1. Pojęcie prawa gospodarczego

Pojęcie prawa administracyjnego gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem zakresu regulacji prawnej i stosunku do prawa administracyjnego i gospodarczego. Termin prawo gospodarcze jest wieloznaczny. Jest to zespół norm określających podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy "Prawo o działalności gospodarczej". Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumiemy pracę zarobkową ,zawodową, we własnym imieniu, zorganizowaną o charakterze ciągłym (nie stałym - może być jednorazowa) PGP jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce określa jego zakres odzwierciedla powinności państwa wobec gospodarki w postaci norm prawnych (formułuje prawa i obowiązki przedsiębiorców, reguluje normatywnie stosunki własnościowe, zasady gospodarowania, formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej, zakres i formy państwowej ochrony prawnej powyższych stosunków gospodarczych, normuje regulacje prawne dot dóbr publicznych w tym własności państwowej i komunalnej - reguluje zasady gospodarowania składnikami tego majątku).Określa się nim jedną z gałęzi prawa lub jedna z dyscyplin naukowych, obejmuje swym zakresem normy będące wynikiem zastosowania różnych metod regulacji, przede wszystkim cywilnej i administracyjnej. W prawie gospodarczym występują główne normy cywilnoprawne, odznaczające się równorzędnym traktowaniem stron (cywilna metoda regulacji), a oprócz nich normy administracyjne odnoszące się do stosunków, w których organy administracji gospodarczych występują obok podmiotów prowadzących działalność operatywno - gospodarczą z pozycji władczych (administracyjna metoda regulacji). Termin prawo gospodarcze oznacza również pewną dyscyplinę dydaktyczną zwłaszcza na studiach ekonomicznych. Uważa się, że przedmiotem normowania prawa gospodarczego - zarówno publicznego, jak i prywatnego -jest życie gospodarcze. Dział prawa publicznego obejmuje ustrój społeczno-gospodarczy, działalność interwencyjną państw dziedzinie gospodarki (kompetencje i formy działań swobodnej działalności gospodarczej), ochronę administracyjno -prawną przedsiębiorców, ich prawo zrzeszania się obligatoryjnego lub dobrowolnego, a także prawo zrzesz nią się konsumentów, pracowników, pracodawców. Gospodarka jest poddana regulacji różnych dziedzin prawa - prywatnego, handlowego, cywilnego, czy finansowego. Normy prawa administracyjnego gospodarczego ograniczają wolność gospodarczą. Publiczne prawo gospodarcze jest prawo interwencji państwa i jego organów oraz aparatu w sferze gospodarczej. Publiczne prawo gospodarcze ma zapewniać funkcjonowanie gospodarki, lecz jednocześnie prawo to określa granice polityki gospodarczej państwa wywodzące się z podstawowych zasad konstytucyjnych. Prawo gospodarcze publiczne jest to zbiór norm prawnych należących do różnych gałęzi prawa, głównie prawa cywilnego, administracyjnego i finansowego, regulujących stosunki _Społeczne powstające w toku szeroko rozumianej działalności gospodarczej. Jest to nie tylko bezpośrednia działalność gospodarcza wykonywana przez przedsiębior­ców polegająca na produkcji oraz wymianie dóbr i usług, lecz także działalność organów państwowych, wykonują­cych funkcje reglamentacyjne w gospodarce narodowej. Normy prawa gospodarczego publicznego graniczą z normami innych działów prawa publicznego, a więc prawa konstytucyjnego, administracyjnego, finansowego, międzynarodowego publicznego, pracy itp.

2. Źródła prawa gospodarczego

Źródła prawa administracyjnego gospodarczego w znaczeniu:

1.Formalnym - każdy akt, dokument decyzje w danym systemie prawa uznawana jest za źródło prawa np. konstytucja, ustawy, rozporządzenia w innych krajach np. precedens zwyczaj. Konstytucja w III rozdziale „uporządkowała” źródła prawa. Dzieli akty normatywne na Powszechnie obowiązujące - mają moc wiążącą do wszystkich podmiotów. Istnieje wymóg publikacji Wewnętrzne - wiąże podmioty, które są wewnętrznie podporządkowane. Konstytucja - zmiana następuje w trybie szczególnym. Przepisy konstytucji stosuje się bezpośrednio, jest to problem złożony istnieje TK - dorobek doktryny wciąż się rozrasta. Ustawy - szczególne materie są uregulowane w ustawie np. podatki, wprowadzanie stanów nadzwyczajnych itd. Rozporządzenia - istnieje tylko pięć podmiotów, które mogą wydawać rozporządzenia są to: Prezydent, P R.M, R.M, ministrowie, KRRiTv. Rozporządzanie jest to akt wykonawczy do ustawy. Wiele z rozporządzeń nie jest wydawanych terminowo. Premier ma władzę bardzo mocną. Akty prawa miejscowego - obejmują przede wszystkim organy samorządu terytorialnego = Rady Gminy Akty normatywne wewnętrzne - akty kierownicze, podlegają kontroli, co do ich zgodności kompetentny w tym zakresie jest TK. W prawie gospodarczym maja szerokie zastosowanie, nie mogą ustanawiać obowiązków w stosunku do obywateli wiążą podmioty kierowniczo podporządkowane.

2. Poznawczym - dokumenty, obiekty rozróżniamy Oficjalne - urzędowe dzienniki publikacyjne - mają one moc wiążącą Nieoficjalne - dokumenty i obiekty np. książki zbiory aktów normatywnych np. gazeta Rzeczpospolita i wkładka prawna do tej gazety

3. Materialnym - odnosi się do czynów społecznych, moralnych, religijnych, które mają wpływ na proces tworzenia prawa. Przez źródła prawa administracyjnego należy rozumieć formy, w jakich się przejawia i w jakich jest podawany przedsiębiorstwom do przestrzegania, wola państwa w zakresie spraw dotyczących gospodarowania. Źródła prawa gospodarczego administracyjnego - są one liczne cechuje je znaczna obszerność mała stabilność. Wiele częstych zmian - nie jest to zbyt pozytywne zjawisko. Kodeks cywilny ustawa z 1964r - wielokrotnie nowelizowana. Największa nowelizacja w 1990 r. Tylko te przepisy, które dotyczą prawa gospodarczego Ustawy - np. o przedsiębiorstwach państwowych - o samorządach załogi w przedsiębiorstwach państwowych z roku 1981. Ustawa z 1989 z maja o rozpoznawaniu przez sądy gospodarcze spraw gospodarczych 1993 o zwalczaniu nierównej konkurencji NEF komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. KRS z 1997 Prawo bankowe Ustawa o finansach publicznych Prawo dewizowe Prawo o działalności gospodarczej Kodeks spółek handlowych ochronie konkurencji i konsumentów.

3. Zasady publicznego prawa gospodarczego.

Szczególna rola zasad prawa w systemie prawa polega na tym, że:

1. Wyznaczają one kierunki działań prawotwórczych, wskazując, jakie stany rzeczy pracodawca powinien osiągnąć poprzez tworzenie prawa oraz jakich wartości w procesie prawodawczym nie powinny naruszać

2. Ukierunkowuje proces interpretacji przepisów prawnych

3. Wskazują kierunki stosowania prawa, a w szczególności sposoby czynienia użytku tzw. Luzów decyzyjnych

4. Ukierunkowują sposób czynienie użytku z różnych, przysługujących określonym podmiotom praw.

W nauce prawa publicznego prawa gospodarczego panuje przekonanie, że podstawowe zasady prawa nie różnią się absolutnie niczym od podstawowych zasad prawa publicznego, natomiast tylko część zasad prawa publicznego gospodarczego stanowi wkład do skarbnicy zasad prawa publicznego w ogóle. Są to w szczególności:

5. zasada wolności handlu i przemysłu

6. zasada wolności konkurencji

7. zasada prawa własności

8. zasada interwencjonalizmu państwowego

9. zasada demokracji gospodarczej

10. zasada nacjonalizmu

11. zasada planowania

Z kolei do podstawowych zasad prawa publicznego znajdujących zastosowanie w prawie gospodarczym publicznym zaliczano:

12. zasadę równości w sferze gospodarczej

13. zasada nie działania prawa wstecz

Z jednej strony obejmuje ona zasady, które odnoszą się pozornie tylko do przedsiębiorców i z myślą o nich są wysuwane, lecz jednocześnie należą on do katalogu zasad publicznego prawa gospodarczego, ponieważ normy tego prawa mają chronić właśnie wartości podniesione do rangi zasad. Są to zasady:

14. wolności gospodarczej
    ( w zakresie podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej i wyboru formy organizacyjno prawnej tej działalności)

15. samodzielności gospodarczej i finansowej przedsiębiorców

16. równości przedsiębiorców co do prawa

17. dobrowolnego zrzeszenia się przedsiębiorców, pracodawców, pracowników, konsumentów

Z drugiej strony katalog zasad prawa gospodarczego publicznego zawiera uwarunkowania, które odnoszą się pozornie tylko do państwa i jego zadań w gospodarce i z myślą o nim są formułowane, chociaż w rzeczywistości chronią przede wszystkim przedsiębiorców. Są to zasady:

• praworządności ingerencji państwa w sferę gospodarczą

• demokracji gospodarczej

• ochrony gospodarczych interesów publicznych

• państwowej ochrony stosunków gospodarczych ( ochrony prawnej własności środków produkcji, ochrony prawnej uczciwej konkurencji, ochrony prawnej siły roboczej, ochrony prawnej konsumenta).

Obydwa katalogi wzajemnie uzupełniają się, tworząc zamknięty zespół reguł, na podstawie których można wprowadzić określony typ gospodarki i normować go prawnie.

4. Typy zachowań państwa wobec gospodarki.

Można wyróżnić trzy typy zachowań państwa względem gospodarki, które mają na celu:

1. utrzymanie przez państwo istniejącego typu gospodarki i związanego z nim rodzaju modelu

2. zmianę modelu gospodarki, przy zachowaniu istniejącego typu gospodarki

3. stworzenie nowego typu gospodarki i wyboru określonego modelu, związanego z danym typem gospodarki.

Typ pierwszy (zasadniczy) - państwo chroni typ państwa i rodzaj modelu gospodarczego. Zasadniczy typ zachowań państwa względem gospodarki polega na ochronie przez państwo istniejącego typu gospodarki i związanego z nim modelu gospodarki, zakładając, że istniejący model gospodarki służy panowaniu klasowemu i umożliwia realizację ogólnospołecznych funkcji państwa. W założeniu tym tkwi również zgodność między typem , rodzajem , forami i metodami zachowań państwa. Oznacz to, że typ gospodarki opiera się ideologii klasy rządzącej, co uruchamia zgodne z tą ideologią formy i metody zachowań państwa.

Typ drugi - państwo zmienia model gospodarki, zachowując jej typ. Drugi typ zachowań państwa wobec gospodarki polega na ochronie istniejącego typu gospodarki i jednoczesnej zmianie modelu gospodarki. Przyczyny zmian modelowych mogą być różne. Mogą one tworzyć nawet konieczność podjęcia przez państwo inicjatyw zmierzających do zmiany modelu gospodarki , ponieważ brak takiej zmiany może zagrażać upadkiem danego typu gospodarki. Państwo może więc inicjować, przeprowadzać, kontrolować lub co najmniej sprzyjać dokonaniu reform gospodarczych. Często są one zresztą niemożliwe do przeprowadzenia bez czynnego udziału państwa. Przeprowadzeniu reform nie zawsze musi towarzyszyć zmiana ideologii ekonomicznej, chociaż radykalizm niektórych reform gospodarczych wyraża się nierzadko właśnie w tym punkcie. Zmiana modelu gospodarki wymaga natomiast z reguły zastosowania innych niż dotychczas form i metod zachowań państwa wobec gospodarki.

