Co to jest paliwo umowne?
- pojęcie stosowane w energetyce przy sporządzaniu bilansów energetycznych lub ocenie zasobów energetycznych, wartość opałową przyjmuje się umownie.
Co to są czynniki produkcji?
- środki produkcji oraz ziemia, uczestniczące w procesie wytwarzania:
najbardziej aktywnym czynnikiem produkcji jest praca, gdyż wytwarza wszystkie pozostałe czynniki produkcji : narzędzia pracy, przedmioty pracy.
Proces gospodarowania - Ekonomia Przedsiębiorstwa
-
Struktura podmiotów gospodarczych - Budowa przedsiębiorstwa, w zależności od wielkości i prowadzonej działalności różnie się kształtuje:
-
Przedsiębiorstwo - jest organizmem, który niezależnie od systemu ekonomicznego i społecznego oraz warunków, w jakich działa, realizuje cele wg określonej przez siebie hierarchii
Spółdzielnia - jest to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób prowadzące działalność gospodarczą, społeczną lub oświatową na rzecz swoich członków i dziela zysk pomiędzy swoich członków.
Spółka prawa cywilnego - do podjęcia działalności potrzebna jest pisemna umowa zawarta przez wspólników, określająca cel gospodarczy rodzaj wytwarzanych wyrobów oraz wkłady, wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Nie ma osobowości prawnej, właścicielem majątku są wszyscy jej wspólnicy, nie ma osobowości prawnej - powodami i pozwanymi są wspólnicy. Podjęcie działalności musi być zgłoszone do ewidencji dz.gosp.gminy.
Spółka prawa handlowego - spółka jawna, spółka komandytowa, spółka z.o.o, spółka akcyjna S.A., musi być wpisana do rejestru prawa handlowego, korzysta z ochrony prawnej, może nabywać prawa zaciągać zobowiązania .
Rodzaje spółek:
- spółka cywilna
- `' jawna
- `' komandytowa
- z.o.o
- `' S.A
- `' partnerska
- `' komandytowo - akcyjna
- `' jonit venture
Spółki osobowe - działalność oparta nie tylko na wkładzie kapitałowym, ale głównie na osobistej pracy wspólników
Spółki kapitałowe - większe przedsięwzięcia gospodarcze wymagające szerokiej współpracy handlowej oraz produkcyjnej i zaangażowania znacznego kapitału.
Spółka Z.o.o - potrzebny min jeden założyciel, umowa w formie aktu notarialnego, podlega wpisowi do rejestru sądowego, ma osobowość prawną. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania tylko do wysokości wkładów. Z tytułu podatków do skarbu państwa odpowiadają całym swym majątkiem.
Spółka akcyjna - Posiada osobowość prawną, umowa notarialna, wpis do rejestru handlowego. Kapitał zakładowy wynosi min. 100 tys zł - dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.
spółka komandytowa - jest to spółka osobowa podobnie jak s. Jawna tyko w s.k. są 2 kategorie wspólników:
- wspólnicy odpowiadający za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem - komplementariusze.
- wspólnicy odpowiadający za zobowiązania spółki do wysokości wniesionego wkładu - komandytariusze.
Spółka jawna - zawiązywana jest na podstawie umowy zawartej przez wspólników na piśmie, nie wymaga aktu notarialnego, brak osobowości prawnej, może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, występowac w sądzie w procesie cywilnym w charakterze strony. Musi być wpisana do rejestru handlowego w sądzie. Do zawarcia spółki nie jest wymagane wniesienie kapitału. Spółkę może reprezentować każdy ze wspólników i każdy odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki.
spółka partnerska - jest spółką osobową utworzoną przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne lekarze itp. Umowa powinna być zawarta w formie Aktu Notarialnego, zgłoszenie do sądu rejestrowego powinno zawierać:
- firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów w raz z adresami
- określenie wolnego zawodu partnerów
- przedmiot działalności spółki
- nazwiska i imiona partnerów uprawnionych do reprezentowania spółki
- nazwiska i imiona prokurentów
- nazwiska i imiona partnerów którzy ponoszą pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Prawo popytu - funkcjonalna zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej
Prawo podaży - zależność między zmianą ceny a zmianą wielkości podaży
Czynniki decydujące o wielkości popytu:
- wysokość realnych dochodów
- poziom ceny danego dobra
- poziom cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych
- oczekiwanie zmian cen i dochodów
- indywidualnych preferencji konsumenta
- liczby konsumentów
Czynniki decydujące o wielkości podaży - podobnie jak w pytaniu 19
Cenowa elastyczność podaży - racjonalna alokacja kapitału i pracy, jak również racjonalna struktura spożycia wymagają, aby ceny poza nielicznymi wyjątkami były kształtowane przez obiektywne prawo popytu i podaży.
