Najpopulraniejszą metodą automatycznej identyfikacji jest ta, która wykorzystuje kody kreskowe. Kod kreskowy przyjęło się definiować jako określoną kombinację liniowo ułożonych jasnych i ciemnych kresek o zróżnicowanych szerokościach, odzwierciadlającą w usystematyzowany sposób ciąg ściśle określonych znaków w celu ich maszynowego odczytu. Odczyt następuje szybko i bezbłędnie.

Po raz pierwszy na szeroką skalę wprowadzono kody kreskowe w handlu detalicznym w celu usprawnienia obsługi klientów i ułatwienia ewidencji w punktach sprzedaży. Projekt pierwszych automatycznych punktów kasowych w supermarketach, opartych na przesuwnych stojakach i kartach perforowanych opracował w 1932r. student Harvardu - Wallace Flint w swojej pracy magisterskiej, w której wykazał także korzyści wynikające z wdrożenia takich systemów. Pierwszą metodę graficznego sposobu przedstawiania danych opatentowano dopiero w roku 1949. miała ona formę koncentrycznych pierścienii także nie znalazła praktycznego zastosowania w handlu. Pierwszy kod kreskowy zbudowany z równoległych kresek o różnych szerokościach, podobny do stosowanych dzisiaj, opracował w 1959r. Girard Feissel. Jednak pierwszy jednolity standard w tej dziedzinie producenci i handlowcy ze Stanów Zjednoczonych i Kanady uzgodnili dopiero 3 kwietnia 1973r. Standard nazwano akronimem UPC (Universal Product Code) - uniwersalny kod produktu. Kod UPC ma dwie wersje: pełną UPC-A, kodującą 12 znaków, w tym 10 znaków danych oraz skróconą UPC-E, kodującą 6 znaków. Kod UPC jest kodem numerycznym - odwzorowuje tylko cyfry, i kodem ciągłym - koniec jednego znaku stanowi jednocześnie początek następnego.

W 1976r. przedstawiciele wytwórców i dystrybutorów z 12 najbardziej uprzemysłowionych krajów Europy ustanowili na naszym kontynencie jednolity system identyfikacji wyrobów EAN (European Article Numbering). System ten jest bezpośrednio wzorowany na standardzie UPC. Kod EAN występuje także w dwóch wersjach: pełnej EAN-13 kodującej 13 znaków, w tym 12 znaków danych, i w wersji skróconej EAN-8, kodującej 8 znaków, w tym 7 znaków danych. Wersję skróconą kodu stosuje się tylko w przypadku, gdy z powodu braku miejsca nie ma możliwości umieszczenia na towarze pełnego kodu. Jest to również kod numeryczny i ciągły.

Popularność systemu EAN poza Europą oraz dążenia do uzyskania wzajemnej kompatybilności systemów EAN i UCC zaowocowały w 1998r. ich połączeniem w jeden globalny system EAN•UCC. Ułatwia to realizowanie przepływów dóbr w wielonarodowych systemach logistycznych.

Na przestrzeni lat opracowano bardzo wiele rodzajów kodów kreskowych. Źródła informują o ponad 400 rodzajach kodów. Są to w większości kody branżowe, czy wręcz zakładowe. W praktyce zastosowanie znalazło około 50 z nich, a tylko nieliczne doczekały się opracowań normalizacyjnych. Do najbardziej znanych kodów mających zastosowanie w obrocie towarowym i logistyce oprócz wymienionych zaliczyć można:

Kody liniowe:

* kody przeplatane 2 z 5: ITF, ITF-14, ITF-16,

* Kodabar: Kodabar 18, Kodabar 2, Kodabar ABC,

* kody alfanumeryczne: Kod 39, Kod 32, EAN-128, Kod 93.

Kody dwuwymiarowe:

* Kod 49

* Kod 16K

* PDF 417

* DataMatrix

* MaxiCode

* Aztec Code

* QR

Kody złożone:

* EAN•UCC-13,

* EAN•UCC-128

* EAN•UCC-RSS.

Ze względu na to, że najnowsze opracowania w tej dziedzinie dotyczą kodów wielowymiarowych, piętrowych (zawierających cały plik danych o wyrobie czy ładunku, cały list przewozowy itd.) i złożonych, zawierających element liniowy i dwuwymiarowy, proponuje się nowe określenie kodu kreskowego. Według niego kod kreskowy to graficzne odzwierciedlenie określonych znaków poprzez kombinację ciemnych i jasnych elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego kodu. Reguły te określa się mianem symboliki danego kodu.

System numerowy: system numerowy składa się z dwóch cyfr (czasami trzech cyfr) identyfikujących władze kraju (lub regionu gospodarczego) nadające kod wytwórcy. Jakikolwiek system numerowy zaczynający się od cyfry 0 jest kodem liczbowym UPC-A.

Kod wytwórcy: Kod wytwórcy jest unikalnym kodem przydzielonym każdemu wytwórcy przez 'władzę numerową' właściwą dla systemu numerowego. Wszystkie produkty produkowane przez daną firmę będą używały tego samego kodu wytwórcy oraz różnych kodów produktu.
EAN używa 'kodów wytwórcy zmiennej długości'. Przydzielając stałej długości 5-io cyfrowego kodu wytwórcy, tak jak to dotychczas robił UCC, oznacza że każdy wytwórca może mieć do 99999 kodów produktu. Wielu producentów nie ma tylu produktów, co oznacza setki a nawet tysiące potencjalnych kodów się marnuje u producentów, którzy produkują tylko kilka produktów. Tak więc, jeśli producent wie, że będzie potrzebował tylko kilka kodów, EAN może mu przydzielić dłuższy kod producenta zostawiając mniej miejsca na kody produktów. Daje to efektywniejsze użycie kodów producenta i produktów.

Kod produktu: Kod produktu jest unikalnym kodem przydzielonym przez wytwórcę. W przeciwieństwie do kodu wytwórcy, wytwórca ma wolną rękę przy przydzielaniu kodu produktu do swoich wyrobów, bez konsultacji z innymi wytwórcami. Ponieważ EAN gwarantuje, że pierwsza część kodu jest unikalna, to wytwórca musi się tylko upewnić, że do nowych produktów nie używa kodów produktu używanych wcześniej do starych produktów.

Cyfra kontrolna: Cyfra kontrolna jest dodatkową cyfrą w numerze używaną do sprawdzenia, że kod kreskowy został prawidłowo zeskanowany. Ponieważ skanowanie może dać błędne dane z powodu zmiennej prędkości skanowania, błędów w druku kodu i wielu innych przyczyn, przydatne może być sprawdzenie, że pozostałe cyfry kodu kreskowego zostały poprawnie wczytane. Cyfra kontrolna jest obliczona na podstawie pozostałych cyfr kodu kreskowego. Jeśli cyfra kontrolna obliczona w oparciu o pozostałe cyfry kodu kreskowego ma wartość taką jak zeskanowana cyfra kontrolna, to jest duże prawdopodobieństwo, że kod kreskowy został poprawnie zeskanowany.

Literatura:

„Kompedium wiedzy o logistyce” pod redakcją Elżbiety Gołembskiej; str:161-163

http://www.altarex.com.pl/wszystko_o_kodach/jakie_sa_rodzaje_kodow

http://wipos.p.lodz.pl/zylla/ut/barcode/ean13pl.html

---