Typ trzeci - państwo zmienia gospodarki i rodzaju modelu gospodarczego. Ten typ ma najwięcej kontrowersji. Wątpliwość może dotyczyć kwestii, czy tego rodzaju zmiany dokonać może państwo, skoro zmiana typu gospodarki oznacza zmianę ustroju gospodarczego i związanego z nim ustroju politycznego oznacza praktycznie utratę władzy państwowej przez dotychczasowy układ sił politycznych.

Zadania państwa wiążące się z przejściem do nowego typu gospodarki można ująć wówczas jako pewien ciąg następujących po sobie działań. Obejmuje on:

- dokonanie wyboru typu gospodarki oraz pozyskanie społecznej akceptacji dla danego wyboru.

- usankcjonowanie dokonanego wyboru pod względem formalnoprawnym

- stworzenie warunków do wprowadzenia wybranego typu gospodarki

- udział państwa we wdrożeniu nowego typu gospodarki.

Wyboru typy gospodarki dokonują te siły polityczne, które zdobędą władzę polityczną w państwie i stały się siłami panującymi.

Pod względem prawnym stworzenie nowego typu gospodarki oznacza konieczność normatywnego określenia ustroju gospodarczego państwa. Pojęciem tym obejmujemy:

1. stosunki własnościowe będące podstawą gospodarowania

2. zasady gospodarowania typowe dla danego układu stosunków własnościowych

3. strukturę przedsiębiorców

4. prawa ekonomiczne i mechanizmy gospodarcze chronione przez państwo

5. organizację i formy prawne ingerencji państwa w stosunki gospodarcze w skali makro i mikroekonomicznej.

5. Podstawy doktrynalne zachowań państwa wobec gospodarki / noeliberalizm gospodarczy.

Każdy trzech typów zachowań państwa wobec gospodarki ma swoje podłoże ideologiczne, któremu służy i które jednocześnie wyraża. Określona ideologia jest związana z interesami danej grupy społecznej. Ideologia ma również władza jako grupa rządząca. Przyjmuje ją nie tylko za swoją, lecz stara się narzucić innym, aby uczynić własną ideologię zjawiskiem oficjalnym i powszechnym. Nie ulega zatem wątpliwości, że wpływ doktryny na praktykę jest bezsporny, chociaż z teoretycznego punktu widzenia jest to zagadnienie złożone. Stosunek ideologiczny państwa wobec gospodarki ulegał ewolucji wraz z rozwojem stosunków społeczno - gospodarczych. W starożytności tak jak współcześnie znajdujemy wiele dowodów poświadczających tezę, iż nigdy stosunek panującego państwa nie był obojętny wobec gospodarki. Różne były jednak tego przyczyny i natężenie. Ideologia służyła uzasadnieniu zachowań państwa wobec gospodarki. Taką rolę wypełnia również współcześnie. Chodzi jedynie o zwrócenie uwagi na to, że tak jak w odniesieniu do gospodarki planowej prezentowany był w zasadzie jeden typ ideologii, tak w odniesieniu do gospodarki rynkowej formułuje się wiele doktryn ekonomicznych, które nie godząc w istotę tej gospodarki w różny sposób ujmują rolę państwa w gospodarce.

Neoliberalizm gospodarczy - przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku stanowił okres erupcji neoliberalizmu gospodarczego. Stał się on doktryną powszechnie uznawaną i praktykowaną przez nowe elity władzy, które przejmowały stery rządów w wielu wysoko rozwiniętych krajach kapitalistycznych. Pierwszy nawrót do doktryny neoliberalizmu dokonał się w Wielkiej Brytanii w kwietniu 1979r. w wyniku zwycięstwa wyborczego partii konserwatystów. W Stanach Zjednoczonych ta doktryna zagościła w 1980roku z datą wyboru na prezydenta Ronalda Regana.

Neoliberalizm współczesny określony jest mianem EKONOMII PODAŻY. Jest jednak zbiorem dość ogólnych poglądów dotyczących właściwości systemu gospodarczego, polityki ekonomicznej i roli państwa w gospodarce pozostających w opozycji d popytowej orientacji keynesowskiej. Zasadnicze są dwie główne tezy ekonomii podaży.

• Prymat produkcji

• Rynek stanowi najefektywniejszy mechanizm

Próby ujęcia poglądów neoliberalnych w pewną charakterystyczną całość można dokonać, wyróżniając trzy zasadnicze szkoły tego kierunku:

• Londyńską - Głównym przedstawicielem był Fredrich Augusta von Hayeja.

• Fryburska (ordoliberalizm)- Głównym przedstawicielem był W. Encken.

• Chicagowska (monetaryz) - Głównym przedstawicielem był Milton Friedman.

6. Formy zachowań państwa wobec gospodarki/ pojęcie i rodzaje/

Istnieje ścisła zależność między typem i rodzajem zachowań państwa wobec gospodarki a formami, środkami i metodami tych zachowań. Zachowani określonego typu i rodzaju nie mogą bowiem manifestować się na zewnątrz w dowolnej formy. Pojęcia formy nie zawęża się przy tym do jurydycznego ujęcia, ponieważ zachowania te przejawiają się nie tylko w czynnościach prawnych podejmowanych przez organy reprezentujące państwo. Do każdego typu i rodzaju zachowań państwa wobec gospodarki odnoszą się trzy podstawowe formy zachowań :

1. Tworzenie prawa - pod względem podmiotowym prawna regulacja stosunków gospodarczych dotyczy 2 układów: stosunki poziome regulowane przepisami prawa prywatnego- wzajemne uprawnienia i obowiązki uczestników stosunków prawnych) oraz stosunków pionowych regulowanych przepisami prawa publicznego - uprawnienia i obowiązki prawne przedsiębiorców wobec państwa i nawzajem. Oddzielnym problem jest tu zakres regulacji prawnych dot. stosunków pionowych (zakres ingerencji państwa w stosunki gospodarcze) i poziomych (państwo jako organ spełniający f. ogólnospołeczne i stojący na straży prawnej ochrony funkcjonowania rynku i jego uczestników dając im jednocześnie możliwość dochodzenia swych roszczeń np. w kwestiach np. pracodawca - pracownik)

2. Programowanie gospodarcze -planowanie makroekonomiczne w gospodarce rynkowej stanowi instrument interwencjonalizmu państwowego, należy do najmłodszych form działalności państwa. Do krajów o najdłuższej tradycji planowania zalicza się min Japonię Niemcy, Szwecję. Planowanie gospodarcze występuje w krajach o gospodarce rynkowej i przyjmuje 1 z 3 form:

• koniunkturalną - koncentruje się na osiągnięciu ogólnej równowagi gospodarczej (przy pełnym zatrudnieniu i niskim poziomie inflacji)oraz równowagi bilansu płatniczego. Ma postać krótko i średnioterminowych prognoz. Wykorzystuje w tym celu głównie politykę fiskalna i pieniężną

• częściowo strukturalną - stosowana do realizacji zadań średnioterminowych jak i w krótki czasie. Ta forma powstała w Holandii i stanowi pochodną państwowej polityki budżetowej

• strukturalną - jej głównym celem jest zapewnienie wzrostu gospodarczego w dłuższym czasie oraz umożliwienie dokonania odpowiednich przemian strukturalnych .

Obecnie coraz częściej przechodzi się od planowania koniunkturalnego do strukturalnego, z krótkoterminowego do długookresowego, od planowania w skali regionu do planowania w skali ponadpaństwowej (programy przekształceń w UE)

- planowanie indykatywne -kolejna z form pan. Planowania gospodarczego którego cechą jest to, że plany te nie zawierają normatywnych zadań dla sektora prywatnego. Plan taki stanowi informację o przewidywanym kształtowaniu się sytuacji gospodarczej oraz zakładanych działaniach rządu - bez zobowiązań wobec społeczeństwa

• Realizacja polityki gospodarczej - służy realizacji zadań państwa wobec gospodarki (polega na podejmowaniu przez nie różnego rodzaju zadań opartych na systemie prawnym a jej zakres i intensywność zależy od rodzaju i typu zachowań państw wobec gospodarki). Realizacja polityki przyjmuje postać działań :

organizatorskich (wobec sektora państwowego -tworzenie, przekształcanie i likwidację pp, w państwie opartym na gospodarce prywatnej - brak szerokich dz. organizatorskich, głównie reprezentacja kraju w międzynarodowych organizacjach gospodarczych)

koordynacyjnych (podlegają im wszystkie zjawiska i podmioty gospodarcze, służ ą one do realizacji zadań państwa w gospodarce)

reglamentacyjnych ( polega na stosowaniu środków prawnych o charakterze imperatywnym i mającym na celu stworzenie warunków niezbędnych do prawidłowego przebiegu organizacji stos. Gospodarczych, jest to możliwość wkraczania administracji w sferę uprawnień przedsiębiorców (szerzej jest stosowana w warunkach kryzysowych - wtedy najczęściej dot ustalania cen urzędowych na podstawowe środki spożycia oraz eksploatacji surowców i paliw.)

ekonomiczno-finansowych (państwo w ten sposób może motywować do podejmowania dz.gosp sferach którymi nie są zainteresowani prywatni przedsiębiorcy a które wymagają podjęcia ze względów społecznych i wreszcie zniechęcać do wykonywani innych)

nadzorczych (mają one na celu zapewnienie prawidłowej organizacji i funkcjonowania ustalonego porządku gospodarczego oraz usuwanie wszelkich nieprawidłowości powstających w tym zakresie)

kontrolnych (sprawdzenie i ocena realizacji obowiązków przedsiębiorców wobec państwa oraz ich zachowań wobec praw ekonomicznych chronionych przez państwo. Może być wykonywana przez organy państwowe jak i specjalny aparat kontrolny)

ochronnych (wynika z ochronnych funkcji państwa, podlega jej typ gospodarki, wszyscy uczestnicy stosunków gosp oraz konsumenci - dot to szczególnie naruszenia praw konkurencji, praktyk monopolistycznych, naruszania umów etc)

7. Rada Ministrów w systemie administracji gospodarczej.

Rada Ministrów ( rząd ) jest organem władzy wykonawczej, która na co dzień kieruje państwem. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną. Stoi na czele całego systemu administracji rządowej. Do Rady Ministrów należą decyzje we wszystkich sprawach polityki państwa, których ustawy nie zastrzegły dla Prezydenta, albo innego organu administracji państwowej. W szczególności Rada Ministrów:
- zapewnia wykonanie ustaw;
- wydaje rozporządzenia;
- koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej;
- chroni interesy Skarbu Państwa;
- uchwala projekty budżetu państwa;
- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne państwa oraz porządek publiczny;
- sprawuje kierownictwo w dziedzinie w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacji międzynarodowych;
- zawiera rozmowy międzynarodowe;
- sprawuje kierownictwo w dziedzinie obronności kraju;
Premier jest Prezesem Rady Ministrów. Rada Ministrów to premier i ministrowie. Konstytucja przyznaje Radzie Ministrów dosyć szerokie uprawnienia i niemałe obowiązki. Zarówno poszczególni ministrowie, premier jak i cały rząd mogą wydawać rozporządzenia i zarządzenia, które mają moc obowiązujące prawa. Delegacje do wydawania tych aktów daje konkretna ustawa, a akty te mają charakter precyzujący ustawę. Ponadto Rada Ministrów :

• uchwala projekt budżetu państwa,

• zapewnia wykonanie ustaw,

• koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

• chroni interesy Skarbu Państwa,

• kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

• zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

• sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

• zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

• sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

• określa organizację i tryb swojej pracy.

