1. Zaparcia

LEKI NATURALNE STOSOSWANE W LECZENIU ZAPARĆ

Leki w zależności od sposobu działania dzielimy na :

1. Pęczniejące (masowe)

Mechanizm działania: Surowce te mają zdolność wiązania wody, w wyniku czego pęcznieją zwiększając wielokrotnie swoją objętość (laxantia). Przechodzą prawie niezmienione do dolnych odcinków przewodu pokarmowego i powodują zahamowanie resorpcji zwrotnej wody w jelicie grubym. Zwiększenie objętości mas kałowych pobudza perystaltykę jelita grubego i odruch defekacji.

Surowce śluzowe zawierające polisacharydy:

• Babka płesznik, Plantago psyllium (Plantaginaceae)

Surowiec: nasiona, łupiny nasienne

• Babka jajowata, Plantago ovata (Plantaginaceae)

Surowiec: nasiona

• Len zwyczajny, Linum usitatissimum (Linaceae)

Surowiec: nasiona lnu, Lini Semen

Popić dużą ilością wody, bo jak nie to efekt będzie zapierający a nie przeczyszczający

Działają po 8-14h

2. Osmotyczne:

• Mannitol

• laktuloza

Zmiękczające (poślizgowe):

• parafina ciekła - gdy długo stosowana to może dojść do niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

• Drażniące (kontaktowe):

Mechanizm działania: Oddziałują one na sploty nerwowe znajdujące się w błonie śluzowej jelit bezpośrednio pobudzając perystaltykę przez co skracają czas pasażu treści jelitowej. Hamują one resorpcję wody i elektrolitów poprzez blokowanie ATP-azy sodowo-potasowej w nabłonku jelitowym. Jednocześnie zwiększają zawartość cAMP w enterocytach i stymulują aktywne wydzielanie chlorków do światła jelita grubego. W wyniku zmniejszonej resorpcji i zwiększonej sekrecji dochodzi do gromadzenia się wody w jelicie, co przyspiesza przesuwanie się mas kałowych o zwiększonej objętości i wywołuje niefizjologiczną defekację

Surowce antrachinonowe zawierające antrazwiązki:

• Kruszyna pospolita, Frangula alnus (Rhamnaceae)

Kora kruszyny, Frangulae Cortex

Przygotowanie surowca: przechowywana 1 rok

lub ogrzewana 2h w 140ºC

• Rzewień dłoniasty, Rheum palmatum i Rzewień lekarski, Rheum officinale (Polygonaceae - rdestowate)

Surowiec: korzeń rzewienia, Rhei Radix

Małe dawki działają zapierająco

• Senes wąskolistny, Cassia angustifolia i senes ostrolistny, Cassia acutifolia

Surowiec: owoc i liść senesu, Sennae Folium et Fructus (głównie liść)

• Alona - jest to stężały sok z liści kilku gatunków aloesu Aloe z rodziny liliowatych (Liliaceae), stwardniały i wysuszony w warunkach naturalnych. W lecznictwie zastosowanie mają gatunki: aloes uzbrojony (Aloe ferox), aloes zwyczajny (A. vera) i aloes drzewiasty (A. arborescens). Związkiem, w największym stopniu odpowiedzialnym za przeczyszczające działanie alony jest aloina.

Przeciwwskazania: dzieci, ciąża

Preparaty: Altra (kora kruszyny), Alax (alona), Radirex (rzewień), Regulax (senes), Laxitabs (rzewień), Xenna (senes), Rhelax (syrop, nie uspokajający!)

2. Biegunki

FITOTERAPIA BIEGUNEK

SUROWCE O DZIAŁANIU:

• adsorpcyjnym - w większym stopniu adsorbują wodę w jelicie grubym, przez co następuje zagęszczenie treści kałowej; dodatkowo glinokrzemiany mają dużą lepkość w roztworach wodnych i działają powlekająco na błony śluzowe żołądka i jelit:

• węgiel aktywny w tabletkach (Carbo medicinalis)

• glinokrzemiany - diosmektyn

preparat: Smecta

• ściągającym (adsringentia) - właściwości przeciwbiegunkowe wynikają ze ściągającego działania garbników po podaniu doustnym; polega ono na koagulacji garbników ze związkami białkowymi błon śluzowych i wytworzeniu precypitatu, który tworzy warstwę ochronną na błonie śluzowej jelit:

• owoc borówki czernicy Fructus Myrtilli (Borówka czarna Vaccinium myrtillus z Wrzosowatych Ericaceae) - głównie u dzieci

