5.10.2009

• Pojęcie i klasyfikacja mn rynków finansowych

• wg kryterium geograficznego

• wg natury przeprowadzonych operacji

• wg specyfiki instrumentów

• wg kryterium czasowego

• Nowe tendencje XX wieku:

• zmiana obowiązującej doktryny ekonomicznej

• wzrost ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego

• globalizacja

• deregulacja

• komputeryzacja

• rozwój intrumentów

• Nowe tendencje i trendy

• deintermediacja

• sekurytyzacja

• in house banking

• in house netting

• cash managenent system

• corporate finance

• Międzynarodowe centra finansowe

• główne centra finansowe świata

• giełdy światowe

• rynki pozagiełdowe

• uprzywilejowane centra finansowe

• raje podatkowe

• Eurorynki

• pojęcie, geneza i segmenty eurorynki

• rynek eurowalutowy, rynek eurokredytów

• rynek obligacji międzynarodowych

• rynek euroakcji i kwitów depozytowych

• Jednolity rynek bankowy UE

• proces tworzenia jednolitego rynku finansowego

• swoboda przepływu kapitałów

• dyrektywy o kluczowym znaczeniu dla funkcjonowania jednolitego rynku bankowego UE

• polityka internacjonalizacji banków

• Międzynarodowy Rynek Walutowy

• pojęcie, podział, uczestnicy

• tradycyjny rynek walutowy

• rynek kasowy i terminowy

• arbitraż, transakcje forward

• międzynarodowy rynek ubezpieczeń

• główne ośrodki międzynadodowego rynku ubezpieczeń

• char wybranych rynków ubezpieczeń

• globalizacja

• Ryzyko i rating oraz zaburzenia w funkcjonowaniu

• pojęcie i klasyfikacja ryzyka

• rating, agencje ratingowe, oceny klasyfikacyjne

• mn kryzysy finansowe

• rola instytucji finansowych w łagodzeniu skutków kryzysów (MFW, BŚ)

Literatura:

M. Wróblewski, MFW i BŚ wobec kryzysów walutowych, Toruń 2009

A. Szablewski, Migracja kapitału w globalnej wiosce, Warszawa 2009

E. Chrabąszczewska, L. Olęziak, Międzynarodowe rynki finansowe, Warszawa 2000

J. Nacewski, K. Zabielski, Globalny rynek finansowy, Łódź 2007

B. Bernaś, Finanse międzynarodowe, Warszawa 2006

J. Żabińska, Rola międzynarodowych organizacji w stabilizowaniu światowego systemu finansowego, Katowice 2005

A. Budnikowski Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Warszawa 2006

W. Nawrot, Emisja akcji w polsce w nowej europejskiej perpektywie jednolity rynek papierów wartościowych w ue, Wawa 206

L.Oreziak, fałszywe strachy przed euro, przegląd, 26.08.2007

12.10.2009

Globalizacja gospodarki a kryzysy walutowe i finansowe. MFW i BŚ.

Wielu ekonomistów łączy kryzys z 1929 z obecnym kryzysem, wielu również się z tą tezą nie zgadza. Nie można jednak charakteryzować sytuacji współczesnej bez porównania z minionymi kryzysami.

Po Bretton Woods pojawia się system dwóch siostrzanych instytucji. Upada on w latach siedemdziesiątych. Rosnące znaczenie dolara.

Globalizacja - proces ujednolicania świata, jako opozycja do regionalizacji, ale coraz częściej łączona z regionalizacją (nie ma globalizacji bez regionalizacji i na odwrót)

Autarkia - samowystarczalność, idea pojawia się w starożytnej Grecji.

International Monetary System - Międzynarodowy System Walutowych:

• „konwencja”, zaakceptowana przez przestrzegające ją strony

• praktyka

• reguły

• procedury wykonawcze

• dotyka mikroekonomii - przedsiębiorstw, ale działa też w skali globalnej, czyli makroekonomia

System waluty złotej:

• srebro do XVI wieku

• bimetalizm XVI-XIX wiek

• złoto - koniec XIX wieku

• współpraca monetarna (1871-1913), Wielka Brytania - promotor

System waluty sztabowo-złotej i dewizowo-złotej (1918-1939)

• okres destabilizacji systemu

• okres szalejącej w Europie inflacji

• krach giełdowy 1929

• deficyt współpracy na rzecz autonomicznych decyzji w płaszczyźnie międzynarodowych stosunków gospodarczych

Przesłanki zwołania konferencji w Bretton Woods:

• spotanie Harry Dexter White (USA) - John Maynard Keynes (UK)

