POLSKA BIEŻĄCA BIBLIOGRAFIA NARODOWA
Składa się z czterech członów:
Przewodnik Bibliograficzny
Bibliografia Zawartości Czasopism
Bibliografia Wydawnictw Ciągłych wraz dwumiesięcznikiem „Bibliografia Wydawnictw Ciągłych Nowych, Zawieszonych i Zmieniających Tytuł”, publikowanym w postaci wkładki do „Przewodnika Bibliograficznego”
Polonica Zagraniczne. Bibliografia
PRZEWODNIK BIBLIOGRAFICZNY
Podstawowy człon Polskiej Bieżącej Bibliografii Narodowej; jest kontynuacją “Urzędowego Wykazu Druków” ukazującego się w latach 1928-1939. Od 1929 roku wydawany jako tygodnik (wydawnictwo ciągłe).
Jako urzędowy wykaz polskiej bieżącej produkcji wydawnictw zwartych, PB opisuje publikacje prymarne z autopsji na podstawie egzemplarza obowiązkowego przesyłanego do Biblioteki Narodowej. Jako składnik polskiej bibliografii narodowej ma za zadanie :
adaptować i wzorcowo stosować przepisy międzynarodowe do opisów bibliograficznych poszczególnych typów dokumentów
tworzyć pełne, autorytatywne opisy, tj. opisy na trzecim stopniu szczegółowości, zawierające poprawne i wiarygodne informacje: nakłada to na Narodową Centralę Bibliograficzną obowiązek weryfikowania informacji o autorach, wydawcach, tytułach oryginałów itp.
rejestrować terminowo bieżącą produkcję wydawniczą.
UWAGA!
W latach 1968-1985, PB ukazywał się w dwóch seriach: A - stanowiącej część podstawową i B, zatytułowanej “Przewodnik Bibliograficzny. Seria Uzupełniająca. Druki do użytku wewnętrznego", którą wyodrębniono ze względów cenzuralnych i w której umieszczano wyłącznie dokumenty z nadrukiem “do użytku służbowego”, “do użytku wewnętrznego”. Seria B była przeznaczona wyłącznie dla odbiorców krajowych.
Definicja bibliografii bieżącej wg Encyklopedii współczesnego bibliotekarstwa Polskiego : “spis bibliograficzny rejestrujący w periodycznie wydawanych zeszytach publikacje ukazujące się w oznaczonych okresach, tj. w okresie bieżącego tygodnia, miesiąca roku". PB spełnia tę definicję, bowiem precyzyjnie ustala okresy rejestracji:
1) do 1996 roku zaznaczał pozycje opóźnione za pomocą trójkąta przed numerem pozycji
2) od 1996 roku dokumenty, których data wydania jest wcześniejsza o dwa lata od rocznika bieżącego bibliografii, są ogłaszane w zeszytach dodatkowych oznaczanych literą A przy numerze zeszytu; zeszyty dodatkowe ukazują się nieregularnie (4-6 razy w roku), należy traktować je jako retrospektywne.
Wydawnictwa zwarte wydawane w latach 1976-1989 poza oficjalnym obiegiem (poza cenzurą) w bardzo niewielkim stopniu znalazły się w PB. Zostały one opracowane w IB oddzielnie i opublikowane w Bibliografii podziemnych druków zwartych z lat 1976-1989, wydanej w 1995 (bibliografia retrospektywna)
Podstawa opisu bibliograficznego stosowana w PB : norma PN-82/N-01152.01 Opis bibliograficzny książki (obowiązująca w Polsce od 1984 roku) oraz Przepisy katalogowania książek w oprać. Marii Lenartowicz.