• ziele pięciornika gęsiego Herba Potentillae anserinae (Pięciornik gęsi Potentilla anserina z Różowatych Rosaceae)

preparat: Tannosan - mieszanka ziołowa (zawera owoc czarnej jagody i ziele pięciornika gęsiego)

• kłącze pięciornika kurze ziele Rhizoma Tormentillae (Pięciornik kurze ziele Potentilla tormentilla z Różowatych Rosaceae)

preparaty: Kłącze pięciornika - zioła; Tinctura Tormentillae - nalewka; Diarroten, Fito-Mix-9 - mieszanki ziołowe

• kora dębu Cortex Quercus (Dąb szypułkowy Quercus robur i Dąb bezszypułkowy Quercus sessilis z Bukowatych Fagaceae)

preparaty: Kora dębu - zioła w torebkach, kapsułki; Laxistop G - kapsułki twarde; Quercor - tabletki

• ziele przywrotnika Herba Alchemillae (Przywrotnik pospolity Alchemilla vulgaris z Różowatych Rosaceae)

• liść jeżyny Folium Rubi fruticosi (Jeżyna fałdowana Rubus fruticosus z Różowatych Rosaceae)

• tanina (Taninum albuminatum) - surowiec otrzymywany z dębianki (Galla); tanina nie wchłania się z przewodu pokarmowego, utrudnia resorpcję wody do światła jelita przez co zmniejsza rozrzedzenie mas kałowych; działa miejscowo ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbólowo:

preparaty: Białczan taniny - w składzie tabletek: Benzotal, Bismutannal, Salotannal

• odpowiednia dieta - gotowe kleiki ryżowo-marchwiane dla dzieci

3. Choroby wątroby i dróg żółciowych

Choroby wątroby i dróg żółciowych

• Ostropest plamisty - Silybum marianum

Korzeń, liść, owoc ostropestu plamistego (Radix, Folium, Fructus Silybi mariani) zawierają saponiny triterpenowe, sylimarynę, flawonoidy (kwercetyna), związki flawono-lignanowe (sylibina, sylidiamina) jako cholagogum, diureticum, vasotonicum. Sylimaryna działa odtruwająco i ochronnie na wątrobę przy różnych zatruciach.

Preparaty: LEGALON, SYLIVERIN, SYLIMAX, SYLIMAROL, SYLICYNAR, SYLIWIT, SYLIGRAN - granulat.

• Kocanki piaskowe - Helichrysum arenarium

Kwiatostan kocanek (Inflorescentia Helichrysi) zawiara flawonoidy (izosalipurozyd, helichryzyna, kemferol), ol.eteryczny, glikozydy poch, naryngeniny, zw. Kumarynowe (skopoletyna), gorycz, garbniki; jako cholagogum, spasmolyticum, stomachicum.

Preparaty: CHOLESOL

• Karczoch zwyczajny - Cynara scolymus

Liść, ziele karczocha (Folium, Herba Cynarae scolymi) jako cholagogum i cholereticum. Podstawowe substancje czynne ziela stanowią fenolokwasy, flawonoidy oraz gorzkie laktony seskwiterpenowe.

Preparaty: CYNACHOLIN, LIPROXAL,CYNAREX

Stosowany także w hipercholesterolemii, obniża poziom cholesterolu.

• Kurkuma - Curcuma longa

Kłącze ostryżu (kurkumy) - Rhizoma Curcumae

Surowiec zawiera kurkuminoidy - ok. 2% (w wśród nich kurkumina, monodemetoksykurkumina, didemetoksykurkumina), kwas ferulowy i olejek eteryczny 3-5% (bisabolen, gwajan, zingiberen, ksantorizal, kurkumen, turmeron). Kurkumina wykazuje silne działanie żółciopędne i żółciotwórcze, rozkurczowe i przeciwzapalnie. Wyciągi z kurkumy przywracają prawidłową kurczliwość pęcherzyka żółciowego, pobudzają wydzielanie śliny, soku żołądkowego, jelitowego i trzustkowego. Wydatnie poprawiają proces trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Ułatwia rozpuszczenie i usunięcie złogów żółciowych z układu żółciowego. Składniki terpenowe i ferulowe kurkumy odkażają drogi żółciowe. Liczne badania udowodniły również właściwości przeciwbakteryjne, hepatoprotekcyjne (ochraniające miąższ wątroby), przeciwmiażdżycowe, antywirusowe i antynowotworowe.

Preparaty: SOLAREN krople, CHELICUR, DIGESTIOL, HEPACYNAR

• Rzodkiew czarna - Raphanus sativus var. niger

Korzeń rzodkwi czarnej (Raphani sativi radix). Świeżo utarty korzeń lub sok z korzenia pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci.