• bolesne doświadczenia XX-lecia międzywojennego

• zniszczenia wojenne

• system pożyczek i kredytów - plan Marshala, OEEC, OECD

System z Bretton Woods:

• Memoriał Departamentu Skrabu USA z 1941 roku (postulat utworzenia międzynarodowego Funduszu i Banku)

• Konferencja w Bretton Woors (lipiec 1944), postulat stworzenia ładu ekonomicznego (walutowego), który miał wyznaczać parytet walut w złocie lub dolarach amerykańskich i określać zmiany parytetu po uzgodnieniu z Funduszem jedynie w przypadku zaburzeń bilansu płatniczego

• dolar - jądro całego mechanizmu

Zadania MFW:

• popieranie międzynarodowej współpracy monetarnej w trybie konsultacji i kooperacji w zakresie mn zagadnie walutowych

• wspieranie rozwoju i zrównoważonego wzrostu wymiany mn, a przez to popieranie i utrzymywanie wysokiego poziomu zatrudnienia i realnego dochodu oraz wspomaganie rozwoju zasobów produkcyjnych

• przyczynianie się do stabilizacji systemu walutowego, utrzymywanie uporządkowanych stosunków walutowych wśród państw członkowskich i unikanie deprecjacji walut w celach konkurencyjnych

• pomoc w stworzeniu multilateralnego systemu regulowania bieżących należności z tytułu transakcji między członkami i usuwaniu restrykcji dewizowych hamujących wzrost handlu światowego

• wzmocnienie zaufania między członkami za pomocą przekazywania im środków Funduszu (przy odpowiednim zabezpieczeniu) i umożliwianiu im w ten sposób korygowania szkodliwych odchyleń od bilansów płatniczych

• zmniejszenie nierównowagi międzynarodowych bilansów płatniczych państw członkowskich

Funkcje MFW:

• kontrolna - nadzorowanie przestrzegania przez kraje członkowskie ustanowionych przez MFW reguł postępowania dotyczących polityki walutowej, płatności mn i wymienialności walut (konsultacje ekspertów, przeglądy walutowe oraz polityki dewizowej państw członkowskich)

• operacyjna - dostarczanie krajom członkowskim środków finansowych w celu umożliwienia przestrzegania reguł MFW

• regulacyjna - stworzenie forum wielostronnych negocjacji i współpracy w dziedzinie mn stosunków walutowych (konferencje, seminaria, pomoc techniczna)

Instytucje MFW:

• Rada Gubernatorów - organ plenarny i międzyrządowy składa sięz gbernatorów (ministrów finansów) oraz prezesów lub zastępców)

• Rada Administracyjna (Wykonawcza) - podejmuje decyzje w sprawie umów kredytowyci nadzoruje ich realizacją, kieruje do Rady Gubernatorów zalecenia dotyczące zwiększenia wpłat członkowskich, na czele stoi Dyrektor Generalny MFW wybierany na 5 lat

Konstrukcja programów pomocowych w krajach kryzysowych - kryteria:

• działania dostosowawcze

• kryteria ilościowe - np. minimalny poziom rezerw walutowych

• kryteria jakościowe - zmiany strukturalne w gospodarce

• strukturalne punkty odniesienia

Warunki pomocy finansowej w latach 2007-2008 (transze kredytowe)

• wprowadzenie właściwej polityki gospodarczej, która da gwarancję rozwiązania problemów z bilansem płatniczym

• wdrożenie 3 letniego programu zmian strukturalnych

Specjalne ułatwienia:

• działania związane z przywróceniem zaufania rynku

• nadwyżka lub deficyt handlowy jest poza kontrolą władzy oraz kraj posiada inne porozumienia z którego otrzymuje wsparcie

• bilans płatniczy - satysfakcjonujący

Pomoc wyjątkowa:

• podjęcie rozsądnych działań przezwyciężających problemy bilansu płatniczego

• budowa zaplecza instytucjonalnego umożliwiającego uzyskanie większego wsparcia lub środków na zmiany strukturalne i makroekonomiczne

Ułatwienia dla krajów o niskim dochodzie

• wdrożenie 3 letniego programu obejmującego zmiany makroekonomiczne oraz strukturalne zmierzające do redukcji ubóstwa

• wdrożenie 1-2 letniego planu obejmującego dostosowania makroekonomiczne, opanowujące tzw. wstrząsy wewnętrzne oraz zmiany strukturalne łagodzące przyszłe szoki zewnętrzne

Aktywność kredytowa MFW do 2007:

• kryzys sueski (1956), szoki naftowe (1973 i 1979)

