POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI PRZEMYSŁOWEJ Zakład Podstaw Elektrotechniki
Laboratorium Podstaw Elektrotechniki Ćwiczenie nr 1 Temat: Zasada superpozycji i wzajemności w obwodach elektrycznych
Rok akademicki: Wydział Elektryczny Studia dzienne magisterskie Nr grupy:	Wykonawcy: 1. 2. 3. 4. 5. 6.	Data
				Wykonania ćwiczenia	Oddania sprawozdania
				Ocena:
Uwagi:

1. Wiadomości teoretyczne

(Zasada superpozycji, proporcjonalności i wzajemności, pojęcie transmitancji dla obwodów prądu stałego, rodzaje transmitancji, przedstawić cel przeprowadzanego ćwiczenia).

2. Przebieg ćwiczenia.

2.1. Zasada superpozycji.

2.1.1. Schemat połączeń.

Dane: E₀,=9V, ZR₄ (E=6V, R_w=40 ), I₅=100 mA, R₀=100 , R₁=60 , R₂=20 , R₃=R₄=40, R_=10 , R₆=80 

2.1.2. Przebieg pomiarów

Połączyć układ przedstawiony w p. 2.1.1. Dokonać pomiaru prądów płynących pod wpływem każdego wymuszenia (źródła) działającego oddzielnie (eliminując pozostałe wg odpowiednich reguł) oraz przedstawić ich sumę () i dokonać pomiaru prądów pochodzących od wszystkich wymuszeń (źródeł) działających jednocześnie.

2.1.3. Tabela wyników

wymuszenie	z pomiarów
		I1	I2	I3	I6
		[mA]	[mA]	[mA]	[mA]
E0
ZR4
I5

E0, ZR4, I5

2.1.4. Obliczenia

Poszczególne obliczenia analityczne powinny bazować na skorygowanych (dla odpowiednich wymuszeń) schematach pochodzących od schematu podstawowego (pkt. 2.2.1)

wymuszenie	z obliczeń analitycznych
		I1	I2	I3	I6
		[mA]	[mA]	[mA]	[mA]
E0
ZR4
I5

E0, ZR4, I5

2.2. Zasada proporcjonalności

2.2.1. Schemat połączeń

Dane: R₀=100 , R₁=60 , R₂=20 , R₃=R₄=40 , R_=10 , R₆=80 

2.2.2. Przebieg pomiarów

Połączyć układ pokazany na schemacie w punkcie 2.2.1. Jako wymuszenie zastosować kolejno źródła napięciowe o różnej wartości napięcia źródłowego: E^'=6 V, E^''=9 V, E^'''=15 V, dokonując pomiaru napięcia U₅ oraz prądu I₆

2.2.3. Tabela wyników

Wymuszenie	I6	U5
		[mA]	[V]
E^'
E^''
E^'''

2.2.4. Obliczenia

Na podstawie wyników zebranych w tabeli 2.2.3. wykazać słuszność zasady proporcjonalności obliczając i porównując odpowiednie proporcje (E, U, I).

2.3. Zasada wzajemności

2.3.1. Schemat połączeń.

a) b)

Dane: E=9V, I=100 mA, R₀=100 , R₁=60 , R₂=20 , R₃=R₄=40 , R_=10 , R₆=80 

2.3.2. Przebieg pomiarów

Połączyć układy według schematów z punktu 2.3.1 a) i b). W miejsce zacisków „źródło”, jako wymuszenie, załączyć najpierw źródło napięciowe (E) a następnie prądowe (I), a w miejsce zacisków „miernik” kolejno dla każdego źródła włączyć najpierw woltomierz a następnie amperomierz zgodnie z tabelą 2.3.3.

2.3.3. Tabela wyników

E₃=E₅= 9 V, I₃=I₅= 100 mA

schemat	z pomiarów
		wymuszenie	odpowiedź
				I3	I5	U3	U5
				[mA]	[mA]	[V]	[V]
a	E5				
b	E3			
a	E5				
b	E3				
a	I5				
b	I3				
a	I5				
b	I3			

2.3.4. Obliczenia

Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów obliczyć poszczególne transmitancje i określić, w których przypadkach ma słuszność zasada wzajemności.

schemat	z obliczeń
		transmitancje
a	b35
b	b53
a	y35
b	y53
a	a35
b	a53
a	z35
b	z53

3. Wnioski i uwagi końcowe.

Uzasadnić przyczyny rozbieżności pomiędzy wynikami obliczeń a wynikami pomiarów.

4. Parametry i dane zmianowe zastosowanych urządzeń i mierników.

5. Literatura

1. Atabiekow G., Teoria liniowych obwodów elektrycznych, WNT, Warszawa 1964.

2. Bolkowski S., Elektrotechnika teoretyczna, Wyd. 6, WNT, Warszawa 2001.

3. Cholewicki T., Elektrotechnika teoretyczna t. 1 WNT, Warszawa 1973.

4. Krakowski M., Elektrotechnika teoretyczna t. 1, PWN, Warszawa 1995.

5. Kurdziel R., Podstawy elektrotechniki, WNT, Warszawa 1972.

6. Skrypt Laboratorium Elektrotechniki teoretycznej, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 1998 wydanie VII.

---