Dydaktyka sciaga, Fizjoterapia, Dydaktyka


Dydaktyka

Dydaktyka to:


Dydaktykę traktuje się obecnie jako naukę o nauczaniu i uczeniu się, a więc jako system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu, zależności i prawidłowości nauczania, uczenia oraz sposobu kształtowania tego procesu przez człowieka
2. Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe.
Dydaktyka rozwijała się jako subdyscyplina pedagogiki w wyniku czego powstały odłamy dydaktyki.


Rodzaje dydaktyk:

3. Przedmiot badań i funkcje dydaktyki.


Przedmiotem badań dydaktycznych jest przede wszystkim wszelka świadoma działalność dydaktyczna wyrażająca się w procesach nauczania i uczenia się, samokształcenia i samouctwa, w ich treści, przebiegu, metodach, środkach i organizacji podporządkowana przyjętym celom.
Funkcje dydaktyki :

4. Metody badań dydaktycznych.


W badaniach dydaktycznych czynności nauczania, uczenia się oraz warunki w jakich one przebiegają składają się najczęściej na tzw. zmienną niezależną, podczas gdy rezultaty, do których te czynności prowadzą są zwykle zmiennymi zależnymi. Wśród metod badań dydaktycznych można wyróżnić: obserwacja (świadome, planowe, systematyczne spostrzeganie zjawisk i procesów dydaktycznych w celu ujawnienia towarzyszących im zmian oraz zachodzących między nimi związków), eksperyment (służące do badania zjawisk celowo wywoływanych przez badacza), testy dydaktyczne (podobnie jak różnego rodzaju sprawdziany służą do oceny rezultatów badań eksperymentalnych, są one dokładniejsze niż inne rodzaje badań), wywiad i ankieta (stosowane w sytuacjach kiedy chcemy uzyskać informacje o tym co dane osoby wiedzą, lub jak oceniają określone zjawiska i procesy), analiza dokumentów pedagogicznych (pozwala na wykorzystanie informacji zawartych w programach nauczania, podręcznikach szkolnych, dziennikach lekcyjnych, arkuszach ocen, itp.), opis (czyli ustalenie wielkości, miar, tendencji centralnej, odchylenia standardowego, a także właściwości rozkładu wyników), weryfikacja postawionych hipotez (przeprowadzana za pomocą wnioskowania statystycznego).
5. Elementy systemu dydaktycznego.


