LEKI PRZECIWPASOŻYTNICZE
WPŁYW PASOŻYTÓW NA ORGANIZM ZWIERZĘCIA
- Obniżenie przyrostów wagowych i produkcyjności zwierząt (mleczność, nieśność)
- Obniżenie i zaburzenia w reprodukcji j
- Zwiększenie zapadalności na inne schorzenia
- Indukcja reakcji alergicznych u gospodarza
Spektrum działania leków przeciwpasożytniczych
Leki przeciwpierwotniakowe (antiprotozoan drugs)
Leki przywrobójcze (antitrematoda drugs)
Leki tasiemczobójcze (antitestodal drugs)
Leki nicieniobójcze (antinematodal drugs)
Leki przeciw pasożytom zewnętrznym (ectoparasiticides)
Czynniki warunkujące skuteczność i bezpieczeństwo działania leków przeciwpasożytniczych
- Selektywna aktywność w stosunku do pasożyta
- Posiadanie szerokiego spektrum działania w stosunku do wszystkich form rozwojowych pasożyta (postaci dojrzałych, niedojrzałych i larwalnych)
- Długotrwale zabezpieczenie gospodarza przed reinfekcją
- Odpowiednia, łatwa droga podania dla dużej grupy zwierząt
- Szeroki margines bezpieczeństwa dla gospodarza, ograniczony wpływ na produkcyjność gospodarza
- Efekt indyferencji
- Krótki czas pozostawania w tkankach
- Odpowiedni koszt terapii
DROGI PODANIA LEKÓW PRZECIWPASOŻYTNICZYCH
Naskórne podawanie
- pour-on (polewanie) np. pyretryny i pyretroidy, zw. fosforoorganiczne, lewamizol
- spot-on (nakrapianie) np. chloronikotynyle, fenylopirazol
- spryskiwanie
- rozpylanie
- kąpiele
- kolczyki do ucha
Iniekcje
- podskórne
- domięśniowe
Doustne podawanie
- tabletki
- pasty
- proszki
- roztwory
- bolusy - ciągłe uwalnianie leku
- bolusy elektroniczne - pulsacyjne uwalnianie leku
- pompy osmotyczne - pulsacyjne uwalnianie leku
REZERWUAROWE POSTACIE LEKÓW
BOLUS
BOLUS ELEKTRONICZNY POMPY OSMOTYCZNE
Bolusy:
mają kształt cylindra
zbudowane z tlenku kobaltu, którego zamknięcie stanowi polimerowa błona półprzepuszczalna
błona umożliwia permanentne uwalnianie substancji aktywnej.
Bolusy elektroniczne - umożliwiają pulsacyjne uwalnianie leku.
- Źródło energii stanowią dwie baterie manganowe.
- Mikroprocesor steruje uwalnianiem leku.
- Powstały impuls elektroniczny jest wysyłany do generatora CO2, który uwalnia porcję leku pod wpływem wzrostu ciśnienia gazu.
- Po uwolnieniu odpowiedniej porcji leku układ elektroniczny automatycznie resetuje się i włącza ponownie po zaprogramowanym czasie.
Pompy osmotyczne
- zewnętrzną warstwę pompy osmotycznej stanowi polimerowa błona półprzepuszczalna,
- wewnątrz błony zawarta jest rozpuszczalna w wodzie substancja aktywna
- substancja aktywna otoczona płaszczem zbudowanym ze związku ściągającego wodę np. NaCl.
- w momencie kontaktu pompy osmotycznej z płynami ustrojowymi/ woda w nich zawarta na drodze dyfuzji zostaje wciągnięta do układu
- w trakcie osmotycznego nasiąkania lek jest sukcesywnie rozpuszczalny
- lek ze stałą prędkością uwalniany do krwi przez specjalny mikroskopijny otwór.
Pa ratce i
Formy do przedłużonego podawania kontrolowanego uwalniania leków przeciwpasożytniczych stosowanych w medycynie weterynaryjnej
Nazwa preparatu |
Subst aktywna |
producent |
Czas działania |
Paratect |
Morantel 22,7g |
Pfizer |
90 dni uwalnianie ciągłe (bolus) |
Autoworm/ Redidose |
Oksyfendazol 750mg |
Coopers (Pitman Moore) |
130 dni uwalniane puls - 21 dni (bolus elektr) |
Synanthic Multidose 130 |
Oksyfendazol 750mg |
Syntex |
j.w. |
Ivomec SR |
Iwermektyna |
Merck Sharp & Dohme |
135 dni uwalnianie puls. Przez 30 dni (pompa osmot) |
LEKI PRZECIWPIERWOTNIAKOWE
- kokcidiostatyki
- leki babeszjobójcze
- leki rzęsistkobójcze
KOKCYDIOSTATYKI
- Kokcydiostatyki stosowane profilaktycznie
- Kokcydiostatyki lecznicze
Kokcydiostatyki stosowane profilaktycznie
Antybiotyki jonoforowe
1. Lasalocid
2. Maduramycyna
3. Monenzyna
4. Narazyna
5. Salinomycyna s. Semduramycyna
Arprinocyd
Diklazuril
Dinitolmid
Halofuginon
Klopidol
Klopidol + Metylbenzoquat
Robenidyna
Nikarbazyna
Kokcydiostatyki lecznicze
- Sulfonamidy
- Sulfonamidy + trimetoprim
- Sulfonamidy + diawerydyna
- Amprolium
- Amprolium + etopabat
- Amprolium + sulfachinoksalina
- Toltrazuril
ANTYBIOTYKI JONOFOROWE
Związki naturalne wyizolowane z Streptomyces sp. i Acinomadura sp.
Bardzo szerokie spektrum działania w stosunku do patogennych dla ptaków domowych kokcydiów
Hamują rozwój wczesnych bezpłciowych fo rozwojowych zewnątrz i wewnątrzkomórkowych kokcydiów.
Mechanizm działania polega na zaburzeniu transportu kationów Na+, K+ i/lub Ca2+, Mg2+ przez błony
sporozoitów i merozoitów.
Ponadto nasilają aktywność Na+K+ - ATPazy sporozoitów co prowadzi do wzrostu stężenia jonów sodu przy równoczesnym wzroście stężenia jonów chloru => następstwem czego jest pękanie ściany sporozoitu i śmierć pasożyta.
Antybiotyki jonoforowe ograniczając liczbę sporozoitów, zmniejszają tym samym liczbę powstających z nich schizontów.
Oporność Eimeria na antybiotyki jonoforowe rozwija się bardzo wolno i nie stanowi istotnego problemu.
Istnieje możliwość wystąpienia częściowej oporności krzyżowej w obrąbie tej grupy.
Antybiotyki jonoforowe nie wpływają negatywnie na rozwój naturalnej odporności na kokcydia
Leki mają niski współczynnik terapeutyczny, dlatego musi być przestrzegane bardzo dokładne dawkowanie dla danego gatunku,
Monenzyna, salinomycyna i narazyna nie może być stosowana z tiamuliną -> efekt toksyczny i śmierć ptaków!!!!!!!
Salinomycyny i narazyny nie należy stosować u indyków.
Antybiotyki jonoforowe, szczególnie monenzyna jest bardzo toksyczna dla koni i koniowatych LD50 = 2-3 mg/kg
Antybiotyki jonoforowe są najczęściej wykorzystywaną grupą kokcydiostatyków w profilaktyce kokcydiozy ptaków (kur i indyków)
- Monenzyna (sól sodowa podawana jest z paszą kurczętom rzeźnym (100ppm), odchowywanym na nioski do 16 tyg. życia (90 ppm) oraz indykom rzeźnym do 12 tygodnia życia (80-100 ppm)
- Salinomycyna (sól sodowa) podawana jest z paszom jedynie kurczętom rzeźnym (60 ppm)
- Narazyna podawana jest z paszą jedynie kurczętom rzeźnym (70 ppm). NARAZYNA MOŻE BYĆ ŁĄCZONA Z NIKARBAZYNĄ (należy do karbanilidów -> stosowana profilaktycznie i leczniczo)
- Lasalocid (sól sodowa) podawany z passą kurczętom rzeźnym i odchowywanym na nioski (75-125 ppm) oraz indykom rzeźnym do 12 tyg. życia (90-125 ppm)
- Maduramycyna podawana z paszą kurzczętom rzeźnym (5 ppm). Przekroczenie dawki dziennej maduramycyny może prowadzić do upośledzenia wzrostu i przyrostów wagowych ptaków.
- Semduramycyna podawana z paszą kurczętom rzeźnym (20-30 ppm) i indykom do 12 tygodnia życia (25 ppm)
ARPRINOCID => poch. benzylopuryn
Wykazuje szerokie spektrum działania wobec patogennych kokcydiów.
Działa kokcydiostatycznie wobec sporozoitów i merozoitów I i II
Związek jest w organizmie ptaków jest bardzo szybko metabolizowany do arprinocyd-l-N-oksy, który wykazuje wysoką aktywność kokcydiostatyczną
Bardzo szybko rozwija się oporność (nawet po 1 roku stosowania profilaktycznego arprinocidu).
Stosowany z paszą jedynie u kurcząt rzeźnych (60 ppm)
DIKLAZURIL - pochodna benzenoacetonitrylu
Bardzo szerokie spektrum działania przeciw Eimeria patogennym dla kur, indyków i królików.
Bardzo wysoka aktywność w niskich stężeniach => (1 ppm)
Bardzo bezpieczny w stosowaniu - wysoki współczynnik terapeutyczny.
Działa na Eimeria oporne na inne dotychczas stosowane kokcydiostatyki: arprinocid, robenidyna, halofunginon, nikarbazyna, amprolium + etopabat, dinitolmid, metylbezoquat
Mechanizm działania nie jest wyjaśniony.