Dochodowa elastyczność popytu - stan równowagi i nierównowagi poszczególnych dóbr na rynku.
Przyszła wartość pieniądza - zamrożony kapitał
Obecna wartość pieniądza - charakteryzuje się najwyższą płynnością pieniądza i można nim w każdej chwili dysponować.
Proste metody oceny ekonomicznej przedsięwzięć inwestycyjnych :
- okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
- prostą stopę zwrotu(zysku)
- próg rentowności i analizę wrażliwości.
Okres zwrotu nakładów - jest to czas potrzebny do odzyskania początkowego nakładu inwestycyjnego( bez nakładów odtworzeniowych) przez wypracowany zysk stanowiący sumę:
- zysku netto ( po opłaceniu podatków)
- kosztów amortyzacji
Prosta stopa zwrotu - stosunek rocznego zysku, osiągniętego w trakcie funkcjonowania przedsięwzięcia, do wartości kapitału służącego sfinansowaniu początkowych nakładów inwestycyjnych.
Próg rentowności -BRP- punkt wyrównania - punkt w którym dochody ze sprzedaży są równe kosztom produkcji.
Wartość zaktualizowana netto - NPV - pozwala określić obecną wartość wpływów i wydatków pieniężnych związanych z realizacją ocenianego przedsięwzięcia rozwojowego
Wewnętrzna stopa zwrotu - IRR - roczna stopa zwrotu netto ( dochód lub zysk) zainwestowanego kapitału lub najwyższa stopa oprocentowania kredytów, po której możliwe jest zgromadzenie środków dla przedsięwzięcia inwestycyjnego.
Stopa zysku z inwestycji - PI - może kształtować się powyżej jedności wówczas wskazuje, że zamierzenie inwestycyjne powinno być realizowane, jeżeli jest poniżej 1 zamierzenie inwestycyjne należy odrzucić.
Dynamiczne metody oceny ekonomicznej przedsięwzięć rozwojowych - metody dyskontowe uwzględniają rozłożenie w czasie przewidywanych wpływów i wydatków związanych z danym przedsięwzięciem. Do tego celu wykorzystują technikę dyskonta, która pozwala sprowadzić do porównywalności nakłady i efekty realizowane w różnych okresach czasu.
Koszt - następstwo produkcji wyrobów i usług.
Wydatek - wykorzystanie środków finansowych, bez względu na cel ich ponoszenia.
Nakład - zużycie czynników produkcji wyrażone w jednostkach naturalnych i ze względu na tę postać nie można ich sumować.
Klasyfikacja kosztów działalności podmiotu gospodarczego:
- układ rodzajowy- określa jakiego rodzaju koszty proste ponosi przedsiębiorstwo, koszty te obejmują całkowitą sumę kosztów danej kategorii w przedsiębiorstwie bez względu na to w jakim miejscu powstały i w jakim celu zostały poniesione:
a) zużycie materiałów i energii
b) usługi obce
c) podatki i opłaty
d) wynagrodzenie za pracę
e) narzuty na wynagrodzenia
f) świadczenia na rzecz pracowników
g) amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
h) pozostałe koszty
- Układ funkcjonalny - ujmuje je według miejsc powstawania, którymi są rodzaje i elementy procesu gospodarczego. Głównym celem jest stworzenie warunków do wewnętrznej analizy kosztów oraz ustalenie osób odpowiedzialnych za ich wysokość.
- Układ kalkulacyjny:
a) koszty bezpośrednie:
- materiały bezpośrednie
- paliwo i energia technologiczna
- płace bezpośrednie
b) koszty pośrednie:
- koszty wydziałowe
- koszty zarządu
- koszty zakupu
- koszty sprzedaży
Kryteria klasyfikacji kosztów:
- Koszty działalności operacyjnej:
a) koszty działalności podstawowej:
koszty działalności produkcyjnej
koszty działalności usługowej
koszty działalności handlowej
b) koszty działalności pomocniczej (remonty,transport)
c) koszty ogólnego zarządu
- pozostałe koszty operacyjne
a) koszty związane z likwidacją środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
b) koszty odpisania należności przedawnionych, umorzonych, nieściągliwych
c) koszty aktualizacji wartości rzeczowych składników majątku obrotowego
d) koszty odszkodowań, kar i darowizn
- koszty finansowe obejmują :
a) odsetki i prowizje bankowe
b) ujemne różnice kursowe i straty na sprzedaży papierów wartościowych
c) dyskonto przy sprzedaży weksli
d) straty związane z udzielonymi gwarancjami poręczeń.