Podstawa układu materiału w PB : od 1986 roku Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna
Opis : na trzecim stopniu szczegółowości
Indeksy (dołączane rocznie)
1) alfabetyczny, obejmujący autorów, współautorów, tytuły, serie
2) przedmiotowy, obejmujący hasła przedmiotowe
Opisy bibliograficzne mają dwa rodzaje adnotacji rzeczowej (treściowej)
hasła przedmiotowe zgodne ze Słownikiem języka hasel przedmiotowych Biblioteki Narodowej
symbole UKD zgodne a aktualnym wydaniem tablic UKD dla bibliografii narodowej i bibliotek publicznych
DOBÓR MATERIAŁU
PB rejestruje publikacje :
wydane na terenie Polski, których wydawcą lub współwydawcą jest firma krajowa lub obca mająca siedzibę w Polsce, niezależnie od języka dokumentu
wydane poza Polską, których wydawcą lub współwydawcą są instytucje krajowe lub agendy zagraniczne np. polskie ambasady, przedstawicielstwa handlowe
PB nie rejestruje:
książek wydawców zagranicznych, wyprodukowanych w Polsce w ramach usług poligraficznych
dokumentów na nośniku elektronicznym, z wyjątkiem tych, gdzie nośnik elektroniczny jest formą równoległą lub uzupełnieniem publikacji drukowanej
od 2001 wychodzi odrębna wkładka do PB, zawierająca opisy dokumentów elektronicznych
TYPY DOKUMENTÓW REJESTROWANYCH :
dokumenty życia społecznego w wyborze (o trwalszej wartości, mające znaczenie ogólnokrajowe, wartość naukową lub związane z aktualnie ważnymi wydarzeniami)
wydawnictwa pisane alfabetem Braille'a (rejestrowane na nowo od 1999 roku)
pojedyncze tomy (zeszyty) wydawnictw ciągłych o częstotliwości wyższej od półrocznika, jeśli ich zawartość stanowią autorskie prace indywidualne, materiały z konferencji, sympozjów, zjazdów; publikacje te muszą posiadać indywidualną tytulaturę
dokumenty kartograficzne (mapy, atlasy)
muzyczne (śpiewniki, partytury)
grafika (z wyłączeniem pojedynczych grafik)
materiały konferencyjne niezależnie od objętości, nakładu i postaci wydawniczej
rozprawy doktorskie i habilitacyjne niezależnie od objętości, nakładu i postaci wydawniczej, także te z nadrukiem „do użytku wewnętrznego”
spisy bibliograficzne
SELEKCJA MATERIAŁU
PB nie rejestruje :
wydawnictw zwartych bez żadnych informacji o adresie wydawniczym
wydawnictw zwartych o objętości poniżej 16 stronic; do 1998 nie rejestrowano wydawnictw poniżej 4 stronic
wydawnictw o nakładzie poniżej 100 egz., z wyjątkiem cymeliów, druków bibliofilskich, tekstów literackich oraz materiałów konferencyjnych i spisów bibliograficznych
odbitek i nadbitek
wydawnictw skoroszytowych, w których zakłada się, że ich zawartość będzie modyfikowana i uzupełniana poprzez dodruk i wymianę kart
raportów z prac naukowo-badawczych
wydawnictw z okładką typu obwoluty lub opaski, zawierających wewnątrz luźne karty (zbiory rysunków technicznych, planów, plansz, szkolnych materiałów pomocniczych) z wyjątkiem grafiki
wydawnictw w sposób widoczny powielanych, fotokopiowanych, maszynopisów powielanych
książek dla dzieci bez tekstu, zawierających pojedyncze słowa, zdania, rysunki, książek do kolorowania i wycinania
norm i podobnego typu dokumentów normalizacyjnych
patentów
większości dok. życia społecznego, takich jak:
katalogi wystaw artystycznych i katalogi muzealne
foldery handlowe i reklamowe
księgi adresowe
informatory, prospekty
instrukcje obsługi, itp.
Od 1994 r. PB ukazuje się także w postaci CD-ROM.
Wkładki do PB:
„Bibliografia Wydawnictw Ciągłych Nowych, Zawieszonych i Zmieniających Tytuł” - dwumiesięcznik
„Wykaz Nowych Artykułów Przedmiotowych oraz Zmian w Słowniku Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej” - dwumiesięcznik
BIBLIOGRAFIA ZAWARTOŚCI CZASOPISM
Drugi człon Polskiej Bieżącej Bibliografii Narodowej; ukazuje się od 1951 roku jako miesięcznik.
Rejestruje artykuły opublikowane w polskich wydawnictwach ciągłych. Rozpisuje zawartość ok. 1200-1300 czasopism, czyli ok. 30% ogółu wydawnictw ciągłych.
Opiera się na egzemplarzach obowiązkowych nadsyłanych przez wydawców do Biblioteki Narodowej.
