9. Wymień i podaj przykłady hamowania odruchów warunkowych.

• hamowanie zewnętrzne: wywołane jest przez nieoczekiwane czynniki zewnętrzne, powstaje jako odruch orientacyjny, zwany odruchem "co to jest" i eliminuje wytworzony poprzedni odruch warunkowy.

Bodźce obojętne działające jednocześnie z bodźcem warunkowym, zmniejszają odruch warunkowy.

• hamowanie wewnętrzne:

1. wygaszanie odruchów warunkowych- wielokrotne powtarzanie bodźca warunkowego bez odpowiedniego wzmocnienia hamuje odruch warunkowy i prowadzi do jego wygaśnięcia;

2. hamowanie warunkowe - występuje gdy bodziec warunkowy wzmacniany działa na przemian z niewzmacnianym;

3. hamowanie opóźniające - wydłużanie przerwy między zadziałaniem bodźca warunkowego i bezwarunkowego skutkuje tym, że odruch warunkowy pojawia się później i jest słabszy;

4. hamowanie różnicujące - zdolność odróżniania niewielkich natężeń siły lub częstotliwości bodźca warunkowego - w efekcie brak odruchu na bodziec zbliżony do warunkowego, ale nie wzmocniony.

10. Przestaw przebieg dróg z receptorów dotyku.

Impulsy czucia somatycznego biegną dwoma drogami:

1. Czucie precyzyjnego dotyku i czucie głębokie:

- neuron I: neuron I stanowią komórki zwojowe wysyłające swoje aksony do sznurów tylnych, następnie aksony te wnikają do jąder smukłego i klinowatego w rdzeniu przedłużonym;

- neuron II: rozpoczyna się w jądrze smukłym lub klinowatym, następnie aksony przechodzą na drugą stronę ciała i tworzą wstęgę przyśrodkową, która dochodzi do jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza;

- neuron III: rozpoczyna się w we wzgórzu, następnie aksony biegną do okolicy czuciowej kory mózgu (niewielka ilość biegnie do kory ruchowej).

2. Czucie nieprecyzyjnego dotyku i czucie temperatury i bólu:

- neuron I: neuron I stanowią komórki zwojowe, ich aksony wchodzą do ośrodka czuciowego w rogu tylnym rdzenia kręgowego i tam tworzą synapsy z neuronami II;

- neuron II: rozpoczyna się w rogach tylnych rdzenia kręgowego, następnie aksony przechodzą na drugą stronę i wnikają do sznurów bocznych i przednich gdzie tworzą trzy drogi:(1) rdzeniowo-wzgórzową boczną (przewodzi czucie bólu i temperatury), (2)rdzeniowo-wzgórzową przednią (przewodzi nieprecyzyjne czucie dotyku), (3) rdzeniowo-siatkową (przewodzi czucie bólu), obie drogi rdzeniowo-wzgórzowe dochodzą do jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza;

- neuron III: rozpoczyna się w we wzgórzu, następnie aksony biegną do okolicy czuciowej kory mózgu (niewielka ilość biegnie do kory ruchowej).

11. Przedstaw przebieg dróg z proprioreceptorów układu ruchu.

W układzie ruchu znajdują się receptory pobudzane pracą statyczna i dynamiczną mięśni szkieletowych. Bodźcem pobudzającym te receptory jest napięcie i rozciągnięcie mięśni, ścięgien i więzadeł oraz ucisk wywierany na powierzchnie stawowe. Receptory, nazywane proprioreceptorami, występują we wrzecionach nerwowo- mięśniowych, w ścięgnach, więzadłach. Droga impulsów z proprioreceptorów:

• I neuron czuciowy odbierający impulsację z proprioreceptorów znajduje się w zwojach rdzeniowych. Wypustki I neuronu podążają w korzeniach grzbietowych do rdzenia kręgowego i nieliczne kończą się synapsami na II neuronie czuciowym w rogach tylnych dając początek drodze rdzeniowo-móżdżkowej.

• Większość włókien jednak wstępuje do pęczka smukłego i klinowatego, a więc do układu tylno-powrózkowego, podążają w kierunku rdzenia przedłużonego do jądra pęczka smukłego lub klinowatego, gdzie znajduje się II neuron tej drogi.