Preparaty: RAPHACHOLIN AC (+wyciąg z karczochow i bylica boże drzewko), RAPHACHOLIN C, ARTECHOLIN

• Boldo - Peumus boldus

Liść boldo (Folium Boldo). Zawiera alkaloidy izochinolinowe, w tym boldynę 0,2-0,5%,olejek eteryczny, zawierający askarydol, cyneol i eugenol, a poza tym flawony, kwas cytrynowy, cukry i sole mineralne. Wyciągi alkoholowe z liści boldo działają żółciotwórczo, żółciopędnie, przeciwskurczowo oraz pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego. Zwiększenie ilości soku żołądkowego i żółci usprawnia proces trawienia i przyczynia się do regulacji wypróżnień (preparat Boldaloin). Wyciągi wodno-alkoholowe mają właściwości ochronne na wątrobę (hepatoprotectivum) i przeciwzapalne, a wyciągi wodne wykazują wysoką aktywność przeciwutleniającą.

Preparaty: BOLDALOIN, BOLDOVERA

• Dziurawiec zwyczajny - Hypericum perforatum

Ziele dziurawca (Herba Hyperici) zawiera flawonoidy (hiperozyd, rutozyd, kwercytryna), kw.chlorogenowy, saponiny triterpenowe, hiperycynę, garbniki; jako cholagogum, stomachicum, sedativum, spasmolyticum .

Preparaty: SUCCUS HYPERICI PHYTOPHARM płyn doustny.

VERDIN - ostropest plamisty, kurkumina, olejek miętowy

CHOLAGOGA - Skład: Liść mięty pieprzowej, ziele dziurawca,
owoc kminku, kora kruszyny. Działanie: Rozkurczowe, wiatropędne, stymulujące wydzielanie żółci i pobudzające perystaltykę jelit.

4. Wrzody, goryczowe, spazmolityczne, wiatropędne

CHOROBA WRZODOWA

1.Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego:

• Atropina i wyciągi z surowca (Folium Belladonnae) - działa konkurencyjnie w stosunku do acetylocholiny blokując receptor cholinergiczny. Hamuje podstawowe wydzielanie kwasu i pepsyny, osłabia napięcie oraz ruchliwość mięśni gładkich żołądka i jelit. W celu ograniczenia kwasów i pepsyny trzeba podawać dawki wynoszące co najmniej 1 mg, które powodują działania uboczne typowe dla parasympatykolityków. Dlatego atropinę zwykle stosuje się w niskich dawkach: 0,5mg, która pozwala jedynie na złagodzenie bólu.

2.Leki p/zapalne:

• Korzeń lukrecji (Glycyrrhiza gabra) - surowiec saponinowy, skraca czas gojenia wrzodów. Zawiera glicyryzynę i likwirytygeninę. Glicyryzyna wywiera wpływ na korę nadnerczy prowadząc do wytworzenia zespołu hiperaldosteronizmu.

• Rumianek pospolity (Chamomilla recutita)

3.Surowce śluzowe (osłaniające):

• Nasiona lnu (Semen Lini)

• Porost islandzki (Lichen islandicus)

• Korzeń prawoślazu (Radix Althaceae)

• Babka płesznik (Plantago Psyllium)

LEKI ROŚLINNE STOSOWANE PRZY NIEDOKWAŚNOŚCI

Substancje gorzkie - gorycze (Amara) - działają jedynie po podaniu doustnym, ponieważ ze względu na wybitnie gorzki smak drażnią zakończenia smakowe jamy ustnej i odruchowo wywołują wydzielanie soku żołądkowego i soku trzustkowego. Związek o najwyższym wskaźniku goryczy to amarogentyna, która wyst. w Goryczce żółtej (Gentiana lutea).

Podział:

1.Surowce szczerogorzkie (amara pura):

• Korzeń goryczki (Radix Gentianae)

• Liść bobrka trójlistkowego (Folium Menyanthidis)

• Ziele tysiącznika (centurii) (Herba Centurii)

2.aromatyczno - gorzkie (amara aromatica)

• Ziele piołunu (Herba Absinthii)

• Owocnia pomarańczy gorzkiej (Pericarpium Aurantii amari)

• Kłącze tataraku ( Rhizoma Calami)

• Przyprawy olejkowe: pieprz, goździki, cynamon

3.Garbnikowo - gorzkie (amara adstringentia):

• Kora chinowa ( Cortex Chinae)

4.Śluzowo - gorzkie (amara mucilaginosa):

• Porost islandzki (Lichen Islandicus)

LEKI ROŚLINNE O DZIAŁANIU WIATROPĘDNYM (carminativa):

