Hiszpan, Hiszpański


http://www.hiszpanski.ang.pl/index.html

W języku hiszpańskim każdy rzeczownik poprzedzony jest odpowiednim rodzajnikiem. Wyróżnia się rodzajniki określone i nieokreślone w rodzaju męskim i żeńskim, w liczbie pojedynczej i mnogiej oraz istnieje także rodzajnik nijaki.

Rodzajnik nieokreślony

Rodzajnik określony

rodzaj męski

rodzaj żeński

rodzaj męski

rodzaj żeński

l. poj. - UN

l.poj. - UNA

l. poj. - EL

l. poj. - LA

l. mn. - UNOS

l. mn. - UNAS

l. mn.- LOS

l. mn. - LAS


Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zaczynające się od -a, -ha akcentowanego w liczbie pojedynczej przyjmują rodzajnik męski, jak na przykład: el/un águila (orzeł), ale w liczbie mnogiej maja już rodzajnik żeński, czyli las/unas águilas.

Rodzajnik nieokreślony używa się przed rzeczownikami, które określają osobę, przedmiot jeden z wielu takiego samego rodzaju; kiedy mówimy o czymś po raz pierwszy oraz jeśli dokonujemy oceny danego przedmiotu, osoby i rzeczownik występuje z przymiotnikiem.

Es un chico muy guapo.

To bardzo przystojny chłopak.

España es un país bonito.

Hiszpania jest pieknym krajem.

Rodzajnika określonego natomiast używa się: przed rzeczownikami, które w wypowiedzi już się pojawiły, kiedy mówi się o przedmiotach, czy tez osobach znanych rozmówcy:

Al lado de mi casa hay una tienda. En la tienda puedes comprar todo.

Koło mojego domu jest sklep. W sklepie możesz kupić wszystko.


- gdy rzeczownik określa konkretny typ przedmiotów, osób:

Los españoles son muy abiertos.

Hiszpanie są bardzo otwarci.


- gdy rzeczownik określa konkretną osobę:

La novia de Juan está en Inglaterra.

Dziewczyna Juana jest w Anglii.


- przed nazwami nauk, języków, doktryn, religii:

el español

hiszpański

el polaco

polski

- przy podawaniu godziny:

Es la una.

Jest pierwsza.


- przed liczebnikami porządkowymi

el séptimo piso

siódme piętro


- przed przymiotnikami w stopniu najwyższym:

Karol es el más alto de todos.

Karol jest najwyższy ze wszystkich.


- przed tytułami, nazwami instytucj, przed tytułami naukowymi, przed nazwami dni tygodnia i miesięcy, przed nazwami rzek, jezior, gór, mórz, przed nazwiskami w liczbie mnogiej.

Brak rodzajnika ma miejsce między innymi:

- przed dniami tygodnia i miesiąc, przy podawaniu daty bieżącej:

Hoy es lunes 4 de agosto de 2003.

Dziś jest poniedziałek 24 sierpnia 2003 r.


- przed nazwami krajów, kontynentów i miast, przed imionami i nazwiskami (Carlos Santana, Julian Sánchez), przed tytułami grzecznościowymi i naukowymi, jeśli się zwraca do danej osoby bezpośrednio

- kiedy rzeczownik poprzedzony jest zaimkiem dzierżawczym, pytającym itd.

mi trabajo

moja praca


- przed nazwami języków, dyscyplin naukowych w zwrotach z czasownikami

estudiar

uczyć sie

aprender

uczyć się

enseñar

uczyć się

- w tytułach prasowych i ogłoszeniach

Entrada prohibida.

Wstęp wzbroniony.

Język hiszpański jest dla Polaków pod względem wymowy dosyć prosty. Po opanowaniu poniżej przedstawionych reguł można przeczytać praktycznie wszystko.

