1. BUDOWA NASKÓRKA I SKÓRY WŁAŚCIWEJ

Naskórek - keratynocyty:

• Warstwa podstawna - najgłębsza, cylindryczne komórki biorą udział w procesie odnowy naskórka, dzielą się i tworzą nowe komórki; pomiędzy nimi kom. Pochodzenia nerwowego - melanocyty(wytwarzają melaninę);

Są tu: komórki Langerhansa, Merkla.

• Warstwa kolczysta - jest nad podstawną; buduje ją kilka warstw komórek wielobocznych połączonych mostkami(desmosomami);

OBIE TE WARSTWY NALEŻĄ DO WARSTWY MALPIGHIEGO, SĄ TO WARSTWY „ŻYWEGO NASKÓRKA”

• Warstwa ziarnista - 1-2 warstwy komórek o kształcie rombów, mają w cytoplazmie ziarna keratohialiny; nie ma jej na czerwieni wargowej;

• Warstw jasna - jest homogenią, pozbawiona jąder, zawiera elaidynę, widoczna na stopach i dłoniach;

• Warstwa rogowa - ma wiele warstw dobrze scalonych komórek pozbawionych jąder, zawierających subst. rogową - keratynę; najlepiej rozwinięta na stopach i dłoniach; zewnętrzne warstwy ulegają stałemu rogowaceniu.

Granica skórno - naskórkowa - struktura łącząca naskórek ze skórą właściwą, składa się z elementów pochodzenia naskórkowego i skórnego.

Skóra właściwa:

• Warstwa brodawkowata - jest bezpośrednio pod naskórkiem, posiada przeplatające się w nieuporządkowany sposób włókien kolagenowych;

• Warstwa siateczkowata - zbudowana z grubych włókien kolagenowych, ułożonych równolegle do powierzchni skóry.

Główne składniki to kolagen i włókna elastyczne.

Zawiera receptory, naczynia krwionośne, nerwy oraz gruczoły, np. potowe, a także korzenie włosów, jest to warstwa odżywcza.

1. CZYNNOŚCI SKÓRY

• Ochronna - od bodźców fizycznych, chemicznych, biologicznych, mechanicznych;

• Termoregulacyjna - dzięki parowaniu, promieniowaniu, przewodnictwu i czynności naczyń krwionośnych;

• Udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (gruczoły potowe);

• Wchłanianie niektórych substancji;

• Magazynująca - wodę, sód, potas, magnez, wapń, tkankę tłuszczową(źródło energii);

• Gospodarka tłuszczowa;

• Gospodarka witaminowa (synteza witaminy D₃)

2. BUDOWA PRZYDATKÓW SKÓRY

• Gruczoły łojowe

To gruczoły holokrynowe, czyli ulegające zniszczeniu w procesie wydzielania łoju. Gruczoł prosty, rozgałęziony, pęcherzykowaty.

Wydzielają łój, który uchodzi do mieszka włosowego. Jego wydzielina natłuszcza włosy i naskórek.

• Gruczoły potowe (gruczoły cewkowate). Gruczoły potowe zbudowane są z części wydzielniczej, wyprowadzającej i ujścia.

1. Ekrynowe - rozmieszczone są wszędzie prawie równomiernie (jest ich trochę więcej na dłoniach i podeszwach stóp), wydzielanie potu odbywa się ze zniszczeniem komórek części wydzielniczej, ujścia gruczołów ekrynowych znajdują się na powierzchni naskórka.

2. Apokrynowe - występują pod pachami, oraz w okolicach narządów płciowych i odbytu. Wydzielają pot tylko pod wpływem bodźców emocjonalnych. komórki wydzielnicze w przebiegu uwalniania potu nie ulegają całkowitemu zniszczeniu. Ujścia gruczołów apokrynowych znajdują się w kanale włosowym lub naskórku

Włosy

Tkwią w mieszkach włosowych, powstałych w wyniku wrastania kom. naskórka w głąb skóry właściwej, tworzą one pochewkę zewnętrzną włosa, która otacza błona szklista zbudowana z włókien kolagenowych.

Włos składa się z części wystającej ponad powierzchnie skóry - łodygi oraz korzenia zakotwiczonego w mieszku włosowym w skórze właściwej. Dolna część włosa tworzy opuszkę, gdzie są komórki macierzy szybko dzielące się. Do opuszki dochodzą naczynia krwionośne, włókna nerwowe i kom. tkanki łącznej. Włos składa się z istoty rdzennej, istoty korowej - stanowiącej główną masę włosa oraz z jednej warstwy komórek tworzących osłonkę. Melanocyty ułożone pomiędzy opuszką a brodawka włosa. Mięśnie gładkie opowiadają za „gęsią skórkę”.

• Paznokcie

Są to twory naskórka zbudowane z keratyny formującej się w sprężystą strukturę - płytkę - w skład której wchodzi macierz, płytka i wolny brzeg.

Macierz jest w części proksymalnej pokryta wałem paznokcia, na łożysku łączącym się z macierzą leży płytka, a dolna część wolnego brzegu łączy się ze zgrubiałą warstwą naskórka - hyponychium.

Płytke paznokciową od strony wału pokrywa eponychium tzw, „skórka”. Jest tu także łukowate przejaśnienie płytki - obłączek - lunula.

4.Najczęstsze infekcje gronkowcowe skóry

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) koagulazododatni powoduje wielu różnych infekcji. S. aureus wytwarza różne enzymy destrukcyjne, z których największe znaczenie ma β-laktamaza inaktywująca penicylinę, a także toksyny: toksynę wstrząsu toksycznego, enterotoksyny i toksyny złuszczające. S. aureus jest najczęściej przyczyną zakażeń przydatków skóry, mieszków włosowych i gruczołów potowych. Natomiast w przypadku wytwarzania eksfoliatyn u tych pacjentów, którzy nie mogą ich zneutralizować, dochodzi do powstania rozległych zmian spełzającego naskórka

Liszajec zakaźny pęcherzowy występuje głównie u dzieci i charakteryzuje się występowaniem dużych, wiotkich pęcherzy. Czynnikiem etiologicznym jest S. aureus, w tym przypadku wytwarzający dwie egzotoksyny: eksfoliatynę A i B, powodujące powierzchowne oddzielanie się naskórka. U noworodków choroba szerzy się szybciej, gdyż niemowlęta nie mają zdolności neutralizowania eksfoliatyn, i ma cięższy przebieg niż u starszych dzieci. W przypadku obniżenia odporności dochodzi do rozwoju gronkowcowego zespołu oparzonej skóry.

Liszajec noworodków (noworodkowa krostkowica gronkowcowa) jest odmianą liszajca pęcherzowego występującego u noworodków. Infekcja zaczyna się w kikucie pępowiny lub w innym uszkodzonym miejscu. Pęcherze rozwijają się bardzo gwałtownie. Zmiany występują głównie w pachwinach i fałdach skóry. Dochodzi do utraty płynów i wtórnych infekcji. Zdarzają się epidemie na oddziałach noworodków.

Gronkowcowy zespół oparzonej skóry (SSSS) Rozległa powierzchowna utrata skóry spowodowana eksfoliatyną gronkowcową. Choroba dotyczy najczęściej niemowląt i dzieci poniżej 5 rż. W rzadkich przypadkach występuje u dorosłych z niedoborem odporności.Mechanizm powstawania zmian jest taki sam jak w liszajcu pęcherzowym. Początkowo pojawia się płoniczopodobna osutka, a następnie dochodzi do oddzielania się powierzchownej warstwy naskórka, zwykle najpierw w ustach i w okolicy pieluszki. Zmiany szerzą się bardzo szybko, po 24-48 godzinach dochodzi do pokrycia pęcherzami prawie całej powierzchni. Objawy te są bardzo podobne do oparzenia (stąd nazwa), ale nie są tak głębokie. Po kilku dniach pęcherze przysychają i rozpoczyna się regeneracja naskórka. Gojenie zwykle nie pozostawia blizn. Pacjenci z reguły są w dobrym stanie ogólnym

Ropne zapalenie mieszków włosowych czynnikiem etiologicznym najczęściej jest S. aureus. Choroba dotyczy przede wszystkim mężczyzn, u kobiet dotyczy okolic, w których występują włosy terminalne, czyli pach, narządów płciowych i podudzi. Typowa lokalizacja to owłosiona skóra głowy, twarz, pachy, pośladki, okolica łonowa. W przypadku zmian rozległych mogą im towarzyszyć objawy ogólne: gorączka lub limfadenopatia. Choroba zwykle ma przebieg przewlekły i nawrotowy

Figówka jest najczęstszą odmianą zapalenia mieszków włosowych. Zajmuje okolice brody i boczne powierzchnie karku. Zakażenie ma tendencje do szerzenia się, zwłaszcza podczas golenia. W obrębie górnej wargi wykwity często zlewają się tworząc skupiska grudek i krostek przebitych włosami.Leczenie polega na stosowaniu miejscowych środków odkażających, a przy nasilonym stanie zapalnym zawiesin z glikokortykosteroidami. W przypadku nawracających nasilonych zmian podaje się doustne antybiotyki, ale rzadko powodują one wyleczenie.

Czyrak czynnikiem wywołującym jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Czyraki występują często, zwłaszcza w warunkach złej higieny. Ich powstawaniu, a także występowaniu czyraczności, czyli czyraków mnogich, sprzyja obniżenie odporności, cukrzyca, AIDS, choroby nowotworowe, jak również ogólne leczenie glikokortykosteroidami lub innymi lekami immunosupresyjnymi. Czyraki częściej występują u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry, u których na skórze stwierdza się duże ilości bakterii Staphylococcus aureus, a wskutek drapania z powodu nasilonego świądu często dochodzi do mikrouszkodzeń skóry i zakażenia.Czyrak jest zapaleniem mieszka włosowego i może pojawić się na wszystkich częściach ciała, na których występują włosy. Jednak najczęstszym umiejscowieniem jest kark, twarz, pachy, pośladki, ramiona i podudzia, a także przedsionek nosa i kanał zewnętrzny ucha.

Czyraczność liczne nawracające czyraki występujące częściej u osób o obniżonej odporności, z atopowym zapaleniem skóry i nosicieli S. aureus w nosie lub kroczu. Czyraki najczęściej lokalizują się w okolicy twarzy, karku, pach.Leczenie ma na celu zredukowanie nosicielstwa S. aureus. Stosuje się np. klindamycynę lub dikloksacylinę. Czasem skuteczne jest dołączenie leczenia miejscowego - kremu z mupirocyną do nozdrzy.

 

Czyrak mnogi Jest to najpoważniejsza postać czyraka, ze zlewaniem się zmian i znacznym zapaleniem. Najczęstsza lokalizacja to kark i tułów. Większość pacjentów ma objawy ogólne.

Ropnie gruczołów potowych ekrynowych noworodków Jest to zakażenie gronkowcowe, głównie części wyprowadzających gruczołów potowych. W przebiegu choroby powstają liczne rozmiękające guzy zapalne, które następnie ulegają przebiciu z wydzielaniem ropnej treści. Zmiany najczęściej zlokalizowane są na plecach i pośladkach. Schorzenie zwykle dotyczy niemowląt zaniedbanych, niedożywionych, z osłabioną odpornością.

Infekcje fałdu paznokciowego: zastrzał i zanokcica

Zanokcica (paronychia) jest zapaleniem lub infekcją fałdu paznokciowego. Najczęstszą przyczyną ostrej zanokcicy jest S. aureus, natomiast zmiany przewlekłe zwykle spowodowane są zakażeniem Candida albicans. Paronychia dotyczy zwykle oskórka lub bocznych fałdów paznokciowych zwykle uprzednio uszkodzonych. Na fałdach paznokciowych pojawia się obrzęk i rumień, może sączyć się ropa. Zmiany należy różnicować z innymi zakażeniami: wirusem opryszczki, dermatofitami lub C. albicans. Zwykle wystarczające jest miejscowe leczenie odkażające.

 Zastrzał gronkowcowy (bulla repens)Jest to pęcherzowa infekcja gronkowcowa umiejscowiona na obwodzie paznokcia. Pęcherz pokryty jest grubą warstwą rogową i wypełniony najczęściej płynem surowiczym, rzadziej ropą.

5. Borelioza

Jest to choroba zakaźna przenoszona przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Wywołują ja bakterie Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica które przenozą ją na człowieka i zwierzęta. W przypadku boreliozy przewlekłej można zaobserwować najczęściej zespołem objawów obejmujących skórę oraz w wyniku szerzenia się infekcji - stawy, układ nerwowy i sercowo-naczyniowy. Krętki po wniknięciu przez skórę rozprzestrzeniają się w niej w ciągu kilku dni i przechodzą do krwiobiegu, ale mogą się także szerzyć drogami chłonnymi i wzdłuż nerwów obwodowych.

Ze względu na okres, jaki upłynął od zakażenia, rozróżnia się 3 stadia w przebiegu boreliozy:

I stadium - infekcji wczesnej, rozwijające się od 60 do 90 dni po ukłuciu kleszcza, w postaci ograniczonych zmian skórnych typu rumienia przewlekłego wędrującego (ECM) oraz niekiedy lymphocytoma (LBC).

II stadium - uogólnienia infekcji, w okresie którego dochodzi do dalszego rozwoju zmian skórnych (LBC) oraz wystąpienia ostrych zmian zapalnych narządów z zajęciem stawów, serca, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

III stadium - przewlekłej infekcji - rozpoczynające się powyżej l roku do kilku lat od zakażenia. W okresie tym występują zmiany skórne w postaci przewlekłego zanikowego zapalenia skóry dystalnych części kończyn (ACA) i destrukcyjne zmiany zapalne stawów, przewlekłe zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

6. Zmiany skórne w przebiegu AIDS

zaczerwienienia oraz suchość skóry;

występowanie łojotokowego zapalenia skóry i mieszków włosowych;

leukoplakia włochata - zmiany patologiczne w obrębie języka ( rzadziej błon śluzowych policzków czy tez warg) w postaci białych, gęsto skupionych grudek;

Klasyczna (przewlekła, europejska) postać mięsaka Kaposiego - została opisana w 1872 roku przez węgierskiego dermatologa, Moritza Kaposiego. Spotykana jest głównie u starszych mężczyzn w Europie Wschodniej i w obszarze basenu Morza Śródziemnego. Zwiększona częstość występowania tej postaci choroby cechuje Żydów Aszkenazyjskich. Klasyczna postać mięsaka Kaposiego nie ma związku z zakażeniem HIV i w USA występuje bardzo rzadko. Klinicznie charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych guzków, czerwonawej lub fioletowej barwy, na skórze odsiebnych części kończyn, o tendencji do rozprzestrzeniania się i powiększania. W przebiegu choroby występują okresy remisji i nawrotów, a zmiany skórne mają dziwaczny, "wędrujący" przebieg.

Afrykańska (endemiczna) postać mięsaka Kaposiego - jest charakterystyczna dla dzieci z plemienia Bantu w Afryce południowej. Cechą charakterystyczną tej odmiany jest miejscowa lub uogólniona limfadenopatia i wyjątkowo agresywny przebieg. Zmiany skórne nie są nasilone, występuje czasem zajęcie trzewi.

Postać mięsaka Kaposiego związana z przeszczepieniem - występuje u biorców z silną immunosupresją w kilka miesięcy lub lat po transplantacji narządów litych. Zmiany ograniczone są do skóry lub mają charakter rozsianych przerzutów. Niekiedy zachodzi regresja zmian skórnych po zmniejszeniu dawki leków immunosupresyjnych. Zajęcie trzewi w tej postaci mięsaka Kaposiego rokuje źle.

Postać mięsaka Kaposiego związana z AIDS - bardziej agresywna forma nowotworu. W latach 90 występowała u 10-15% homoseksualnych mężczyzn (USA); obecnie w tej podgrupie wynosi około 2% i jest to częstość podobna do innych grup chorych na AIDS. Wyższa częstość wiązała się prawdopodobnie z nadkażeniami innymi wirusami potwierdzałby to fakt, że nieaktywni seksualnie homoseksualiści mieli niższe ryzyko mięsaka Kaposiego od aktywnych seksualnie osób. Zmiany nie mają charakterystycznej lokalizacji: mięsak wcześnie rozwija się w narządach wewnętrznych (nerki, płuca, błonie śluzowej przewodu pokarmowego), węzłach chłonnych. Uważa się, że zmiany skórne na koniuszku nosa są patognomoniczne dla tego typu choroby. Choroba może pojawić się u osób na każdym z etapów rozwoju zakażenia HIV, także (w bardzo rzadkich przypadkach) leczonych HAART . Mięsak zwykle ustępuje po rozpoczęciu terapii antyretrowirusowe.