• Owoc anyżku lekarskiego (Fructus Anisi), olejek anyżkowy (Oleum Anisi)

• Owoc kopru włoskiego (Fructus Foeniculi), olejek koprowy (Oleum Foeniculi)

• Mięta pieprzowa (Mentha piperita)

LEKI ROŚLINNE O DZIAŁANIU SPAZMOLITYCZNYM:

- leki o działaniu cholinolitycznym - atropina, hioscyna

- leki działające bezpośrednio na mięśnie gładkie - papaweryna (alkaloid izochinolinowy opium)

Inne:

Surowce olejkowe: Koszyczek rumianku (Anthodium Chamomillae), Owoc kopru włoskiego (Fructus Foeniculi), Owoc kminku ( Fructus Carvi) i ich olejki.

5. Profilaktyka i terapia ch. miażdżycowo-zatorowych

6. Przewlekła niewydolność żylna

7. Choroby serca

Fitoterapia chorób serca

Leki p/arytmiczne

=> alkaloidy:

1. chinidyna

- prawoskrętny izomer chininy

- otrzymywana z kory drzewa chinowego Cinchona succiruba, Cinchonae cortex

- prototyp leków syntetycznych

- stabilizuje błonę komórkową, należy do grupy Ia wg Williamsa

- wykazuje tez działanie p/gorączkowe i p/malaryczne

2. ajmalina

- otrzymywana z korzeni rauwolfii żmijowej Rauwolfia serpentina, Rauwolfiae radix

3. sparteina

- płynny alkaloid

- otrzymywany z żarnowca (Sarothamnus scoparius)

- ziele żarnowca (Herba Sarothamni)

- w niektórych mieszankach ziołowych, np. Cardiosanie

Glikozydy nasercowe

@ kardenolidowe - pierścień 5-członowy w pozycji 17

1. Naparstnica wełnista Digitalis lanata

Liść naparstnicy wełnistej Folium Digitalis lanatae

też naparstnica purpurowa Digitalis purpurea, Folium Digitalis purpurea

2. Miłek wiosenny Adonis vernalis

Ziele miłka wiosennego Herba Adonidis vernalis

3. Konwalia majowa Convallaria maialis

Ziele konwalii Herba Convallariae

Kwiaty konwalii Inflorescentia Convallariae

4. Strofant wdzięczny Strophantus gratus

Nasienie strofantu wdzięcznego Semen Strophanti

@ bufadienolidowe - pierścień 6-członowy w pozycji 17

1. Cebula morska Urginea maritima

podział glikozydów nasercowych:

grupa I - działanie krótkie, brak kumulacji

np. glikozydy konwalii, miłka wiosennego, oleandra, cebuli morskiej

grupa II - działanie średnio długie, średni stopień kumulacji

np. lanatozyd C, digoksyna, gitoksyna

grupa III - działanie długie, silna kumulacja

np. lanatozyd A, acetylodigitoksyna, digitoksyna

wchłanianie z przewodu pokarmowego:

0% (nie wchłania się) - strofantyna - podawana dożylnie, nie kumuluje się

100% (wchłania się całkowicie) - digitoksyna - kumuluje się

wykaz A

preparaty na receptę najczęściej stosowane:

Digoxin (tabletki, roztwór do iniekcji) - zawierają digoksynę z naparstnicy

Proscilaridin - zawiera proscylarydynę z cebuli morskiej

ze sprzedaży odręcznej:

- Krople nasercowe Guttae cardiacae - nie wpływają na ciśnienie krwi

- Cardiol C - zawiera też kofeinę z zarodków cola, podnoszą ciśnienie, dajemy gdy pacjent ma też niskie ciśnienie

- Neocardina - zawiera też wyciąg z jemioły który obniża ciśnienie, dlatego preparat dajemy jak pacjent ma też wysokie ciśnienie

(powyższe 3 preparaty zawierają m.in. nalewkę z konwalii majowej i głogu)

(konwalia - jedyne glikozydy nasercowe dostępne bez recepty)

Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna; Głóg dwuszyjkowy Crataegus oxyacantha

Kwiatostan z liśćmi głogu Infloriescentia (Flos) cum Folium Crataegi;

Owoc głogu Fructus Crataegi

- łagodnie nasercowo - cardiotonica

- zawiera flawonoidy, proantocyjanidyny - działają antyoksydacyjnie, zalecane osobom starszym z miażdżycą

Kelicardina - zawiera m.in. aminek egipski Fructus Ammi visnagae, który rozszerza naczynia wieńcowe, działa spazmolitycznie na oskrzela (i zawiera też m.in. głóg i konwalię)