Diklazuril jest aktywny wobec schizontów drugiej generacji i gametocytów
Nie osłabia rozwoju naturalnej odporności na zakażenia kokcydiami
Bardzo słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, nie jest metabolizowany i gromadzony w tkankach,
Stosowany u kurcząt, kur i indyków zwłaszcza w programach wymiennych
Krótki okres karencji 1-2 dni
W hodowli stada podstawowego zaleca się podawanie dikiazurilu przez okres 6 miesięcy, po tym czasie należy przestać podawania leku - możliwość wykształcenia oporności
DINITOLMID - pochodna dinitrobenzamidu
Wąskie spektrum działania, lek jest aktywny wobec E. tenella i E. necatrix.
Działa na schizonty I generacji, hamuje sporulację oocyst.
Działa kokcydiostatycznie, jeżeli jest podawany krótko
Działa kokcydiobójczo, jeżeli jest podawa przez dłuższy czas. Bardzo wolno wykształca się oporność (po 20 latach stosowania)
Stosowany profilaktycznie u kurcząt, ale dopuszcza się podawanie w klinicznej postaci kokcydiozy
HALOFUGINON - pochodna chinazoliny
Nie powinien być stosowany w skojarzeniu z innymi kokcydiostatykami
Stosowany w profilaktyce kokcydiozy u kurząt i indyków (do 12 tyg. życia) podawany w paszy w stężeniu 3 ppm. Jest drażniący dla skóry, może zaburzać syntezę kolagenu.
Związek ekotoksyczny - toksyczny dla ryb i innych organizmów żyjących w wodzie.
Niebezpieczny dla perliczek i ptactwa wodnego
ROBENIDYNA - pochodna guanidyny
Wykazuje szerokie spektrum działania, aktywna w stosunku do większości patogennych dla drobiu kokcydiów.
Działa kokcydiosta tycznie wobec schizontów I - nie dopuszcza do powstania merozoitów
Częściowo wchłania się z przewodu pokarmowego - może zmieniać zapach i smak mięsa - okres karencji 5 dni.
Oporność kokcydiów rozwija się szybko- lek nadaje się tylko do okresowego stosowania
Nie stosować u kur niosek - przechodzi do jaj, które mają bardzo nieprzyjemny smak i zapach.
Stosowana w paszy dla brojlerów i indyków rzeźnych w stężeniu 30-36 ppm.
Długo pozostaje w glebie.
KLOPIDOL - pochodna pirydyny
Wykazuje szerokie działanie wobec patogennym dla drobiu kokcydiom.
Działa hamująco na wewnątrzkomórkowy rozwój sporozoitów, wpływa również hamująco na schizogonią, gametogonie i sporulację kokcydiów.
Upośledza rozwój naturalnej odporności na zarażenie kokcydiami ptaków.!!!!!
Oporność kokcydiów rozwija się wolno.
Stosować u ptaków odchowywanych na nioski - przechodzi do jaj.
Klopidol stosuje się w paszy (125-250 ppm) u kurcząt i indyków rzeźnych.
Jeżeli przez cały czas odchowu ptaków stosowany jest w stężeniu 250 ppm to obowiązuje 5 dniowy okres karencji na mięso.
Jeżeli w ostatnim tygodniu odchowu podawany jest w stężeniu 125 ppm to okres karencji nie jest wymagany.
Klopidol jest łączony z metylbenzoquatem (100 + 8,35 ppm) - nie łączyć z innymi kokcydiostatykami
METYLBEZOQUAT - 4-hydroksychinolon
Szerokie spektrum działania.
Działa kokcydiostatycznie na stadium sporozoitów przez hamowanie transportu elektronów w układzie mitochondrialnym pasożyta - efekt kokcydiostatyczny.
Upośledza rozwój naturalnej odporności na kokcydiozę.
Szybko występuje oporność.
Stosowany w profilaktyce kokcydiozy kurcząt i indyków rzeźnych - w połączeniu z klopidolem
NIKARBAZYNA -> karbanilid
Szerokie spektrum działania
Efekt kokcydiobójczy, działa na drugą generacją schizontów -mechanizm niewyjaśniony.
Może być stosowana leczniczo (250 ppm)
Oporność rozwija się bardzo wolno (po 27 latach stosowania wykryto oporne gatunki kokcydiów)
Stosowana u brojlerów do 16 tyg. w paszy 125 ppm.
Okres karencji na mięso 7 dni
Nie stosować u niosek - zmienia nieśność i wylęgowość oraz jakość jaj
Nikarbazyna (50 ppm) + narazyna (50 ppm) - karencja 5 dni
LEKI PRZECIW KOKCYDIOM STOSOWANE TERAPEUTYCZNIE
Sulfonamidy
Sulfonamidy + trimetoprim
Sulfonamidy + diawerydyna
Amprolium
Amprolium + etopabat Amprolium + sulfachinoksalina
Toltrazuril
TOLTRAZURIL - symetryczny triazinon
Bardzo szerokie spektrum działania.
Aktywny wobec patogennym kokcydiom dla kur, indyków, gęsi i królików oraz Toxoplasma i Sarcocystis.
Działa kokcydiobójczo na wszystkie wewnątrzkomórkowe formy rozwojowe Eimeria.
Działanie bójcze jest natychmiastowe najprawdopodobnie w wyniku zaburzenia łańcucha oddechowego pasożyta i zahamowania syntezy pirymidyn.
Hamuje również tworzenie ściany komórkowej makrogamet.
Aktywny wobec Eimeria oporne na inne dotychczas stosowane kokcydiostatyki.
Nie osłabia rozwoju naturalnej odporności ptaków na kokcydia.
Posiada wysoki współczynnik terapeutyczny - 10 - lek bezpieczny.
Po wchłonięciu jest całkowicie metabolizowany do sulfonu, długo pozostaje w tkankach - wymagana jest kilkunastodniowa karencja poubojowa.
Terapia klinicznych i pod klinicznych postaci kokcydiozy kur i indyków.
Stosowany w wodzie do picia (25 ppm) przez 2 dni.
SULFONAMIDY
Sulfachinoksalina
Sulfachloropirazyna
Sulfadimidyna
Sulfadiazyna
Sulfadimetoksyna
Sulfanilamid ( nie działa na E tenella i E. necatrix)
Sulfonamidy są skuteczniejsze przeciw gatunkom Eimeria żyjącym w jelicie cienkim niż bytującym w jelicie ślepym.
Wywierają efekt kokcydiostatyczny wobec form bezpłciowych kokcydiów - słabsze działanie wobec stadiów płciowych.
SULFONAMIDY POTENCJONOWANE
- Sulfadimidyna + trimetoprim
- Sulfadimidyna + diawerydyna
- Sulfachloropirazyna + diawerydyna
- Sulfadimetoksyna + dimetylopirymidyna
Takie połączenia stosowane są w terapii kokcydiozy, toksoplazmowy i neosporozy ptaków i ssaków
Sulfachinoksalina + amprolium (antagonista tiaminy)
AMPROLIUM
Wykazuje wąskie spektrum działania
Aktywne wobec E. tenella i E. acenrvulina.
Połączenie z etopabatem zwiększa zakres działania (E. brunettii E. maxima)
Połączenie z sulfachinoksalina zwiększa zakres, siłę i skuteczność działania.
Amprolium jest antagonistą tiaminy - witaminy B1 - może wywoływać niedobór tej witaminy u leczonych ptaków.
Amprolium działa kokcydiostatycznie poprzez hamowanie procesów życiowych pierwszej generacji schizontów bytujących w komórkach nabłonkowych jelit, hamując ich różnicowanie do merozoitów.
Obecnie przyjmuje się, że amprolium poprzez blokowanie aktywnego transportu darniny do komórek pasożyta hamuje również powstawanie form płciowych wrażliwych kokcydiów oraz proces sporulacji oocyst.
Nie zaburza rozwoju naturalnej odporności na Eimeria.
Może być stosowany u kur niosek, kurcząt rzeźnych i indyków.
Podawany w wodzie do picia (0,012%) lub w paszy 125-150 ppm.
Czas trwania terapii 5-7 dni
Amprolium można stosować również profilaktycznie.
Nie obowiązuje okres karencji na mięso i jaja (Aneks II)
LEKI BABESZJOBÓJCZE ( babeszjoza = piroplazmoza)
Imidokarb
Diminazen
Chinuronium
IMIDOKARB (w postaci dipronianu prep. IMIZOL)
Działa bójczo na Babesia canis et gibsoni (pasożyty psów) oraz w wyższych dawkach na Ehrlichia canis.
U bydła działa bójczo wobec Babesia bovis, bigemina, divergens.
W Polsce lek jest okresowo dopuszczony do obrotu.
Lek stosuje się jednorazowo - nie wolno dożylnie
U psa podskórnie lub domięśniowo w dawce 3-6 mg/kg
U bydła podskórnie lub domięśniowo w dawce 1,2 mg/kg
U koni podskórnie lub domięśniowo w dawce 2,4 mg/kg
U psa można podać profilaktycznie - jednorazowo podskórnie w dawce 6 mg/kg zabezpiecza przed inwazją B. canis przez 2-4 tyg
U bydła po jednorazowej iniekcji okres karencji na mięso 90 dni, na mleko 21 dni!!
W miejscu iniekcji obrzęk i bolesność, u 40% psów występują wymioty.
Może wystąpić silna hemoliza, mikrozakrzepy, wstrząs anafilaktyczny i objawy pobudzenia układu parasympatycznego
DIMINAZEN (w postaci aceturanu prep. Fatrybanil)
Działa bardzo skutecznie wobec B. bovis i B. canis, nie działa na B. felis.