System dydaktyczno-wychowawczy to złożona, kompleksowa, dynamiczna całość obejmująca elementy strukturalne i funkcjonalne wzajemnie powiązane ze sobą, te elementy to: osoby, procesy (nauczanie, uczenie się, wychowanie, itp.), współczynniki (metody, środki, zasady dydaktyczno-wychowawcze, treści, formy organizacyjne, baza nauczania).
 METODY NAUCZANIA - to sposób postępowania nauczyciela z uczniami, w celu osiągnięcia zamierzonego celu.
Wg Okonia - systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zainteresowań umysłowych i zdolności.
Wg Zaczyńskiego - celowo i systematycznie stosowany sposób kierowania pracą uczniów w procesie dydaktycznym użyty ze świadomością możliwości jego zastosowania.
► Metody oparte na słowie:
1. Opowiadanie - polega na zaznajomieniu uczniów z jakimiś rzeczami, zjawiskami w formie ich słownego opisu. Wykorzystywane jest w młodszych klasach szkoły podstawowej, dlatego musi być obrazowe.
2. Wykład - służy przekazywaniu uczniom informacji z zakresu różnych dziedzin naukowych. Stosowany jest najczęściej w szkolnictwie wyższym. Wymaga od słuchaczy myślenia hipotetyczno-dedukcyjnego.
a. Wykład konwencjonalny - treść jest bezpośrednio przekazywana przez nauczyciela w gotowej formie do zapamiętania.
b. Wykład problemowy jest ilustracją jakiegoś problemu naukowego lub praktycznego
c. Wykład konwersatoryjny - polega na przeplataniu fragmentów mówionych wykładu z wypowiedziami słuchaczy.
3. Pogadanka - jej istota polega na rozmowie kierowanej przez nauczyciela z uczniami. Nauczyciel zmierzając do osiągnięcia sobie znanego celu stawia pytania uczniom, na które oni udzielają odpowiedzi. Jest to najstarsza metoda dydaktyczna, stosowana już przez Sokratesa. Jest ona przede wszystkim wykorzystywana w niższych klasach szkoły podstawowej.
4. Dyskusja - polega na wymianie poglądów na określony temat, można wykorzystać ją dopiero w najwyższych klasach szkoły podstawowej oraz w szkole średniej. Dyskusja, bowiem wymaga specjalnego przygotowania uczestników.
5. Praca z książką - jeden z najważniejszych sposobów zarówno poznawania jak i utrwalania nowych wiadomości. Samodzielne korzystanie z książek przez uczniów może mieć formę - uczenia się z podręcznika, - sporządzania notatek, - lektury uzupełniającej.
►Metody oglądowe - oparte na obserwacji
Pokaz - demonstrowanie uczniom czegoś, to metoda oparta na obserwacji. Pokaz bywa metodą towarzyszącą, która występuje z inną.
►Metody oparte na działalności praktycznej:
1. Metoda laboratoryjna - polega na tym, że uczeń samodzielnie przeprowadza eksperyment (np. na chemii). Może występować w dwóch odmianach:
a. tradycyjna - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment pod okiem nauczyciela
b. problemowa - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment, nie wiedząc, z jakim skutkiem
2. Metoda zajęć praktycznych - stosowana na zajęciach praktycznych, ma miejsce wtedy, gdy uczniowie wykonują czynności związane z zawodem (szkoły zawodowe)
►Metody problemowe - inaczej gry dydaktyczne.
Gry dydaktyczne pierwszy uporządkował i przeniósł z zachodniej dydaktyki Kraszewski. Są to metody z grupy aktywizującej np. gry komputerowe.
Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania - należących do grupy metod problemowych, które organizują treści kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji, w celu zbliżenia procesu poznawczego ucznia do poznania bezpośredniego, dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Podział gier dydaktycznych:
1. Burza mózgów - ta metoda przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymyślania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego.
2. Metoda sytuacyjna - zwana metodą przypadków - polega na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, tak skonstruowanego, że jest on typowy, często wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym.
3. Metoda symulacyjna - inaczej inscenizacja - to udawanie kogoś np. nauczyciela, robi się wszystko tak jakby się nim było. Uczeń jest aktywny.
◄ ZASADY KSZTAŁCENIA ►
Zasady to normy postępowania uznane za właściwe w celu osiągnięcia zamierzonych rezultatów.
Zasady kształcenia to normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie pozwala nauczycielowi zaznajomić uczniów z podstawami wiedzy, rozwijać zainteresowania i zdolności poznawcze oraz wdrażać do samokształcenia.
Zasady kształcenia wg Półturzyckiego:
1.Zasada poglądowości - inaczej nazywana zasadą bezpośredniości. To najwcześniej sformułowana zasada. Wskazuje ona na konieczność zdobywania wiedzy poprzez bezpośrednie poznawanie rzeczy i zjawisk lub przez zetknięcie się z nimi przy pomocy środków dydaktycznych (tj. modele, obrazy, schematy, wykresy, tabele). Funkcją tej zasady jest ułatwienie zrozumienia i zapamiętywania.
2.Zasada przystępności - inaczej zwana zasadą stopniowania trudności. Wyraża ona konieczność dostosowania treści i metody nauczania do rozwoju i możliwości uczniów.
3.Zasada systematyczności - w dużej mierze odnosi się do ucznia. Mówi, że jeśli uczeń chce trwale i skutecznie coś zapamiętać to powinien systematycznie utrwalać wiedzę.
4. Zasada świadomego i aktywnego uczestnictwa - to jedna z nowych zasad. Polega ona na aktywnym stosunku ucznia do celów uczenia się. Nauczyciel powinien znać swojego ucznia, żeby wiedzieć, czym go zainteresować.
5. Zasada kształtowania umiejętności uczenia się - jest ważna z punktu widzenia przygotowania do samokształcenia. Wedle tej zasady nauczyciel ma doprowadzić do umiejętności organizowania pracy umysłowej, znajomości metod nabywania informacji, korzystania z komunikatów, wypowiedzi, umiejętność sporządzania notatek, schematów.
6. Zasada łączenia teorii z praktyką - zasada ta orientuje nauczyciela na konieczność harmonijnego wiązania ze sobą wiedzy naukowej z praktyką codziennego życia. Argumenty przemawiające za tym by łączyć teorię z praktyką:
a. Praktyka jest tak samo źródłem wiedzy o świecie jak teoria
b. Praktyka sprawdza prawdziwość przekazywanej wiedzy
c. Przygotowuje uczniów do działalności praktycznej
7.Zasada indywidualizacji i zespołowości - kieruje uwagę na indywidualne możliwości osób kształcących się - pojedynczych osób i tym samym grup.
8.Zasada trwałości wiedzy - wskazuje na konieczność podejmowania takich zabiegów, żeby uczeń trwale przyswoił sobie wiedzę. Lepiej i dłużej pamiętamy rzeczy, które mają prostą strukturę myśli, rzeczy przejrzyste, konkretne (podawać przykład). Należy często odnosić się do praktycznych doświadczeń uczniów i zapewniać aktywny udział w procesie kształcenia, systematycznie kontrolować.