świerzbiączka oraz zmiany no podłożu grzybiczym;

wysypki w ostrej chorobie retrowirusowej
- suchość skóry, świerzbiączka okolicy podkolanowej, łojotokowe zapalenie skóry, zapalenie mieszków włosowych
- dość charakterystyczne: wykwity grudkowe (śr. 2-5mm), o barwie otaczającej je skóry, lekko swędzące, występujące na skórze głowy, szyi i klatki piersiowej
- czasem: miękkie guzowate wykwity z owrzodzeniem i odczynem zapalnym
- mięczak zakaźny - guzki o średnicy od kilku do kilkunastu mm, tendencja do rozsiewu
- białe lub biało-różowe zmiany na błonach śluzowych w zakażeniu C. albicans
kandydoza jamy ustnej, gardła, pochwy rzadziej pachwin
- półpasiec - rozsiany, wrzodziejące zmiany w jamie ustnej
- HSV- wrzodziejące zmiany w jamie ustnej, odbytnicy; też kłykciny kończyste
- leukoplakia włochata (patognomiczna dla HIV!)
gęste skupiska białych grudek, niebolesne, na bocznej powierzchni języka, rzadziej na wewnętrznej stronie policzków i warg
- krwotoczno- wrzodziejące zapalenie dziąseł z obnażaniem szyjek zębów i destrukcją kostnych struktur przyzębia
- grzybica paznokci, zespół żółtych paznokci
- MIĘSAK KAPOSSIEGO:
w dowolnym miejscu skóry i błony śluzowej
wykwity pojedyncze lub mnogie, różowo-czerwone, niebiesko-fioletowe lub brązowe
płaskie, grudkowate lub guzkowate; okrągłe, owalne lub liniowe
rozwój powolny lub szybki
dgn: badanie hist-pat (biopsja)
- bezbolesny obrzęk z owrzodzeniem błony śluzowej jamy ustnej Ţ chłoniak
- skłonność do siniaków i wybroczyn na błonach śluzowych Ţ plamica małopłytkowa w przebiegu HIV

7) Czynniki usposabiające do wystąpienia zakażeń grzybiczych.

Czynniki te mogą być wrodzone, nabyte lub środowiskowe

Do czynników wrodzonych zaliczamy: atopię, zaburzenia rogowacenia, endokrynopatie, zaburzenia mechanizmów odporności immunologicznej.

Natomiast nabytymi czynnikami predysponującymi do zakażeń grzybiczych mogą być między innymi:

- choroby naczyń obwodowych,

- ogólne stosowanie leków (immunosupresyjnych, kortykosteroidów, antybiotyków o szerokim spektrum działania),

- nowotwory,

- zakażenia wirusem HIV,

- stosowanie metod diagnostycznych powodujących przerwanie ciągłości tkanek,

- stosowanie opatrunków okluzyjnych, które powodują wzrost grzybów poprzez zwiększenie nawodnienia skóry i powiększenie stężenia CO₂,

- wilgotność, maceracja, otarcia,

- stosowanie do produkcji odzieży i obuwia materiałów syntetycznych, które są mało przewiewne i stwarzają warunki podobne do okluzji.

Do zakażeń grzybiczych usposabiają również czynniki środowiskowe. Wyraźnie więcej grzybic obserwuje się w dużych aglomeracjach oraz w określonych grupach środowiskowych (górnicy, sportowcy). Nawyki higieniczne, stan sanitarno-higieniczny otoczenia, częstsze korzystanie z publicznych urządzeń kąpielowych także mogą powodować wzrost zakażeń grzybicznych.

8) Najczęstsze zakażenia skóry i błon śluzowych wywołane przez grzyby drożdżopodobne

Kandydoza błon śluzowych, skóry i paznokci oraz łupież pstry.

9) Najczęstsze zakażenia skóry gładkiej wywołane przez dermatofity.

- grzybica brody

- zakażenia twarzy wyłączając okolicę brody

- grzybica tułowia z pierścieniowatymi (obrączkowatymi) wykwitami skórnymi

- grzybica kończyn dolnych związana przede wszystkim z zakażeniem pachwin i górnej częsci ud

- zakażenia grzybicze dłoni

- zakażenia grzybicze stóp

- zakażenie grzybicze maskowane przez wcześniejsze miejscowe lub ogólne leczenie steroidami.

10)GRZYBICA PAZNOKCI -DIAGNOSTYKA ,OBRAZ KLINICZNY,PROFILAKTYKA W GABINECIE KOSMETYCZNYM

Białe zabarwienie płytek paznokciowych w przebiegu zakażen dermatofitami .

Objawy-białe ogniska w kształcie plam lub poprzecznych pasm,płytka krucha,łamliwa,brudnoszarawa,wystepuje rogowacenie podpaznokciowe

Leczenie-doustne leki przeciwgrzybiczne,miejscowe w formie lakierow,dopuszczalny jest manicure i pedicure przy zachowaniu zasad dezynfekcji i sterylizacji(zakaz tipsow)

11)NAJCZĘSTRZE CHOROBY PASOŻYTNICZE SKORY:

1)Świerzb:choroba skóry przenoszona droga płciowa,wywołana przez swierzbowiec ludzki okres wylegania 2-3tyg.Spowodowana niskim poziomem higieny,seks.

Objawy-świad grudki,pęcherzyki,krostki

Zajęte okolice-tułów pas,fałdy skorne,pośladki,narzady płciowe.

2)wszawica głowowa:zakazenie przez kontakt z zakazonymi nakryciami głowy,

Objawy-swiad,wykwity skorne,w skutek zadrapan,wtorne zakazenie i zliszajowacenie w przypadkach zaawansowanych powiekszenie węzłów chłonnych.Leczenie:1%lindan preparat pozostawiamy na 12-24godz pod czepkiem i spłukujemy.

3)wszawica łonowa:przenoszona droga płciowa ,lub droga przedmiotow.

Objawy:swiad,wykwity skorne swędzące grudki zapalne zaczerwienienie obrzek przeczosy

Miejsce wyst(okol łonowa,skora krocza brzuch,kl piersiowa uda pachy pachwiny.leki to mascie i emulsje.

4)wszawica odzieżowa:wykwitty skorne swędzące grudki.

Miejsce-grzbiet i kark

12)TRĄDZIK POSPOLITY-ETIOLOGIA,ODMIANY,POSTEPOWANIE W GABINECIE KOSMETYCZNYM.

To schorzenie osob młodych,z nadczynnością gruczołów łojowych, zaburzenia hormonalne (androgeny wpływaja na powiekszenie gr łojwych i wzmożenie wydzielania łoju oraz zgrubienie warstwy rogowej)obecność zaskórników,wykwitow grudkowo krostkowych i cyst ropnych.zmiany pozapalne blizny zanikowe,przerosłe

Miejsce wystepowania-twarz plecy kl.piersiowa

Odmiany kliniczne: (tradzik młodzieńczy,ropowiczy,skupiony,bliznowcowy)

Odmiany tradziku wywołanego(zawodowy,polekowy,kosmetyczny,niemowlęcy)

Leczenie: antybiotyki tetracyklina erytromycyna klindamycyna ,złuszczanie naskórka,mydła medyczne,płyny tonizujące bogate w kw.owocowe,AHA,BHA,peelingi enzymatyczne,(aerozole,zawiesiny,pudry,pasty-leki przeciwłojotokowe,keratolityczne,przeciwbakteryjne,przeciwzapalne)

13.TRĄDZIK RÓŻOWATY

Tradzik różowaty jest przewlekłą chorobą, ograniczoną do skóry twarzy, rozwijająca się na podłożu zaburzeń naczyniowych i łojotoku.Częstotliwość wystepowania wynosi 10-15% populacji, częściej chorują kobiety, natomiast cięższe postacie wystepują u mężczyzn.

ETIOLOGIA

-czynnik genetyczny

-podłoże łojotokowe

-zaburzenia naczyniowe

-zaburzenia hormonalne

-czynniki infekcyjne miejscowe

-czynniki infekcyjne ogólne

-czynniki pokarmowe

-czynniki psychogenne

-aktywnosc fizyczna

-nieodpowiednia pielęgnacja skóry

OKRES CHOROBY

-Rumieniowy-początkowo przemijający, okresowe zaczerwienienie skóry twarzy z uczuciem pieczenia, palenia, napiecia, z czasem w utrwalony z obecnością rumienia skóry i rozszerzeniem naczyń.

-Grudkowo-krostkowy-wykwity rumieniowo-grudkowo-krostkowe, delikatne złuszczanie, bez zaskórników

-Zmiany przerostowe- wyłącznie u mężczyzn około 40-60 r.ż.Zapalne guzki i blaszki z tendencją do zlewania się, oraz ze skłonnościa do przerostów i włóknienia gruczołów łojowych.

POSTACIE

-Przerosła-zmiany guzowate, występujące na skutek przerostu i zwłóknienia gruczoło łojowych, oraz licznych teleangiektazji.Umiejscowienie -nos.

-skupiony-zmiany również odgraniczone od twarzy, przebieg cięższy, wystepują krwotoczne lub martwicze guzki ze skłonnością do zlewania się, sączenia i tworzenia przetok.

14.ŁOJOTOKOWE ZAPALENIE SKÓRY

Choroby łojotokowe skóry związane są z funkcja gruczołow łojowych, należących do holokrynowych, czyli takich których wydzielanie łoju jest związane z rozpadem komórek wydzielniczych.

CZYNNIKI USPOSABIAJACE

-predyspozycja genetyczna

-zaburzenia hormonalne

-zaburzenia układu nerwowego

-czynniki klimatyczne

-czynniki emocjonalne

Łojotok stanowi podłoze dla następujących chorób:

-tradzik pospolity- choroba stanowiaca duży problem terapeutyczny, psychologiczny i społeczny.Dotyczy okolic łojotokowych, szczególnie na twarzy.

-tradzik rózowaty

-zapalenie skóry wokół ust-choroba mieszków włosowych, o etiologii nie do końca wyjaśnionej, wystepuje szczególnie u młodych kobiet.Przyczyną może być reakcja na podrażnienie lub reakcja na światło słoneczne. Występują drobne czerwonobrunatne grudki z tendencją do zlewania się, umiejscowionych na podłozu rumieniowym.

-wyprysk kontaktowy-przewlekłe, nawrotowe schorzenie, w którym wystepuje stan zapalny i złuszczanie skóry, obejmujące okolice zawierające gruczoły łojowe, okolice wyprzeniowe oraz owłosioną skóre głowy.

15.POKRZYWKA

Pokrzywka stanowi niejednorodna grupę chorób, w części zależnych od mechanizmów immunologicznych typu I-III, w części o charakterze nieimmunologicznym. U jej podłoża leży wzmożona przepuszczalność drobnych naczyń oraz prowadzący do obrzęku przesięk osocza i różnych mediatorów do przestrzeni międzykomórkowej i tkanki. Cechą patogenetyczną większości postaci pokrzywki jest aktywacja komórek tucznych w skórze. Wykwitem pierwotnym dla wszytkich typów jest bąbel.

Pokrzywka ostra-20-30% populacji, częściej u dzieci. Bąble powstają szybko. Czas wysiewu wynosi kilka godzin do kilku dni. Poza skórą zmiany mogą dotyczyc błon śluzowych i tkanki podskórnej. W tych przypadkach może dochodzi do obrzęku naczynioruchowego. W przypadku zmian rozległych może dojść do obniżenia ciśnienia krwi. U podłoża pokrzywki ostrej lezy najczęściej reakcja nadwrażliwości na alergeny zewnętrzne(pokarmy, leki, alergeny wziewne i kontaktowe, ugryzienia owadów).Pokrzywkę tą mogą wywołać bodżce fizyczne czyli ciepło, zimno, wysiłek fizyczny, ucisk mechaniczny.

Pokrzywka przewlekła-głownie u dorosłych. Wykwity skórne nawracają w okresie dłuższym niż 6 tygodni. U niektórych dochodzi do miejscowego przebarwienia skóry. Z ekspozycją na alergeny związanych jest około 20-25% pokrzywki przewlekłej, pozostałe przypadki rozwijają się na podłożu mechanizmów niealergicznych. Przyczyny tej pokrzywki są trudne do ustalenia.

Pokrzywka kontaktowa-wywołana przez kontaktowe bodżce zewnętrzne. Kontaktowa pokrzywka alergiczna wystepuje w wyniku kontaktu z sierścią zwierząt, produktami spożywczymi, natomiast u podłoża kontaktowej pokrzywki niealergicznej leży kontakt z niektórymi roślinami lub preparatami leczniczymi.

Pokrzywka fizykalna-dotyczy 10-20% chorych z pokrzywka w ogóle.Objawy skórne polegaja na reakcji rumieniowo-pokrzywkowych lub babli pokrzywkowych. Mogą wystapić w miejscu zadziałania bodzca lub buć uogólnione.

Pokrzywka wywołana mechanicznie-może występować u ludzi zdrowych, na skutek zadziałania bodzca mechanicznego(ucisk, tarcie, drapanie). Objawy nie sprawiaja dolegliwości i nie wymagaja leczenia.

Pokrzywka z ucisku-u podłoża powstawania objawów skórnych leży ucisk mechaniczny(długotrwały). Objawy po kilkunastu godzinach.Odczyn rumieniowy na powierzchni skóry oraz głębokie, siegające do tkanki podskórnej bolesne obrzeki występujące w miejscu ucisku. W ciężkich przypadkach może dojść do wysiewu bąbli pokrzywkowych i objawów ogólnych.

Pokrzywka z zimna-najczęstsza postac.Czynnik wyzwalający to pziebienie całego ciała lub jego fragmentu. Często u chorych występują zaburzenia współczulnego układu nerwowego. Najczęstsze postacie to:pierwotna, wtórna, wrodzona.

Pokrzywka słoneczna-pod wpływem promieni słonecznych o różnej długości fali. Objawy po kilku minutach.Ma ona charakter przewlekły. Charakterystyczne bąble pokrzywkowe.

Pokrzywka cholinergiczna-najczęściej u młodych, częściej u mężczyzn. Głównym czynnikiem jest acetylocholina wydzielana w wyniku pobudzenia cholinergicznych afferentnych włokien gruczołów potowych, z następowym wzmożonym wydzielaniem potu. Objawom miejscowym, o charakterze drobnych swędzących bąbli, umiejscowionych głównie w górnej połowie ciała, mogą niekiedy towarzyszyć objawy ogólnw,

Obrzęk naczynioruchowy-odmiana pokrzywki o głębokim umiejscowieniu zmian chorobowych, dotyczącym skóry, tkanki podskórnej oraz błon śluzowych.

16. Wyprysk -obraz kliniczny. Odmiany

Wypryskiem nazywa się różnego rodzaju zmiany skórne. Jest to alergiczna choroba skóry. Objawy wyprysku mogą być różne. Najczęściej jest to zaczerwienienie i łuszczenie się skóry. Świąd jest obecny przy wyprysku zawsze. Najczęstszą formą wyprysku jest wyprysk kontaktowy na podłożu alergicznym. Objawia się powstawaniem drobnych pęcherzyków na skórze wypełnionych płynem. Są to zmiany sączące, którym zazwyczaj towarzyszy świąd i pieczenie, później przechodzące w łuszczenie się i nadmierne rogowacenie skóry. Zaniechanie leczenia wyprysku może doprowadzić do liszajowacenia zmian skórnych

Obraz kliniczny:

• W zmianach ostrych występuje rumień, grudki wysiękowe i pęcherzyki, nadżerki, w przewlekłych dominują objawy lichenifikacji ( pobruzdowania powierzchni)

• Charakterystyczne zajęcie skóry rąk i palców: w przypadku wyprysku alergicznego alergicznego większym nasileniem stanu zapalnego po stronie grzbietowej, w wyprysku niealergicznym zmiany w głębi fałdów miedzypalcowych i po stronie dłoniowej

• Zmiany przeważnie ograniczone do miejsca kontaktu z alergenami

• Zajęcie okolicy oczodołów spowodowane alergenemi w postaci lotnej

Odmiany:

1. Atopowe zapalenie skóry

2. Łojotokowe zapalenie skory

3. Wyprysk pieniążkowaty

4. wyprysk podudz

17. Atopowe zapalenie skory-obraz kliniczny, postępowanie pielęgnacyjne w gabinecie kosmetycznym

AZS-przewlekła, nawrotowa, zapalna choroba skory, dotycząca naskórka i skory właściwej, która cechuje się silnym świadem typowym umiejscowieniem i charakterystyczną morfologią zmian.

Obraz kliniczny

Rozpoznanie AZS opiera sie na stwierdzeniu charakterystycznych objawów klinicznych

zaproponowanych przez Hanifina i Rajke:

• świąd skóry

• Przewlekły nawrotowy przebieg

• Wywiad atopowy u chorego lub/i członków jego rodziny

• Typowe umiejscowienie zmian

- w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie policzki i kończyny po stronie wyprostnej

- w okresie dojrzewania i u dorosłych okolice zgieciowe dużych stawów, skóry, karku, stopy

• nietolerancja wełny

• podwyższone stężenie całkowitego IgE

• wczesny początek zmian

• nietolerancja niektórych pokarmów

• suchość skóry

• zwiększona podatność skóry na zakażenia, w szczególności gronkowcem złocistym

• rogowacenie przymieszkowe

• dodatnie wyniki testów skórnych z alergenami

• wyprysk dłoni i stóp

• wyprysk sutków

• nawrotowe zapalenie spojówek

• zapalenie czerwieni wargowej

• biały dermografizm

• świąd skóry po spoceniu się

• zaostrzenie po stresie

• przebarwienie powiek i skóry wokół oczu

• rumień twarzy

• objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki)

• stożek rogówki (keratoconus)

• zaćma

• łupież biały

• pogrubienie fałdów na szyi

Postępowanie w gabinecie kosmetycznym:

Skóra objęta stanem zapalnym staje się sucha, zaczerwieniona, podrażniona, często powstają łuszczące się płatki lub pęcherzyki. Zapaleniu skóry zazwyczaj towarzyszy swędzenie, które jest bardzo dokuczliwym doznaniem. Czynniki wywołujące podrażnienie prowadzą do zniszczenia płaszcza hydrolipidowego skóry, co dalej prowadzi do zwiększonej utraty wody przez skórę i tym samym do nadmiernego jej wysuszenia. Pielęgnacja w gabinecie polega przede wszystkim na nawilżaniu, natłuszczaniu i odbudowie ochronnego filmu na powierzchni naskórka.