Rada Ministrów w świetle Konstytucji zajmuje się sprawami polityki państwa nie zastrzeżonymi dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego. Do rady Ministrów należy zapewnienie wykonania ustaw, co uzasadnia nie tylko wydawanie rozporządzeń jako aktów wykonawczych do ustaw. Rada Ministrów powinna swoją swoją aktywność prawotwórczą rozwijać przede wszystkim poprzez opracowywanie i zgłaszanie Sejmowi projektów ustaw niezbędnych z punktu widzenia realizacji zadań państwa wobec gospodarki. Rada Ministrów pełni silne funkcji, a mianowicie:

1. kierowanie

2. koordynowanie

3. kontrolowanie prac organów administracji rządowej

Organy wewnętrzne Rady Ministrów mają charakter stały lub doraźnie tworzonych komitetów. Tworzy się jako organy pomocnicze i opiniodawcze Rady ministrów. Aktualnie są to:

• Komitet ekonomiczny

• Komitet społeczny

• Komitet spraw obronnych

• Komitet do spraw polityki regionalnej i zrównoważonego rozwoju.

W sprawach makroekonomicznych podstawowe znaczenie ma komitet ekonomiczny. Do zakresu jego działania należą sprawy projektów aktów normatywnych i projektów programów oraz analiz i sprawozdań dotyczących polityki gospodarczej państwa.

8. Ministrowie jako organy administracji gospodarczej.

9. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych jako urząd centralny w systemie administracji gospodarczej.

Rządowe Centrum Studiów Strategicznych (RCSS) istnieje od 1 stycznia 1997 roku. Jest państwową jednostką organizacyjną podległą Prezesowi Rady Ministrów. RCSS prowadzi prace służące Prezesowi Rady Ministrów, w tym związane z pracami Rady Ministrów, do programowania strategicznego oraz prognozowania rozwoju gospodarczego i społecznego. Prezesem Rządowego Centrum Studiów Strategicznych jest Pan prof. dr hab. Mirosław Pietrewicz. Jego zastępcą jest Pan dr hab. Zbigniew Strzelecki - Wiceprezes RCSS, Dyrektorem Generalnym RCSS jest Pani Monika Rolnik.

Do zadań Rządowego Centrum Studiów Strategicznych należy:

• przygotowywanie prognoz oraz długookresowych, strategicznych programów rozwoju gospodarczego i społecznego;

• przygotowywanie koncepcji i programów polityki zagospodarowania przestrzennego kraju oraz długofalowych strategii rozwoju regionalnego kraju;

• opracowywanie ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju oraz długofalowych koncepcji polityki zagranicznej;

• opracowywanie ocen funkcjonalności struktur państwa i sprawności ich działania;

• analizowanie zgodności przebiegu realizacji programów krótkookresowych i średniookresowych ze strategicznymi programami długookresowymi oraz opracowywanie informacji o stwierdzonych niezgodnościach;

• analizowanie zgodności przebiegu realizacji programów wojewódzkich z narodową strategią rozwoju regionalnego i długofalową strategią rozwoju regionalnego kraju oraz opracowywanie informacji o stwierdzonych niezgodnościach;

• sporządzanie ocen skutków społeczno-gospodarczych projektowanych regulacji;

• przygotowywanie innych analiz, prognoz, koncepcji, programów i ocen zleconych przez Prezesa Rady Ministrów,

10. Terenowa administracja rządowa w systemie administracji gospodarczej.

Zadania administracji rządowej w terenie wykonują (wg ustawy z 5.06.98n o adm rządowej w województwie):

• wojewoda sprawujący władze administracji ogólnej (w zakresie gospodarki najważniejsze jego zadania łączą się z reprezentowaniem Skarbu Państwa i wykonywaniem obowiązków organu założycielskiego wobec pp. Wykonuje on również uprawnienia wynikające z przepisów o fundacjach, posiada kompetencje w zakresie komunalizacji mienia gminnego. Wykonuje on swoje zadania przy pomocy wice wojewody, kierowników służb i inspekcji wojewódzkich, urzędu wojewódzkiego i urzędów rejonowych które to nadzoruje)

• działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży

• organy administracji niezespolonej

• organy samorządu terytorialnego jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia

• działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach

• organy innych samorządów jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia

11. Koordynacja działalności administracji gospodarczej.

12. Państwowe plany gospodarcze w świetle prawa polskiego.

13. Zasada wolności gospodarczej w Polsce.

Wolność gospodarcza ma charakter względny, tzn. istnieje w granicach, jakie są wytyczone przez reguły rynku i prawo stanowione przez państwo. Prawodawstwo polskie dotyczące tej wolności jest mozaiką rozwiązań prawnych, nie zawsze spójnych i zgodnych wewnętrznie. W książce autor przedstawił unormowanie wolności gospodarczej w konstytucjach i ustawach zasadniczych wybranych krajów o gospodarce rynkowej oraz w prawie Unii Europejskiej. Na tym tle dokonał oceny stanu prawa polskiego. Analizę oparł na niezwykle bogatym materiale normatywnym. Zasada wolności gospodarczej jest cechą konstytutywną gospodarki rynkowej, podstawą nowego ustroju społeczno-gospodarczego.

Zasadę wolności wprowadza art. 1 u.d.g. stanowiąc, że „podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa”.

Teoretycy liberalizmu ekonomicznego formułowali pogląd, że wolna gra interesów samoczynnie będzie prowa­dzić do harmonii gospodarczej. Natomiast współczesne liberalistyczne wizje wolności gospodarczej przedstawiają m.in. następujące stanowiska:

- gospodarka jest oparta na działaniu mechanizmu rynko­wego w "czystej" postaci (w skali krajowej i międzynaro­dowej ) ,

- należy odrzucić celowość wszelkiej ingerencji państwa w życie gospodarcze,

- wszelka działalność jest optymalnie sterowana przez decyz­je suwerennych nabywców i konsumentów.

Przedstawiciele ordoliberałów (odmiana niemieckiego neoliberalizmu) mówią o wolności gospodarczej i rynku pojmo­wanych w kategoriach uporządkowania. Głosząc potrzebę modernizacji liberalizmu w duchu konserwatywnym, postu­lują zmodyfikowanie pojęcia wolności gospodarczej, wzmoc­nienie funkcji państwa, ograniczenie monopoli i zmianę po­lityki fiskalnej.

Kościół katolicki odnosi się w swoich poglądach do wolności gospodarczej, idei rynku, tworząc m.in. społeczną naukę. Kościół nie odrzuca idei wolnego rynku ani wolności gospodarczej, ale kładzie nacisk na potrzebę, a nawet ko­nieczność wyzwolenia się z jednostronnego, niejednokrotnie opacznego, rozumienia tych pojęć. Społeczna nauka Kościoła głosi, że wolność gospodarcza wyklucza dowolność wybo­rów, a więc i prawo do nieograniczonego bogacenia się. Wolność gospodarcza ma służyć zaspokojeniu potrzeb oraz realizacji innych celów i kierowaniu człowieka ku dobru, które jest ostatecznym celem człowieka.

Papież Jan Paweł II w encyklice Centisimus annus stwierdza, że: "zysk nie jest jedynym regulatorem życia przedsię­biorstwa, a posłuszeństwo prawdzie o Bogu i człowieku jest

pierwszym warunkiem wolności". Przedstawiciele społecznej nauki Kościoła podkreślają, że wolności gospodarczej braku­je perspektywy moralnej, gdyż bezkrytycznie ufa się "niewi­dzialnej ręce rynku".

Pojęcie wolności gospodarczej nie jest pojęciem jedno­rodnym. Składa się na nie zespół różnych wolności i praw, jak prawo własności, wolność osobista, wolność wyboru zaję­cia i miejsca zamieszkania, prawo do przedsiębiorczości, pra­wo do równości wobec prawa z innymi przedsiębiorcami, prawo do wolnej i równej konkurencji, wolności umów itp. Charakter poszczególnych praw decyduje o charakterze wol­ności gospodarczej i jej zakresie. Istnieje wolność od inge­rencji państwa w obszar działalności gospodarczej człowieka i obejmuje ona np. prawo do wolnego i równego rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej w dowolny sposób i dowolnych formach organizacyjnoprawnych oraz swobodnego jej kończenia.

Przyjmuje się , że wolność gospodarcza nie przysługuje podmiotom administracji publicznej.

Zasada wolności gospodarczej zrywa z dominującą w okresie PRL zasadą administracynoprawnej reglamentacji działalności gospodarczej. Konstytucja RP z dn. 2 kwietnia 1997 r. Stanowi, że społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP. Natomiast ograniczenie wolności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

W doktrynie zagadnienie wolności gospodarczej jest ujmowane bardzo różnie. Wielu jej przedstawicieli utożsa­mia pojęcie wolności gospodarczej z pojęciem swobody związa­nej z działalnością gospodarczą. Mają oni na uwadze swo­bodę:

-podejmowania działalności gospodarczej,

-prowadzenia działalności gospodarczej,

- wyboru organizacyjnoprawnej formy, w której działalność gospodarcza ma być prowadzona,

- konkurowania z innymi przedsiębiorcami,

- zbywania własnych towarów i usług oraz kształtowania cen, - decydowania w zakresie zatrudnienia,

- decydowania o sposobie zaangażowania kapitału,

- decydowania o sposobie prowadzenia działalności gospo­darczej, zmiany jej profilu, czasie trwania itp.

Prawne ograniczenia wolności gospodarczej powinny być wprowadzane tylko w ustawach i przy zachowaniu zasady proporcjonalności, według której państwo może wprowa­dzać pewne ograniczenia działalności gospodarczej wyłącz­nie i tylko wtedy, gdy niezbędna jest ochrona interesu pub­licznego, zabezpieczenia porządku konstytucyjnego lub praw osób trzecich. Zasada proporcjonalnego ograniczenia wymaga zachowania: legalności celu publicznego chronio­nego przez ograniczenie, przydatności ograniczenia danego prawa, konieczności ograniczenia (tzn. nie wolno ograni­czać ponad potrzebę) oraz zachowania tzw. proporcjonal­ności w znaczeniu wąskim (tzn. nie można ograniczać prawa dla błahego celu).

są uprawnienia organu założycielskiego?

Organ założycielski może podjąć decyzję o powierzeniu zarządzania przedsiębiorstwem państwowym osobie fizycznej lub prawnej.