W Polsce przeznaczony do leczenia babeszjozy psów
Podaje się w jednorazowej iniekcji domięśniowej w dawce 3,5 mg/kg
Efekt działania występuje po 24 godzinach
Pies toleruje dawkę diminazenu do 8 mg/kg, dawki wyższe prowadzą do zaburzeń nerwowych - drżenie mięśni, zez, niezborność ruchów
CHINURONIUM (prep. Acaprin)
Lek bardzo skuteczny ale bardzo toksyczny.
Hamuje procesy tlenowej fosforylacji w komórce pasożyta.
Po podaniu podskórnym (jedyna dopuszczalna droga podania) powoduje histaminemię i pobudzenie układu parasympatycznego.
Podawany jednorazowo pies 0,25 mg/kg. bydło i owce 1 mg/kg, koń 0,6-1 mg/kg.
LEKI BABESZJOBÓJCZE
(babeszjoza=piroplazmoza)
Imidokarb
Diminazen
Chinuronium
TETRACYKLINY
Postacie długodziałające LA oksytetracykliny i chlortetracykliny lub doksycyklina mogą być stosowane w profilaktyce inwazji wywołanych przez Babesia sp,
Leki należy podawać w dawkach leczniczych przez okres 3 tygodni.
Oksytetracyklina i.m 20 mg/kg
Chlortetracyklina i.m 10-15 mg/kg
Doksycyklina 10 mg/kg (przez 11 dni)
LEKI RZĘSISTKOBOJCZE
NITROIMIDAZOLE:
- Metronidazol (psy, koty, konie, gołębie)
- Dimetronidazol (gołębie, bażanty, przepiórki)
- Karnidazol (gołębie)
HISTOMONADOZA INDYKÓW
NIFURSOL (należy do nitrofuranów)
jest dopuszczony do stosowania juko dodatek paszowy w krajach UE
uszkadza błony lipidowe i DNA pasożyta
profilaktyka (50 ppm) i terapia (75 ppm)
okres karencji 5 dni
nie wykazuje działania mutagennego i karcinogennego (badania na szczurach i psach)
LEKI STOSOWANE W INWAZJI Toxoplasma sp. i Neospora caninum
Inwazje wywołane przez Toxoplasma sp. i Neospora caninum leczy się u psów (toksoplazmoza i neosporoza) i kotów (toksoplazmoza).
Klindamycyna
Linkomycyna
Sulfadiazyna
Potencjonowane sulfonamidy
Czas trwania terapii 4 tygodnie
LEKI PRZYWROBÓJCZE (ANTITREMATODA)
LEKI PRZECIW MOTYLICY WĄTROBOWEJ
- LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY DOJRZALE.
- LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY MŁODOCIANE I DOJRZAŁE.
LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY DOJRZAŁE.
KLORSULON (sulfonamid) - 7 mg/kg
TRIBROMOSALICYLANILID - 5-10 mg/kg
OKSYKLOZANID (sanicyianilid) - 7.5-10 mg/kg
ALBENDAZOL (benzoimidazol)-10 mg/kg (bydło) i 7,5 mg/kg (owce)
LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY MŁODOCIANE I DOJRZALE.
RAFOKSANID (salicylanilid) - 7,5 mg/kg
KLOZANTEL (salicylanilid) - 10 mg/kg
TRIKLABENDAZOL (benzoimidazol) -10-15mg/kg
BROMOFENOFOS (związek fosforoorganiczny) 12 mg/kg
NITROKSYNIL (nitrobenzonitryl) -10 mg/kg
SANICYLANILIDY
OKSYKLOZANID - Fasciola hepatica => formy dojrzałe
KLOZANTEL - Fasciola hepatica => formy
młodociane i dojrzałe
RAFOKSANID - Fasciola hepatica => formy młodociane i dojrzałe
NIKLOZAMID - lek przeciw tasiemcom, nie wchłan się z przewodu pokarmowego
Charakterystyka sanicylanilidów
Związki te są jonoforami protonowymi
Mechanizm działania polega na rozkojarzaniu tlenowej fosforylacji i syntezy ATP u pasożyta
Podawane enteralnie i parenteralnie
Po podaniu doustnym dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, również dobrze wchłaniają się z miejsca iniekcji
Bardzo silnie (99%) i długotrwale wiążą się z albuminami krwi
Długo pozostają w organizmie
Okres półtrwania u owcy wynosi 5-15 dni
Wydalają się z żółcią i mlekiem
Sanicylanilidy wymagają długich okresów karencji
Nie stosuje się tych związków u krów i owiec będących w okresie laktacji z wyj oksyklozanidu
Sanicylanilidy podawane w maksymalnych dawkach terapeutycznych mogą prowadzić do rozkojarzania tlenowych fosforylacji komórek żywiciela.
Prowadzi to do wystąpienia działań ubocznych: hipertermii, hiperwentylacji, tachykardii i konwulsji
Leki z tej grupy mają ograniczone bezpieczeństwo stosowania
LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY DOJRZALE F. hepatica
KLORSULON
Związek z grupy sulfonamidów
Działa na formy dojrzałe w 100% zabija 14-16 tyg podany w dawce 3.75 mg/kg, w 82% zabija formy 6-8 tyg. jeżeli zostanie podany w dawce 30 mg/kg
Stosowany doustnie lub podskórnie
Po podaniu podskórnym działa skuteczniej
Mechanizm działania polega na zaburzeniu metabolizmu glukozy u pasożyta - hamuje fosfogliceromutazę
Klorsulon po wchłonięciu w 75% w surowicy i w 25% wiąże się z erytrocytami
Jest lekiem bezpiecznym - współczynnik terapeutyczny wynosi 25.
Jest lekiem bezpiecznym dla samic ciężarnych.
Okres karencji na mleko 72 godziny, na mięso 8 dni
Może być stosowany jako pojedynczy lek -zwalczanie infestacji wywołanej przez F. hepatica u bydła i owiec
w Polsce stosowany w połączeniu z iwermektyną (IVOMEC plus) - terapia zarażenia motylicą, nicieniami i stawonogami
ALBENDAZOL
Związek z grupy benzoimidazoli
Wywiera działanie przywrobójcze i nicieniobójcze
Działa jedynie na formy dojrzałe F hepattca
Skuteczność przywrobójczego działania wynosi ponad 95%
Wywiera działanie bójcze w stosunku do nicieni żołądkowo-jelitowych i płucnych - szerokie spektrum działania
OKSYKLOZANID
Związek należący do sanicylanilidów
Działa jedynie na formy dojrzałe F hepatica
Stosowany doustnie u owiec i bydła
Może być łączony z lewamizolem lub tetramizolem -zwiększone spektrum przeciwpasoźytniczego działania - efekt bójczy wobec motylicy i nicieni
Lek niebezpieczny - niski współczynnik terapeutyczny = 4
Skuteczność zmienna po długim okresie stosowania
Karencja: na mięso 28 dni. na mleko 3 dni
LEKI DZIAŁAJĄCE NA FOR] MŁODOCIANE i DOJRZALE F.hepatica
KLOZANTEL
Związek należący do salicynilamidów
Wykazuje szerokie spektrum przeciwpasożytniczego działania
Działa na młodociane i dojrzałe formy motylicy wątrobowej (efekt przywrobójczy)
Działa na obleńce odżywiające się krwią Haemonchus, Ancylostoma, Uncinaria (efekt nicieniobójczy) - przez 60 dni zapobiega infestacji
Działa na formy larwalne: gza owczego i końskiego
Działa również na niektóre kleszcze, a po podaniu per os również na dojrzałe tasiemce
W celu likwidacji infestacji wywołanej prze F. hepatica klozantel podawany jest domięśniowo lub podskórnie
Skuteczność działania wobec migrujących młodych form motylicy wynosi ok. 80%, skuteczność wobec form dojrzałych wynosi 95-100%
Lek wykazuje długi okres półtrwania - 14,5 dni
Jest lekiem w miarę bezpiecznym - współczynnik terapeutyczny wynosi 6.
TRIKLABENDAZOL
Należy do benzimidazoli - grupa leków wywierających działanie nicieniobójcze i w mniejszym stopniu tasiemczobójcze
Triklabendazol nie działa jak pozostałe benzoimidazole na obleńce i tasiemce !!!!!
Wykazuje bardzo silnie działanie wobec młodocianych i dojrzałych form Fasciola hepatica.
Wykazuje aktywność w stosunku do 1 -dniowych przywr - skuteczność 98-100%
Efekt bójczego działania wobec młodocianych i dorosłych form motylicy wątrobowej jest zależny od wielkości dawki - bójcze działanie wobec form najmłodszych wykazuje lek w najwyższej terapeutyczne dawce (15 mg/kg), wobec form dorosłych jest aktywny w niższych dawkach (2.5 mg/kg)
Lek stosowany jest per os u bydła, owiec i kóz oraz u koni
U przeżuwaczy może być stosowany dożwaczowo w postaci bolusa do kontrolowanego uwalniania substancji czynnej.
Jest lekiem bardzo bezpiecznym - współczynnik terapeutyczny wynosi 20.
