Metody wykorzystywane w analizie ekonomicznej

Dzieli się je na dwie grupy:

• metody analizy jakościowej, ujmujące badane związki i zależności w formie opisowej; polegają na porównawczej analizie dynamiki szeregów czasowych; są stosowane we wstępnej fazie analizy,

• metody analizy ilościowej, pozwalają na dokładne liczbowe określenie związków i zależności występujących między badanymi zjawiskami:

• metoda porównań (odchyleń)

•  metody badania zależności zjawisk takie jak:

• metody deterministyczne, do których zaliczymy: metodę kolejnych podstawień (różnicowania), funkcyjną, podstawień krzyżowych, logarytmowania, różnic cząstkowych, reszty oraz

•  metody stochastyczne (ekonometryczne, dyskryminacyjne-system wczesnego ostrzegania i taksonomiczne)

• metody statystyki opisowej, takie jak: indeksy proste i agregatowe(indeks Laspeyresa, Paaschego), wskaźniki struktury, miary tendencji centralnej, miary zmienności; są stosowane we wstępnej fazie analizy,

•  metody matematyki finansowej i rachunku inwestycyjnego: np. wartość pieniądza w czasie, okres zwrotu kapitału, NPV 

•  metody oceny potencjału strategicznego (np. pięć sił Portera )

pkt 2.1, 2.2, 2.3.

Struktura kapitałowo-majątkowa, czyli pionowo-poziome powiązania między pozycjami aktywów i pasywów obejmuje następujące podstawowe wskaźniki:

Złota reguła bilansowania zachodzi, gdy aktywa stałe są pokryte kapitałem własnym.

Kapitały własne / aktywa stałe  >= 1
     

Srebrna reguła bilansowania zachodzi, gdy aktywa stałe są pokryte kapitałem stałym . Przy czym 2/3 kapitałów stałych powinny stanowić kapitały własne.

Kapitały stałe / aktywa stałe >=1

Wskaźnik pokrycia aktywów obrotowych zobowiązaniami krótkoterminowymi

Zobowiązania krótkoterminowe / aktywa obrotowe*100%

 

Warianty sporządzania RZS:

• Porównawczy

• Kalkulacyjny

 Powyższe warianty różnią się sposobem grupowania kosztów oraz występowaniem bądź nie pozycji „zmiana stanu produktów (=/-)”. Pozycja ta występuje w rachunku porównawczym i dotyczy przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych. W przedsiębiorstwach handlowych nie występuje.

W wielu wskaźnikach ekonomicznych (związanych z analiza wskaźnikową) wykorzystuje się kategorię koszty własne sprzedaży.

 Koszty własne sprzedaży są to koszty wytworzenia wyrobów sprzedanych w danym roku obrotowym.

Dokładne różnice przedstawia: M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena… tab .16, s. 99. Proszę określić, w jaki sposób są grupowane koszty.

Poziomy RZS:

Poziom operacyjny dotyczy podstawowej działalności operacyjnej (obejmującej przychody ze sprzedaży i koszty działalności operacyjnej oraz pozostałe przychody i koszty operacyjne), Wynik finansowy na działalności podstawowej pokazuje jaka jest pozycja na rynku wytwarzanych produktów, można dokonać oceny jaka strategia kosztowa, marketingowa jest stosowana.

Pokazuje także przychody i koszty pośrednio związane z działalnością podstawową (operacyjną).

 Poziom finansowy dotyczy przychodów i kosztów z działalności finansowej oraz inwestycji finansowych. Odzwierciedlona zostaje na tym poziomie strategia kierownictwa w kwestii doboru źródeł finansowania oraz inwestycji finansowych.

Poziom nadzwyczajny dotyczy zaistniałych losowych, a więc nieplanowanych zdarzeń gospodarczych.

Poziom wstępnego podziału wyniku stanowi  rezultat strategii podatkowej prowadzonej przez zarząd.

Obejmuje on część bieżącą stanowiącą zobowiązanie podatkowe za dany rok i część odroczoną (stanowiącą różnicę między stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku odroczonego na koniec i początek okresu sprawozdawczego.

Wstępna analiza rachunku zysków i strat obejmuje:

• Ustalenie i ocenę zmian w w wielkościach strumieni reprezentujących przychody ze sprzedaży, koszty i wynik,

• Badanie struktury przychodów. Strukturę przychodów obliczamy następująco: sumujemy cztery podstawowe grupy przychodów pozycje A, D, G, J. Ich wartość umieszczamy w mianowniku, a  w liczniku wstawiamy kolejno wszystkie kategorie przychodów i mnożymy razy 100%.