Koszty stałe - niezależne od stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych, przyjmują stałą wartość w określonym przedziale czasu
koszty zmienne - ulegają wzrostowi lub spadkowi w miarę zmian w wielkości produkcji.
Podział kosztów zmiennych:
- proporcjonalne
- degresywne
- progresywne
Układy kosztów:
- Materiały bezpośrednie
- Paliwo i energia technologiczna
- Koszty zakupu
- Wynagrodzenie bezpośrednie
- Narzuty i wynagrodzenia bezpośrednie
- Inne koszty bezpośrednie
- Koszty wydziałowe
To wszystko razem - techniczny koszt wytwarzania
- Koszty ogólne zarządu
- straty na brakach
razem z powyższymi - fabryczny koszt wytwarzania
- koszt sprzedaży ( całość - całkowity koszt własny)
Rodzajowy układ kosztów - opisany w punkcie 34 w podpunktach
układ kosztów wg miejsc powstawania:
- koszty wydziałów podstawowych
- koszty wydziałów pomocniczych
- koszty zarządu
- koszty zakupu
- koszty sprzedaży
Układ kalkulacyjny kosztów: opisany w układzie kosztów
Kalkulacja podziałowa prosta - wszystkie koszty zebrane w jednym okresie rozrachunkowym, odnosi się do ilości wyrobów wytwarzanych w tym okresie
Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami - odmiana kalkulacji podziałowej prostej stosuje się ją gdy zakład wytwarza równocześnie wiele produktów jednego rodzaju z tego samego materiału o tym samym kształcie, przy tym samym wyposażeniu lecz o różnych wartościach
Kalkulacja doliczeniowa - stosuje się ją tam gdzie wytwarza się za pomocą różnych metod wiele produktów, które cechują zróżnicowane koszty materiałowe i płace bezpośrednie produkcji.
Kalkulacja łączna - charakteryzuje się tym, że w procesie produkcyjnym, równocześnie z tych samych materiałów wyjściowych wytwarza się wiele różnych produktów.
Majątek podmiotu gospodarczego i jego struktura - majątek trwały i obrotowy
- środki materialne: dobra rzeczowe: budynki, maszyny, urządzenia, surowce, materiały i inne dobra
- niematerialne: patenty, licencje, papiery wartościowe, środki pieniężne.
48. Struktura majątku trwałego:
- wartości niematerialne i prawne
- rzeczowy majątek trwały(środki trwałe, inwestycje rozpoczęte)
- finansowy majątek trwały
- należności długoterminowe
Struktura majątku obrotowego :
zapasy
należności i roszczenia
papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
środki pieniężne
Klasyfikacja rodzajowa środków trwałych :
- Grupa 0 - grunty i melioracje szczegółowe: grunty użytkowane rolniczo, grunty pod lasami, tereny osiedlowe, budowle wodno - melioracyjne, stawy rybne
- Grupa 1 - budynki np.: hale produkcyjne, dworce, magazyny, budynki handlowe, budynki szkolne, budynki mieszkalne
- Grupa 2 - budowle obejmujące np.: bunkry, silosy, chłodnie wieżowe, zbiorniki podziemne, rurociągi, drogi kolejowe, linie energetyczne, boiska sportowe, kominy przemysłowe.
- Grupa 3 - kotły, maszyny energetyczne, do których zalicza się między innymi kotły grzejne, kotły parowe, turbiny, silniki spalinowe i elektryczne, turbozespoły.
- Grupa 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania - obejmujące np.: tokarki, frezarki, piły, młoty i kuźniarki, piece przemysłowe, aparaty do spawania, zespoły komputerowe.
- Grupa 5 -maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe - czyli maszyny, urządzenia i aparaty specjalne dostosowane do technologii wytwarzania w poszczególnych gałęziach i branżach, przy czym o zaliczeniu maszyny, urządzenia i aparatu do odpowiedniej podgrupy i rodzaju decyduje jej przeznaczenie oraz konstrukcja i wyposażenie.