W pielęgnacji skóry atopowej stosowane są emolienty - natłuszczające substancje, przywracające skórze funkcję naturalnej bariery. Odtwarzają one płaszcz lipidowy skóry, zapobiegają utracie wody, powodują wzrost jej elastyczności i zmniejszają uczucie swędzenia.

W składzie kosmetyków pielęgnacyjnych powinny znajdować się witaminy A, C, E, H, B2, B5, B6, olej z zarodków pszenicy, ogórecznika, wiesiołka, pierwiosnka, ze słodkich migdałów, algi. Kw. hiarulonowy, aloes, minerały z morza martwego,alantoinę, panthenol.

18. Łuszczyca postępowanie w gabinecie kosmetycznym

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą z tendencją do zanikania i ponownego pojawiania się zmian. Charakteryzuje się nadprodukcją komórek skóry (keratynocytów), która prowadzi do hiperkeratozy (pogrubienia zewnętrznej, zrogowaciałej warstwy skóry) i pojawienia się czerwonych, zapalnych ognisk.
Chociaż nie opracowano kompletnego zestawu środków do pielęgnacji skóry łuszczycowej, ważne jest, aby produkty, które stosujemy, nie powodowały podrażnień i najlepiej były hipoalergiczne. Kosmetyki wywołujące podrażnienia skóry mogą skutkować pojawieniem się objawu Koebnera (ogniska łuszczycowe występują w miejscach podrażnień/urazu). Z drugiej strony niektóre produkty mają właściwości złuszczające i pomagają usunąć łuskę, ułatwiając w ten sposób penetracje lekom miejscowym (np. kortykosterydom lub pochodnym witaminy D3). Emolienty (kosmetyki pielęgnacyjne) wpływają korzystnie na sprężystość skóry, wygładzają nierówności i nawilżają ją. Odpowiednim wyborem dla osób z łuszczycą są  produkty przeznaczone do pielęgnacji skóry wrażliwej, wyprodukowane na bazie miękkiej wody termalnej (o właściwościach przeciwzapalnych i zmiękczających).

Łuszczyca powoduje, że skóra jest sucha i szorstka. Jej zewnętrzna warstwa staje się nienaturalnie gruba. Zakłócenie procesów komórkowych prowadzi do odwodnienia skóry. Regularne stosowanie odpowiednich kosmetyków pozwala zachować skórze lepszy wygląd. Dostarczają one substancji (mocznik, aminokwasy, kwas mlekowy), które wchłaniają i utrzymują wodę w zewnętrznej warstwie skóry, podczas gdy inne składnik, takie jak wazelina, wosk, oleje roślinne i ceramidy, odbudowują barierę ochronną.

Lepiej jest wybierać produkty typu O/W (olej w wodzie), które nie są tak tłuste jak te typu W/O (woda w oleju). Kosmetyki zalecane osobom z bardzo suchą skórą lub ze skórą atopową na ogół są również odpowiednie dla osób z łuszczycą Ważna jest także systematyczna pielęgnacja .stosowanie kremów i balsamów nawilżająco-natłuszczających oraz kąpiele w wodzie z dodatkiem specjalnych oliwek leczniczych zawierających olej sojowy lub ciekłą parafinę. Ciepła lecznicza kąpiel pomaga łatwiej usunąć zalegające łuski bez urażania skóry.   Aby pozbyć się martwych fragmentów naskórka zaleca się stosowanie preparatów zawierających mocznik, kwas salicylowy i kwas mlekowy.

Wielu pacjentom pomaga słońce, odpoczynek, balneoterapia, morskie kąpiele, najlepiej w Morzu Martwym

Podczas wysiewów nie stosuje się maseczek i peelingów i nie korzysta z zabiegów na twarzy w salonach Prawidłowa pielęgnacja skóry zapobiega nawrotom choroby. Dlatego do jej codziennego zmywania i nawilżania należy używać preparatów łagodnych i nie powodujących podrażnień. Nie wolno zdrapywać łusek, szczotkować skóry głowy, usuwać zrogowaciałych części podpaznokciowych

W leczeniu łuszczycy stosuje się także promieniolecznictwo - naświetlanie za pomocą specjalistycznych lamp. Najbardziej skuteczną metodą jest tzw. PUVA (fotochemioterapia) polegająca na zażywaniu doustnych preparatów nasilających działanie promieni świetlnych (tzw. psolareny) i naświetlań promieniami UVA o ściśle określonej długości fal

19. RUMIEŃ WIELOPOSTACIOWY- ODMIANA LŻEJSZA I CIĘŻKA, OBRAZ KLINICZNY

Obrzękowe, sinoczerwone, dobrze odgraniczone od otoczenia rumienie, niekiedy z obecnością pęcherzy na powierzchni, zlokalizowane na skórze i błonach śluzowych.

ODMIANA ŁAGODNIEJSZA

Symetryczne zmiany rumieniowo-obrzękowe, niekiedy pęcherzowe lub krwotoczne, zlokalizowane na skórze dosiebnych części kończyn oraz na błonach śluzowych jamy ustnej i okolic płciowych.

Odmiany:

- rumień wielopostaciowy krwotoczny

- rumień wielopostaciowy pęcherzowy

Objawy:

-zmiany rumieniowo-obrzękowe, przeważnie symetryczne, zazwyczaj układają się w koncentryczne figury i obrączki, przypominające tarczę strzelecką lub tęczówkę;

- po ok. 1-2 dniach osiągają wielkość ok. 1cm;

- niekiedy w części centralnej zmian rumieniowo-obrzękowych powstają pęcherze lub zmiany krwotoczne;

- nie swędzą, nie bolą, ustępują bez pozostawienia śladu;

- w obrębie błon śluzowych zmiany mają charakter płaskich pęcherzy na zapalnej podstawie, które wytwarzają powierzchowne nadżerki;

- lokalizacja: dosiebne, zazwyczaj grzbietowe części kończyn górnych i dolnych, błony śluzowe jamy ustnej i okolic płciowych;

- objawy ogólne: krótkotrwały wzrost temperatury, przejściowe bóle stawowe i mięśniowe;

- początek choroby zazwyczaj nagły, przebieg kilkutygodniowy, rokowanie dobre;

- rozpoznanie: badania w kierunku wewnątrzustrojowych ognisk zakaźnych; badanie immunopatologiczne: wykluczenie autoimmunologicznych chorób pęcherzowych.

Różnicowanie:

- pokrzywka festonowata

- pemfigoid

- pęcherzyca zwykła

- liszaj rumieniowaty

ODMIANA CIĘŻKA

- zespół Stevensa-Johnsona

- toksyczna nekroliza naskórka

Zespół Stevensa-Johnsona

Choroba występuje częściej u dorosłych po 40 r.ż. Krótkotrwałe pęcherze zlokalizowane na błonach śluzowych oraz zmiany typowe dla rumienia wielopostaciowego zlokalizowane na skórze tułowia i twarzy, z towarzyszącymi nasilającymi objawami ogólnymi (bóle stawowe, wzrost temperatury).

W powstawaniu zespołu Stevensa-Johnsona biorą udział przede wszystkim zakażenia wirusowe ( gł. Harpes simplex) oraz leki w 50% przypadków.

Objawy:

- krótkotrwałe pęcherze, nadżerki oraz przysychające, nawarstwione, krwotoczne strupy na błonach śluzowych;

- pęcherze w jamie ustnej powodują problemy z jedzeniem, w okolicy oka mogą powodować bliznowacenie;

- zmiany o charakterze zlewających się plam rumieniowych na skórze gładkiej;

- zmiany o charakterze tarczy strzeleckiej stanowią niewielką część zmian;

- lokalizacja: najczęściej błony śluzowe jamy ustnej i narządów płciowych, niekiedy błony śluzowe oczu i nosa oraz skóra tułowia i twarzy;

- objawy ogólne: wysoka gorączka, bóle stawowe;

- początek choroby jest gwałtowny a okres trwania kilkutygodniowy ( 3-6 tygodni);

- istnieje możliwość powstania powikłań ocznych (zapalenie spojówek, zrastanie spojówek z powieką, owrzodzenia rogówki, zapalenie źrenicy i naczyniówki, u 10% trwałe uszkodzenie oka) oraz spełzanie i zanikanie płytek paznokciowych.

Różnicowanie:

- pęcherzyca zwykła

- pryszczyca

Toksyczna nekroliza naskórka

Rozległe spełzanie naskórka w obrębie skóry i błon śluzowych. Choroba może pojawić się w każdym wieku, częściej u osób dorosłych. W powstawaniu toksycznej nekrolizy naskórka biorą udział przed wszystkim: leki: głównie antybiotyki, sulfonamidy. NLPZ, leki przeciwdrgawkowe; zjawiska immunologiczne.

Objawy:

- zmiany rumieniowe i pęcherzowe w obrębie skóry powodują podminowanie naskórka i jego spełzanie całymi płatami (objaw Nikowskiego). Obraz przypomina oparzenie;

- zmiany pęcherzowe i nadżerkowe pojawiają się na błonach śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych, spojówek i rogówki;

- zlewne wypadanie włosów, spełzanie płytek paznokciowych;

- objawy ogólne: wysoka gorączka, zaburzenia elektrolitowe z powodu obnażenie rozległych powierzchni skóry;

- początek nagły, często po zażyciu leku;

- stan ogólny ciężki, często prowadzi do zejścia śmiertelnego (ok. 30-40% przypadków).

Różnicowanie:

- pęcherzyca zwykła

- zespół Stevensa-Johnsona

- Staphylococcal Scalded Skin Syndrome (SSSS)

20. ZMIANY SKÓRNE POJAWIAJĄCE SIĘ W PRZEBIEGU ZABURZEŃ KRĄŻENIA W OBRĘBIE KOŃCZYN DOLNYCH.

Zaburzenia krążenia w obrębie kończyn dolnych

- gorszy przepływ krwi i gorsze przyleganie skóry do kości i ścięgien podudzia predysponuje do powstawania zmian troficznych;

- zastój krwi spowodowany głównie żylakami kończyn dolnych zwiększa ciśnienie w układzie żylnym;

- zakrzepica żylna, blokując przepływ krwi w żyłach głębokich, zwiększa wypełnienie powierzchownego układu żylnego powodując zastój, zwiększenie ciśnienia i uszkodzenie zastawek żylnych;

- choroby tętnic prowadzące do zamknięcia ich światła, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca.

Objawy:

W zależności od czasu trwania i stopnia niedokrwienia zmiany skórne mogą przybierać różną postać, od wyprysku po owrzodzenia.

- wyprysk: choroba skóry o podłożu alergicznym polegająca na zapaleniu jej wierzchniej warstwy.

* rumień

* łuszczenie się skóry

* świąd

* dobrze reaguje na leczenie glikokortykosteroidami.

- zanik biały: sinicze "zapalenie" naczyń; stosunkowo rzadka, idiopatyczna, przewlekła, nawracająca, niezapalna choroba drobnych naczyń zajmująca skórę dystalnych części kończyn dolnych (podudzia, okolice kostek i grzbiety stóp), objawiająca się sinymi plamami, które ulegają powierzchownym, bolesnym owrzodzeniom z następowym tworzeniem gwiaździstych białawych blizn zanikowych. Skóra w otoczeniu zmian charakteryzuje się przebarwieniami i występowaniem teleangiektazji

* niewielkie zmiany barwy białej z czerwonymi punktami na powierzchni.

- obrzęk: gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała. Powstaje na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami dążącymi do zatrzymania płynu w naczyniach oraz czynników prowadzących do przedostawania się płynu poza ich światło. Obrzęk może być spowodowany zgromadzeniem przesięku lub wysięku.

* powstaje w wyniku zwiększonego ciśnienia żylnego;

* nieleczony prowadzi do zapalenia tkanki podskórnej, włóknienia i twardnienia skóry-lipodermatoskleroza.

- przebarwienia:

* na podłożu istniejącego stanu zapalnego dochodzi do odkładania się melaniny lub akumulacji hemosyderyny z wynaczynionych erytrocytów.

- owrzodzenia:

* w wyniku krańcowego niedożywienia skóry dochodzi do jej martwicy i rozpadu

* w zależności od przyczyny wyróżniamy owrzodzenia tętnicze i żylne.

Różnicowanie:

- rak kolczystokomórkowy- nowotwór złośliwy skóry wywodzący się z komórek naskórka. Rokuje gorzej niż rak podstawnokomórkowy skóry, w przeciwieństwie do niego daje przerzuty, głównie do węzłów chłonnych, i odznacza się szybszym wzrostem. Nowotwór ten najczęściej powstaje na podłożu stanów przedrakowych, a czynnikami prowokującymi nowotworzenie są drażnienie mechaniczne, ekspozycja na działanie środków chemicznych i na promieniowanie.

- rak podstawnokomórkowy - najczęstszy nowotwór złośliwy skóry, charakteryzujący się niskim stopniem złośliwości, powolnym wzrostem i bardzo rzadkim przerzutowaniem

- pyodermia zgorzelinowa

- odleżyny

Obrzęk limfatyczny

- obrzęk tkanki podskórnej spowodowany nieprawidłowym drenażem limfatycznym przy zachowanej filtracji włośniczkowej;

- słoniowacizna - powstaje, gdy długotrwały obrzęk limfatyczny prowadzi do uszkodzenia naczyń chłonnych, ich włóknienia, powstaje deformacja danej części ciała i odczynowe zmiany skórne.

Obrzęk pierwotny:

- wrodzony niedorozwój naczyń chłonnych: zespół Klipla-Trenaunaya.

Obrzęk wtórny:

- usunięcia chirurgiczne węzłów chłonnych (np. podczas mastektomii).

- radioterapia;

- zakażenia np. filarioza;

- nowotwory;

- w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej;

- róża nawrotowa

Objawy:

- ciastowaty obrzęk często jednostronny;

- pogrubienie skóry, rozrost brodawkujący skóry;

- zmiana zabarwienia skóry (biało-żółta-sinoczerwona-ciemnobrązowa);

- nadmierne rogowacenie;

- znaczna maceracja naskórka;

- wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze;

- nieprzyjemny zapach.

Martwicze zmiany naczyniowe

Pyodermia zgorzelinowa

- etiologia nie całkiem wyjaśniona- pewien związek z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, chorobą Leśniowskiego-Crona lub szpiczakiem Iga;

- zmiany skórne to głębokie owrzodzenia, powstające nagle i szerzące się pełzakowato;

- istotą zmian jest martwica bezbakteryjna a bakteryjne nadważenie ma zawsze charakter wtórny;

- choroba jest przewlekła, nowe zmiany powstają nawet po drobnych urazach.

21. NAJCZĘSTSZE HIPERPIGMENTACJE SKÓRY TWARZY I SZYI

Melanina jest głównym czynnikiem odpowiadającym za zabarwienie skóry. Jest to główny element chroniący nas przed promieniowaniem UV.

Hiperpigmentacje są to schorzenia związane z ogniskowym lub uogólnionym zwiększeniem ilości melaniny.

Najczęstsze przebarwienia naskórkowe to piegi, plamy soczewicowate oraz ostuda.

Piegi sązwiększoną ilością melaniny w warstwie podstawnej naskórka przy niezmienionej ilości melanocytów.

Objawy kliniczne:

- małe brązowe lub jasnobrązowe plamy umiejscowione głównie w miejscach narażonych na promieniowanie słoneczne ( twarz, ramiona, barki, dekolt );

- często występują u osób z I i II fototypem skóry. Pojawiają się we wczesnej młodości, a w starszym wieku mogą mieć tendencję do ustępowania;

- występują ze zmienną intensywnością: większą w okresie wiosennym i letnim, mniejszą w zimie.

Diagnostyka różnicowa:

- plamy soczewicowate

Leczenie:

- zmiany łagodne - wskazania wyłącznie estetyczne: fotoprotekcja, krioterapia, peelingi chemiczne, laseroterapia, LED.

Plamy soczewicowate

Słoneczne plamy soczewicowate - plamy występujące u dorosłych w miejscach narażonych na działanie światła.

Histopatologia:

- wydłużone sople naskórkowe ze zwiększoną ilością melaniny w szczytach;

- cechy przewlekłego uszkodzenia słonecznego naskórka i skóry właściwej.

Objawy kliniczne:

- na powierzchniach grzbietowych dłoni, przedramionach, ramionach, twarzy - jasnobrązowe plamy wielkości ziaren soczewicy;

- zmiany mogą cechować nieregularne granice i zlewanie się z otaczającą skórą.

Diagnostyka różnicowa:

- letigo maligna;

- łojotokowe rogowacenie naskórka

Leczenia:

- dermabrazja;

- krioterapia;

- laseroterapia;

- LED

Plama soczewicowata - zmiany o mnogim charakterze, często występujące u dzieci, niezależnie od działania światła. Mogą być pierwszym etapem na drodze rozwoju znamienia melanocytowego.

Objawy kliniczne:

- mała, płaska, regularna, dobrze odgraniczona od otoczenia plama koloru brązowego wielkości ziarna soczewicy.

Histopatologia:

- zwiększona ilość prawidłowych melanocytów w warstwie podstawnej naskórka.

Diagnostyka różnicowa:

- znamię melanocytowe.

Leczenie:

- obserwacja, w przypadku podejrzenia zmiany złośliwej wycięcie diagnostyczne z weryfikacją histopatologiczną.

Ostuda pojawia się na skórze eksponowanej na słońce i najczęściej obserwowana jest u kobiet. Jest ona wynikiem nadmiernej produkcji melaniny przez komórki barwnikowe naskórka. Przebarwienia mogą być różnie nasilone, regularne lub o poszarpanych brzegach, od drobnych po bardzo rozległe.

