„JAK ZAŁOŻYĆ STOWARZYSZENIE”
1. Kto może założyć stowarzyszenie?
Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie, tworzone w celach niezarobkowych (art. 2.1). Swoją pracę opiera na działalności społecznej swoich członków - z tym, że do pracy w stowarzyszeniu może zatrudnić pracowników (art. 2.3).
Prawo obywateli do swobodnego zrzeszania się zagwarantowane jest jako prawo obywatelskie w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, a do realizacji jego służy ustawa z dnia 7 kwietnia 1989r.-Prawo o stowarzyszeniach, zamieszczone w swoim podstawowym kształcie w Dzienniku Ustaw Nr 20 z 1989r. poz.104 i z 1990r. Nr 14, poz. 86 oraz ustawa z dnia 18 stycznia 1996r. o kulturze fizycznej Dz. U. Nr 25 poz. 113 z późniejszymi zmianami.
Stowarzyszenie mogą założyć osoby pełnoletnie, które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych. Osoby małoletnie (czyli od 16 do 18 lat), chociaż nie mogą samodzielnie zakładać stowarzyszenia, mogą do nich należeć. Mogą samodzielnie wybierać władze stowarzyszenia uczestnicząc w walnym zgromadzeniu członków stowarzyszenia. Niepełnoletni mogą być wybierani do władz stowarzyszenia pod warunkiem jednak, że w zarządzie oraz w organie kontroli wewnętrznej (który zwykle nosi nazwę komisji rewizyjnej) większość stanowić będą osoby pełnoletnie.
Jeżeli jednak nie posiadasz ukończonych 16 lat, również możesz zostać członkiem stowarzyszenia, ale wcześniej musisz uzyskać zgodę rodziców. Nie możesz jednak uczestniczyć w walnym zgromadzeniu członków i nie masz możliwości wybierania władz stowarzyszenia. Wyjątkiem są sytuacje, w których jednostka organizacyjna stowarzyszenia gromadzi samych małoletnich. Wtedy mogą oni korzystać ze wszystkich uprawnień, jakie przysługują dorosłym członkom stowarzyszenia, jednak tylko w zakresie wyboru władz tej jednostki.
Prawo do założenia stowarzyszenia przysługuje zarówno obywatelom polskim, jak i cudzoziemcom. Cudzoziemcy, aby założyć stowarzyszenie muszą posiadać stałe zameldowanie na terytorium naszego kraju. Cudzoziemcy, którzy nie mieszkają stale w Polsce, mogą jednak należeć do różnych stowarzyszeń, o ile założyciele stowarzyszenia będą tego chcieli i taką możliwość uwzględnią w statutach swoich stowarzyszeń.
Stowarzyszenie mogą założyć osoby pełnoletnie, które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych.
Małoletni poniżej 16 lat może należeć do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie może jednak korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego. Nie może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu członków i nie ma możliwości wybierania władz stowarzyszenia. Wyjątkiem są sytuacje, w których jednostka organizacyjna stowarzyszenia gromadzi samych małoletnich. Wtedy mogą oni korzystać ze wszystkich uprawnień, jakie przysługują dorosłym członkom stowarzyszenia, jednak tylko w zakresie wyboru władz tej jednostki
Natomiast małoletni w wieku 16-18 lat, mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych, może należeć do stowarzyszenia oraz korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w składzie zarządu danego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych. Osoby małoletnie (czyli od 16 do 18 lat), chociaż nie mogą samodzielnie zakładać stowarzyszenia, mogą do nich należeć. Mogą samodzielnie wybierać władze stowarzyszenia uczestnicząc w walnym zgromadzeniu członków stowarzyszenia. Niepełnoletni mogą być wybierani do władz stowarzyszenia pod warunkiem jednak, że w zarządzie oraz w organie kontroli wewnętrznej (który zwykle nosi nazwę komisji rewizyjnej) większość stanowić będą osoby pełnoletnie.
Cudzoziemiec, nie mający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy mający zameldowanie w naszym kraju mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4).
Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10.3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo na czym polega “bycie członkiem wspierającym stowarzyszenia” - powinien to regulować statut (oczywiście nie może być sprzeczny z ustawą). Ustawa o stowarzyszeniach nie określa jednak szczegółowo, na czym polega bycie członkiem wspierającym stowarzyszenie. Należy zatem przyjąć, że tę kwestię powinien regulować statut stowarzyszenia. Warto przytoczyć treść postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 5 maja 1994 r. (sygn. I ACr 280/94, publ. PS-wkł. 1996/2/50), zgodnie z którą stowarzyszenie ubiegające się o rejestrację, którego członkami, założycielami są zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, nie jest związkiem stowarzyszeń w rozumieniu prawa o stowarzyszeniach.
Stowarzyszenia, w liczbie co najmniej 3, mogą założyć związek stowarzyszeń. Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi (art. 22.1).
2. 5 kroków jak założyć stowarzyszenie
1) Przede wszystkim musi znaleźć się 3 lub 15 osób (w zależności od rodzaju stowarzyszenia), które wyrażą wolę założenia stowarzyszenia.
2) Zwołanie zebrania założycielskiego, na którym zostanie podjęta uchwała o powołaniu do życia stowarzyszenia.
3) Przygotowanie statutu stowarzyszenia.
4) Złożenie do właściwego sądu rejestrowego określonych dokumentów (wraz z opłatą) przez komitet założycielski.
5) Jeżeli wszystkie dokumenty są zgodne z prawem, to najpóźniej po 3 miesiącach od złożenia dokumentów rejestracyjnych założyciele powinni otrzymać postanowienie sądu rejestrowego o rejestracji stowarzyszenia.
3. Zebranie założycielskie
Aby założyć stowarzyszenie rejestrowe musi zebrać się przynajmniej 15 osób (tzw. zebranie założycielskie). Muszą one podjąć uchwałę o powołaniu stowarzyszenia, uchwalić statut oraz wybrać komitet założycielski. Osoby, które zbiorą się na pierwszym zebraniu są członkami założycielami stowarzyszenia i do ich decyzji należy wybór komitetu przedstawicielskiego oraz uchwalenie statutu stowarzyszenia. Na zebraniu założycielskim musi zostać sporządzona lista obecności wszystkich członków założycieli, na której muszą być podane oprócz imion i nazwisk również dane dotyczące daty i miejsca urodzenia, oraz własnoręczne podpisy wszystkich założycieli.
Wybrany przewodniczący zebrania obejmuje przewodnictwo obrad i powinien zrealizować następujący ich porządek, z którym zapoznaje zebranych:
-zapoznanie z projektem statutu,
-dyskusja nad projektem statutu,
-podjecie uchwał:
a) o założeniu stowarzyszenia i jego siedzibie,
b) o uchwaleniu statusu stowarzyszenia,
c) o wyborze komitetu założycielskiego i upoważnieniu go do dokonania czynności rejestrowych i zorganizowania pierwszego Walnego Zebrania Członków;
-wolne głosy i wnioski
Pierwszym krokiem prowadzącym do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie zebrania założycielskiego. Na zebraniu założycielskim zostanie podjęta oficjalna decyzja (uchwała) o powołaniu do życia stowarzyszenia.
Najpierw ustalamy termin zebrania oraz miejsce, w którym ma się odbyć. W zebraniu musi wziąć udział co najmniej piętnaście osób - tym samym staną się one członkami założycielami naszego stowarzyszenia. Dla pewności lepiej jest zaprosić na zebranie kilka osób więcej niż wspomniane piętnaście, gdyby okazało się, że ktoś z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie. Nie obawiajmy się formalności związanych z zebraniem założycielskim. Warto też wcześniej znaleźć osobę, która sprawnie poprowadzi zebranie.
Oprócz projektu statutu trzeba przygotować wcześniej następujące dokumenty:
Listę członków założycieli z danymi: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego; własnoręczny podpis (bardzo ważne!). Listę możemy mieć pełną lub możemy ją uzupełnić o brakujące informacje przed zebraniem lub w trakcie. Wygodnie jest, jeśli ta sama lista zawiera też oświadczenie członków założycieli o: posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy Prawo o stowarzyszeniach).