• kryzys meksykański (połowa lat osiemdziesiątych), argentyński

• kryzys w Azji Południowo-Wschodniej

• kryzys w Rosji

Bank Światowy - zadania:

• pomoc w odbudowie i rozwoju państw członkowskich przez ułatwianie inwestycji, łączenie z odbudową przedsiębiorstw zniszczonych w czasie II WŚ i przystosowaniem produkcyjnym

• koordynowanie własnych pożyczek ze środkami od organizacji mn

• popieranie długofalowego zrównoważonego wzrostu mn wymiany i utrzymywanie równowagi bilansów płatniczych przez zachęcanie do mn inwestycji

Grupa Banku Światowego:

• Międzynarodowa Korporacja Finansowa - powstała w 1956, wspieranie transformacji i rozwoju sektora prywatnego w krajach Europy Ś-W, przez przyciąganie kapitału zagranicznego i krajowego, udzielanie pomocy technicznej

• Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju - 1958, wspieranie finansowe projektów inwestycyjnych z zakresu odbudowy i rozwoju, głównie dla państw Afryki i Azji

• Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych - forum dyskusji i godzenia interesów, działania przez arbitraż, postanowienia powszechnie stosowane w mn kontraktach inwestycyjnych

Prognozy na przyszłość:

• w jaki sposób MFW i BŚ uczestniczą w przekształceniach gospodarek państw? Jakie normy, symbole, mity wytwarzają?

• Jakie kryteria rozwoju promują? Jakie wizje ładu społecznego upowszechniają? W jakiej mierze służą rozwojowi gospodarczemu państw?

• Jakie regiony/państwa zyskują najwięcej, a jakie najmniej?

19.10.2009 i 9.11.2009

Globalny kryzys finansowy

Przyczyny:

• deregulacja rynków finansowych

• „rozdmuchany” system kredytowy USA

• „chciwość” sektora menedżerskiego

• kreatywna księgowość

• co 10 lat pojawia się kryzys - jest to normalna sytuacja

• neoliberalizm - nadmierna ufność w wolny rynek

Skutki:

• spowolnienie gospodarki, np. spadek PKB

• wzrost bezrobocia

• zamykanie nierentownych przedsiębiorstw

• wstrzymanie dużych inwestycji, zmniejszenie poziomu konsumpcji

• większe trudności w uzyskiwaniu kredytów

• spadek zaufania na rynku

• większy nacisk na lokaty niż na kredyty w reklamach banków

• brak płynności finansowej

• drogie kredyty

• interwencjonizm (?)

Propozycje rozwiązań:

• Plan Paulsona - częściowa nacjonalizacja rynku, głównym celem tego planu jest wykup z rynku złych długów udzielonych przez banki klientom, którzy obecnie nie mają możliwości ich spłaty. Kwota przeznaczona przez rząd USA na ten cel sięga 700 mld dolarów.

• Dostosowanie rozwiązań do cech państwowego kapitalizmu, a nie ślepo powtarzać rozwiązań innych

• wdrożenie planów ratowania banków ustanowionych przez państwa członkowskie - stworzenie warunków ożywienia gospodarczego, odbudowa zaufania do sektora bankowego

• niedopuszczenie do rozprzestrzeniania kryzysu na inne kraje członkowskie, szczególnie Europy Środkowej i Wschodniej - pomoc średnioterminowa wraz z MFW dla krajów mających problemy z utrzymaniem bilansu płatniczego

Sposoby rozwiązania - UE:

• nowa organizacja rynku finansowego na poziomie UE, wspieranie systemu finansowego przez EBC (pomysłowość, elastyczność), dzięki działalności EBC kryzys nie rozprzestrzenia się na inne sektory systemu finansowego, EBC zapewnia płynność finansową sektorowi bankowemu

• działalność grupy Lasariego - grupa nadzorująca funkcjonowanie rynków, wyposażona w mechanizmu nadzoru ostrożnościowego, mechanizmy wczesnego ostrzegania i zarządzania kredytowego

Środki przeciwdziałania kryzysowi:

• zwiększenie inwestycji w badania, rozwój, innowacje i edukację

• połączenie elastycznego rynku pracy z bezpieczeństwem socjalnym

• uwolnienie potencjału przedsiębiorstw, aby te podjęły ekspansję na rynkach międzynarodowych

• zwiększenie konkurencyjności - ograniczenie negatywnego wpływu gospodarki na środowisko jako metody tworzenia nowych miejsc pracy i nowych technologii

Pakt Stabilności i Wzrostu:

• Rozporządzenie Rady Europejskiej (1997) mające zastosowanie współcześnie, przewidywane jest pogorszenie stanu finansów publicznych, deficyt ma nie przekraczać 3% PKB, relacja długu publicznego do PKB (max 60% PKB)

• pakt ma wyważać potrzebę krótkoterminowej stabilizacji z koniecznością wprowadzenia długoterminowych reform strukturalnych

Sugestie dla członków:

• polityka fiskalna (pobudzenie) - zgodnie z zasadą trwałości, odpowiadające uporządkowanemu planowi wyjścia z kryzysu [pomoc w zakładaniu nowych przedsiębiorstw, ograniczenie podatków(?)]