Nabyte, przewlekłe, ograniczone przebarwienia skóry twarzy spowodowane są skłonnościami genetycznymi, nadmiarem hormonów żeńskich oraz światłem słonecznym. Występuje w ciąży oraz u kobiet stosujących hormonalną antykoncepcję.

Objawy:

- nieregularne żółtobrązowe lub brązowe przebarwienia na skórze twarzy i szyi;

- najczęstsza lokalizacja to czoło, skronie, policzki, górna warga.

Diagnostyka różnicowa:

- hiperpigmentacje w przebiegu reakcji fitotoksycznych po kosmetykach lub niektórych lekach ( fenytoina, chloropromazyna ).

Leczenie:

*miejscowe:

- latem unikanie światła słonecznego i całkowita fotoprotekcja kremami z wysokim filtrem UV

- w okresie jesienno-zimowym stosowanie kremów wybielających z inhibitorami syntezy melaniny ( hydrochinon ).

Do innych hiperpigmentacji możemy zaliczyć:

- plamy koloru kawy z mlekiem;

- znamię Oty;

- znamię Miechera;

- znamię Spitz.

Plamy koloru kawy z mlekiem ( plamy cafe-au-lait )- zwiększenie ilości melaniny w keratynocytach warstwy podstawnej naskórka.

Etiologia i etiopatogeneza:

- dziedziczne zaburzenie wytwarzania melaniny przy prawidłowej ilości melanocytów.

Objawy kliniczne:

- jasnobrązowe plamy o rozmiarach od kilku do kilkudziesięciu centymetrów;

- cechuje je równomierne zabarwienie i delikatne odgraniczenie od otaczającej skóry.

Diagnostyka różnicowa:

- często wykwit pierwotny w nerwiakowłokniakowatości, plamy soczewicowate.

Leczenia:

Zmiany łagodne - wskazania do leczenia wyłącznie estetyczne, laseroterapia, LED.

Znamię Oty - w górnej strefie warstwy siateczkowatej skóry właściwej, pomiędzy włóknami kolagenowymi, stwierdza się wydłużone, dendrytyczne melanocyty.

Etiologia i patogeneza:

- zmiany barwnikowe ograniczone głównie do osób rasy azjatyckiej;

- występuje trzykrotnie częściej u kobiet;

- pojawiają się tuż po urodzeniu lub w okresie dojrzewania i przemian hormonalnych;

Objawy kliniczne:

- niebieskawe lub brązowe plamy w okolicy skroniowej, oczodołowej, jarzmowej, czołowej skóry twarzy;

- mogą obejmować twardówkę, spojówkę, rogówkę i siatkówkę oka, błonę śluzową nosa i ust;

- zmiany najczęściej są jednostronne.

Diagnostyka różnicowa:

- naczyniak jamisty

Leczenie:

- obserwacja;

- kosmetyka korekcyjna;

- laseroterapia.

Znamię Miechera - melanocyty na granicy skórno-naskórkowej oraz w górnych warstwach skóry właściwej.

Etiologia i patogeneza:

- łagodna zmiana barwnikowa uwarunkowana genetycznie.

Objawy kliniczne:

- guzek o szerokiej podstawie i gładkiej powierzchni, nieznacznie wybarwiony lub o kolorze skóry, zlokalizowany na twarzy.

Diagnostyka różnicowa:

- melanoma amelanoticum;

- naevus spitz;

- fibroma.

Leczenie:

- obserwacja, usunięcie diagnostyczne w przypadku podejrzenie przemiany złośliwej.

Znamię Spitz - znamię częste u dziecie, jednak w ¼ przypadków pojawia się po 30r.ż. łagodna zmiana o charakterze nabytym, mogąca występować w powiązaniu z innymi wrodzonymi zaburzeniami.

Objawy kliniczne:

- są to zazwyczaj pojedyncze guzki o gładkiej powierzchni i dobrze odgraniczonym brzegu, barwy czerwonej lub sinawej;

- nie wykazują skłonności do rozpadu i odczynu zapalnego;

- na powierzchni często pojawiają się liczne rozszerzone naczynia włosowate
( teleangiektazje );

- przebieg jest powolny, zmiany nie ulegają zezłośliwieniu.

Histopatologia:

- duże wrzecionowate melanocyty pojedyncze i w gniazdach na granicy skóry i naskórka;

- komórki o dużych jądrach z nielicznymi i prawidłowymi figurami podziały;

- nie ma atypii komórkowej;

- komórki znamienia nie przenikają powyżej warstwy podstawnej naskórka;

Diagnostyka różnicowa:

- melanoma malignom;

- naevus pigmentosus;

- leiomyosarcoma;

- carcinoma fusocellulare;

- granuloma.

Leczenie:

- zabieg chirurgiczny - usunięcie zmiany diagnostyczne ( z min. Marginesem tkanek zdrowych ).

22. Fotoprotekcja - najczęstsze wskazania w dermatologii oraz rodzaje filtrów.

Fotoprotekcja jest cenna nie tylko w aspekcie ochrony przeciwnowotworowej, ale także jako istotny element zapobiegania procesowi starzenia się skóry, występowania odczynów fototoksycznych czy fotoalergiczych. Fotoprotektory (sunscreens) są to preparaty przeznaczone do aplikacji na skórę, przedstawione jako produkty, których jedynym i głównym celem jest ochrona przed promieniowaniem UV poprzez pochłanianie, odbicie lub rozproszenie promieniowania.

Organizm ludzki broniąc się przed nadmiarem promieniowania uwalnia mechanizmy fotoprotekcji naturalnej, która polega na wystąpieniu opalenizny w postaci pigmentacji bezpośredniej i opóźnionej poprzez pogrubienie warstwy rogowej, zwiększenie syntezy melaniny i produkcji kwasu urokainowego. Obserwowany stale wzrost zachorowań na nowotwory skóry oraz inne dermatozy, w których udział promieniowania słonecznego jest dowiedziony naukowo świadczy o tym, że naturalne systemy obrony immunologicznej skóry po ekspozycji na UV są niewystarczające. Stąd istnieje konieczność fotoprotekcji sztucznej.

Fotoprotekcja sztuczna obejmuje stosowanie filtrów chemicznych, fizycznych i zmiataczy wolnych rodników, które są aktywnymi fotoprotektorami. Filtry fizyczne są substancjami, które całkowicie odbijają promieniowanie. Należą do nich: tlenek tytanu, tlenek cynku, tlenki żelaza, mika i in. Filtry chemiczne (syntetyczne) są cząsteczkami o pierścieniu aromatycznym posiadającymi grupę karbonylową, które izomeryzując pochłaniają energię promieniowania. Należą do nich: pochodne kwasu paraaminobenzoesowego, kwasu salicylowego, parameto-ksycynamonowego, benzylidenu kamfory, kwasu fenylobenzyimidazolowosulfonowego, oktokryleny, fenylobenzotriazole, benzofenony i inne. Zmiataczami wolnych rodników są witamina C, E, tokotrienole, beta-karoteny, dysmutaza nadtlenkowa, ubichinon, N-acetylocysteina i inne.

KLASYFIKACJA WSKAŹNIKÓW UVB

Nazwa SPF

Niski 2 - 4 - 6

Średni 8 - 10 - 12

Wysoki 15 - 20 - 25

Bardzo wysoki 30 - 40 - 50

Ultra wysoki 50 +

Oznaczenia filtrów:

 filtry chroniące przed UVB - symbole: SPF, IP, LSF

 filtry chroniące przed UVA - symbole: IPD, PPD

 filtry chroniące przed promieniowaniem podczerwonym (IR) - symbol IR

23. Bielactwo - etiologia, obraz kliniczny, postępowanie w gabinecie kosmetycznym.

Bielactwo - choroba skóry autoimmunologiczna, polegająca na plackowatym odbarwieniu spowodowanym zmniejszeniem się liczby lub zanikiem melanocytów. Mechanizmy obronne układu immunologicznego atakują struktury własne organizmu, w tym przypadku melanocyty.

Etiologia i patogeneza:

Etiologia bielactwa nabytego jest nieznana. Są rozważane trzy teorie dotyczące jego patogenezy: autoimmunologiczna, teoria czynników neurogennych i teoria samozniszczenia.

Objawy kliniczne:

Liczne, ostro odgraniczone białe plamy w niezmienionej skórze. Mogą się zlewać i obejmować duże powierzchnie skóry. Często występują symetrycznie lub obustronnie. U ponad 50% pacjentów bielactwo pojawia się przed ukończeniem dwudziestego roku życia. Miejsce najczęstszego występowania to grzbiety dłoni i stóp, okolice narządów płciowych i odbytu, głowa i szyja, pachy, brodawki sutkowe.

Postępowanie:

Ogólne: - światłolecznictwo (PUVA terapia) - leczenie beta-karotenem

Miejscowe: - kortykosteroidy - psolareny - filtry UV - kosmetologia korekcjna (maskowanie) - stosowanie samoopalaczy - całkowite odbarwienie - metody mikrochirurgiczne

24. Czerniak - etiopatogeneza, odmiany, rokowanie.

Czerniak (melanoma malginum, MM) - jest to nowotwór wywodzący się z melanocytów. Jest najzłośliwszym nowotworem skóry. Najczęściej jego punktem wyjścia są znamiona barwnikowe, głównie nieowłosione, a szczególnie często występuje w obrębie wrodzonego znamienia olbrzymiego i złośliwych plam soczewicowatych, rzadziej wywodzi się ze znamienia łączącego znamienia mieszanego, skórno-naskórkowego oraz bardzo rzadko może rozwijać się ze znamienia błękitnego. Może również rozwijać się w gałce ocznej, oponach mózgu lub na błonach łuzowych. Czerniak może się też rozwijac na skórze niezmienionej.

Epidemiologia:

Czerniak jest przyczyną niemal 75% zgonów spowodowanych nowotworami złośliwymi skóry. Zachorowalność na czerniaka wzrasta stale wśród białej populacji od 3 do 7 % rocznie przez ostatnie 30 lat.

Odmiany:

- złośliwa plama soczewicowata - czerniak lentigialny - szerząc y się powierzchownie - guzowaty - okolic dystalnych - błon śluzowych - desmoplastyczny - neurotopowy - amelanotyczny - łożyska paznokcia -gałki ocznej - narządów płciowych - okolic odbytu

OBJAWY KLINICZNE:

• Powstaje na bazie plamy złośliwej soczewicowatej.

• Stanowi 5% wszystkich przypadków czerniaka.

• Rozwija się u osób nadużywających kąpieli słonecznych, w skórze z cechami zaniku słonecznego.

• Powstaje jako płaska, brązowa lub brązowo-czarna, nieregularna plama różnej wielkości z niejednorodną pigmentacją, a także częstymi strefami rozjaśnienia (regresji).

• Badaniem mikroskopowym stwierdza się w fazie poziomej linijnie ułożone melanocyty, głównie w warstwie podstawnej lub w postaci sopli skórno- naskórkowych (faza pionowa).

25.Dermoskopia-przydatność w dermatologii

Dermoskopia jest mikroskopowym badaniem skóry, które jest niebolesne, nieinwazyjne i nie wymaga pobierania wycinków. Uważa się, że jest to badanie pośrednie między normalnym badaniem klinicznym a histopatologiczną oceną wycinków skóry.

Dermoskopia daje możliwość oglądania skóry w powiększeniu dziesięcio- do kilkudziesięciokrotnym i w oświetleniu, które pozwala na uwidocznienie głębszych struktur naskórka.

Dermoskopia jest powszechnie stosowana do oceny znamion barwnikowych, powszechnie nazywanych pieprzykami. Ta metoda zwiększa możliwość rozpoznania czerniaka na bardzo wczesnym etapie rozwoju, wtedy, gdy można ten nowotwór łatwo wyleczyć. Ponadto dermoskopia ułatwia odróżnienie czerniaka od innych, niegroźnych zmian na skórze.

Coraz szerzej stosowana jest w dermatologii dermoskopia komputerowa (wideodermoskopia). Ta metoda ma dodatkową zaletę polegającą na uwidocznieniu badanego fragmentu skóry na ekranie komputera i możliwość zapisania tego obrazu w formie elektronicznej. Ma to szczególne znaczenie w badaniu osób, które mają dużo znamion barwnikowych. Podczas badań kontrolnych przeprowadzanych jeden raz w roku istnieje możliwość porównania wyglądu każdego znamienia do jego wyglądu w poprzednich latach. Jeśli znamię się powiększa lub zmienia, podejmuje się czasami decyzje o jego profilaktycznym usunięciu.

Dermoskopia daje ok. 95% szansy na to, że mały, rozwijający się czerniak zostanie wcześnie wykryty. Zawsze mogą pojawić się na skórze zmiany, które nie spełniają w dermoskopii wszystkich kryteriów czerniaka, ale z powodu niektórych cech charakterystycznych dla czerniaka budzą niepokój. Takie znamiona zawsze profilaktycznie się usuwa.

26.Farmakologiczne metody usuwania przebarwień

Hydrochinon - w stężeniu 2% stosowany do usuwania i rozjaśniania plam soczewicowatych,

piegów, ostudy, przebarwień pozapalnych. Nie wykazuje właściwości alergizujących, nie

powoduje odbarwień zdrowej skóry. Połączenie hydrochinonu z kwasem glikolowym powoduje silniejsze jego działanie nawet przy mniejszym stężeniu.

Pochodne witaminy A (tretinoina, isotretinoina) - o sile działania zbliżonej do hydrochinonu, ale muszą być stosowane dłużej. Obarczone ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych: świądu, rumienia, złuszczania i suchości skóry.

Kwas kojowy - blokuje enzym biorący udział w syntezie melaniny. Ma też działanie

przeciwbakteryjne, zapobiega tworzeniu wolnych rodników.

Kwas azelainowy - wykorzystywany w leczeniu ostudy, przebarwień w przebiegu trądzika

różowatego i pospolitego, odczynów fototoksycznych i fotoalergicznych. Ma średnią moc

działania, nie wywiera wpływu na piegi, plamy soczewicowate, brodawki łojotokowe i znamiona barwnikowe.

Kortykosterydy zewnętrzne - stwierdzono dobry efekt w przypadku chloasmy, piegów, pozapalnych przebarwień. Znajdują one także zastosowanie w likwidacji przebarwień potrądzikowych lub związanych z nieudanym pilingiem chemicznym.

i inne:

• Kwas nonanoidowy (hamuje działanie tyrozynazy)

• Arbutyna (hamuje działanie tyrozynazy)

• Kwas alfa-liponowy

• Witamina C i jej pochodne

27.Zabiegowe metody terapii przebarwień

Hydroksykwasy

Alfa - hydroksykwasy (np. glikolowy, mlekowy, cytrynowy, szczawiowy) - kwas glikolowy

stosowany jest najczęściej. Oprócz poprawy kolorytu skóry, przyspiesza odnowę komórkową,

redukuje zmarszczki, poprawia nawilżenie i fakturę skóry.

Beta - hydroksykwasy (np. salicylowy zawarty w płynie Jessnera) - stężenia 3-5% kwasu

salicylowego powodują złuszczanie naskórka.

Polihydroksykwasy (np. glukonolakton, kwas laktobionowy, mleczan kwasu glukonowego) -

dają lepsze efekty kliniczne u osób z wrażliwą skórą, w trądziku różowatym, zaburzeniach

rogowacenia

Mikrodermabrazja

• Zabieg, w którym wykorzystuje się ścierające własności kryształów tlenku glinowego do usuwania zewnętrznych warstw skóry.

• Odpowiada on chemicznemu pilingowi i uszkadza skórę w mniejszym stopniu niż dermabrazja laserowa z wykorzystaniem lasera CO2 lub Er:YAG

• Mikrodermabrazja może być stosowana na wszystkich typach skóry, przeciętnie co 2 tygodnie u osób z nierównomiernymi przebarwieniami skóry.

• Nie jest możliwe całkowite usunięcie wszystkich zmian barwnikowych ani plam soczewicowatych.

W przypadku ostudy mikrodermabrazja może ułatwić przenikanie innych, dodatkowych leków.

Laseroterapia

Promieniowanie laserowe likwiduje skupiska barwnika w skórze dzięki temu, że jest selektywnie pochłaniane przez sam barwnik. A to oznacza, że jest możliwość przeprowadzenia terapii przebarwień, bez uszkodzenia innych struktur skóry i zminimalizowania działań ubocznych.

Najlepsze efekty uzyskujemy w terapii tych, które powstały pod wpływem działania promieni słonecznych i leków. Doskonale też poddają się leczeniu przebarwienia hormonalne lub te, które powstały w okresie ciąży. Gorsze rezultaty uzyskujemy w terapii przebarwień , które powstały na skutek długo utrzymującego się stanu zapalnego czy otarcia naskórka lub skóry.

W usuwaniu przebarwień znajdują zastosowanie:

• laser o zielonym świetle pulsującym i niepulsującym

(kryptonowy) - do zmian powierzchownych

• laser o świetle czerwonym i podczerwonym

(aleksandrytowy 755nm ) - do zmian głębszych

• laser Nd-Yag 1064 nm

• laser dwutlenkowo-węglowy 10.600 nm

• laser erbowy 2940 nm

laser barwnikowy o świetle pulsującym (585nm, 510nm)

• laser diodowy(810 nm)

• laser rubinowy (694 nm)

• IPL (światło polichromatyczne 515-1200 nm)

Krioterapia

Natryskowe zamrażanie miejsc przebarwionych

Punktowe zamrażanie (skuteczne w lentigo simplex i solaris)

• 1-5 sekund na twarzy

• 3-8 sekund na dłoniach

W efekcie zabiegu dochodzi do wytworzenia niewielkiego pęcherza, a po wygojeniu początkowo utrzymuje się odbarwienie, które po ok.3-4 tygodniach ustępuje.

