KRĄŻENIE MAŁE PŁUCNE—w krążeniu tym zostaje oddany dwutlenek węgla a pobrany tlen,-jest to krążenie czynnościowe,-rozpoczyna się w komorze prawej PNIEM PŁUCNYM. -pod wklęsłym brzegiem łuku aorty dzieli się na:-tętnicę płucną prawą-nieco dłuższa od tętnicy lewej,-biegnie poza cz.wstępującą aorty i poza żyłą główną górną,-uchodzi do wnęki płuca prawego poniżej oskrzela płata górnego-tętnicę płucną lewą-leży od przodu do cz.zs tępującej aorty,-uchodzi do lewego płuca w obrębie wnęki poniżej oskrzela. -Każda tętnica płucna dzieli się we wnęce płuca na t.płatowe-w prawym płucu-trzy nogi,-w lewym płucu-dwie.-t.płatowe dzielą się na t.segmentowe,które przechodzą w tętnice o mniejszej średnicy, a te w naczynia krwionośne włosowate oplatające pęcherzyki płucne.-w pęcherzykach płucn ych następuje wymiana gazowa-oddychanie zew.-naczynia włosowate tętnicze przechodzą w naczynia żylne o coraz większej średnicy,następnie w żyły segmentowe i żyły płucne(2 w prawym,2 w lewym płucu).-4 żyły płucne uchodzą do przedsionka lewego,na jego tylnej ści anie.-tu kończy się krążenie małe.KRĄŻENIE DUŻE OBWODOWE-dostarcza tlen,składni ki odżywcze do wszystkich narządów,odprowadza dwutlenek węgla i składniki przemiany materii,-rozpoczyna się w komorze lewej aortą dzielącą się na:-aortę wstępującą,-łuk aorty,-aortę zstępującą przechodzącą w a.brzuszną,-krążenie duże kończy się w prawym przedsion ku żyłą główną górną i żyłą główną dolną.Tętnice krążenia dużego-aorta jest naczyniem dla wszystkich tętnic krążenia dużego,-funkcje aorty:1.rozprowadza krew z lewego serca po cał ym organizmie,2.w czasie przerwy rozkurczowej aorta uzupełnia czynność dwóch sąsiednic h skurczów serca,ściana sprężysta aorty zmienia falę krwi wchodzącej w prawie stały prąd krwi.-w przebiegu aorty piersiowej wyróżnia się:a.wstępującą,b.łuk aorty,c.a.zstępującą.*aor ta wstępująca-odchodzi od stożka tętniczego lewej komory,biegnie lekko w prawo;-w począt kowym odcinku aorty powyżej płatków zastawki odchodzą od niej tętnice wieńcowe prawa i lewa,których odgałęzienia unaczyniają serce.*łuk aorty-jest wypukły ku górze,powstaje pow yżej rozgałęzienia pnia płucnego,gdzie aorta skierowuje się do tyłu i w lewo w kierunku krę gosłupa;od łuku aorty odchodzi:-tętnica szyjna wspólna lewa,-t.podobojczykowa lewa,-pień ramienno-głowowy dzielący się na:-t.szyjną wspólną prawą,-t.podobojczykową prawą.*aort a zstępująca-biegnie po lewej stronie kręgosłupa,potem przyśrodkowo;-zaczyna się na wyso kości Th3-Th4;-po przejściu przez rozwór aortowy w przeponie staje się aortą brzuszną. Gałęzie łuku aorty-pień ramienno-głowowy:t.szyjna wspólna-t.szyjna wew.zaopatrująca:-mó zgowie,-oczodół,oko,czoło,nos i ucho.-t.szyjna zew.zaopatrująca szyję i głowę.t.podobojczy kowa prawa-zaopatruje:mózgowie,klatkę piersiową i szyję;-t.pachowa-powstaje na wys.1 że bra,-oddaje odgałęzienia do:mm.grzbietu,barku i klatki piersiowej.-t.ramienna-biegnie w bru ździe mm.dwugłowego do dołu łokciowego;-t.łokciowa;-t.promieniowa.Aorta brzuszna -zao patruje narządy jamy brzusznej.t.biodrowa wspólna prawa i lewa-powstają poprzez rozgał ęzienia na wysokości L4.t.biodrowa wew.-zaopatruje mm.jamy brzusznej;narządy miedni cy małej.-t.biodrowa zew.-zaopatruje mm.obręczy biodrowej,-t.udowa-zaopatruje mm. uda,-pod dołem kolanowym zmienia nazwę na:-t.podkolanową-zaopatrującą staw kolano wy:-w dole podkolanowym dzieli się na:-t.piszczelową przednią-mm.goleni-t.piszczelo wą tylną-mm.stopy.Żyły krążenia dużego-żyła główna górna,-żyła główna dolna.-żyła głó wna górna-powstaje na wysokości 1 żebra prawego z połączenia prawej i lewej żyły ramien no-głowowej;-biegnie ku dołowi za prawą cz.mostka;-wpada na górnej ścianie prawego prze dsionka na wysokości chrząstki 3 żebra lub 2 przestrzeni międzyżebrowej.