RAFOKSANID
Należy do salicylanilidów
Stosowany jest u bydła i owiec zarażonych motylicą wątrobową
Lek podaje się doustnie lub podskórnie w dawce jednorazowej (7,5 mg/kg) - po 3 tygodniach należy powtórzyć podanie leku
Skuteczność wobec form dorosłych motylicy (12-14 tyg) wynosi 100%. wobec form 6 tyg. 86-99%, 4 tyg. 50-99%
Jest również aktywny wobec obleńcom odżywiającym się krwią Haemonchus i Bunostomum (skuteczność 98%)
Wykazuje również bardzo wysoką aktywność (98%) wobec form larwalnych gza owczego
Lek jest jonoforem protonowym, co prowadzi do zablokowania tlenowej fosforylacji w mitochondriach komórek pasożyta
W organizmie gospodarza nie ulega biotransformacji, posiada długi okres półtrwania -16,5 doby
Jest lekiem o współczynniku terapeutycznym 6
Może być łączony z tiabendazolem - zwiększone spektrum działania o infestacje robakami obłymi.
BROMOFENOFOS
Jest związkiem fosforoorganicznym
Działa skutecznie na formy dorosłe (85-100%) oraz młodociane (70-90%) motylicy wątrobowej
Podawany jest doustnie u bydła i owiec
Jest szybko eliminowany z organizmu
Okres karencji jest krótki 3 dni
Jest lekiem o umiarkowanym bezpieczeństwie stosowania - przedawkowany powoduje objawy zwiększonego napięcia układu parasympatycznego.
NITROKSYNIL
Jest nitrobenzonitrylem
Jest jonoforem protonowym
Działa silnie na formy dojrzałe motylicy wątrobowej, słabiej na formy młodociane
Wyższa skuteczność leku wobec form młodocianych po podaniu parenteralnym lub doustnym w wyższych dawkach ( wyższych niż 10 mg/kg) - możliwość wystąpienia objawów ubocznych.
Nie zaleca się podawania w dawkach wyższych niż 10 mg/kg ponieważ współczynnik terapeutyczny jest niski i wynosi 4
Lek jest aktywny wobec niektórych obleńców (Haemonchus contortus i Bunostomum)
Stosowany u bydła i owiec w inwazjach wywołanych przez Haemonchus contortus opornych na działanie iwermektyny i benzoimidazoli.
Działa też na larwy gza owczego
Może być stosowany u bażantów do zwalczania syngamozy - 133-144 ppm w wodzie do picia
Podawany doustnie lub podskórnie ( może wywoływać odczyn miejscowy) - owce
U bydła tylko podskórnie
LEKI STOSOWANE W ZWALCZANIU INWAZJI WYWOŁANEJ PRZEZ PARUGONIMUS
Paragonimus sp. - przywra patogenna dla psów i kotów - bytuje w tkance płucnej zwierząt mięsożernych.
Terapia:
- Prazikwantel - dawka 25 mg/kg przez 3 kolejne dni
- Albendazol - dawka 25 mg/kg podawana 2 razy dziennie przez 14 dni
- Fenbendazol - dawka 50 mg/kg podawana 2 razy dziennie przez 10 dni lub 25 mg/kg 2 razy dziennie przez 14 dni
- Bithionol (związek fenolowy) - dawka 10 mg/kg podawana 1 raz dziennie przez 10-15 dni - skuteczność 15-85%
LEKI STOSOWANE W ZWALCZANIU INWAZJI WYWOŁANEJ PRZEZ PARAMPHISTOMUM
Paraphilstomum sp - przywra bytująca w ścianie żwacza u bydła i owiec - szczególnie niebezpieczna dla młodych przeżuwaczy
Terapia:
- Niklozamid - dawka 125 mg/kg podawana przez 3 kolejne dni
- Resorantel - dawka 65 mg/kg podana jednorazowo
- Bithionol - dawka 50 mg/kg podawana przez 10 dni
LEKI TASIEMCZOBÓJCZE
BENZAPINY
PRAZIKWANTEL
Spektrum działania obejmuje formy dojrzałe i larwalne tasiemców oraz niektóre przywry
Nie wykazuje działania przeciwko robakom obłym - ze względu na inna budowę powłoki ciała
Lek stosuje się jednorazowo doustnie lub w iniekcji domięśniowej lub podskórnej
Mechanizm działania uszkadza tegumentum (oskórek) pasożyta prowadząc do jego wakuolizacji oraz ułatwia wnikanie Ca2+ lub jego uwalnianie z magazynów wewnątrz komórek mięśniowych. Wpływa też na przemiany biochemiczne pasożyta => hamowanie wychwytu glukozy, utrata aminokwasów i rezerw glikogenu.
Spektrum działania
Psy i koty:
Formy młodociane i dojrzałe
- Taenia hydatigena,
- Taenia pisiformis
- Dlphylidium caninum
- Echinococcus multilocularis
- Echlnococus granulosus
- Hydatigera taeniaeformis
Zalecane dawkowanie:
pies => 5 mg/kg - kot => 3,5-7,5 mg/kg
Przeżuwacze:
Formy młodociane i dojrzałe
- Moniesia
- Stilesia
- Avitelina
- Eurytrema pancreaticum (bytuje u owiec)
Zalecane dawkowanie, jednorazowo 10-15 mg/kg
Konie:
- Anoplocephala magna
- Anoplocephala perfoliata
- Paranoccphala mamillana
Zalecana dawkowanie: jednorazowo 0.75-1 mg/kg
Prazikwantel działa również na niektóre przywr bytujące w płucach jelitach i krwi np Paragonimus i Schistosoma
Lek ma wysoki współczynnik terapeutyczny = 40
Może być stosowany u suk i kotek ciężarnych oraz szczeniąt >4 tyg życia i kociąt >6 tyg życia
Po podaniu podskórnym może wystąpić miejscowa bolesność
Po podaniu leku w kale nie są widoczne człony tasiemców, tylko nadtrawione ich fragmenty przez enzymy gospodarza ( pasożyt ma uszkodzony oskórek)
Prazikwnteł często łączy sic z embonianem pyrantelu i febantelem = prep DRONTAL Plus
Preparat zabija nicienie i tasiemce mięsożernych
EPSIPRANTEL
Nowy, skuteczny związek podobny do prazikwantelu
Działa bardzo skutecznie na tasiemce u psów, kotów, owiec i koni
Działa mniej skutecznie wobec przywr
U psów epsiprantel stosowany jest do zwalczania Taenia pisiformis i Dipylidium caninum u kotów do zwalczania Dipylidium canlnum i Taenia taeniaeformis - skutecność 100%
Mniejsza skuteczność (95%) w zwalczaniu inwazji wywołanej przez Echinococcus granulosus
Zalecana dawka: jednorazowe podanie 7,5 mg/kg
Bardzo bezpieczny - współczynnik terapeutyczny = 90
NIKLOZAMID
Podawany łącznie z piperazyną - poszerzone spektrum działania o nicienie pasożytujące w przewodzie pokarmowym
Działa skutecznie po jednorazowym podaniu wobec Dipyltdium, Taenia - tasiemce psów i kotów (150 mg/kg)
Słabo wobec Echinococcus - konieczność dwukrotnego podania
Działa na Moniezia - tasiemiec bytujący u owiec bydła i kóz oraz Paramphistomum - przywra bytująca u przeżuwaczy
Działa na tasiemce bytujące u koni - Anoptocephata
Działa na tasiemce bytujące u karpi - Bofhnocephalus
Jest jonoforem protonowym - poraża tasiemca w wyniku rozkojarzenia tlenowej fosforylacji i syntezy ATP u pasożyta (należy do sanicylanilidów)
Współczynnik terapeutyczny = 5-7
BENZIMIDAZOLE
MEBENDAZOL
Aktywny wobec Taenia bytujących u psów i kotów (22 mg/kg/dobę przez 5 dni)
Aktywny wobec Echinococcus granulosus bytujący u psów ( dwukrotne podanie w odstępie 48 godzin w dawce 20 mg/kg lub jednorazowo w dawce 160 mg/kg)
Nie działa wobec Dipylidium !!!!
Aktywny wobec Taenia ovis i Taenia hydatigena -tasiemców bytujących u owiec
Dawkowanie: 50 mg/kg co 24 godziny przez 14 dni lub 50 mg/kg przez 5 dni i 25 mg/kg przez kolejne 5 dni
Albendazol i oksfendazol (10-15 mg/kg) bardzo skuteczne w zwalczaniu inwazji wywołanej przez Moniezia u przeżuwaczy
Fenbendazol (10 mg/kg) skuteczny w zwalczaniu inwazji wywołanej przez Thysanosoma actinoides u owiec. Oksfendazol (7,5 - 10 mg/kg) jest wysoce skuteczna wobec dojrzałych i larwalnych form Raillietina tetragona u drobiu
RESORANTEL
Hydroksybanzanilid
jest związkiem bardzo aktywnym w stosunku do Moniezia spp. (tasiemiec występujący u przeżuwaczy) oraz Avitelina i Thyzaniezia giardi (tasiemce bytujące u owiec)
wywiera działanie bójcze w stosunku cło przywry pasożytującej w żwaczu - Paramphistomum
jest bardzo szybko wydalany, po 3 dniach można wykazać w tkankach 0,1% podanej dawki leczniczej (65 mg/kg),
nie wywiera działania mutagennego, teratogennego i karcinogennego
może być stosowany u owiec ciężarnych
KLASYFIKACJA LEKÓW NICIENIOBÓJCZYCH
TETRAHYDROPIRYMIDYNY
- Pyrantel
- Morantel
IMIDAZOTIAZOLE
- Lewamizol
- Tetramizol
ZW. HETEROCYKLICZNE
- Piperazyna
ZW. FOSFOROORGANICZNE
- Dichlorfos
PROBENZIMIDAZOLE
- Febantel
- Netobimin
BENZIMIDAZOLE
- Fenbendazol
- Albendazol
- Oksfendazol
- Oksybendazol
- Mebendazol
- Kambendazol
ENDEKTOCYDY
AWERMEKTYNY
- Abemektyna
- Iwermektyna
- Doramektyna
- Eprfnomektyna
- Selamektyna
ENDEKTOCYDY
MILBEMYCYNY
- Moksydektyna
- Milbemycyna B
- Milbecyny oksym
TETRAHYDROPIRYMIDYNY (PYRANTEL i MORANTEL)
PYRANTEL
Spektrum działania obejmuje wiele gatunków nicieni i niektóre tasiemce.
