Scenariusz lekcji muzyki w klasie V a
1.Imię i nazwisko nauczyciela: Sylwia Jaworska
2.Data: 24.10.2007 r.
3.Temat: „Kleszczmy rękoma” - psalm Mikołaja Gomółki do słów Jana Kochanowskiego.
4.Cele lekcji:
operacyjne - uczeń :
wyszukuje potrzebne informacje z danego tekstu,
potrafi zaśpiewać psalm „Kleszczmy rękoma”,
potrafi zapisać partyturę psalmu za pomocą elementów graficznych,
trafnie dobiera instrument do funkcji jaką ma pełnić w utworze,
potrafi zagrać na flecie, dzwonkach lub instrumencie perkusyjnym fragment psalmu;
nieoperacyjne - uczeń:
- wyrabia zdolność pracy w grupie,
doskonali swoje zdolności wokalne i manualne,
poznaje utwory klasyczne zaliczane do kanonu literatury muzycznej;
5.Metody nauczania:
- praca z tekstem,
- praca z tekstem muzycznym,
- pogadanka dydaktyczna,
- ćwiczenia praktyczne (śpiew, gra na instrumentach, słuchanie muzyki),
- praca w grupach;
6.Środki dydaktyczne prowadzącego:
- nagrania utworów,
- magnetofon,
- plansza dydaktyczna,
- zapis nutowy psalmu „Kleszczmy rękoma”,
- pianino,
- flet prosty, instrumenty perkusyjne,
- karty pracy;
7. Materiały dydaktyczne uczniów:
- zeszyt,
- przybory do pisania,
- flet prosty;
8. Forma pracy:
- indywidualna,
- zbiorowa,
- grupowa.
Przebieg lekcji :
I. Wstęp:
Czynności organizacyjno - porządkowe:
- przygotowanie się uczniów do zajęć,
- sprawdzenie listy obecności.
II. Rozwinięcie:
Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez powtórzenie wiadomości o polskiej muzyce średniowiecznej (informacje zawarte na planszy dydaktycznej wykonanej przez uczniów).
Uzupełnianie dalszej części planszy poprzez dobór trafnych odpowiedzi na podstawie danego tekstu (praca w grupach) - załącznik nr 1.
Grupa I - Podaj czas trwania epoki renesansu oraz wymień nazwiska najważniejszych kompozytorów.
Grupa II - Wypisz tytuły znanych utworów renesansowych.
Grupa III - Podaj nazwy gatunków ( form muzycznych ) tworzonych w epoce renesansu.
Grupa IV - Wymień instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki renesansu.
Uczniowie zapisują odpowiedzi na kartkach i przywieszają je w odpowiednim miejscu na planszy.
Zwrócenie uwagi na postać Mikołaja Gomółki i jego dzieła pt. „Melodie na Psałterz polski”.
Wysłuchanie psalmu „Kleszczmy rękoma” ze zwróceniem uwagi uczniów na zespół wykonawczy.
Powtórne wysłuchanie psalmu i zapisanie partytury utworu za pomocą elementów graficznych - załącznik nr 2.
Nauka śpiewu psalmu Mikołaja Gomółki.
Tworzenie akompaniamentu perkusyjnego do psalmu - wysłuchanie propozycji uczniów.
Nauka gry fragmentów psalmu na instrumentach zaproponowanych przez uczniów.
Połączenie wcześniejszych propozycji uczniów i wykonanie własnej wersji psalmu na dostępnych instrumentach.
III. Zakończenie:
1. Utrwalenie terminów muzycznych poznanych na zajęciach.
2. Ocena pracy uczniów.
Załącznik nr 1
Karta pracy nr 1
Epoka renesansu rozpoczyna się w 1453 roku, a kończy w 1597 roku. Za koniec tej epoki przyjęto rok 1597, kiedy to powstała Dafne - pierwsza opera, której twórcą był Włoch Jakub Peri.
Renesans, zwany także Odrodzeniem, to epoka, w której powstało wiele wspaniałych dzieł muzycznych, przeznaczonych głównie do śpiewania przez różnego rodzaju zespoły wokalne i chóry. Utwory wokalne miały coraz bogatsze brzmienie, ponieważ kompozytorzy zwiększyli liczbę współbrzmiących głosów.
W muzyce świeckiej pojawiły się nowe gatunki muzyczne takie jak madrygały. Były to wielogłosowe pieśni komponowane do najpiękniejszych wierszy wybitnych poetów.
Rozkwitała również muzyka religijna z jej podstawowymi gatunkami: mszą i motetem, komponowanymi na chór a cappella z zastosowaniem kunsztownej polifonii wokalnej. Do wybitnych twórców należeli: Orlando di Lasso i Giovanni Pierluigi da Palestrina ( twórca słynnego Stabat Mater).
Znakomite dzieła tworzyli także polscy mistrzowie, przebywający na dworze króla Zygmunta Starego w Krakowie. Jednym z nich był Wacław z Szamotuł - najwybitniejszy kompozytor polskiego renesansu. Z bogatej twórczości kompozytora zachowało się niewiele. Najbardziej znane są pieśni reformacyjne z polskim tekstem - Kryste, dniu naszej światłości i Modlitwa, gdy dziatki spać idą.