Przed zawarciem umowy powinien jednak uzyskać opinię od samorządu załogi przedsiębiorstwa. W przedsiębiorstwie państwowym, w którym zarządca objął swoje obowiązki, organ założycielski ustanawia radę nadzorczą i powierza jej wykonywanie stałego nadzoru nad działalnością przedsiębiorstwa. Pracownicy przedsiębiorstwa wybierają 1/3 rady nadzorczej. Organ założycielski może rozwiązać umowę o zarządzanie przedsiębiorstwem w określonych warunkach nawet ze skutkiem natychmiastowym. Organ założycielski dokonuje kontroli i oceny działalności przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora, ma także prawo władczego wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa, ale tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa może przewidzieć, że uprawnienia organu założycielskiego w zakresie nadzoru mogą być przekazane powołanej przez ten organ radzie nadzorczej. Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wprowadzenia do planu przedsiębiorstwa zadania lub wyznaczyć przedsiębiorstwu zadania poza planem, jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby obrony kraju, w wypadku klęski żywiołowej , bądź w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych. Organ założycielski w razie stwierdzenia, że decyzja dyrektora jest sprzeczna z prawem, wstrzymuje jej wykonanie oraz zobowiązuje dyrektora do jej zmiany lub cofnięcia.

Dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji podjętych wobec przedsiębiorstwa przez organ sprawujący nad nim nadzór. Sprzeciw wraz z uzasadnieniem wnosi się do organu, który decyzję wydał, w terminie 7 dni od daty jej przekazania. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie decyzji. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą lub zysk po opodatkowaniu nie wystarcza na zapłacenie dywidendy obligatoryjnej, organ założycielski w porozumieniu z Ministrem Finansów może wszcząć postępowanie naprawcze, ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Od tej decyzji nie przysługuje sprzeciw. Organ założycielski wyznacza i odwołuje osobę sprawującą zarząd komisaryczny. Z chwilą ustanowienia zarządu komisarycznego organy przedsiębiorstwa ulegają rozwiązaniu, organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa. Kompetencje organów przedsiębiorstwa przechodzą na osobę sprawującą zarząd komisaryczny, która niezwłocznie po jego ustanowieniu jest obowiązana przedstawić organowi założycielskiemu program naprawy przedsiębiorstwa do zatwierdzenia

14. Pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy.

Zakres regulacji ustawy

• zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

• zadania organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy to:

1. zarobkowa działalność

2. wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa, a także poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych

3. wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Nie jest działalnością gospodarczą w tym znaczeniu

• działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego

• wynajmowanie przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów (ale przez nie-rolników już jest działalnością gospodarczą)

Definicje legalne:

1. przedsiębiorca - osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, a także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

2. organ koncesyjny - organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego upoważniony na podstawie ustawy do udzielania, odmowy udzielania, zmiany i cofania koncesji,

3. organ zezwalający - organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego upoważniony na podstawie ustawy do wydawania, odmowy wydania i cofania zezwolenia,

4. osoba zagraniczna:

a) osobę fizyczną mającą stałe miejsce zamieszkania za granicą,

b) osobę prawną z siedzibą za granicą,

c) niemającą osobowości prawnej spółkę osób wymienionych w lit. a) lub lit. b), z siedzibą za granicą,

5. przedsiębiorca zagraniczny - osobę zagraniczną wykonującą działalność gospodarczą za granicą (a więc jeżeli osoba zagraniczna ma siedzibę w Polsce, nie jest traktowana jako przedsiębiorca zagraniczny tylko krajowy),

6. rejestr przedsiębiorców - rejestr przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, utworzonym na podstawie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769 i z 1998 r. Nr 155, poz. 1015),

7. oddział - wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej wykonywaną przez przedsiębiorcę poza głównym miejscem wykonywania działalności (zakładem głównym),

8. oznaczenie przedsiębiorcy - firmę lub nazwę przedsiębiorcy ze wskazaniem formy prawnej, a w przypadku osoby fizycznej - imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwę, pod którą wykonuje działalność gospodarczą.

Przedsiębiorcą nazywa się osobę fizyczną, prawną bądź spółkę prawa handlowego nie mającą osobowości prawnej, a także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dz.gosp, którzy to podejmują i wykonują działalność gospodarczą w myśl ustawy "Prawo o dz. gospod", zawodowo i we własnym imieniu.

• podmioty zagraniczne i krajowe (mali i średni przedsiębiorcy - sens podziału opiera się na umożliwienia tym grupom korzystania z różnego rodzaju udogodnień i ułatwień) oraz przedstawiciele wolnych zawodów o ile wykonywane są one w ramach dz.gosp a nie w ramach stosunku pracy.

• przedsiębiorcami nie są adwokaci notariusze i radcy prawni

Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

jest ona wolna dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.

15. Uniwersalne obowiązki przedsiębiorcy.

Obowiązki ciążące na przedsiębiorcy:

• rejestracja - wpis do rejestru właściwego sądu rejonowego w danym mieście wojewódzkim - dane o przedsiębiorcy: nazwa, logo, oznaczenia towarów, miejsce(adres)siedziby firmy, rodzaj prowadzonej działalności etc. Do obowiązków gmin należy tu dostarczenie nam formularzy, wniosków z tym związanych oraz poinformowania o kosztach i sposobie ich uiszczania. Muszą one również udostępnić wgląd do tzw Europejskiej Klasyfikacji Działalności a także do Centralnego Rejestru Działalności Przedsiębiorców Niewypłacalnych (wgląd tylko do akt osób prawnych - nie fizycznych)

• rejestracja w tzw rejestrach specjalnych (REGON - nr rejestracji statystycznej - Wojewódzkie Urzędy Statystyczne; NIP - numer identyfikacji podatkowej - Urząd Skarbowy; ZUS)

• założenie konta bankowego (podanie go do wiadomości US)

warunki szczegółowe dotyczą przepisów ochrony życia i zdrowia czyli wartości prawnie chronionych:

• szkolenia BHP, PIP - Państwowa Inspekcja Pracy,

• prowadzenie działalności gospodarczej na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów

• spełnianie określonych przepisami prawa warunków wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczących ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska

• zapewnienie, aby działalność gospodarcza była wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych, jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej

• dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, a jednorazowa wartość należności lub zobowiązań przekracza równowartość 3.000 EURO albo równowartość 1.000 EURO w niektórych przypadkach

• zawiadomienia urzędu skarbowego o posiadaniu rachunku bankowego i o wszelkich zmianach w terminie 14 dni.

Niewypełnianie obowiązków podlega karze grzywny.

Oznaczenie -

na zewnątrz powinien być oznaczony zakład główny, oddział oraz inne stałe miejsce wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej (oznaczenie zawiera oznaczenie przedsiębiorcy i zwięzłe określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej).

Obowiązki informacji:

• jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub wysyłkowej - w ofercie musi podać co najmniej następujące dane:

1) oznaczenia przedsiębiorcy,

2) numeru, pod którym przedsiębiorca wpisany jest do rejestru przedsiębiorców, wraz z oznaczeniem sądu rejestrowego,

3) siedziby i adresu przedsiębiorcy

• ma towarach lub opakowaniach należy umieszczać informacje w j. polskim zawierające:

1) oznaczenie przedsiębiorcy - producenta towaru i jego adres,

2) nazwę towaru,

3) inne oznaczenia i informacje wymagane na podstawie odrębnych przepisów.

16. Koncesja i podejmowanie działalności gospodarczej na podstawie koncesji.

Jednym z rodzajów ograniczeń przedmiotowych wolności gospodarczej są koncesje, istniejące także pod rządami ustawy o działalności gospodarczej. Zmienione zostały zasady funkcjonowania koncesji i zakres dziedzin koncesjonowanych.

Dziedziny koncesjonowane w zakresie:

1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,

4) ochrony osób i mienia,

5) transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych,

6) budowy i eksploatacji autostrad płatnych,

7) zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych,

8) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych.

Warunki rozszerzenia listy dziedzin koncesjonowanych

Wprowadzenie innych koncesji w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu zezwolenia oraz wymaga zmiany niniejszej ustawy.

Dziedziny, w których dotychczas niezbędne było posiadanie koncesji można podzielić na dwie grupy (art. 96 ustawy), w których:

• prowadzenie działalności nie wymaga już ani koncesji, ani zezwolenia:

1) przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi,

2) przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi,

3) obrotu dobrami kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r.,

4) usług paszportowych,

5) dokonywania przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty,

6) produkcji, opracowywania, dystrybucji i rozpowszechniania filmów,

7) chowu, hodowli i połowu ryb w wodach śródlądowych,

8) prowadzenia targowisk,

9) transportu morskiego oraz zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej,

10) usług turystycznych, z wyjątkiem organizowania imprez turystycznych i pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych,

11) sportu profesjonalnego,

12) poszukiwania i wydobywania surowców mineralnych znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach wzbogacania kopalin,

• dziedziny dotychczas koncesjonowane, w których wymagane jest uzyskanie zezwolenia w zakresie:

1. wyrobu, rozlewu, oczyszczania, skażania i odwadniania spirytusu oraz wydzielania spirytusu z innego wytworu, a także wyrobu i rozlewu wódek,

2. wytwarzania wyrobów tytoniowych,

3. usług detektywistycznych,

4. produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdów

5. zarządzania lotniskami

6. usług kurierskich, a także pocztowych usług o charakterze powszechnym, polegających na przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek listowych i listów wartościowych o masie powyżej 2.000 g

7. usług telekomunikacyjnych

8. wytwarzania środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, prowadzenia aptek ogólnodostępnych, hurtowni farmaceutycznych, hurtowni środków farmaceutycznych i materiałów medycznych stosowanych wyłącznie u zwierząt, składów celnych i konsygnacyjnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych

9. zakresie konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin

10. obrotu w kraju i z zagranicą zwierzyną żywą, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju

11. obrotu w kraju i z zagranicą tuszami zwierzyny i ich częściami, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju

12. sprzedaży usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla cudzoziemców i polowania za granicą

13. wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich

14. zakresie prowadzenia agencji celnej,

15. obrotu z zagranicą towarami i usługami określonymi na podstawie odrębnych przepisów.

Koncesje i zezwolenia wydane wcześniej w dziedzinach, w których utrzymano udzielanie koncesji lub zezwoleń, zachowują ważność lub stają się zezwoleniami na czas, na który zostały wydane.

Obowiązek uzyskania koncesji wygasa

z mocy prawa, jeżeli do wejścia w życie ustawy nie zostały ustawowo określone zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej oraz udzielania koncesji oraz informacje i dokumenty wymagane do złożenia wniosku o wydanie koncesji.

Zasady udzielania koncesji

Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji oraz ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku następuje w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu (w braku odmiennych regulacji). W przypadku koncesji na obrót materiałami wybuchowymi itp. właściwy minister zwraca się do ministra obrony narodowej o opinię.

Okres obowiązywania koncesji

Koncesję wydaje się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat.

Tryb udzielania koncesji

1. Złożenie wniosku o udzielenie koncesji wraz z niezbędnymi dokumentami

2. uprawnienia organu koncesyjnego do:

• wezwania wnioskodawcy do uzupełnienia brakującej dokumentacji

• kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją

3. decyzja organu koncesyjnego o udzieleniu koncesji, odmowie udzielenia lub ograniczeniu zakresu koncesji w stosunku do wniosku; możliwe jest także czasowe wstrzymanie udzielenia koncesji (ze wzglądu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa.