Jest przeznaczony do stosowania doustnego jako embonian lub winian
Mechanizm działania: powoduje silny skurcz mięsni robaka połączony z utratą ich spontanicznej aktywności (paraliż). Działanie jest podobne do działania acetylocholiny w wysokich stężeniach. Pyrantel rozwija swoje działanie wolniej niż acetylocholina lecz jego aktywność jest 100% większa.
Działanie pyrantelu jest antagonizowane przez piperazynę (zw. hetrocykliczny), która wywołuje zwiotczenie mięśni robaka.
Ze względu na mechanizm działania nie wolno stosować pyrantelu do odrobaczania zwierząt wyniszczonych - efekt nikotynopodobny.!!!!!
Spektrum przeciwpasożytniczego działania pyrantelu.
NIEPARZYSTOKOPYTNE konie, pony, osły
- Paraascaris equorum (formy dojrzałe 86-100%, formy niedojrzałe 100%)
- Strongylus vulgaris - 92-100%
- Strongylus equinus - 100%
- Strongylus edentatus - 42-100%
- Oxyuris equi (formy dojrzałe 7-100%. formy niedojrzale 30-100%)
- Małe slupkowce - 69-99%
- Probstmayria vivipara - 93-99%
- Anoplocephalia perfoliata (tasiemiec jelitowy)
- Niewrażliwe: Habronema muscae Draschia megastroma, Trichostrongylus axei, Strongylotdes westeri - nicienie żołądkowe
TRZODA CHLEWNA;
- Ascaris suum - 95-100%
- Oesophagostomum sp. - 95-100%
- Hyostrongylus rubidis (formy dojrzale 96%. formy niedojrzałe 60-73%)
- Niewrażliwe inne gatunki obleńców jelitowych, włosogłówki. pasożyty płucne
PRZEŻUWACZE:
- Haemonchus contortus - 95%
- Ostertagia sp. - 85-100%
- Trichostrongylus - 100%
- Nematodirus sp - 100%
- Cooperia sp - 94 98%
- Bunostomum - 96-98%
- Oesophagostomum - 30-80%
- Chabertia- 30-80%
- Trichuris 30-80%
MIĘSOŻERNE: psy i koty
- Toxocara canis - 100%
- Toxocara cati - 100%
- Toxascaris leonina - 100%
- Ancylostoma caninum - 100%
- Uncinaria stenocephala - 100%
- Pyrantel nie działa na bytujące u mięsożernych włosogłówki i tasiemce.
Właściwości farmakokinetyczne:
Embonian w mniejszym stopniu niż winian wchłania się z przewodu pokarmowego
Niezależnie od soli pyrantel krótko pozostaje w organizmie
Podlega metabolizmowi - wydalany z moczem i częściowo z mlekiem
Interakcje:
Z piperazyną - antagonizm działania
Z lewamizolem i tetramizolem - identyczny mechanizm działania - możliwość zatrucia
ZASTOSOWANIE
KONIE:
Winian pyrantelu 12,5 mg/kg - jednorazowo w odstępach 5-6 tygodniowych
Embonian pyrantelu 19 mg/kg - jednorazowo w odstępach 5-6 tygodniowych
Embonian pyrantelu 1-5 mg/kg wielokrotnie ( przez 5-6 dni) jako dodatek do paszy
Przeżuwacze:
Częściej stosowany u owiec niż u bydła.
Winian pyrantelu w postaci roztworu w dawce 25 mg/kg
Embonian pyrantelu nie jest stosowany u przeżuwaczy.
Mięsożerne:
Stosowany jest embonian pyrantelu w postaci tabletek, past, kęsów, granulatu zawiesiny
Psy dorosłe 14,4 mg/kg jednorazowo
Szczenięta 15 mg/kg w 2.4,6 i 8 tygodniu życia
Koty dorosłe 57,7 mg/kg jednorazowo
Kocięta w wieku 4-6 tyg. 100 mg/kg przez 3 kolejne dni
MORANTEL
Jest estrem metylowym pyrantelu
Jest lekiem bezpieczniejszym i skuteczniejszym w terapii robaczyc jelitowych przeżuwaczy.
Stosowany jest u bydła i owiec
Stosowany dożwaczowo w postaci bolusa. z którego wolno uwalnia się substancja czynna - uwalnianie leku trwa 60-90 dni
Nie jest wymagany okres karencji
Mechanizm działania jest identyczny jak pyrantelu -paraliż spastyczny mięśni robaka
Spektrum działania Haemonchus, Ostertagia, Trichostrongylus, Cooperia i Nematodirus oraz Thelazia (nicień bytujący w oku)
Bydło - 8.8 mg/kg. owce - 10 mg/kg oraz 4% krople soli winianowej morantelu do oczu w inwazji Thelazia
IMIDAZOTIAZOLE Tetramizol < Lewamizol
Tetramizol jest racematem
Lewamizol jest lewoskrętną formą tetramizolu
- mecheniazm: działają jako agoniści receptora muskarynowego i powodują porażenie mięśniówki pasożyta, który ulega wydaleniu
- podawanie: doustne (bolus, proszek, płyn, tabl.) iniekcje podskórne, pour-on
- szerokie spektrum: robaki żołądkowo-jelitowe i płucne u przeżuwaczy, świń, drobiu i mięsożernych
- działają na dojrzałe i larwalne postacie robaków obłych
- oporność na lewamizol stwierdzono u pasożytów bytujących u owiec
SPEKTRUM DZIAŁANIA
- przeżuwacze: Haemonchus, Ostertagia, Cooperia, Trichostrongylus, Bunostomum, Oesophagostomum, Diclocaulus (robaki w płucach) - 98%
- trzoda: Ascaris, Strongyloides, Metastrongylus - 99%
- drób: Ascaridia galli, Heterakis gallinarum, Capilaria obsignata - 95%
- mięsożerne: Toxocara. Toxascaris, Ancylostoma, Uncinaria- 95%, Angiostrongylus - 100%, Dilofilaria immitis -95% nie jest aktywny wobec Trichuris vulpis
Nie stosuje się lewamizolu i tetramizolu u koni
Lewamizol służy do zwalczania robaków żołądkowo-jelitowa cli u przeżuwaczy i trzody chlewnej oraz psów
Robaków płucnych u przeżuwaczy, trzody chlewnej i psów
Robaków pasożytujących w naczyniach krwionośnych i sercu u psów
Współczynnik leczniczy jest niski - 6, dlatego lewamizol musi być dokładnie dawkowany
Dawkowanie: lewamizol - krowy, świnie, owce doustnie lub podskórnie 8mg/kg, pour-on - 10 mg/kg (bydło), psy 5 mg/kg, przy inwazji wywołanej pasożytami sercowo-naczvniowvmi 7,5-22 mg/kg przez 3-30 dni
Dawkowanie: tetramizol - krowy, owce, świnie, kozy doustnie lub podskórnie 15 mg/kg
Lewamizol w dawkach niższych niż przeciwrobacze tj. 0,5-2 mg/kg, wykazuje działanie immunomodulujące (tyrmomimetyk klasy I) - naśladuje działanie hormonów grasicy - przywraca upośledzoną aktywność komórek immunologicznych.
nic stosować u mlecznych krów
u człowieka: agranulocytoza, niedokrwistość hemolityczna co jest uwarunkowane genetycznie (H27)
Toksyczny dla psów: zaburzenia hematologiczne - leukopenia, trombocytopenia, niedokrwistość hemolityczna
ZWIĄKI HETEROCYKLICZNE
PIPERAZYNA
Stosowana doustnie u wszystkich gatunków zwierząt z wyj. bydła (spektrum nie obejmuje nicieni patogennych dla przeżuwaczy z wyjątkiem Oesophagostomum)
Wywiera działanie nicieniobójcze, wykazuje wysoką aktywność wobec inwazyjnych glist, słabsza aktywność wobec owsików
Mechanizm: wywołuje porażenie wiotkie pasożyta na skutek silnej polaryzacji jego komórek mięśniowych
Nic wolno łączyć z pyrantelem, morantelem, lewamizolem, tetramizolem !!!!!!
Stadia dojrzale pasożytów są hardziej wrażliwe niż larwalne - dlatego dawka leku powinna być powtórzona u mięsożernych po 2 tygodniach a u koni i świń po 4 ty tygodniach
Spektrum
- trzoda: Ascaris (spektrum nie obejmuje larw wędrujących - po 4 tyg powtórzyć podanie) - 110 mg/kg co 12 godzin
- drób: Ascaridia galli 2x w odstępie 24 godzin w dawce 32 mg/kg po rozpuszczeniu w wodzie - nie jest wrażliwy Heterakis gallinarum
- konie: Paraascaris equorum -100%. Oxyuris oqui (formy dojrzałe - 80% nie są wrażliwe nicienie żołądkowe Habronema oraz miernie wrażliwe Strongylus vulgaris (60%)
U koni piperazynę łączy się z benzoimidazolami - poszerzenie spektrum działania
Dawkowanie u koni 110 mg/kg 2x co 24 godziny
Mięsożerne Toxocara canis, Toxocara cati, Toxascaris leonina - skuteczność 52-100%
Nie są wrażliwe włosogłówki (Trichuris) i tasiemce
U szczeniąt i kociąt można piperazynę podawać w 2, 4, 6, i 8 tyg życia - skuteczność 90% w zwalczaniu śródmacicznej inwazji Toxocara
Dawkowanie u mięsożernych 45-65 mg/kg przez 3 doby
Działanie uboczne:
U psów i kotów mogą wystąpić wymioty, biegunka, zaburzenia w koordynacji, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe.