Indeksy (dołączane rocznie)
alfabetyczny autorów, tytułów dzieł recenzowanych
przedmiotowy - od 1996 roku wzorowany na metodyce haseł przedmiotowych “Przewodnika Bibliograficznego”. Podstawa układu materiału : wzorowana na pierwotnym układzie PB (stosowanym do 1985 r.), składającym się z 24 działów; układ wielokrotnie modyfikowany i rozbudowywany, ostatnie zmiany datują na rok 1989
DOBÓR MATERIAŁU:
Bibliografia Zawartości Czasopism jest bibliografią selekcyjną.
Selekcja dotyczy:
1) tytułów czasopism, które są opracowywane
2) artykułów kierowanych przez bibliografa do rejestracji
Kryteria selekcji:
wartościujące
formalne
wielkość produkcji czasopiśmienniczej w kraju
istnienie bibliografii dziedzinowych
możliwości centrali bibliograficznej
BZCz uwzględnia:
wszystkie czasopisma naukowe niezależnie od częstotliwości ukazywania się z wyjątkiem tych, które mają charakter serii wydawniczych (takie rejestruje PB) oraz czasopism z dziedziny wojskowości, nauk rolniczych i lekarskich, bo wydawane są już odpowiedni bibliografie specjalne z tych dziedzin
miesięczniki i kwartalniki społeczno-kulturalne i literackie
tygodniki i dwutygodniki (w wyborze) o zasięgu ogólnopolskim
czasopisma regionalne o częstotliwości wyższej niż kwartalnik oraz wydawnictwa
ukazujące się nieregularnie
Każdy zeszyt BZCz zawiera wykaz czasopism uwzględnionych w danym miesiącu, indeks roczny - spis czasopism uwzględnionych w skali roku
Kryteria doboru artykułów kierowanych do rejestracji:
Uwzględnia się:
wszystkie artykuły z czasopism naukowych (pewnym rygorom podlegają działy: kronika, recenzje, omówienia, listy do redakcji)
z pozostałych czasopism wszystkie artykuły problemowe, wywiady, dyskusje, teksty literackie, zestawienia bibliograficzne, a nawet roczne spisy treści czasopism
Pomijana jest zawartość :
prasy codziennej
czasopism regionalnych i lokalnych o zasięgu ograniczonym do jednego rejonu geograficzno-administracyjnego, o częstotliwości poniżej kwartalnika
czasopism fachowych z dziedziny wojskowości, gdyż ukazuje się “Polska Bibliografia Wojskowa" wydawana przez Centralną Bibliotekę Wojskową
czasopism z dziedziny nauk lekarskich, bo ukazuje się “Polska Bibliografia Lekarska" wyd. przez Centralną Bibliotekę Lekarską
czasopism z dziedziny nauk rolniczych, bo ukazuje się ,Bibliografia Polskiego Piśmiennictwa Zagadnień Gospodarki Żywnościowej" wyd. przez Centralną Bibliotekę Rolniczą
czasopism technicznych wydawane przez Naczelną Organizację Techniczną, zwykle zawierające art. bardzo specjalistyczne
czasopism popularno-naukowych
magazynów ilustrowanych
czasopism młodzieżowych i dziecięcych
kobiecych, sportowych, poradników, informatorów, gazet i biuletynów informacyjnych zakładów, kalendarzy, aktów prawnych, zbiorów orzecznictwa sądowego
BZCz nie może być uznawana za wyczerpujący obraz produkcji czasopiśmienniczej w Polsce. Bibliografia ta powinna funkcjonować w zespoleniu z szeregiem istniejących bibliografii specjalnych dziedzinowych i regionalnych.
Od 1996 r. BZCz publikowana jest także w postaci CD-ROM.
Uwaga!
Od początku 2002 r. Instytut Bibliograficzny BN sporządza i udostępnia bazę bibliograficzną pt. “Artykuły z gazet i tygodników polskich od roku 2002", która zamieszcza opisy bibliograficzne artykułów z:
1. “Rzeczpospolitej" i “Gazety Wyborczej"
2. szeregu polskich periodyków społeczno-kulturalnych, politycznych i gospodarczych, a mianowicie:
- Gazeta Bankowa, Gazeta Polska, Głos, Głos Nauczycielski, Najwyższy Czas, Polityka, Przegląd, Niedziela, Nowe Życie Gospodarcze, Przegląd Techniczny, Tygodnik Powszechny, Tygodnik “Solidarność", Wprost
Do roku 2001, czasopisma te rozpisywane były w Bibliografii Zawartości Czasopism. Powyższa baza aktualizowana jest co miesiąc i jest dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej (on-łine i na CD-ROMie)
BIBLIOGRAFIA WYDAWNICTW CIĄGŁYCH
Ukazuje się w postaci rocznika; jest na bieżąco aktualizowana dwumiesięcznikiem „Bibliografia Wydawnictw Ciągłych Nowych, Zawieszonych i Zmieniających Tytuł” wydawanym jako wkładka do Przewodnika Bibliograficznego.