Kontrola działalności przez organ koncesyjny

Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję; w przypadku stwierdzenia uchybień może żądać ich usunięcia w określonym terminie.

Cofnięcie lub zmiana koncesji

Możliwe jest np. gdy przedsiębiorca nie podjął działalności, rażąco narusza warunki określone w koncesji, a także ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub inny ważny interes publiczny. W przypadku cofnięcia koncesji przedsiębiorca może starać się o ponowne udzielenie koncesji nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu.

Promesa koncesji

Jest to przyrzeczenie wydania koncesji, wydawane na wniosek przedsiębiorcy, który zamierza podjąć działalność w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu. W okresie ważności promesy, który nie może być krótszy niż 6 miesięcy, nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej, chyba że wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków podanych w promesie lub zachodzą okoliczności, które upoważniają do odmowy udzielenia koncesji lub jej ograniczenia.

17. Zezwolenia i podejmowanie działalności gospodarczej na podstawie zezwolenia.

Jest to drugi rodzaj przedmiotowego ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Różni się on od koncesji przede wszystkim tym, iż dziedziny, w których wymagane jest zezwolenie są określone w odrębnych ustawach. Ustawy te określają organy zezwalające, warunki wykonywania działalności objętej zezwoleniami, tryb wydawania, odmowy wydania i cofania zezwoleń.

Zezwolenie jest analogiczne do koncesji, jeżeli chodzi o formę aktu (decyzja administracyjna), promesę zezwolenia, kontrolę działalności gospodarczej, możliwość ponownego starania się o wydanie zezwolenia po jego cofnięciu.

Różnice zezwolenie a koncesja:

1. jeżeli przedsiębiorca spełnia wymagania określone przepisami prawa, organ zezwalający nie może odmówić wydania zezwolenia na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej (można wezwać do uzupełnienia dokumentacji i dokonać kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku). Jeżeli wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej wszystkim wnioskodawcom spełniającym warunki nie jest możliwe - zgodnie z obowiązującymi przepisami regulującymi wykonywanie danego rodzaju działalności gospodarczej - organ zezwalający przeprowadza rozprawę administracyjną

2. czas obowiązywania zezwolenia - wydaje się je na czas nieoznaczony, chyba że wniosek przedsiębiorcy lub przepisy stanowią inaczej; na czas oznaczony wydaje się zezwolenia, jeżeli wydanie zezwolenia wszystkim wnioskodawcom nie jest możliwe.

3. zakres działalności gospodarczej objętej zezwoleniami może się zwiększać w zależności od doraźnych potrzeb państwa.

Cofnięcie zezwolenia

Obligatoryjne w przypadku, gdy:

1) wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem,

2) przedsiębiorca przestał spełniać warunki określone przepisami prawa, wymagane do prowadzenia działalności gospodarczej określonej w zezwoleniu,

3) przedsiębiorca nie usunął, w wyznaczonym przez organ wydający zezwolenie terminie, stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z przepisami prawa regulującymi działalność gospodarczą objętą zezwoleniem.

Fakultatywne w przypadku, gdy:

1) przepisy odrębne tak stanowią,

2) przedsiębiorca nie podjął, mimo wezwania organu zezwalającego, lub zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej, na którą uzyskał zezwolenie, w przypadku, gdy wydanie zezwolenia wszystkim starającym się nie było możliwe.

Zezwolenia wydane na podstawie przepisów obowiązujących do tej pory:

• Jeżeli do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zostaną ustawowo określone zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej oraz wydawania zezwoleń, o których mowa w art. 96 ust. 2, oraz w ustawach odrębnych, jak też nie zostaną wskazane informacje i dokumenty wymagane do złożenia wniosków o wydanie zezwolenia, z mocy prawa wygasa obowiązek uzyskania zezwolenia

• W terminie trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy utrzymuje się w mocy przepisy ustaw odrębnych, na podstawie których wydawane są zezwolenia, o których mowa w art. 96 ust. 2 oraz w ustawach odrębnych, o ile okres ten nie zostanie przedłużony w odrębnej ustawie.

• Ilekroć w dotychczas obowiązujących przepisach używa się terminów "pozwolenie", "upoważnienie", "zgoda", "licencja", oznaczających formy reglamentacji działalności gospodarczej, należy przez to rozumieć "zezwolenie" w rozumieniu niniejszej ustawy.

18. Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne.

Warunki dla cudzoziemców:

• ustawa deroguje ustawę o spółkach z udziałem zagranicznym

• różne zasady:

1. obywatele obcych państw mający zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP - w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej mają takie same prawa jak obywatele polscy

2. osoby zagraniczne (czyli os. fiz. nie mający zezwolenia na osiedlenie się w RP jak i osoby prawne z siedzibą za granicą oraz spółki nie mające os.pr. takich osób, mające siedzibę za granicą) - ich sytuacja zależy od zasady wzajemności:

• na zasadzie wzajemności mogą na terytorium RP podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak przedsiębiorcy mający miejsce pobytu stałego lub siedzibę w Polsce,

• w przypadku braku zasady wzajemności - osoby zagraniczne dla podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą

• tworzyć wyłącznie spółki komandytowe, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne,

• a także przystępować do takich spółek oraz obejmować bądź nabywać ich udziały i akcje.

• podmioty zagraniczne działające na podstawie ustawy z 6.7.1982 r. o zasadach prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez osoby prawne i fizyczne mogą prowadzone przedsiębiorstwo wnieść jako wkład do spółki utworzonej na podst. art. 6 ustawy,

spółki, do których zastosowanie mają przepisy ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym stają się spółkami w rozumieniu art. 6 ustawy.

19. Formy organizacyjno prawne wykonywania działalności gospodarczej.

Formy prowadzenia działalności

Przedsiębiorcy zagraniczni mogą w Polsce tworzyć:

1. oddziały - prowadzą działalność gospodarczą w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego

2. przedstawicielstwa - prowadzą działalność wyłącznie w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.

Warunki utworzenia oddziału

Przedsiębiorcy zagraniczni mogą na zasadzie wzajemności tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium RP, o ile umowy ratyfikowane przez Polskę nie stanowią inaczej. Warunki utworzenia oddziału:

• uzyskanie wpisu do rejestru przedsiębiorców

• przedstawienie dokumentów niezależnie od obowiązków związanych z rejestrem

• ustanowienie osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.

Warunki utworzenia przedstawicielstwa

• wymaga się wpisu do ewidencji przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych prowadzonej przez ministra właściwego do spraw gospodarki; wpisu dokonuje minister po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy zagranicznego (wpis następuje na wniosek po przedłożeniu wymaganych dokumentów)

• o dokonaniu wpisu wydaje się zaświadczenie (ewidencja jest jawna).

Odmowa wpisu do ewidencji

przez ministra właściwego do spraw gospodarki po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy zagranicznego, jeżeli

1) utworzenie przedstawicielstwa zagrażałoby bezpieczeństwu i obronności państwa lub ochronie tajemnicy państwowej albo innemu ważnemu interesowi publicznemu,

2) wniosek, o którym mowa w art. 45 ust. 2, dotyczy działalności wykraczającej poza zakres określony w art. 44 albo zawiera braki, które nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie, a także, gdy do wniosku nie zostały dołączone dokumenty wymienione w art. 46 ust. 2.

Obowiązki oddziału i przedsiębiorstwa:

1) używanie nazwy przedsiębiorcy zagranicznego w języku państwa jego siedziby wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "oddział w Polsce",

2) prowadzenie oddzielnej rachunkowości w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości,

3) zgłaszanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkich zmian stanu faktycznego i prawnego w zakresie zmiany okoliczności, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 2, w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia.

Uprawnienia nadzorcze ministra właściwego do spraw gospodarki

Po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy zagranicznego wydaje on decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez oddział lub przedstawicielstwo w przypadku, gdy:

1) oddział rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 40 pkt 3,

2) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej lub rozporządzania swoim majątkiem,

3) działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu.

W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw gospodarki zawiadamia przedsiębiorcę zagranicznego o obowiązku likwidacji oddziału w oznaczonym terminie.

Likwidacja oddziału lub przedstawicielstwa

stosuje się odpowiednio przepisy ksh o likwidacji spółek z oo.

Wykreślenie z ewidencji

O zakończeniu likwidacji osoba upoważniona do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie jest obowiązana zawiadomić ministra właściwego do spraw gospodarki. Po zakończeniu likwidacji przedstawicielstwa minister właściwy do spraw gospodarki, w drodze decyzji, wykreśla przedstawicielstwo z ewidencji.

20. Przedsiębiorstwo państwowe, jego organy założycielskie i jego tworzenie.

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samo finansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną (wg ustawy z dnia 25 września 1981r. o przedsiębiorstwach państwowych).

Art. 551 KC - przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych i obejmujących wszystko, co wchodzi w jego skład (tj. firmę, znaki towarowe, księgi handlowe, ruchomości i nieruchomości należące do przedsiębiorstwa, produkty, materiały, patenty itd.).

Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:

• Przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych.

• Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej - tworzone są w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb ludności, tj. świadczenia usług w zakresie:

• Inżynierii sanitarnej;

• Komunikacji miejskiej;

• Zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną;

• Zarządu państwowymi zasobami lokalowymi;

• Zarządu państwowymi terenami zielonymi;

• Zarządu uzdrowiskami;

• Usług pogrzebowych i utrzymywania cmentarzy;

• Usług kulturalnych.

W wyniku komunalizacji przedsiębiorstwa użyteczności publicznej stały się przedsiębiorstwami komunalnymi.

Komunalizacja - gmina została wyposażona w mienie należące do Skarbu Państwa, Rad Narodowych i Terenowych Organów Administracji Państwowej Stopnia Podstawowego (od 1990r.).

• Przedsiębiorstwa mieszane - prowadzą działalność na bazie kapitału państwowego, powoływane są w drodze umowy;

• Przedsiębiorstwa międzynarodowe - tworzone są wraz z innymi państwami.

Przedsiębiorstwa państwowe tworzone są przez naczelne oraz centralne organy administracji państwowej lub Narodowy Bank Polski i inne banki państwowe (są to organy założycielskie). W uzasadnionych przypadkach przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone przez inne organy niż centralne organy administracji państwowej. Przed utworzeniem przedsiębiorstwa organ założycielski przeprowadza badania i analizy w celu ustalenia potrzeby utworzenia przedsiębiorstwa. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania.

Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa. Statut jest uchwalany przez ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa.

Statut przedsiębiorstwa określa ponadto:

• Tworzenie zakładów i innych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa państwowego;

• System kontroli wewnętrznej;

• Stosunki prawne między jednostkami wchodzącymi w skład przedsiębiorstwa;

• Zasady występowania w stosunkach prawnych z innymi jednostkami organizacyjnymi;

• Powołanie jako organów doradczych i opiniodawczych dyrektora - kolegium przedsiębiorstwa oraz rady techniczno- ekonomicznej;

• Powołanie przez dyrektora komisji do rozstrzygania sporów majątkowych między jednostkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa.

