNĘTRZNYCH

PŁYNY INFUZYJNE PODAWANE SĄ MIĘDZY INNYMI W CELU:

Uzupełnienia płynów organizmu, np. Krwi utraconej w wyniku krwotoku,

Leczenia zaburzeń gospodarki wodno - elektrolitowej lub kwasowo - zasadowej,

Żywienia pozajelitowego.

Drogi podania:

Najczęściej płyny infuzyjne podaje się dożylnie (łac. infusio intravenosa), zwykle do żyły łokciowej. W ten sposób można podać do 4 l płynu na dobę. Szybkość podawania płynu musi być dostosowana do możliwości kompensacyjnych organizmu. Jeśli płyn jest izoosmotyczny można podawać 120 kropli na minutę. Roztwory hiperosmotyczne (o ciśnieniu osmotycznym wyższym od fizjologicznego) podaje się wolniej, z szybkością odwrotnie proporcjonalną do ich ciśnienia osmotycznego. Emulsje, zawierające fazę olejową podaje się bardzo ostrożnie i powoli, z szybkością 3-5 kropli/min.

Drogi podania - (dotętnicze)

Inna drogą jest podanie dotętnicze (łac. infusio interartelialis). Tą drogą podaje się krew i leki krwiozastępcze. Dotętniczo podaje się płyny pod ciśnieniem, pacjentom w ciężkich stanach, np. bez wyczuwalnego tętna.

Drogi podania - podskórnie:

Najrzadziej wykorzystywaną drogą podania płynów infuzyjnych jest podanie podskórne (łac. infusio subcutanea). Używa się go, gdy dostęp do żył jest utrudniony, np. u osób starszych i dzieci.

Płyny infuzyjne muszą spełniać następujące kryteria:

• jałowość

• apirogenność,

• brak zanieczyszczeń nierozpuszczalnych,

• według FP VI nie mogą także zawierać konserwantów

Wymagania względne to:

IZOHYDRIA - pH powinno być możliwe zbliżone do fizjologicznego pH krwi (7,35-7,45). Czasem ze względu na trwałość lub rozpuszczalność substancji zawartych w płynie infuzyjnym konieczne jest obniżenie lub podwyższenie pH. Dopuszczalne jest podawanie płynów o pH od 6,5 do 7,8.

IZOJONIA - skład elektrolitowy płynu powinien być zgodny z fizjologicznym, lub (u pacjentów z zabużoną gospodarką elektrolitową) doprowadzać do stanu prawidłowego.

IZOOSMOTYCZNOŚĆ - ciśnienie osmotyczne płynów powinno być zbliżone do fizjologicznego (ok. 300 mOsm/l). Niekiedy, w celach leczniczych, konieczne jest użycie płynów o innym ciśnieniu osmotycznym. Roztwory hipoosmotyczne (do 150 mOsm/l) można stosować w celu nawadniania pacjenta, a hiperosmotyczne ( do 2000 mOsm/l) w przypadku przewodnienia.

Czym są środki krwiozastępcze?

Środki zastępcze krwi są to płyny, które przetoczone dożylnie uzupełniają utraconą objętość krwi i utrzymują przez kilka godzin skuteczne warunki hemodynamiczne. Przez rozcieńczenie krwi i zmniejszenie jej lepkości zwiększa się ponadto przepływ tkankowy” (Współczesna Transfuzjologia, pod red. prof. dr hab. med. Witold Rudowski, prof. dr hab. med. Sławomir Pawelski, Warszawa 1985, str. 147).

Płyny infuzyjne:

Roztwory elektrolitowe: (0,9% i 10% NaCl, Płyn Ringera, Płyn wieloelektrolitowy.) Sterofundin, Jonosterin.

Roztwory weglowodanów (5% ,10%, 20%,40% Glukoza)

Roztwory koloidowe:(5% i 25% albuminy,6% HAES, Hydroksyetyloskrobia [10% Pentastarch], Dekstran 40 - 10%, Dekstran 70 - 6%, Żelatyny -Gelofusine 4%, Haemaccel 3,5%.)