Nie należy podawać piperazyny u zwierząt z występującą niewydolnością nerek i wątroby.
Przy dużej inwazji wrażliwych nicieni może wystąpić zaczopowanie światła przewodu pokarmowego przez pasożyty - konieczna interwencja chirurgiczna.
ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE.
DICHLORFOS
Mechanizm: zahamowanie aktywności acetylocholiny w komórkach mięśniowych pasożyta - porażenie wiotkie
Stosowany u trzody: Ascaris suum, Trichuris suis, Hyostrongylus rubidus (nie jest aktywny wobec postaci larwalnych migrujących w tkankach)
Podawany doustnie w postaci paletek, z których uwalnia się przez 2-3 doby związek czynny
okres karencji 7 dni
może być stosowany u koni i psów - bardzo rzadko!
Nie jest stosowany u przeżuwaczy - słaba aktywność w stosunku do nicieni patogennych dla tego gatunku
Działanie uboczne - zwiększone napięcie układu przywspółczulnego, - przy zatruciu podać reaktywatory acetylocholinoesterazy lub atropinę
Nie łączyć z innymi inhibitorami acetylochnlinoesterazy - fizostygminą, neostygminą, pyretroidami czy sukcynylocholiną
nic stosować u zwierząt kachektycznych, u samic ciężarnych i karmiących
PRO-BENZIMIDAZOLE (febantel i netobimin)
Pro-benzimidazole ulegają w przewodzie pokarmowym gospodarza przekształceniu do związków czynnych należących do benzimidazoli.
Febantel => fenbendazolu i oksfendazolu
Netobimin => albendazolu
FEBANTEL
Zwalczanie dojrzałych i larwalnych postaci nicieni żołądkowo-jelitowych i płucnych u koni, przeżuwaczy, świń, psów, kotów i zwierząt dzikich żyjących w ZOO
Zwalczanie infestacji wywołanych przez Moniezia (tasiemiec) u bydła i owiec
NETOBIMIN:
Zwalczanie nicieni żołądkowo-jelitowych u koni i przeżuwaczy
Zwalczanie infestacji wywołanych przez Moniezia u przeżuwaczy
Zwalczanie infestacji wywołanych przez przywry Fasciola hepatica i Paramphistomus u bydła i owiec.
BENZIMIDAZOLE
Spektrum: nicienie (żołądkowo-jelitowe) i płucne, niektóre tasiemce (albendazol, fenbendazol, mebendazol, oksyfendazol) uraz dojrzałe przywry (albendazol, febendazol, oksfendazol)
Mechanizm: wiązanie do β-tubuliny (strukturalnej proteiny), która tworzy cylindryczne mikrotubule.
Powoduje to dezorganizację funkcji mikrotubuli co prowadzi do zahamowania trawienia i adsorpcji czynników żywieniowych i następczego uszkodzenia błony komórkowej.
Jest to działanie zabójcze dla robaków, ale rozwija się powoli.
Wiązanie tych leków z β-tubuliną jest odwracalne.
Powinowactwo benzimidazoli do β-tubuliny wrażliwych pasożytów jest bardzo duże natomiast minimalne do tej proteiny występującej w komórkach gospodarza.
Larwy hypobiotyczne (uśpione) są mało wrażliwe na benoimidazole bo leki nie mają możliwości działania na β-tubulinę.
Oporność
Jest to istotny problem terapeutyczny dotyczący możliwości wykorzystania leków z tej grupy
Oporność na benzimidazole wynika ze zmian zapisu kodu genetycznego β-tubuliny, która jest miejscem wiązania się cząsteczki benzoimidazolu z mikrotubulami
U pasożytów wykazujących oporność na działanie benzimidazoli następuje stopniowe zmniejszenie się liczby alleli dla β-tubuliny
Oporność pasożytów na benzimidazole występuje najczęściej u Ostertagia i Haemonchus (bydło i owce) oraz u Strongylus sp. (konie).
Oporność może być częściowo krzyżowa
Oporność występuje bardzo często, jeżeli owce trzymane są razem z kozami => koza hoduje oporne na benzimidazole obleńce
Grupa stosowana doustnie u wszystkich gatunków zwierząt w postaci: zawiesiny, pasty, proszku, granulatu i kęsów (bolus)
Działanie przeciwrobacze związane jest z czasem utrzymywania się związku aktywnego w przewodzie pokamowym i we krwi,
u bydła i koni wystarczy pojedyncza dawka => rezerwuar leku w żwaczu i jelicie grubym
u świń i mięsożernych należy podać następna dawkę,
u przeżuwaczy benzimidazole działają lepiej jeżeli trafia, do żwacza, a nie rynienką przełykową do ksiąg,
u owiec leki działają skuteczniej niż u bydła gdyż są wolniej metabolizowane i wydalane.
Właściwości farmakokinetyczne
zdolność wchłaniania zależy od substancji czynnej i rozpuszczalności w wodzie - tiabendazol i albendazol
wchłaniają się w 47%, pozostałe w 1%,
maksymalne stężenie we krwi: 2-7 godz. flubendazol i mebendazol, 6-30 godz. albendazol, fenbendazol,
oksfendazol,
metabolizm jest zróżnicowany np. mebendazol jest słabo metabolizowany, febantel -> febendazolu i oksfendazolu, febendazol -> oksfendazolu, tiabendazol i kambendazol jest metabolizowany w 95%,
wydalanie z moczem i kałem, zależy od związku i gatunku zwierzęcia np. oksfendazol u zwierząt monogastrycznych wydalany jest z moczem a u przeżuwaczy z kałem.
BENZIMIDAZOLE
Substancje czynne należą do Aneksu 1
po 48 godz, od momentu podania stwierdza się związki czynne bądź ich metabolity w tkankach
po 14 dniach obecność leków z tej grupy stwierdza się w tkankach w stężeniu 0,3µg/g
związki czynne są obecne w moczu przez 10 dni od podania
nie stosuje się tej grupy leków u krów mlecznych okres karencji co najmniej 10 dni
dla gospodarza jest to bardzo bezpieczna grupa leków z wyjątkiem samic ciężarnych
FENBENDAZOL jest stosowany u ciężarnych i karmiących suk, aby zmniejszyć zarobaczenie szczeniąt
Benzimidazole wykazują działanie embriotoksyczne i teratogenne
Ze względu na działnie teratogenne benzimidazole dzielą się na następujące klasy:
• dziabnie teratogenne wykazuje związek macierzysty natomiast metabolity nie (oksfendazol)
• działanie teratogenne wykazuje związek macierzysty i metabolity (kambendazol, mebendazol)
• związek macierzysty nie działa teratogennie natomiast metabolity tak (fenbendazol)
• związek macierzysty i metabolity nie wykazują działania teratogennego (oksybendazol)
ALBENDAZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe
- Nicienie płucne
- Dojrzałe przywry wątrobowe i Paraphistomus
- Tasiemce Moniezia u bydła i owiec
FENBEN0AZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe u koni, bydła, owiec, świń, psów. kotów, gołębi i innych ptaków
- Nicienie płucne u bydła; owiec. świń. psów i kotów
- Tasiemce (Moniezia) u przeżuwaczy
- Tasiemce (Taenia) u psów i kotów
- Giardia u psów
FLUBENDAZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe u świń
- Nicienie płucne u świń
- Nicienie i tasiemce u drobiu i ptaków ozdobnych
MEBENDAZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe u koni, osłów, owiec, psów i kotów
- Nicienie płucne u owiec i osłów
- Tasiemce u owiec
- Tasiemce (Taenia i Echinococcus) u psów kotów
OKSFENDAZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe u bydła i owiec
- Nicienie płucne u bydła i owiec
OKSYBENDAZOL
- Nicienie żołądkowo-jelitowe u koni i świń
- Nicienie żołądkowo-jelitowe i tasiemce (po połączeniu z niklozamidem) u psów
ENDEKTOCYDY
AWERMEKTYNY
- Abemektyna
- Iwermektyna
- Doramektyna
- Eprinomektyna
- Selamektyna
MILBEMYCYNY
- Moksydektyna
- Milbemycyna B
- Milbecyny oksym
ENDEKTOCYDY = MAKROCYKLICZNE LAKTONY Awermektyny i Milbemycyny
Spektrum działaniu
- robaki obłe - nicienie; postacie dorosłe, formy larwalne w tym larwy hipobiotyczne,
- stawonogi (Arthropoda) głównie owady i roztocza, szczególnie wrażliwe są pasożytujące larwy much,
- wszy - wrażliwość zależy od gatunku: gatunki ssące (Anoplura) są bardziej wrażliwe niż gatunki gryzące
- nie są wrażliwe pierwotniaki, przywry i tasiemce!!! -> co związane jest z mechanizmem działania
ENDEKTOCYDY
Mechanizm działania:
działanie leku wiązano dotychczas z wpływem na receptor GABA-ergiczny
obecnie uważa się, że jest ono związane z kanałami chlorkowymi zależnymi od kwasu glutaminowego,
po związaniu leku z jedną z podjednostek kanału chlorkowego dochodzi do potencjalizacji efektu glutaminergicznego co wywołuje wzrost przepuszczalności chlorków przez kanał,
endektocydy ułatwiając wnikanie jonów chlorkowych do komórek efektorowych doprowadzają do zmiany postsynaptycznego potencjału błonowego
u nicieni komórkami efektorowymi są nerwy ruchowe, u stawonogów - komórki mięśniowe.
komórki te nie mogą zareagować na docierający do nich impuls nerwowy.
działanie leków z grupy endektocydów jest długotrwale i nieodwracalne, stąd konsekwencją paraliżującego działaniu jest śmierć,
przyczyną braku działania endektocydów na pierwotniaki, przywry i tasiemce jest brak podobnego mechanizmu w- neurotransmisji u tych pasożytów.