9.Zasada ustawiczności kształcenia - każdemu człowiekowi powinna przyświecać idea kształcenia ustawicznego (ciągle od urodzenia do śmierci). Należy pamiętać, że wiedzę należy aktualizować, doskonalić się. Należy mieć to na myśli przy projektowaniu procesu kształcenia.
Zasad powinni przestrzegać przede wszystkim nauczyciel i uczniowie, decydenci (osoby, które projektują procesy kształcenia), autorzy podręczników, wszyscy, którzy są w jakiejkolwiek mierze związani z procesem kształcenia.
◄ LEKCJA ►
W systemie klasowo-lekcyjnym lekcja to podstawowa, najbardziej znana, powszechnie obowiązująca forma organizacyjna procesu kształcenia (nauczania).
Jedną z form nauczania zbiorowego jest system klasowo-lekcyjny. Charakteryzuje się tym, że:
· pracą uczniów na lekcji kieruje nauczyciel, on też ocenia postępy w nauce oraz decyduje o promowaniu lub nie promowaniu poszczególnych uczniów do następnej klasy;
· uczniowie podzieleni są na grupy 25-30 osobowe i w tych grupach nauczyciel prowadzi zajęcia trwające 45 minut;
· w grupach uczniowie są w zbliżonym wieku, na podobnym poziomie rozwoju intelektualnego;
· treści kształcące ujęte są w przedmiotach;
· każda lekcja poświęcona jest w zasadzie jednemu przedmiotowi z wyjątkiem klas najniższych.
Lekcja wg Półturzyckiego to swoisty akt nauczania i uczenia się, który stanowi jedność całą i zamkniętą, celowo i porządnie zbudowaną, uwieńczoną określonym i pożądanym wynikiem kształcąco-wychowawczym.
Lekcja stanowi integralną całość, która określa temat i czas jego opracowania. To, jaki temat mamy zrealizować, narzucony jest przez program, który nauczyciel może sam skonstruować.
Budowa lekcji wg Półturzyckiego
Każda lekcja trwa 45 minut. Powinna składać się ze stałych elementów - są to tzw. określone części:
· część przygotowawcza - wprowadzenie (powtórzenie)
· część podstawowa (główna) - opracowuje (tu ma nastąpić realizacja celu)
· część końcowa - utrwala nowy materiał lekcyjny
Część podstawowa (główna) jest najważniejsza, najistotniejsza. Tak powinniśmy planować lekcję, aby na tę część poświęcać jak najwięcej czasu.
Taka trójczłonowa struktura lekcji nie jest całkowicie zamknięta, ponieważ w każdej z tych części znajdują się malutkie elementy tzw. sytuacje dydaktyczne.
Każda część składa się z sytuacji dydaktycznych:
· część przygotowawcza składa się z trzech sytuacji dydaktycznych:
o czynności organizacyjne, czyli kontrola obecności, przygotowanie środków (materiałów) dydaktycznych;
o kontrola pracy domowej* polega na ogólnym sprawdzeniu wykonania pracy pisemnej w postaci zadań, ćwiczeń, wypracowań, a następnie przedstawienie konkretnych rezultatów pracy przez jednego z uczniów;
o wprowadzenie do nowego tematu
· część podstawowa (główna) składa się z różnej liczby sytuacji dydaktycznych, w zależności od rodzaju prowadzonej lekcji
· Część końcowa składa się z trzech sytuacji dydaktycznych:
o Powtórzenie i utrwalenie
o Zadanie i omówienie pracy domowej
o Czynności porządkowe
Rodzaje lekcji:
Lekcja problemowa - ma na celu rozwiązanie jakiegoś problemu. Część podstawowa:
· Zetknięcie uczniów z trudnością, jej odczucie i uświadomienie (stworzenie problemu)
· Określenie trudności i sformułowanie problemów, pytań lub zagadnień (rozwiązywanie problemu)
· Ustalenie pomysłu rozwiązania, planu wykonania zadania lub hipotez do sprawdzenia (rozwiązywanie problemu)
· Wykonanie zadania, realizacja pomysłów, weryfikacja hipotez przez dobór i analizę danych, ich interpretację, przemyślenie i ocenę (dawanie i weryfikacja pomysłów)
· Sprawdzanie poprawności rozwiązania
Lekcja podająca - ma na celu zaznajomienie uczniów z nowymi treściami i dbałość o to, aby te treści były zrozumiane i zapamiętane przez uczniów. Część podstawowa to:
· Podanie nowych treści
· Zrozumienie
· opracowanie i zebranie
Lekcja eksponująca - ma za zadanie rozwijać wyobraźnię i przeżycia estetyczne. Część podstawowa:
· ekspozycja utworu np. projekcja filmu, nagranie z płyt, magnetofonowe, magnetowidowe, przezrocza, program komputerowy
· analiza i zrozumienie utworu (rozmowa o utworze) - dyskusja, interpretacja
· podsumowanie naszych rozważań, rezultatów pracy, korekta błędów
· ponowna ekspozycja całości lub fragmentu
Lekcja ćwiczeniowa - ma na celu kształtowanie umiejętności i nawyków. Ćwiczenie polega na opanowaniu określonych czynności, które są powtarzane w celu rozwinięcia odpowiedniej sprawności lub umiejętności. Część podstawowa:
· uświadomienie uczniom zadania i podanie tematu
· wprowadzenie nowego materiału, omówienie zasad i reguł
· pokaz czynności z objaśnieniem
· próbne ćwiczenia uczniów
· korekta i dodatkowe objaśnienia
· ćwiczenia wdrażające
· kontrola i korekta wykonywanych ćwiczeń
Lekcja mieszana - może się składać ze wszystkich rodzajów lekcji. Lekcje te wydają się być najbardziej wartościowe i pozwalają rozwinąć pełny zakres skutecznych metod nauczania i uczenia się.
Rodzaj lekcji to taka jej odmiana, której układ odpowiada ogólnym zasadom systemu dydaktycznego lub określonym przez Okonia strategiom dydaktycznym.
Strategie Okonia:
A - podająca
P - problemowa
E - emocjonalna
O - ćwiczeniowa
Typ lekcji to taka jej odmiana, która wynika z realizacji funkcji dydaktycznych w toku procesu nauczania i uczenia się oraz z organizacji pracy na lekcji, zastosowanych metod czy środków dydaktycznych.
Typy lekcji wynikające z realizacji funkcji:
· lekcje wprowadzające i zaznajamiające uczniów z nowym materiałem
· lekcje utrwalające - utrwalanie wiadomości, umiejętności i nawyków
· lekcja służąca opracowaniu poznanego materiału
· lekcja powtórzeniowo-systematyzująca - powtórzenie, uogólnienie i utrwalenie poznanych wiadomości i umiejętności
· lekcja korektywno-uzupełniająca - korekta błędów i uzupełnienie braków
· lekcja zawierająca wszystkie ogniwa procesu nauczania i uczenia się
· lekcja obejmująca kilka ogniw procesu nauczania i uczenia się
· lekcja sprawdzająca postępy uczniów
· lekcja służąca ukształtowaniu pojęć
Typy lekcji wynikające z organizacji pracy na lekcji:
· lekcja dyskusyjna
· lekcja wycieczka
· lekcja z wykorzystaniem komputera
· lekcja z wykorzystaniem filmu
· lekcja w laboratorium
· lekcja pracy zespołowej
· lekcja uczenia się pod kierunkiem
· lekcja referatowa
· lekcja samodzielnej pracy uczniów
· lekcja w warsztatach szkolnych
· lekcja łączona
Typy lekcji zazębiają się z rodzajami lekcji np. lekcja dyskusyjna może być lekcją eksponującą lub problemową.