-dopływy:żyła szy jna wew.,-żyła szyjna zew.,-żyła nieparzysta.-zbiera krew z:kończyny górnej,jamy czaszki,g łowy i szyi,klatki piersiowej.żyła główna dolna-powstaje z połączenia żyły biodorwej wsp ólnej prawej i lewej,-łączy się na wysokości krążka międzykręgowego między L4 a L5;-bieg nie ku górze wzdłuż kręgosłupa po prawej stronie aorty brzusznej;-wnika do bruzdy żyły głó wnej na tylnej cz.pow.przeponowej wątroby;-dalej przechodzi przez otwór przepony dla żył y głównej dolnej do klatki piersiowej;-wnika do worka osierdziowego,wpada do prawego pr zedsionka.-daje dopływy ścienne i trzewne.*dopływy ścienne:-ż.lędźwiowe;-ż.przeponowe; *dopływy trzewne:-ż.jądrowa lub jajnikowa prawa;-ż.wątrobowe;-ż.nerkowe prawa i lewa;-ż.nadnerczowa prawa(lewa uchodzi do ż.nerkowej).-żyła główna dolna zbiera krew z:ścian jamy brzusznej,przepony,narządów płciowych,nerek i nadnerczy i wątroby.KRĄŻENIE WI EŃCOWE-aby pracować w sposób ciągły,serce potrzebuje tlenu i substancji odżywczych.I m bije szybciej,np.podczas wysiłku lub zdenerwowania,tym więcej potrzebuje tlenu.-w skła d krążenia wieńcowego wchodzą tętnice wieńcowe i żyły serca;-odpowiednią dostawę tlenu i substancji odżywczych zapewniają sercu tętnice wieńcowe prawa i lewa,których początek znajduje się tuż ponad zastawką aorty w jej opuszce,w uwypukleniu ściany w tzw.zatokach;-następnie oplatają mięsień sercowy i dzieląc się na drobne gałązki wnikają w głąb serca.Tęt nica wieńcowa lewa-rozpoczyna się w lewej zatoce aorty:-dzieli się na:gałąź międzykomor ową przednią,gałąź okalającą;-zaopatruje:przedsionek lewy i prawie całą lewą komorę;2/3 przednie przegrody międzykomorowej,mm.brodawkowaty przedni komory prawej i cz.przyl egłej ściany.Tętnica wieńcowa prawa-rozpoczyna się w zatoce prawej;-biegnie w bruździe wieńcowej;-przechodzi na powierzchnię przeponową serca,gdzie kończy się jako gałąź międ zykomorowa tylna;-zaopatruje:przedsionek prawy i prawie całą komorę prawą,przegrodę mi ędzyprzedsionkową,1/3 tylną część przegrody międzykomorowej,mm.brodawkowaty tylny komory lewej i przylegającą do niego cz.komory.zatoka wieńcowa-jest największą żyłą zbi erającą krew prawie z całego serca,-leży w tylnej cz.bruzdy wieńcowej,-uchodzi do przedsio nka prawego. Serce nigdy nie znajduje się w spoczynku,poza krótkimi,powtarzającymi się okresami,kiedy komory lub przedsionki znajdują się w okresie rozkurczu.Prawidłowa czynn ość serca zależy w dużym stopniu od impulsów elektrycznych powstających w nim samym, niezależnie od układu nerwowego.Układ nerwowy wpływa na jego czynność głównie przez przyspieszanie,bądź zwalnianie akcji serca.Serce człowieka posiada zdolność wytwarzania bodźców elektrycznych,które rozchodząc się w sercu,pobudzają je do skurczu.Wyspecjalizo wana w układ przewodzący tkanka mięśnia sercowego,tzw.tkanka nerwowo-mięśniowa,ukła da się w dwa węzły:zatokowy i przedsionkowo-komorowy i odchodzące od nich włókna.W warunkach fizjologicznych bodźce do skurczów mięśnia sercowego powstają w węźle zatok owo-przedsionkowym.Jest on głównym rozrusznikiem serca,a impulsy w nim powstałe rozc hodzą się do przedsionków i następnie przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór,po budzając je do skurczu.Impulsy te przewodzone są również przez inne tkanki aż na pow.skór y,gdzie można je zarejestrować w postaci elektrokardiogramu.SERCE-Układ krążenia krwi składa się z naczyń krwionośnych(tętnic,żył,naczyń włosowatych)i serca.Tętnice są naczyni ami,którymi płynie krew z serca na obwód,do wszystkich cz.ciała.