• swoboda w dziedzinie polityki budżetowej - pod warunkiem posiadania wiarygodnych instytucji budżetowych [nie zadłuża długu publicznego]

• reformy służące pobudzeniu popytu (szybkie, ukierunkowane przejściowe) oraz reformy prowadzące do większej odporności i długoterminowej równowagi

Obniżenie inflacji, pobudzenie popytu, zwiększenie wydajności i innowacyjności:

• EBI przeznacza 30 miliardów euro dla małych i średnich przedsiębiorstw

• przyspieszenie prac ad finansowaniem projektów na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym, projektom infrastrukturalnym oraz w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego

• wsparcie finansowe sektora prywatnego i publicznego ze strony EBOR

Przegląd cd.:

• przyspieszenie projektów inwestycyjnych i płatności na rzecz państw członkowskich z tytułu realizacji polityki spójności (2007-13)

• wykorzystanie partnerstwa publiczno-prawnego dla znalezienia źródeł finansowania różnorodnych projektów infrastrukturalnych

• wspieranie efektywności energetycznej i ekologicznych technologii (realizowanie celów w dziedzinie zmian klimatycznych)

• utrzymanie istniejących i stworzenie nowych możliwości eksportowych dla unijnych przedsiębiorców

• wykorzystanie unijnych i krajowych instrumentów w konkurencji

Przeciwdziałanie bezrobociu:

• przeprogramowanie środków dostępnych w ramach EFS

• monitorowanie wpływu kryzysu na różne sektory (korzystanie z pomocy państwa)

• promowanie elastycznego rynku w połączeniu z zagwarantowanym bezpieczeństwem socjalnym

Kryzys jako początek nowego multilateralizmu - Światowa Rada Nadzorcza Banków

rola

16.11.2009

Unia monetarna. Regionalizm.

Funkcje:

• integrująca

• porządkująca

• przymuszająca

• dynamizująca

• antyteza autarkii, globalizmu

Fazy rozwoju regionalizmu:

• pojawia się świadomość regionalna

• wspólne interesy i potrzeby

• wzrost interakcji między państwami

• integracja państw regionu

Przykłady unii monetarnych:

• XIX wiek: Skandynawia; Szwajcaria+Włochy+Niemcy

Geneza integracji europejskiej:

• 1915 - „Mitteleuropa” (F. Naumann) - nadrzędna rola Niemiec i Austro-Węgier

• 1923 - Paneuropa (R. Caudenhove - Calergi)

• 1929-30 - Stany Zjednoczone Europy (A. Briandt)

• 1932-36 - Federacja Naddunajska (Tardien, Hantos, Hodża) - regionalna

Po II WŚ: motywy integracji:

• zagwarantowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego

• współpraca ekonomiczna, odbudowa po wojnie

• stworzenie trzeciej siły w świecie

• obrona przed ekspansją komunizmu

• obrona kapitalizmu

• przemówienie w Fulton i Zurychu (Stany Zjednoczone Europy) - Churchill, 1946

• Europejska Unia Federalistów - 1946

• Europejska Unia Parlamentarna - 1947

• Europejska Liga Współpracy Gospodarczej - 1948

• Ruch Socjalistyczny Stanów Zjednoczonych Europy - 1948

• Ruch Zjednoczonej Europy - 1947 (polski projekt, J. H. Ratinger)

• Komitet Koordynacyjny Ruchów Zjednoczenia Europy - 1947

• Kongres Haski - 1948

• Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OECD) - 1948

• Unia Zachodnia - 1948

• EWWiS - 1951 (Francja, Niemcy, Włochy, Benelux)

• EWO - 1950-54 (nieudana próba)

• UZE - 1954 (rozszerzenie UZ o Niemcy i Włochy)

• Raport Spaaka

• EWG - 1957

• eliminacja ceł i ograniczeń ilościowych

• wspólna taryfa celna

• wspólna polityka transportowa i rolna

• wspólna polityka handlowa względem państw trzecich

• zapobieganie zachwianiom równowagi w bilansach płatniczych

• ujednolicenie ustawodawstwa państw członkowskich EWG

• powołanie EBI

• stowarzyszenie państw członkowskich i kolonii (lub byłych kolonii)