Drogi podania:
doustna: pasta, tabletki, premiksy, bolus wolno uwalniający substancję czynną przez 35 dni (bydło)
pour-on (bydło)
iniekcja podskórna Właściwości farma ko kinetyczne
po podaniu podskórnym i doustnym leki szybko ulegają wchlaniulniu - stopień wchłaniania zalety od formuły farmaceutycznej
okres półtrwania zależy od gatunku i drogi podania
iwermektyna.
s.c. bydło - 4 dni, świnie - 1,5 doby
i.v. bydło - 2,7 doby, pies -1,8 doby
p.o. pies - 0,5 doby
Po podaniu dożwaczowym u owiec maksymalne stężenie we krwi jest około 25 razy niższe niż po podaniu dożylnym w takiej samej dawce
Leki rozmieszczają się nierównomiernie, najwyższe stężenie notuje się w wątrobie i tkance tłuszczowej
wydalane z moczem i kałem
Wszystkie substancje czynne należą do Aneksu I.
można stosować u samic ciężarnych,
nie stosuje się tej grupy leków u cieląt do 3 m-ca,
nie stosuje się u zwierząt w okresie laktacji z wyjątkiem eprinomektyny,
w różnym stopniu zabezpieczają przed reinwazją eprinomektyna i iwermektyna 3 -4 tyg, doramektyna 5-6 tyg, moksydektyna 8 tyg.
różne okresy karencji np. eprinomektyna 9 dni tkanki jadalne, mleko - 0 dni, doramektyna - 21 dni, moksydektyna - 42 dni
Endektocydy wykazują silne działanie ekotoksyczne, toksyczne dla ryb i zooplanktonu
w różnym stopniu są inaktywować w glebie np. moksydektyna bardzo długo ok. 63 dni, eprinomektyna Jest inakływowana natychmiast przez promienie słoneczne
inaktywacja w środowisku zależy od pory roku np. w zimie iwermektyna pozostaje w glebie przez 13 tygodni, latem około 5 dni.
IWERMEKTYNA
Spektrum:
Bydło: 0,2-0,5 mg/kg - nie podawać do 3 m-ca życia
- Wrażliwe nicienie: Ostertagia, Trichostrongylus, Oesophagostomum, Haemonchus, Diclocaulus, Bunostomum, Cooperia, Strongyloides.
- Wrażliwe stawonogi; Hypoderma bovis, Hypoderma lineatum, Dermatomia Hominis, Haematopinus eurysternus
Owce: 0,2-0,5 mg/kg
- Wrażliwe nicienie: Haemonchus contortus, Coopperia, Ostertagia, Trichostrongylus, Chabertia ovis, Nematodirus, Trichuris ovis, Strongyloides.
- Wrażliwe stawonogi: larwy Oestrus ovis
Trzoda chlewna: 0,3 mg/kg
- Wrażliwe nicienie: Ascaris suum, Hyostrongylus rubidus, Metastrongylus, Oesophagostomum, Trichuris suis, Stephanurus dentatus (bytuje w nerkach)
- Wrażliwe stawonogi: Haematopinus suis, Sarcoptes, Psoroptes,
- Iwermektyna hamuje zdolność składania jaj przez samice kleszczy - nie zabija kleszczy
Nieparzystokopytne: konie, pony, osły -0,2 mg/kg
- Wrażliwe stawonogi: duże słupkowce - Strongylus sp . małe słupkowce - Cyanostomum, Celicosthephanus, oraz Paraascaris equorum, Oxyuris equi. Strongyloides, Diclocaulus, Habronema, Drascheia, Trichostrongylus, Orchocerca (nicień bytujący w wiązadłach)
Wrażliwe stawonogi: Gasterophilus
Mięsożerne: psy i koty - 0,2- 0,3 mg/kg
- Wrażliwe nicienie: Toxocara canis. Toxascaris leonina, Toxocara cati, Ancylostoma sp., Uncinaria, Dirophilaria immitis, Trichuns vulpis.
- Wrażliwe stawonogi: Sarcoptes scabiei, Otodectes cynotis, Demodex canis
Nie wolno stosować iwermektyny u owczarków coli -nadwrażliwość typu idiosynkrazji!!!!!!
W Polsce nie ma zarejestrowanego preparatu dla mięsożernych zawierającego iwermektynę
SELAMEKTYNA
Przeznaczona do stosowania u psów i kotów
Może być stosowana u wszystkich ras psów
Może być stosowana u karmiących i ciężarnych samic, a także u szczeniąt i kociąt powyżej 6 tygodnia życia
Stosowana w roztworze w postaci „spot-on” jednorazowo (6 mg/kg)
Działa skutecznie przez 30 dni od podania
W profilaktyce dirofilariozy lek podaje się jeden raz w miesiącu
Leczenie inwazji nicieni jelitowych
Leczenie i profilaktyka świerzbu skórnego -Sarcoptes scabiei (podać dwukrotnie)
Leczenie i profilaktyka świerzbu usznego -Ołodecłes cynotis (podać dwukrotnie)
Zwalczanie pcheł u psów i kotów (Ctenocephalides) oraz leczenie przyczynowego pchlego zapalenia skóry na tle alergicznym (podawać w sezonie jeden raz w miesiącu)
Profilaktyka dirofilariozy - działa bardzo skutecznie na mikrofilarie - nie działa na dorosłe nicienie: bytujące w sercu i naczyniach - podawać jeden raz w miesiącu w okresie przenoszenia mikrofilarii przez komary.
EPRINOMEKTYNA
Półsyntetyczna pochodna abamektyny
Stosowana u bydła opasowego i krów w okresie laktacji
Stosuje się na skórę grzbietu „pour-on” Około 30 % podanej dawki (0,5 mg/kg) resorbuje ze skóry w ciągu 3 tygodni
Służy do zwalczania pasożytów wewnętrznych (nicieni żołądkowo-jelitowych i płucnych) i zewnętrznych
Działa przez 3-4 tygodni po jednorazowym podaniu
Karencja na mięso - 9 dni
Nie obowiązuje karencja na mleko
DORAMEKTYNA
Półsyntetyczna, wysoko aktywna, długo działająca awermektyna
Stosowana w iniekcji podskórnej lub domięśniowej u bydła, owiec i świń
Spektrum działania porównywalne do iwermektyny - nicienie żołądkowo-jelitowe i płucne oraz stawonogi pasożytujące u gatunków docelowych
Skuteczność 100%
Bardzo dobrze tolerowana - współczynnik terapeutyczny 30
MOKSYDEKTYNA
Endektocyd z grupy milbemycyn.
Różni się od awermektyn brakiem łańcucha dwucukrowego.
Spektrum działania podobne do awermektyn.
Mechanizm działania identyczny jak awermektyn.
Stosowana jednorazowo, podskórnie u bydła i owiec (0,2 mg/kg) i świń (0,3 mg/kg).
Może być stosowana u koni w postaci pasty (0,3 mg/kg).
Jest ekotoksyczna - wiąże się z glebą ale nie i dyfunduje do wód gruntowych, bardzo powoli jest inaktywowana, okres półtrwania w środowisku 63 dni
Jeżeli dostanie się do wody jest bardzo toksyczna dla ryb i zoo planktonu.
Karencja dla tkanek jadalnych 42 dni
ŚRODKI PRZECIWPASOŻYTNICZE DO ZWALCZANIA PASOŻYTÓW ZEWNĘTRZNYCH (ECTOPARASITICIDA)
Środki o działaniu systemowym
Środki o działaniu kontaktowym
Repellentia - odstraszające owady
Atractantia - wabiące owady
SYSTEMOWE:
- Iniekcje
- Per os
- „pour-on”-polewanie
- „spot-on” -nakrapianie
KONTAKTOWE:
- Kąpiele (owce, psy, koty)
- Spray=spryskiwanie
- Emulsje (psy)
- Naskórne „ pour-on” (bydło)
- Naskórne „spot-on” (psy, koty)
- Kołnierze, obroże (psy, koty)
- Kolczyki do ucha (bydło)
- Przylepce, opaski (Konk
- Szampony (psy)
LEKI O DZIAŁANIU SYSTEMOWYM
- endektocydy = awermektyny + milbemycyny
- związki fosforoorganiczne
- inhibitory rozwoju owadów (IDI = Insect Development Inhibitors)
- regulatory wzrostu owadów = juwenoidy (IGR = Insect Growth Regulators = Juvenoids)
INHIBITORY ROZWOJU OWADÓW (pochodne benzoilofenylo-mocznika)
lufenuron
diflubenzuron
fluazuron
LUFENURON (Program)
Tabletki i zawiesina do stosowania doustnego u psów i kotów oraz do iniekcji podskórnej dla kotów.
Lek stosowany do zwalczania i kontroli infestacji pchłami psów i kotów.!!!
Po podaniu lek gromadzi się w tkance tłuszczowej gospodarza
Z tkanki tłuszczowej stopniowo uwalnia się do krwi z którą jest pobierany przez pchły.
Pchła żerująca na psie lub kocie przenosi lufenuron do składanych jaj.
Efektem czego jest zaburzony proces wykształcania się larw => blokowanie tworzenia się chityny u form larwalnych.
Lek nie zabija pcheł dorosłych !!!