Litera

Nazwa

Przykłady

Wymowa, komentarz

a

a

alto (czyt. alto) - wysoki

el alma (czyt. el alma) - dusza
0x01 graphic

jak w języku polskim

b

be

beber (czyt. beber) - pić

el barco (czyt. el barko) - statek

*b - patrz opis obok
0x01 graphic

dźwięk pośredni między polskimi b oraz w.

c

ce

la casa (czyt. la kasa) - dom

conocer (czyt. konother) - znać

gracias (czyt. grathias) - dziękuję

la lección (czyt. la lekthjon) - lekcja

*th - patrz opis obok
0x01 graphic

generalnie jak polskie k; wyjątkiem jest sytuacja, gdy występuje po niej samogłoska e lub i (ce, ci) - wtedy wymawia się jak angielskie thw wyrazie think(język należy umieścić między zębami).

W hiszpańskiej Andaluzji, na Wyspach Kanaryjskich oraz w Ameryce Łacińskiej zamiast tego skomplikowanego dźwięku używa się po prostu s. Tak więc wszelkie wyrazy zawierające ce lub ciwymawia się jak se oraz si.

ch

che

el coche (czyt. el kocie) - samochód

la noche (czyt. la nocie) - noc
0x01 graphic

dźwięk pośredni między polskimi cz oraz ć

Do niedawna uważana za jedną z liter alfabetu, natomiast obecnie jedynie za złożenie spółgłosek o jednym dźwięku.

d

de

el dedo (czyt. el dedo) - palec

la pared(czyt. la pare’) - ściana

*e' - patrz opis obok
0x01 graphic

jak w języku polskim Gdy znajduje się na końcu wyrazu, prawie nie jest wymawiana: np. usted(pan, pani) czyta się uste', przygotowując na końcu język jak do wymowy d, ale bez wydawania tego dźwięku.

W Madrycie jest charakterystyczne wymawianie końcowego d identycznie jak hiszpańską literę z (czyli jak angielskie th w wyrazie think), tak więc np. Madrid czyta się jak madrith.

e

e

el ejemplo (czyt. el ehemplo) - przykład

el egoísmo (czyt. el egojismo) - egoizm
0x01 graphic

jak w języku polskim

f

efe

feliz (czyt. felith) - szczęśliwy/a

feo (czyt. feo) - brzydki
0x01 graphic

jak w języku polskim

g

ge

el gato (czyt. el gato) - kot

el ángel (czyt. el anhel) - anioł

girar (czyt. hirar) - skręcać

el gueto (czyt. el geto) - getto

el guía (czyt. el gija) - przewodnik

la cigüeña (czyt. la thigłenia) - bocian
0x01 graphic

generalnie jak polskie g; wyjątkiem, podobnie jak przy literze c, jest sytuacja, gdy występuje po niej samogłoska e lub i(ge, gi) - wtedy wymawia się podobnie jak polskie h, tyle że bardziej charczące, gardłowe. Tak więc na przykład słowo la gente(ludzie), wymawia się jak polskie hente (nie zapominając o charakterystycznym "charczeniu").Aby uzyskać dźwięk, który w języku polskim czyta się jako ge lub gi, umieszcza się w środku literę u(gue,gui). Unie jest w tej sytuacji w ogóle wymawiane - służy tylko rodzieleniu liter, by uzyskać inny dźwięk. Tak więc przykładowo słowo la guerra(wojna) czyta się jak polskie gerra.

Pozostaje jeszcze dopowiedzieć jak w hiszpańskim zapisać dźwięk, który po polsku oznaczyłoby się jako głeczy też głi. Otóż w tej sytuacji (co zdarza się dosyć rzadko), umieszcza się nad literą udwie kropki: güe, güi. Zaznacza się w ten sposób, iż litera u, mimo że znajduje się pomiędzy g oraz e lub i, musi zostać przeczytana.

h

hache

hablar (czyt. ablar) - rozmawiać

hola (czyt. ola) - cześć
0x01 graphic

Jest w języku hiszpańskim literą niemą, nigdy nie jest wymawiana.

i

i

inteligente (czyt. intelihente) - inteligentny/a

la película (czyt. la pelikula) - film

comíamos (czyt. komijamos) - jedliśmy
0x01 graphic

jak w języku polskim

Gdy jest nad tą literą zaznaczony akcent, czyta się często jak polskie ij: np. el día (dzień) wymawia się jak polskie dija.

