EWIDENCJA WYNAGRODZEŃ ZA PRACĘ

I ZASADY EWIDENCJI PRACY I PŁACY

Do wynagrodzeń za pracę zalicza się:

• wszystkie wypłaty brutto

• świadczenia w naturze należne za wykonanie określonej pracy

• świadczenia należne z tytułu pracy

wypłacane osobom fizycznym

W jednostkach gospodarczych wynagrodzenia za pracę mogą nastąpić w postaci wynagrodzeń:

1. stałych pracowników jednostki, wynikających z umowy o pracę

2. za wykonanie doraźnych usług, związanych głównie ze świadczeniem osobistej pracy, dla realizacji których - ze względu na ich doraźny charakter bądź też ze względu na niewielkie rozmiary - nie jest przewidziane zatrudnienie pracownika na stałe.

Wynagrodzenia za pracę mogą być sprowadzone do dwóch podstawowych form:

1. wynagrodzenia za czas pracy:

• rzeczywisty, mierzony liczbą rejestrowanych godzin obecności - dotyczy

pracowników fizycznych

• umowny, mierzony pensum (pensja) - dotyczy pracowników umysłowych

2. wynagrodzenia za rezultaty pracy.

Rozróżnia się też dwa podstawowe systemy wynagrodzenia pracowników za czas pracy:

1. system czasowy prosty, przy którym wynagrodzenie oblicza się jako iloczyn czasu pracy oraz stawki za jednostkę czasu

2. system czasowy z premią, przy którym wynagrodzenie oblicza się według systemu czasowego prostego i uzupełnia premią za wydajność i jakość pracy, albo - jak np. w handlu detalicznym premia za obrót mierzony wielkością sprzedaży lub zrealizowanej marży

Wynagrodzenie pracownika za rezultaty pracy może być obliczone przy zastosowaniu:

1. systemu akordu prostego, przy którym wysokość wynagrodzenia stanowi iloczyn ilości wykonanej produkcji mierzonej jej ilością lub koniecznym do wykonania czasem pracy wg norm i stawki za jednostkę produktu lub godzinę czasu wg norm

2. systemu akordu progresywnego, przy którym wysokość wynagrodzenia oblicza się w analogiczny sposób jak przy akordzie prostym, z tym że stawka za jednostkę produktu po przekroczeniu normy zostaje podwyższona

3. systemu akordowo - premiowego, przy którym - oprócz wynagrodzenia obliczonego wg zasad akordu prostego - uwzględnia się premię za właściwe wykonanie lub przekroczenie norm.

Podstawowe dokumenty źródłowe , służące do ewidencji rezultatów pracy oraz płac pracowników fizycznych:

1. karty zarobkowe

• ujmuje się w nich ogół prac wykonanych przez pracowników w ciągu pewnego

okresu (na ogół miesiąca)

• stosuje się je wtedy, gdy pracownik wykonuje stale takie same czynności związane

z wytwarzaniem wyrobu lub miejscem pracy

2. karty zleceniowe

• ujmuje się w nich czynności wykonywane przez zespół pracowników (brygadę)

• stosuje się je gdy kilku pracowników wykonuje jeden wyrób (robotę, usługę)

3. karty robocze (karty pracy)

• są wystawiane na poszczególne operacje produkcyjne, zgodnie z procesem

technologicznym

• są najczęściej stosowanym dokumentem płac (mimo, iż wykazują szereg wad),

zwłaszcza w przemyśle przetwórczym

• dotyczą jednej operacji produkcyjnej, a tym samym jednego produktu i jednego

pracownika, stąd łatwość ustalenia wynagrodzenia pracownika oraz kosztu

wytwarzanego produktu

Dokumenty źródłowe płac są wykorzystywane do sporządzania:

1. kart wynagrodzeń

• służą do ustalenia miesięcznego lub dwutygodniowego zarobku każdego robotnika

• zapisy na kratach następują bieżąco w miarę napływu odpowiednich dokumentów

źródłowych

• po zakończeniu okresu, za który sporządza się kartę wynagrodzeń, oblicza się

zarobek brutto

2. list płac

• ujmują łączne wynagrodzenie pracownika za okres obrachunkowy (np. miesiąc)

• sporządza je sekcja księgowości zarobkowej w dziale księgowości

• podstawą ich sporządzania są:

• miesięczne płace podstawowe wynikające z umowy o pracę powiększone np. o

premie uznaniowe - dla pracowników umysłowych

• zarobki wynikające z uprzednio sporządzonych kart wynagrodzeń - dla

pracowników fizycznych

• ustalona w ten sposób suma wynagrodzenia brutto jest następnie na liście płac

pomniejszana o wszelkiego rodzaju potrącenia obowiązkowe i dobrowolne

• do potrąceń obowiązkowych, na dokonanie których nie jest potrzebna zgoda

pracownika, zalicza się podatek dochodowy od osób fizycznych oraz potrącenia

na podstawie tytułów egzekucyjnych i wykonawczych, jak zasądzone należności

za alimenty, niedobory, zaległe podatki, grzywny, kary itp.