• Neurony jądra klinowatego i smukłego wysyłają wypustki przechodzące na przeciwną stronę rdzenia przedłużonego i biegnące do wzgórza we wstędze przyśrodkowej. W jądrze brzusznym tylno-bocznym wzgórza znajduje się III neuron tej drogi, a w polach czuciowych w zakręcie zaśrodkowym kory mózgu- IV neuron.

Czucie proprioceptywne jest przewodzone do kory układem tylno- powrózkowym i ulega częściowemu uświadomieniu. Natomiast impulsację z proprioreceptorów dopływająca do móżdżku nie ulega uświadomieniu. Większość impulsację z proprioreceptorów jest wykorzystywana w rdzeniu i pniu mózgu do uruchomienia odruchów regulujących napięcie i skurcze mięśniowe.

12. Przedstaw budowę wzgórza i opisz jego znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu.

Wzgórze jest największym skupiskiem istoty szarej w międzymózgowiu. Zawiera liczne jądra zwane zespołem jąder wzgórza. Wzgórze składa się z trzech głównych części: bocznej, przyśrodkowej i przedniej. Są one oddzielone od siebie przegrodami z istoty białej zwanymi blaszkami rdzennymi wzgórza. W skład wzgórza wchodzi też:

• Ciało kolankowate boczne -przekazujące informacje z siatkówki do kory wzrokowej (płat potyliczny); pomaga skupiać uwagę wzrokową na istotnych obszarach przestrzeni.

• Ciało kolankowate przyśrodkowe - przekazujące informacje słuchowe

Wzgórze stanowią główną podkorową stację przełącznikową dla impulsów czucia somatycznego z kończyn i tułowia w obrębie jądra brzusznego tylko - bocznego wzgórza (część boczna) i z głowy, twarzy i jamy ustnej (poprzez nerw trójdzielny) w obrębie jądra brzusznego tylno - przyśrodkowego wzgórza (część przyśrodkowa). Przekazywanie impulsów czuciowych z drugiego neuronu na trzeci neuron odbywa się na zasadzie konwergencji - kilka neuronów drugiego rzędu przypada na jeden neuron trzeciego rzędu. Jądra przekaźnikowe wzgórza wykazują organizację somatotropową. Wzgórze posiada także jądra nieswoiste stanowiące stacje przekaźnikowe dla informacji aferentnych napływających ze szlaków swoistych w kierunku układu siatkowatego szczególnie z dróg przewodzących czucia bólu i temperatury (droga rdzeniowo - wzgórzowa i rdzeniowo - siatkowata). We wzgórzu wyróżniamy jeszcze jądra motoryczne stanowiące stacje przekaźnikowe dla impulsacji biegnących pomiędzy móżdżkiem i jądrami kresomózgowia a korą mózgową i z powrotem.

13. Przedstaw budowę i funkcje układu siatkowatego wstępującego.

W obrębie wstępującego układu siatkowatego wyróżnia się:

• Rozlany hamujący układ wzgórzowy

Jest to najwyższe piętro US, obejmuje jądra nieswoiste wzgórza (jądra śródblaszkowe, jądra części przyśrodkowej, jądra brzuszne, przednio-boczne, przednio-przyśrodkowe, jądra siatkowate boczne wzgórza), utrzymujące dwustronne połączenia z całą korą mózgową. Włókna pochodzące z tych jąder kończą się w warstwach bardziej powierzchownych kory, głównie w warstwie IV i dlatego mają wpływ na czynności bioelektryczne kory mózgowej. Włóknami wstępującymi napływają impulsacje z US do całej kory niezależnie od impulsacji czuciowych przekazywanych do kory za pośrednictwem wzgórzowych stacji przełącznikowych i swoistych układów wstęgowych.