Leczenie zimnem daje satysfakcjonujące wyniki w przypadku rogowacenia starczego, plam

soczewicowatych, brodawek łojotokowych, znamion barwnikowych.

28.ROZSTĘPY SKÓRY- ETIOPATOGENEZA , POSTĘPOWANIE W GABINECIE KOSMETYCZNYM
rozstępy - to wrzecionowate pasma ścieńczałej, pomarszczonej skóry o linijnym układzie . W obrazie klinicznym rozstępów wyróżniamy dwie fazy :
1) faza zapalna - zmiany mają charakter sinoczerwonych lub czerwonych hipertroficznych linijnie ułożonych pasm o szerokości od kilku mm do kilku cm (0,5mm-4cm). Długość rozstępów waha się od 10 do 15 cm. Faza ta trwa do 6-ciu m-cy od powstania rozstępów .
2) faza zanikowa - następuje zmiana barwy rozstępów. Przybierają kolo perłowobiały a skóra w obrębie staje się atroficzna i pomarszczona.

ETIOPATOGENEZA

-predyspozycje genetyczne będące przyczyna mniejszej wartościowości włókien sprężystych tk. Łącznej skóry właściwej

-nagły przyrost tk. Tłuszczowej lub mięśniowej oraz zwiększone z tym rozciągnięcie skóry np u osób otyłych lub uprawiających sport

-u dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania u których wzrost znacznie zwiększył się w krótkim czasie

-zmiany hormonalne w okresie dojrzewania
- ciąża począwszy od 6 m-ca

-silny stres

-choroby endokrynologiczne przebiegające z nadmiernym wydzielaniem kortykosteroidów (zespół Cushinga )
-długotrwałe leczenie kortokosteroidami stosowane ogólnie lub miejscowo

-wynik diety niskokalorycznej u osób stosujących restrukcyjne diety lub cierpiących na jadłowstręt (niedobór witamin i makro-, mikroelementów zwłaszcza krzemu , zn,mg)

ZABIEGI ZMNIEJSZAJĄCE ROZSTĘPY

1)stosowanie kosmetyków zawierających :

-ekstrakty z centella asiatica
-wyciąg z soi, drożdży , skrzypu, bluszczu, przywrotnika pospolitego,

-zw. Krzemu,(silanole)
-pirogronian sodu

-alfra hydroksykwasy (głównie kw. Glikolowy)
-witamina A C E

2.zabiegi :
-regularny masaż

-masaż podciśnieniowy(endermologia)
-mikrodermabrazja
-demabrazja
-zabiegi głębokiego złuszczania : kw. Glikolowy i kw. Trójchlorooctowy
-IPL
-laser CO2, ERB, -YARG

-laser Fraxel

-laser pulsacyjny barwnikowy PDL
-mezoterapia (kw. Polimlekowy)
-mezoterapia bezigłowa
-sonoforeza(wit C , retinol)
-roll cit

-leczenie chirurgiczne

-leczenie retinoidami ( tretinoina np retin A )

TERAPIE SKOJARZONE :

mezoterapia w połączeniu z mikrodermabrazja bądź peelingami chemicznymi dodatkowo można włączyć laseroterapię

-4-6 zabiegów co 7-10 dni między zabiegami wykonujemy peelingi chemiczne 30% TCA lub mikrodermabrazją

-3-4 zabiegi laseroterapii powtarzane co m-c , między zabiegami -mezoterapia 2 razy w tygodniu

-szczególnie skuteczna jest wielokrotnie powtarzana mikrodermabrazja 10-15 zabiegów co 7-10 dni , po mikodermabrazji poleca się wykonanie sonoforezy, szczególnie z Wit C czy retinolem .

29.STANY PRZEDRAKOWE SKÓRY
Stan przedrakowy to każda zmiana chorobowa na podłożu której dochodzi do rozwoju raka. Do stanów przedrakowych zaliczamy: rogowacenie słoneczne, róg skórny, , rogowacenie białe, rogowacenia wywołane arsenem lub przetworami smoły pogazowej .

Rogowacenie słoneczne :wystepuje najczęściej , ma charakter przebarwionych hiperkeratotycznych ognisk. Czynnikiem wywołującym są długotrwałe naświetlania słoneczne (w skutek tego uszkodzenie DNA promieniami UVB. Zmiany na twarzy , powierzchniach grzbietowych rąk, przedramionach, szyi, karku i wyłysiałej skórze głowy . Mają charkter żółtobrunatnych ognisk o suchej , szorstkiej , łuszczącej się powierzchni

róg skórny : kolczysty twór rogowy o nieznacznie nacieczonej powierzchni .Wystepuję najczęciej u osób starszych. Najczęściej rozwija się pod wpływem istniejących już zmian

typu rogowacenia słonecznego. Występuje najczęściej na twarzy i małżowinach usznych, rzadziej na owłosionej skórze głowy i czerwieni wargowej i w okolicach odsłoniętych na kończynach np grzbiety rąk .Zmiana przypomina róg zwierzęcy , barwa szarobrunatna , nierówna, szorstka powierzchnia i twarda podstawa ( jeżeli nacieczenie podstawy jest wyrażne to zmian budzi podejrzenia przejścia w raka kolczystokomórkowego )

rogowacenie białe:ograniczone ogniska błon śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych w postaci białych , smugowatych plam o szorstkiej powierzchni .Schorzenie częste u męzczyzn . Najczęściej u osób z zaniedbaną higieną jamy ustnej , próchnicą zębów. Czynniki drażniące palenie tytoniu, alkohol, kawa herbata . Zgrubiałe plamy lub znugi przerosłego nabłonka, o nierównej zmleczałej, poletkowanej powierzchni. Z czasem zmiany nabierają zabarwienie niebieskobiałe

rogowacenie arsenowe:Podobne do rogowacenia słonecznego, u osób zażywających arsen w celach leczniczych lub mających kontakt zawodowy z arsenem . Ogniska rogowacenia najczęściej mnogie , na dłoniach, podeszwach , mogą dotyczyćskóry twarzy i tułowia . Towarzysza im siateczkowate odbarwienia i przebarwienia skóry

30.ZMIANY SKÓRNE W PRZEBIEGU CUKRZYCY
-Zmiany naczyniowe w podudziach
-Stopa cukrzycowa( owrzodzenie związane z zajęciem większych naczyń i polineuropatią)
-Większa wrażliwość skóry (występowanie pęcherzy, głównie na palcach i grzbietach rąk
-Różnie nasilony świąd skóry
-Ziarniak obrączkowaty - ogniska obrączkowate , których obwód złożony jest z drobnych, twardych, białawych, nieco wyniosłych skórnych guzków lub grudek o gładkiej powierzchni. Ogniska mogą być pojedyńcze lub liczne Na grzbietach rąk, stop , bardzo liczne zmiany rozsiane na tułowiu, kończynach , szyi, twarzy

-Kępki żółte wysiewne, inaczej żółtaki (łac. xanthoma eruptivum), to zmiany występujące w nieleczonej cukrzycy - zwłaszcza z towarzyszącą hipertrójglicerydemią i innymi zaburzeniami lipidowymi. Są to miękkie, płaskie lub wypukłe zmiany o żółtawej barwie i gładkiej powierzchni. Powstają w wyniku odkładania się w skórze lipidów. Mają różną wielkość (od kilku milimetrów do kilku centymetrów). Występują przede wszystkim na łokciach i kolanach oraz w tkance miękkiej powiek. Zazwyczaj ustępują w wyniku leczenia cukrzycy i zaburzeń lipidowych.
-Rumieniec cukrzycowy
Rumieniec cukrzycowy występuje częściej u osób młodych z niewyrównaną cukrzycą. Pojawia się w wyniku nasilonego uwalniania czynników angiotoksycznych, które powodują rozszerzenie naczyń. Zazwyczaj występuje na twarzy, dłoniach i podeszwach.

-Rogowacenie ciemne
Rogowacenie ciemne (łac. acanthosis nigricans) to zmiany chorobowe, które charakteryzują się brunatnym przebarwieniem i brodawkowatym rozrostem naskórka. Występują głównie w okolicy fałdów skórnych, dołów pachowych i pachwinowych, w obrębie warg oraz na błonach śluzowych jamy ustnej, a niekiedy także gardła i przełyku. W dermatologii wyróżnia się zazwyczaj podział na dwa typy rogowacenia ciemnego. Rogowacenie ciemne łagodne związane jest z występowaniem cukrzycy i insulinooporności, natomiast odmiana złośliwa jest zespołem paraneoplastycznym, towarzyszącym nowotworom narządów wewnętrznych.

-"Gruba skóra"
W przebiegu cukrzycy nierzadko zaobserwować można zmiany opisywane jako „gruba skóra". Występowanie tego defektu związane jest ze zmianami w kolagenie i mukopolisacharydach, do których dochodzi pod wpływem długotrwałej hiperglikemii. Stwardnienie skóry jest wyraźnie skorelowane z czasem trwania cukrzycy. W długotrwającej i źle kontrolowanej cukrzycy może również dochodzić do występowania zespołu sztywnych rąk. Powierzchnia skóry jest wtedy wygładzona, zaczerwieniona i napięta, ruchy rąk - utrudnione.
-Owrzodzenia
Towarzyszące cukrzycy owrzodzenia to problem, z którym pacjenci najczęściej zgłaszają się do angiologów, chirurgów oraz dermatologów. Podłożem zmian stanowią: hiperglikemia, oporność na insulinę, zmiany naczyniowe oraz zaburzenia neurologiczne. Pacjenci z dłużej trwającą cukrzycą są w wyniku neuropatii narażeni na częste urazy i skaleczenia. W wyniku zaburzeń ukrwienia (makropatii i mikropatii cukrzycowej) gojenie ran jest utrudnione i często dochodzi do nadkażeń bakteryjnych.
-
Do najważniejszych skórnych chorób bakteryjnych u diabetyków należą: czyrak, czyraczność, czyrak gromadny, róża, łupież rumieniowy. (wg uznania jak chcecie to sobie doczytajcie bo miało byc krótko jak któras będzie chciała doczytać to piszcie( [e-mail]) prześle wam bop to temat mojej prezentacji)

31.NAJCZĘSTRZE SCHORZENIA TKANKI ŁĄCZNEJ

Rozróżnia się dwa typy wykwitów: pierwotne i wtórne. Oprócz wykwitów rozróżnia się stany narzucone skóry, czyli stany chorobowe nie dające się pod względem budowy (morfologicznym) włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych takie jak: liszajowacenie, spryszczenie i łuszczycowatość. Przy opisie zmian chorobowych zwraca się uwagę na niektóre cechy morfologiczne wykwitów: wielkość, kształt, postać, barwa, powierzchnia, ograniczenie umiejscowienia, ilość, ewolucja i zejście. W rozpoznaniu odgrywają również rolę objawy podmiotowe: świąd, pieczenie skóry, bolesności.

Wykwity pierwotne
Wykwity pierwotne pojawiają się na skórze w początkowym okresie ujawnienia się zmian chorobowych na skórze. Należą do nich: plama, grudka, bąbel, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta.

Plama
Plama jest to wykwit leżący w poziomie skóry, niewyczuwalny przy dotyku i różniący się od otaczającej skóry zabarwieniem.

Ryc.10-1a Plama naczyniowa

Grudka
Grudka to wykwit wyniosły ponad poziom skóry, różniący się od otaczającej skóry spoistością i ustępujący bez pozostawiania śladów.

Ryc.10-1b Grudka

Bąbel
Bąbel pokrzywkowy to wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który szybko powstaje i ustępuje bez pozostawiania śladów.

Ryc.10-1c Bąbel pokrzywkowy

Guzek
Guzek jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, który związany jest ze zmianami w skórze właściwej, i który ustępuje pozostawiając blizny. Większe wykwity guzkowe noszą nazwę guzów.

Ryc.10-1d Guzek

Pęcherzyk i pęcherz
Pęcherzyk i pęcherz to wykwity wyniosłe ponad powierzchnię skóry, wypełnione płynem i ustępujące bez pozostawiania blizny.

Ryc.10-1e Pęcherz

Krosta
Krosta jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, od początku wypełnionym treścią ropną.

Ryc.10-1f Krosta

Wykwity wtórne
Wykwity wtórne stanowią zejście wykwitów pierwotnych i występują w okresie dalszego rozwoju lub ustępowania choroby. Należą do nich: nadżerka lub otarcie, owrzodzenie, wrzód lub rana, rozpadlina lub szczelina, strup, łuska i blizna.

Łuska
Łuska to złuszczająca się warstwa rogowa skóry.

Ryc.10-2a Łuska

Strup
Strup powstaje w wyniku zasychania na powierzchni skóry płynu wysiękowego, krwi albo treści ropnej.

Ryc.10-2b Strup

Nadżerka
Nadżerka to ubytek naskórka powstający w wyniku jego zniszczenia. Przeczos to linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej powstający najczęściej pod wpływem drapania.

Ryc.10-2c Nadżerka

Owrzodzenie
Owrzodzenie to ubytek skóry właściwej, który ustępuje pozostawiając blizny.

Ryc.10-2d Owrzodzenie

Rozpadlina
Rozpadliny to linijne ubytki obejmujące głębsze warstwy skóry właściwej, w wyniku czego powstają blizny.

Blizna
Blizna powstaje w następstwie uszkodzenia skóry właściwej i zastąpienia jej tkanką łączną włóknistą.

Ryc.10-2e Blizna

Podział chorób skóry
Podział chorób skóry (dermatoz) zmienia się zależnie od możliwości poznanych przyczyn i mechanizmów powstawania zmian chorobowych (etiologii i patogenezy). Ze względu na etiologię można podzielić choroby skóry na bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze, wirusowe, autoimmunologiczne, alergiczne, uwarunkowane genetycznie, wywołane czynnikami fizykalnymi, zawodowe, osutki polekowe. Ze względu na charakter wykwitów pierwotnych lub typ zmian skórnych wyróżnia się dermatozy: rumieniowe, rumieniowo-złuszczające, grudkowe, choroby pęcherzowe, łuszczycę i choroby łuszczycopodobne. Ze względu na charakterystyczny obraz mikroskopowy zostały wyodrębnione ziarniniaki, nowotwory złośliwe, chłoniaki. Ze względu na skłonność do zajmowania poszczególnych struktur wyróżniono: choroby błon śluzowych, choroby naczyniowe skóry, zaburzenia barwnikowe, choroby gruczołów potowych, łojowych, włosów i paznokci. Ponadto, ze względu na częstość występowania typowych zmian skórnych zależnych od chorób narządów wewnętrznych wyodrębniono: rewelatory nowotworowe (czyli zmiany skórne towarzyszące nowotworowi narządów wewnętrznych), zmiany skórne towarzyszące chorobom metabolicznym (np. hiperlipidozom lub cukrzycy), zaburzeniom endokrynologicznym (np. chorobom tarczycy lub nadnerczy) oraz innym chorobom wewnętrznym.

Choroby bakteryjne
Ropne choroby skóry są wywołane głównie przez gronkowce, paciorkowce oraz zakażenia mieszane. Zakażenia gronkowcowe obejmują zapalenia mieszków włosowych, figówkę, czyraki, ropnie mnogie pach, ropnie mnogie niemowląt, liszajec pęcherzowy noworodków - zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków. Głównym zakażeniem paciorkowcowym jest róża. Mieszane zakażenia to liszajec zakaźny, niesztowica, piodermia przewlekła, zapalenie mieszków włosowych (tzw. gram-ujemne). Inne choroby bakteryjne skóry to różyca, łupież rumieniowy, promienica i boreliozy takie jak: rumień przewlekły pełzający, lymphocytoma, zanikowe zapalenie skóry kończyn. Promienica i boreliozy zostały włączone do grupy chorób bakteryjnych stosunkowo niedawno. Prątki wywołują gruźlicę skóry, a choroba ta ze względu na charakterystyczny obraz histologiczny należy do zapaleń swoistych. Badania dodatkowe potwierdzające rozpoznanie w chorobach wywołanych przez bakterie to: posiewy bakteriologiczne, antybiogram, badania serologiczne i w przypadku gruźlicy - badanie histologiczne i próba tuberkulinowa (stwierdzająca zakażenie gruźlicą).

Grzybice
Grzybice wywoływane są głównie przez dermatofity, drożdżaki, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce, które powodują choroby naskórka, włosów, paznokci i błon śluzowych. Znaczenie rozstrzygające ma badanie mikologiczne.

Choroby pasożytnicze
Choroby pasożytnicze to wszawica głowowa, odzieżowa, łonowa, świerzb i nużyca. O rozpoznaniu decyduje znalezienie pasożyta lub jego jaj.

Choroby wirusowe
Najczęstszymi chorobami wirusowymi są choroby należące do grupy opryszczek (opryszczka zwykła, półpasiec, ospa wietrzna), brodawki skórne i kłykciny kończyste, mięczak zakaźny, choroby należące do grupy ospy (guzy dojarek i krowianka przeszczepiona), a także pryszczyca oraz zakażenie retrowirusem HIV. Rozpoznanie tych chorób opiera się na wyglądzie klinicznym zmian i badaniu histologicznym i cytologicznym. Niekiedy wykonuje się badania dodatkowe z zakresu wirusologii i biologi molekularnej.

