ZADANIA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO, prawo- materiały


.ZADANIA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Ogólne pojęcie samorządu

Samorząd to, ustalony prawem zakres kompetencji do samodzielnego rozstrzygania spraw określonej społeczności. Reprezentuje jej interesy wobec organów państwa i wykonuje zadania określone przez ustawy, umowy lub porozumienia. W Polsce członkiem samorządu staje się z mocy ustawy. Każdy obywatel ma obowiązek do należenia do samorządu ponieważ jest to warunek wykonywania określonych działań lub zawodów.
Samorząd ma osobowość prawną. Nadzór nad nim sprawują organy administracji rządowej.
2. Co to jest samorząd terytorialny?

Termin samorząd terytorialny można wyjaśnić jako system organów lokalnych. W tym znaczeniu to.
Samorząd terytorialny obejmuje wszystkie osoby zamieszkujące na terenie określonej jednostki podziału terytorialnego. To forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi, w interesie mieszkańców. Działa we wszystkich systemach demokratycznych. W związku z reformą podziału administracyjnego kraju od 01.01.1999 roku nastąpiły zmiany dotyczące samorządu terytorialnego w celu zapewnienia mieszkańcom większego wpływu na podejmowane decyzje lokalne.


Samorząd terytorialny




1) SAMORZĄD GMINY

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego (art.164 Konstytucji). Gmina obejmuje tereny a także ludność na nich zamieszkującą. Mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową. Zgodnie z tym, że gmina posiada osobowość prawną, wykonuje ona zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. W gminie mogą być tworzone jednostki pomocnicze np. sołectwo w gminie lub osiedla i dzielnice w mieście. Przedstawiciele tych jednostek pomocniczych są wybierani demokratycznie, uzewnętrzniają oni wolę części mieszkańców gminy. Ustrój gminy jest określony w statucie gminy. Miasta również mogą mieć status gminy.


Samorząd gminy wypełnia zadania publiczne, które służą do zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej i są wykonywane jako własne (art.166 Konstytucji). Wykonuje także zadania zlecone, które wynikają z potrzeb państwa. „Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań, a dochodami tymi są dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa” (art.167 Konstytucji). Gminy mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe.
Zadania i kompetencje są określone w ustawach o samorządzie terytorialnym. Zakres szczegółowy zadań własnych wynika z ustawy kompetencji oraz z przepisów prawa materialnego.

ZADANIA:
1) Gospodarka terenami, ochrona środowiska i ład przestrzenny,
2) Drogi gminne, ulice, place, mosty oraz organizacja ruchu drogowego,
3) Wodociągi, kanalizacja, oczyszczanie ścieków, wysypiska śmieci, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną,
4) Lokalny transport drogowy,
5) Ochrona zdrowia,
6) Pomoc społeczna,
7) Komunalne budownictwo mieszkaniowe,
8) Oświata - szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne, przedszkola,
9) Kultura,
10) Kultura fizyczna,
11) Targowiska i hale targowe,
12) Zieleń,
13) Cmentarze komunalne,
14) Porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa,
15) Utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.
Na pokrycie kosztów związanych z prowadzeniem szkół, gmina otrzymuje subwencję oświatową. Własne dochody wypracowuje ze sprzedaży oraz dzierżawy swojego majątku z podatków i opłat lokalnych. Tak pozyskane środki finansowe przeznacza na wypełnianie zadań własnych.

WŁADZE GMINY:
- Rada gminy - jest najważniejszą instytucją demokracji i samorządności lokalnej. To organ stanowiący i kontrolny. Kadencja rady trwa 4 lata. Liczba radnych zasiadających w radzie jest zależna od liczby mieszkańców.
Jej zadania to wszystkie sprawy wynikające z kompetencji gminy, jeśli ustawa nie stanowi inaczej. Rada wybiera swojego przewodniczącego i wice przewodniczących. Przewodniczący organizuje pracę rady, zwołuje i prowadzi jej obrady.

ZADANIA RADY GMINY:
1) Uchwalanie statutu gminy,
2) Wybór i odwoływanie zarządu,
3) Powołanie i odwołanie skarbnika oraz sekretarza gminy,
4) Uchwalanie budżetu gminy,
5) Uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
6) Uchwalanie programów gospodarczych,
7) Ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych (rad sołeckich, osiedlowych),
8) Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat lokalnych,
9) Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu,
10) Określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
11) Podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na to odpowiednich sum,
12) Podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej,
13) Podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic, placów publicznych,
14) Nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
Ważnym zadaniem jest kontrolowanie działalności zarządu oraz gminnych jednostek organizacyjnych. Zadanie to rada wykonuje przy pomocy komisji rewizyjnej.
- Zarząd gminy - organ wykonawczy. Składa się od 3 do 7 osób, które rada gminy wybiera ze swojego grona w tajnym głosowaniu. Zarząd ma swojego przewodniczącego, którym jest wójt a w tych gminach, gdzie siedziba władz znajduje się w miejscowości posiadającej prawa miejskie, przewodniczącym jest burmistrz lub prezydent miasta. Przewodniczący organizuje prace zarządu, reprezentuje gminę na zewnątrz i kieruje sprawami bieżącymi. W pracach zarządu uczestniczą sekretarz i skarbnik nie mając prawa głosu.
Obecnie w Polsce istnieje prawie 2,5 tysiąca gmin.



2) SAMORZĄD POWIATU

Prawa powiatu mają miasta z ponad 100 000 liczbą mieszkańców lub miasta, które utraciły status województwa w 1998 roku. Jest to drugi szczebel samorządu terytorialnego. Powiat to obszary gmin, które graniczą ze sobą. Powiatem jest również miasto posiadające prawa powiatu. Mieszkańcy powiatu są wspólnotą samorządową. Tak jak gmina posiada osobowość prawną i mienie a także podlega ochronie sądowej. Powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze lokalnym. Zadań tych nie wykonują gminy - ponadgminne.
Powiaty nie maja uprawnień nadrzędnych i nadzorczych wobec gmin.
Zadania:
1) Oświata ponadpodstawowa,
2) Ochrona zdrowia i środowiska,
3) Ochrona przeciwpożarowa,
4) Wykonywanie nadzoru budowlanego,
5) Budowa i utrzymanie dróg międzygminnych,
6) Bezpieczeństwo i porządek publiczny,
7) Prowadzenie lokalnej obsługi sektora rolnictwa,
8) Obsługa administracyjna obywateli w zakresie nie prowadzonym przez gminy,
9) Utrzymanie powiatowych obiektów użyteczności publicznej,
10) Pomoc społeczna,
11) Kultura,
12) Kultura fizyczna i turystyka,
13) Gospodarka gruntami,
14) Przeciwdziałanie bezrobociu.

WŁADZE POWIATU:
- Rada powiatu - to organ stanowiący i kontrolny. Wykonuje analogicznie te same zadania jakie wykonuje rada gminy. Rada powiatu ma swojego przewodniczącego i wice przewodniczących. Organizują oni jej pracę. Rada powołuje komisje, które służą do określonych zadań. Organizacja wewnętrzna jest zawarta w statucie.
- Zarząd powiatu - to organ wykonawczy, czyli wykonuje uchwały rady powiatu. Wykonuje również zadania zastrzeżone przepisami prawa. Wybierany jest przez radę powiatu. Na czele zarządu stoi starosta, wice starosta i członkowie.
Zadania powierzone powiatowi są wykonywane przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu. Te jednostki tworzą POWIATOWĄ ADMINISTRACJĘ ZESPOLONĄ.
Wszystkie zadania powierzone powiatom są finansowane ze środków państwowych a także z dochodów własnych. Wydatki są uchwalane w budżecie. Obecnie w Polsce istnieje ponad 370 powiatów. Powiat może zawierać porozumienia z województwem i jednostkami samorządu lokalnego.

4) SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA
Jest to samorząd regionalny. Województwo ma dualistyczny charakter, ponieważ obok samorządu terytorialnego mamy organ administracji rządowej. Druga struktura jest niezbędna tak, aby podkreślić unitarność państwa. Województwo jest jednostką podziału terytorialnego i jednocześnie ustroju terytorialnego.
Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Do wspólnoty należy władza samorządowa. Druga struktura jest niezbędna tak, aby podkreślić unitarność państwa. Województwo jest jednostką podziału terytorialnego i jednocześnie ustroju terytorialnego.
Województwo jak pozostałe jednostki samorządu terytorialnego ma swoje zadania. Zasadniczym zadaniem samorządu jest określenie strategii rozwoju województwa oraz prowadzenie polityki rozwoju województwa. Prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

Zadania:
1) Pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,
2) Pobudzanie aktywności gospodarczej,
3) Podnoszenie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,
4) Zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego uwzględniających potrzeby przyszłych pokoleń,
5) Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego,
6) Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego,
7) Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim,
8) Wykonywanie usług publicznych o charakterze i zasięgu regionalnym.