Drażniąc bodźcami elektrycznymi o niskiej częstotliwości (10Hz) jądra nieswoiste wzgórza, można wywołać tzw. odpowiedź rekrutacyjną kory, czyli zmniejszenie częstotliwości (do ok. 12 Hz) i zwiększenie amplitudy potencjałów korowych (tzw. wrzeciona senne). Te zmiany aktywności bioelektrycznej obejmują całą korę mózgową. Z tego względu nieswoiste jądra wzgórza uważa się za rekrutujący i synchronizujący czynność bioelektryczną kory. Neurony US skupione we wzgórzu wykazują też aktywność antagonistyczną w stosunku do neuronów US pnia mózgu, zwłaszcza RAS-u. Szczególna rola US wzgórza dotyczy wybiórczego „przepuszczania” do kory impulsacji przewodzonej poprzez jądra swoiste wzgórza i biegnącej do określonych obszarów kory czuciowej. Tworzy to rodzaj wzgórzowego układu bramkującego, umożliwiając ograniczenie nadmiaru impulsacji czuciowej przekazywanej z receptorów obwodowych i niższych ośrodków czuciowych.

• Aktywujący układ śródmózgowia (RAS)

Przekazuje drogami nieswoistymi impulsy do kory mózgowej, w wyniku których następuje wzbudzenie, czyli desynchronizacja czynności bioelektrycznej kory. Drażnienie elektryczne US śródmózgowia powoduje desynchronizację czynności bioelektrycznej kory (EEG), czyli zmianę potencjałów korowych na te o wyższej częstotliwości ale niższej amplitudzie. Dlatego aktywujący US śródmózgowia nazwano ośrodkiem desynchronizującym kory. Układ ten dysponuje dwustronnymi połączeniami z korą mózgową, z których jedne są bezpośrednie z pominięciem wzgórza, a drugie biegną poprzez układ siatkowaty wzgórza. RAS ma połączenia ze wszystkimi niemal obszarami OUNu. Trwałe uszkodzenie RAS prowadzi do nieodwracalnej utraty przytomności i śpiączki. RAS odgrywa istotną rolę w utrzymaniu stanu czuwania i wzbudzenia kory.

Czynności układu siatkowatego wstępującego związane są głównie z procesami czucia, percepcji, czuwania i zachowania świadomości.

14. Przedstaw budowę i funkcje układu siatkowatego zstępującego.

Koordynuje on ruchy, kontroluje czynności odruchowe rdzenia kręgowego, modyfikuje efekty motoryczne kory mózgowej i reguluje czynności życiowo ważnych ośrodków autonomicznych pnia mózgu, zwłaszcza ośrodka oddechowego i ośrodków regulujących krążenie. Jego działanie może mieć wpływ hamujący lub ułatwiający (torujący) na motoneurony rdzeniowe. Komponenta hamująca układu to tak zwany zstępujący układ hamujący, natomiast komponenta pobudzająca to zstępujący układ pobudzający. Jedna i druga komponenta ma połączenie z korą mózgową, jądrami podkorowymi i móżdżkiem. Układ siatkowaty hamujący zstępujący łączy się z korą mózgową, szczególnie z jej obszarami hamującymi, bezpośrednimi drogami korowo-siatkowatymi, a z rdzeniem kręgowym poprzez zstępujące drogi siatkowo-rdzeniowe i nakrywkowo-rdzeniowe.

Zstępujący układ hamujący:

- bierze początek w brzuszno-przyśrodkowej części tworu siatkowatego pnia mózgu,

- hamuje on ośrodki ruchowe rdzenia dla prostowników, a pobudza dla zginaczy,

- obniża lub znosi odruchy rdzeniowe,

- obniża napięcie mięśniowe,

- zmniejsza aktywność γ i α - motoneuronów,

- redukuje impulsacje w pętli γ,

- jego włókna kończą się w rdzeniu na neuronach wstawkowych strefy VII i VIII Rexeda.

Zstępujący układ pobudzający:

- bierze początek w grzbietowo-bocznej części tworu siatkowatego mostu,

- hamuje ośrodki ruchowe rdzenia dla zginaczy, a aktywuje dla prostowników,

- wzrost pobudzenia γ motoneuronów,

- wzrost napięcia mięśniowego i pojawienie się odruchów rdzeniowych,

- ponieważ zstępujące drogi pobudzające US stanowią jednocześnie drogi całego układu pozapiramidowego i móżdżku, odgrywają one ważną rolę w aktywowaniu motoneuronów rdzenia kręgowego i w odruchach rdzeniowych, zwłaszcza związanych z regulacją napięcia mięśni,

- jego włókna kończą się w rdzeniu na neuronach wstawkowych strefy VII i VIII Rexeda.