Od czego zależy typ, rodzaj i budowa lekcji:
1. przedmiotu nauczania, czyli treści
2. wieku ucznia, roku nauczania, wykorzystywanego dotychczas poziomu wiedzy
3. systemu dydaktycznego, który przyjął nauczyciel (herbartowski, deweyowski, wielostronnego nauczania wg Okonia, systemu łączenia teorii z praktyką)
4. kolejnego ogniwa (elementu) realizowanego w procesie kształcenia
5. możliwości organizacyjnych
6. środków dydaktycznych, jakimi dysponuje nauczyciel
7. dojrzałości uczniów do samodzielnej realizacji zadań dydaktycznych

◄ PRZYGOTOWANIE NAUCZYCIELA DO LEKCJI ►składa się z 3 zakresów:
1. przygotowanie merytoryczne - zwane przedmiotowym, związane z treściami - znajomość treści, wybór konkretnych zagadnień, które będą omawiane, wybór treści, które wg nauczyciela są niezbędne. W trakcie tego przygotowania nauczyciel określa, jakie treści, w jakim celu i w jakim porządku będzie realizował
2. przygotowanie metodyczne - jest odpowiedzią na pytanie „jak poprowadzić przygotowaną lekcję?”. Podstawowe zadania to:
a. określić rodzaj lekcji
b. określić typ lekcji
c. określić metody nauczania
d. przegląd środków dydaktycznych
e. ustalić czynności nauczyciela i ucznia
f. ustalić formy i metody kontroli
g. ustalić zakres pracy domowej
3. przygotowanie organizacyjne, - czyli sprawy, które należy przewidzieć poza treścią przedmiotową i rozwiązaniami metodycznymi. Przygotowanie organizacyjne to przygotowanie miejsca pracy i środków dydaktycznych
Zewnętrznym wyrazem przygotowania nauczyciela jest konspekt zajęć, zawierający plan, układ materiału do przekazania i opracowania z uczniami, metody i środki dydaktyczne do wykorzystania w toku pracy.