WŁADZE WOJEWÓDZTWA:
Wojewodowie, są terenowymi organami administracji ogólnej. Podporządkowane im organy też są organami administracji. Zarządzają oni na terenie województwa tymi sprawami, które należą do kompetencji samorządu terytorialnego działającego w gminach a także na szczeblu wojewódzkim w postaci sejmików. Zajmują się też takimi sprawami, które nie zostały przekazane organom administracji specjalnej. Wojewoda jest przedstawicielem rządu na obszarze województwa. Zastępcą jest wice wojewoda. Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji państwowej. Wice wojewodę powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Wojewoda realizuje zadania zlecane przez Radę Ministrów.

Wojewoda jako przedstawiciel rządu:
1) Koordynuje działalność wszystkich organów administracji rządowej na terenie województwa,
2) Organizuje kontrolę wykonywania zadań wyznaczonych przepisami przez wymienione organy,
3) Zapewnia współdziałanie jednostek organizacyjnych działających na obszarze województwa w zakresie utrzymania porządku publicznego oraz zapobiega klęskom żywiołowym i usuwaniu ich skutków,
4) Może przedstawić pod obrady rządu projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
5) reprezentuje rząd na uroczystościach państwowych i w trakcie wizyt składanych przez przedstawicieli obcych państw na terenie województwa.
Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego. Urząd wojewódzki dzieli się na wydziały i inne komórki organizacyjne, zależnie od potrzeb. Na czele urzędu wojewódzkiego stoi dyrektor.
Przy wojewodzie działa kolegium jako organ opiniodawczy i doradczy. W skład kolegium wchodzą: wice wojewoda, dyrektor urzędu wojewódzkiego, dyrektorzy wydziałów i równorzędnych komórek organizacyjnych urzędu wojewódzkiego.
Oprócz organów terenowej administracji rządowej występuje również podział na organy samorządu terytorialnego. Zajmują się one sprawami publicznymi i są odpowiednikami organów stanowiących oraz kontrolnych - Sejmik województwa a także organów wykonawczych - Zarząd województwa. Organy te mają swojego przewodniczącego. Jest nim marszałek województwa. Prowadzi on sprawy bieżące oraz reprezentuje województwo na zewnątrz. Ma pod swoim kierownictwem urząd marszalkowski.
Obecnie w Polsce mamy 16 województw.

Poradnik.ngo.pl / Współpracuję z administracją / 1. Co trzeba wiedzieć o administracji publicznej? / Co to jest zadanie własne samorządu? Czym różni się zadanie obowiązkowe od dobrowolnego?

Pojęcie i istota samorządu terytorialnego

Samorząd terytorialny jest formą administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą, z mocy prawa, wspólnotę na określonym terytorium i mają ustalony prawnie zakres kompetencji do decydowania o realizowaniu zadań, jakie wynikają z potrzeb tej wspólnoty, zarządzania interesami tej wspólnoty w zakresie administracji jak również sprawowanie pewnych stanowisk państwowych o charakterze administracyjnym. Podmiotem samorządu jest grupa mieszkańców danego terytorium, której przynależność powstaje z mocy prawa. Grupa ta jest organizacją zbudowaną na zasadzie decentralizacji i pozostaje pod kontrolą państwa. Organy samorządu terytorialnego uprawnione są do realizowania takich zadań administracji publicznej, którymi zainteresowana jest określona grupa. Zadania te realizowane są na podstawie prawa w sposób przewidziany dla organów administracji państwowej.

Samorząd terytorialny jest to najstarsza forma samorządu posiadająca osobowość prawną. Jest to zgodnie z prawem stworzony związek lokalnej ludności, uprawniony do sprawowania władzy, posiadający odpowiednie środki materialne pozwalające na realizowanie określonych zadań oraz reprezentujący interesy wspólnoty lokalnej. Istotą samorządu terytorialnego jest wyodrębnienie z zakresu władzy państwa części zadań i przekazanie ich do samodzielnego rozwiązywania przez społeczeństwo, którego te zadania dotyczą. Społeczeństwo to ma prawo wyboru własnych organów jak również prawo do stanowienia prawa lokalnego. Samorząd terytorialny wykonując zadania ma możliwość stosowania środków władczych a wykonując te zadania podlega kontroli państwa.

13. Cechy samorządu terytorialnego
Samorząd terytorialny, forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców. Samorząd terytorialny jest instytucją działającą we wszystkich systemach demokratycznych. Stanowi także przedmiot ochrony ze strony prawa międzynarodowego. Podpisana w 1985 w Strasburgu Europejska Karta Samorządu Terytorialnego gwarantuje m.in.: konieczność usankcjonowania zasad działania samorządu terytorialnego w ustawach i o ile to możliwe, w konstytucji.
Prawo mieszkańców do wyłaniania organów przedstawicielskich w drodze demokratycznych wyborów. Pełną swobodę działania społeczności lokalnej w każdej dziedzinie, która wchodzi w zakres jej kompetencji; ograniczenie kontroli administracyjnej wyłącznie do zakresu przewidzianego prawem. W Polsce samorząd terytorialny reaktywowany został w 1990 z gminą (wiejską lub miejską) jako podstawową jednostką organizacyjną i sejmikiem samorządowym, który jest reprezentantem gmin na szczeblu wojewódzkim.
W związku z reformą podziału administracyjnego kraju (od 1 I 1999) nastąpiły także zmiany dotyczące samorządu terytorialnego. W celu zapewnienia mieszkańcom większego wpływu na podejmowanie decyzji lokalnych oraz ograniczenia roli władzy centralnej powołane zostały (na mocy ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie wojewódzkim) samorządowe powiaty i województwa (liczbę województw zmniejszono z 49 do 16).
Podstawową jednostką podziału terytorialnego jest powiat, w którego skład wchodzą gminy lub obszar miasta na prawach powiatu. Organem stanowiącym i kontrolnym powiatu jest rada powiatu. Do jej wyłącznej właściwości m.in. należy:
1) ustanawianie aktów prawa miejscowego;
2) uchwalanie budżetu powiatu i rozpatrywanie sprawozdań z jego wykonania;
3) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków;
4) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu (m.in. dot. emitowania obligacji, zaciągania pożyczek i kredytów).
Ponadto rada powołuje i odwołuje zarząd powiatu (organ wykonawczy) oraz starostę, który organizuje pracę zarządu i starostwa powiatowego (urząd powiatu), kieruje jego bieżącymi sprawami oraz reprezentuje powiat na zewnątrz. Instytucją samorządu terytorialnego w województwie jest samorząd. Prowadzi on politykę rozwoju województwa, na którą składa się m.in.: tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy, pozyskiwanie i łączenie środków finansowych (publicznych i prywatnych) w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej, wspieranie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli, ochrona środowiska, wspieranie rozwoju kulturalnego i turystyki.
Organem stanowiącym i kontrolnym województwa jest sejmik województwa. Do jego wyłącznej właściwości należy m.in.:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego;
2) uchwalanie strategii rozwoju województwa;
3) uchwalanie budżetu i rozpatrywanie sprawozdań z jego wykonania;
4) uchwalanie współpracy zagranicznej województwa;
5) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych (m.in. nabywania i sprzedawania nieruchomości, emitowania obligacji, zaciągania pożyczek i kredytów, tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania do nich). Ponadto sejmik wybiera i odwołuje zarząd województwa (organ wykonawczy), marszałka województwa (organizuje pracę zarządu, kieruje bieżącymi sprawami województwa i reprezentuje go na zewnątrz) oraz przewodniczącego i zastępców sejmiku. Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda.

Europejska Karta Samorządu LokalnegoUwaga dot. nazwy (ang. European Charter of Local Self-government) jest dokumentem Rady Europy, który reguluje status samorządów lokalnych w relacji do władz danego państwa oraz w relacji do władz innych państw i działających w nich samorządów. Karta przyjęta została dnia 15 października 1985 r. w Strasburgu przez Stałą Konferencję Gmin i Regionów Europy przy Radzie Europy. Weszła w życie z dniem 1 września 1988 r. Polska ratyfikowała Kartę w 1993 r.[1], jako jeden z nielicznych krajów, ratyfikowała ją w całości.

Pojęcie samorządu lokalnego Karta definiuje jako[2]:

prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.