Prace nad pełną bieżącą rejestracją wydawnictw ciągłych rozpoczęto w Instytucie Bibliograficznym w roku 1958. Trzy pierwsze roczniki BWC, zawierające materiały z lata 1958-1960 opublikowano w roku 1960 i 1962 pod ówczesnym tytułem „Bibliografia Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych”. Potem nastąpiła przerwa w wydawaniu publikacji, chociaż w IB nie zaprzestano gromadzenia materiału. Kolejne roczniki zaczęły ukazywać się w r. 1974:
1974 - R. 1971
1978 - R. 1972-1974 (zwierający tylko spis wydawnictw ciągłych nowych, zawieszonych i zmieniających tytuł)
1984 - R. 1981 (bibliografia po raz pierwszy wychodzi pod obecnym tytułem)
1987 - R. 1982
1990 - R. 1983
1992 - R. 1984
1998 - R. 1996
1999 - R. 1997
W roku 2000 IB wydał zaległą kumulację za brakujące lata 1971-1975; w przygotowaniu znajdują się kolejne tomy zbiorcze za pozostałe brakujące okresy (czyli 1961-70, 76-80 i 85-89)
Bibliografia Wydawnictw Ciągłych 1971-1975, wyd. 2000
opisy zgodne z normami obowiązującymi w latach objętych zasięgiem chronologicznym spisu (czyli według starych norm z lat 1971-75, opisy nie zostały dostosowane do przepisów obecnych)
układ alfabetyczny według tytułów czasopism
indeksy: klasowy, instytucji sprawczych, redaktorów, miejsc wydania
struktura opisu bibliograficznego (kolejność elementów opisu) :
tytuł, podtytuł, określenie częstotliwości, instytucja sprawcza, redaktor, miejsce wydania, nakładaca, format, cena. Tytuł i numer serii (jeżeli dokument ukazuje się w ramach serii wydawniczej), odmienny tytuł okładkowy (jeżeli tytuł na okładce różni się formą od tytułów uwidocznionych w innych miejscach dokumentu, np. w stopce redakcyjnej, adresie redakcji, żywej paginie, na stronie zawierającej spis treści itp.), tytuły obcojęzyczne, informacje o językach tekstu czasopisma, językach przedmowy, spisu treści i streszczeń, uwagi bibliograficzne, dane numeryczne i chronologiczne ciągu wydawnictwa, wiadomości o poprzednich następnych zmianach tytułu, dodatki, mutacje, adres redakcji.
w przypadkach szczególnych stosuje się odstępstwo w powyższej strukturze opisu poprzez przesunięcie nazwy instytucji sprawczej zaraz za tytuł wydawnictwa; postępuje się tak w odniesieniu do wydawnictw o tytule rodzajowym (czyli bardzo rozpowszechnionym i powtarzającym się w wielu wydawnictwach np. Nowiny, Informacja Ekspresowa, Kurier, Ekspres itd.) Nazwa instytucji sprawczej staje się wtedy częścią hasła i służy również jako czynnik szeregowania w zrębie głównym
Bibliografia Wydawnictw Ciągłych - R. 1996 (wyd. 1998, red. Urszula Stasiak, najnowszy rocznik, jaki się ukazał)
układ alfabetyczny według tytułów rejestrowanych czasopism
indeksy: tytułów, instytucji sprawczych, redaktorów, miejsc wydania, numerów ISSN i przedmiotowy
DOBÓR I SELEKCJA MATERIAŁÓW
w Bibliografii Wydawnictw Ciągłych uwzględnia się wydawnictwa ciągłe publikowane w Polsce niezależnie od języka tekstu, w tym również wydawnictwa zbiorowe, kalendarze (jeśli oprócz kalendarium zawierają także merytorycznie wartościowe teksty), sprawozdania instytucji naukowych, biuletyny związków zawodowych szczebla regionalnego i międzyzakładowego, pisma wydawane przez grupy zawodowe, sprawozdania instytucji naukowych
nie uwzględnia się czasopism z adresem redakcji w Polsce, ale siedzibą wydawnictwa za granicą (np. Burda, Hairstyle itp. - pism należących do zagranicznych koncernów prasowych)
nie uwzględnia się publikacji wydawanych przez obce ambasady na terenie Polski, natomiast rejestruje się wydawnictwa wszystkich polskich ambasad za granicą (bo należą one terytorialnie do Polski)
NIE REJESTRUJE SIĘ PONADTO:
wydawnictw wydawanych przez cały okres swojego istnienia tzw. mała poligrafią (chałupniczo, na powielaczu, kserografie, itp.)