Serdecznik pospolity Leonurus cardiaca

Ziele serdecznika Herba Leonuri cardiacae

- uspokajająco

- łagodnie nasercowo (cardiotonica)

- w mieszankach krążeniowych

Leki obniżające ciśnienie

- rezerpina, ajmalina => dużo działań niepożądanych, wyszły z użycia

- jemioła pospolita Viscum album, ziele jemioły Herba Visci - Intractum Visci

- czosnek Bulbus Allii sativi

- serdecznik

- aronia

8. Ukł. moczowy - moczopędne, dezynfek., kamica

CHOROBY DRÓG MOCZOWYCH

Akwaretyki = substancje powodujące diurezę wodną bez wydalania soli mineralnych. Działają przez zwiększenie ukrwienia nerek, filtracji kłębuszkowej i hamowanie resorpcji zwrotnej. (leczenie zakażeń bakteryjnych i st. zapalnych dr. moczowych).

FLAWONOIDY: liść brzozy, ziele nawłoci, ziele skrzypu, ziele fiołka trójbarwnego, ziele rdestu ptasiego, kłącze perzu

OLEJKI ETERYCZNE: owoc jałowca, wilżyna ciernista, liść i korzeń pietruszki

SAPONINY: połonicznik

Zastosowanie: - stany zapalne dróg moczowych

- kamica nerkowa

- oczyszczanie

- choroby reumatyczne

- otyłość

Perz właściwy (Agropyron repens)

Wiechlinowate (Poaceae)

Kłącze perzy (Rhizoma Agropyri)

Zawiera polisacharydy(fruktozany np. trytycynę), śluzy, związki miner. z rozpuszczalną krzemionką (kw. krzemowy). Obniża poziom tłuszczu i cholester. we krwi - miażdzyca, niewyd. wątroby, nadciśnienie, cukrzyca typ 2 (polifruktozany - środ. dietetyczny).

Brzoza brodawkowata (Betula verrucosa)

Brzozowate (Betulaceae)

Liść brzozy (Folium Betulae )

Działanie saluretyczne i akwaretyczne (flawonoidy- hiperozyd, rutozyd, kwercetyna, saponiny-młode liście, olejek); garbniki katwcholowe, fenolokwasy,olejek -alfa-betulenol.Wiążą niektóre szkodliwe składniki przemiany materii i ułatwiją ich wydalanie z moczem- odtruwająco.

Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea)

Astrowate (Asteraceae)

Ziele nawłoci (Herba Solidaginis virgaureae)

Saponiny tri terpenowe, flawonoidy i olejek - silnie moczopędnie, hamuje enzymy: ACE i NEP. Garbniki ściągająco i p/bakt. Flawonoidy ułatwiają wydalanie trucizn (kompleksy).

Skrzyp pospolity ( Equisetum arvense)

Skrzypowate (Equisetaceae)

Ziele skrzypu ( Herba Eqiuseti)

Moczopędnie i saluretycznie, krzemionka - p/kamicowe, flawonoidy, kwasy fenolowe. Działa remineralizująco.

Rdest ptasi (Polygonum avicualre)

Rdestowate (Polygonaceae)

Ziele rdestu ptasiego ( Herba Polygoni avicularis)

Flawonoidy( awikularyna, kwercetyna)- moczopędnie i saluretycznie, oczyszczająo; fenolokwasy, kw. krzemowy, śluzy.

Fiołek trójbarwny (Viola tricolor)

Fiołkowate (Violaceae)

Ziele fiołka trójbarwnego (Herba Violae tricoloris)

Flawonoidy (rutozyd, luteolina), śluzy, kw.salicylowy, garbniki, antocyjany. Oczyszczająco.

Wilżyna ciernista (Ononis spinosa)

Korzeń wilżyny ciernistej (Radix Ononidis)

Bobowate (Fabaceae)

Triterpeny, flawonoidy, garbniki, olejki. Moczopędnie, p/bakt, słabo spazmolitycznie.

Pietruszka zwyczajna ( Petroselinum crispum)

Selerowate (Apiaceae)

Liść/korzeń pietruszki ( Folium/Radix Petroselini)

Olejek (apiol, mirystycyna),furanokumaryny (bergapten pimpinelina)-spazmolitycznie, flawonoidy(+olejki=moczopędnie), śluzy, cukry-apiozę.

Jałowiec pospolity (Juniperus communis)

Cyprysowate (Cupressaceae)

Owoc jałowca(szyszkojagoda) (Fructus Juniperi)

Olejek(pinen, kamfen, kadynen, limonen)-moczopędnie,bakteriobójczo; flawonoidy/biflawonoidy, garbniki katecholowe, żywica.