• możliwość podejmowania autonomicznych decyzji w polityce międzynarodowej

Skutki powołania EWG:

• nowa struktura w stosunkach międzynarodowych

• przyspieszenie likwidacji ceł

• pożyczki z EBI

• wzrost produkcji przemysłowej (boom gospodarczy)

• powołanie COREPER

Cele projektów finansowanych przez EBI:

• wspieranie regionów zacofanych strukturalnie

• podniesienie konkurencyjności przemysłu europejskiego

• poprawa infrastruktury państw „6”

Plan Raymonda-Barre'a (1969):

• koordynacja polityki gospodarczej i walutowej

• stworzenie mechanizmów pomocy kredytowej w przypadku zaburzeń bilansów płatniczych

• antagonizmy francusko-niemieckie

Plan Pierra-Wernera (1970):

• stopniowe wprowadzanie UGW do 1980

• niechęć państw członkowskich do rezygnacji z autonomicznej polityki pieniężnej i kursowej

• kryzys energetyczny

• załamanie systemu z Bretton Woods (lata 70)

„Wąż w tunelu” (1971-72):

• strefa wewnętrznej stabilności walutowej

• określenie granic wahań kursowych państw członkowskich w stosunku do siebie i do $

• +/- 1,25% wewnątrz, +/- 4,5% do $

• początek istnienia Europejskiego Mechanizmu Kursowego

Lata 1973-78:

• 1973: Europejski Fundusz Współpracy Walutowej

• 1980: Raport „Unia Gospodarcza i Walutowa

• 1975: Raport Ontoliego: zwiększenie kompetencji

• 1975: waluta: „Europa”

• 1975: Raport Tindemansa

• 1976: Plan Duisenberga - strefy celowe

Lata 1978-87:

• 1978: powołanie Europejskiego Systemu Monetarnego (utrzymywanie stałości kursów walutowych + podział kosztów interwencji kursowych)

• wprowadzenie ECU

• założyciele systemu

• funt poza ERM

23.11.2009

Integracja monetarna w Europie (cd.)

Fuknkcje ECU:

• jednostka rozliczeniowa i oficjalna waluta Europejskiego Systemu Monetarnego

• odnośnik dla mechanizmu kursów wymiennych

• podstawa określenia wskaźnika odchyleń

• składnik rezerw dewizowych narodowych banków centralnych państw Wspólnoty

JAE (1986):

• koordynacja polityki monetarnej między krajami

• swoboda przepływu towarów, usług, osób i kapitału do końca 1992

• harmonizacja nadzoru bankowego

• koordynacja narodowej polityki pieniężnej

1988-1997:

• Raport J. Delorsa (współpraca szefów 12 państw członkowskich w celu wprowadzenia UGW)

• 1 etap: okres negocjacji do podpisania TUE

• 2 etap: przygotowanie do zbieżności gospodarcepełna liberalizacja rynków kapitałowych

Rozszerzenie działań integracyjnych cd.:

• 1981 - przystąpienie do Wspólnot Grecji

• 1986 - przystąpienie Portugalii i Hiszpanii

• 1993 - TUE - ustanowienie UE

• 1995 - przystąpienie do Wspólnot Austrii, Szwecji i Finlandii

• 2004 - przystąpienie do Wspólnot 10 państwowego

• 2007 - Bułgaria i Rumunia

Tworzenie UGiW cd:

• 1994 - Europejski Instytut Walutowy - postulował współpracę między niezależnymi bankami centralnymi państw członkowskich

• 1997 - Pakt Stabilności i Wzrostu - rozporządzenia Rady Europejskiej oraz uchwały o charakterze prewencyjnym i represyjnym

• 1999 - Europejski Bank Centralny

• 1998 - trzeci etap budowy Unii Ekonomicznej i Monetarnej

• ERM 1, ERM 2 - reżimy stałych kursów walutowych

Kryteria przystąpienia do UGW:

• zmniejszenie poziomu inflacji - 1,5% średniej z trzech krajów UE

• obniżenie stóp procentowych, średnia nominalna długookresowa stopa procentowa nie powinna być wyższa o więcej niż 2% od stopy procentowej w trzech krajach o najniższym poziomie inflacji (mierzona oprocentowaniem długoterminowych obligacji rządowych)

• zmniejszenie deficytu budżetowego (do poziomu 3% PKB)

• ograniczenie długu publicznego (do poziomu 60% PKB)

• ustabilizowanie kursu wymiany waluty (ograniczenie wahań do 2,25%)