Europejska Karta Samorządu Lokalnego propaguje ideę samorządu lokalnego, jako głównego elementu demokracji, dlatego jednym z celów Karty jest włączenie obywateli w tworzenie demokracji w miejscu ich zamieszkania, z czym wiąże się obowiązek zasięgania opinii społeczności lokalnych we wszystkich sprawach bezpośrednio ich dotyczących, w tym również w sprawie zmiany granic jednostek podziału administracyjnego, w którym działają wspólnoty lokalne. Karta zawiera katalog zasad istotnych dla prawidłowego funkcjonowania samorządu lokalnego. Do kluczowych należy wymóg, aby podstawowe kompetencje społeczności lokalnych uregulowane zostały w konstytucji lub w ustawach. Według Karty przy podziale zadań i kompetencji pomiędzy poszczególne szczeble administracji powinno się kierować zasadą subsydiarności, w myśl, której odpowiedzialność za sprawy publiczne powinny ponosić przede wszystkim te organy władzy, które znajdują się najbliżej obywateli. W zakresie spraw o znaczeniu lokalnym Karta podkreśla domniemanie kompetencji społeczności lokalnych. Nie wyklucza to możliwości przyznania społecznościom lokalnym uprawnień niezbędnych do realizacji specyficznych zadań (w tym zadań innych szczebli administracji). Karta zaleca w tym względzie, aby w przypadku delegowania kompetencji przez organy władzy centralnej lub regionalnej na rzecz społeczności lokalnych, organom lokalnym pozostawić swobodę dostosowania sposobu ich wykonywania do warunków miejscowych. Według Karty do zakresu uprawnień społeczności lokalnych powinna być dostosowana wysokość ich własnych i wystarczających (adekwatnych) zasobów finansowych., z których część powinna pochodzić z podatków i opłat.

Gmina- to wspólnota obywateli zamieszkująca pewne terytorium. Najmniejsza i podstawowa jednostka samorządu terytoraialnego

Powiat- jednostka samorządu obejmująca kilka gmin- powiat ziemski lub obszar miasta, który jest gminą na prawach powietu- powiat grodzki

Samorząd terytorialny- jest podstawową formą zorganizowania się mieszkańców danego terenu, aby demokratycznie i zgonie z prawem podejmowac samodzielne decyzje o sprawach dla nich ważnych i zgodnych z interesem publicznym

województwo- organ uchwałodawczo-kontrolny- sejmik wojewódzki, organ wykonawczy- marszałek+zarząd, powiat- rada powiatu, starosta+zarząd, gmina- rada gminy, wójt, prezydent, burmistrz, zarząd

Zadania własne i zlecone samorządu terytorialnego

Trzy ustawy kształtują obecnie model samorządu terytorialnego w Polsce, są to:

- ustawa o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 r.,

- ustawa o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 r.,

- ustawa o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998 r.

"Ukształtowany na podstawie powyższych ustaw model samorządu terytorialnego w Polsce charakteryzuje się następującymi cechami:

- jest to model trójstopniowy; samorząd istnieje we wszystkich 3 szczeblach zasadniczego podziału terytorialnego kraju (gmina, powiat, województwo),

- jest modelem dualistycznym; przy czym zadania własne samorządu określone zostały za pomocą klauzuli generalnej: do zakres działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Ustawy mogą nakładać na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej zadania te mogą wynikać również z porozumień z organami administracji rządowej,

- ma charakter obligatoryjny; dla wszystkich mieszkańców danej jednostki podziału terytorialnego kraju. Zgodnie bowiem z art.1 ustawy o samorządzie gminnym (podobne postanowienia zawierają pozostałe ustawy samorządowe), ,, mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową",

- ma charakter korporacyjny; mieszkańcy gmin, powiatów i województw podejmują rozstrzygnięcia bezpośrednio lub przez wyłonione przez siebie organy,

- wykonuje zadania publiczne, czyli zadania należące do administracji publicznej, w imieniu własnym, a nie państwa, przy użyciu władztwa publicznego, w sposób samodzielny i samodzielność ta podlega ochronie sądowej,

- posiada osobowość prawną, z czym wiąże się możliwość uczestniczenia w obrocie cywilnoprawnym oraz wyodrębnienie osobnej kategorii praw majątkowych - mienia samorządowego,

- ingerencja państwa w działanie organów samorządu terytorialnego jest ukształtowana odmiennie w zakresie zadań własnych samorządu i zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. W zakresie zadań własnych oparta jest na nadzorze weryfikacyjnym, sprawowanym przez organy administracji rządowej na podstawie kryterium zgodności z prawem. Podstawowym środkiem nadzoru jest stwierdzenie nieważności uchwały organu kolegialnego samorządu. W sprawach zleconych, oprócz kryterium zgodności z prawem, nadzór państwowy jest sprawowany także na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarności, jego zakres i formy są zaś takie same jak przy nadzorze w administracji rządowej."[1]

Obecnie w Polsce mamy szesnaście województw, 314 powiatów oraz 2478 gmin (za Wikipedia).

Gmina.

O zakresie działania oraz zadaniach gminy mówi rozdział 2 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z art. 6. 1. do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

2. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których mowa w ust. 1, należy do gminy.

Następnie, w art. 7 ww. ustawy ustawodawca wymienia dokładnie jaki zakres spraw wchodzi w pojęcie zadań własnych gminy. Tak więc, według art. 7. 1. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) ochrony zdrowia,

6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,

8) edukacji publicznej,

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

11) targowisk i hal targowych,

12) zieleni gminnej i zadrzewień,

13) cmentarzy gminnych,

14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,

18) promocji gminy,

19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,

20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

Co do zadań zlecony gminie ustawodawca wypowiada się w art. 8 Art. 8. 1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.

2b. Spory majątkowe wynikłe z porozumień, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w art. 74, rozpatruje sąd powszechny.

3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.

4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania środków finansowych, o których mowa w ust. 3, określają ustawy nakładające na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych lub zawarte porozumienia.

5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych

Poza tym, zgodnie z art. 9 ustawy o samorządzie gminnym wcelu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

2. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie.

3. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, określa odrębna ustawa.

4. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

I na koniec należy wspomnieć o tym że zgodnie z literą art. 10. 1. wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego.

2. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Powiat.

Zdania własne i zlecone są także domeną powiatu (co zostało już wyżej napisane). Tak więc, zgodnie z art.1.1 ustawy o samorządzie powiatowym mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o powiecie, należy przez to rozumieć lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Zakres działań oraz zadania powiatu zostały tak jak i w ustawie o samorządzie gminnym ulokowane w rozdziale 2.

Na mocy art. 4.1. powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

1) edukacji publicznej,

2) promocji i ochrony zdrowia,

3) pomocy społecznej,

4) polityki prorodzinnej,

5) wspierania osób niepełnosprawnych,

6) transportu zbiorowego i dróg publicznych,

7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

8) kultury fizycznej i turystyki,

9) geodezji, kartografii i katastru,

10) gospodarki nieruchomościami,

11) administracji architektoniczno-budowlanej,

12) gospodarki wodnej,

13) ochrony środowiska i przyrody,

14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,

16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska,

17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,

18) ochrony praw konsumenta,

19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

20) obronności,

21) promocji powiatu,

22) współpracy z organizacjami pozarządowymi.

2. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.

3. Ustawy mogą określać inne zadania powiatu.

4. Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.

5. Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu.

6. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Poza tym,(art. 4a. ustawy o samorządzie gminnym), ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Oczywiście, (art. 5. 1.) powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej.

2. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

3. Porozumienia, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

4. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591).

Województwo.

,,Województwo jest jednostką samorządu terytorialnego, przewidzianą w art. 164 Konstytucji, zgodnie z którym ustawa określa inne niż gmina jednostki samorządu terytorialnego albo lokalnego.''[2] Zgodnie z art.1.1 ustawy o samorządzie wojewódzkim: mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o województwie lub samorządzie województwa, należy przez to rozumieć regionalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

,, Województwo, tak jak gmina i powiat, ma wymiar społeczny. Kwalifikacja mieszkańców województwa jako wspólnoty następuje z mocy prawa. Przynależność do wspólnoty nie jest zatem uzależniona ani od rozstrzygnięcia organów województwa, ani od woli mieszkańców.

Z uwagi na to, że województwo jest podmiotem o charakterze terytorialnym, drugim jego elementem jest obszar. W tym zakresie nowe województwa stały się częściowo sukcesorami województw należących do systemu organów administracji rządowej."[3] Zakres działalności województwa tradycyjnie został uregulowany w rozdziale drugim ustawy o samorządzie wojewódzkim. Zgodnie z art.11.1 ww. ustawy samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą w szczególności następujące cele:

1) pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej,

2) pobudzanie aktywności gospodarczej,

3) podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,

4) zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń,

5) kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

1a. (1) Strategia rozwoju województwa opracowana przez samorząd województwa po przyjęciu jej w drodze uchwały przez sejmik województwa jest przedkładana do wiadomości ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego.

2. Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się:

1) tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy,

2) utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim,

3) pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej,

4) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli,

5) racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,

6) wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji,

7) (2) wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym i jego racjonalne wykorzystywanie,

8) promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa.

3. Strategia rozwoju województwa jest realizowana poprzez programy wojewódzkie.

4. Samorząd województwa może w związku z realizacją strategii rozwoju województwa:

1) występować o wsparcie ze środków budżetu państwa na realizację zadań zawartych w programach wojewódzkich,

2) zawierać kontrakt wojewódzki z Radą Ministrów na podstawie odrębnej ustawy.