- Grupa 6 - urządzenia techniczne - obejmują np.: zbiorniki naziemne, rozdzielnie i stacje transformatorowe, aparaturę nadawczo odbiorczą, łącznice telefoniczne, dźwigi, przenośniki, suwnice, urządzenia klimatyzacyjne i przeciw pożarowe.
- Grupa 7 - środki transportowe - zawierające np.: tabor kolejowy i tramwajowy, samochody, autobusy, ciągniki, tabor konny, wózki jezdne, statki, samoloty.
- Grupa 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie np.: narzędzia i przyrządy pomiarowe, aparaty i sprzęt laboratoryjny, aparaty medyczne, maszyny do pisania, wyposażenie kin i teatrów, kioski, domki kempingowe.
Finansowy majątek trwały - obejmuje:
- udziały w innych jednostkach gospodarczych np.: udziały wnoszone do spółki w formie pieniężnej lub aportów rzeczowych oraz akcje innych jednostek
- długoterminowe papiery wartościowe np.: akcje, obligacje, bony skarbowe, listy zastawne, udziały w funduszach powierniczych
- pożyczki długoterminowe udzielane innym jednostkom
- inne składniki majątku trwałego
leasing - upoważnienie przez właściciela składników majątkowych - udzielone na podstawie umowy określonej firmie - do użytkowania tych składników w ustalonym okresie w zamian za uzgodnione ratalne opłaty
Cechy leasingu operacyjnego - usługowy, obejmuje okres umowy (najmu) składnika majątkowego krótszy od okresu ekonomicznego zużycia tego składnika, całkowite koszty użytkowania ponosi leasingodawca i są one wliczone w opłaty obciążające leasingobiorcę.
Cechy leasingu kapitałowego - długoterminowa umowa najmu zawarta na okres zbliżony do okresu ekonomicznego zużycia obiektu leasingodawca może odstąpi…ć od umowy natomiast leasingobiorca jeżeli odstąpi przed upływem od umowy musi zapłacić wysokie kary równe niejednokrotnie kwocie opłat za pozostały okres najmu. W tym wypadku użytkownik ponosi wszystkie koszty.
Amortyzacja środków trwałych - zaliczanie równowartości zużycia środków trwałych do kosztów działalności przedsiębiorstwa
Stawki amortyzacyjne - ustalane są przez podmiot gospodarczy, który uwzględnia przypuszczalne zużycie fizyczne sposób wykorzystania, oddziaływanie postępu technicznego, bądź wykorzystuje się stawki ustalone w opracowaniach branżowych lub wynikających z przepisów podatkowych.
Metody ustalania amortyzacji - liniowa i degresywna
Metoda liniowa - powszechnie w Polsce stosowana, opiera się na założeniu jednakowego zużywania środków trwałych w czasie - jednakowa wysokość amortyzacji w poszczególnych okresach obrachunkowych przez cały czas eksploatacji środków trwałych
Metoda degresywna - polega na stosowaniu wysokich odpisów amortyzacyjnych w początkowych latach użytkowania środków trwałych i stopniowym ich zmniejszaniu w miarę zużywania środków. Metoda ta skłania do zwiększenia tempa inwestowania i wymiany parku maszynowego.
Metoda progresywna amortyzacji - raty amortyzacyjne rosną w postępie geometrycznym
Podatki - przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenia materialne pobierane przez państwo lub inny związek publiczny
Podmiot podatku - dochód w trakcie jego tworzenia i podziału ( przychód pomniejszony o koszty uzyskania)
Podmiot podatku - dochód podatnika uzyskiwany ze wszystkich źródeł za wyjątkiem wyłączeń przedmiotowych zawartych w umowie
Podstawa opodatkowania - wartościowo lub ilościowo określony przedmiot podatku.
Stawka podatkowa - stanowi wyrażona procentowo lub kwotowo wysokość podatku, jaką pobiera się od danej podstawy opodatkowania.