Mannitol - osmoterapia

CHLOREK SODU

Działanie:

Fizjologiczny roztwór NaCl odgrywa podstawową rolę w utrzymaniu homeostazy organizmu.

Sód jest najważniejszym elektrolitem płynu pozakomórkowego.

W przypadku prawidłowej glikemii i sprawnej czynności wydalniczej nerek jony sodowe wraz z jonami chlorkowymi determinują efektywną molalność osocza.

Zmiany stężenia jonów sodu pociągają za sobą ruch wody pomiędzy przestrzenią śródkomórkową a pozakomórkową.

Chlor jest najważniejszym anionem płynu pozakomórkowego, ok. 87,6% chloru ustrojowego mieści się w przestrzeni pozakomórkowej, a jedynie 12,4% znajduje się w przestrzeni śródkomórkowej.

Prawidłowe stężenie sodu w surowicy krwi wynosi 135-145 mmol/l, a stężenie chloru waha się w granicach 95-105 mmol/l.

Pozajelitowe podawanie 0,9% roztworu NaCl uzupełnia niedobory płynów ustrojowych, działa nawadniająco i słabo diuretycznie.

Wskazania:

W trakcie zabiegów i po zabiegach chirurgicznych, w celu uzupełnienia niedoborów jonów sodu lub chloru powstających na skutek zaburzeń gospodarki elektrolitowej

W stanach odwodnienia będących wynikiem:

1. oparzenia,

2. urazów,

3. obfitych biegunek,

4. wymiotów, we wstrząsie,

5. odwodnieniu izotonicznym i hipotonicznym.

Roztwory fizjologiczne NaCl stosowane są miejscowo do przemywania i przepłukiwania oczu, nosa, gardła.

Chlorek sodu przeciwwskazania:

• Głębokie zaburzenia gospodarki elektrolitowej przebiegające z hipokaliemią, hipernatremią, hiperchloremią,

• przewodnienie organizmu,

• niewydolność nerek z bezmoczem,

• obrzęk płuc.

• należy zachować szczególną ostrożność w przypadkach niewydolności serca, w obrzękach, chorobach serca, niewydolności nerek, stanach przedrzucawkowych.

Chlorek sodu interakcje:

W CZASIE PODAWANIA PREPARATU NIE NALEŻY STOSOWAĆ INNYCH LEKÓW ZAWIERAJĄCYCH JONY CHLORKOWE I SODOWE.

Działania niepożądane:

- jatrogenne przewodnienie hipertoniczne (przyrost masy ciała, obrzęki, wzmożone napięcie skóry, zastój w krążeniu płucnym, tachykardia, zmęczenie, napięte żyły szyjne),

- hipernatremia,

- gorączka,

- bóle i zawroty głowy,

- nudności, wymioty, niepokój,

- kurcze,

- splątanie, śpiączka.

Chlorek sodu ciąża i laktacja:

ROZTWORY CHLORKU SODU

MOGĄ BYĆ STOSOWANE W OKRESIE CIĄŻY I KARMIENIA PIERSIĄ.

Dawkowanie:

Indywidualne i.v. w zależności od wieku, stanu klinicznego chorego, masy ciała, stężenia elektrolitów, molalności osocza. Dorośli: i.v. z reguły 1-4 l/d z prędkością do 500 ml/h wyjątkowo do 1000 ml/h. Miejscowo: krople do oczu i nosa.

Uwagi:

Przed podaniem większych ilości fizjologicznego roztworu NaCl należy ogrzać go do temperatury ciała.

POTAS - DZIAŁANIE:

Potas jest najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym

Powoduje zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych (działa antagonistycznie w stosunku do wapnia), przeciwdziała pęcznieniu komórek.