15. Układ piramidowy - budowa i znaczenie.

Układ piramidowy - część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Układ piramidowy posiada dwie drogi unerwiające ruchowo mięśnie, drogę korowo-jądrową, która unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi a także część mięśnia czworobocznego grzbietu oraz drogę korowo-rdzeniową, czyli właściwą drogę piramidową, która unerwia resztę mięśni organizmu

Układ piramidowy składa się z dwóch neuronów: pierwszego-ośrodkowego i drugiego-obwodowego:

• ośrodkowy neuron ruchowy(I) to duża, piramidowa komórka, komórki piramidowe ułożone są somatotropicznie w obrębie pierwszorzędowej kory ruchowej, co oznacza, że poszczególne unerwiane okolice ciała maja swoją określoną reprezentację korową, ich aksony tworzą drogę korowo-rdzeniową i korowo-jądrową

• obwodowy neuron ruchowy(II) to komórka leżąca w rogu przednim rdzenia kręgowego lub w jądrze ruchowym nerwów czaszkowych, w zależności od tego przez jakie nerwy dany mięsień jest unerwiany, aksony neuronów obwodowych biegną przez korzenie przednie, a następnie w nerwach obwodowych lub czaszkowych posiadających początkowe jądra ruchowe

Droga korowo-rdzeniowa, czyli piramidowa jest głównym połączeniem mózgowia z rdzeniem kręgowym. Jej włókna rozpoczynają się w korze ruchowej, następnie w istocie białej tworzą wieniec promienisty torebki wewnętrznej, po czym wnikają do tejże torebki przez jej odnogę tylną. Dalej biegną przez odnogę mózgu do mostu gdzie dzielą się na szereg pęczków, które niżej w rdzeniu przedłużonym ponownie łącza się i tworzą piramidę. Następnie w skrzyżowaniu piramid większość włókien przechodzi na stronę przeciwległą i tworzy drogę korowo rdzeniową boczną (skrzyżowaną), włókna nieskrzyżowane tworzą drogę korowo-rdzeniową przednią. Drogi korowo-rdzeniowe należą do neuronu ośrodkowego (neuron I), przekazują impulsy nerwowe do komórek ruchowych rogów przednich, czyli neuronu obwodowego (neuron II), głównie przez krótkie neurony pośredniczące.

Droga korowo-jądrowa utworzona jest przez włókna, które oddzieliły się od drogi korowo rdzeniowej i zmierzają do jąder ruchowych nerwów czaszkowych. Droga korowo-jądrowa należy do neuronu ośrodkowego (I), neuron obwodowy (II) rozpoczyna się w wyżej wspomnianych jądrach i unerwia mięśnie głowy. Droga korowo-jądrowa zawiera włókna skrzyżowane jak i nieskrzyżowane, za wyjątkiem jądra nerwu podjęzykowego oraz cz. jądra n. twarzowego, które zawierają tylko włókna skrzyżowane.

16. Układ pozapiramidowy - budowa i znaczenie.

Do układu pozapiramidowego zaliczamy ośrodki kierujące ruchami niezależnymi od woli, mimowolnymi, częściowo świadomymi (np. chodzenie), jego działanie polega głównie na koordynacji ruchów zautomatyzowanych, ale także kontroli napięcia mięśni. Bez sprawnie działającego układu piramidowego nie jest więc możliwe poprawne wykonywanie ruchów niezależnych od woli. Jego nadrzędne ośrodki mieszczą się w dodatkowym polu ruchowym i w płatach czołowych oraz pola w płacie ciemieniowym, skroniowym i potylicznym. Najważniejsze znaczenie w czynnościach układu mają jądra podkorowe, a zwłaszcza:

• jądro soczewkowate

• jądro ogoniaste

• istota czarna

• jądro czerwienne

• twór siatkowaty pnia mózgu

• jądra niskowzgórzowe

• jądra brzuszno-przednie wzgórza

Ośrodki układu mają liczne wzajemne połączenia i wysyłają liczne włókna do niższych ośrodków układu nerwowego i ośrodków korowych za pośrednictwem jąder wzgórza.