5. Wykonywanie zadań związanych z rozwojem regionalnym na obszarze województwa należy do samorządu województwa. Zasady finansowania rozwoju regionalnego oraz źródła dochodów województwa w tym zakresie określają odrębne ustawy.

Należy pamiętać, że (art. 12. 1.) samorząd województwa, przy formułowaniu strategii rozwoju województwa i realizacji polityki jego rozwoju, współpracuje w szczególności z:

1) jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa oraz z samorządem gospodarczym i zawodowym,

2) administracją rządową, szczególnie z wojewodą,

3) innymi województwami,

4) organizacjami pozarządowymi,

5) szkołami wyższymi i jednostkami naukowo-badawczymi.

6) (skreślony).

2. Wykonując zadania określone w ust. 1, samorząd województwa może również współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionami innych państw, zwłaszcza sąsiednich.

Na koniec warto dodać, że (art. 14. 1.) samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie:

1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego,

2) promocji i ochrony zdrowia,

3) (3) kultury i ochrony zabytków,

4) pomocy społecznej,

5) polityki prorodzinnej,

6) modernizacji terenów wiejskich,

7) zagospodarowania przestrzennego,

8) ochrony środowiska,

9) (4) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególności wyposażenia i utrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych,

10) transportu zbiorowego i dróg publicznych,

11) kultury fizycznej i turystyki,

12) ochrony praw konsumentów,

13) obronności,

14) bezpieczeństwa publicznego,

15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy.

2. Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez zarząd województwa.

3. Ustawy mogą nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

[1] Wiedza o społeczeństwie, pod red. T. Wosia, J. Stelmacha, Warszawa 2003

[2] Prawo administracyjne, pod red. J. Bocia, Wrocław 2000

[3] Ibid.,

Jak przebiegają wybory do rady gminy

Tagi: rada gminy, mandat wyborczy, wybory samorządowe

Rada to organ prawodawczy w gminie. Jej skład ustalają mieszkańcy w drodze powszechnego głosowania. Mało jednak kto wie jak organizowane są takie wybory oraz kto może ubiegać się o mandat radnego.

0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic
oceń artykuł:

 

średnia ocena:

-

Tylko zalogowani użytkownicy mogą oceniać artykuły.

Wybory do rady gminy są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. To, że wybory są powszechne oznacza, że mogą w nich brać udział wszyscy mieszkańcy danego

obszaru. Bezpośredniość oznacza, że wyborca oddaje głos na konkretnego kandydata. Równe wybory to takie, w których każdy ma równą liczbę głosów.

Kto może wybierać

Prawo do wybierania nazywa się inaczej czynnym prawem wyborczy. Ma je każdy pełnoletni obywatel polski mieszkający na terenie danej gminy. Pełnoletniość trzeba uzyskać najpóźniej w dniu wyborów. Osoba idąca do wyborów nie może być jednak:

Kto może być wybranym

Prawo do bycia wybranym to bierne prawo wyborcze. O wybór na radnego może ubiegać się tyko obywatel Polski, który najpóźniej w dniu przeprowadzania wyborów uzyskał pełnoletniość. Musi on również zamieszkiwać na terenie danej gminy. O wybór nie może się natomiast starać osoba:

Jak zatem widać bierne prawo wyborcze podlega tym samym ograniczeniom, którym podlega prawo czynne.

Można kandydować jednocześnie tylko do jednej rady

Przebieg wyborów

Datę wyborów do rady gminy wyznacza Prezes Rady Ministrów. Zarządza się je najpóźniej na 30 dni przed końcem kadencji poprzedniej rady na dzień wolny od pracy

przypadający w ciągu 60 dni po upływie kadencji rady.

Głosowanie odbywa się w lokalach obwodowych komisji wyborczych między godziną 6 a 20. Przed rozpoczęciem głosowania komisja sprawdza czy urna jest pusta a następnie pieczętuje ją.

Każdy wyborca przystępując do głosowania musi przedstawić komisji dowód osobisty lub inny dokument stwierdzający tożsamość (np. paszport). Następnie wyborca otrzymuje kartę do głosowania. Odbiór karty kwituje komisji wyborczej. Następnie z kartą do głosowania udaje się do miejsca zapewniającego tajność głosowania, a znajdującego się w lokalu wyborczym. Wyborca bowiem nie może opuścić lokalu wyborczego wraz z kartą do głosowania. Po zaznaczeniu odpowiedniego nazwiska należy kartę do głosowania wrzucić do urny.

Artykuł 163 Konstytucji RP stanowi, że "Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych." Jest on fundamentem państwa obywatelskiego, którego społeczna wiarygodność i administracyjna sprawność prowadzi do bezpośredniego udziału obywateli w sprawowaniu władzy. Rozwój samorządu terytorialnego wymaga dalszej decentralizacji kompetencji i finansów publicznych we wszystkim tych sprawach, w których wykonywanie zadań publicznych przez samorząd każdego szczebla jest bardzo efektywne. Chodzi zwłaszcza o to, aby samorządy rzeczywiście mogły uruchamiać mechanizmy rozwoju lokalnego, a nie były tylko szczeblami administracyjnej hierarchii. Samorząd terytorialny jest jedną z form zdecentralizowanej administracji publicznej.
Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego:
• samorząd gminny,
• samorząd powiatowy,
• samorząd województwa.
Wybory do organów

Radni samorządu terytorialnego

stanowiących, samorządu terytorialnego (rad gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich), odbywają się na podstawie ustawy z 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. Ordynacja wyborcza różnicuje sposób wyboru radnych w zależności od liczby zamieszkujących gminę mieszkańców oraz przyjmuje zasadę proporcjonalności w wyborach do rad powiatów i wyborach do sejmików samorządowych. Ustawodawca przyjął, że granicą różniącą sposób wyboru radnych w gminie będzie 20 tysięcy mieszkańców. W gminach do 20 tysięcy mieszkańców wybory odbywają się w jednomandatowych okręgach wyborczych. Zgodnie z brzmieniem art. 27 ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich, liczbę radnych wybieranych dom rad gmin ustala wojewoda, odrębne dla każdej rady, po porozumieniu z wojewódzkim komisarzem wyborczym odpowiednio do zasad wynikających z ordynacji i ustawy o samorządzie gminnym. Wybory do rady gminy zarządza się nie później niż na miesiąc przed upływem kadencji rad. Kandydaci na radnych zgłaszani są przez:
1) wyborców zamieszkałych w okręgu wyborczym,
2) stowarzyszenia oraz organizacje społeczne,
3) partie polityczne.
Kandydaci zgłaszania są w formie list kandydatów. Przez listę kandydatów rozumie się również zgłoszenie jednego kandydata. Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborców - jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców,
2) co najmniej 150 wyborców - jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców,
3) wyborczy fakt zgłoszenia potwierdzają swoim podpisem, podaniem adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL.
Ustalenie przez terytorialne (gminne, miejskie) komisje wyborcze alfabetycznego rejestru zgłoszonych i zarejestrowanych kandydatów stanowi podstawę dla sporządzania kart do głosowania. Wybory są powszechne. Prawo wybierania (prawo czynne) posiada każdy obywatel polski, który w dniu wyborów ma ukończone 18 lat i stałe zamieszkuje na obszarze działania rady gminy. Można kandydować tylko do jednej z rad.
Samorząd województwa składa się z następujących organów:
1. Sejmik województwa - jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Jego kadencja trwa 4 lata. W skład Sejmiku województwa wchodzą radni, którzy wybierania są w wyborach bezpośrednich. Do zadań należą:
stanowienie aktów prawa¬ miejscowego, a szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
uchwalenia strategii rozwoju województwa oraz¬ wieloletnich programów wojewódzkich,
- uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego,
podejmowanie uchwały w sprawie trybu¬ prac nad projektem uchwały budżetowej,
podejmowanie uchwały w sprawie¬ szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach,
uchwalenie budżetu województwa,¬
określenie zasad¬ udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,
¬ podejmowanie uchwały w sprawie wyboru niezależnego audytora oraz zamknięcie rachunków budżetu województwa,
rozpatrywanie sprawozdań wykonania budżetu¬ województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonania wieloletnich programów województwa,
uchwalenie, w granicach określonych¬ ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,
podejmowanie¬ uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej,
wybór i odwoływanie zarządu¬ województwa,
rozpatrywanie sprawozdań z¬ działalności zarządu województwa, w tym w szczególności z działalności finansowej i realizacji programów,
powoływanie¬ i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa,
podejmowanie uchwał w sprawie¬ tworzenia związków, stowarzyszeń, fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich,
podejmowanie uchwał w¬ sprawach majątkowych województwa dotyczących:
- zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich
wydzierżawienia lub wynajmowania na okres dłuższy niż 3 lata,
chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej, do czasu określenia
zasad zarządu może dokonywać tych czynności wyłączone za zgodą
sejmiku województwa,
- emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania
i wykupu,
- zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
- ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów
krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd województwa oraz
maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez
zarząd województwa w roku budżetowym,
- tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania do nich oraz
określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania,
nabywania i zbywania udziałów i akcji,
podejmowanie uchwał¬ w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa,
uchwalanie przepisów dotyczących organizacji¬ wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa.