Jego obecność jest niezbędna do syntezy białek w rybosomach.

Jest również niezbędnym elementem wielu procesów enzymatycznych. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśni.

Ma wpływ na gospodarkę wodną, kwasowo-zasadową organizmu, bierze udział w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego.

W płynie wewnątrzkomórkowym znajduje się ok. 95% całkowitej ilości potasu w organizmie,

Potas wskazania:

• leczniczo w stanach niedoboru potasu,

• w przedawkowaniu glikozydów naparstnicy.

• profilaktycznie w przypadkach leczenia glikozydami naparstnicy, kortykosteroidami oraz lekami moczopędnymi, zwłaszcza tiazydowymi.

Potas przeciwwskazania:

1. hiperkaliemia,

2. ostra i przewlekła niewydolność nerek,

3. niewydolność kory nadnerczy,

4. hipowolemia z hiponatremią,

5. stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas.

6. należy zachować ostrożność w chorobach serca, po oparzeniach, w stanach ostrego odwodnienia.

Potas interakcje:

Może prowadzić do hiperkaliemii :

• jednoczesne podawanie preparatów potasu

• leków moczopędnych oszczędzających potas,

• indometacyny i niektórych innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych

• inhibitorów enzymu przekształcającego angiotensynę.

• dieta zawierająca duże ilości soli kuchennej prowadzi do zwiększenia wydalania potasu z moczem.

Potas działania niepożądane:

W przypadkach hiperkaliemii pojawiają się objawy:

• osłabienia mięśni,

• parestezje,

• niedowład,

• obniżenie ciśnienia krwi,

• zaburzenia rytmu serca, aż do bloku i zatrzymania czynności serca.

W przypadkach pojawienia się objawów kardiotoksyczności pod kontrolą EKG stosuje się 2-3 mmol wapnia (10 ml 10% glukonianu wapnia) we wlewie kroplowym w ciągu 1-5 min. W celu zmniejszenia stężenia potasu podaje się i.v. 5-15 j. insuliny w 500 ml roztworu glukozy w ciągu 5-15 min. W razie potrzeby oba wlewy można powtórzyć.

Potas dawkowanie:

We wlewie kroplowym nie należy podawać potasu szybciej niż 20 mmol/h. Dzieci: do 2 mmol/kg mc./d i.v. w rozcieńczeniu 2 mmol/100 ml rozpuszczalnika. W przypadku obecności znacznego niedoboru potasu w organizmie można zwiększyć dawkę dobową.

Uwagi: 1 mmol (1 mEq) potasu odpowiada 39,1 mg. W 10 ml 15% KCl jest zawarte 20 mmol (20 mEq) potasu. W trakcie leczenia konieczna jest kontrola stężenia potasu we krwi i EKG. Przygotowując roztwór chlorku potasu do wlewu i.v. jako rozpuszczalnika należy użyć 0,9% roztwór NaCl lub 5% roztwór glukozy.

WAPŃ DZIAŁANIE:

1. współtworzy tkankę kostną;

2. odgrywa ogromną rolę w utrzymaniu prawidłowej czynności wielu mechanizmów regulacyjnych,

3. wpływa na działanie licznych enzymów,

4. jest przekaźnikiem informacji wewnątrzkomórkowej

5. niezbędnym elementem procesu krzepnięcia krwi;

6. wpływa na przewodnictwo nerwowe

7. wpływa na kurczliwość mięśni poprzecznie prążkowanych.

8. Zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, dzięki czemu wykazuje działanie przeciwwysiękowe, przeciwobrzękowe, przeciwalergiczne i przeciwzapalne.