Funkcje układu pozapiramidowego:

• współdziała z układem piramidowym w wykonywaniu ruchów dowolnych, modyfikując zmiany postawy i ruchy rozpoczęte przez neurony korowe oraz regulując napięcie mięśniowe (dzięki połączeniom z móżdzkiem przez jądra niskowzgórzowe)

• jądro niskowzgórzowe hamuje ruchy mimowolne

• nadaje ruchom cechy precyzji płynności

• dzięki połączeniom z rdzeniem kręgowym może modyfikować czynności α i γ-motoneuronów rdzenia kręgowego

• kontrola aktywności motorycznej, szczególnie współruchów

17. Móżdżek składa się filogenetycznie z:

1. Móżdżku starego

2. Móżdżku dawnego

3. Móżdżku nowego

Móżdżek stary jest reprezentowany u człowieka przez płat grudkowo-kłaczkowy, który obejmuje grudkę i kłaczek. Posiada on liczne połączenia z jądrami przedsionkowymi, wobec czego odgrywa rolę w (1) utrzymaniu równowagi i (2) koordynacji ruchów podstawnych. Posiada on liczne połączenia z błędnikiem. Jest on określany mianem móżdżku przedsionkowego

Móżdżek dawny obejmuje znaczną część robaka, przedni płat i języczek, piramidę dolną i przykłaczek. Posiada on połączenia z rdzeniem kręgowym przez drogi rdzeniowo-móżdżkowe tylną i przednią, określany jest również móżdżkiem rdzeniowym. Móżdżek dawny za pomocą dróg odśrodkowych kontroluje mięśnie, które (1) przeciwdziałają sile ciężkości i (2) warunkują taki rozkład napięcia mięśniowego aby utrzymać równowagę w każdej sytuacji stania i chodzenia.

Móżdżek nowy, w którego skład wchodzą dwie półkule móżdżkowe. Ma on liczne połączenia dwukierunkowe przez jądra zębate i wzgórze z korą mózgową, wobec czego nosi on nazwę móżdżku korowego. Dzięki tym drogom (droga korowo-mostowo-móżdżkowa, i droga móżdżkowo-wzgórzowo-korowa) móżdżek informowany jest o zamierzonych ruchach dowolnych oraz odpowiada na nie do kory mózgowej. Odgrywa on przez to (1) rolę w doborze i kolejności ruchów dowolnych i mimowolnych, (2) zapewnienie im precyzji i płynności.

18. Regulacja temperatury przez podwzgórze:

1. W przedniej części podwzgórza gdzie znajduje się ośrodek termostatyczny (termostat biologiczny). Związane jest to z regulacją utraty ciepła i zmniejszania jego produkcji (pocenie się, rozszerzanie naczyń skóry)

2. Tylna część podwzgórza łączy się z reakcjami odruchowymi na zimno a więc zachowaniem ciepła i ze wzrostem jego produkcji (drżenie mięśniowe i skurcz naczyń skórnych).

Ośrodki regulacji temperatury w podwzgórzu otrzymują impulsacje z (1) termoreceptorów mózgowych, (2) termoreceptorów skórnych i (3) termoreceptorów aktywującego układu siatkowatego (RAS). Działanie ośrodków regulacyjnych opiera się na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Podwyższenie temperatury w obrębie receptorów warunkuje:

1. rozszerzenie naczyń krwionośnych

2. wzmożenie wydzielania potu

3. przyspieszenie akcji serca i oddychania

4. pobudzenie ośrodka hamującego drżenie mięśniowe

Przeciwnie zaś obniżenie temperatury powoduje:

1. pobudzenie ośrodka wywołującego drżenie mięśniowe

2. pobudzenie ośrodka współczulnego produkującego adrenalinę

3. pobudzenia rdzenia nadnerczy

4. wzrost uwalniania T₃ i T₄

5. pobudzenie ośrodka naczynioskurczowego

.

19. Udział podwzgórza w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej.

W podwzgórzu znajdują się:

-ośrodek pragnienia- w części bocznej,

-ośrodek "gaszenia pragnienia"-w części środkowej.