Regulamin organizacyjny przedsiębiorstwa określa szczegółowo:

• Zakres działania, podział czynności i odpowiedzialność osób pełniących funkcje kierownicze.

Organ założycielski zatwierdza statut przedsiębiorstw państwowych:

• Użyteczności publicznej;

• Handlu zagranicznego;

• Stacji radiowych i telewizyjnych, przemysłu teleelektronicznego, transportu samochodowego i budownictwa łączności,

• PKS i zakładów naprawczych taboru kolejowego.

Przedsiębiorstwo państwowe podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, z chwilą wpisania uzyskuje osobowość prawną.

ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA:

Ogólne zebranie pracowników (delegatów - przedsiębiorstwa wielozakładowe lub przedsiębiorstwa, w których liczba pracowników przekracza 300 osób, wybieranych na 2 lata) - forma bezpośredniego uczestniczenia załogi w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów. Ogólne zebranie pracowników odbywa posiedzenia, co najmniej 2 razy w roku. Zwoływane jest na pisemny wniosek, co najmniej ¹/₅ liczby członków przez Radę Pracowniczą w ciągu 7 dni. Na każdym posiedzeniu Ogólne Zebranie Pracowników wybiera przewodniczącego zebrania, zastępcę i sekretarza.

Kompetencje:

• Uchwala na wniosek dyrektora statut przedsiębiorstwa;

• Podejmuje uchwały w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi;

• Dokonuje rocznej oceny działalności Rady Pracowniczej i dyrektora;

• Uchwala wieloletnie plany przedsiębiorstwa;

• Uchwala na wniosek Rady Pracowniczej, statut samorządu załogi przedsiębiorstwa.

Rada Pracownicza:

Składa się z 15 członków, chyba, że statut samorządu załogi stanowi inaczej. Kadencja trwa 2 lata. Wybierana jest w wyborach przez pracowników. Członkiem Rady Pracowniczej może zostać pracownik, który pracuje w przedsiębiorstwie, co najmniej 2 lata. Członek Rady nie może pełnić funkcji więcej niż 2 kadencje. Rada Pracownicza wybiera ze swego grona na okres 2 lat prezydium w składzie: przewodniczący, jeden lub więcej zastępców i sekretarz. Prezydium jest wewnętrznym organem Rady Pracowniczej.

Kompetencje Rady Pracowniczej:

• Uchwalenie oraz zmiana planu rocznego przedsiębiorstwa;

• Przyjmowanie sprawozdania rocznego oraz zatwierdzenie bilansu;

• Podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji;

• Wyrażanie zgody na utworzenie lub przystąpienie do spółki handlowej lub innej struktury organizacyjnej przewidzianej przepisami prawa lub nabycie bądź zbycie jej akcji;

• Wyrażenie zgody na oddawanie środków trwałych przedsiębiorstwa osobom fizycznym lub prawnym do korzystania z nich w formie przewidzianych w prawie cywilnym;

• Podejmowanie uchwał w sprawie podziału lub łączenia przedsiębiorstw;

• Podejmowanie uchwał w sprawie zakładowego budownictwa mieszkalnego i socjalnego;

• Podejmowanie uchwał w sprawie zmiany kierunku działalności przedsiębiorstwa;

• Podejmowanie uchwał o przeprowadzeniu w przedsiębiorstwie referendum;

• Wybieranie swego przedstawiciela do rady zrzeszenia przedsiębiorstw.

Rada Pracownicza ma prawo występowania z inicjatywami, wnioskami i uwagami we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa. Rada wyraża również opinie we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa lub jego kierownictwa. Jest organem, który kontroluje całokształt działalności przedsiębiorstwa. Rada Pracownicza odbywa posiedzenia, co najmniej raz na kwartał. Prezydium rady zwołuje posiedzenie Rady Pracowniczej na pisemny wniosek ¹/₅ jej członków. Uchwały Rady Pracowniczej zapadają zwykłą większością głosów.

Dyrektor:

Zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz. Powoływany jest przez Radę Pracowniczą (w przypadku przedsiębiorstw nowozałożonych i przedsiębiorstw użyteczności publicznej dyrektora powołuje i odwołuje organ założycielski). Dyrektor jest powoływany spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu na okres 5 lat lub na czas nieokreślony. Dyrektor może być odwołany przez Radę Pracowniczą za zgodą organu założycielskiego. Może być również zawieszony w czynnościach przez Radę Pracowniczą na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Na okres zawieszenia dyrektora Rada Pracownicza powołuje tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa.

Mienie przedsiębiorstwa:

Wartość mienia to fundusz statutowy przedsiębiorstwa, który ustala organ założycielski. Mienie przedsiębiorstwa tworzy majątek od chwili wpisu do rejestru. Mienie staje się własnością przedsiębiorstwa z tym, że zbyć może je tylko w drodze przetargu. Z zaciągniętych zobowiązań przedsiębiorstwo odpowiada jedynie swoim majątkiem.

21. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych.

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA.

1. Komercjalizacja i prywatyzacja są formami przekształceń własnościowych w przedsiębiorstwach państwowych działających na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

2. Komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę S.A. lub spółkę z o. o., w wyniku czego powstaje jednoosobowa spółka skarbu państwa, w której skarb państwa ma 100% akcji i udziałów.

3. Komercjalizacji dokonuje minister skarbu państwa na wniosek:

1. organu założycielskiego (którym najczęściej jest wojewoda);

2. dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej przedsiębiorstwa (zgodny wniosek tych dwóch organów);

3. z własnej inicjatywy zawiadamiając o tym zamiarze dyrektora radę pracowniczą oraz organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego;

4. może również wystąpić z uzasadnionym wnioskiem o komercjalizację sejmik województwa, na obszarze którego znajduje się siedziba przedsiębiorstwa państwowego.

1. Nie podlegają komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowe:

1. postawione w stan likwidacji lub upadłości,

2. będące w trakcie podziału lub łączenia się,

3. w stosunku do którego toczy się postępowanie układowe do chwili uprawomocnienia się układu,

4. w stosunku do którego toczy się postępowanie bankowe ugodowe - do chwili uprawomocnienia się ugody,

5. zarządzanie na podstawie umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację (wniosek musi być pozytywnie zaopiniowany przez organ założycielski),

6. w stosunku, do którego zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej,

7. państwowe przedsiębiorstwo „poczta polska”.

1. Minister skarbu państwa sporządza w imieniu skarbu państwa akt komercjalizacji, w którym ustala się:

1. status spółki,

2. wysokość kapitału akcyjnego,

3. imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji (pierwsza rada nadzorcza liczy 5 osób, w tym 2 przedstawicieli pracowników); spółka z.o.o. może nie ustanawiać rady nadzorczej - prawo kontroli wykonuje wówczas wspólnik lub osoba przez niego upełnomocniona.

1. Skutki komercjalizacji.

1. Z chwilą wpisania spółki do rejestru handlowego następuje wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych.

2. Stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa państwowego oraz pracowników zatrudnionych na podstawie powołania wygasa z mocy prawa, natomiast inni pracownicy stają się z mocy prawa pracownikami spółki.

3. Do pełnienia funkcji prezesa pierwszego zarządu spółki powołuje się dyrektora komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego (chyba, że nie wyrazi on na to zgody).

4. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa staje się bilansem otwarcia spółki, przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki jest równa funduszom własnym przedsiębiorstwa.

1. Szczególnym rodzajem komercjalizacji jest komercjalizacja z konwersją wierzytelności - przekształcenie przez ministra skarbu państwa przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z.o.o. z udziałem skarbu państwa i wierzycieli. Następuje wówczas zamiana wierzytelności na udziały w spółce, a dotychczasowi wierzyciele stają się udziałowcami. Jest to dopuszczalne jeśli:

1. suma zobowiązań, zaciągniętych kredytów i pożyczek, powiększona o należne wierzycielom odsetki. Za zwłokę w zapłacie ich wierzytelności stanowią więcej niż 60% wartości księgowej aktywów;

2. lub gdy suma zobowiązań krótkoterminowych zaciągniętych kredytów i pożyczek krótkoterminowych (do spłacenia w ciągu roku) oraz kredytów i pożyczek przeterminowanych (których termin płatności już minął) powiększona o odsetki za zwłokę stanowi więcej niż 50% przychodów uzyskanych w roku 1995.

Nie bierze się pod uwagę przychodów ze sprzedaży majątku. Przedsiębiorstwa państwowe przekształca się w spółkę z udziałem skarbu państwa i wierzycieli, jeżeli zgodę na objęcie udziałów wyrażą wierzyciele posiadający powyżej 50% sumy wierzytelności podlegających zamianie oraz wierzytelności oraz częściowo umarzalnych.

Wierzytelności częściowo umarzalne to wierzytelności:

• wobec budżetu państwa;

• z tytułu ubezpieczeń społecznych;

• z tytułu składek na fundusz pracy;

• z tytułu składek na państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych;

• z tytułu składek na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.

Wierzytelności te z dniem rejestracji spółki podlegają umorzeniu z mocy prawa w części stanowiącej 70%, natomiast pozostałe 30% zaspokoić musi spółka. Wierzyciel obejmuje za wierzytelności udziały o wartości nominalnej odpowiadającej 1/3 przysługujących mu należności.

1. Prywatyzacja w rozumieniu ustawy polega na:

I Zbywaniu należących do skarbu państwa akcji spółek lub udziałów powstałych w wyniku komercjalizacji.

II Rozporządzanie materialnymi składnikami i niematerialnymi przedsiębiorstwa państwowego powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:

• sprzedaż przedsiębiorstwa;

• wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

• oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

Prywatyzacja może być pośrednia lub bezpośrednia.

1. Prywatyzacja pośrednia polega na zbyciu akcji skarbu państwa w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji w trybie oferty ogłaszanej publicznie, przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie zaproszenia publicznego. Do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji spółki należących do skarbu państwa generalnie uprawnieni są pracownicy którzy w dniu wykreślenia z rejestru przedsiębiorstwa państwowego byli pracownikami tego przedsiębiorstwa lub którzy pracowali co najmniej 10 lat w przedsiębiorstwa państwowym oraz rolnicy i rybacy, z których gospodarstw w okresie 5 lat przed wykreśleniem przedsiębiorstwa z rejestru dostarczono dla tego przedsiębiorstwa surowce o okresie wartości. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji powstaje po upływie 6 miesięcy od zbycia i wygasa z upływem 12 miesięcy. Liczba udostępnionych akcji zależy generalnie od stażu pracy i grypy uprawnionych (pracownicy, emeryci, renciści, rolnicy i rybacy). Akcje nabyte nieodpłatnie nie mogą być przedmiotem obrotu przed upływem 2 lat od zbycia przez skarb państwa. Od zbycia przedsiębiorstwa skarb państwa pierwszych akcji, a nabyte przez pracowników pełniących funkcję członków zarządu spółki przed upływem 3 lat.

2. Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa przez :

I - sprzedaż przedsiębiorstwa;

II - wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

III - oddanie przedsiębiorstwa do prywatnego korzystania.

Prywatyzacji bezpośredniej podlegać mogą tylko przedsiębiorstwa, które spełniają określone warunki m.in. w zakresie:

• wielkości zatrudnienia do 500 osób;

• wartości sprzedanych towarów i usług do 6 mln EURO;

• wysokości funduszy własnych do 2 mln EURO.