Konspekt lekcji (scenariusz zajęć)
1. Temat
2. Cele, - po co ma być ta lekcja
a. Ogólne - np. przekazywanie wiadomości na temat komórki roślinnej
b. Szczegółowe, - co ja chcę żeby uczeń wyniósł z zajęć np. uczeń potrafi (wie) z jakich elementów składa się komórka, uczeń potrafi rozróżnić komórkę roślinną od zwierzęcej, uczeń rozumie na czym polega funkcja komórki w organizmie.
3. Formy pracy
a. Zbiorowa
b. Grupowa
c. Indywidualna
4. Określenie rodzaju i typu lekcji
5. Metody - sposoby postępowania nauczyciela z uczniami w celu osiągnięcia zamierzonych rezultatów np.:
a. dyskusja - metody oparte na słowie
b. wykład - oparte na słowie
c. „burza mózgów” - metody problemowe
d. pogadanka - „giełda pomysłów” (polega na wytwarzaniu pomysłów) - oparte na słowie
e. opowiadanie - metoda oparta na słowie
f. pokaz - oparte na obserwacji i pomiarze
g. wyjaśnienie
h. prezentacja - na obserwacji i pomiarze
i. laboratoryjna - oparte na praktycznej działalności
j. ćwiczeniowa - j.w.
6. Środki dydaktyczne - to wszystkie przedmioty, z których korzystamy podczas realizacji zajęć
7. Przebieg zajęć - po kolei w punktach to, co będziemy robić. Część wstępna, główna, końcowa (zależy od rodzaju lekcji)
◄ CELE KSZTAŁCENIA ►
Podział:
· Cele ogólne - wyrażają to, co ma być produktem końcowym szkoły, stąd określenie celów instytucjonalnych
· Cele pośrednie - otrzymuje się w rezultacie podziału ogólnych celów wyrażonych w kategoriach funkcji na składniki w postaci czynności
· Cele szczegółowe - charakteryzuje większa precyzja i konkretność. Celom tym nadaje się postać operacyjną - cel operacyjny opisuje pożądany rezultat wyrażony w konkretnym zachowaniu końcowym, w sposób, który umożliwia nauczycielowi ocenienie, czy jego cele zostały osiągnięte. Cele operacyjne wyróżniają się takimi cechami jak:
o odpowiedzialność
o jednoznaczność
o wykonalność
o logiczność
o obserwowalność
o mierzalność
Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń oraz kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu.
Do formułowania celów w postaci operacyjnej służą taksonomie (od takis - układ, porządek) W dydaktyce pod pojęciem taksonomii celów operacyjnych rozumie się ich hierarchiczne uporządkowanie, charakteryzujące się:
o poprawnością terminologii
o zwięzłością i jasnością haseł
o jednoznacznym powiązaniem poszczególnych kategorii z czynnościami uczenia się