Choroby pęcherzowe
Spośród chorób pęcherzowych o podłożu autoimmunologicznym należy wymienić pęcherzyce: zwykłą, bujającą, liściastą, rumieniowatą, opryszczkowatą, IgA, akantolityczną chorobę typu rumienia obrączkowatego, pęcherzycę paraneoplastyczną, pemfigoid, opryszczki ciężarnych, pemfigoid bliznowaciejący, nabyte pęcherzowe oddalenie się naskórka, zapalenie opryszczkowate skóry, linijną IgA dermatozę pęcherzową. O rozpoznaniu tych chorób decydują badania immunologiczne wycinków skóry i surowicy krwi.

Choroby tkanki łącznej
Choroby tkanki łącznej w dermatologii obejmują układowy, podostry i przewlekły liszaj (toczeń) rumieniowaty, zespół antykardiolipidowy, zespół Sneddona, twardzinę układową, twardzinę ograniczoną, eozynofilowe zapalenie powięzi, zapalenie skórno-mięśniowe i zespoły nakładania oraz guzkowe zapalenie tętnic. O rozpoznaniu decydują najczęściej badania immunologiczne surowicy na obecność przeciwciał oraz badania immunohistochemiczne wycinków skóry.

Choroby alergiczne
Choroby alergiczne skóry obejmują kilka różnych grup zaburzeń o odmiennych mechanizmach patogenetycznych: pokrzywkę, kontaktowe zapalenie skóry, inne odmiany wyprysku oraz atopowe zapalenie skóry. O rozpoznaniu przyczynowym decydują testy alergiczne in vivo (bezpośrednio na pacjencie) i in vitro (na materiale pobranym od pacjenta).

Fotodermatozy
Fotodermatozy obejmują nabyte o nieustalonej przyczynie choroby skóry takie jak: wielopostaciowe osutki świetlne, pokrzywka słoneczna, przewlekłe zmiany posłoneczne, fotodermatozy uwarunkowane genetycznie, odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne oraz dermatozy, w których światło słoneczne jest czynnikiem zaostrzającym lub wyzwalającym zmiany skórne. Głównymi badaniami mającymi znaczenie diagnostyczne są próby świetlne i tzw. testy fotoalergiczne.

Nowotwory skóry
Nowotwory złośliwe skóry to raki podstawno- i kolczysto komórkowe, choroba Bowena, Queyrata, Pageta, czerniaki, chłoniaki, z których najczęściej spotyka się ziarniniak grzybiasty. Nowotwory łagodne obejmują całą grupę włókniaków, naczyniaków, mięśniaków, bliznowiec i inne. Raki mogą być poprzedzone stanami przedrakowymi: rogowaceniem słonecznym, leukoplakią czy rogiem skóry. Rozstrzygające znaczenia ma badanie histopatologiczne, niekiedy immunomorfologiczne, a nawet biologicznomolekularne.

32.NADMIERNE POCENIE - ODMIANY, POSTĘPOWANIE

Nadmierne pocenie (Hyperhidrosis) to uogólniona lub miejscowa nadczynność gruczołów ekrynowych. Jest skutkiem zwiększonego wytwarzania potu przez te gruczoły.

Nadmierne pocenie uogólnione:

- nadmierne pocenie fizjologiczne(podwyższona temperatura otoczenia, otyłość, stres, wysiłek fizyczny, okres przekwitania),

- nadmierne pocenie pokarmowe-jest odmianą zlokalizowaną pocenia fizjologicznego, występuje na twarzy(czoło, nos) po spożyciu ostrych przypraw,

- uogólnione pocenie objawowe- towarzyszy wielu stanom chorobowym (gruźlica, choroba Hodgkinga, malaria, nadczynność tarczycy, choroby przysadki, cukrzyca, choroba Raynauda, schorzenia neurologiczne, uzależnienia od narkotyków). Charakterystyczne jest występowanie potów nocnych.

Nadmierne pocenie emocjonalne:

• Nadmierne pocenie ekrynowe, uogólnione lub umiejscowione, bez określonej przyczyny fizycznej.

• Występuje zazwyczaj w okresie przedpokwitaniowym, nasila się w okresie pokwitania, najczęściej ustępuje w starszym wieku.

• Z upływem lat dochodzi do zmniejszenia objawów.

• Czynniki wyzwalające: stres, stany napięcia, lęk, trema, ból, radość.

• Nikotyna, kofeina oraz podwyższona temperatura otoczenia mogą nasilać pocenie się.

• Lokalizacja: okolice pachowe, dłonie oraz stopy, rzadziej twarz(nos, czoło ), kark, okolica nadrostkowa oraz okołoodbytnicza , okolice wyprzeniowe.

• Może być powikłane nakażeniami bakteryjnymi lub grzybiczymi.

Nadmierne pocenie pach: nadmierne pocenie zlokalizowane w okolicach pachowych na skutek bodźca emocjonalnego lub bez uchwytnej przyczyny; często występuje maceracja oraz wtórne zapalenie skóry z podrażnienia.

Nadmierne pocenie dłoni: dłonie są chłodne, zaczerwienione, naskórek jest obrzękły i zmacerowany, często występuje u chorych na wrodzone rogowacenie dłoni i stóp.

Nadmierne pocenie podeszw: nasilona maceracja ze względu na okluzyjne działanie butów i skarpetek, skóra ma kolor żółto cielisty.

Leczenie:

• Usuwanie potu z powierzchni skóry(środki myjące, mydła, pudry, naturalna odzież ułatwiająca wchłanianie potu).

• Zmniejszenie drożności przewodów wyprowadzających gruczołów potowych (aldehydy i sole chlorku glinu).

• Regulacja czynności komórek wydzielniczych poprzez wprowadzenie do nich jonów (jontoforeza).

• Leki przeciwcholinergiczne, toksyna botulinowa.

• Usunięcie gruczołów potowych.

33. NADMIERNE OWŁOSIENIE-ODMIANY, POSTĘPOWANIE W GABINECIE KOSMETYCZNYM

Nadmierne owłosienie, odmiany:

1. Hypertrychoza

2. Hirsutyzm

Hypertrychoza to schorzenie, w którym dochodzi do przekształcenia jasnych włosków meszkowych w ciemne, grube włosy terminalne, niezależnie od okolicy ciała. Choroba ta najczęściej występuje rodzinnie bez obecności zaburzeń hormonalnych.

Przyczyny:

• Fizjologiczne

• Genetyczne

• Nowotworowe

• Nabyte: w miejscu przewlekłego, lekkiego urazu, nadmiaru ciepła, czy stosowania miejscowo kortykosteroidów

• Hypertrychoza w przebiegu chorób wewnętrznych(m.in. nadczynność tarczycy)

• Hypertrychoza polekowa

Objawy:

• Nadmierne owłosienie zlokalizowane na skroniach i policzkach

Leczenie:

• Leczenie choroby podstawowej, np. niedoczynności tarczycy

• Usunięcie czynnika przyczynowego, np. leków

• Leczenie miejscowe:

- epilacja prądem elektrycznym

- epilacja laserem

- depilacja chemiczna

- depilacja depilatorem

- depilacja gorącym woskiem

- golenie.

Hirsutyzm- nadmierne owłosienie typu męskiego u kobiet i dzieci pojawiające się pod wpływem wysokiego poziom androgenów lub nadmiernej wrażliwości narządów na ich działanie.

Przyczyny:

• Zaburzenia endokrynologiczne, np. guzy jajnika

• Leki o działaniu androgenowym

• Jeśli przyczyna jest nieznana, mówimy o hirsutyzmie idiopatycznym.

Objawy:

• Dodatkowe owłosienie na ciele, w miejscach charakterystycznych dla owłosienia typu męskiego

• Włosy na twarzy

• Zmiana typu owłosienia z łonowego na owłosienie typu męskiego

• Mogą pojawić się inne objawy wysokiego poziomu androgenów czyli maskulinizacja.

Leczenie:

• Leczenie choroby podstawowej, np. guza jajnika

• Leczenie ogólne hormonami

• Leczenie miejscowe:

- epilacja prądem elektrycznym

- epilacja laserem

- epilacja chemiczna

- depilacja depilatorem

- depilacja gorącym woskiem

- golenie.

34.Przyczyny wypadania włosów :

• wiek biologiczny

• sposób odżywiania

• zaburzenia hormonalne

• urazy psychiczne

• przyjmowanie leków

• zatrucie metalami ciężkimi (rtęć, arsen)

• choroby ogólnoustrojowe (toczeń rumieniowaty, atopowe zap.skóry, zap. Wątroby)

• choroby zakaźne (grypa, AIDS, gruźlica, kiła)

• łysienie mechaniczne

• choroby włosów lub skóry owłosionej (grzybica, liszaj płaski)

• promieniowanie UV

• sezonowość (wiosna, jesień)

35.Najczęstsze dermatozy obejmujące owłosioną skórę głowy:

1. Choroby bakteryjne:

- Zapalenie mieszków włosowych

b) Choroby grzybicze:

- Grzybica strzygąca powierzchowna

- Grzybica drobnozarodnikowa powierzchowna

- Grzybica woszczynowa

- Grzybica strzygąca głęboka

c) Zakażenia drożdżakowi :

- Ziarniniak drożdżakowi

- Łupież pstry

d) Choroby pasożytnicze:

- Wszawica głowowa

e) Choroby wirusowe :

- Półpasiec

- Ospa wietrzna

f) Choroby alergiczne:

- Wyprysk kontaktowy

- Wyprysk łojotokowy

- Atopowe zapalenie skóry

g) Choroby tkanki łącznej:

- Układowy toczeń rumieniowaty

- Postać ogniskowa tocznia rumieniowatego

- Twardzina ograniczona

h) Liszaj płaski

i) Łuszczyca

36Profilaktyka fotodermatoz:

- kosmetyki z filtrami UVA i UVB

- unikanie słońca w trakcie przyjmowania niektórych leków (np. antybiotyki, grzybicze, tabletki antykoncepcyjne) oraz przyjmowania ziół (m.in. dziurawiec)

- osłaniać skórę odpowiednią odzieżą (np. lnianie, bawełniane

37.Najczęstsze choroby skóry z lokalizacją dominującą w obrębie skóry twarzy

- zapalenie mieszków włosowych (skóra brody)

- jęczmyk - zakażenie gronkowcowe w obrębie powiek

- róża

- lymphocytoma

- grzybica brody

- grzybica twarzy

- zapalenie drożdżakowate kącika ust

- brodawki zwykłe

- opryszczka zwykła

- wyprysk opryszczkowaty

- mięczak zakaźny

- tuberkulidy

- trądzik pospolity

- trądzik różowaty

- łojotok

- toczeń rumieniowy

- twardzina

- łojotokowe zapalenie skóry

- bielactwo powiek

- rak podstawno i kolczystokomórkowy

38. Najczęstsze dermatozy zlokalizowane w obrębie dłoni i stóp

• grzybica stóp

• drożdżyca skóry stóp

• brodawki stóp

• odmrożenia stóp

• modzele

• nagniotki

• odciski

• kandydoza międzypalcowa

• brodawki zwykłe

• brodawki płaskie

• wyprysk kontaktowy

• łuszczyca krostkowa dłoni i stóp

• rogowacenie dłoni i stóp

39. Zmiany zabarwienia płytki paznokcia - najczęstsze przyczyny

Do zmiany koloru samej płytki paznokcia dochodzi często w wyniku działania czynników zewnętrznych m.in. używania ciemnych lakierów do paznokci, stosowania okładów z riwanolu i azotanu srebra. Do zmiany zabarwienia płytki paznokcia prowadzą także zakażenia dermatofitami oraz zakażenia grzybicze.

40.ZMIANY UKSZTAŁTOWANIA POWIERZCHNI PAZNOKCIA- PRZYCZYNY

-

CHOROBA	OPIS	PRZYCZYNA
Szorskośc paznokcii	Szorstkie paznokice pokryte licznymi łuskami	Może być spowodowane każdym procesem chorobotwórczym, który zajmuje macierz paznokcia np.: atopowe zapalenie skóry, luszczyca, liszaj płaski.
Wklęśnięcie płytki paznokcia	Zagłębienie środkowej części płytki o rozmaitej etiologi.	Powstaje w wyniku zaburzeń synchronizacji wzrostu dwóch warstw płytki.
Rozszczepienia paznokcia	Rozszczepienie dystylnego odcinka płytki paznokciowej.	Nie jest znana
Wyżłobienia podłużne	Linijne, podłużne wglębienia, sprawiające wrażnie pękniętego paznokcia	Uwarunkowanie gentyczne, starszy wiek, suchosc paznokcia, powtarzające się urazy, liszaj płaski,łuszczyca
Łamliwośc paznokcia		Zbyt długie moczenie w wodzie, niedobór wit A, C, B6, niedobor żelaza podeszły wiek, łuszczyca, liszaj plaski, grzybica.
Pterygium	Paznokcie z charakterystycznym fałdem naskórka, który dzieli płytkę paznokciowa na dwie części.	Uszkodzenie macierzy, zabirzenia krążenia wlośniczkowego nasilone formy liszaja plaskiego
Wcięcia, karby	Poprzeczne wyżłobienia płytki paznokciowej przypominające nacięcia.	Grzybica-candida albicans uszkodzeń macierza, powtarzających się uszkodzeń mechanicznych
Ubytki ,wglębienia		W przebiegu łuszczycy

41.NAJCZĘSTSZE NABYTE CHOROBY PAZNOKCI

Uraz-Zmainy chorobowe paznokci powstające wskutek ostrego lub przewleklego urazu.

Pochodzenie i objawy urazow:

Krwiak- zbieranie się krwi pod paznokciem, powstaje pod wpływem urazu tępego. Paznokiec początkowo jest czerwony, poźniej zmienia swoje zabarwienie na sionoczarne.

Obgryzanie paznokci-żucie, wyrywanie, doprowadza do nieestetycznego wyglądu oraz do przenoszenia różnych chorób np.:. brodawek.

Błyszczące paznokcie- powstają w wyniku regularnego pocierania skóry paznokciami przez osoby ze świądem przy atopowym zapaleniu skóry

Urazy powstałe pod wplywem źle dobranego obuwia, może doprowadzic do szponowatości paznokcia, wrastania paznokcia, krwiaka czy powstania koslawego palucha.

Chemikalia- w wyniku kontaktu z rozmaitymi chemikaliami może dojsc do niszczenia oskorka, bocznego wału okołopaznokciowego

Leki- mogą mieć wpływ na zabarwienie i ukształtowanie paznokcia. np.:. stosowanie retinoidów może mieć wpływ na ścieńczanie paznokcia, suchości czy powstania ziarniaków ropnych wzdłuż walów paznokciowych.

Zakażenia-

Grzybica- Grzybica paznokci, zakażenie paznokci grzybami z rodzaju Trichophyton, Epidermophyton, Candida.

Grzybica paznokcia (Tinea unguinum) - białe zabarwienia płytek paznokciowych w przebiegu zakażeń dermatofitów takich jak: Trichophyton rubrum oraz Trichophyton mentagrophytes.

Objawia się występowaniem na paznokciach zaczynając od wolnego brzegu białych ognisk w kształcie plam lub poprzecznych pasm. Następstwem jest kruchośc, łamliwośc paznokcia oraz rogowacenie podpaznokciowe. Najczęściej atakuje paznokcie stóp, rzdziej u rąk.

Leczenie polega na doustym oraz miejscowym przyjmowaniu leków przeciwgrzybiczych, stosowaniu preparatów na płytkę paznokciową. Dopuszczalne jest wykonywanie manicuru lecz należy pamiętac aby zachowa wszelkie zasady sterylizacji oraz i dezynfekcji.

Pleśnica paznokcia- Przez prześwitująca plytkę paznokciową widoczne są podłużne białozółtawe pasma, które pojawiają się najczęściej w przebiegu zakażenia grzybami pleśniowymi Scopulariopsis brevicaulis.Paznokiec ma widoczne rozwarstwienie a pod płytką widoczne są żółtawe masy rogowe. Widoczne pasma na paznokciu są szerokie przy brzegu wolnym gdzie grzyb wnika do łożyska , następnie się zwężają i maja zaostrzony kształt. Leczenie jest takie jak przy grzybicach.

Zielone paznokcie- zgrubiałe płytki paznokciowe o zielonkawym zabarwieniu i unoszącej płytcce.. Najczęściej są na skutek zakażenia bakterią Pseudomonas aeuroginosa, a także Epidermophyton lub Aspergilus.

Wcięcia, karby- mogą być wywołane przez grzyby Candida albicans gdzie atakowany jest stanem zapalnym wał okolopaznokciowy , który może prowadzi do wadliwego wzrostu paznokcia.

Wrastający paznokiec- polega na wnikaniu bocznych części plytki paznokciowej w otaczające tkanki miękkie, co prowadzi do stanu zapalnego wału paznokciowego.

Przyczyny wrastania nie są do końca jednoznaczne.

Wpływ mają czynniki zmieniające kierunek paznokcia np.:. noszenia zbyt ciasnego obuwia, urazy mechaniczne lub złe obcinanie paznokci.

Objawy

Paznokie wnikając w boczny wał paznockcia wywołuje jego stan zapalny poprzedzony jest zaczerwienieniem, bolem, obrzękiem. Następstwem jest nadkażenie bakteryjnego i powstania ropnego zapalenia.

Dolegliwośc ta najczęściej atakuje paluchy w części przyśrodkowej.

Leczenie

Umieszczenie pod paznokciem wałeczków waty nasączonej płynem odkażającym i maścią antybiotykową i przeciwzapalną.Można także podłożyc odpowiednio przygotowana rurkę z tworzywa sztucznego utrwaloną masą do rekonstrukcji paznokcia, używa się także klamer, lub jeżeli jest małe nasilenie wystarczy spilowac brzegi. W ostsecznych przypadkach należy się skontaktowac z lekarzem na zabieg chirurgiczny.