Wapń- wskazania:

1. Niedobory wapnia będące wynikiem zaburzeń wchłaniania, długotrwałego odżywiania pozajelitowego, nieprawidłowej diety, nadmiernego odkładania się soli wapnia w tkance kostnej, przetaczania krwi;

2. okresy zwiększonego zapotrzebowania na wapń - okres intensywnego wzrostu dzieci i młodzieży, ciąża, okres karmienia piersią, rekonwalescencja;

3. leczenie tężyczki,

4. krzywicy, złamań kości, demineralizacji kości;

5. profilaktyka i leczenie osteoporozy;

6. leczenie hiperfosfatemii w celu zmniejszenia stężenia fosforanów we krwi;

7. w leczeniu wspomagającym chorób alergicznych i stanów zapalnych,

8. w zatruciach solami metali ciężkich, czterochlorkiem węgla, solami magnezu i fluoru.

Wapń przeciwwskazania:

1. Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

2. hiperkalcemia (spowodowane np. nadczynnością przytarczyc, hiperwitaminozą wit. D, przerzutami nowotworowymi do kości, szpiczakiem mnogim),

3. hiperkalciuria,

4. niewydolność nerek.

5. Osobom otrzymującym glikozydy nasercowe lub epinefrynę soli wapnia nie należy podawać pozajelitowo, a jedynie p.o.

6. Należy zachować ostrożność u chorych na kamicę nerkową, sarkoidozę, choroby serca.

7. Stosowanie chlorku wapnia jest przeciwwskazane u chorych z niewydolnością oddechową i kwasicą.

8. Nie należy podawać go i.m.

Wapń interakcje:

• Leku nie należy stosować jednocześnie z tetracyklinami i związkami fluoru, ponieważ sole wapnia zmniejszają ich wchłanianie (zaleca się 3 godziny przerwy pomiędzy ich podaniem).

• Należy zachować dużą ostrożność w przypadku jednoczesnego podawania glikozydów naparstnicy,

• Sole wapnia mogą osłabiać działanie werapamilu i innych antagonistów wapnia.

• Tiazydy, nasilając zwrotne wchłanianie wapnia, mogą prowadzić do hiperkalcemii.

• Wapń

Działania niepożądane:

• Pozajelitowe podawanie dużych dawek soli wapnia łączy się z ryzykiem hiperkalcemii (brak łaknienia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wielomocz, osłabienie mięśniowe, kamica nerkowa, zaburzenia rytmu serca, śpiączka).

• Podawanie i.m. może być przyczyną martwicy i zwapnienia tkanek miękkich.

• Zbyt szybkie podawanie i.v. preparatów soli wapnia może powodować zaburzenia rytmu serca, rozszerzenie naczyń obwodowych i zaczerwienienie twarzy, poty, kredowy smak w ustach i objawy hiperkalcemii.

• W przypadku przedawkowania stosuje się nawodnienie i forsowną diurezę (furosemid) oraz kalcytoninę.

Wapń ciąża i laktacja:

Można stosować w ciąży i okresie karmienia piersią.

Dawkowanie:

I.v. jednorazowo 2,25-4,5 mmol (patrz też preparaty). P.o. zazwyczaj do 50 mmol/d. W leczeniu osteoporozy dorosłym p.o. 500-2000 mg wapnia na dobę.

Uwagi:

W trakcie leczenia konieczne jest kontrolowanie stężenia wapnia we krwi. 1 g laktoglukonianu wapniowego zawiera 129 mg (3,2 mmol) zjonizowanego wapnia. Przepisując preparaty wapniowe, należy zawsze sprawdzić ilość wapnia elementarnego. Tabletki rozpuszczalne (musujące) są z reguły lepiej wchłaniane.

PŁYN WIELOELEKTROLITOWY - skład:

1. NaCL

2. KCl

3. CaCl₂ x 6 H₂O

4. MgCl₂ x 6 H₂O

5. CH₃COONa x 3 H₂O

6. Na₃C₆H₅O₇ x 2 H₂O

PŁYN RINGERA -skład:

1. NaCL

2. KCl

3. CaCl₂ x 6 H₂O

Roztwory koloidowe:
Różnice

efekt obojętnościowy

własności reologiczne

okres półtrwania w surowicy

objawy niepożądane

Albuminy

Podaje się w celu:zwiększenia objętości śródnaczyniowej i hipoalbuminemii.