30.11.2009

Migracja kapitału w zmieniającej się gospodarce

Przesłanki:

• utrata dominującej pozycji gospodarczej USA w świecie, wzrost znaczenia Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej

• narastanie nierównowagi: energetycznej, ekologicznej, żywnościowej wraz z kryzysem finansowym i jego konsekwencjami dla życia społeczeństw

• potrzeba gruntownej rekonstrukcji instytucji międzynarodowych utworzonych po II WŚ i uwzględnienie rysującego się układu sił

• określenie relacji między krajami demokratycznymi a autokratycznymi

Ukształtowanie się świata wielobiegunowego - hipotezy:

• 10-12 centrów życia gospodarczego

• Chiny, UE, Japonia, Indie, Rosja - ponad połowa ludzkości, ¾ globalnego PKB

• wzrastające potęgi: Korea Pd., Brazylia, Bliski Wschód

• rozwój regionów: Kalifornia, Uttar Pradesh

• nowe miasta giganty: Szanghaj, Bombaj, Dubaj

• dwubiegunowy świat - układ, w którym Chiny walczą z USA o panowanie nad światem

• UE - supermocarstwo - rozszerzenie UE, wprowadzenie przez UK euro

A. Kulkiński - V trójkątów strategicznych jako odpowiedź na problemy współczesnego świata:

• Trójkąt wielkich aktorów sceny globalnej

• organizacje międzynarodowe

• system wielkich mocarstw (USA, UE, Chiny, Rosja, Brazylia, Japonia, Indie)

• korporacje transnarodowe

Trójkąt trwałego rozwoju:

• integracja wzrostu gospodarczego, rozwoju społecznego oraz perspektywy rozwoju ekologicznego

• indygenizacja (ulokalnienie), kreolizacja (mieszanie się), glokalizacja (globalizacja+regionalizacja)

• Konferencja klimatyczna, statystyki Funduszu Ludnościowego ONZ

Eksplozja demograficzna:

Gwałtowny wzrost przyrostu naturalnego wywołany utrzymywaniem się na wysokim poziomie stopy urodzeń przy jednoczesnym gwałtownym spadku stopy zgonów.

Przyczyny:

• poprawa warunków życia

• rozwój nauki, a zwłaszcza nauk medycznych, który pozwolił opanować wiele chorób epidemicznych

• wyższy poziom zabezpieczeń społecznych w wielu krajach rozwijających się

• zwiększenie długości życia

3 fazy transdormacji demograficznych

I:

• stopa urodzeń jest wysoka, jednak śmiertelność, szczególnie wśród dzieci jest również bardzo wysoka

• duży odsetek śmiertelności dorosłych

• długość życia nie przekracza 45 lat, występuje niski odsetek ludzi starych (faza ta jest charakterystyczna dla ludów zbierackich Amazonii czy koczowników afrykańskich)

II:

• stopa zgonów gwałtownie się zmniejsza, natomiast stopa urodzeń nie zmienia się

• wzorce rodziny wieloletniej z fazy I są popularne

• brak dostępu do oświaty, edukacji, środków medycznych (środków antykoncepcyjnych)

• przyrost naturalny jest bardzo wysoki

• faza eksplozji demograficznej typowa dla krajów rozwijających się Afryki i Azji

III:

• stopa urodzeń zmniejsza się

• wysoki standard życia

• awans społeczny staje w konflikcie z decyzją o założeniu rodziny

• przyrost naturalny jest niewielki, stopa zgonów obniża się, ludność szybko się starzeje (długość życia średnio przekracza 65 lat)

• faza III charakterystyczna jest dla państw rozwiniętych

Konsekwencje eksplozji demograficznej:

• Sfera demograficzna - zachwianie struktury wiekowej ludności - zbyt duża liczba dzieci w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym, kontrola urodzeń, konflikty polityczne i społeczne.

• Sfera społeczna - masowe migracje ludności do miast, problem bezrobocia, niedobór wykwalifikowanych kadr, wzrost patologii społecznej, analfabetyzm, problemy głodu i niedożywienia ludności, deficyt ochrony zdrowia

Interwencja państw w gospodarce - źródła i przyczyny:

• dominacja doktryny neoliberalnej w teorii ekonomicznej

• różnice: angloamerykański kapitalizm wolnorynkowy, kontynentalny europejski ze społeczną gospodarką rynkową, nordycki, państwowy rozwinięty kapitalizm (Singapur), dualne gospodarki rynkowe z silną dominacją autokratycznego państwa (Rosja, Chiny, ZEA)