• Badanie struktury kosztów - Adekwatnie postępujemy ze strukturą kosztów, gdzie poszczególne pozycje kosztów odnosimy do ogólnej sumy kosztów (poz. B, E, H, K) *100%.

• Badanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego

 

 

Analiza przyczynowa RZS obejmuje:

• Analizę przychodów kształtujących wynik finansowy

• Analizę kosztów kształtujących wynik finansowy

• Analizę przyczyn wywołujących zmiany w wyniku finansowym

• Badanie relacji między przychodami a kosztami

• Analizę kosztów jednostkowych.

W celu uzupełnienia wiadomości z podanego zagadnienia należy zapoznać się z pkt 2.4- 2.5 oraz 4.1-4.3 z książki M. Sierpińskiej (2004).  

Do wskaźników rentowności zalicza się:

1. ROE rentowność kapitału własnego- (zysk netto/ śr. kapitał własny*100%)

2. ROA rentowność aktywów (zysk netto/ śr. aktywa ogółem*100%)

3. ROS netto rentowność sprzedaży netto (zysk netto/ sprzedaż*100%)

4. ROS brutto rentowność sprzedaży brutto (zysk brutto/ sprzedaż *100%), ( str. 199-212)

piramida Du Ponta  ROE= ROS x rotacja aktywów x struktura kapitału ( M. Sierpińska str. 204-205)


Wskaźniki zadłużenia dzieli się na dwie grupy obrazujące:

1.  poziom zadłużenia (wskaźnik ogólnego zadłużenia, wskaźnik zadłużenia kapitału własnego, wskaźnik zadłużenia długoterminowego, wskaźnik poziomu zadłużenia rzeczowych aktywów trwałych)

2. zdolność firmy do obsługi długu (wskaźnik pokrycia obsługi długu, wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych, wskaźnik pokrycia zobowiązań ogółem nadwyżka finansową i inne) - patrz str. 166-177

Płynność przedsiębiorstwa jest bardzo istotna z punktu widzenia oceny bieżącego funkcjonowania firmy. Wskaźniki płynności odpowiadają na pytanie jaka jest zdolność firmy do regulowania bieżących zobowiązań w wyniku upłynnienia aktywów bieżących.
Do podstawowych wskaźników płynności zalicza się:

1. wskaźnik płynności bieżącej (norma 1,2-2)

2. wskaźnik płynności przyśpieszonej (pow. 1)

3. wskaźnik środków pieniężnych (min.0,16)

Możliwe jest wystąpienie dużej różnicy pomiędzy wskaźnikiem 1 i 2, która wskazuje na zbyt duży poziom zapasów. W takim przypadku należy ocenić efektywność gospodarowania zapasami, uwzględniając ich strukturę rodzajową i oraz ich rotację.

Możliwa jest także taka sytuacja, gdzie wskaźniki kształtują się poniżej normy, a mimo tego firma funkcjonuje i trudno jest mówić o utracie płynności.Należy wtedy dokonać obliczenia wskaźników: cyklu inkasa należności  oraz regulowania zobowiązań krótkoterminowych i ocenić na ile dni wystarcza formie tzw. wolnej gotówki.
 
Możliwa jest także taka sytuacja, gdzie wskaźniki kształtują się powyżej normy i może wystąpić nadpłynność, również negatywnie oceniana. Jednak nieznacznie wyższy ich poziom nie zawsze sugeruje nadpłynność. W związku z tym należy także ocenić relacje pomiędzy wyżej wymienionymi wskaźnikami.
Zmiany w poziomie płynności finansowej można analizować poprzez analizę następujących funkcji:

Ab/Zb= Ab/Ao * Ao/Zo *Zo/Zb   

lub

Ab/Zb= Ab/Ao * Ao/Zd * Zd/Zb

W celu uzupełnienia wiadomości z zakresu poruszonej problematyki należy opanować punkt 3.2 z książki M. Sierpińskiej (2004).

Wskaźniki sprawności działania firmy informują jaka jest zdolność firmy do sprawnego zarządzania zasobami i kosztami firmy.
Wśród nich wyróżnia się trzy podstawowe grupy:

1. wskaźniki rotacji ( część z nich została uwzględniona przy analizie i ocenie płynności finansowej)

2. wskaźniki oparte na kosztach

3. wskaźniki gospodarowania zasobami (np. wydajność pracy, techniczne uzbrojenie pracy, produktywność pracy i inne).

Sposób obliczania i interpretacja tych wskaźników zostały przedstawione w 3.4 książki  M. Sierpińskiej.

---