j

jota

joven (czyt. hoben) - młody/a

el jabón (czyt. el habon) - mydło
0x01 graphic

podobnie jak polskie h, ale bardziej charczące, gardłowe (identycznie jak w opisanym wyjątku przy literze g).

k

ka

el kilo (czyt. el kilo) - kilogram

el kiwi (czyt. el kiłi) - kiwi
0x01 graphic

jak w języku polskim Używana jedynie w wyrazach pochodzenia greckiego oraz w innych zapożyczeniach.

l

ele

la luna (czyt. la luna) - księżyc

la pelota (czyt. la pelota) - piłka
0x01 graphic

jak w języku polskim

ll

elle

ella (czyt. edzia) - ona

la lluvia (czyt. la dziubia) - deszcz

*dzi - patrz opis obok
0x01 graphic

Do niedawna uważana za jedną z liter alfabetu, natomiast obecnie jedynie za złożenie spółgłosek o jednym dźwięku. dźwięk trudny do wytłumaczenia, pośredni między polskimi j oraz ź. Można też go opisać jako bardzo miękkie .

W Ameryce Południowej (zwłaszcza w Argentynie), można się spotkać z twardszą wymową - coś między polskimi ź oraz ż.

m

eme

la mujer (czyt. la muher) - kobieta

la mano (czyt. la mano) - ręka
0x01 graphic

jak w języku polskim

n

ene

negro (czyt. negro) - czarnyla nieve (czyt. la niebe) - śnieg
0x01 graphic

jak w języku polskim

ñ

eñe

español (czyt. espaniol) - hiszpański

el baño (czyt. el banio) - łazienka
0x01 graphic

jak polskie ń

o

o

el ojo (czyt. el oho) - oko

el ordenador (czyt. el ordenador) - komputer
0x01 graphic

jak w języku polskim

p

pe

la puerta (czyt. la płerta) - drzwi

el pelo (czyt. el pelo) - włosy
0x01 graphic

jak w języku polskim

q

cu

porque (czyt. porke) - ponieważ

querer (czyt. kerer) - kochać

la química (czyt. la kimika) - chemia
0x01 graphic

jak polskie k. Zawsze występuje po niej litera u, która jednak nigdy nie jest wymawiana. Używana jest do uzyskania dźwięków que oraz qui(czyt. keoraz ki). Tak więc na przykład słwo elqueso (ser) czyta się keso.

Niewielkim wyjątkiem jest tu kilka słów obcego pochodzenia: np. quark czy quórum, gdzie litera u jest wymawiana, a więc czyta się odpowiednio: kłark, kłorum.

r

erre

(czasami nazywana też ere)

correr (czyt. korrer) - biegaćel rey (czyt. el rej) - król
0x01 graphic

jak w języku polskim, ale jest to dźwięk trochę mocniejszy, bardziej wibrujący, zwłaszcza w słowach z podwójnym r (np. el perro- pies).

s

ese

sí (czyt. si) - tak

el suelo (czyt. el słelo) - podłoga
0x01 graphic

jak w języku polskim

t

te

tarde (czyt. tarde) - późno

treinta (czyt. trejnta) - trzydzieści
0x01 graphic

jak w języku polskim

u

u

último (czyt. ultimo) - ostatni

la música (czyt. la musika) - muzyka
0x01 graphic

jak w języku polskim

v

uve

(lub ve)

la ventana (czyt. la bentana) - okno

la verdad (czyt. la berda') - prawda
0x01 graphic

dźwięk pośredni między polskimi b oraz w (identyczny jak hiszpańskie b).

w

uve doble

(też ve doble lub doble ve)

el western (czyt. el łestern) - western

el whisky (czyt. el łiski) - whisky
0x01 graphic

Używana wyłącznie w słowach pochodzenia obcego. Wymawia się jak hiszpańskie bw wielu nazwach własnych (jak np. Walia, Wagner, Westfalia) lub też jak polskie ł w wyrazach pochodzenia angielskiego (np. Washington, washingtoniano).