Beniamin Bloom - autor taksonomii, jako pierwszy zaproponował podział kształcenia na:
§ dziedzinę poznawczą
§ dziedzinę emocjonalną
§ dziedzinę psychomotoryczną

Środki praktyczne w nauczaniu

Metody prowadzenia zajęć

Metoda - wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów, wybór środków i sposobów postępowania w celu spowodowania zmian osobowości ucznia.

  1. Metody kształcenia i wychowania fizycznego:

    1. Odtwórcze - posługiwanie się przykładem, wzorem- prowadzący pokazuje, ćwiczący powtarzają

      • m. ścisła ( nauczyciel narzuca schemat ruchu, tempo, rytm

      • m. programowanego uczenia się i usprawniania ( nauczyciel opracowuje sposób wykonywania ćwiczeń, ale uczeń sam się tego uczy)

  1. Aktywizujące

    1. Twórcze - kreatywne (samodzielne rozwiązywanie zadań)

  1. Metody nauczania technik ćwiczeń:

    1. Oglądowe

    2. Słownego ujęcia ruchu

    3. Metody oddziaływania sensorycznego ( bodźce ruchowe, dotykowe)

    4. Metoda systematyczna ( nauczanie ćwiczeń w całości) - nauczanie ruchu w całości - gdy ćw. są łatwe lub gdy opierają się na naturalnych formach ruchu ( skoki, biegi)

    5. Metoda analityczna ( nauczanie ćwiczeń częściowo) - nauczanie ćwiczeń jest trudne lub złożone - polega na podzieleniu całego ćwiczenia na proste elementy składowe. Po wyuczeniu kolejnych elementów łączy się je w całość,

    6. Metoda kombinowana ( kompleksowa) - połączenie dwóch poprzednich - gdy praktyce okazuje się, że ćwiczenie jest zbyt trudne,

  1. Metoda oddziaływania wychowawczego ( oparta na osobistym wpływie nauczyciela)

  1. Metody intensyfikujące zajęcia

Metody przekazywania wiadomości

Metody wychowawczego oddziaływania

Kształtowanie Siły Mięśniowej

Ćwiczenia siłowe - powodują zwiększoną zdolność do podejmowania coraz większych wysiłków.

W obrębie aparatu ruchu obserwuje się zwiększenie siły, masy i wytrzymałości mięśni oraz podniesienie wytrzymałości kości i więzadeł.

Ćwiczenia oporowe pomagają utrzymać prawidłowa masę ciała i ładną sylwetkę poprzez redukcję tkanki tłuszczowej, wzmacniają serce, podnoszą wydajność przemian metabolicznych i stabilizują ciśnienie krwi.

Ćwiczenia siłowe stosuje się:

Podział ćwiczeń siłowych:

Opór w ćwiczeniach siłowych może stanowić:

Sposoby wykonywania ćwiczeń siłowych:

  1. Krótkotrwałe wysiłki z maksymalnym lub submaksymalnym oporem o małej liczbie powtórzeń, czas przerw pomiędzy powtórzeniami kilka minut.