LISTA CZŁONKÓW ZAŁOŻYCIELI STOWARZYSZENIA ... (PRZYKŁADOWY WZÓR)
My niżej podpisani założyciele stowarzyszenia o nazwie: Stowarzyszenie .........................., z siedzibą w .......................... przy ul. ..............................., obecni na zebraniu w dniu ..................... 2001 r., świadomi odpowiedzialności prawnej - oświadczamy, że spełniamy warunki określone w art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach:
Imię i Nazwisko |
Data i miejsce urodzenia |
Miejsce zamieszkania |
Nr dowodu osobistego |
Własnoręczny podpis |
||
|
|
Ulica |
Kod |
miasto |
|
|
1. Jan Kowalski |
Warszawa, 03.01.1970 |
Piękna 2/11 |
02-784 |
Wrocław |
DB 8719890 |
|
2. ............ |
|
|
|
|
|
|
15. |
|
|
|
|
|
|
Teksty uchwał, które muszą być podjęte w trakcie zebrania (można je także sporządzić jako załączniki do wniosku): uchwała o powołaniu organizacji; uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego; uchwała o wyborze Zarządu oraz uchwała o wyborze organu kontroli wewnętrznej np. Komisji Rewizyjnej.
Proponowany, przykładowy przebieg zebrania:
Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników.
Ustalenie sposobu głosowania i podejmowania uchwał.
Wybór przewodniczącego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporządza protokół z zebrania) - kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym - przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów.
Podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia.
Dyskusja nad statutem, zgłoszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz uwag.
Zgłoszenie kandydatów i wybór KOMITETU ZAŁOŻYCIELSKIEGO (np. 3 osoby) stowarzyszenia w głosowaniu jawnym (podjęcie uchwały o wyborze Komitetu Założycielskiego).
Wybór władz stowarzyszenia: Zarządu i organu kontroli wewnętrznej, np. Komisji Rewizyjnej (podjęcie dwóch uchwał o wyborze).
Zamknięcie zebrania.
Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet Założycielski, który bierze na siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz skompletować wymagane dokumenty i załączniki(art.12).
UWAGA!!! Możemy przyspieszyć procedury założenia stowarzyszenia wybierając na zebraniu założycielskim władze naszego stowarzyszenia ( o ile statut nie stanowi inaczej). Dołączamy do wniosków KRS - W20, KRS - WF wniosek o wyborze Założycieli lub Fundatorów KRS - WF. Należy pamiętać aby podczas zebrania założycielskiego do porządku obrad dopisać uchwałę o wyborze władz stowarzyszenia i umieścić to w protokole.
4. Postępowanie rejestrowe w sądzie
W celu zarejestrowania stowarzyszenia członkowie komitetu założycielskiego muszą, w ciągu 7 dni od dnia zamknięcia zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację do sądu rejestrowego wraz z wymaganymi dokumentami, we właściwym sądzie (art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).
Sąd rejestrowy to wydział gospodarczy sądu gospodarczego, znajdujący się przy sądzie rejonowym. W chwili obecnej istnieje 27 wydziałów KRS. Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny, każdy ma prawo dostępu do zawartych w nim danych.
Miasto ŻORY podlega pod:
X Wydział KRS
44-100 Gliwice
ul. Kościuszki 15
(0-32) 338 01 90, 338 02 33
W Krajowym Rejestrze Sądowym istnieją trzy rodzaje rejestrów:
1. rejestr przedsiębiorców,
2. rejestr dłużników niewypłacalnych,
3. rejestr stowarzyszeń, fundacji oraz innych organizacji społecznych i zawodowych.
Wniosek o rejestrację stowarzyszenia składany jest na specjalnym formularzu KRS - W20 do którego muszą być dołączone następujące załączniki (również na specjalnych formularzach):
* lista członków założycieli, na której będą umieszczone ich imiona, nazwiska, rok urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczny podpis
* informacje o zarządzie i organie kontroli wewnętrznej (o ile władze stowarzyszenia zostały już wybrane).
Ponadto, do wniosku o rejestrację składamy inne niezbędne dokumenty:
* statut stowarzyszenia,
* protokół z wyboru komitetu założycielskiego oraz informacje o adresie tymczasowym stowarzyszenia.
Zgodnie art. 19a ustawy o KRS dołączamy również:
uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu,
dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu (nieruchomości), w którym ma być wykonywana działalność objęta wnioskiem.