Aby zapobiec podobnym sytuacjią należy pamietac o noszeniu odpowiedniego obuwia, oraz o precyzyjnym i odpowiednim obcinaniu paznokci.Nie wolna zaokrągla brzegów paznokcia.

Zanokcicę wywolują zakażenia bakteryjne i/lub drożdzakowe. Skóra wokół paznockcia jest zaczerwieniona jest widoczny obrzęk i towarzyszący ból. Najczęściej atakuje wał paznokciowy jednego palca.

Zanokcice wywolują bakterie: Staphylococcus aureus oraz Candida albicas powodujące zakażenia grzybicze. Czynnikiem pozytywnie wpływającym na rozwój bakteri jest długotrwałe moczenie rąk, manipulacje wokół paznokcji oraz wrastanie paznokci.

Leczenie:

Miejscowa lub ogólna antybiotykoterapia, smarowanie preparatami odkażającymi, przeciwgrzybiczymia, a także doustne przyjmowanie leków przeciwgrzybiczych.Najażniejszym czynnikiem jest unikanie wszelkiego rodzaju uszkodzeń, które mogą doprowadzi do zanokcicy.

42. WCZESNE I PÓŹNE EFEKTY ODDZIAŁYWANIA PROMIENI UV NA SKÓRĘ.

Przez wiele lat uważano, że głównym winowajcą niekorzystnych zmian spowodowanych działaniem słońca, jest promieniowanie UVB. Dopiero pod koniec lat 90 zrozumiano, że promienie UVA mają w tym także duży udział. Obecnie wiemy, że to promienie UVA są główną przyczyną fotostarzenia się skóry oraz zmian nowotworowych. Rumień i oparzenie słoneczne

Pierwszy, najszybciej zauważalny efekt to pojawienie się rumienia i oparzenia słonecznego czyli zaczerwienienie, pieczenie i podrażnienie skóry w wyniku zbyt długiego przebywania na słońcu bez zabezpieczenia. Za efekt reakcji rumieniotwórczej, która polega na rozszerzeniu się naczyń krwionośnych, jest odpowiedzialne przede wszystkim promieniowanie UVB. Osoby mające problemy z rozszerzonymi naczynkami powinny z tego powodu szczególnie chronić skórę kremami ochronnymi o wysokich faktorach. Promienie UVB mają krótszą długość fal niż UVA, docierają głównie tylko do poziomu naskórka, ale za to posiadają o wiele większą energię w porównaniu z promieniowaniem UVA, dlatego też to właśnie one powodują efekt poparzenia i zaczerwienienia skóry. Maksymalny efekt zbyt intensywnego napromieniowania UVB pojawia się po 24-48 godzinach od naświetlenia. W razie wystąpienia rumienia skóry najlepszym wyjściem jest schłodzenie skóry poprzez zastosowanie na zaczerwienione miejsca zimnych (ale nie lodowatych) kompresów, jeśli dotyczy to całego ciała można wziąć letnią kąpiel. Domowym sposobem jest zastosowanie okładów z kwaśnego mleka, może być także jogurt naturalny (byle bez cukru). Chore miejsca dobrze jest smarować delikatnie cienką warstwą preparatu w postaci żelu na bazie aloesu, dobre będą także mleczka z łagodzącym panthenolem (witaminą B5).

Fotostarzenie się skóry

Tak jak już wspominałam, przez wiele lat uważano, że to promieniowanie UVB ponosi winę, za przedwczesne starzenie się skóry, często wystawianej na jego działanie. Teraz już wiemy, że fotostarzenie się skóry jest powodowane w głównej mierze przez promienie UVA. Zrozumiano to dopiero w latach 90, zwłaszcza kiedy zorientowano się, że mimo coraz powszechniejszego stosowania kremów z dostępnymi wówczas filtrami ochronnymi anty-UVB, nawet o wysokich faktorach ochronnych, skóra osób przebywających często na słońcu nadal ulegała dużym zniszczeniom, które objawiały się zwłaszcza po latach. Podobnie było w przypadku solarium. Idea solarium polegała na tym, by wyeliminować promieniowanie UVB, powodujące poparzenia słoneczne, a wzmocnić dawkę promieni UVA, które także przyczyniają się do uzyskania opalenizny, ale bez powstawania rumienia czyli zaczerwienienia i podrażnienia skóry. Poprzez zwiększenie dawki promieni UVA, w porównaniu z naturalnym światłem słonecznym uzyskano szybszy efekt opalenizny. Jednak skóra poddana działaniu solarium także ulega przyspieszonemu procesowi fotostarzenia.

Jeden z profesorów zajmujących się tematem fotostarzenia się skóry - prof. James Leyden - podał ciekawą historię swej pacjentki. Była to kobieta, będąca nauczycielką. Całe swoje życie zawodowe spędziła ucząc w klasie, w której jedną ścianę stanowiły okna, dzięki czemu klasa była zawsze jasna i nasłoneczniona z jednej strony. Kobieta ta zawsze lewą cześcią swojej twarzy zwrócona była w stronę okien, a prawa była zwykle mniej oświetlona. W wieku 40 lat skóra tej kobiety po lewej stronie twarzy była dużo bardziej pomarszczona i zniszczona, aniżeli skóra po prawej stronie. Na podstawie tego przypadku Profesor Leyden tym bardziej przekonał się, że to UVA ponosi główną winę za fotostarzenie się skóry, gdyż tylko UVA ma zdolność przenikania przez szyby okienne. UVB jest w dużym stopniu zatrzymywane i nie przenika przez szyby okienne czy samochodowe. Promieniowanie UVA jest promieniowaniem o niższej energii, ale większej długości fali w porównaniu z UVB, dzięki czemu ma możliwość penetrowania skóry, aż do głębszych warstw skóry właściwej (to ta głębsza warstwa pod naskórkiem), przez co powoduje m.in. niszczenie włókien kolagenu i elastyny.

Proces fotostarzenia się skóry nie jest w rzeczywistości tak do końca przyspieszonym starzeniem się skóry. Powstające defekty i uszkodzenia są w pewnym stopniu inne niż w naturalnym starzeniu się. Tak więc promieniowanie UV, nie tylko przyspiesza proces starzenia się skóry, ale głównie powoduje takie zniszczenia, które bez jego nadmiernego udziału prawdopodobnie nie miałyby miejsca i moglibyśmy wyglądać lepiej i zdrowiej. Zmiany skóry pod wpływem promieniowania UVA czyli efekty fotostarzenia się nie są widoczne w krótkim czasie. Gdyby tak było pewnie wiele kobiet byłoby bardziej ostrożnymi i powściągliwymi jeśli chodzi o intensywne opalanie, zwłaszcza w solarium. Na proces fotostarzenia się skóry zapracowujemy sobie latami, gdyż w ciągu upływu czasu dochodzi do sumowania się nawet niewielkich, codziennych dawek promieniowania UVA.

Tak więc efekty - częstego opalania, korzystania z solarium czy nie przywiązywania uwagi do codziennego stosowania kremów ochronnych w młodym wieku - zobaczymy mając 40 lat. Prawdą jest, że tworzenie się zmarszczek jest w dużej mierze powodowane przez czynniki środowiska zewnętrznego, a tylko w niewielkim stopniu przez indywidualne skłonności genetyczne. Promieniowanie UV jest aż w ponad 80 % przyczyną starzenia się skóry i powstawania zmarszczek. Niektórzy dermatolodzy proponują przekonać się o tym stosując prosty i dość może humorystyczny test. Mianowicie osoby powyżej 40 roku życia, mogą porównać stan swojej skóry na twarzy, dłoniach, dekoldzie ze skórą na partiach ciała bardzo rzadko lub nawet wcale wystawianych na działanie promieni słonecznych np. ze skórą na pośladkach. Osoby, które niemal nigdy nie wystawiały na słońce swych pośladków zauważą, że (o ile oczywiście nie dotyczy ich problem otyłości, gdyż wówczas skóra może być obwisła i zniekształcona) skóra jest nadal gładka, pozbawiona przebarwień, piegów, zmarszczek oraz bardziej elastyczna niż skóra na rękach czy dekoldzie.

Jakie są efekty fotostarzenia się skóry czyli nadmiernej ekspozycji na słońce oraz braku codziennej, niezależnej od pory roku ochrony w postaci kremów z filtrami?

• Skóra staje się bardziej gruba, sucha, szorstka i zrogowaciała, gdyż promieniowanie pobudza komórki skóry do podziałów i przyspiesza proces rogowacenia naskórka.

• Promienie UVA zwłaszcza promienie długie - UVA I, ponieważ siegają aż do poziomu skóry właściwej powodują niekorzystne zmiany w fibroblastach oraz działają niszcząco na - wytwarzane przez fibroblasty - włókna kolagenu i elastyny. Fibroblasty to komórki występujące w warstwie skóry właściwej, są one odpowiedzialne m.in. za produkcję dwóch białek skóry - kolagenu i elastyny. Poziome włókna kolagenu i pionowe włókna elastyny tworzą siateczkę, stanowiącą rusztowanie dla struktury naskórka. Dzięki nim skóra zachowuje elastyczność, jędrność i odpowiednie napięcie. Fibroblasty produkują także naturalne enzymy zwane metaloproteinazami, które regulują regenerację skóry. Jednak pod wpływem promieniowania UV enzymy te ulegają nadmiernej aktywacji i powstaje ich zbyt wiele, w efekcie zaczynają one niszczyć i degradować włókna kolagenowe, przez co następuje zmniejszenie ogólnej ilości kolagenu w skórze, a co za tym idzie następuje obniżenie jędrności skóry i tworzenie głębokich zmarszczek. Okazuje się, że już po 15-20 minutach ekspozycji na promieniowanie UVA bez zabezpieczenia następuje uaktywnienie metaloproteinaz. Jednorazowe pobudzenie tych enzymów powoduje ich aktywność przez niemal 72 godziny po pobycie na słońcu. Drugi efekt to wpływ promieniowania UVA na włókienka elastyny. Te, które istnieją ulegają pofałdowaniu i zniekształceniu, ponadto powstaje także wiele nowych niewłaściwie zbudowanych włókienek, które już nie spełniają tak dobrze swej funkcji. Czyli ogólnie mówiąc promienie UVA przyczyniają się do tworzenia głębokich zmarszczek skóry oraz utraty jej młodzieńczej jędrności i sprężystości, jednak tak jak wspomniałam, nie następuje to od razu, dlatego będąc młodymi osobami zwykle nie myślimy o tym, jak będziemy wyglądać za 10 czy 20 lat i bez umiaru korzystamy ze słońca czy solarium.

• Promieniowanie UV przyczynia się także do powstawania efektów zwanych fachowo teleangiektazjami. Objawy teleangiektazji są związane z naczynkami włosowatymi skóry i polegają na rozszerzaniu i pękaniu drobnych naczynek Promienie UV wpływają także niekorzystnie na już istniejące zmiany naczynkowe.

• Nieregularne przebarwienia skóry - Często w wyniku nadmiernego przebywania na słońcu bez zabezpieczenia lub korzystania z solarium dochodzi do zaburzenia działania melanocytów - komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny, barwnika skóry od ilości którego zależy jaśniejszy czy ciemniejszy kolor naszej skóry i który sprawia, że nasza skóra ciemnieje podczas opalania. Ciemniejsze, nieregularne plamy zwykle pojawiają się na twarzy, dłoniach, dekolcie czyli częściach ciała najczęściej poddawanych działaniu słońca. Poza tym promienie UV sprzyjają także tworzeniu się piegów oraz pieprzyków. Zdarza się też, że zaburzenia działania melanocytów objawiają się pojawianiem się jasnych, niemal białych, nieregularnych plamek na skórze.

Zaskórniki

Promienie UV mają także wpływ na wzrost ilości pojawiających się zaskórników widocznych w postaci drobnych, ciemnych punkcików na skórze. Zaskórniki to zanieczyszczone pory skóry, ich ciemny kolor jest spowodowany utlenianiem się łoju i zanieczyszczeń gromadzących się w ich wnętrzu, są one nazywane po angielsku blackheads, w odróżnieniu od whiteheads, których ilość także może wzrosnąc pod wpływem intensywnego i częstego opalania. Whiteheads, nazywane fachowo językiem dermatologicznym - milia, to drobne, białe krostki tworzące się także w obrębie porów skóry.

Wolne rodniki

Promieniowanie UV wyzwala większą ilość wolnych rodników. Wolne rodniki to niezwykle aktywne cząsteczki tlenu, które atakują prawie wszystkie składniki żywych tkanek i są przyczyną wielu zniszczeń w organizmie. Pogarszają one stan skóry i przyspieszają jej starzenie, a także powodują pośrednio wiele poważnych chorób. Wolne rodniki przyczyniają się między innymi do uaktywnienia metaloproteinaz - enzymów, które powodują niszczenie włókien kolagenowych w skórze i utratę jej elastyczności. Atakują one także DNA-materiał genetyczny występujący - z nielicznymi wyjątkami- w każdej komórce organizmu. Jeśli uszkodzenia DNA są bardzo poważne to następuje śmierć komórki. Natomiast drobne uszkodzenia zwane mutacjami kumulują się w miarę upływu lat i z czasem może to doprowadzić do przekształcenia się takiej komórki w komórkę nowotworową, która następnie dzieli się wielokrotnie i daje początek rakowi.

Nowotwory skóry

Rak skóry to najpoważniejszy niekorzystny efekt działania promieniowania UV. Głównie jak się niedawno okazało przyczyniają się do niego promienie UVA, ale oczywiście wszelkie przypadki intensywnego poparzenia skóry wywołanego słońcem, za które odpowiedzialne są promienie UVB, mogą także zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia raka. O ile ze zmarszczkami można żyć, o tyle rak to już bardzo poważna sprawa. Jest to choroba, na którą jeszcze nie znamy skutecznego lekarstwa, zwłaszcza jeśli dojdzie już do jej zaawansowanego stanu. Ponieważ w solarium lampy emitują głównie typ promieniowania UVA, dlatego nie prawdą są do niedawna głoszone hasła mówiące, że solarium jest w 100 % bezpieczne. Podobnie jak i zbyt częsty i intensywny pobyt na słońcu bez zabezpieczenia się skutecznymi kremami ochronnymi, także i częste korzystanie z solarium może się przyczynić do zwiększenia groźby pojawienia się po latach raka skóry, którego najgorszą odmianą jest rak złośliwy zwany czerniakiem.

Promieniowanie UV działa na podobnej zasadzie jak wolne rodniki czyli przyczynia się do uszkodzeń materiału genetycznego - DNA. Jeśli uszkodzenia DNA są bardzo poważne to następuje samoistna śmierć komórki. Natomiast drobne uszkodzenia kumulują się w miarę upływu lat i z czasem może to doprowadzić do przekształcenia się takiej komórki w komórkę nowotworową, która następnie dzieli się wielokrotnie i daje początek rakowi skóry. Takie drobne uszkodzenia DNA są głównie powodowane prze promieniowanie UVA, dlatego to ono jest głównym winowajcą. Ponieważ jednak długo nie zdawano sobie sprawy z groźnego wpływu UVA, dlatego kiedy udało się stworzyć filtry ochronne, chroniące przed działaniem UVB, podano do informacji, że teraz opalanie i kąpiele słoneczne są bezpieczne i ci którzy będą chronić się kremami z filtrami są dużo mniej zagrożeni groźbą raka skóry.

Paradoksem jest więc to, że od kiedy pojawiły się preparaty z filtrami anty-UVB wzrosła ilość przypadków raka skóry. Używając kremóch ochronnych, ludzie poczuli się pewnie i bezpiecznie. Dzięki filtrom anty-UVB skóra tak szybko nie ulagała poparzeniom, co sprawiło, że ludzie mogli przebywać coraz dłużej na słońcu mając pozorne wrażenie, że są całkowicie chronieni przed niekorzystnym działaniem słońca. Prawda jest jednak taka, że w zasadzie żadne filtry nie są w stanie ochronić skóry w 100 %. Dawne kremy ochronne z filtrami anty-UVB, chroniły przed promieniowaniem UVB w 80 %, zaś przed UVA w 20 %. Obecnie nadal nie udało się odkryć idealnych filtrów ochronnych. Dzisiejsze maksymalne filtry anty-UVB chronią w ok. 97 %, zaś filtry anty-UVA w ok. 80 %. Większa możliwośćwystąpienia raka skóry oraz silniejsze działanie promieniowania UV zostało w ostatnim czasie spowodowane przez powiększające się uszkodzenie warstwy ozonowej. Warstwa ta występuje w atmosferze na wysokości 20-25 km, a jej zadaniem jest utrudnienie przenikania na powierzchnię Ziemi zbyt dużych dawek promieni UV. Wskutek emisji do atmosfery substancji przemysłowych powodujących rozkład ozonu, warstwa tego gazu zmniejszyła się w ciągu ostatnich 15 lat średnio o 5 %. Niedobór ozonu w pozatropikalnych krajach na półkuli północnej, a więc także w Polsce wynosi ok. 6,5 %. Bardzo ważne jest, by szczególnie troskliwie chronić dzieci przed działaniem promieniowania UV. Udowodniono bowiem, że wszelkie oparzenia posłoneczne jakie miały miejsce w dzieciństwie mogą przyczynić się do pojawienia się raka w dorosłym życiu. Ponadto okazuje się, że do 20 roku życia nasza skóra pochłania ponad połowę z całej dawki promieniowania UVA, jakiej jesteśmy poddani w ciągu całego życia. Profilaktyka czyli stosowanie kremów ochronnych i korzystanie ze słońca z umiarem, jest więc najtańszą i najbezpieczniejszą metodą ochrony. Jednak groźba raka czy mniej istotna dla zdrowia, niemniej równie ważna dla kobiet groźba zmarszczek spowodowana nadmiernym opalaniem, korzystaniem z solarium czy brakiem codziennej ochrony kremami z filtrami anty-UVB/UVA, podobnie jak to jest z paleniem papierosów, dla młodych ludzi nie jest zbyt przekonująca, by być powodem do ograniczeń.