  1. Ćwiczenia wykonane do granicznego zmęczenia, występują w kilku odmianach:

  1. Powtarzane ćwiczenia wykonane z jednakową intensywnością i określonym czasem pomiędzy nimi, które występują w dwóch odmianach:

!!!! Wielkość oporu dobieramy indywidualnie !!!

O wartości ćwiczeń siłowych decyduje:

Niewłaściwa pozycja podczas wykonywania ćwiczeń powoduje:

Dobór właściwego obciążenia określa się na podstawie :

Metody ćwiczeń siłowych

  1. Dynamiczne ćwiczenia siłowe.

W kinezyterapii można wyróżnić metodę:

W sporcie wyróżniamy metodę:

  1. Metoda piramidowa - (kształtuje maksymalna siłę ). Wyróżnia się dwa rodzaje treningu:

  1. piramidę wstępującą - z obciążeniem 60% ciężaru jaki ćwiczący jest w stanie pokonać w jednej próbie, zwiększając w seriach opór o około 10-15%, jednocześnie zmniejszając liczbę powtórzeń dochodząc do jednokrotnego pokonania maksymalnego ciężaru. Liczba serii tego samego ćwiczenia wykosi 5-7 powtórzeń, a czas przerw między seriami 2-3 minuty.

  1. piramida zstępująca - ćwiczenia rozpoczyna się jednokrotnym pokonaniem maksymalnego ciężaru, stopniowo zwiększając w seriach liczbę powtórzeń, zmniejszając jednocześnie ciężar o 10-15%, dochodząc do wartości 50-60% maksymalnego ciężaru z 5-7 powtórzeniami.

  1. Trening obwodowy - obejmuje 8-12 różnorodnych ćwiczeń w których opór może stanowić np. sztanga, ciężar własnego ciała. Wartość obciążenia stanowi 50 % aktualnych możliwości, tempo wykonania ćwiczeń jest duże, długość ćwiczeń nie przekracza 1 minuty, pomiędzy poszczególnymi ćwiczeniami nie stosuje się przerw. Trening obwodowy wpływa korzystnie na układ krążeniowo - oddechowy, przemianę materii oraz wzrost siły i wytrzymałości mięśni.

Oddychanie

W trakcie ćwiczeń należy wykonywać:

Zatrzymanie oddechu w fazie wdechu ułatwia ruchy przyciągające ( zginanie, przywodzenie), natomiast w fazie wydechu ruchy odpychające ( prostowanie, odwodzenie ). Podczas źle wykonywanego oddychania zwiększa się ciśnienie wewnętrzne klatki piersiowej, co utrudnia odpływ i dopływu krwi w obrębie serca, powoduje ucisk serca, który upośledza pracę serca i całego układu krążeniowo oddechowego, skrajnych przypadkach może dojść do omdlenia.

Koordynacja ruchowa

Koordynacja ruchowa jest to zdolność do wykonywania złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, jak również rozwiązywanie nowych, nieoczekiwanie pojawiających się sytuacji ruchowych.

Koordynacja ruchowa mieści w sobie szereg właściwości takich jak: zwinność(zdolność precyzyjnego i szybkiego władania ciałem), zręczność(ruchy manualne rąk), czucie czasu i przestrzeni, czucie ruchu(pamięć ruchowa).

W treningu koordynacji należy zwrócić uwagę na kształtowanie następujących zdolności:

Uwarunkowania zdolności koordynacyjnych:

Ze wszystkich zdolności motorycznych (siły, szybkości, wytrzymałości i koordynacji) koordynacja jest kontrolowana przez centralny układ nerwowy. Dlatego też podstawy rozwoju koordynacji tj. osiągnięcie wysokiej precyzji wykonywanych ruchów powinny być kształtowane już we wczesnym wieku szkolnym. Wczesny wiek szkolny to najlepszy okres do rozwoju koordynacyjnych zdolności motorycznych. W okresie tym dziecko powinno poznać szeroki zakres umiejętności ruchowych od ruchów prostych  (pełzanie, czworakowanie, bieganie, skakanie , chwytanie, wspinanie, przenoszenie lekkich rzeczy ,zwisanie itd.) do                 zróżnicowanych i w ostateczności kompleksowych(związanych z techniką w grach, zabawach, grach zespołowych) . Zaniedbania z tego okresu  są trudne do nadrobienia w wieku późniejszym. 