Żyłami krew powraca z obwodu ponownie do serca.Wyróżnia się dwa układy(krążenia)przepływu krwi w organizmi e:duży i mały(płucny).W dużym układzie krążenia krew utlenowana(bogata w tlen)wypływa z lewej komory serca do tętnic,a następnie przechodząc przez sieć naczyń włosowatych we wszystkich narządach ciała,powraca jako krew nieutlenowana(uboga w tlen)do prawego prz edsionka serca. W małym układzie krążenia krew nieutlenowana wypompowywana jest z prawej komory do tętnic płucnych,rozgałęzia się w sieć naczyń włosowatych w płucach i po wraca żyłami płucnymi,jako krew utlenowana,do lewego przedsionka serca.Serce jest pomp ą ssąco-tłoczącą,-położone w klatce piersiowej w śródpiersiu środkowym,na przeponie,-ogra niczone z przodu przez mostek,z tyłu przez przełyk.-ma kształt stożka skierowanego podsta wą ku górze,koniuszkiem ku dołowi;-położone na wysokości II-VI żebra-asymetrycznie,1/3 po prawej stronie,2/3 po lewej;-naczynia wychodzące i wchodzące do serca tworzą na podst awie “koronę serca”;-podzielone bruzdami na cztery cz.:dwie górne nazywane są przedsionk ami,a dwie dolne komorami(tłoczą krew z serca)(serce prawe,w którym krąży krew żylna,se rce lewe,w którym krąży krew tętnicza);-przedsionki łączą się z komorami ujściem przedsio nkowo-komorowym zaopatrzonym w zastawki;-z zew.otoczone jest workiem zwanym osier dziem;-od wew.jamy serca wyściełane są warstwą tkanki łącznej zwanej wsierdziem;-pojem ność wszystkich jam serca wynosi 500-750 ml.PRZEDSIONEK PRAWY-w budowie wyróż nia się 6 ścian:1.górna-ujście żyły głównej górnej;2.dolna-ujście przedsionkowo-komorowe |
prawe z zastawką trójdzielną zapobiegającą cofaniu się krwi z K do P;3.przednia-uszko pra we;4.tylna-ujście żyły głównej dolnej z zastawką oraz ujście zatoki wieńcowej serca;5.przyś rodkowa-stanowi ścianę międzyprzedsionkową,znajduje się tu dół owalny;6.boczna-ujście żył przednich serca.KOMORA PRAWA-tłoczy krew do pnia płucnego;-mięśniówka ścian jest 3x cieńsza niż komory lewej;-wyróżniamy ścianę przednią i tylną,które schodzą się w prawym brzegu serca;-ścianę przyśrodkową-stanowi przegrodę międzykomorową;-ku górze KP łączy się z PP w ujściu przedsionkowo-komorowym z zastawką trójdzielną;-w komorze znajduje się:*ujście przedsionkowo-komorowe;-ujście pnia płucnego;-trzy mięśnie brodawk owate,od których odchodzą struny ścięgniste do płatków zastawek.PRZEDSIONEK LEWY-w górnej ścianie PL znajdują się ujścia 4 żył płucnych,nie posiadające zastawek;-ściana przy środkowa stanowi przegrodę międzyprzedsionkową;-na przedniej ścianie znajduje się nieco dłuższe uszko lewe;do przedniej ściany przylega od zew.aorta i pień płucny;-ściana dolna-ujście przedsionkowo-komorowe lewe z zastawką dwudzielną.KOMORA LEWA-ma masy wniejszą budowę i grubsze ściany,kształt stożka;-w komorze dwa mięśnie brodawkowate ze strunami ścięgnistymi do zastawek;-odbiera krew z przedsionka lewego przez ujście przedsi onkowo-komorowe z zastawką dwudzielną(mitralną);-ujście aorty skierowane jest ku górze, ku stronie prawej.Ściany serca-Na przekroju możemy wyróżnić trzy warstwy:1.wsierdzie,2.ś ródsierdzie,3.nasierdzie.Całe serce wraz z naczyniami serca okryte jest osierdziem.1.wsierdz ie-jednowarstwowy nabłonek płaski pokrywający od wew.ściany przedsionków i komór;-prz echodzi w śródbłonek dużych naczyń;-buduje płatki zastawek.2.śródsierdzie-zbudowane z:-mięśnia sercowego właściwego;-szkieletu serca;-układ przewodzący serca.Mięsień sercowy-tworzy najgrubszą warstwę ścian,ponadto:-przegrodę międzyprzedsionkową i część przegro dy międzykomorowej;-mięśnie brodawkowate;-beleczki mięśniowe.Włókna mięśniowe przy czepiają się do szkieletu serca;-oddzielając mięśniówkę komór i przedsionków;-kurczą się rytmicznie pod wpływem bodźców wytwarzanych przez układ przewodzący serca.Mięsień przedsionków-włókna biegną w dwóch warstwach:1.powierzchowna-wspólna dla obu prze dsionków;2.warstwa głęboka-oddzielna dla każdego przedsionka,budują przegrodę.Mięsień komór-włókna ułożone są w trzech warstwach:1.zew.warstwa skośna-wspólna dla obu kom ór,na wierzchołku serca tworzy się wir serca;2.