Efekt przetoczenia: 25% roztwór albumin powoduje 3-4 krotne zwiększenie objętości osocza w stosunku do podanej objętości.

Funkcja transportowa albumin dla leków i substancji endogennych jest znacząca w wielu aspektach np.toksyczności leków.

Albuminy są korzystne w leczeniu septycznych chorych.

Dextran

Dekstran jako substancja jest znany od przeszło 100 lat (...). Okazał się skutecznym środkiem krwiozastępczym osocza oraz wykazał wiele właściwości, których nie podejrzewano w okresie wprowadzenia środka do użytku klinicznego, jak działanie przeciwzakrzepowe czy polepszające przepływ krwi” (Współczesna transfuzjologia, str. 154).

DEKSTRAN

Działanie:

Wielkocząsteczkowy polimer glukozy stosowany w roztworach jako środek zwiększający objętość krwi krążącej. Po podaniu dożylnym krótkotrwale podnosi ciśnienie koloidoosmotyczne krwi, wiąże wodę i zwiększa objętość osocza (1g dekstranu wiąże 20 ml wody).

Zmniejsza lepkość krwi, przeciwdziała agregacji krwinek, we wstrząsie ma korzystny wpływ na przepływ włośniczkowy krwi.

Po podaniu we wlewie i.v. t_1/2 wynosi 3-8 h. Wydalanie następuje przez nerki, w mniejszym stopniu przez płuca. Niewydalony dekstran jest metabolizowany w wątrobie do CO₂ i wody.

Dekstran nie ma właściwości wiązania i przenoszenia tlenu i nie może być stosowany jako substytut pełnej krwi.

Dekstran:

• Dekstran 40 000 - 10% roztwór; czas półtrwania wynosi 3-4 godzin. Posiada lepszy wpływ na mikrokrążenie niż Dekstran 70 000.

• Dekstran 70 000 - 6% roztwór, czas półtrwania wynosi 6-8 godzin . Posiadając masę cząsteczkową zbliżoną do albuminy wywiera najbardziej aktywne działanie koloidoosmotyczne. Jest ono podstawą działania hemodynamicznego, czyli zwiększanie objętości osocza które wynika ze zdolności wiązania wody.

Dekstran wskazania:

1. Zwiększanie objętości osocza, pomocniczo w leczeniu niektórych postaci wstrząsu hipowolemicznego (m.in. pourazowego, krwotocznego, po oparzeniu i zabiegu chirurgicznym).

2. Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u pacjentów poddawanych zabiegom operacyjnym związanych z dużym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych.

3. W zabiegach chirurgicznych z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego jako główny płyn lub składnik płynu do wypełnienia aparatu płuco-serce.

4. Pomocniczo w poprawianiu właściwości reologicznych krwi w stanach jej nadmiernego zagęszczenia, w zaburzeniach mikrokrążenia.

Dekstran przeciwwskazania:

1. nadwrażliwość na dekstran,

2. zagrażający lub rozwinięty obrzęk płuc,

3. ciężka niewydolność krążenia,

4. skazy krwotoczne, małopłytkowość, hipofibrynogenemia,

5. krwotoczny udar mózgu,

6. ciężkie nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek ( stężenie kreatyniny w osoczu powyżej 177 mmol/l) z oligurią lub anurią.

7. stany wymagające ograniczenia podaży sodu.