Według W. Lecha najlepszym okresem do kształtowania koordynacji ruchowej jest wiek 7-11 lat u dziewcząt i 8-13 lat u chłopców, przeciętne rezultaty od 14 do 16-17 r.ż, najsłabiej u dzieci pomiędzy 12-14 rż. Nauczanie i doskonalenie techniki w późniejszym okresie bazuje na potencjale wypracowanym w tych fazach rozwoju. Ostateczny poziom koordynacji ruchowej następuje po ok. 20 roku życia tzn. w fazie pełnej dojrzałości układu nerwowego.

Wskaźniki zdolności koordynacyjnej wg Ljacha:

  1. Prawidłowość: poprawność wykonania zadania ruchowego ( precyzja, dokładność ruchu.

  2. Szybkość: Rozpatrywana w dwóch aspektach :

    1. Jakościowym - ruch we właściwym momencie,

    2. Ilościowym - prędkość złożonych zadań ruchowych w ograniczonym czasie, szybkość opanowania nowych zadań ruchowych,

  3. Racjonalność: to celowość i ekonomiczność ruchu.

  4. Kreatywność: to wykazywanie się pomysłowością, znajdowanie najlepszych rozwiązań w wykonaniu zadania ruchowego.

KLASYFIKACJA KOORDYNACJI

Według Raczka ze względu na różnorodność form ruchowych koordynację dzielimy na ogólną i specjalną. 

  1. Koordynacja ogólna umożliwia racjonalne wykonanie różnych działań motorycznych, niezależnie od specjalizacji sportowej, wszechstronny rozwój

  1. Koordynacja specjalna jest zdolnością która umożliwia wykonanie różnych złożonych ruchów w wybranej dyscyplinie szybko, płynnie, precyzyjnie.

Metody kształcenia zdolności koordynacyjnych.

  1. Metoda powtórzeniowa : stosowana w trakcie nauczania nowych wzorców ruchowych,

  2. Metoda zmienna: Zmiany w wykonywaniu ćwiczeń. Zmiany mogą dotyczyć sposobu lub warunków wykonania ćwiczenia. Dzięki tej metodzie zwiększa się zakres doświadczeń ruchowych,

  3. Inne metody, formy kształtowania koordynacji: metoda zabawowa i współzawodnictwa, które spełniają rolę pomocniczą, a nie wiodącą.

Podczas prowadzenia treningów należy kierować się następującymi regułami:

Ćwiczenia kształtujące szybkość reagowania:

Ćwiczenia kształtujące zwinność:

  1. marsz, chwyt rękami za kostkę jednej nogi i przewrót w przód - wstajemy bez pomocy rąk

  2. szybki bieg - na sygnał zmiana kierunku biegu

  3. szybkie zmiany pozycji np. z leżenia tyłem do leżenia przodem

  4. zwinnościowe tory przeszkód np. bieg, przejście pod ławeczką gimnastyczną, przeskok przez krzesło, przewrót w przód i powrót na czworakach

  5. "lustrzane" wykonywanie ruchów

Metodyka kształtowania koordynacji.

W doskonaleniu koordynacji stosuje się następujące grupy ćwiczeń:

Trening koordynacji powinien być realizowany metodą powtórzeniową z dostatecznie długimi przerwami wypoczynkowymi. W jednostkach treningowych ćwiczenia koordynacyjne powinny występować w pierwszej części kiedy zawodnik jest wypoczęty. Treningi te lepiej przeprowadzić rano niż wieczorem, jak również przed treningami siły i wytrzymałości.

Do opanowania dużej ilości ćwiczeń trzeba dochodzić stopniowo zgodnie z zasadą „lepiej mniej a dobrze”.

Jednym z warunków stałego wzrostu poziomu koordynacji i skutecznego doskonalenia technicznego jest kształtowanie symetrii ruchów i ich symetryzacja, tj. opanowanie w lewo i prawo.  

MOTORYCZNOŚĆ

Motoryczność człowieka - definiuje cechy ( zdolności ) motoryczne. 

Motoryczność człowieka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka - inaczej sferę ruchowej aktywności, słowem to wszystko, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia ciała lub jego części względem siebie. 
 

Każdy ruch człowieka jest efektem współdziałania:

  1. elementu biologicznego