Lufenuron jest związkiem nietoksycznym
Stosowany per os co 1 miesiąc lub w iniekcji co 6 miesięcy.
DIFLUBENZURON
Lek stosowany jest u bydła w celu ograniczenia populacji much składających jaja w odchodach.
Lek po wchłonięciu wydalany jest w 80% z kałem bydlęcym
Wydalany z kałem hamuje rozwój chityny u larw much
Działa tylko na formy larwalne owadów, które rozwijają się w kale.
Lek nie działa na postacie dojrzałe.
FLUAZURON
Stosowany u bydła naskórnie w celu zwalczania i ograniczania inwazji kleszczy.
Hamuje syntezę chityny u form rozwojowych kleszcza.
REGULATORY WZROSTU OWADÓW JUWENOIDY
Juwenoidy zaburzają metamorfozę owadów
Działają jajo- i larwobójczo.
Nie zabijają dorosłych postaci owadów i roztoczy. !!!!
Juwenoidy działają podobnie jak naturalny hormon juwenilny odpowiedzialny za wzrost i metamorfozę owadów i roztoczy
Obniżenie stężenia endogennego hormonu juwenilnego jest sygnałem do rozpoczęcia procesu metamorfozy w poczwarkę i dorosłego osobnika.
Po zastosowaniu juwenoidów dochodzi do zatrzymania procesu przeobrażania się form rozwojowych i następowego ich obumierania
- FENOKSYKARB
- PIRYPROKSYFEN
Leki sa karbaminianami lecz nie hamują aktywności ACHE
Stosowane do zwalczania inwazji pcheł u psów i kotów
Działają bójczo na jaja i postacie larwalne.
- METOPREN
Jest to terpenoid działający jak hormon juwenilny
Stosowany jako spray lub obroża u psów i kotów do zwalczania inwazji pcheł.
Stosowany do zwalczania koprofilnych much u bydła
LEKI PRZECIW EKTOPASOŻYTOM O DZIAŁANIU KONTAKTOWYM.
AMIDYNY
- Amitraz
KARBAMINIANY
- Karbaryl
- Propoksur
- Bentiokarb
ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE
- Kumafos
- Dichlorfos
- Diazinon = Dimpylat
LEKI PRZECIW EKTOPASOŻYTOM O ZIAŁANIU KONTAKTOWYM
PYRETRYNY I SYNTETYCZNE PYRETROIDY
- Cypermetryna
- Cyflutryna
- Deltametryna
- Fenvalerat
- Flumetryna
- Permetryna
- Bioaletryna
- Cyhalotryna
- Lamdacyhalotryna
CHLORONIKOTYNYLE
- Imidakloprid (Advantage)
FENYLOPIRAZOLE
- Fipronil (FrontJine)
- Pyriprol (Prac-tic)
INNE ZWIĄZKI
- Benzoesan benzylowy
- Mesulfen (Biodylon)
AMIDY => AMITRAZ
Jest insektycydem i akarycydem o działaniu kontaktowym.
Stosowany jest w postaci tabletek, obroży, roztworu do sporządzania emulsji
Pobudza receptory oktopaminowe w CUN pasożyta, który ulega aktywacji ruchowej odpada z żywiciela
AMITRAZ
Zastosowanie:
- Zwalczanie świerzbowców, wszy, kleszczy, wpleszczy.
- Zwalczanie warrozy u pszczół (Varroa Jacobsoni)
- Jest lekiem z wyboru w zwalczaniu inwazji nużeńca (Demodex canis)
Stosuje się u:
- Świń
- Owiec
- Kóz
- Bydła
- Psów
- Pszczół
W postaci wodnej emulsji (0,025 -0.05%) do opryskiwania zwierząt lub kąpieli
Nie wolno stosować:
- U kotów
- U koni (hamowanie perystaltyki jelit grubych - zatkanie)
- U psów ras Chihuahua - idiosynkrazja
- U stresie przegrzania u innych ras psów
Wykazuje silne działanie ekotoksyczne (ryby, płazy i gady wodne)
Wrażliwe na przedawkowanie jest bydło
Wysoki współczynnik terapeutyczny (14-40)
Może być stosowany u zwierząt młodych ii samic ciężarnych.
U ssaków amitraz działa agonistycznie na receptor α2 adrenergiczny (w zatruciu stosuje się johimbinę) oraz antagonistycznie na receptor serotoninowy i H1
PYRETRYNY I PYRETROIDY
Pyretryny - naturalne związki ekstrahowane z kwiatów Pyrethrum i Chrysanthemum są wrażliwe na światło i szybko inaktywowane.
Wyciągi zawierają ok. 25% pyretryn, dodatek butoksydu piperonylu działa synergicznie i wzmaga insektobójcze działanie pyretryn.
Pyretroidy:
- Związki syntetyczne, trwalsze od naturalnych pyretryn
- Wykazują wysoką aktywność insektobójczą
- Bardzo mało toksyczne dla ssaków
- Toksyczne dla ryb (deltametryna)
- Działają na kanary Na+ włókien nerwowych pasożyta, wywołując pobudzenie a następnie porażenie pasożyta
- Działanie zależy od stosunku izomerów cis:trans
Cypermerryna (Flectron - kolczyk dla bydła):
- Zwalcza muchy, wszy bąki, larwy gzów, kleszcze, ptasznice
- Działa 3-5 miesięcy
Cyflutryna (Biofly - pour on)
- Do zwalczania much, bąków i innych owadów żerujących na skórze bydła
- Działa przez 4-6 tygodni
- Można stosować w okresie laktacji, nie przechodzi do mleka.
- Rozmieszcza się jedynie w tłuszczu tkanki podskórnej
Cyhalotryna (Coopertex -pour on)
- Służy do zwalczania much, bąków i innych owadów żerujących na skórze bydła.
Deltametryna (Butox pour on, Kiltix - obroża)
- Stosowana do zwalczania świerzbu, wszy, kleszczy wszołów, wpleszczy i owadów latających.
- Stosowana u bydła, owiec.
- Lek bezpieczny
- Łączy się deltametrynę z karbaminianem (propoksurem)
Flumetryna (Bayvarol strips - paski do zawieszania w ulu pszczelim)
- Związek skuteczny w zwalczaniu warrozy (Varroa Jacobsoni - roztocz atakujący czerw pszczeli)
- Związek bezpieczny dla pszczół
- Stosuje się po miodobraniu
Permetryna (Expot -"spot on" - psy, Insectin — płyn, proszek, Tectonic „pour on")
- Lek stosowany do zwalczania inwazji wszy, pcheł, kleszczy, komarów, piórojadów u wszystkich gatunków zwierząt.
Tetrametryna (proszek, spray, szampon)
- Do zwalczania pcheł i kleszczy u psów i kotów.
Fenvalerat (pour on)
- Muchy, wszy - bydło
- Pchły i kleszcze - psy i koty
HLORONIKOTYNYLE
Imidakloprid (Advantage - “spot on")
- Do zwalczania pcheł u psów i kotów
- Może być stosowany u samic ciężarnych i karmiących
- Po nakropieniu na skórę preparat rozprzestrzenia się po całej okrywie włosowej
- Działa kontaktowo po 24 godzinach I u Czas działania 4-6 tygodni
- Kąpiel w szamponie skraca czas działania imidaklopridu.
Mechanizm: imidakloprid jest agonistą cholinergicznych receptorów nikotynowych u owadów
Wywołuje długotrwałą depolaryzację błony zasynaptycznej neuronów centralnego układu nerwowego owada.
Wykazuje bardzo słabe powinowactwo do receptora N u ssaków, nie przenika do OUN
Zlizany przez psa lub kota z powierzchni skóry nie wywołuje zatrucia.
FENYLOPIRAZOLE
FIPRONIL (Fiontline- spray, spot on)
Służy do zwalczania i kontroli inwazji pcheł u psów i kotów
Mechanizm: blokuje działanie GABA jako neurotransmitera u owadów i roztoczy.
Działa szybko, resorbuje się do gruczołów łojowych gospodarza i wykazuje działanie przedłużone przez okres 2-3 miesięcy.
Zapobiega reinfestacji pcheł przez 3 miesiące (psy) lub 2 miesiące (koty)
PYRIPROL (Prac-tic)
Stosowany miejscowo „spot-on"
Służy do zwalczania i kontroli inwazji pcheł i kleszczy u psów.
Pomocny w terapii alergicznego zapalenia wywołanego inwazją pcheł Mechanizm: blokuje działanie GABA jako neurotransmitera u owadów i roztoczy =>blokada transferu jonów chlorkowych przez błony komórkowe-> niekontrolowana aktywność OUN pasożyta i następowa śmierć.
Efekt po 24 godz. pchły i po 48 godz. kleszcze.
Czas działania 4 tygodnie
Toksyczny dla organizmów wodnych
INNE ZWIĄZKI
Mesulfen (Biodylon)
- Zwalczanie świerzbowców, wszy, pcheł
- Wykazuje działanie przeciwgrzybicze
- W postaci płynu do smarowania skóry stosowanego przez 3 kolejne dni
- Stosowany u wszystkich gatunków zwierząt z wyj. kotów
Benzoesan benzylowy
- Służy do zwalczania owadów z rodziny komarowatych
- Stosowany w postaci 25% roztworu do |f przemywania lub rozpryskiwania powierzchni ciała koni
- Działa profilaktycznie przeciw swędzącym odczynom po ukąszeniu owadów.
REPELLENTIA - środki odstraszające
Naturalne: olejek cytronelowy, geraniol, cytronelol, geranium, olejek geraniowy
Syntetyczne: dietylotoluamid, ftalan etylowy
SCUDO : ftalan etylowy + olejek cytronelowy + geranium + terpentyna => płynny preparat dla koni