• Milton Friedman - obrońca wolnego rynku

Odpowiedzialność przedsiębiorstwa poprzez pryzmat zysków:

• „Biorąc pod uwagę istotę i cele współczesnego przedsiębiorstwa sensem jego istnienia jest potrzeba potrzeba społeczeństwa”

• cele ekonomiczne nie konkurują z celami społecznymi tylko się uzupełniają

• korporacje - państwo, prawo - sprzeczność

Zanik cnót obywatelskich: chciwość, pycha i ignorancja

• „Zamiast chciwości szczodrość, zamiast zawiści wyrozumiałość, zamiast dumy skromność”

• General Electrics: uczciwość, wyzwania i radość ze zmian, sprostanie oczekiwaniom klientów, pracowitość i umiejętność stałego uczenia się

Korporacje:

• kiedyś przedsiębiorstwo mające służyć społeczeństwu i pomagać mu

• kiedyś miała wąski zasięg działalności (na przykład zaopatrywanie miasta w wodę), potem zaczęło się to rozszerzać

• głównym celem jest zysk

• może kupować i sprzedawać, prowadzić działalność gospodarczą, wnosić sprawy do sądu itd. - osobowość prawna (ochrona i prawa - prawa osób nieśmiertelnych „pozbawionych moralności”)

• korporacje dbają tylko o swoich udziałowców, a nie o społeczeństwo

• chcą wyglądać jak normalni obywatele, ale nie są nimi

• wg korporacji: „ważny zysk + środowisko, bycie twórczymi członkami społeczeństwa”

• wobec kogo korporacje są lojalne? Zawsze wobec samej siebie, zobowiązana do rozwoju i większych zysków, zyski większe jeśli koszty będzie ponosił ktoś poza korporacji - eksternalizacja (externality)

• eksternalizacja - koszty na stronę trzecią, która nie uczestniczyła w transakcji ani się na nią nie zgadzała

• szkody dla pracowników: zwolnienia, szkody dla związków zawodowych, wyzysk pracownika (dostawanie 3 centów za koszulkę, która jest potem sprzedawana za kilkanaście $), łamanie praw człowieka

• żerowanie na ludziach, których jedyną wartością jest niska cena ich pracy - 1 dolar płacony przez korporację to dla nich różnica między śmiercią głodową a życiem

• 0,3 ceny to koszt wytwarzania (Nike), czas produkcji opisywany z dokładnością do tysięcznych części sekundy (jedna para spodni: 6,6 minuty)

• szkody dla człowieka: niebezpieczne produkty, toksyczne odpady, zanieczyszczenie środowiska, chemikalia

• stało się możliwe wytwarzanie nowych i dotychczas nieistniejących substancji, wykorzystywanych do wszystkiego (szczoteczki do zębów, kosmetyki, materiały syntetyczne, kleje, nawozy itd.) - bardzo tanio

• potem okazało się, że część tych substancji może być szkodliwa (rak, uszkodzenia płodu itd.)

• lekceważenie bezpieczeństwa innych

• szkody dla zwierząt: zniszczenie siedlisk, hodowla na skalę przemysłową, eksperymenty

• permanentne oszukiwanie innych z chęci zysków (antybiotyki podawane krowom - potem znajdują się w mleku, o czym się nie mówi)

• brak poczucia winy

• szkody dla biosfery: wycinki lasów, emisja CO2, odpady promieniotwórcze

• zachowania na granicy prawa i nieprzestrzeganie norm

• korporacja - związek osób fizycznych, tworzy osobę prawną

• powstała po rewolucji przemysłowej

• dawniej - gildy rzemieślnicze

• kiedyś miały realne cele, powstawały na określony czas, potem były rozwiązywane

• cel: sukces i duże, trwałe, realne zyski

• cechy:

14.12.2009

Ryzyko:

• mówimy o nim gdy:

• rezultat jaki będzie osiągnięty w przyszłości nie jest znany, ale możliwe jest zidentyfikowanie przyszłych sytuacji

• znane jest prawdopodobieństwo zaistnienia poszczególnych sytuacji w przyszłości

Ryzyko w działalności podmiotu gospodarczego:

• polityczne - wpływ polityki, regulacji prawnych, przepisów podatkowych na działalność gospodarczą

• prawne - możliwy zakaz prowadzenia działalności

• strategiczne - obranie niewłaściwej strategii

• naturalne - związane z czynnikami naturalnymi

• operacyjne - działalność człowieka i jego wadliwe decyzje, kradzieże, fałszerstwa

Ryzyko finansowe:

• ryzyko wypłacalności - utrata zdolności spłaty zobowiązań przez podmiot gospodarczy