Sejmik województwa jako organ kontrolny, kontroluje działalność zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Dla tego celu powołuje komisję rewizyjną, która również opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do sejmiku województwa w sprawie udzielania lub nieudzielania absolutorium zarządowi województwa.
2. Zarząd województwa - jest organem wykonawczym. Zarząd liczy 5 osób. Wśród tych osób jest marszałek województwa, który jest przewodniczącym zarządu, wiceprzewodniczący oraz pozostali członkowie. Na wniosek marszałka województwa, sejmik województwa może odwołać poszczególnych członków. Do zadań należą:
wykonywanie uchwał sejmiku¬ województwa,
gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z¬ akcji i udziałów posiadanych przez województwo,
przygotowywanie projektów i¬ wykonywanie budżetu województwa,
przygotowywanie projektów strategii¬ województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie,
organizowanie współpracy ze strukturami samorządu¬ regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi,
kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności¬ wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników,
uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu¬ marszałkowskiego.
Zadaniem marszałka województwa jest organizacje prac zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz.
Administrację publiczną w województwie wykonują nie tylko organy samorządu województwa, ale również organy administracji rządowej, w skład, których wchodzą: wojewoda sprawujący władzę administracji ogólnej oraz organy administracji niezespolonej.
Wojewoda jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Premier sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje oceny jego pracy.
Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonanie polityki rządu na obszarze województwa, a w szczególności:
kontroluje¬ wykonanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
¬ kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej,
dostosowuje do¬ miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu, zwłaszcza w zakresie prowadzonej na obszarze województwa polityki regionalnej państwa oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
zapewnia współdziałanie wszystkich¬ jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożenia środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, jak i zapobiega klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,
reprezentuje Radę¬ Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
wykonuje i¬ koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
współdziała z właściwymi organami innych państwa oraz¬ międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
przedstawia Radzie¬ Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone¬ przez Radę Ministrów i Prezes Rady Ministrów.
Organy administracji niezespolonej są powoływane i odwoływane na wniosek właściwego wojewody. Do ich zadań należą przede wszystkim:
uzgadnianie z wojewodą projektów aktów prawa¬ miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych ustaw,
¬ zapewnienie zgodności swoich działań z poleceniami wojewody,
składanie¬ wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody - także bieżących wyjaśnień o swej działalności na obszarze województwa.
Organami administracji niezespolonej są:
dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów♣ wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień,
dyrektorzy izb skarbowych,♣ naczelnicy urzędów skarbowych, inspektorzy kontroli skarbowej,
dyrektorzy♣ okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych,
♣ dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar,
♣ dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych,
dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych,♣
♣ dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,
dyrektorzy urzędów♣ celnych,
dyrektorzy urzędów morskich,♣
dyrektorzy urzędów♣ statystycznych,
Główny Inspektor i inspektorzy dozoru technicznego żeglugi♣ morskiej,
kierownicy inspektorów żeglugi śródlądowej,♣
Komendanci♣ oddziałów Straży Granicznej, komendanci strażnic oraz komendanci granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej,
Prezes Agencji Rynku♣ Rolnego,
Regionalni inspektorzy celni.♣
W myśl ustawy powiat rozumiemy jako: jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego, obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu. przy tworzeniu, łączeniu, podziale, znoszeniu powiatów i ustalaniu ich granic należy dążyć do tego, aby powiat obejmował obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny oraz więzi społeczne i gospodarcze, zapewniające zdolność wykonywania zadań publicznych.
Organami powiatu są:
1. Rada powiatu - jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, jego kadencja trwa 4 lata. Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich. Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
• Stanowienie akt ów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
• Wybór i odwołanie zarządu,
• Powołanie i odwołanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu będącego głównym księgowym budżetu powiatu,
• Stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,
• Uchwalenie budżetu,
• Rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia i nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,
• Podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
• Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
- Zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości oraz ich wydzierżawienia lub wynajmowania na okres dłuższy niż 3 lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej,
- Emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
- Zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
- Ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
- Zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
- Tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
- Tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
- Współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
- Tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażenia ich w majątek,
• Określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
• Podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,
• Podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.
Rada Powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powoływana jest komisja rewizyjna. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium zarządowi. Jest ona także upoważniona do wyboru starosty oraz na jego wniosek pozostałych członków zarządu powiatu w liczbie od 3 do 5 osób, w tym wicestarosta, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Wybór następuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
2. Zarząd Powiatu - jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Wykonuje on uchwały rady powiatu i zadania powiatu. Do zadań zarządu powiatu należą w szczególności:
• Przygotowywanie projektów uchwał rady,
• Wykonywanie uchwał rady,
• Gospodarowanie mieniem powiatu,
• Wykonywanie budżetu powiatu,
• Zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.
Ponadto zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu, które wspólnie tworzą powiatową administracje zespoloną.
Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.
Obok powiatów istnieją również miasta na prawach powiatu. Zaliczamy do nich miasta liczące więcej niż 100 000 mieszkańców oraz miasta, które przestały być siedzibą wojewody z dniem 31 grudnia 1998 roku.
W miastach na prawach powiatu organami są: rada miasta i zarząd miasta. Miasta na prawach powiatu wykonują zadania na tych samych zasadach, co powiat.
Gmina to wspólnota samorządowa mieszkańców na odpowiednim terytorium. Może występować również jako jednostka samorządu specjalnego np. gmina wyznaniowa, gmina szkolna.
Od 1990 r. w Polsce gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. O ustroju gminy stanowi jej statut. Gmina może być gminą wiejską, gminą miejsko-wiejską lub gminą miejską. Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, osiedla i inne.
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy.
Organami gminy są:
• rada gminy- organ stanowiący i kontrolny gminy. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, to rada nosi nazwę rady miejskiej.
W skład rady wchodzą radni w liczbie:
1) piętnastu w gminach do 20.000 mieszkańców,
2) dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców,
3) dwudziestu trzech w gminach do 100.000 mieszkańców,
4) dwudziestu pięciu w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech
na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż
czterdziestu pięciu radnych.
Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady
stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3.
Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające
w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada
gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do
określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
• wójt (burmistrz, prezydent miasta):
Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy¬ określone przepisami prawa. Do zadań wójta należy w szczególności:
1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
2) określanie sposobu wykonywania uchwał,
3) gospodarowanie mieniem komunalnym,
4) wykonywanie budżetu,
5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójtem nie może być osoba nie będąca obywatelem Polski.
Obecnie¬ burmistrz to jednoosobowy organ wykonawczy gminy (wójt), która ma siedzibę w mieście. W miastach powyżej 100.000 mieszkańców lub posiadających historycznie przyjęte nazewnictwo organem wykonawczym jest prezydent miasta. Burmistrz jest również kierownikiem urzędu miasta (lub miasta i gminy). Niejako z urzędu jest też kierownikiem urzędu stanu cywilnego, lecz może także mianować odrębnego kierownika tego urzędu, co też z reguły jest praktykowane.
Gmina realizuje wszystkie zadania niezastrzeżone do kompetencji innych jednostek samorządu terytorialnego (powiat, województwo samorządowe).
Na terenie kraju znajduje się 2478 gmin, w tym 65 gmin mających status miasta na prawach powiatu. Największą terytorialnie gminą w Polsce jest Pisz w powiecie Piskim, zajmuje terytorium 635 km².

Państwowa Komisja Wyborcza - w ustroju prawnym Rzeczypospolitej stały (od 1991 r.), najwyższy w Polsce organ wyborczy właściwy w sprawach przeprowadzania wyborów, tj. wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do organów samorządu terytorialnego i do Parlamentu Europejskiego oraz referendum. Jest organem władzy wykonawczej.

Przepisy normujące działalność PKW znajdują się przede wszystkim w ustawie z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2001 r. Nr 46, poz. 499) oraz w uchwale Państwowej

W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzi:

Członków Państwowej Komisji Wyborczej powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze postanowienia, które podaje się do wiadomości publicznej oraz ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". W skład Państwowej Komisji Wyborczej może wchodzić lub zostać powołany także sędzia w stanie spoczynku.

Państwowa Komisja Wyborcza wybiera ze swego składu przewodniczącego i dwóch zastępców przewodniczącego. Funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej pełni Kierownik Krajowego Biura Wyborczego, który uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym.