• do potrąceń dobrowolnych zalicza się te sumy, na potrącenie których w liście

płac pracownik wyraził zgodę na piśmie, np. składki i spłaty zaciągniętych

pożyczek z kasy zapomogowo - pożyczkowej, składki na rzecz związków

zawodowych itp.

• po odjęciu od wynagrodzeń brutto potrąceń obowiązkowych i dobrowolnych

uzyskuje się wynagrodzenie netto, należne pracownikowi. Wynagrodzenie netto

jest zazwyczaj wypłacane pracownikom umysłowym raz w miesiącu, zaś

pracownikom fizycznym również miesięcznie lub w dwóch ratach (co dwa

tygodnie: zaliczka i wyrównanie)

3. rozdzielników płac

• służą do podziału wynagrodzeń wg miejsc pracy, na których one powstały oraz celu

wykonywanej pracy

• jest sporządzany przez dział księgowości na podstawie kart roboczych lub innych

dokumentów płacowych i list pracowników umysłowych

• w rozdzielniku grupuje się wynagrodzenia brutto, ujęte w listach płac, w przekroju

komórek organizacyjnych lub wytwarzanych produktów względnie jednocześnie w

obu przekrojach

Jednostki gospodarcze oprócz wynagrodzeń wypłacanych pracownikom są obowiązane do pokrywania kosztów ustawowego ubezpieczenia pracowników na wypadek choroby, nieszczęśliwych wypadków przy pracy, niezdolności do pracy, zasiłków rodzinnych, rent, emerytur itp. oraz na fundusz pracy. Składki te są obliczane w stosunku procentowym (45% na ubezpieczenie społeczne, 3% na fundusz pracy, oraz 0,18 na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych) głównie od wynagrodzeń pracowników. Wymagane składki opłacane są na rzecz ZUS i ujmowane na koncie „Świadczenia na rzecz pracowników”

Dodatkowo na koncie „Świadczenia na rzecz pracowników” ujmuje się:

• odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

• dopłaty do okresowych biletów na dojazdy pracowników do pracy

• koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

• odzież ochronną i roboczą

• szkolenie pracowników

• ubezpieczenia osobowe pracowników

• koszty okresowych badań lekarskich

II EWIDENCJA PŁAC I ROZRACHUNKÓW Z PRACOWNIKAMI

Ewidencja płac i rozrachunków z tytułu wynagrodzeń służy zarówno do ustalenia łącznej wysokości płac oraz poszczególnych składników wynagrodzenia należnego każdemu pracownikowi za jego pracę, potrąceń od płac, wypłat oraz rozrachunków z pracownikami, jak i kontroli łącznej sumy wynagrodzeń i ich części składowych.

Do ewidencji wynagrodzeń pracowników służy konto „Rozrachunki z pracownikami” i prowadzone do niego konta analityczne poszczególnych pracowników. Na stronie Ct tego konta księguje się wszystkie należne pracownikom wynagrodzenia brutto, wynikające z list płac, natomiast na stronie Dt - wypłacone zaliczki, potrącenia obowiązkowe i dobrowolne oraz wypłacone wynagrodzenia. Saldo kredytowe konta „Rozrachunki z pracownikami” wyraża zobowiązanie wobec pracowników z tytułu nie podjętych płac. Saldo debetowe oznacza wypłacone zaliczki, nie rozliczone do końca miesiąca oraz ewentualne nadpłaty wynagrodzeń.

Kontrolę łącznej sumy wynagrodzeń i ich części składowych niekiedy prowadzi się na specjalnym dodatkowym koncie „Rozliczenia wynagrodzeń”. Konto to spełnia dwa zadania:

1. ułatwia kontrolę sum wypłacanych pracownikom z różnych tytułów; w tym celu do

konta tego prowadzi się konta analityczne, dzięki którym można ustalić wysokość

rodzajów wynagrodzeń

2. umożliwia ujęcie ogólnej sumy wynagrodzeń i zaksięgowanie ich na odpowiednie

konta

Suma brutto wynikająca z listy płac jest księgowana: Dt konto „Rozliczenie wynagrodzeń” i Ct konto „Rozrachunki z pracownikami”. Następnie ta sama suma, lecz w innym układzie jest księgowana: Dt odpowiednie konta kosztów i Ct konto „Rozliczenie wynagrodzeń”. Konto „Rozliczenie wynagrodzeń” nie może wykazywać żadnego salda na koniec okresu sprawozdawczego.

Oprócz rozrachunków z pracownikami z tytułu wynagrodzeń mogą nastąpić również rozrachunki z innych tytułów, wśród których najpoważniejszą pozycję stanowią rozrachunki z tytułu podróży służbowych i zaliczek.

Jednostka może delegować pracowników do wykonania określonych czynności służbowych na obszarze kraju lub poza jego granicami. W każdym wypadku koszty podróży służbowych składają się z dwóch elementów:

1. zwrotu poniesionych przez pracownika kosztów przejazdu oraz kosztów noclegu

2. diety, które mają zrekompensować wyższe koszty wyżywienia poza domem

Koszty delegacji służbowych stanowią koszty działalności jednostki gospodarczej i obciążają specjalne konto „Pozostałe koszty”

---