Drażnienie elektryczne, chemiczne, osmotyczne lub termiczne ośrodka pragnienia wywołuje pragnienie i picie wody. Czynnikiem bezpośrednio pobudzającym ośrodek pragnienia jest wzrost stężenia jonów Na+ i osmolarności w płynie zewnątrzkomórkowym i wzrost we krwi stężenia angiotensyny II, która przedostaje się do podwzgórza i wyzwala reakcję somatyczną picia wody i pobudza wydzielanie VP z tylnej przysadki. Ośrodek pragnienia reaguje także swoiście na suchość błony śluzowej jamy ustnej i gardła, a także na zmiany w wypełnieniu jelit i krążeniu wrotnym oraz wątroby. Dzięki informacjom z tych receptorów znika pragnienie jeszcze zanim woda z przewodu pokarmowego dostanie się do układu krążenia. Ośrodek pragnienia pozostaje w ścisłej łączności z ośrodkiem termoregulacyjnym znajdującym się w przedniej części podwzgórza i z ośrodkami pokarmowymi. Dzięki temu wzrost temperatury pobudza ośrodek pragnienia oraz pobudza ośrodek sytości i hamuje ośrodek głodu.

20. Udział podwzgórza w regulacji przyjmowania pokarmów.

Regulacja przyjmowania pokarmu jest związana z dwoma ośrodkami:

-ośrodek sytości-jądro brzuszno-przyśrodkowe podwzgórza,

-ośrodek głodu-boczna część podwzgórza.

Układ limbiczny oddziałuje na motywację reakcji pokarmowych i zamienia potrzebę przyjmowania pokarmu w odpowiednie zachowanie i uczucia z nim związane.

Obustronne uszkodzenie ośrodka sytości prowadzi do nadmiernego apetytu (hiperfalia), a jego podrażnienie wywołuje brak łaknienia(anoreksję), a także zmiany metaboliczne w wątrobie, jak glikogenoliza i uwalnianie glukozy do krwi.

Obustronne uszkodzenie ośrodka głodu powoduje utratę łaknienia i zdolności poszukiwania pokarmu(afagia), a drażnienie wzmaga apetyt i poszukiwanie oraz zjadanie większych ilości pokarmu. Ponadto wzmaga się aktywność nn. błędnych i uwalnianie insuliny z trzustki, prowadząc do wzmożonej glukogenezy w wątrobie i zwiększonego wychwytu i gromadzenia glukozy w tym narządzie. Zwiększa się także aktywność wydzielnicza i motoryczna przewodu pokarmowego, podnosi się ciśnienie tętnicze krwi, zwiększa przepływ krwi przez mięśnie i narządy układu trawiennego. Ośrodek sytości otrzymuje impulsację z receptorów obwodowych. Znajdują się one w przewodzie pokarmowym (mechanoreceptory żołądka i jelit).

Regulację przyjmowania pokarmu tłumaczy kilka hipotez:

- glukostatyczna - wzrost zużycia glukozy obniża aktywność ośrodka głodu - uczucie sytości,

- termostatyczna - wzrost temperatury hamuje ośrodek głodu, pobudza ośrodek sytości,

- hormonalna - enterohormony np. CCK, GRP uwalniane podczas trawienia hamują apetyt,

- lipostatyczna - dużą rolę przypisuje się działaniu leptyny uwalnianej z adipocytów przy zwiększonym odkładaniu tłuszczu. Leptyna aktywuje specjalne receptory w podwzgórzu, obniżając łaknienie i podnosząc zużycie energii.

21)Układ limbiczny -budowa i funkcje.