PRZECIWWSKAZANIA DO PRZETOCZENIA 6% ROZTWORU DEKSTRANU 70 STANOWI NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA Z ZASTOJEM, JAWNA SKAZA KRWOTOCZNA - ZWŁASZCZA MAŁOPŁYTKOWA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK Z ANURIĄ LUB OLIGURIĄ. (...) PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA DEKSTRANU 40: NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA Z ZASTOJEM NEREK, SKAZA KRWOTOCZNA - GDY PRZETACZANY JEST JAKO ŚRODEK OSOCZOZASTĘPCZY KONIECZNE JEST DODATKOWE DOSTARCZENIE WODY W POSTACI PŁYNÓW ELEKTROLITYCZNYCH LUB IZOTONICZNEGO ROZTWORU GLUKOZY”.

DEKSTRAN DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• odczyny alergiczne do wstrząsu anafilaktycznego włącznie,

• nudności, wymioty,

• gorączka, bóle stawowe, skurcz oskrzeli,

• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,

• przeciążenie układu krążenia.

• W przypadku upośledzenia czynności nerek dekstran może spowodować bezmocz. W przypadku zbyt szybkiego wlewu może dojść do obrzęku płuc.

Dekstran ciąża i laktacja:

KATEGORIA C. NIE ZALECA SIĘ STOSOWANIA W CIĄŻY I OKRESIE KARMIENIA PIERSIĄ!!!!!!

Dawkowanie:

W zwiększaniu objętości osocza, pomocniczo we wstrząsie: dorośli zwykle 500-1000 ml/d z szybkością 60-70 kropli/min.

Dekstran:

Podobnie jak i inne płyny koloidalne infuzyjne dekstran [więc również i jego związki, które też są płynami koloidalnymi] może wywoływać odczyny poprzetoczeniowe.

Klinicznie może to być lekki odczyn, jedynie z objawami skórnymi, lub też ciężki wstrząs, niekiedy śmiertelny. Częstość objawów anafilaktoidalnych jest niska i wynosi 0,025% dla dekstranu 70 (...), 0,013% dla dekstranu 40, (...), a 0,017% i 0,019% odpowiednio w polskim materiale. Częstość śmiertelnych odczynów uczuleniowych wynosi 0,003% (D40) i 0,004% (D70).

Dekstran:

Patomechanizm tych odczynów został wyjaśniony w ostatnich latach przez badaczy szwedzkich, którzy stwierdzili, że ciężkie odczyny wywoływane przez przetoczenie dekstranu są spowodowane przez immunologiczne czynne kompleksy, wytworzone przez przeciwciała reagujące z dekstranem, głównie IgG

Chorzy uczuleni na przetoczenie dekstranu mają w większości wysokie miano przeciwciał, wytworzone po przebyciu zakażeń bakteriami mającymi wielocukry z determinantami antygenowymi, indukowane przez surowy dekstran, pochodzący z przewodu pokarmowego lub z pokarmów zawierających zanieczyszczony dekstranem cukier.

Dekstran:

U chorych takich po przetoczeniu wytwarzają się duże kompleksy immunologicznie czynne z następowym uczynnieniem układów enzymatycznych osocza i płytek krwi, prowadzącym do wystąpienia objawów klinicznych. Łagodne odczyny I i II stopnia (...) nie są niebezpieczne i zazwyczaj ustępują po przerwaniu przetaczania, ewentualnie po leczeniu objawowym”

ODCZYNY III I IV STOPNIA SĄ WIĘC JUŻ NIEBEZPIECZNE DLA ŻYCIA.

I LEKKI:

Zmiany skórne i (lub) niewielki wzrost temperatury, zmiana ogólnego samopoczucia

II ŚREDNI:

Nudności, ból głowy, zaczerwienienie twarzy, parestezje, duszność, ból w klatce piersiowej, dreszcze, wzrost temperatury, przyspieszenie czynności serca, obniżenie CIŚNIENIA KRWI O OK. 2,67 KPA (20 MM HG)

III CIĘŻKI:

Wymioty, duszność, ból w klatce piersiowej, ból w okolicy lędźwiowej, przyspieszenie czynność serca powyżej 140/min, obniżenie ciśnienia krwi poniżej 9,33 kPa (70 mm Hg), SKURCZ OSKRZELI

IV WSTRZĄS:

Zaburzenia świadomości, zaburzenia krążenia i oddychania zagrażające życiu i/lub zatrzymanie krążenia i oddechu (podkreślenie nasze).