Prywatyzacji bezpośredniej w imieniu skarbu państwa dokonuje organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego (wojewoda) wydając za zgodą ministra skarbu państwa zarządzanie o prywatyzacji bezpośredniej wskazujące formę prywatyzacji i działając przez pełnomocników ds. prywatyzacji. Załącznikiem do zarządzania jest analiza stanu przedsiębiorstwa zawierająca m.in. stan prawny majątku przedsiębiorstwa państwowego, ocenę realizacji obowiązków wynikających z wymogów ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury oraz oszacowanie wartości przedsiębiorstwa.

Skutki prywatyzacji bezpośredniej:

I kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa w tym prawa i obowiązki pracodawcy;

II kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo jest odpowiedzialny za zobowiązania przedsiębiorstwa państwowego, a przejęcie zobowiązań niewymaga zgody wierzycieli.

Formy prywatyzacji bezpośredniej:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa w trybie przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia;

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki - w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego przetargu;

3. oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania na rzecz spółki pracowniczej spełniającej określone warunki.

Z dniem wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej ustaje działalność dotychczasowych organów przedsiębiorstwa a ich funkcje wykonuje pełnomocnik do spraw prywatyzacji. W zarządzeniu o prywatyzacji bezpośredniej organ założycielski określa w szczególności sposób prywatyzacji bezpośredniej oraz wskazuje osobę której udzielił pełnomocnictwa do dokonania prywatyzacji bezpośredniej.

Z pracownikami którzy w dniu wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej byli członkami rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego sprywatyzowanego na zasadach określonych przepisami nie może pracodawca, który w wyniku prywatyzacji bezpośredniej przejął przedsiębiorstwo rozwiązać stosunku pracy za wypowiedzeniem jak też zmienić za wypowiedzeniem warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika w ciągu 1 roku od dnia wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Zbycie przedsiębiorstwa wywołuje skutki wobec osób trzecich z chwilą ich zawiadomienia najpóźniej jednak z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru.

Uprawnienie do wypowiedzenia umowy wzajemnej wygasa z upływem 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy rozporządzającej przedsiębiorstwem. Przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa nie wymaga zgody właścicieli.

22. Formy organizacyjno prawne działalności gospodarczej jednostek samorządu terytorialnego.

23. Organizacja kontroli i nadzoru państwa w gospodarce.

24. Kontrola podatkowa i skarbowa przedsiębiorców.

25. Kontrola wykonywania działalności gospodarczej.

26. Ochrona przedsiębiorców przed decyzjami organów administracji gospodarczej.

27. Naruszanie przepisów antymonopolowych przez przedsiębiorców.

Działalność monopoli już od zarania ich powstania wywoływała sprzeciw ze strony wszystkich tych, którym dawała się we znaki, a więc średnim i drobnym kapitalistom, których firmy masowo bankrutowały. Powodowało to wymuszanie na krajach rządów kapitalistycznych działalności antymonopolowej poprzez wydawanie różnych ustaw, rozporządzeń, ukrócających działalność monopoli i ich rozwój.
Celem ustawodawstwa antymonopolowego jest poprawa efektywności funkcjonowania rynku przez eliminowanie porozumień monopolistycznych, dyskryminujących podmioty pozostające poza porozumieniem, zakaz nadużywania pozycji dominującej, gdy skutki takiego zachowania zniekształcają, ograniczają lub hamują rozwój konkurencji, wreszcie niedopuszczenie do połączeń firm, w wyniku których nowy podmiot posiadałby taką władzę rynkową, że mógłby ograniczyć produkcję i podnieść ceny.
Ustawodawstwo antymonopolowe rozwinęło się, zwłaszcza po II wojnie światowej, w USA i krajach Europy Zachodniej. Polska gospodarka u progu procesu transformacji systemowej charakteryzowała się wysokim stopniem koncentracji produkcji i monopolizacji rynku. Było to kłopotliwe dziedzictwo po scentralizowanej gospodarce. Monopole w Polsce nie powstały w wyniku walki rynkowej z konkurentami, lecz pozycja ta została im nadana administracyjnie. Ma to istotne znaczenie dla polityki promowania konkurencji w gospodarce.
Administracyjne źródło monopolistycznej lub dominującej pozycji przedsiębiorstw sektora publicznego ( zwłaszcza państwowego ) było jedną z głównych przyczyn braku ich głębszych reakcji na istniejącą na początku lat 90 barierę efektywnego popytu. Stąd właśnie wynikało ogromne znaczenie łamania struktur monopolistycznych przez ułatwienie wejścia na rynek nowych podmiotów gospodarczych oraz przez konkurencyjny import.
Na mocy ustawy z 24 lutego 1990 roku o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym rozpoczął swoją działalność Urząd Antymonopolowy ( obecnie nazywany Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów). Generalną linią działania Urzędu jest promowanie konkurencji przez wpływanie na zmianę struktury organizacyjnej gospodarki, w tym - tworzenie warunków dla powstania nowych firm oraz przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym, stosowanym wobec konsumentów i przedsiębiorstw. Promowanie konkurencji ma na celu poprawę efektywności gospodarowania w skali makro- i mikroekonomicznej.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pełni dwojakiego rodzaju funkcje: strukturalne i regulacyjne. Strukturalne funkcje Urzędu polegają na jego ustawowej możliwości wpływania na łączenie przedsiębiorstw, przekształcenie ich w spółki prawa handlowego, podział i tworzenie nowych podmiotów gospodarczych. W działaniach urzędu szczególna wagę przywiązuje się do likwidacji monopoli utworzonych dla potrzeb centralnego zarządzania gospodarką (tzw. monopole organizacyjne ). Ważnym elementem strukturalnej polityki Urzędu jest jego wpływ na tworzenie warunków swobody wejścia na rynek, zwłaszcza małych przedsiębiorstw. Polega ono na przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, broniącym dostępu do rynku, oraz inspirowaniu działań ułatwiających wchodzenie nowych przedsiębiorstw na zmonopolizowane rynki.
Regulacyjne funkcje Urzędu to przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym, polegającym przede wszystkim na:

• ustalaniu bezpośrednio lub pośrednio cen oraz zasad ich kształtowania między konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi;

• podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych;

• ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów;

• ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku podmiotów gospodarczych nie objętych porozumieniem;

• ustaleniu przez konkurentów, lub ich związki, warunków umów zawieranych z osobami trzecimi.

Jednak wszystkie przepisy, podatki nakładane na monopole były i są tak mało skuteczne, że monopole nadal swobodnie się rozwijają, a ustawodawstwo antymonopolowe jest martwą literą prawa. Jest rzeczą znamienną, że rządy wielu państw pod presją różnych sił muszą się godzić na uchwalenie ustaw antymonopolowych, a z drugiej strony ich polityka nacechowana jest akcentami promonopolowymi.

28. prezes U.O.K.i K. i jego kompetencje w stosunku do przedsiębiorców naruszających przepisy antymonopolowe.

Na mocy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów, podległym Prezesowi Rady Ministrów. Do zakresu działania Prezesa UOKiK należy:

• sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów wyżej wymienionej ustawy,

• wydawanie, w przypadkach określonych wyżej wymienioną ustawą, decyzji w sprawach przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję, koncentracji lub podziału przedsiębiorców oraz decyzji w sprawach kar pieniężnych,

• prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców,

• przygotowywanie projektów rządowych programów rozwoju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej,

• nadzorowanie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom na podstawie ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 60, poz. 704),

• dokonywanie oceny skuteczności oraz efektywności pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom, a także skutków udzielonej pomocy w sferze konkurencji,

• współpraca z zagranicznymi i międzynarodowymi organizacjami i organami w zakresie ochrony konkurencji,

• opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję, rozwoju konkurencji lub warunków jej powstawania, a także ochrony interesów konsumentów,

• opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję, rozwoju konkurencji lub warunków jej powstawania, a także ochrony interesów konsumentów,

• przedkładanie Radzie Ministrów okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej,

• występowanie do przedsiębiorców i związków przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów,

• podejmowanie czynności wynikających z ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz. 211 ze zm.),

• występowanie do wyspecjalizowanych jednostek i odpowiednich organów kontroli państwowej o wykonanie badań przestrzegania praw konsumentów,

• nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów przeznaczonych dla konsumentów w zakresie wynikającym z ustawy z dnia 22 stycznia 2000 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 15, poz. 179),

• współpraca z organami samorządu terytorialnego oraz z krajowymi i zagranicznymi organizacjami społecznymi i innymi instytucjami, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów,

• udzielanie pomocy organom samorządu województwa i powiatu oraz organizacjom, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów, w zakresie wynikającym z rządowej polityki konsumenckiej,

• inicjowanie badań towarów i usług, wykonywanych przez organizacje konsumenckie,

• opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o prawach konsumentów,

• realizacja zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie współpracy i wymiany informacji w sprawach ochrony konkurencji i pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom,

• gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów,

• podejmowanie czynności wynikających z ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22 poz. 271),

• podejmowanie czynności wynikających z ustawy z dnia 7 pździernika 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 99, poz. 999),

• wykonywanie innych zadań określonych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów lub odrębnych ustawach.

W stosunku do nieuczciwych przedsiębiorców Prezes U.O.K. i K. może nałożyć kary pieniężne:

 

1. Prezes Urzędu nakłada, w drodze decyzji, na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość od 1.000 do 50.000 euro, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie:

1) nie wykonuje obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji,

2) wykonuje, po objęciu lub nabyciu akcji lub udziałów, prawa wynikające z tych akcji lub udziałów,

3) posiada akcje lub udziały po upływie okresu,

4) wykonuje czynności, od których powinien się wstrzymać po dokonaniu zgłoszenia na podstawie art. 98 ust. 1.

2. Prezes Urzędu może nałożyć, w drodze decyzji, na przedsiębiorcę karę pieniężną:

1) w wysokości stanowiącej równowartość od 1.000 do 5.000.000 euro, jednak nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 5, w zakresie nie wyłączonym na podstawie art. 6 i 7, lub naruszenia zakazu określonego w art. 8,

2) w wysokości stanowiącej równowartość od 200 do 5.000 euro, jeżeli, choćby nieumyślnie:

a) we wniosku, o którym mowa w art. 22, lub w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 94 ust. 2, podał nieprawdziwe dane,

b) nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie art. 18 ust. 3 lub art. 45, lub udzielił nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji,

c) nie współdziała w toku kontroli prowadzonej w ramach postępowania na podstawie art. 57, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 2,

d) nie wypełnił obowiązku przewidzianego w art. 82.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do związków przedsiębiorców. W przypadku gdy związek przedsiębiorców nie osiąga przychodu, Prezes Urzędu może ustalić karę pieniężną w wysokości do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.  

4. Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorców, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość od 10 do 1.000 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu decyzji wydanych na podstawie art. 9, 18 ust. 1, art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 2 i 4, postanowień wydanych na podstawie art. 60 ust. 1 lub wyroków sądu antymonopolowego wydanych na podstawie art. 479³¹ § 3 Kodeksu postępowania cywilnego; karę pieniężną nakłada się, licząc od daty wskazanej w decyzji.