Wygaśnięcie członkostwa w Państwowej Komisji Wyborczej następuje wskutek:

Uzupełnienie składu Państwowej Komisji Wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Uzupełnienie składu podaje się do wiadomości publicznej oraz ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Zadania [edytuj]

  1. sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego,

  2. sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców,

  3. powoływanie okręgowych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie okręgowych i obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,

  4. rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych komisji wyborczych,

  5. ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzorów pieczęci okręgowych i obwodowych komisji wyborczych,

  6. ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w zakresie określonym przepisami prawa,

  7. przedstawianie po każdych wyborach do Sejmu i do Senatu Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu i Marszałkowi Senatu informacji o realizacji przepisów ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i ewentualnych propozycji ich zmian,

  8. wykonywanie innych zadań określonych w ustawach.

Do szczegółowych zadań Państwowej Komisji Wyborczej należy też rozpatrywanie sprawozdań finansowych komitetów wyborczych i partii politycznych.

Państwowa Komisja Wyborcza ustala swój regulamin oraz regulaminy okręgowych i obwodowych komisji wyborczych (w szczególności: zasady i tryb pracy, sposób wykonywania zadań oraz sposób sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego).

Komisarz wyborczy jest pełnomocnikiem Państwowej Komisji Wyborczej wyznaczonym na obszar stanowiący część jednego województwa. Komisarz wyborczy wydaje postanowienia w zakresie swoich ustawowych uprawnień

Kto powołuje komisarzy wyborczych

Komisarzy wyborczych powołuje w każdym województwie w liczbie od 2 do 6 spośród sędziów, na okres 5 lat, Państwowa Komisja Wyborcza na wniosek ministra właściwego do spraw sprawiedliwości.

Ta sama osoba może być ponownie powołana na stanowisko komisarza tylko raz.

Wygaśnięcie funkcji komisarza

Funkcja komisarza wyborczego wygasa wskutek śmierci, ustania stosunku służbowego sędziego, ukończenia 70 lat przez komisarza będącego sędzią w stanie spoczynku lub odwołani

Zadania komisarza wyborczego

Do zadań komisarza wyborczego należy: 

Obwodowe komisje wyborcze powołują gminne komisje wyborcze. Natomiast zgłoszenia kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych przyjmują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) działający w ramach zapewniania gminnej (miejskiej) komisji wyborczej obsługi administracyjnej.

W skład każdej komisji obwodowej wchodzi z urzędu jako członek, osoba wskazana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych.

Prawo zgłaszania kandydatów do obwodowych komisji wyborczych mają pełnomocnicy wyborczy (lub osoby pisemnie upoważnione przez pełnomocników) tych komitetów wyborczych, które mają zarejestrowaną listę kandydatów w okręgu wyborczym, dla którego właściwa jest dana obwodowa komisja wyborcza lub zarejestrowanego kandydata na wójta w danej gminie.

Terytorialne komisje wyborcze (wojewódzkie, powiatowe, miejskie, gminne i dzielnicowe komisje wyborcze)

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190) terytorialne komisje wyborcze powołuje się najpóźniej w 45. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 7 października 2010 r.

Zgłoszenia kandydatów na członków terytorialnych komisji wyborczych przyjmują i komisje powołują właściwi terytorialnie komisarze wyborczy.

W skład każdej wojewódzkiej, powiatowej i miejskiej komisji wyborczej w mieście na prawach powiatu wchodzi z urzędu, jako przewodniczący, sędzia wskazany przez prezesa sądu okręgowego.

Prawo zgłaszania kandydatów do terytorialnych komisji wyborczych mają pełnomocnicy wyborczy (lub osoby pisemnie upoważnione przez pełnomocników) tych komitetów wyborczych, których zasięg działania obejmuje daną jednostkę samorządu terytorialnego.

Kandydatem do składu terytorialnej komisji wyborczej może być osoba, która stale zamieszkuje na obszarze działania rady, dla wyboru której właściwa jest dana komisja wyborcza, tj. na obszarze:

1) województwa - jeżeli kandyduje do wojewódzkiej komisji wyborczej;
2) powiatu - jeżeli kandyduje do powiatowej komisji wyborczej;
3) gminy (miasta) - jeżeli kandyduje do gminnej (miejskiej) komisji wyborczej;
4) m.st. Warszawy - jeżeli kandyduje do Miejskiej Komisji Wyborczej w Warszawie;
5) dzielnicy m.st. Warszawy - jeżeli kandyduje do dzielnicowej komisji wyborczej

i posiada prawo wybierania, tj. osoba, która:

1) jest obywatelem polskim;
2) najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat;
3) nie jest pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) nie jest pozbawiona praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu;
5) nie jest ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Kto ustala wyniki głosowania w obwodzie

Niezwłocznie po zakończeniu głosowania obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki głosowania w obwodzie do danej

rady.

Liczba oddanych głosów

Komisja ustala liczbę osób uprawnionych do głosowania oraz liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania. Komisja ustala liczbę niewykorzystanych kart do głosowania, a następnie karty te umieszcza w zapieczętowanych pakietach.

Kart do głosowania przedartych, całkowicie na dwie lub więcej części, nie bierze się pod uwagę przy obliczeniach.

Jeżeli liczba kart do głosowania wyjętych z urny jest mniejsza lub większa od liczby wydanych kart, komisja podaje w protokole przypuszczalną przyczynę tej niezgodności.

Obwodowa komisja wyborcza ustala, na podstawie ważnych kart do głosowania, liczbę głosów nieważnych oraz liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list kandydatów i głosów ważnie oddanych na poszczególnych kandydatów każdej z list.

Protokół głosowania

Po ustaleniu liczby głosów nieważnych oraz liczby głosów ważnie oddanych komisja sporządza w trzech egzemplarzach protokół głosowania w obwodzie.

W protokole głosowania w obwodzie wymienia się liczby: 

Protokół podpisują i każdą ze stron parafują wszystkie osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczę

Agitacja - działalność prowadząca do zjednania zwolenników dla pewnej sprawy, idei, poglądów; propagowanie haseł albo ideologii.

Cisza wyborcza w Polsce

W Polsce cisza wyborcza rozpoczyna się o północy w dniu poprzedzającym dzień głosowania, a kończy się po zakończeniu głosowania (po zamknięciu lokali wyborczych); dotyczy także kampanii referendalnej.

Za naruszenie ciszy wyborczej grozi grzywna. Za naruszenie ciszy wyborczej uważa się nie tylko prowadzenie agitacji, ale również wszelkie dynamiczne nośniki reklamy politycznej. Zgodnie z prawem, w czasie ciszy wyborczej mogą wisieć plakaty powieszone przed ciszą, ale nie mogą pojawiać się nowe. Kontrowersyjną sprawą są plakaty umieszczone na środkach transportu publicznego. Zostały one naklejone przed ciszą, ale w czasie ciszy wyborczej pojawiają się w miejscach, gdzie wcześniej ich nie było.

Finansowanie samorządowej kampanii wyborczej jest jawne. Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe ponoszą partie lub inne organizacje, które powołują komitet wyborczy. Jeśli tworzą koalicję, to ponoszą odpowiedzialność solidarnie. Nowelizacja ordynacji wyborczej wprowadziła antykorupcyjne ograniczenia w finansowaniu samorządowej kampanii wyborczej.

Ordynacja stanowi, że:

komitety mogą pozyskiwać i wydawać środki wyłącznie na cele związane z wyborami;

 komitetom wyborczym nie wolno zbierać pieniędzy od anonimowych darczyńców (żadnych zbiórek publicznych, sprzedawania cegiełek);

jeden komitet nie może przekazywać środków drugiemu;

nie wolno im też przyjmować pieniędzy od podmiotów gospodarczych;

komitety mają prawo gromadzić pieniądze m.in. z wpłat konkretnych osób fizycznych i z kredytów;

wszystkie wpłaty na wybory muszą przechodzić przez konto w banku;

wpłacać pieniądze można tylko czekiem, przelewem i kartą płatniczą;

maksymalna wpłata to 15-krotność najniższego wynagrodzenia (w zeszłym roku 11,4 tys. zł);

komitetowi wyborczemu wolno wydać na kampanię od 750 do 5000 zł na mandat, w zależności od wielkości gminy lub szczebla samorządu;

jeśli zdarzy się, że ktoś przekroczył limit wpłat, nadwyżka przepadnie na rzecz skarbu państwa lub zostanie przeznaczona na rzecz instytucji charytatywnej;

zabronione jest przekupywanie wyborców alkoholem;

Pełnomocnik partii lub innych organizacji, które powołały komitet wyborczy po wyborach musi złożyć sprawozdanie zawierające między innymi imienny wykaz darczyńców. Nadużycia finansowe podlegają odpowiedzialności karnej. (an)

ORGANY STANOWIĄCE

Odnośnie gminy:

-organ stanowiący i kontrolny - rada gminy

-organ wykonawczy-wójt, burmistrz lub prezydent

Odnośnie powiatu :

-organ stanowiący i kontrolny-rada powiatu

-organ wykonawczy-zarząd powiatu a nie stojący na jego czele starosta. Starosta nie jest organem powiatu. Jest organem wewnętrznym rady powiatu.