środkowa warstwa okrężna-jej powierzchown a część jest wspólna,a głębsza osobna dla komór,tworzy przegrodę między komorami.Odpo wiada za wytworzenie głównej siły skurczu serca.3.wew.warstwa podłużna-kończy się na szkielecie serca,włókna tej wartswy tworzą w świetle komór;mięśnie brodawkowate,beleczk i mięśniowe komór.Szkielet serca-znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsi onkami i komorami;-zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej;-składa się z: *czterech pierś cieni włóknistych-przedsionkowo-komorowego prawego i lewego;-pierścieni otaczających ujścia aorty i pnia płucnego,do pierścieni przyczepiają się włókna mięśniowe i płatki zastaw ek; *dwóch trójkątów włóknistych-prawy i lewy,prawy-wypełnia wolną przestrzeń między pierścieniami p-k a aorty,lewy-łączy ujścia przedsionkowo-komorowe lewe z pierścieniem aorty. *części błoniastej przegrody międzykomorowej.UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA-reguluje rytmikę ruchów serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca,praca tego układu zależy od układu autonomicznego(niezależny od woli człowieka). Składają się na niego:1.węzeł zatokowo-przedsionkowy-umiejscowiony jest w miejscu ujści a żyły głównej górnej do prawego przedsionka serca,stanowi najważniejszą część-nazywany jest rozrusznikiem serca;2.węzeł przedsionkowo-komorowy-leży w obrębie trójkąta,ogranic zony jest przegrodą między przedsionkową zastawką trójdzielną i ujściem zatoki wieńcowej; 3.pęczek przedsionkowo-komorowy-rozpoczyna się w obrębie węzła p-k,biegnie w części błoniastej przegrody międzykomorowej jako pień,następnie rozdziela się na:-odnogę praw ą-nieco krótsza;-odnogę lewą-biegnącą po lewej stronie przegrody.Odnogi dzielą się na włókna końcowe(Purkinjego)przy mięśniach brodawkowatych wnikając w wsierdzie.3.nasie rdzie-stanowi zew.powłokę serca,pokrywa mięsień sercowy razem z naczyniami krwionośny mi powierzchownymi,jest to błona surowiczna powstała z blaszki trzewnej osierdzia. Osierd zie-pokrywa całe serce razem z naczyniami,łączy je z otoczeniem,zbudowane jest z dwóch blaszek:-osierdzie włókniste-zew.warstwa,łączy się z otoczeniem:od dołu ze środkiem ści ęgnistym przepony,z przodu-z mostkiem za pośrednictwem więzadeł mostkowo-osierdziow ych,u góry-przechodzi w błonę zew.wielkich naczyń,poza tym łączy się z tchawicą i oskrzel ami głównymi.-osierdzie surowicze-wew.część zbudowana z blaszek ściennej i trzewnej, pomiędzy którymi występuje jama osierdziowa-*blaszka ścienna zrasta się z osierdziem włó knistym;*blaszka trzewna nazywana jest nasierdziem-pokrywa serce i odcinki naczyń wych odzących z komór i wchodzących do przedsionków.ZASTAWKI SERCA-W sercu znajdują się cztery zastawki:-dwie pomiędzy przedsionkami a komorami serca.*zastawka dwudzielna (mitralna-dwupłatkowa)-po stronie lewej;*trójdzielna-po stronie prawej.Do wolnego brzegu zastawek przedsionkowo-komorowych przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych komór.Struny te zapobiegają wynicowaniu się zastawek do przedsionków w czasie skurczu komór. *zastawki półksiężycowate-dużych naczyń wychodzących z serca:-aortalna-z lewej komory serca;-zastawka pnia płucnego-w prawej komorze.Zastawki półksię życowate przypominają kształtem jaskółcze gniazda,które zamykają się pod wpływem cofaj ącej się krwi,odcinając jej drogę powrotu z naczyń do serca.Zastawki otwierają się i zamyka ją bez przerwy w trakcie całego życia człowieka.Ich rola polega na zapobieganiu cofania się krwi z komór do przedsionków oraz dużych naczyń(aorty,tętnicy płucnej) do komór serca; warunkują one prawidłowy przepływ krwi przez serce.
|