Połonicznik nagi ( Herniaria glabra)

Goździkowate ( Caryophyllaceae)

Ziele połonicznika ( Herba Herniariae)

Saponiny triterpenowe, kumaryny, flawonole, fenolokwasy,olejek. Spazmolitycznie na drogi moczowe, utrudnia tworzenie się kamieni moczowych.

DEZYNFEKUJĄCE

Mącznica lekarska ( Arctostaphylos uva-ursi)

Wrzosowate (Ericaceae)

Liść mącznicy lekarskiej ( Folium Uvae-ursi)

Glikozydy fenolowe(arbutyna i metyloabutyna), hydrochinon (1%), flawonoidy, kw.polifenolowe. moczopędnie, odkażająco, odtruwająco.

Borówka brusznica ( Vaccinum vitis-idaea)

Wrzosowate ( Ericaceae)

Liść borówki (Folium vitis idaeae)

Flawonoidy(arbutyna, kawoiloarbutyna), działanie arbutyny wzmacniają garbniki i flawonoidy.

Arbutyna / metyloarbutyna = glikozyd fenolowy (hydrochinon+cukier+glukoza). Hydrolizuje pod wpływem arbutynazy do hydrochinonu i glukozy (najłatwiej w pH= 7,8-8,6 przy zasadowym, patolog. moczu (infek) => bakterio-, wiruso-, grzybobójcze. [dużo pić].

Nasturcja wieksza / mniejsza (Tropaeolum majus / minor)

Nasturcjowate ( Tropaeolaceae)

Ziele nasturcji (Herba Tropaeoli / H. Nasturtii)

Mirozyna - enzym (ferment) rozkłada glikotropeolinę (glikozyd goryczowy) do izosiarkocyjanianu benzylowego (olejek eteryczny) i wodorosiarczanu potasowego ( silnie p/bakt.[G(+) i G(-)], p/wir., p/grzyb.). Silnie odkażająco.

Chrzan pospolity ( Armoracia rusticana)

Kapustowate (Brassicaceae)

Korzeń chrzanu ( Radix Armoraciae)

Zawiera glikozyd: sinigrynę, wit. B i C, prowit. A. Bakteriobójczo: fitoncydy, olejek eteryczny, słabo moczopędnie.

KAMICA NERKOWA

Marzanna barwierska (Rubia tinctoria)

Marzannowate [Rubiaceae]

Kłącze z korzeniami marzanny (Radix /Radix cum radicibus/ Rubiae tinctorium )

- glikozydy flawonoidowe, barwniki 2 i 3 - oksoantrachinonowe (czerwono-pomarańczowe), które pod wpływem kwasów ulegają hydrolizie, wytrącając się w postaci pigmentów (alizaryna, purpuryna), zw. antrachinonowe i antracenowe (6%): kw.ruberytrynowy i galiozyna (wiążą Ca2+ =>rozkruszająco na kamienie moczowe), alizaryna(barwnik), rubiadyna, kw. purpury nowy, garbniki, pektyny, glikozydy irydoidowe.

Działanie: p/kamicowe(gł. zapobiegawczo), moczopędne, spazmolityczne, p/zapalne.

Działa mutagennie (genotoksyczność - lucydyna), stąd w Polsce tylko w preparatach zewnętrznych.

Fitolizyna ® - pasta doustna

Skł.: wyciąg alkoholowy z kłacza perzu, korzenia wilżyny ciernistej, liści brzozy, nasienia kozieradki, nasienia pietruszki, ziela nawłoci, połonicznika, rdestu ptasiego, ziela skrzypu + olejki eteryczne jako subst. pomocnicze.

Działanie: p/bakteryjnie, słabo moczopędnie, spazmolitycznie, regul. gospod. koloidowo-krystaloidowej org. ( kw. krzemowy).

Dział. niepoż.: nudności, wymioty

Profilaktyka leczenia kamicy moczowej.

Łyżeczka na ½ szkl. H20 osłodzonej, 3-4 razy / dzień po jedzeniu.

NeoFitolizyna® - pasta doustna

Skł.: ziele nawłoci, liść brzozy, korzeń pietruszki, ziele skrzypu, kłącze perzu.

Wspomagająco w infekcjach i st. zapal. dróg moczowych.

Debelizyna® - pasta doustna

Skł.: wyciąg płynny z nasion fasoli indyjskiej

Działa moczopędnie i spazmolitycznie, ułatwia usuwanie kamieni(zapobiegawczo w kamicy)

Ginjal® - tabl.

Skł.: suchy wyciąg z konika morskiego, etanolowe z: korzenia żeń-szenia, liści sonchii, liści ortosyfonu, liści strobilantu, błękit metylowy (niebieskie zabarwienie moczu!).