Układ limbiczny (rąbkowy) obejmuje struktury znajdujące się na brzegu rąbka półkul mózgowych w miejscu zetknięcia tych półkul z pniem mózgowym. Ponadto zaliczamy do niego zespół jąder podkorowych. główną jego jest kierowanie zachowaniem popędowo-emocjonalnym i dlatego nazywa się go także analizatorem emocjonalnym lun mózgiem trzewnym. Obejmuje on

• struktury korowe:

1. Opuszka węchowa

2. Guzek węchowy

3. Płat gruszkowaty

4. Hipokamp

5. Zakręt hipokampa

6. Zakręt obręczy

7. Okolice kory sąsiadujących ze sobą pól wyspy

8. Płat skroniowy

9. Zakręty oczodołowe

• Struktury podkorowe:

1. Ciała migdałowate

2. Niektóre jądra wzgórza

3. Niektóre jądra podwzgórza

4. Niektóre jądra śródmózgowia

5. Przegroda przezroczysta

Czynności korowych struktur:

=>stanowią one wspólnie tzw. mózg trzewny kierujący reakcjami popędowo-emocjonalnymi

1. wpływają na aktywność ruchową

2. regulują aktywność układu autonomicznego i wydzielanie dokrewne

3. wywołują zmiany w zachowaniu się

4. kierują czynnościami popędowo-emocjonalnymi

dodatkowo uważa się że hipokamp bierze udział w procesach zapamiętywania, a zwłaszcza w pamięci świeżej i uczeniu oraz związany jest on z mechanizmami wzbudzenia i uwagi

czynności podkorowych struktur :

=> wszystkie czynności podwzgórza

=>ciała migdałowate mające połączenia z węchomózgowiem oraz z różnymi okolicami kory mózgowej, zwłaszcza hipokampem i korą gruszkowatą drażnione elektrycznie wywołują efekty:

1. wegetatywne(zmiana czynności układu sercowo-naczyniowego, trawiennego, oddychania itd.)

2. somatyczne (przeciwstronne ruchy gałek ocznych, żucie i połykanie)

3. dokrewne (wydzielanie hormonów przysadki)

4. zmiany w zachowaniu (strach, wściekłość, agresja)

czynności układu limbicznego jako całości:

układ limbiczny tworzy funkcjonalną całość, w której poszczególne struktury nawzajem się uzupełniają

1. analizuje bodźce środowiska zewnętrznego i wewnętrznego ustroju pod kątem ich znaczenia emocjonalnego

2. pełni rolę analizatora emocjonalnego

3. kieruje czynnościami popędowo-emocjonalnymi zwłaszcza pobieraniem pokarmu i wody, reakcjami agresji, obrony i seksualnymi

4. uczestniczy w kodowaniu śladów pamięci świeżej i uczenia się

5. wspólnie z układem siatkowatym reguluje około dobowe i długoterminowe rytmy biologiczne ( czuwanie i sen)

22)Scharakteryzuj funkcje kory przedczołowej.

Okolica czołowo-oczodołowa(przedczołowa) znajduje się ku przodowi od okolicy motorycznej (pierwszorzędowego pola ruchowego i okolicy przedruchowej) i obejmuje biegun płata czołowego oraz okolice oczodołowe kory. Czołowa okolica kojarzeniowa ma liczne połączenia z innymi okolicami mózgu, ze strukturami móżdżku, podwzgórza i układu limbicznego. Jest od dawna uważana za miejsce powstawania i siedlisko myśli, intelektu i osobowości. Przypuszcza się, że gromadzi ona początkowo wiele informacji i następnie wykorzystuje je do tworzenia myśli wyższego rzędu i pojęć abstrakcyjnych. Dzięki temu płat czołowy pełni podstawowe czynności związane z inteligencją, a zwłaszcza planuje na przyszłość , hamuje i równoważy napływające do niego sygnały sensoryczne, ustala kolejność planowanych ruchów i rozważa ich następstwa w przyszłości, zanim zostanie wydane polecenie ich wykonania oraz uczestniczy w rozwiązywaniu złożonych problemów matematycznych i filozoficznych. Okolica przedczołowa wpływa także hamująco na spontaniczne i często gwałtowne stany emocjonalne, których siedliskiem jest podwzgórze i układ limbiczny. Nadmierna aktywność płata czołowego znacznie upośledza zachowanie emocjonalne i doprowadza do depresji. Okolica ta posiada także pewne znaczenie w zapamiętywaniu, zwłaszcza w pamięci świeżej.

23. Wskaż, jakie funkcjonalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu mają połączenia kory przedczołowej z układem limbicznym.