wydawnictw ukazujących się w formie wyłącznie elektronicznej (on-line)
monografii ukazujących się w seriach wydawniczych numerowanych i nienumerowanych (które zwykle rejestrowane są jako wydawnictwa zwarte i opisywane pod własnym tytułem w Przewodniku Bibliograficznym, wydawnictwa tego typu zwykle posiadają zarówno numer ISBN, jak i ISNN)
czasopism wydawanych przez zakłady pracy, spółdzielnie, banki, szkoły i inne instytucje na własny użytek wewnętrzny
czasopism wydawanych przez lokalne społeczności (parafialne, dzielnicowe, gmin wyznaniowych, itp.)
bieżących raportów z konferencji i zjazdów
biuletynów partii i org. politycznych wydawane przez instancje wojewódzkie i niższego szczebla (np. biuletyny komitetów wyborczych poszczególnych partii)
biuletynów organizacji społecznych, towarzystw szczebla lokalnego o wyraźnie ograniczonym odbiorze, zasięgu i dystrybucji (np. Biuletyn / Światowy Związek Żołnierzy AK. Okręg Wielkopolski)
okresowych sprawozdań statystycznych wydawanych przez urzędy szczebla wojewódzkiego i niższe
okresowych sprawozdań finansowych wydawanych przez zakłady i banki na użytek giełdy (np. „Ceduła Giełdy Warszawskiej”, „Poland Economic Report”)
katalogów wydawniczych i księgarskich poszczególnych firm, książek adresowych i telefonicznych, czasopism ogłoszeniowych, wykazów nabytków bibliotek, malowanek dla dzieci.
Czyli kryterium selekcji wydawnictw jest ich ogólnopolskie znaczenie - wyklucza się wszystkie te publikacje, które posiadają zasięg wyłącznie lokalny lub regionalny.
POLONICA ZAGRANICZNE. BIBLIOGRAFIA
Człon uzupełniający polskiej bibliografii narodowej; zamieszcza dokumenty uznane za polonika, ogłoszone poza granicami państwa polskiego ustalonymi w 1945 roku.
Do powołania Biblioteki Narodowej, polonika zamieszczano w odrębnym dodatku do Urzędowego Wykazu Druków pt. “Wykaz Druków Polskich lub Polski Dotyczących Wydanych za Granicą", który wychodził nieprzerwanie do r. 1938.
1946-1949 : polonika zamieszczano w PB
1950-1956 : przerwa w rejestracji
1960 : ukazuje się pierwszy rocznik wydawnictwa pod obecnym tytułem, obejmujący materiał za r. 1956; dotychczas ukazało się 38 tomów, ostatni za r. 1995
POZYSKIWANIE MATERIAŁU :
• Opisywanie z autopsji poloników wpływających do BN
• Przejmowanie opisów z obcych źródeł bibliograficznych :
systematyczny przegląd ponad dwudziestu bibliografii narodowych krajów europejskich i pozaeuropejskich
konsultacja niektórych zagranicznych bibliografii specjalnych m. in.