Kamica nerkowa i wspomagająco w st. zapalnych i dnie moczanowej.

Żurawina wielkoowocowa (Oxycoccus macrocarpon)

Żurwawinowate ( Oxycoccaceae)

Owoc żurawiny (Fructus Oxycocci)

Zawiera: kw.organiczne(cytrynowy, benzoesowy, jabłkowy), pektyny, proantocyjany, tanina, bioflawonoidy, fruktoza.

Zmniejsza przyleganie bakterii (E.coli) do nabłonka dróg moczowych, zwiększa wydalanie bakterii.

Żuravit® - tabl.

Wysoko skoncentrowany ekstrakt z żurawiny (25:1) 220mg odp 5500mg owoców

Zapalenia pęcherza i dróg moczowych.

Vitabutin® - kaps.

Wyciąg z żurawiny, p/zakażeniom pęcherza moczowego.

9. Reumatyzm

Zewnętrznie w reumatologii stosuje się preparaty do nacierania, okłady, plastry, kąpiele, mazidła i maści rozgrzewające. Stosuje się tu przede wszystkim pieprzowiec roczny, czyli paprykę (Capsicum annuum)oraz surowce olejkowe oraz olejki eteryczne, takie jak: nasienie gorczycy czarnej (Semen Sinapis nigrae) i gorczycy białej (Semen Sinapis albae), korzeń chrzanu (Radix Armoraciae), olejki eteryczne - terpentynowy (Oleum Therebinthinae), jałowcowy (Oleum Juniperi), kamforę (Camphora) i inne. Czasem stosuje się też macerat olejowy z liści lulka czarnego (Oleum Hyoscyami) jako środek silnie przeciwbólowy. Preparaty przeciwreumatycznie stosowane zewnętrznie to: Amol, Analgol, Argol Essenza Balsamica, Bals-Sulphur Żel, Borowinowa Kostka Iwonicka, Capsigel N, Capsiplex, Ciechociński Ług Leczniczy, Ciechociński Szlam Leczniczy, Zabłocka Sól Lecznicza, Reumosol, Reumatik, Rub-Arom.

Są to leki, które drażnią skórę (rubefacientia). Powodują przekrwienie. Babka zwracała uwagę głównie na : kapsaicynę zawartą w papryce (Capsicum annuum), korzeń chrzanu (Radix Armoraciae), olej terpentynowy (Oleum Therebinthinae), olej jałowcowy (Oleum Juniperi), kamforę i olej z lulka czarnago (Oleum Hyoscyami), który jest rzadko stosowany.

Wewnętrzenie :

1. Moczopędne - czyszczące krew

2. Inne : p/zapalne, p/bólowe :

a). Korzeń Hakorośli (Czarci Pazur)

Hakorośl rozesłana (Harpagophytum procumbens), korzeń harkolośli (Radix Harpagophyti).

Surowiec ten zawiera 0,8 - 1,5% gorzkich glikozydów irydoidowych (harpagozyd, harpagenina, harpagid, prokumbid), glikozydy fenyloetanoidowe (akteozyd, izoakteozyd), flawonoidy, oligosaharydy, tryterpeny, sterole, fenolokwasy, żywice goryczowe. Korzeń harkolośli działa przeciwbólowo przeciwzapalnie i przeciwproliferacyjnie. Zwiększa ruchowość stawów, zmniejsza intensywność sztywności porannej, hamuje proces destrukcji chrząstek stawowych, przyspiesza regenerację tkanki łącznej stawów. Za aktywność przeciwzapalną i przeciwmoczanową surowca odpowiadają zarówno związki irydoidowe (głównie herpagozyd), jak i steroidy (β-sitosterol).

Wyciągi wodne jak i alkoholowe z surowca hamują syntezę prostaglandyny PGE 2 oraz są inhibitorami prozapalnych cytokin w tym TNF-α. Przeciwwskazaniami do stosowania są: choroba wrzodowa, ciąża i karmienie piersią oraz przyjmowanie insuliny lub leków immunosupresyjnych oraz okres szczepień ochronnych. Surowiec ten występuje w takich preparatach jak: Harapagon, Reumaphyt, Rheumaherb, Harpago Gel.

b). Kłącze Imbiru

Imbir lekarski (Zingiber officinalis), kłącze imbiru (Rhizoma Zingiberis)

Głównymi składnikami olejku imbirowego są związki seskwiterpenowe oraz aldehydy. Zawiera on także cyneol, borneol, cytral, felandren, kamfen, limonen i inne. W fitoterapii schorzeń reumatycznych wykorzystuje się właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe imbiru.