Skala podatkowa - zespól stawek i podstaw podatkowych
Podział podatków ze względu na przedmiot opodatkowania :
- Podatek dochodowy od osób fizycznych i osób prawnych
- Podatek od towarów i usług( VAT)
- Podatek akcyzowy ( akcyza)
- Podatek rolny
- Podatek od nieruchomości
- Podatek od środków transportowych
Podatki konsumpcyjne - rodzaj podatku w którym przedmiotem opodatkowania jest konsumpcja podatników
Podatek majątkowy - przedmiotem opodatkowania jest majątek podatnika
Podatek przychodowy - przedmiotem opodatkowania są przychody podatników
Podatek od towarów i usług - VAT :
- podatek spełnia funkcje fiskalną
- narzędzie stabilizowania gospodarki
- odmiana podatku obrotowego wielofazowego, opodatkowująca tylko obrót netto, który powstał u producenta
- pobierany we wszystkich fazach obrotu i obciąża wyłącznie finalnego odbiorcę -konsumenta
- nie jest elementem kosztów działalności podmiotu, stawkę podatku VAT dolicza się do ceny zbytu
- każdy uczestnik fazy zbytu płaci podatek proporcjonalny do wartości dodanej przez siebie, co oznacza, że VAT obciąża tylko różnicę w obrotach każdej z faz
Zasady obliczania podatku VAT :
Fazy obrotu |
Cena bez podatku |
Podatek |
||
|
|
Należny od sprzedaży |
Zapłacony w Poprzednich stadiach |
Do wpłacenia do budżetu |
Producent A ( dostawca) zaimportował surowiec wytworzył półfabrykaty i sprzedał Producentowi B |
100
300 |
22
66 |
-
22 |
22
44 |
Producent B wytworzył Produkty finalne i sprzedał je detaliście |
600 |
132 |
66 |
66 |
Detalista sprzedaje konsumentom |
1000 |
220 |
132 |
88 |
Przesłanki restrukturyzacji - dążenie do rozwoju gospodarczego.
Cele restrukturyzacji - zbudowanie nowoczesnej gospodarki, stabilizacja złotówki.
Reforma górnictwa węglowego - polegała na przekształceniu kopalń w spółki węglowe restrukturyzacji zatrudnienia oddłużeniu kopalń względem skarbu państwa i eliminacji kopalń nierentownych
Próg rentowności w ujęciu ilościowym BEP- określamy w jednostkach naturalnych produkcji szt, m, m3, Mg itp.
Próg rentowności w ujęciu wartościowym BEP' - określamy w wartości produkcji w zł
Próg rentowności jako stopień wykorzystania mocy produkcyjnych BEP” - określa wykorzystanie zdolności produkcyjnych, % maksymalnej zdolności wydobywczej.
Restrukturyzacja zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego - zmniejszenie ilości pracowników ok. 50% poprzez jednorazowe odprawy dla pracowników bez możliwości powrotu do kopalń i przekwalifikowanie darmowe, emerytury : wcześniejsze i pomostowe oraz nie zatrodnianie nowej siły roboczej.
Sprzedaż węgla kamiennego w latach 1998 -2002, średnia cena zbytu -
Źródła finansowania procesu restrukturyzacji górnictwa - dotacje z unii europejskiej oraz środki własne skarbu Państwa
Ropa naftowa na świecie --138mld ton
- zasoby :
a) Środkowy wschód - 65%
b) Ameryka Północna - 9%
c) Ameryka Łacińska - 8%
d) Afryka ( Nigeria, Algieria, Maroko) - 7%
e) Europa Wschodnia - 5%
f) Rejon Pacyfiku ( Indonezja, Chiny, Wietnam) - 5%
g) Europa Zachodnia - 1%
Wydobycie i zużycie ropy naftowej
Gospodarka ropa naftową przez kraje OPEC - ustalanie limitów wydobycia i cen zbytu ropy naftowej.
Gaz ziemny na świecie - Rosja, Norwegia, USA,
Aktualne kierunki dostaw gazu ziemnego do kraju - Rosja
Przesył - gazociągi
- PMG - Polska Magistrala Gazowa
- dystrybucja gazu - stacje gazowe, gazociągi , Głównym dystrybutorem jest Polskie górnictwo Nafty i gazu w skład którego wchodzą - Spółki Gazowe
Struktura rodzajowa nakładów inwestycyjnych na budowę elektrowni :
- Studia, Dokumentacja, Przygotowanie terenu
- Obiekty podstawowe i pomocnicze
- Obiekty tymczasowe i urzadzenia placu budowy
- Obsługa inwestorska, szkolenie, rozruch
- Rezerwa
Inwestycja podstawowa a także inwestycje towarzyszące
---------------------------------------------------------------------- |