Immunosupresja

To dość skomplikowanie brzmiące słowo, także wiąże się z powstawaniem raka skóry, jednak wymieniłam je jako odrębny punkt. Jest to zjawisko polegające na osłabieniu naszego układu odpornościowego (immunologicznego) pod wpływem promieniowania UVB. Wystarczą do tego już niewielkie dawki promieni UVB, które nawet jeszcze nie są w stanie wywołać rumienia i poparzenia skóry. Efektem immunosupresji jest osłabienie odporności organizmu na niektóre infekcje wirusowe czy bakteryjne, dotyczy to nie tylko skóry, ale i całego organizmu. Na przykład po intensywnym opalaniu łatwiej może nam się przydarzyć opryszczka zwana pospolicie "zimnem". Ponadto kiedy organizm ma osłabioną odporność wówczas zwiększa się też prawdopodobieństwo powstawania raka skóry, nie działają bowiem dobrze naturalne mechanizmy, które chronią nas przed tworzeniem się nowotworu. Podatność na osłabiające odporność działanie promieniowania UVB jest indywidualną i uwarunkowaną genetycznie sprawą.

Reakcje fotouczulające

Istnieją takie substancje chemiczne zawarte np. w kosmetykach oraz leki lub zioła, które same w sobie nie posiadają żadnych właściwości, które by mogły niekorzystnie oddziaływać na skórę, jednak pod wpływem promieniowania UV powodują niekorzystne rekacje skórne. Są to właśnie tzw. reakcje fotouczulające, które przejawiają się stanami zapalnymi skóry, jej zwiększoną wrażliwością, zaczerwieniem, może też pojawić się wysypka alergiczna lub przebarwienia skóry. Za te reakcje jest głównie odpowiedzialne promieniowanie UVA, dlatego tak ważne jest by osoby biorące leki fotouczulające zwracały uwagę czy ich kremy ochronne zawierają także skuteczną ochronę anty-UVA. Reakcje fotouczulające dzielą się na dwa typy:

• reakcje fototoksyczne

• reakcje fotoalergiczne

Rekacje fototoksyczne są najczęściej spotykane. Mogą one wystąpić wtedy, gdy jedna lub kilka substancji fotouczulających (niektóre z nich zostały zebrane w tabeli poniżej) znajduje się na powierzchni skóry wystawionej bez zabezpieczenia na słońce, taka reakcja może także wystąpić pod wpływem substancji wprowadzonej drogą pokarmową - dotyczy to leków. Reakcje te są widoczne dość szybko i zwykle ich objawy są podobne do oparzenia słonecznego czyli ma miejsce zaczerwienie, pieczenie skóry. Objawy te zwykle tak jak rumień słoneczny mijają po około tygodniu. W niektórych przypadkach mogą wystąpić przebarwienia skóry, w miejscach gdzie została nałożona jedna z substancji fotouczulających, tak jest np. w przypadku substancji zapachowych. Dlatego idąc na plaże lepiej nie stosować perfum lub wód toaletowych. Reakcje te są powodowane głównie przez promienie UVA i częściowo UVB. Zastosowanie substancji fotouczulających zwiększa ryzyko pojawienia się podrażnień skóry, ale oczywiście możliwe jest także, że akurat nie dojdzie do reakcji fotouczulającej i nie pojawią się niekorzystne objawy.

Reakcje fotoalergiczne różnią się tym, że w ich powstawaniu uczestniczy układ odpornościowy (immunologiczny) i zwykle ich efekty pojawiają się z opóźnieniem czyli na przykład dopiero podczas powtórnej ekspozycji na słońce. Są powodowane jedynie poprzez substancje kontaktujące się bezpośrednio ze skórą, objawiają się zwykle wysypką alergiczną. Zdarzają się rzadziej i są za nie odpowiedzialne jedynie promienie UVA.

Fotodermatozy

Fotodermatozy są to schorzenia skóry, które mogą powstać pod wpływem promieniowania UV, niezależnie od substancji zewnętrznych tak jak to było w przypadku reakcji fotouczulających. Zwykle są one wynikiem wadliwego metabolizmu, co prowadzi do tego, że pod wpływem promieni UV wytwarzane są w organizmie szkodliwie działające związki, wywołujące choroby skóry. Do takich schorzeń zalicza się: toczeń rumieniowaty, dermatozy pokrzywkowe, dermatozy wypryskowe, chłoniak skóry z limfocytów T.

43. METODY FOTOODMŁADZANIA SKÓRY TWARZY

Fotoodmładzanie polega na usuwaniu objawów fotostarzenia za pomocą światła emitowanego przez laser lub urządzenia typu IPL. Zwłaszcza zabiegi IPL cechują się dużą skutecznością i zyskały dużą popularność w USA i Europie. Zabiegi fotoodmładzania wykonuje się na skórze twarzy, szyi, dekoltu i rąk. Zwykle wykonuje się 3-5 zabiegów w odstępie 3 tygodni. Zabieg polega na naświetlaniu skóry bardzo krótkimi impulsami światła, podczas działania których odczuwa się chwilowe pieczenie skóry będące skutkiem jej podgrzania. Po zabiegu widoczne jest zaczerwienienie skóry utrzymujące się zwykle do kilku godzin.

Fotoodmładzanie metodą fotodynamiczną polega na połączeniu dwóch metod w czasie jednego zabiegu w zwalczaniu objawów fotostarzenia mianowicie: naświetlanie głowicą IPL i terapii fotodynamicznej. Zabieg polega na aplikacji na skórę fotouczulacza na 30-60 min, a następnie naświetlenie skóry IPL-em.

44. STARZENIE CHRONOLOGICZNE, A FOTOSTARZENIE

Starzenie się skóry jest naturalnym procesem zmniejszania aktywności biologicznej komórek organizmu, osłabienia procesów regeneracyjnych i utraty zdolności adaptacyjnych organizmu.

Najważniejsze objawy starzenia się skóry

•    suchość - spowodowana utratą zdolności do wiązania wody i zatrzymywania jej w naskórku
•    zmarszczki i nierówności oraz utrata jędrności spowodowane głównie zmniejszeniem produkcji i deformacją białek strukturalnych kolagenu i elastyny - skóra staje się mniej elastyczna, a przy tym mniej odporna na urazy
•    niejednolity koloryt skóry i przebarwienia  - nieregularna  produkcja pigmentu melaniny oraz odkładanie się barwników będących produktami ubocznymi -na przykład lipofuscyna - marker starzenia
•    naskórek staje się cieńszy i szorstki, następuje spowolnienie procesu odnowy komórek, keratynocyty pomnażają się w zwolnionym tempie
•    pojawienie się poszerzonych naczyń i teleangiektazji

46. Mezoterapia w dermatologii estetycznej
Mezoterapia polega na wstrzykiwaniu małych dawek substancji leczniczej bezpośrednio w skórę. doskonała metoda przeciwdziałania: starzeniu się skóry, wypadaniu włosów, powstawania cellulitu i rozstępów.

Lekarz za pomocą zastrzyków śródskórnych wprowadza substancje odżywcze w miejsca, takie jak: twarz, szyja, dekolt, skóra owłosiona głowy, pośladki, uda i brzuch.

Mezoterapia zapewnia wysoką skuteczność i efektywność działania miejscowego. Wstrzykuje się odpowiednio przygotowane mieszaniny trzech lub więcej substancji leczniczych tzw. koktajli (kwas hialuronowy, witaminy, mikroelementy, enzymy, wyciągi tkankowe, roślinne), których skład określa lekarz przeprowadzający.
Zabieg można wykonywać metodą manualną, przy użyciu odpowiednio dobranej igły i strzykawki lub pistoletu. Pistolet daje możliwość dokładnego ustalenia głębokości wstrzyknięć oraz objętości podawanego preparatu. Zapewnia to równomierne wprowadzenie leku, minimalizuje doznania bólowe oraz znacznie skraca czas wykonywania zabiegu. W początkowym okresie zabiegi powinny być wykonywane w odstępie 2 tygodni. Pełny cykl obejmuje w większości przypadków 3 miesiące, po czym zalecana jest półroczna przerwa.

W leczeniu cellulitu celem iniekcji jest poprawa mikrokrążenia w tkance podskórnej i zwiększenie metabolizmu komórek tłuszczowych (nasilenie lipolizy). Koktajle lecznicze zawierają kofeinę, leki naczyniowe, substancje roślinne oraz substancje wpływające na miejscową przemianę cholesterolu i trójglicerydów..

Mezoterapia to bardzo skuteczna metoda w profilaktyce wypadania włosów. Koktajle substancji odżywiających włosy (dekspantenol, oligoelementy) powodują, że następuje regeneracja struktury włosa, zostaje zahamowany proces wypadania, a w 20% przypadków możliwe jest nawet odrastanie włosów.

WSKAZANIA:

• koryguje zmarszczki,

• poprawia kondycję włosów,

• przywraca gładkość skóry ciała,

• szybko, niechirurgicznie poprawia kondycję i wygląd skóry.

PRZECIWWSKAZANIA

• alergia

• ciąża, okres karmienia piersią

• cukrzyca (niewyrównana)

• stany zapalne na skórze, opryszczka

• skóra źle tolerująca iniekcje (skóra naczynkowa, ryzyko powstawania zwłóknień)

• choroba nowotworowa

• stosowanie leków przeciwkrzepliwych

Mezoterapia obarczona jest bardzo nielicznymi potencjalnymi powikłaniami. Należy do nich zaliczyć rumień, obrzęk i krwawe podbiegnięcia.

Częstotliwość: cykl zabiegowy przewiduje 4 zabiegi wykonywane co 15 dni. Cykl powtarza się 2 - 3 razy w roku.

.

47. Toksyna botulinowa w dermatologii estetycznej

Zabiegi preparatem BOTOX to jedna z niezwykle skutecznych i co bardzo istotne, niechirurgiczna metoda walki ze zmarszczkami Polega na miejscowym wstrzyknięciu toksyny botulinowej. Preparat ten likwiduje powstałe zmarszczki, które pojawiają się dosyć wcześnie, jeszcze przed wystąpieniem oznak starzenia się skóry.
Za pomocą toksyny botulinowej można wygładzić zmarszczki mimiczne, głównie w górnej części twarzy: kurze łapki, tzw. lwie bruzdy, czyli często bardzo głębokie zmarszczki między brwiami nadające twarzy groźny wygląd, a także poziome zmarszczki na czole.

Toksyna botulinowa (BOTOX ®) hamuje przewodzenie impulsu nerwowego do komórki mięśniowej, dzięki czemu nie dochodzi do kurczenia się mięśni mimicznych i marszczenia skóry.

Zapobiega to powstawaniu nowych zmarszczek mimicznych i pogłębianiu już istniejących. Działanie preparatu dotyczy tylko mięśnia, do którego został on wstrzyknięty, podczas gdy pozostałe mięśnie funkcjonują jak dotychczas. 

Zabieg jest całkowicie bezpieczny.
Efekty iniekcji trwają do 4-6 miesięcy. Okres ten może różnić się w indywidualnych przypadkach. Nie kontynuując terapii Botoxem, po upływie czasu jego działania, nasza skóra jest wypoczęta, gładka a zmarszczki nie są tak głębokie jak przed leczeniem. Dopiero z czasem wracają do wyglądu sprzed zabiegu.

48. Pelingie chemiczne w gabinecie kosmetycznym
Peeling chemiczny to procedura polegająca na nałożeniu na skórę odpowiednio dobranej mieszaniny związków chemicznych w określonym stężeniu.
Substancje stosowane do peelingu chemicznego:
•kwasy owocowe czyli alfa-hydroksykwasy - AHA, np. kwas glikolowy,
•beta-hydroksykwasy, np. kwas salicylowy,
•kwas trójchlorooctowy (TCA),
•kwas witaminy A (retinol),
•fenol,
•rezorcynę,
•roztwór Jessnera;

Wskazania do peelingów chemicznych:

1. Zmiany barwnikowe: piegi, ostuda, przebarwienia pozapalne, plamy soczewicowate
2. Uszkodzenia słoneczne: -rogowacenie słoneczne
3. Uszkodzenia związane z wiekiem: zmarszczki, „zmęczona” skóra
4. Blizny,
5. Trądzik zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy,
6. Rozstępy skórne,
7. Zaburzenia rogowacenia, suchość skóry, rybia łuska
Przeciwwskazania do peelingu:
•ekspozycja skóry na słońce (bardzo słoneczne lato),
•alergie skórne,
•aktywna opryszczka,
•skłonność do powstawania bliznowców,
•stan po zabiegu chirurgicznym w obrębie twarzy (do 2 miesięcy),
•ciąża, karmienie piersią,
•liczne znamiona melanocytowe,
•liczne teleangiektazje,
•stan po krioterapii (do 6 miesięcy),
•choroby autoimmunologiczne (kolagenozy, pęcherzyce),
•skóra podrażniona, uszkodzona (nadżerki, przeczosy, otarcia),
•ciężkie postacie trądzika (liczne krosty, torbiele ropne)-wymagają •wcześniejszej terapii farmakologicznej,
•doustna terapia pochodnymi wit. A (Roaccutane)-wymagana co najmniej półroczna przerwa;
Kwalifikacja do zabiegu:
•wywiad medyczny (uwzględnia przebyte i istniejące choroby, alergie, wcześniejsze zabiegi medycyny estetycznej, przyjmowane leki i inne),
badanie dermatologiczne,
•ustalenie oczekiwań pacjenta (wygładzenie zmarszczek, usunięcie blizn potrądzikowych, przebarwień itp.)
•dobór odpowiedniego preparatu i stężenia do peelingu,
•zalecenia odnośnie przygotowania skóry do zabiegu;
Przygotowanie do peelingu:
•na tydzień przed peelingiem nie należy stosować depilacji, elektrolizy, woskowania, ścierających gąbek, dermabrazji, retinoidów i preparatów drażniących skórę,
•skórę można mechanicznie oczyścić z zaskórników u kosmetyczki co najmniej tydzień przed peelingiem,
•mężczyźni nie powinni się golić godzinę przed zabiegiem,
Wskazana do peelingu kwasem glikolowym:
•powierzchowne zmarszczki twarzy, szyi, dekoltu, ramion,
•różnego rodzaju zmiany przebarwieniowe,
•rozszerzone pory,
•powierzchowne blizny potrądzikowe,
•zmiany związane z wiekiem;
Wskazane wykonanie kolejnego zabiegu po upływie 10 - 14 dni; aby uzyskać zamierzone efekty należy wykonać serię 6-8 seansów co 10-14 dni. Można je powtarzać 2 razy w roku .

49.Skórne objawy niepożądanego działania kosmetyków.

Kosmetyki mogą wywoływać różne rodzaje zmian skórnych kontaktowych, takich jak: wyprysk kontaktowy alergiczny, wyprysk kontaktowy z podrażnienia, wyprysk kontaktowy fototoksyczny i fotoalergiczny, pokrzywkę kontaktową.

Większość reakcji alergicznych na kosmetyki występuje głównie u kobiet w średnim i starszym wieku, chociaż nie omijają one też osób młodych, zwłaszcza nadużywających kosmetyków. Najczęściej zajętymi przez objawy alergiczne obszarem skóry jest twarz i okolice oczodołów.

Przyczyną większości tych reakcji są produkty do pielęgnacji skóry, natomiast ze wszystkich alergenów spotykanych w kosmetykach najczęściej reakcje alergiczne wywołują substancje zapachowe, a zaraz po nich - konserwanty.

Najczęstsze objawy:

-pieczenie

-świąd

-suchość skóry

Zdarzają się jednak objawy bardziej dotkliwe takie jak: zaczerwienienie, silny rumień, grudki i pęcherze wysiękowe czy zmiany wysiękowe .

50.Laseroterapia w dermatologii estetycznej - wskazania, przeciwwskazania, powikłania.

Wskazania:

-zmiany naczyniowe (naczyniaki płaskie, naczyniaki jamiste, teleangiektazje)

-zmiany barwnikowe (plamy soczewicowate, piegi, znamiona)

-tatuaże

-fotoodmładzanie

-depilacja

Przeciwwskazania:

-ciąża

-stany przednowotworowe i nowotwory skóry

-aktywne zmiany ropne (nie dotyczy terapii wspomagającej leczenie trądziku pospolitego)

-opryszczka

-fotodermatozy

-łuszczyca i liszaj płaski

-skłonność do bliznowacenia

-stosowanie leków fotouczulających

-przebarwienia polekowe i pozapalne

-leczenie retinoidami (przerwa 6 miesięcy)

-świeża opalenizna

Powikłania:

-dolegliwości bólowe

-okołomieszkowy obrzęk lub rumień

-oparzenia naskórka

-aktywacja wirusa opryszczki

-w przypadku oparzeń ryzyko nadkażeń bakteryjnych

-odbarwienia lub przebarwienia (czasowe lub trwałe)

-bliznowacenia

-przejaśnienie tatuaży, zmian barwnikowych

15

---