* Bibliography of books in polish or relating to Poland Janiny Zabielskiej
* Index Translationum (międzynaradowa bibliografia przekładów)
przegląd katalogu nabytków Biblioteki Polskiej w Londynie
przegląd katalogów największych bibliotek światowych (np. Library of Congress)
katalogów wydawniczych
Opisy sporządza się według zasad obowiązujących w PB, opisy dokumentów wyrażone w alfabetach niełacińskich poddaje się transliteracji
ZASIĘG FORMALNO-WYDAWNICZY BIBLIOGRAFII:
Rejestrowane typy dokumentów :
wydawnictwa zwarte (książki), w tym prace wchodzące w skład serii i wydawnictwa zbiorowe
druki muzyczne
atlasy geograficzne
dokumenty ikonograficzne
jednodniówki mające charakter okolicznościowy (upamiętniające jakieś wydarzenie)
pierwsze numery czasopism obcych w języku polskim, poświęcone wyłącznie Polsce i Polakom lub zawierające artykuły wyłącznie polskiego autorstwa
niektóre dokumenty życia społecznego odzwierciedlające różne przejawy życia społecznego polonii zagranicznej, a pozostające poza zasięgiem innych części bibliografii narodowej (druki z okazji jubileuszy i uroczystości polonijnych, księgi adresowe dotyczące Polonii i Polaków, itp.)
Uwaga!
Bibliografia „Polonica Zagraniczne” uwzględnia nie tylko dokumenty samoistne wydawniczo, będące w całości polonicum, ale też i takie, których tylko część (np. rozdział, jedna z prac w tomie zbiorowym, pojedynczy utwór w analogii, fragment tekstu) jest uznana za polonicum. Można zatem stwierdzić, że zasięg formalno wydawniczy tej bibliografii jest nieograniczony.
DOBÓR MATERIAŁU:
1. Kryterium językowe (polonika językowe): za polonika uznaje się dokumenty opublikowane poza granicami kraju, w całości lub w części w języku polskim, bez względu na narodowość autora. Proporcje tekstu wyrażonego w języku polskim oddaje się za pomocą adnotacji w opisie bibliograficznym, np. “Oryg. pol”.; “Fragm. tł. z pol.”; “Tekst część. pol.”
2. Kryterium narodowościowe (polonika etniczne): dzieła opublikowane za granicą, napisane w całości przez Polaków lub przy ich współpracy (Polak jest współautorem, redaktorem, tłumaczem, opracowującym lub ilustratorem)
Za Polaka uznaje się: osobę, która posługuje się językiem polskim oraz utrzymuje łączność z krajem i kulturą polską
UWAGA! Kryterium etniczne ma charakter bezwzględny, tj. jeśli danego autora uzna się za Polaka, rejestruje się wszystkie jego dzieła, także te, które tworzą piśmiennictwo obce; narodowość autora objaśnia się i precyzuje poprzez odpowiednie adnotacje np.: “Autor jest Polakiem" (jeśli nie wynika to z formy jego nazwiska i imienia)
3. Kryterium treściowe (polonika przedmiotowe): dzieła obcych autorów wydane w obcych językach, dotyczące w całości lub w części spraw związanych z Polską lub Polakami. W grupie poloników przedmiotowych rejestruje się publikacje:
o ziemiach wchodzących w skład dawnej Rzeczpospolitej
o problematyce związanej z polskimi ziemiami zachodnimi i północnymi (dzieła wydane po 1945 roku), niezależnie od okresu historycznego, których dotyczą
dotyczące dziejów Śląska, niezależnie od okresu historycznego, którego dotyczą.
SELEKCJA MATERIAŁU :
Bibliografia nie rejestruje :
większości dokumentów życia społecznego (druków poniżej 4 stronic tekstu), z wyjątkiem tekstów literackich i ważnych doniesień naukowych
publikacji, które zawierają jedynie drobne i nieliczne wzmianki o sprawach polskich
publikacji, które wprawdzie zawierają liczne wzmianki, a nawet obszerne fragmenty dotyczące Polski, ale mają one charakter towarzyszący innej problematyce, (np. historii państw ościennych) i nie są w szczególny sposób wyeksponowane (odrębny akapit, rozdział, podrozdział)
dzieł dotyczących byłych polskich ziem wschodnich
dzieł o ziemiach zachodnich i północnych, wydanych przed rokiem 1945
encyklopedii i podręczników, zawierających rozdział poświęcony Polsce
dzieł naukowych, omawiających ogólnie historię polityczną państw ościennych, które zwykle zawierają rozproszone w tekście wzmianki o Polsce i Polakach
dzieł o charakterze informacyjnym, wydawanych co kilka lat przez UNESCO i podsumowującej stan i osiągnięcia jakiejś dziedziny wiedzy w różnych krajach (np. Polsce)
Indeksy:
alfabetyczny autorów i współpracowników
alfabetyczny tytułów publikacji, według krajów, w których zostały wydane