Okolica przedczołowa (czołowo oczodołowa) wpływa hamująco na spontaniczne i często gwałtowne stany emocjonalne, których siedliskiem jest podwzgórze i układ limbiczny. Nadmierna aktywność płata czołowego znacznie upośledza zachowanie emocjonalne i prowadzi do depresji. Leczenie psychochirurgiczne (czołowa lobotomia, przedczołowa leukotomia prowadzi do przerwania połączeń biegnących do okolicy przedczołowej oraz do przecięcia projekcji korowo-podwzgórzowo-wzgórzowych. Może to przynieść ulgę w stanach depresji, ale prowadzi zwykle do zmiany osobowości, utraty kontroli reakcji emocjonalnych, niestałości emocjonalnej i zmniejszenia samokontroli. Po obustronnym usunięciu okolicy przedruchowej płatów czołowych dochodzi do zmian osobowości, trudności skupienia i gonitwy myśli, zobojętnienia, braku inicjatywy, osłabienia więzi społecznej i rodzinnej oraz braku umiaru z nadmiernie wzmożonym samopoczucie. Jest to wynik wyłączenia hamujących funkcji kory czołowej w stosunku do struktur podkorowych, szczególnie układu limbicznego i podwzgórza.

Okolica przedczołowa ma tez pewne znaczenie w zapamiętywaniu, zwłaszcza pamięci świeżej.

24. Scharakteryzuj fazę snu REM

REM - rapid eye movement sleep faza snu o szybkich ruchach gałek ocznych

• w czasie 8h snu występują 4-6 faz (20-30% snu całkowitego)

• trwa kilkanaście do kilkudziesięciu minut towarzyszy mu: zmniejszone napięcie mm.szkieletowych, ruch żuchwy i desynchronizacja czyn. Bioelektrycznej mózgu

• ruchy gałek w kierunku poziomym, ale zdarzają się spontaniczne skurcze różnych grup mięśniowych oka

• głębokość snu nie mniejsza niż w fazie 3 i 4 snu NREM

• występują marzenia senne

• sporadyczne nieskoordynowane ruchy kończyn i tułowia

• związana z aktywnością neuronów mostu

• przyspieszenie akcji serca bez pobudzenia neuronów adreno,histamino i serotoninoergicznych

25. Scharakteryzuj fazę snu SEM.

Faza snu wolnofalowego, bez szybkich ruchów gałek ocznych(SEM, NREM) stanowi 70-80% całkowitego snu nocnego, składa się z czterech okresów:

• okres I: jest okresem przejściowym między czuwaniem i snem. Ludzie w tym stanie mają wrażenie, że jeszcze nie śpią. Często przy przejściu w ten etap ludzie odczuwają nagłe szarpnięcie, w tej fazie snu:

- zanikają fale α (8 do 13 Hz, zmienna amplituda)

- fale β (12-28 Hz, mała amplituda) stają się nieregularne i maja bardzo niska amplitudę;

- pojawiają się fale θ (4-7 Hz)

• okres II: w tym okresie człowiek porusza się i poprawia położenie ciała:

- pojawiają się nieliczne wyładowania w postaci wrzecion

- niekiedy pojawiają się tzw. zespoły K utworzone przez iglicę (krótki potencjał o wysokiej amplitudzie) i następującą po niej fazę wolną;

Zespoły K występujące w znacznej liczbie są charakterystyczne dla padaczki.

• okres III: sen w tym okresie jest już dość głęboki:

- w zapisie EEG pojawiają się wrzeciona i fale δ (wysoka amplituda dochodzącej do 200 μV i częstotliwości 0,5-4,0 Hz);

• okres IV: najgłębszy etap snu, to okres snu delta:

- nieprzerwanie występują fale δ.

Podczas snu NREM:

1. Obniża się napięcie mięśniowe, ciśnienie tętnicze krwi, częstość skurczów serca, częstość oddechów, temp. ciała.

2. Zaznacza się przewaga układu przywspółczulnego nad współczulnym.

3. Zmniejsza się podstawowa przemiana materii i ilość krwi przepływającej przez mózg co świadczy o obniżeniu metabolizmu mózgu.

Fale alfa

Fale beta

Fale theta

Fale delta

---