Odnośnie województwa:

-organ stanowiący i kontrolny - sejmik województwa

- organ wykonawczy - zarząd województwa, analogicznie nie będzie organem województwa Marszałek województwa, będący przewodniczącym zarządu województwa.

Istnieje dychotomiczny podział zadań jednostek samorządu terytorialnego.

Wszystkie jednostki wykonują zarówno zadania tzw. własne jak i zlecone.

Zgodnie z ustawą zadania własne gminy to zadania służące zaspokojeniu zbiorowych potrzeb mieszkańców gminy, ich realizacji gmina dokonuje ze środków własnych.

Natomiast zadania zlecone to zadania z zakresu administracji rządowej przekazywane jednostką w drodze ustawy lub w drodze zawieranych między jednostkami porozumień , a także porozumień zawieranych z organami administracji rządowej. Realizacja zadań zleconych wymaga zapewnienie koniecznych do tej realizacji środków. W razie ich nieterminowego dostarczenia , jednostce docelowej przysługują odsetki , a przypadku gdyby w ogóle ich nie uzyskała może odmówić realizacji.

Zgodnie z Konstytucją nadzór nad samorządem terytorialnym sprawuje Prezes Rady Ministrów, Wojewodowie , a w zakresie spraw finansowych Regionalna Izba Obrachunkowa tzw.. w skrócie RIO.

Gmina:

Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyborów, a po upływie tego okresu wygasa z mocy prawa. Rada gminy może być odwołana przed upływem kadencji w drodze referendum lokalnego. Może zostać także zawieszona przez Prezesa Rady Ministrów w ramach sprawowanego nadzoru, jeżeli wykonywanie przez nią zadań jest bezskuteczne, i obecny stan nie rokuje nadziei na szybką poprawę. Wówczas PRM powołuje zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, albo do czasu wyborów, któremu przysługują na ten czas kompetencje i zadania zawieszonej rady gminy. Także Sejm w ramach swoich kompetencji nadzorczych w stosunku do rady gminy może na skutek rażącego, powtarzającego się przez nią naruszania Konstytucji i ustaw zakończyć jej działalność. Wówczas PRM powołuje osobę, która do czasu wyboru nowej rady będzie pełniła jej funkcje. Jest jeszcze jeden szczególny sposób na rozwiązanie rady gminy. Ma to miejsce wówczas, gdy w wyniku zainicjowanego przez rade gminy (na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady gminy) ważnego referendum w sprawie odwołanie wójta z przyczyny innej niż nieudzielanie absolutorium , nie zostanie odwołany wójt, burmistrz lub prezydent miasta - wówczas automatycznie ulega rozwiązaniu rada gminy.

Rada gminy pochodzi z wyborów 5 przymiotnikowych ( powszechnych, równych, tajnych, proporcjonalnych i bezpośrednich). To, co różni organ wykonawczy gminy od organów wykonawczych w pozostałych jednostkach to , że wójt analogicznie burmistrz i prezydent miasta jest wybierany także w wyborach powszechnych. Natomiast zarząd powiatu czy województwa nie (jest wybierany przez radę ).

Art.6 ustawy o samorządzie gminnym jest nie jako powtórzeniem konstytucyjnego domniemania kompetencji ma rzecz gminy, o którym była powyżej mowa. Stanowi on, że "do zakresu działań gminy nalezą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów".

Jest to potwierdzenie tego, że gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego.

Gmina może wykonywać zadnia przy pomocy, utworzonych przez siebie w drodze uchwały jednostek pomocniczych: sołectwa na wsiach, dzielnice i osiedla w miastach. Jednostki te posiadają swoje organy:

- w sołectwie zebranie wiejskie jako organ uchwałodawczy i sołtys jako wykonawczy

Może istnieć także za zgodą rady gminy młodzieżowa rada gminy o charakterze konsultacyjnym.

W skład rady gminy wchodzą radni w liczbie odpowiadającej liczbie mieszkańców w danej gminie:

Mandat obejmują, jako przedstawiciele wyborców dopiero po złożeniu ślubowania. Nie można łączyć mandatu radnego z mandatem posła i senatora, ze sprawowaniem innej funkcji w organach jednostek samorządu terytorialnego , ani z pełnieniem funkcji wojewody lub wicewojewody. Nie można nawiązać z radnym stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskał mandat, a także nie może on prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której został wybrany. Jednym słowem nie może robić tego, co mogłoby w jakimś stopniu podważyć zaufanie wyborców. Radnym przysługują diety i zwrot kosztów podróży. Z radnym nie można rozwiązać stosunku pracy bez zgody rady gminy. Rada gminy odmawia udzielenia takiej zgody , jeżeli przyczyną rozwiązania tego stosunku miałyby być zdarzenia związane z pełnieniem funkcji radnego.

Radni podlegają ochronie jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym.

Kompetencje rady gminy:

-do wyłącznej kompetencji rady gminy należą m.in. takie sprawy jak :

a) uchwalanie statutu gminy, który określa jej organizacje wewnętrzną i tryb pracy jej organów, z tymże projekt statutu gminy powyżej 300 tysięcy mieszkańców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej,

b) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdań z jego wykonania , podejmowanie uchwał w sprawie podatków i opłat lokalnych , podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium,

c) stanowienie w sprawach planistycznych, uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego,

d) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy, podejmowanie uchwał w sprawie nazw ulic ,

e) powoływanie w drodze uchwał jednostek pomocniczych i nadawanie im regulaminów,

f) wiele innych, które przysługują gminie na mocy innych przepisów ustawowych,

g) ustalanie wynagrodzenia wójta , stanowienie o kierunkach jego działalności,

h) powoływanie i odwoływanie na wniosek wójta skarbnika gminy , będącego głównym księgowym budżetu i sekretarza.

Radzie gminy przysługują także kompetencje kontrolne których adresatem są :

-wójt

-gminne jednostki organizacyjne

-jednostki pomocnicze.

Swoje kompetencje kontrolne wykonuje przy pomocy komisji rewizyjnej. W skład tej komisji wchodzą radni -przedstawiciele wszystkich klubów. To ta komisja przedstawia radzie gminy zaopiniowany przez RIO wniosek o udzielenie lub nieudzielanie kwotowi absolutorium.

Organem wykonawczym gminy jest wójt:

Wybierany w wyborach powszechnych, jego kadencja jest równa z kadencją rady gminy. Koniecznym warunkiem, aby objąć posadę wójta jest obywatelstwo polskie.

Sposób wyboru wójta w drodze bezpośrednich wyborów został wprowadzony ustawą z dnia 20 czerwca 2002 roku. Zastąpienie dotychczasowego kolegialnego organu wykonawczego gminy, jakim był zarząd - jednoosobowym organem wójta, jest okolicznością, która zdecydowanie rozróżnia ten szczebel podziału administracyjnego od pozostałych, gdzie tradycyjnie organami wykonawczymi są kolegialne zarządy. Podstawową funkcją wójta jest wykonywanie uchwał rady gminy i wykonywanie zadań gminy określonych przepisami prawa. Wójt, burmistrz i prezydent miasta to pojęcia określające ten sam organ. Porostu w gminie, gdzie siedziba władz znajduje się w mieście na terytorium tej gminy wójt będzie nazywany burmistrzem, a w gminie powyżej 100 tysięcy mieszkańców , lub gminie gdzie przed wejściem w życie ustawy o GS. z 1998 roku organem wykonawczo-zarządzającym był prezydent będzie, nazwany prezydentem miasta.

Wójt może być odwołany jedynie w drodze lokalnego referendum, aczkolwiek z różnych przyczyn:

Prezes Rady ministrów także w ramach swoich kompetencji nadzorczych może odwołać wójta na wniosek wojewody, jeżeli dopuszcza się on powtarzających się naruszeń Konstytucji i ustaw. Wówczas premier powołuje osobę, która pełni jego obowiązki, aż do czasu objęcia funkcji przez nowo wybranego wójta.

Wójt obejmuje swoją funkcję dopiero po złożeniu wobec rady gminy ślubowania.

Kompetencje wójta są bardzo różnorodne:

- wykonuje on uchwały rady gminy

- przygotowuje projekty tych uchwał

- określa sposób ich wykonania

- wykonuje budżet

- stosuje prawo, czyli wydaje decyzje administracyjne w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej

- kieruje bieżącymi prawami gminy

- reprezentuje gminę na zewnątrz

- wykonuje zadania szczególne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej i zapobiegania klęską żywiołowym

- w zakresie kompetencji tzw. wewnętrznych:

a) zatrudnia i zwalnia kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

b) kieruje urzędem gminy przy pomocy, którego realizuje swoje zadania

c) nadaje mu regulamin organizacyjny

d) jest zwierzchnikiem zatrudnionych tam pracowników

e) bardzo ważnym jego uprawnieniem jest to, że w przypadkach niecierpiących zwłoki może wydawać przepisy porządkowe

f) sprawuje także funkcję kierownika stanu cywilnego.

Wójt działa mając do pomocy oprócz urzędu gminy także swoich zastępców od 1 do 4 w zależności od liczby mieszkańców w gminie. Z uwagi na to, że wójt jest organem jednoosobowym, to wydaje przede wszystkim zarządzenia. Swoich zastępców także powołuje w drodze zarządzenia.

Jednostki pomocnicze w gminie to jak już wyżej wspomniałam:

  1. w gminach wiejskich sołectwa

  2. w gminach miejskich: osiedla i dzielnice

  3. może także być jednostka pomocniczą - miasto położone na terenie gminy.

Jednostki pomocnicze tworzone są przez radę gminy w drodze uchwały, którą rada podejmuje po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Funkcjonują na podstawie statutu także uchwalanego przez radę gminy, także po przeprowadzeniu konsultacji. Jednostki działają poprzez swoje organy. Są to analogicznie jak w gminie organy uchwałodawcze i wykonawcze.

Sołectwo: organ uchwałodawczy - zebranie wiejskie ( forma demokracji bezpośredniej) w jego skład wchodzą wszyscy stale zamieszkujący dane sołectwo ( wieś)

Organ wykonawczy- sołtys wykonujący uchwały zebrania wiejskiego, pełniący funkcję reprezentacyjną i zarządzającą.

Dzielnica: organ uchwałodawczy - rada

Organ wykonawczy - zarząd

Osiedle: organ uchwałodawczy-rada lub zebranie mieszkańców

Organ wykonawczy - zarząd

Gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Mogą także zawierać porozumienia z innymi jednostkami.

Powiat:

Organem uchwałodawczym jest rada powiatu, zaś organem wykonawczym zarząd powiatu na czele ze starostą. Cechą charakterystyczną dla powiatu jest to, że w jego ramach istnieje administracja zespolona w postaci służb, inspekcji i straży pod zwierzchnictwem starosty.

Rada powiatu analogicznie jak rada gminy składa się z radnych odpowiadających liczbie mieszkańców w powiecie. W ustawie o samorządzie powiatowym nie ma domniemania kompetencji na rzecz rady. Do wyłącznej właściwości rady powiatu, a więc nie może wykonywać ich inny organ , ani też nie może powierzyć ich innemu organowi , należą takie zadania jak min.:

Kompetencją, która zdecydowanie odróżnia radę gminy od rady powiatu, jest to, że ta druga wybiera zarząd. W powiecie organ wykonawczy nie pochodzi z powszechnych wyborów, a więc nie musi być także odwoływany w drodze referendum. Rada powiatu wybiera zarząd w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów , jeżeli w tym terminie nie dokona wyboru , to ulega rozwiązaniu i przeprowadzane są tzw. wybory przedterminowe , wyłoniona w ich wyniku nowa rada ma kolejne 3 miesiące na ponowny wybór zarządu i jeżeli ona także nie da rady dokonać wyboru zarządu wówczas nie przeprowadza się już nowych wyborów , tylko rozwiązuje radę , a kompetencje jej i zarządu sprawuje do czasu wyborów terminowych komisarz rządowy powołany poprzez PRM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Z kolei zarząd może zakończyć swoją działalność w dwojaki sposób. Po pierwsze w związku z nieudzielanie absolutorium. Podjęcie takiej uchwały jest jednoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Uchwała w tej kwestii podejmowana jest większością 3/5 głosów ustawowego składu rady. Zarząd może być także odwołany tą samą większością z przyczyny innej niż nie udzielenie absolutorium na wniosek co najmniej ¼ składu rady.

Zarówno zarząd jak i starosta mogą złożyć rezygnację. Rezygnacja starosty jest równoznaczna z rezygnacją całego zarządu.

Rada powołuje starostę bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady , zaś wice starostę i pozostałych członków zarządu na wniosek starosty zwykłą większością w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby radnych. Zarząd liczy od 3 do 5 członków łącznie ze starostą.

Podstawową funkcją zarządu jest:

- wykonywanie uchwał rady

-wykonywanie budżetu

-przygotowywanie projektów uchwał itp.

Starosta zajmuje się natomiast :

- bieżącymi sprawami powiatu i reprezentuje go na zewnątrz

Starosta ma do pomocy starostwo , coś na wzór urzędu gminy. Rezygnacja złożona przez starostę jest równoznaczna z rezygnacją całego zarządu.

Województwo

Jest jednostką samorządu terytorialnego o charakterze regionalnym. Gmina i powiat miały charakter lokalny.

Organem wykonawczym jest analogicznie jak w powiecie zarząd na czele którego stoi marszałek województwa.

Organem uchwałodawczym sejmik województwa jest to także analogiczny do gminnej czy powiatowej rady , a jego nazwa jest inna ze względu na genezę historyczną.

Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie marszałkowskim i pod jednam zwierzchnikiem - marszałkiem województwa. Równolegle na terenie województwa jest także zespolona administracja rządowa pod zwierzchnictwem wojewody i w jednym urzędzie - urzędzie wojewódzkim. Analogicznie jak w pozostałych dwóch szczeblach samorządu , mieszkańcy województwa podejmują rozstrzygnięci w drodze powszechnego głosowania (referendum , wybory ) bądź za pośrednictwem organów.

Charakterystyczna dla tego szczebla samorządu jest następujący fakt :

Bardzo istotną kwestią zasługującą na ponowne podkreślenie jest fakt , że "samorząd województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy" i "organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym".

Województwa mogą z powiatami i gminami tworzyć stowarzyszenia , mogą im udzielać pomocy w tym i finansowej. Pomoc mogą świadczyć także sobie nawzajem.

Sejmik województwa określa w drodze uchwały strategie rozwoju województwa mając na uwadze przede wszystkim takie kwestie jak :

Art. 11 ust.1 u.o.s.p.

- "pielęgnowanie polskości , oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej , obywatelskiej i kulturowej mieszkańców , a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej

-pobudzanie aktywności gospodarcza

-podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa"

Sejm analogicznie jak rada powiatu składa się z radnych w liczbie odpowiadającej liczbie mieszkańców w województwie 30 w województwie do 2 milionów mieszkańców i na rzecz radnych na każde rozpoczęte kolejne 500.000 mieszkańców. Sejmik wybiera marszałka województwa bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku , a następnie na jego wniosek zwykłą większością połowy ustawowego składu jego zastępców i pozostałych członków. Ma na to 3 miesiące , a jeśli tego nie dokona, wtedy ma miejsce procedura analogiczna jak przy radzie powiatu. Kadencje obu organów województwa są takie same, jak organów na pozostałych szczeblach.

Uchwały podejmowane są przez sejmik województwa także tradycyjnie zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby radnych.

Katalog spraw należących do wyłącznej właściwości sejmiku jest katalogiem zamkniętym co jest w sumie logicznym następstwem domniemania kompetencji na rzecz zarządu.

Na czele zarządu stoi marszałek województwa , do pomocy został mu przydany urząd marszałkowski. Kieruje on bieżącymi sprawami województwa i reprezentuje je na zewnątrz. Kompetencje analogiczne niemalże jak starosty.

Działalność organów województwa , powiaty , gminy jest jawna , co przejawia się w prawie obywateli do wstępu na sesje rady i posiedzenia jej komisji , prawo uzyskiwania informacji na temat jej poczynań , a także prawo dostępu do dokumentów.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony środowiska, Materiały przedmiotowe, WoS, Materia
Ustrój i Zadania Samorządu Terytorialnego 2007 test, Prawo pracy(2)
Prawo Samorządu terytorialnego - skrypt, Materiały - WPiA
działalność samorządu terytorialnego, Prawo Administracyjne, Gospodarcze i ogólna wiedza prawnicza
WOS zadania samorządu terytorialnego, Szkoła- pomoce naukowe ;P, Ściągi;)
Samorząd terytorialny w polsce, Materiały przedmiotowe, WoS, Materiały na konkurs wiedzy o samorządz
Związki i Porozumienie komunalne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, prawo admin
SAMORZAD TERYTORIALNY, Prawo administarcyjne
Finanse i prawo finansowe samorzadu terytorialnego, Prawo, Prawo samorządu terytorialnego
Ustrój samorządu terytorialnego wykład 8, MGR, Jednostki Samorządu Terytorialnego, prawo samorzadu t
Zadania samorzadu Terytorialnego , Zadania samorządu Terytorialnego
O hodach jednostek samorządu terytorialnego, Prawo
23619-zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony środowiska, st. Administracja notatki
ZAKRES OBOWIAZKOW PRACOWNIKOW SAMORZADU TERYTORIALNEGO, Prawo urzędnicze
ORGANY SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO, PRAWO OGÓLNE
ustroj dobry, Ustrój i zadania samorządu terytorialnego
Teoria i ustroj samorzadu terytorialnego, Prawo administracyjne
Zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony środowiska

więcej podobnych podstron