• ryzyko płynności - utrata zdolności terminowego regulowania bieżących zobowiązań

• ryzyko wyniku - negatywny wpływ czynników zewnętrznych na jego wynik finansowy

Ryzyko kredytowe:

• występuje gdy dłużnicy nie spłacają wierzycielom długów w przewidzianych umową terminach

• skutek: złe aktywa, nieściągalne należności, niepracujące kredyty

• skutek: słaby wynik finansowy - konieczność tworzenia rezerw

Etapy działalności kredytowo-pożyczkowej:

• przygotowanie podmiotu do prowadzenia działalności kredytowej

• etap rozpatrywania wniosku kredytowego

• etap realizacji kredytu

• etap obsługi kredytu

Agencje ratingowe i ocena ryzyka kredytowego:

• określają wiarygodność kredytową podmiotów (instytucji finansowych, przedsiębiorstw, państw)

• publikują oceny określające zdolność podmiotów do regulowania zobowiązań

• działają w interesie inwestorów - określają ryzyko związane z inwestycją finansową

• Moody's Inverstors Service, Standard & Poor's Rating Service, Fitch OBCA Ltd.

• Dokonują ocen najczęściej na zleceni dłużników - emitentów zobowiązań

• mają wpływ na koszt obsługi długu przez emitentów obligacji oraz na rentowność inwestorów z podejmowanych w nie inwestycji

• ilość korporacji emitujących obligacje, któe do września 2009 ogłosiły bankructwo: USA - 151, Europa - 13, rynki wschodzące - 34, rynki rozwinięte - 13

Forum Stabilności Finansowej - organizacja monitorująca międzynarodowy rynek finansowy:

• funkcjonuje od 1999, koordynuje działania istniejących już organizacji finansowych, władz narodowych i międznarodowych, komitetów ekspertów

• pomaga rozpoznać ryzyko mogące destabilizować system finansowychprzyczynia się do redukcji ryzyka systemowego

Geneza FSF:

• spotkanie G7

• rozmowy ministrów finansów i prezesów banków centralnych uczestników

• kryzys azjatycki

• deklaracja o reformie międzynarodowego systemu finansowego (1998)

Projekt G7 z 1999 roku:

• regularne obrady mające na celu ocenę czynników i zjawisk niekorzystanie wpływających na Międzynarodowy System Finansowy

• skupiać przedstawicieli narodowych i międzynarodowych władz ponoszących odpowiedzialność za kwestie dotyczące międzynarodowej stabilności finansowej

• formować grupy robocze zajmujące się konkretnymi problemami

Zakres prac forum:

• 26 przedstawicieli władz krajowych

• 6 przedstawicieli MFW. Banku Światowego, OECD, Biuro Rozrachunków Międzynarodowych

• przedstawiciel Komitetu ds. Płatności i Systemu Rozliczeń oraz przedstawiciel Komitetu Globalnego Systemu Finansowego

• 7 przedstawicieli Komitetu Bazylejski ds. Nadzoru Bankowego, Międzynarodowa Izba Standardów Rachunkowości, Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontroli Ubezpieczeń, Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych, Europejski Bank Centralny

• grupy robocze: ds. Działalności funduszy hedgingowych oraz funkcjonowania „rajów podatkowych”

Kluczowe standardy stabilności międzynarodowego systemu finansowego:

• przejrzystość polityki monetarnej i finansowej - (kodeks dobrych praktyk dla przejrzystości polityki monetarnej i finansowej, kodeks dobrych praktyk w dziedzinie przejrzystości polityki fiskalnej) - upowszechnia MFW

• zarządzanie spółkami (zasady nadzoru korporacyjnego) - Bank Światowy, OECD

• rachunkowość (międzynarodowe normy rachunkowości) - Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

• audyt (międzynarodowe standardy rewizji finansowej) - Międzynarodowa Federacja Ekspertów Rachunkowości

• płatności i rozliczenia (zasady systemów płatności, rekomendacje dla systemów rozrachunków papierów wartościowych) - Komitet ds. Płatności i Systemów Rozliczeń, Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych

• uczciwość runku (rekomendacje przeciw praniu brudnych pieniędzy i przeciwko finansowaniu terroryzmu) - Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Brudnych Pieniędzy

• nadzór bankowy (podstawowe zasady efektywnego nadzoru bankowego) - Komitet Bazylejski ds. Nadzoru Bankowego

• regulacje giełdowe (przedmiot i zasady reglamentacji giełd papierów wartościowych) - Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych

• kontrola sektora ubezpieczeń (zasady nadzoru systemu ubezpieczeń) - Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontroli Ubezpieczeń

---