HYDROKSYETYLOSKROBIA - HAES

Działanie:

Syntetyczny niebiałkowy koloid zwiększający objętość osocza. Powstaje w wyniku hydrolizy skrobi. Lek nie ma zdolności transportowania tlenu.

Wskazania:

- hipowolemia (zabiegi chirurgiczne, odwodnienie, urazy),

- wstrząs hipowolemiczny,

- przed zabiegami operacyjnymi w celu uzyskania autologicznej krwi

Hydroksyetyloskrobia - HAES - przeciwwskazania:

• Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub skrobię,

• ciężkie zaburzenia krzepnięcia,

• hipofibrynogenemia,

• krwawienie wewnątrzczaszkowe,

• zastoinowa niewydolność serca,

• niewydolność nerek przebiegająca ze skąpomoczem lub bezmoczem,

• hiperwolemia.

• Ostrożnie u pacjentów z chorobami wątroby w wywiadzie.

INTERAKCJE: NIE NALEŻY MIESZAĆ Z INNYMI ROZTWORAMI W TYM SAMYM POJEMNIKU.

Hydroksyetyloskrobia - HAES -działania niepożądane:

1. reakcje nadwrażliwości, w tym bardzo rzadko wstrząs anafilaktyczny,

2. obrzęk płuc,

3. krwawienia, przedłużenie czasu protrombinowego, czasu krwawienia

4. obrzęk kończyn dolnych,

5. powiększenie węzłów chłonnych,

6. gorączka,

7. ból w klatce piersiowej,

8. bradykardia, dreszcze, wymioty, ból głowy lub mięśni.

Hydroksyetyloskrobia - HAES

Dawkowanie: Stosować w powolnym wlewie i.v. We wstrząsie w leczeniu i zapobieganiu niedoborowi krwi krążącej do 33 ml/kg mc./d roztworu o stężeniu 6% lub do 20 ml/kg mc./d roztworu 10%. U niektórych chorych konieczne może być zastosowanie większej dawki.

UWAGI: NIE ZAMRAŻAĆ, NIE OGRZEWAĆ. PRZECHOWYWAĆ W TEMPERATURZE POKOJOWEJ. KRÓTKOTRWAŁA EKSPOZYCJA NA TEMPERATURĘ POWYŻEJ 40°C NIE WPŁYWA NA TRWAŁOŚĆ PREPARATU.

MANNITOL DZIAŁANIE:

• Podstawowy diuretyk osmotyczny.

• Działa przez zwiększenie ciśnienia osmotycznego w płynie zewnątrzkomórkowym i przemieszczanie wody z wnętrza komórek do płynu śródmiąższowego i osocza.

• Zwiększa wydalanie sodu i chlorków.

• (Ten mechanizm jest odpowiedzialny za zmniejszenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego i wewnątrz gałki ocznej)

• Roztwór 5,07% jest izoosmotyczny z surowicą krwi.

Mannitol wskazania:

1. I.v. Leczenie fazy oligurii w ostrej niewydolności nerek zanim stanie się nieodwracalna.

2. Redukcja ciśnienia wewnątrzczaszkowego i leczenie obrzęku mózgu.

3. Redukcja ciśnienia wewnątrzgałkowego, jeśli inne sposoby jego zmniejszania są nieskuteczne.

4. Nasilenie wydalania toksyn przez nerki (w zatruciach), tzw. diureza wymuszona.

5. Jako lek dodatkowy w czasie operacji chirurgicznych mogących mieć wpływ na stan wydolności nerek.

6. W leczeniu zaparć, przygotowaniu do zabiegów diagnostycznych na jelicie grubym.

7. Do przepłukiwania pęcherza podczas przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego stosowany w roztworze 2,5-5%.