Od 1 stycznia 2001 r. wniosek musi być złożony na specjalnym formularzu wraz z: załącznikami - formularzami oraz dokumentami:
Lista formularzy uzupełniających załączonych do wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym KRS-W20 (wg informacji ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości):
Symbol formularza |
Symbole załączników dla danego formularza |
Uwagi |
KRS-W20 Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym |
KRS-WA - Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne KRS-WH - Sposób powstania podmiotu (jeśli powstał jako połączenie innych podmiotów) KRS-WF - Założyciele lub fundatorzy (informacje o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osobach zakładających organizację) KRS-WK - Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki (informacje o organie uprawnionym do reprezentacji podmiotu, osób wchodzących w jego skład oraz sposobie reprezentacji) KRS-WI - Organizacje zrzeszone (załączmy, jeśli organizacja jest związkiem innych organizacji np. związek stowarzyszeń) KRS-WM - Przedmiot działalności (tylko jeśli zgłaszamy jednocześnie wpis działalności gospodarczej do rejestru przedsiębiorców) KRS-ZN - Sprawozdania finansowe i inne dokumenty |
ZAŁĄCZNIKI OBLIGATORYJNE (musimy je koniecznie dołączyć): - KRS-WK - KRS-WM - tylko gdy jednocześnie zgłaszana jest działalność gospodarcza |
Uwaga! Wniosek o założenie stowarzyszenia oraz inne niezbędne formularze możesz znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości www.ms.gov.pl
Uwaga! Wszystkie dokumenty wraz z wnioskiem i załącznikami powinny być podpisane przez wszystkich założycieli stowarzyszenia i złożone w sądzie w liczbie dwóch egzemplarzy (sąd wymaga czasem dwóch egzemplarzy ze względu na to, że komplet tych dokumentów musi przesłać do organu nadzorującego stowarzyszenie). Wszystkie dokumenty powinny być oryginałami lub kopiami notarialnie poświadczonymi.
Zgłoszenie stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat. Jeżeli jednak będziemy potrzebowali odpisu z rejestru, w celu uzyskania numeru statystycznego REGON lub założenia konta bankowego, za każdy odpis zapłacimy obecnie 60 zł.
Rejestracja przez sąd rejestrowy równoznaczna jest z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego i od momentu zarejestrowania przez KRS stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może podejmować różnorodne czynności prawne.
Sąd powinien rozpatrzyć wniosek o rejestrację niezwłocznie, maksymalnie ma na to 3 miesiące. Jeżeli jednak wniosek będzie zawierał uchybienia formalne np. nie będzie wszystkich podpisów członków założycieli, albo we wniosku nie będzie wskazana tymczasowa siedziba stowarzyszenia, sąd może wezwać do usunięcia tych uchybień, a wtedy termin dokonania wpisu może się wydłużyć.
Zanim sąd rejestrowy wyda postanowienie o rejestracji stowarzyszenia, bada czy jego statut jest zgodny z prawem. Z wnioskiem o założenie stowarzyszenia wraz z pozostałymi dokumentami musi zapoznać się także starosta powiatowy (lub prezydent miasta na prawach powiatu), który będzie nadzorował działania stowarzyszenia jako tzw. organ nadzorujący. Podobnie jak sąd, organ nadzorujący sprawdza czy organizacja została założona zgodnie z prawem i czy jej statut jest zgodny z przepisami prawa. Organ nadzorujący ma na to 14 dni.
Po stwierdzeniu przez sąd zgodności statutu z przepisami prawa oraz stwierdzeniu, że założyciele stowarzyszenia spełniają niezbędne warunki, sąd wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia. Warto pamiętać, że za każdym razem gdy stowarzyszenie będzie chciało wprowadzić jakiekolwiek zmiany w statucie, trzeba będzie zawiadomić o tym sąd rejestrowy, składając odrębny wniosek o zmianę danych.
Sąd po rozpatrzeniu wniosku o rejestrację i pozostałych dokumentów, może zdecydować o odmowie dokonania rejestracji. Przyczyną odmowy może być niespełnienie przez stowarzyszenie warunków określonych w ustawie Prawo o stowarzyszeniach. Wydając postanowienie o odmowie dokonania rejestracji sąd referendarski musi podać w orzeczeniu przyczynę wydania takiego postanowienia. W takiej sytuacji wnioskodawcom przysługuje skarga do sądu rejestrowego w ciągu 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Gdyby sąd nadal podtrzymywał postanowienie o odmowie rejestracji, wnioskodawcom przysługuje skarga do sądu okręgowego.
Od dnia 1 stycznia 2001 r. stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
Projekt realizowany przy udziale środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL