GERBERA JAMESONA - GERBERA JAEMOSNI H. BOL

Rodzaj obejmuje 40-50 gatunków.

W ogrodnictwie ma znaczenie tylko jeden gatunek pochodzący z południowej Afryki, tzw. Gerbera Jamesona (Gerbera jamesonii). W Polsce nie przetrzymuje zimy, uprawia się ją wyłącznie w szklarniach, od niego wywodzą się odmiany i rasy. Różne gatunki występują

w Afryce i na Madagaskarze. Niektóre gatunki pochodzą z Indii, Neapolu, Pn. Enklawy, Chin, Syberii, Tasmanii.

Odm. Motty, Sunny boy, Aruba, Rosula, Optima, Spider, Punky, Vicky, Spiky.

BIOLOGIA

Bylina z rodziny Astrowatych dorastająca do 1 m wysokości.

- System korzeniowy palowy (w szklarni liczne korzenie przybyszowe)

- Skrócona i zgrubiała oś pędu, międzywęźla prawie nie wyrastają

- Liście układają się w rozetę. Ciemnozielone, błyszczące. Liście ogonkowe, eliptyczne, pierzasto klapowane, ząbkowane. Młode całobrzegie i tępo zakończone. Wielkość 12-25 cm.

- Kwiaty zebrane w koszyczek osadzony na szypule. Kwiaty rurkowate - obupłciowe i języczkowate - żeńskie.

- Szypuła dorasta nawet do 60-70 cm - zależy od odmiany

- Owoc - niełupka

Klasyfikacja odmian gerbery ze względu na wielkość kwiatostanu:

- Odmiany wielkokwiatowe, (standardowe) - środek koszyczka > 9 cm, plon 180-220 szt.

- Grupa Midi - średnica koszyczka - 7-9 cm

- Grupa Germini - ø 5-7 cm

- Grupa Mikro - ø 4-5 cm

- Grupa Picolini - ø < 4 cm (plon 300-400 szt.)

- Grupa Gigant i Disco - ø 12-14 cm (plon 150-160 szt.)

Klasyfikacja odmian gerbery ze względu na budowę kwiatostanu:

- Pojedyncze

- Kołnierzykowate

- Pełne

- Półpełne

- Igiełkowe, Spider

- Kwiatostany o cechach szczególnych

Kwiaty rurkowe - ciemny kolor

Kwiaty języczkowe - dwubarwne

Warunki uprawy:

ŚWIATŁO

- W naturalnych warunkach Gerbera rośnie w Pd. Afryce

- Nie wykazuje reakcji fotoperiodycznej, ale plon zależy od intensywności światła i długości dnia.

- Czas od ukazania się pąka do rozwinięcia kwiatostanu zależy od pory roku.

W Polsce trwa:

• W miesiącach zimowych 25-28 dni

• Latem 8-15 dni

• Jesienią 18-22 dni

- Światło wpływa także na jakość kwiatostanów

- Podczas krótkich, pozbawionych słońca dni większość odmian tworzy mniejsze koszyczki i krótsze szypułki.

Doświetlanie:

- Niedobór światła i wysokie koszty ogrzewania szklarni zimą

- Doświetlanie asymilacyjnie → w celu poprawy fotosyntezy

- Rośliny doświetlane mogą dawać do 20-25% więcej plonu

- Doświetlanie pozwala skrócić okres od pojawienia się pąka do zbioru. Kwiaty ok. 0,5-2 tyg.

- Doświetlanie wywiera wpływ na jakość: 100% - masa szypuły, 39% - długość szypuły,
17% - średnica szypuły, 23% - masa koszyczka, 9% - średnica koszyczka oraz intensywność barwy.

- Należy pamiętać o silniejszym nawożeniu roślin, zwłaszcza N, K oraz CO₂.

- Natężenie światła ma wpływ na wysokość roślin - 4000 lux.

TEMPERATURA

- Młode rośliny przez 2 tyg. po posadzeniu wymagają: 25^OC w dzień i 20-22^OC w nocy.

- W dalszej uprawie: 20-25^OC w dzień i 16-18^OC w nocy

- Temperatura powinna być skonfrontowana z usłonecznieniem

- Zimą optymalne temp. przy produkcji powinny być: 18-20^OC dniem i 12-14^OC nocą.

- Zimą optymalną temp. w okresie spoczynku jest: 10-12^OC w dzień i 8-10^OC w nocy.

- Zimowanie w temp. 4-8^OC.

- Temperatura podłoża przez cały okres uprawy 20-24^OC

- Zbyt wysokie temp. zmniejszają plon i pogarszają trwałość kwiatów

WIETRZENIE

- Intensywna wymiana powietrza zarówno w podłożu jak i otoczeniu

- Okresowe wietrzenie zimą, stałe wietrzenie latem i wiosną

WODA

- W okresie lata (intensywny wzrost) obfite podlewanie, ale rzadkie

- W zimie ograniczone podlewanie

- Zraszanie roślin - w okresie gdy rośliny nie kwitną

- Przy suchym powietrzu plantacje atakowane są przez przędziorki i mszyce

PODŁOŻE

- W katalogach przy opisie odmian podawany jest plon dla uprawy w podłożach tradycyjnych:

• Ziemia piaszczysto gliniasta + obornik 1:1

• Ziemia kompostowa + darniowa + torf 1:1:1

• Ziemia kompostowa + liściowa + piasek 1:1:1

• Ziemia kompostowa + torf 1:1

• Ziemia gliniasta + ziemia darniowa 1:1

• Substrat torfowy

• Torf niski

• Torf niski + kora 1:1

• Kompostowa kora sosnowa

Odczyn podłoża:

- w granicach 5,5-6,5 pH - w ziemi lub jej mieszańce

- w granicach 4,8-5,5 pH

- przy pH 7,0 lub wyższym następuje zahamowanie wzrostu, spadek plonu, spadek jakości kwiatów oraz chloroza spowodowana brakiem niektórych mikroelementów.

- podłoża zbyt kwaśne - chloroza liści.

Zalety:

- niski koszt przygotowania podłoża

- możliwość wielokrotnego użytku po odkażeniu i poprawieniu struktury

- niższe koszty produkcji materiału wyjściowego

Wady:

- odkażanie podłoża

- trudność w utrzymaniu optymalnego poziomu składników pokarmowych

- zasolenie lub obniżenie odczynu

- utrudniona ochrona roślin

NAWOŻNIE

Optymalna zawartość składników pokarmowych:

• N - 80-130 mg/l

• P - 100-150 mg/l

• K - 200-300 mg/l

• Ca - 1000-1900 mg/l

• Mg - 80-190 mg/l

METODY UPRAWY GERBERY

• Przystępując do uprawy gerbery na kwiat cięty należy podjąć decyzję o doborze odmiany i metodzie uprawy.

• Metoda zależy do wielkości powierzchni, możliwości technicznych i finansowych.

Uprawa na zagonach:

Zagony płaskie, gruntowe 1,2-1,5 m szerokości. Wykorzystuje się ziemię macierzystą, strukturę poprawia się przez dodatek odpowiedniego kompostu.

ZALETY: Łatwość uprawy.

WADY: problemy z utrzymaniem odpowiedniej temperatury gleby, niebezpieczeństwo porażeniami przez patogeny

Uprawa na wałach:

Zagony podwyższone - gotowe podłoża np. mady

Zagony parapetowe - parapety mają wysokość do 70 cm. Przy takiej konstrukcji podłoże szybko się nagrzewa, woda łatwo odpływa, dobre przewietrzenie.

Uprawa w pojemnikach:

Do sadzenia gerbery wykorzystuje się różnego rodzaju pojemniki (5-10 l) ø 15-20 cm, wysokość 18-20 cm. Zaletą jest ograniczenie ilości podłoża, łatwiejszy zbiór. Należy zwrócić większą uwagę na nawadnianie, nawożenie, strukturę podłoża.

Uprawa hydroponiczna

System zamknięty - poprawienie jakości plonu, oszczędność wody, nawozów, ochrona środowiska

TERMIN SADZENIA i SADZENIE

- Można sadzić przez cały rok

- Poleca się 2 terminy: lato do końca VI - poł VII → otrzymujemy dobry plon

- Jesień - zima - okres uprawy 1 rok, rzadziej 2 lata → słabe kwitnienie

- Wiosna II-III - uprawa do jesieni

- Skrócony do 8-10 miesięcy cykl, pozwala na obniżenie nakładów na opał

- Celowe jest zagęszczenie roślin DO 18 szt./m², w pozostałych przypadkach sadzi się 8-10 sztuk.

- Przy sadzeniu gerbery istotne jest wysokie umieszczenie roślin w podłożu

- Po posadzeniu w ziemi macierzystej należy podlać roztworem preparatów przeciwko chorobom więdnięcia

ZABIEGI PIELĘGNACYJNE

- dokarmianie

- podlewanie

- usuwanie pędów kwiatostanowych

- czyszczenie i podlewanie roślin

ZBIÓR KWIATÓW

- Przeprowadza się w momencie pylenia pierwszych 2-3 okółków kwiatów rurkowych. U odmian pełnych - gdy zniknie zazielenienie środka

- Kwiatostany nie zrywa się lecz wyłamuje

- Po przycięciu końców szypuł wstawia się je do roztworu Chrystal na 4-12 godzin - zabezpiecza to szypułę przed zakażeniem bakteriami i grzybami

- Jeżeli chcemy gerberę przez kilka dni przetrzymać, należy ja schłodzić w chłodni w temp. 2-4^OC w roztworze Chrystal Profesional na gł. 5 cm.

SORTOWANIE - III wybory

1. Długość szypuły 45 cm, środek koszyczka 10 cm

2. Powyżej dł. Szypuły 35 cm, środek koszyczka > 8 cm

3. Powyżej dł. Szypuły 25 cm

ROZMNAŻANIE

1. Rozmnażanie generatywne - materiał wyjściowy stanowią nasiona. Dla uzyskania 1000 roślin należy wysiać 1200 nasion. Nasiona wysiewa się w substrat torfowy o pH 5,5-6,5. do doniczek o ø 4 cm. Po wysianiu nasiona przykrywa się warstwą torfu a następnie się zrasza. Parapet (mnożarkę) przykrywa się folią. Temperatura kiełkowania: 21-22^OC. Po 5-7 dniach następuje kiełkowanie. Po 21 dniach można zdjąć folię. Uprawa sadzonek trwa 10 tygodni. Następnie przesadzamy do doniczek kiedy rośliny mają po 4-5 liści

77 szt./m2

43 szt./m2 uprawa w III cyklach

20-25 szt./m2

2. Rozmnażanie wegetatywne

A. podział rośliny - roślinę mateczną dzieli się na kilka części, każda część musi mieć 5-6 liści i kawałek skróconego pędu z korzeniami. Zabieg wykonuje się przez rozerwanie lub przez cięcie (następnie się dezynfekuje i zasypuje węglem drzewnym). Otrzymane w ten sposób części sadzimy bezpośrednio na miejsce stałe.

B. z sadzonek - pozwala na uzyskanie z jednej rośliny matecznej dużo roślin potomnych. Dla otrzymania sadzonek, rośliny mateczne sadzi się gęsto w substracie torfowym (substrat torfowy : torf wysoki zwapnowany do pH 5,0 i wzbogacony 00,5 g/l mieszanką nawozową. Rośliny sadzi się wysoko tak aby szyjka korzeniowa znajdowała się 2-3 cm nad powierzchnią podłoża

WARUNKI W MATECZNIKU:

- temp. podłoża 24^OC

- temp. powietrza 22^OC

- wilgotność 80-90 %

Po upływie 6-10 dni rośliny zaczynają tworzyć pędy. Po 3 tygodniach przystępuje się do zbioru sadzonek. Pobierane sadzonki powinny posiadać 2 liście. Rośliny mateczne eksploatuje się przez 3 miesiące. Z jednej rośliny matecznej uzyskuje się 20-25 sadzonek.

C. In vitro - zdrowy materiał, wyrównany, identyczne jak rośliny mateczne. Z rośliny matecznej pobiera się wierzchołki pędu. Po odkażeniu pozyskanych wierzchołków odcina się fragmenty 3-5 mm i umieszcza się je na pożywce - dostosowanej dla gerbery.

WARUNKI W FITOTRONIE:

- temp. powietrza 23-25OC przy natężeniu światła 3000 lux przez 16 godzin.

Po 14 dniach tworzą się rośliny i korzonki. Przenosi się je do podłoża stałego (sterylne).

- perlit, torf z perlitem, substrat torfowy, węgiel drzewny

- ukorzenianie przeprowadza się doniczkach

- temp. podłoża 21-25^OC

- temp. powietrza 20-22^OC

- wilgotność 80-90%

- po okresie 5-8 tygodni roślinki są gotowe do posadzenia na miejsca stałe

- młode rośliny przez pierwsze 2-3 tygodnie po posadzeniu powinny mieć temp. 25^OC w dzień i 20-22^OC w nocy. W dalszej uprawie 20-25^OC w dzień i 16-18^OC w nocy.

FREZJA - FRESIA ECKL. Ex KLATT

Bylina z rodziny Kosaćcowatych - Iridaceae. W stanie naturalnym występuje w Pd. Afryce, głównie
w Kraju Przylądkowym.

BIOLOGIA

Bylina nie zimująca w naszym klimacie w gruncie. Organem spichrzowym jest bulwa pochodzenia pędowego. Może być okrągła bądź wydłużona. Korzeń bardzo delikatny. Wyrastają również korzenie kurczliwe (wodne) - są po to aby wciągnąć roślinę bardziej pod ziemię, zabezpieczają przed zimą.
3-5pędów osłoniętych liśćmi lancetowatymi, równowąskimi, równo unerwionymi. U małych bulw (3-4 cm) wyrasta 1 pęd, u grubszych - kilkanaście. Kwiatostan typu kłos. W kłosie od 5-13 kwiatów niezróżnicowanych na koronę i okwiat. 6 płatków, 3 pręciki 1 dolny słupek. Owoc torebka. Nasiona czerwone, błyszczące. Z nasion zakwita po 7 miesiącach.

2 typy bulw:

- bulwy następcze (5-13 cm w obwodzie)

- bulwy przybyszowe (3-4 cm)

Roślina może też wytwarzać bulwy w kątach liści

Bulwy frezji przechodzą spoczynek w temp. > 25^OC. Bez względu na jakość bulw można je przechowywać przez kilka miesięcy w temp. 1-5^OC (najmniej 2^OC) - głęboki spoczynek.

Jeżeli bulwy frezji przechowujemy w temp. > 5^OC, a zwłaszcza 9-13^OC to na starych bulwach, bez kiełkowania formują się nowe bulwy - zjawisko to określa się jako PRZEBULWIANIE lub PRZEPOCZWARCZANIE. Jest to zjawisko negatywne bo takie bulwy mają zawsze jakiś ubytek.

2 WARIANTY PRZECHOWYWANIA BULW:

1. Przechowujemy 4 tygodnie a następnie preparujemy - wstawiamy do pomieszczenia o temp. 28-30^OC o wilgotności powietrza 80-85 % na okres 12-18 tygodni. Schładzamy przez 2 tygodnie do temp. 14^OC aby wcześniej zakwitły. Kwiaty pojawiają się po posadzeniu po 80-100 dniach.

2. Wstawiamy do chłodni o temp. 2^OC. Bulwy leżą tam do 5 miesięcy - to wprowadza je w stan głębokiego spoczynku. Następnie preparujemy i sadzimy.

UPRAWA

W całorocznej uprawie na kwiat cięty, frezję uprawia się w 2 cyklach produkcyjnych:

Planowany termin kwitnienia	Okres uprawy
Kwitnienie wiosenne Kwiaty późnowiosenne od maja	Od X do V Sadzenie bulw I-II (najkrótszy cykl)
Kwitnienie letnie	Od II do VIII
Kwitnienie jesienne	Od V do XI
Kwitnienie zimowe Kwiaty wczesnozimowe od końca lutego	Od VII do II Sadzenie bulw VIII-IX (najdłuższy cykl)

NAJWAŻNIEJSZYM CZYNNIKIEM W UPRAWIE FREZJI JEST TEMP. BO OD NIEJ ZALEŻY CZY ROŚLINA KWITNIE CZY NIE !!!

Dobrze rośnie w niskich temp. do 15^OC, w wyższych temp. przestaje rosnąć - przechodzi w stan spoczynku. Najlepiej sadzić w połowie IV, w późniejszych terminach nie wydają kwiatów. Sadzić jak najwcześniej. Zawiązki pąków u frezji inicjują się dopiero po posadzeniu, ale temp. nie może przekraczać 15^OC. w szklarni uprawia się w 3 terminach: październik, lipiec, sierpień.

ZALETY UPRAWY FREZJI

1. Krótki cykl uprawy

2. Niskie wymagania termiczne

3. Łatwy transport kwiatów

4. Duże zainteresowanie wśród odbiorców

5. Duża skala barw, subtelny zapach

6. Długa trwałość kwiatów po ścięciu

WYMAGANIA UPRAWOWE

I faza od posadzenia bulw do zawiązania pąków kwiatostanowych	Pierwsze 3-5 tygodnie Wykształcenie liści	Temp. podłoża 15-16^OC
		Kolejne 3-5 tygodnie Formowanie kwiatów	Temp. podłoża 15-16^OC
II faza od zawiązania pąków kwiatostanowych do rozpoczęcia kwitnienia	Temp. powietrza	Noc 7-9^OC Dzień pochmurny 8^OC Dzień słoneczny 18^OC
Kwitnienie roślin	Temp. powietrza	8-12^OC
Po kwitnieniu - formowanie bulw	Temp. powietrza	15^OC

PODŁOŻE I NAWOŻENIE

- warstwa uprawna 25-30 cm (przewiewne)

- torf + ziemia + obornik

- konieczna jest dezynfekcja przez parowanie podłoża

- pH 6,2-7,5

- frezja jest wrażliwa na zasolenie

- w I okresie uprawy frezja wymaga dużo N (NO³ - 190 mg/dm³) i mało fosforu i potasu

- wskazane jest zwiększenie stężenia CO² przynajmniej do 300 ppm.

- frezja jest wrażliwa na fluor i chlor

NAWADNIANIE

- pierwsze 5-10 dni po posadzeniu można nie podlewać

- najlepsze jest nawadnianie kropelkowe.

- podlewanie ogranicza się po zakończeniu kwitnienia

ŚWIATŁO

Frezja jest fotoperiodycznie obojętna, ale wrażliwa na zbyt małe natężenie światła zwłaszcza w fazie kłoszenia. Natężenie światła powinno wynosić 27-54 lux.

ODMIANY

Odmiany z grupy Standard - wrażliwe na temp. powyżej 16^OC

Blue lady, Castor, Dalba, Polka, Senator, White Lace

Odmiany z grupy Rapid - znoszą temp. do 21-24^OC, kwitną po 90 dniach, ale mają duże wymagania świetlne:

Rapid White, Rapid Yellow, R. Pink, R. Red, R. Twings

Odmiany z grupy Easy Poot - przydatne do pojemników, tolerują temp. do28^OC

Gompey, Popey, Suzy, Smarthy, Fidelio

Odmiany z grupy Beach - znoszą temp. do 30^OC. Do ogrodu

Blossom Beach, Heart Beach, Laguna Beach, Long Beach, Paloma Beach, Silver Beach, Summer Beach.

Cechy dobrej odmiany:

• Przydatność do całorocznej uprawy.

• Wysokie plony kwiatów.

• Odporność na choroby.

• Intensywny zapach kwiatów.

• Długość i trwałość pozbiorcza kwiatów i wytrzymałość na transport.

GOŹDZIK - DIANTHUS

Rodzaj liczy około 300 gatunków. Roślina pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, używana już od starożytności. Nazwa Dianthus wywodzi się od słów dios anthos co w polskim tłumaczeniu oznacza „kwiat Zeusa”. Niegdyś służył jako talizman wojowników w bitwach.

W uprawie pod osłonami zastosowanie ma goździk szklarniowy Dianthus caryophylus superflores. Nazwa ta obejmuje odmiany powstałe w wyniku wielokrotnego krzyżowania..

Początki hodowli goździka szklarniowego sięgają XVI w.

BIOLOGIA:

- Rodzina - goździkowate

- Proste gałązkowate pędy, sztywne (kwiat cięty).

- Z węzłów wyrastają wąskie lancetowate liście, rosnące parami. Pędy i liście pokryte srebrzystym nalotem.

- Kwiaty pachnące, po kilka na pędach (odm. ogrodowe)

- Kwiaty białe, żółte, różowe, zielone, 1 lub 2 barwne w różnych odcieniach

ODMIANY DZIELĄ SIĘ NA GRUPY:

1. Odmiany standardowe wielkokwiatowe. Np. William Sim, Lena, Pine, Scania, Samantha, Jasmina, Sacha, Astor. Odmiany mieszańcowe śródziemnomorskie otrzymane na drodze krzyżowej i selekcji. Odporne na choroby uwiądu.

2. Odmiany gałązkowe wielkokwiatowe - nie wymagają wyłamywania pąka - tylko raz się wyłamują i raz krzewią. W ten sposób otrzymuje się 3-5 pąków. Odmiany mają dużą skalę barw i intensywny zapach. Wyraźna tolerancja na fuzariozę. Np. Red baron, Alpin, Rio

3. Odmiany miniaturowe wielkokwiatowe: Mikro - Edo, Tink Edo, Piko, Ticolai; Mini - Hydra, Boa, Line; Midi - Lulu, Fuji, Mei Wou.

ROZMNAŻANIE

- Goździki gałązkowe rozmnażana są wyłącznie za pomocą zielnych sadzonek pędowych. Z jednej rośliny matecznej uzyskuje się ok. 20 sadzonek. Sadzonki wyłamuje się z węzłów. Sadzonki długości 10-15 cm
z 4-5 parami widocznych liści i masie 10 g. Sadzonki mniejsze gorzej się ukorzeniają. W czasie sadzenia powinien być odpowiedni turgor. Przed umieszczeniem w podłożu sadzonki, przycina się je u nasady żyletką a następnie końce zanurza się w preparacie do ukorzeniania a nadmiar preparatu strzepuje się. Sadzonki umieszcza się w podłożu nie głębiej niż 1 cm. Rozstawa 400x800/m². Ilość zależy od jakości, odmiany, pory roku.

- Sadzonki otrzymywane metodą In vitro z merystemów wierzchołkowych roślin matecznych. W kulturach pobiera się merystemy wierzchołkowe większe niż 0,5 mm. Następnie merystemy przenoszone są na wyjałowiona pożywkę na której następuje regeneracja tkanki i ukorzenienie roślin. Młode sadzonki przesada się 2-3 krotnie do większych doniczek i ostatecznie na parapety do szklarni. Zdrowe rośliny sadzi się w mateczniku po 30-50 szt./m² najpóźniej do sierpnia. Konieczne jest przestrzeganie zasad higieny.

WYMAGANIA

- Goździki maja niewielkie wymagania termiczne. Jesienią i zimą optymalną temp. w nocy jest 10^OC i w dzień pochmurny 8^OC. Po dniu słonecznym i ciepłym temp. podnieść do 12^OC.

- Rośliny na kwiat cięty: temp.>13^OC, letnie do 24^OC.

- Młode, świeżo posadzone rośliny: temp. 18-21^OC, podobnie rośliny kwitnące

- Temp. podłoża nie powinna spadać poniżej 8-10^OC.

- Temp. jest czynnikiem wpływającym na wzrost i inicjacje kwitnienia. Wcześniejszą inicjację kwitnienia nawet u roślin nie całkowicie wyrośniętych uzyskuje się poprzez obniżenie temp. do 5^OC przez 30 godz.

- Temp. niższe 6-8^OC powodują większy rozwój kwiatostanów - więcej kwiatów.

Intensywność fotosyntezy decyduje o:

- ilości światła

- CO₂

- suchy lód

NAWADNIANIE

Nawadnianie zależy od struktury i przepuszczalności podłoża, fazy siły wzrostu, pory roku, stanu zdrowotnego roślin.

Latem 2-3 razy w tygodniu.

Najczęściej stosuje się nawadnianie kropelkowe (równomiernie, pod rośliny)

PODŁOŻE

- Przewiewne

- Przepuszczalne

- Wolne od czynników chorobotwórczych

- Jeśli wykorzystywane wielokrotnie powinno być odkażane - skuteczny jest zabieg parowania w temp. 100^OC przez 20-30 min.

- Uprawa parapetowa - skrzynie uzupełnia się mieszanką warstwy gleby po roślinach motylkowych, torf wysoki, kompost korowy, węgiel brunatny, perlit, gruboziarnisty piasek

- Ziemia zmineralizowana o pH 6,0-6,5

NAWOŻENIE

- goździki uprawiane w szklarniach mają duże wymagania pokarmowe w czasie wzrostu i kwitnienia (mg/dm² podłoża)

N - NH₄ < 50

N NO₃ 200-250

P 180-230

K 220-300

Mg 180-230

Ca 500-1000

S-SO₄ 50-100

Na < 100

Cl < 100

- Ważny jest stosunek N:P:K - latem 1:0,8:1,5; zimą 1:0,8:2,25

SADZENIE

Optymalny okres sadzenia do 15 IV - 15 VI

Sadzenie na miejsca stałe do podłoża odkażonego i wzbogaconego w składniki pokarmowe. Wiosna rośliny krzewią się silniej. Rozstawa 20x12,5; 20x10 - 40-50/m². Uprawa może trwać od 18 miesięcy do 2 lat.

ROŚLINY CEBULOWE KWITNĄCE JAKO ROŚLINY DONICZKOWE:

HYPEASTRUM, AMARYLIS

	HYPEASTRUM	AMARYLIS
Pochodzenie	Afryka Pd	Ameryka Pd
Łodyga	Pusta	Pełna
Liczba kwiatów	Mniej niż 6	6 i więcej
Kwitnienie	Zima-wiosna	Lato
Nasiona	Płaskie, czarne	Zielonkawe
Cebule	Ucinamy liście	Nie ucinamy liści

STORCZYKI

BIOLOGIA

- Rodzina Storczykowate (Archidace). Liczna grupa 20 tyś. gat. na całej kuli ziemskiej. W Polsce 49 gat.

- Liście od grubych mięsistych, lancetowatych do wąskich, wąsko lancetowatych

- Korzenie - grube, mięsiste, niezbyt dużo. Korzenie nie wytwarzają włośników które są zastąpione symbiozą z grzybami z rodzaju Risoctomia. Korzenie pokryte są welomanem - jest to obumarła warstwa komórek skórki w których magazynowana jest woda np. z opadów i z pary wodnej. Korzenie posiadają chloroplasty - mogą fotosyntetyzować, dlatego dobrze jest sadzić storczyki w przezroczystej doniczce.

- Kwiat - mogą wyrastać pojedynczo na pędzie lub mogą wyrastać w kwiatostanach typu grono lub wiechy.

Typy kwiatów:

1. jednopręcikowy (monandryczny) - 1 pręcik

2. dwupręcikowy (diandryczny) - 2 pręciki a 3 przekształca się w prątniczkę

Kwiat składa się z 6 płatków okwiatu - 3 zewnętrzne i 3 wewnętrzne - w 2 okółkach. Ważka - 3 płatek w okółku wewnętrznym - jego zadaniem jest zwabianie owadów. U storczyków występuje prętosłup - pręcik zrośnięty ze słupkami (3).

- Torebka nasienna dojrzewa od 6-12 miesięcy. Nasiona występują w postaci „puderku” - są tak malutkie. Nasiona aby mogły kiełkować musza pobrać wodę i substancje odżywcze od grzyba (który znajduje się w podłożu - na które padło nasiono) - tworzy się protokarm.

Pod względem sposobu życia storczyków dzielimy je na:

1. Naziemne (rosnące w ziemi) - semifity

2. Rosnące na drzewach - epifity

3. Rosnące na skałach (litofity)

4. Rosnące zarówno na ziemi jak i na drzewach - semiepifity

Ze względu na charakter wzrostu storczyki dzielimy na:

1. Storczyki monopodialne (Phalaneopsis, Vanda) - oś główna kontynuuje wzrost dzięki pąkowi szczytowemu.

2. Storczyki sympodialne (Catleya, Cymbidium) - wzrost kontynuowany jest przez pąki boczne wyrastające u podstawy pędu. Najniższą część osi stanowi pełzające kłącze. U wielu gatunków epifitycznych z tej grupy łodyg przekształca się w pseudobulwę.

Ze względu na termin kwitnienia storczyki dzielimy na:

1. Bardzo wczesne (spoczynek od poł. VI do końca VII) kwitną IX

2. Wczesne (spoczynek od pocz. VI do końca VIII) kwitną XI

3. Średniowczesne (spoczynek VII-VIII) kwitną połowa I-III

4. Późne (spoczynek VIII-IX) kwitną koniec III-V

PSEUDOBULWA - powstaje ze zgrubienia podstawy pędu. W pseudobulwie gromadzą się materiały zapasowe:

1. heteroblastyczna - jeśli grubieje tylko jedno międzywęźle

2. homoblastyczna - powstaje ze zgrubienia kilku międzywęźli

WYMAGANIA

- Szklarnie ciepłe, dobrze wietrzne

- Światło: siewki - 1000 lux 12 godz., rośliny kwitnące - 7500 lux 9 godz. dzień

- Temp. w dzień 24^OC, nocą 18^OC (nie może spadać poniżej tej temp.)

- Wilgotność 80 %

ROZMNAŻANIE

1. Kultury In vitro - dojrzałą torebkę nasienną odkaża się i wysiewa na pożywkę symbiotyczną (z grzybem) lub asymbiotyczną (bez grzyba)

2. Wegetatywne - z pędu pobiera się stożki wzrostu, wykłada się je na płynna pożywkę po czym rozrasta się plecha komórek - protokarm. Odcięcie górnej części pędu ukorzenienie w doniczce lub podział kłącza.

3. generatywne - nasiona dojrzewają 7 miesięcy

UPRAWA

I etap - trwa 8-9 miesięcy. Młode rośliny z kultur In vitro sadzi się do plastykowych tac w dużym zagęszczeniu 300szt./m². Temperaturę w tym okresie utrzymuje się w granicach 26-28^OC przy wysokiej wilgotności powietrza 70-80 %. W początkowym okresie uprawy rośliny mają małe wymagania świetlne.
W czasie pierwszych 2 miesiącach wzrostu natężenie światła 2000-4000 lux, przez kolejne miesiące intensywność do 5000 lux.

II etap - to przesadzanie roślin do doniczek o ø 12 cm, które ustawia się na stołach w zagęszczeniu
60 szt./m². Temp. do 24-27^OC. Wilgotność powietrza 70-80%. Istotnym czynnikiem jest zwiększenie intensywności światła 5000-8000 lux. Roślinom zapewnia się 12 godzin dziennie po upływie 7-9 miesięcy. Storczyki powinny wykształcić 4 duże liście - jest to właściwa wielkość storczyków do inicjacji pąków kwiatostanowych. Podlewanie raz w tygodniu.

III etap - polega na lekkim przechłodzeniu roślin. W tym celu obniża się temp. do 18-20^OC na okres 5-6 tygodni, przy czym konieczne jest też zwiększenie natężenia światła do poziomu 7000-8000 lux.
Od zainicjowania kwiatostanów do zakwitnienia rośliny i sprzedaży upływa jeszcze 2-3 miesięcy.

IV etap - temp. w szklarni powinna wynosić 19-21^OC przy wysokim natężeniu światła 8000-1200 lux. Światło w tym czasie zapewnia dobry rozwój pędów kwiatostanowych. Pędy kwiatostanowe wyrastają najpierw odchylone pod kątem, później prostują się. Dla zapewnienia ładnego pokroju całej rośliny wkłada się je w cienkie drewniane podpórki do których w 2 miejscach przy pomocy plastykowych klamer przymocowuje się kwiatostany.

PODŁOŻE

- Storczyki uprawia się na zagonach w-wa 30 cm i 4-5 szt./m².

- kora sosnowa słabo rozłożona, ziemia liściowa, torf wysoki, piach 5:2:2:1 lub 60% kory + 35% torfu wysokiego + 8% gruboziarnistego piasku

- pH 4,5-6,0

NAWOŻENIE

- od X-II. Nawożenie 2 razy w miesiącu

1L pożywki:

N 130-250 mg

P 50-100 mg

K 100-250 mg

Wiosna-lato:

N:P:K = 2:0,4:2,5

Jesień-zima

N:P:K = 1:0,4:1,7

- Nawożenie przerywany w okresie spoczynku

PLON

50 szt./1m².

---