x

equis

el texto (czyt. el teksto) - tekst

la excepción (czyt. la eksthepthjon) - wyjątek
0x01 graphic

jak w języku polskim

y

i griega

(lub ye)

yo (czyt. dzio) - ja

voy(czyt. boj) - idę

mayo (czyt. madzio) - maj
0x01 graphic

generalnie identyczna jak opisane wyżej złożenie liter ll(dźwięk pośredni między polskimi j oraz ź), choć wymawia się też w niektórych przypadkach jak polskie j (zwłaszcza gdy występuje na końcu wyrazu, np. soy- jestem) lub jak i (jako spójnik i- po hiszpańsku y).

z

zeta

(lub zeda)

el zapato (czyt. thapato) - but

el pez(czyt. el peth) - ryba
0x01 graphic

jak angielskie thw wyrazie think(język należy umieścić między zębami). Jest to identyczny dźwięk jak opisany wyżej przy literze c.

W hiszpańskiej Andaluzji, na Wyspach Kanaryjskich oraz w Ameryce Łacińskiej wymawia się jak s.

Zasady akcentowania wyrazów są również bardzo klarowne:

  1. W wyrazach zakończonych na spółgłoskę (oprócz n oraz s), akcent pada na ostatnią sylabę, np.:

  2. comer

    jeść

    vivir

    żyć

    el reloj

    zegarek

    1. W wyrazach zakończonych na samogłoskę oraz litery n lub s, akcent pada na przedostatnią sylabę, np.:

    2. el libro

      książka

      ellos escriben

      oni piszą

      1. We wszystkich innych przypadkach akcent musi zostać zaznaczony, np.:

      2. mamá

        mama

        la nación

        naród

        el teléfono

        telefon

        Na marginesie warto też wspomnieć, że w języku hiszpańskim dwie samogłoski stojące obok siebie są często uważane za jedną sylabę. Dotyczy to następujących kombinacji liter: ai, au, ei, eu, oi, ou, ia, ie, io, iu, ua, uo, ui, np.:

        aire

        (czyt. ajre)

        causa

        (czyt. kałsa)

        peine

        (czyt. pejne)

        oiga

        (czyt. ojga)

        ruido

        (czyt. rłido)


        (widać więc, że jedna z tych samogłosek przyjmuje po prostu dźwięk "spółgłoskowy"). Wymowa tego typu wyrazów zmienia się tylko w przypadku gdy samogłoska, która normalnie brzmiałaby "spółgłoskowo", zostaje dodatkowo zaakcentowana, np.:

        dormíamos

        (czyt. dormijamos)

        actúa

        (czyt. aktuła)


        Akcent jako znak graficzny pełni w języku hiszpańskim jeszcze jedną drobną, ale jakże ważną funkcję. Istnieje kilka par wyrazów o identycznej wymowie, lecz odmiennym znaczeniu. Dla ich odróżnienia w pisowni, jeden z tych wyrazów nosi akcent, np.:

        tu

        twój, twoja

         

        ty

        mi

        mój, moja

         

        mnie

        si

        jeśli

         

        tak

        solo

        sam, samotny

         

        sólo

        tylko



        Wyszukiwarka

        Podobne podstrony:
        OD BABILONII DO HISZPANII
        Hiszpański ćwiczenia z czasowników
        TEST KWALIFIKACYJNY HISZPANSKI, JĘZYK HISZPAŃSKI
        5. Prensa, Hiszpański, Kultura, España en directo
        modelo de examen 2, języki obce, hiszpański, Język hiszpański
        Hiszpańska tortilla, i inne podobne
        Podstawowe zwroty w języku hiszpańskim, Hiszpański
        hiszpański(1)
        hiszpański rodzajnik
        30 Na drodze do jedności Hiszpańskiej
        Hiszpański
        Hiszpania Tapas
        hiszpanski pr transkrypcja 2013
        Hiszpańskie slówka darmowy fragment

        więcej podobnych podstron