Na dworze Zygmunta Augusta przebywał od najwcześniejszej swojej młodości Mikołaj Gomółka. Jedynym obecnie znanym dziełem tego artysty są Melodie na Psałterz polski. Wiele psalmów z tego zbioru, do słów tłumaczonych z łaciny przez Jana Kochanowskiego, ma dziś w swoim repertuarze niemal każdy chów w Polsce.
Mikołaj Zieleński to kompozytor, który może być także zaliczony do wczesnego baroku. Pozostawił po sobie 121 utworów, a jego najwybitniejszym dziełem jest Magnificat.
Okres renesansu to dynamiczny rozwój muzykowania domowego. Nastąpił poważny wzrost budowy instrumentów. Powstaje cała rodzina fletów prostych (flety sopranowe, altowe, tenorowe i basowe) zestawiane w różnego rodzaju „chóry”. Szeroko rozwinęło się budownictwo viol (podobne do istniejących obecnie instrumentów smyczkowych). Jednak instrumentem, który wywarł przemożny wpływ na rozwój i szerokie upowszechnienie domowego muzykowania - była lutnia. Poważny rozwój notujemy również w zakresie instrumentów klawiszowych, głównie organów (zwiększenie liczby piszczałek, manuałów, wprowadzenie nowych rejestrów), a także klawesynów.
Karta pracy nr 1
Ogólna charakterystyka epoki
Epoka renesansu rozpoczyna się w 1453 roku, a kończy w 1597 roku. Za koniec tej epoki przyjęto rok 1597, kiedy to powstała Dafne - pierwsza opera, której twórcą był Włoch Jakub Peri.
Renesans, zwany także Odrodzeniem, to epoka, w której powstało wiele wspaniałych dzieł muzycznych, przeznaczonych głównie do śpiewania przez różnego rodzaju zespoły wokalne i chóry. Utwory wokalne miały coraz bogatsze brzmienie, ponieważ kompozytorzy zwiększyli liczbę współbrzmiących głosów.
Kompozytorzy i gatunki muzyczne
W muzyce świeckiej pojawiły się nowe gatunki muzyczne takie jak madrygały. Były to wielogłosowe pieśni komponowane do najpiękniejszych wierszy wybitnych poetów.
Rozkwitała również muzyka religijna z jej podstawowymi gatunkami: mszą i motetem, komponowanymi na chór a cappella z zastosowaniem kunsztownej polifonii wokalnej. Do wybitnych twórców należeli: Orlando di Lasso i Giovanni Pierluigi da Palestrina ( twórca słynnego Stabat Mater).
Znakomite dzieła tworzyli także polscy mistrzowie, przebywający na dworze króla Zygmunta Starego w Krakowie. Jednym z nich był Wacław z Szamotuł - najwybitniejszy kompozytor polskiego renesansu. Z bogatej twórczości kompozytora zachowało się niewiele. Najbardziej znane są pieśni reformacyjne z polskim tekstem - Kryste, dniu naszej światłości i Modlitwa, gdy dziatki spać idą.
Na dworze Zygmunta Augusta przebywał od najwcześniejszej swojej młodości Mikołaj Gomółka. Jedynym obecnie znanym dziełem tego artysty są Melodie na Psałterz polski. Wiele psalmów z tego zbioru, do słów tłumaczonych z łaciny przez Jana Kochanowskiego, ma dziś w swoim repertuarze niemal każdy chów w Polsce.
Mikołaj Zieleński to kompozytor, który może być także zaliczony do wczesnego baroku. Pozostawił po sobie 121 utworów, a jego najwybitniejszym dziełem jest Magnificat.
Rozwój instrumentów
Okres renesansu to dynamiczny rozwój muzykowania domowego. Nastąpił poważny wzrost budowy instrumentów. Powstaje cała rodzina fletów prostych (flety sopranowe, altowe, tenorowe i basowe) zestawiane w różnego rodzaju „chóry”. Szeroko rozwinęło się budownictwo viol (podobne do istniejących obecnie instrumentów smyczkowych). Jednak instrumentem, który wywarł przemożny wpływ na rozwój i szerokie upowszechnienie domowego muzykowania - była lutnia. Poważny rozwój notujemy również w zakresie instrumentów klawiszowych, głównie organów (zwiększenie liczby piszczałek, manuałów, wprowadzenie nowych rejestrów), a także klawesynów.
Załącznik nr 2
Zapisz partyturę psalmu Mikołaja Gomółki pt. „Kleszczmy rękoma” wykorzystując elementy graficzne.
2.
3.
4.
5.
Karta pracy nr 2
Zapisz partyturę psalmu Mikołaja Gomółki pt. „Kleszczmy rękoma” wykorzystując elementy graficzne.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Grupa I
Podaj czas trwania epoki renesansu oraz wymień nazwiska najważniejszych kompozytorów.
Grupa II
Wypisz tytuły znanych utworów renesansowych.
Grupa III
Podaj nazwy gatunków ( form muzycznych ) tworzonych w epoce renesansu.
Grupa IV
Wymień instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki renesansu.