Mannitol przeciwwskazania:

1. bezmocz,

2. obrzęk płuc,

3. czynne krwawienie wewnątrzczaszkowe,

4. ciężkie odwodnienie,

5. nasilająca się niewydolność serca lub zastój płucny po leczeniu mannitolem.

6. stosować ostrożnie u pacjentów z hiperwolemią, niewydolnością nerek, niedrożnością dróg moczowych, niewydolnością serca lub zagrożonych jej wystąpieniem

Mannitol interakcje:

• Unikać podawania jednocześnie z krwią (aglutynacja krwinek).

• Gdy konieczne jest jednoczesne podawanie krwi, należy dodać co najmniej 20 mEq sodu do 1 litra mannitolu.

• Dodanie sodu do 20% roztworu mannitolu może prowadzić do wytrącania się leku, dlatego ostateczny roztwór należy sprawdzić pod względem przejrzystości i wytrącania natychmiast po zmieszaniu.

• Do roztworu mannitolu nie dodawać KCl, innych elektrolitów ani leków.

Mannitol działania niepożądane:

• gorączka,

• zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia,

• zakrzepica żylna,

• martwica skóry,

• zastój płucny, kwasica,

• suchość ust,

• zaburzenia oddawania moczu (od wielomoczu do bezmoczu),

• obrzęk płuc lub zatrucie wodne, jeśli wydzielanie moczu nie jest adekwatne, obrzęki,

• ból głowy,

• drgawki,

• zaburzenia widzenia,

• nudności, wymioty,

• zawroty głowy,

• osutka,

• odwodnienie, niedociśnienie, tachykardia.

• Stosować ostrożnie u narkomanów - większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

• nadmierne wydalanie sodu, potasu, chlorków i ich następstwa.

Mannitol dawkowanie:

Dawka zależy od stanu chorego, zapotrzebowania na płyny i czynności nerek.

Generalnie najpierw podaje się dawkę uderzeniową w postaci 20% roztworu, a potem wlew ciągły 5% roztworu leku.

Należy podawać przez zestaw do przetoczenia z filtrem, wolno i ostrożnie do dużego naczynia, aby zapobiec podrażnieniu żyły.

I.v. podawać w dawce 50-200 g/d, zwykle ok. 100 g/d.

Testowa dawka (u chorych ze znaczną oligurią) 0,2 g/kg mc. (ok. 75 ml 20% roztworu mannitolu w ciągu 3-5 min, by utrzymać diurezę w wartościach 30-50 ml/h). Jeśli diureza nie ulega zwiększeniu, należy powtórnie podać dawkę testową.

Mannitol uwagi:

Kontrolować równowagę kwasowo-zasadową.

Lek może ulegać krystalizacji w niskiej temperaturze, zwłaszcza duże stężenia (powyżej 15%). Należy wówczas ogrzać do 56°C, następnie wstrząsnąć, schłodzić do temperatury ciała i podać. Przed użyciem skontrolować, czy nie ma zmętnienia lub kryształów.

ŻELATYNY

Środek ten jest krótkotrwały w działaniu. Znany jest on także pod nazwą Haemaccel 3,5%,Gelofusine 4%

Żelatyny:

Są to białka będące produktem rozpadu żelatyny.

Odznaczają się małym efektem objętościowym.

Można stosować je u pacjentów odwodnionych

Nie upośledzaja funkcji nerek

Przyczyniaja się do lepszego ukrwienia nerek i lepszej diurezy

Żelatyny:

Jako białka odznaczają się silnymi właściwościami alergogennymi- jest to zasadnicze zastrzezenie co do ich stosowania w lecznictwie

Zastosowanie: w stanach hipowolemicznych różnego pochodzenia

Przeciwwskzania: świeży zawał, zastoinowa niewydolność krążenia, anuria lub oliguria, wstrząs neurowolemiczny

---