5.Przepis ust. 1 stosuje się do związków przedsiębiorców. W przypadku gdy związek przedsiębiorców nie osiąga przychodu, karę pieniężną za każdy rozpoczęty miesiąc niewykonania w terminie decyzji, postanowienia lub wyroku sądu Prezes Urzędu ustala w wysokości do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

6. Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy lub związku przedsiębiorców karę pieniężną w wysokości do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli osoba ta umyślnie albo nieumyślnie:

1) nie wykonała decyzji, postanowień lub wyroków, o których mowa w art. 102,

2) nie zgłosiła zamiaru koncentracji, o którym mowa w art. 12.

7. Prezes Urzędu może nałożyć na osoby, o których mowa w art. 59 ust. 1, karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, za nieudzielenie informacji lub udzielenie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie art. 45, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 2, oraz za brak współdziałania w toku kontroli prowadzonej w ramach postępowania na podstawie art. 57, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 2, oraz na świadków za nieuzasadnioną odmowę zeznań.   

8. Przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 101-103, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności uprzedniego naruszenia przepisów ustawy.

9. Kary pieniężne, o których mowa w art. 101-103, są płatne z dochodu po opodatkowaniu lub z innej formy nadwyżki dochodów nad wydatkami zmniejszonej o podatki.

10. Wykonanie kary pieniężnej nałożonej przez Prezesa Urzędu ulega zawieszeniu do czasu uprawomocnienia się decyzji o jej nałożeniu.

11. Środki finansowe pochodzące z kar pieniężnych, o których mowa w art. 101-103, stanowią dochód budżetu państwa.

12. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa Urzędu.

13. W razie upływu terminu, o którym mowa w ust. 4, kara pieniężna podlega ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

14.. W przypadku nieterminowego uiszczenia kary pieniężnej odsetek nie pobiera się.

15. Prezes Urzędu może na wniosek przedsiębiorcy, związku przedsiębiorców lub osób, o których mowa w art. 103, w drodze postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie, odroczyć uiszczenie kary pieniężnej albo rozłożyć ją na raty ze względu na ważny interes wnioskodawcy.

16. Prezes Urzędu może uchylić, w drodze postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie, odroczenie uiszczenia kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty, jeżeli ujawniły się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia.

29. Czyny nieuczciwej konkurencji i ich zwalczanie.

 Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.  Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża istotnym interesom przedsiębiorcy. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez:
  1)   sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców,
  2)   nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu od innych przedsiębiorców towarów lub usług,
  3)   rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów. Czynem nieuczciwej konkurencji polegającym na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną jest określone w art. 229 Kodeksu karnego zachowanie osoby fizycznej:
  1)  będącej przedsiębiorcą,
  2)  działającej na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego reprezentowania albo podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli,
  3)  działającej na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby, o której mowa w pkt 2.

Zwalczanie:

Odpowiedzialność cywilna

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
  1) zaniechania niedozwolonych działań,
  2)   usunięcia skutków niedozwolonych działań,
  3)   złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,

  4)   naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,
  5)   wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
  6)   zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
2. Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

Z roszczeniami wymienionymi w art. 18 ust. 1 pkt 1-3 i 6 mogą występować:
  1)   krajowe lub regionalne organizacje, których celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów,
  2)   krajowe lub regionalne organizacje, których celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców,
  3)   Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
  4)   powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.
2.  Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do czynów nieuczciwej konkurencji określonych w art. 5-7, art. 11, 14 oraz w art. 15a, a w przypadku organizacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1, także do czynów określonych w art. 12.

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.

W sprawach z zakresu zwalczania nieuczciwej konkurencji można wnieść o wydanie zarządzenia tymczasowego także do sądu, w którego okręgu znajduje się mienie osoby, która się tego czynu dopuściła, albo gdzie nastąpił czyn nieuczciwej konkurencji.
2. W ramach zarządzenia tymczasowego sąd może ustanowić zakaz zbywania lub innego wprowadzania do obrotu określonych towarów, jak również zakaz prowadzenia reklamy określonej treści.
3. Sąd rozpoznaje wniosek o zabezpieczenie powództwa niezwłocznie. Sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym.W razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
2. Pozwany, u którego na skutek wniesienia powództwa, o którym mowa w ust. 1, powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Odpowiedzialność przedsiębiorców za przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną

Za czyny nieuczciwej konkurencji, o których mowa w art. 15a pkt 2-3, przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną ponosi odpowiedzialność według przepisów niniejszego rozdziału.
2. Postępowanie w sprawach odpowiedzialności, o której mowa w ust. 1, prowadzi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.W razie skazania za przestępstwo z art. 229 Kodeksu karnego popełnione przez osobę, o której mowa w art. 15a pkt 2-3, sąd przesyła odpis prawomocnego wyroku wraz z odpisem akt sprawy Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
2. Jeżeli postępowanie karne o przestępstwo z art. 229 Kodeksu karnego przeciwko osobie, o której mowa w art. 15a pkt 2-3, nie może się toczyć z powodu okoliczności wyłączających ściganie, wymienionych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-10 Kodeksu postępowania karnego, sąd albo prokurator, umarzając postępowanie, przesyła odpis prawomocnego orzeczenia wraz z odpisem akt sprawy Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.Po otrzymaniu odpisu orzeczeń, o których mowa w art. 22b, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczyna postępowanie w sprawie odpowiedzialności, przeciwko przedsiębiorcy nie będącemu osobą fizyczną, za czyn nieuczciwej konkurencji polegający na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną.
2. Postępowanie, o którym mowa w ust. 1, toczy się według przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego , chyba że ustawa stanowi inaczej.
3. Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu, o którym mowa w ust. 1.W razie stwierdzenia, że został popełniony czyn nieuczciwej konkurencji polegający na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną przez osobę, o której mowa w art. 15a pkt 2-3, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaje decyzję o nałożeniu na przedsiębiorcę nie będącego osobą fizyczną kary pieniężnej płatnej do budżetu państwa, w wysokości do 10% przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, uzyskanego w roku podatkowym poprzedzającym dzień wydania decyzji.
2. Kara pieniężna nie może być wymierzona, jeżeli od czasu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji upłynęło 10 lat.
3. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nadać decyzji, o której mowa w ust. 1, rygor natychmiastowej wykonalności.
4. Od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, o której mowa w ust. 1, przedsiębiorcy służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu antymonopolowego, w terminie 2 tygodni od doręczenia decyzji.

5. Postępowanie przed sądem toczy się według przepisów działu IVa tytuł VII Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawach gospodarczych z zakresu przeciwdziałania praktykom monopolistycznym.
6. Kara pieniężna, o której mowa w ust. 1, płatna jest z dochodu ukaranego przedsiębiorcy po opodatkowaniu lub z innej formy nadwyżki przychodów nad wydatkami, pomniejszonej o podatki.

W postępowaniu przeciwko przedsiębiorcy w sprawie odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji polegający na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może zwrócić się do właściwego organu państwa obcego o udzielenie pomocy prawnej.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów udziela pomocy prawnej organom państw obcych, w postępowaniu prowadzonym przeciwko osobie prawnej, w celu ustalenia odpowiedzialności lub nałożenia na nią sankcji za przekupstwo osoby pełniącej funkcje publiczne.
2. Pomoc prawna, o której mowa w ust. 1, udzielana jest na wniosek organu państwa obcego i obejmuje niezbędne czynności podejmowane w postępowaniu administracyjnym, w szczególności doręczanie pism, przesłuchanie świadków i biegłych, wzywanie osób do osobistego stawiennictwa, udostępnianie akt i dokumentów oraz udzielanie informacji o prawie polskim.
3. Do postępowania o udzielenie pomocy prawnej, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy działu I i II Kodeksu postępowania administracyjnego.
4. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może odmówić udzielenia pomocy prawnej organowi państwa obcego, jeżeli:
  1)  żądana czynność byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej lub naruszała jej suwerenność,
  2)  między Rzeczpospolitą Polską a państwem, z którego wniosek pochodzi, nie została zawarta umowa przewidująca taką pomoc, a państwo to nie zapewnia wzajemności. Przepisów art. 22f nie stosuje się do wniosków prokuratorów i sądów państw obcych, o których mowa w art. 588 § 1 Kodeksu postępowania karnego.

30. Dumping i jego zwalczanie.

Dumping, sprzedaż towarów eksportowanych za granicę po cenach niższych niż w kraju. Przesłankami jego stosowania może być: dążenie do opanowania nowych rynków lub utrzymania pozycji na dotychczasowych poprzez wyeliminowanie lub ograniczenie konkurencji, zdobycie dodatkowych dewiz, zmniejszenie lub likwidacja nadwyżki podaży na rynku krajowym. Dumping oznacza sprzedaż towarów za granicę po cenie niższej od ceny osiąganej na rynku rodzimym.

Dumpingiem jest też sprzedaż towarów w innym państwie (poniżej kosztów ich wytworzenia). Dumping o ile powoduje szkodę producentom w kraju importującym jest istotnym naruszeniem zasad wolnego handlu opartego na zasadzie konkurencyjności. Reakcją na dumping jest uruchomienie procedur antydumpingowych, których efektem może być m.in. cło antydumpingowe.

Następuje to po stwierdzeniu szkody lub jej groźby dla przemysłu i handlu określonego państwa lub grupy państw (np. krajów członkowskich Unii Europejskiej). Układ Europejski zawiera klauzulę antydumpingową, pozwalającą Polsce i Wspólnotom Europejskim stosować odpowiednie środki przeciwko takim praktykom.

W historii stosunków Polski i Unii Europejskiej miało miejsce kilka postępowań antydumpingowych wszczętych przez Unię, w związku ze sprzedażą polskich produktów na rynkach Unii (np. palet drewnianych i cynku). Polska dotychczas nie stosowała procedur antydumpingowych wobec producentów z Unii Europejskiej.

Dumping może być stosowany przez monopole, ewentualnie oligopole czasowo lub stale. Sprzyja mu protekcyjna polityka handlowa państwa. Wywołuje niekorzystne skutki: w kraju eksportera - konsumenci płacą wyższe ceny, pokrywając straty związane z niskimi cenami w eksporcie, w kraju importera - ograniczenie produkcji własnej wobec konkurencji tanich towarów importowanych. Po opanowaniu rynku eksporter podnosi ceny często do poziomu wyższego niż poprzednio.

Istnieje także dumping walutowy, polegający na świadomym zaniżaniu przez państwo kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych w celu zwiększenia konkurencyjności towarów własnych na rynkach międzynarodowych (ich ceny wyrażone w walutach obcych obniżają się) i zmniejszenia konkurencyjności towarów importowanych na własnym rynku (ich ceny wyrażone w walucie krajowej są wyższe). Prowadzi to do zwiększenia eksportu i ograniczenia importu, a zatem poprawy salda bilansu handlowego.

GATT przewiduje w uzasadnionych przypadkach nałożenie ceł antydumpingowych dla przeciwdziałania dumpingowi, który jest zabroniony przez EWG na mocy Traktatu Rzymskiego. Antydumpingowy kodeks ustalony na konferencji w Tokio zastąpił wcześniejszy, stworzony podczas tzw. rundy Kennedy'ego.

9

---