Działanie imbiru jest podobne do działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie wywołuje on jednak typowych dla NLPZ działań niepożądanych. Mechanizm działania polega prawdopodobnie na obniżeniu stężenia prostaglandyny E2 i tromboksanu B2 (hamowanie kaskady kwasu arachidonowego) oraz TNF-α i IL-18 (zapobieganie niszczeniu chrząstki). Preparaty imbiru należy stosować ostrożnie w przypadku kamicy żółciowej. Nie wolno ich podawać dzieciom do 6 r.ż. Do preparatów zawierających imbir należą: Zinaxin, Zinaxin Ice. Stosowany powyżej miesiąca daje dobre rezultaty.

c). Róża dzika

Róża dzika (Rosa canina), róża pomarszczona (Rosa rugosa), pseudoowoc róży z orzeszkami (Fructus Rosae cum seminibus), pseudoowoc róży bez orzeszków (Fructus Rosae sine seminibus).

Surowce te obfitują w witaminę C, karoteny, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, cukry, w tym cukier inwertowany i sorbit, oraz galaktolipid. Głównym związkiem o działaniu przeciwreumatycznym i przeciwzapalnym jest tutaj galaktolipid. Mechanizm działania przeciwzapalnego Fructus Rosae wynika z hamowania chemotaksji leukocytów, obniżenia stężenia białek ostrej fazy (CRP) i kreatyniny w osoczu.

Działanie przeciwzapalne owoców róży jest porównywalne do działania imbiru czy NLPZ. Surowiec ten nie powoduje jednak efektów niepożądanych charakterystycznych dla NLPZ.

Preparaty stosowane w chorobach układu ruchu: Fito-Mix 11, Reumosan, Reumacor, Reumaflos, Reumacherb, Reumpapai, Zioła przeciwreumatyczne, Tabletki Litozin.

d). Mieszanki z salicyną (glikozydy)

Wierzba purpurowa (wilkina) (Salix purpurea), Wierzba biała (Salix alba), Kora wierzby (Cortex Salicis).

Salicyna i jej pochodne hydrolizowane są przez florę jelitową do alkoholu salicylowego, który utlenia się do kwasu salicylowego o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Salicyna może nasilać działanie NLPZ. Surowca tego nie należy stosować w nadwrażliwości na salicylany, ciąży, karmieniu piersią, spastycznym nieżycie oskrzeli, astmie oskrzelowej oraz u dzieci do 12 r.ż. Mechanizm działania przeciwzapalnego wyciągu z kory wierzby wiąże się z hamowaniem kaskady kwasu arachidonowego.

Topola czarna (Populus nigra), pączki topoli (Gemmae Populi), kora topoli (Cortex Populi), liść topoli (Folium Populi).

Wyciągi z pączków liści i kory działają przeciwgorączkowo i napotnie (glikozydy, pochodne saligeniny i kwasu salicylowego), moczopędnie. Zmniejszają stężenie kwasu moczowego we krwi. Mają niewielkie właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe. Kora i liście stosowane są w połączeniu z innymi surowcami np. z nawłocią (Solidago) i jesionem (Fraxinus), pomocniczo w chorobach reumatoidalnych w celu zmniejszenia bólu i obrzęków spowodowanych stanem zapalnym (preparat Phytodolor N).

Kwiat wiązówki błotnej : Wiązówka błotna (Filipendula ulmaria)

kwiaty (Flos ulmariae) zawierają olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne i glikozydy fenolowe (spireina, salicyna).

Działanie: ma właściwości przeciwgorączkowe (dzięki zawartości salicyny), napotne, moczopędne i przeciwreumatyczne. Napar używany jest do leczenia przeziębień, chorób górnych dróg oddechowych, pomocniczo przy grypie i chorobach reumatycznych, zwykle w mieszance z innymi ziołami; czarnym bzem, korą wierzby, liśćmi brzozy.

Stosowane są również preparaty (suplementy żywnościowe) zawierające glukozaminę a także siarczan chondroityny i wyciąg z kadzidli. Zawierają one 500 mg siarczanu glikozaminy w jednej kapsułce oraz kwas boswelinowy otrzymywany z kadzidli. Preparaty te mają działania przeciwreumatyczne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Polecane są najczęściej ludziom w starszym wieku, z ograniczeniami ruchomości stawów a także sportowcom i innym osobom które znacznie obciążają stawy. Stosowane są też preparaty z imbiru (Zingiber Oficinale) i róży dzikiej (Rosa canina).

Substancje stosowane w preparatach przeciwreumatycznych:

• Glukozamina - otrzymywana z hityny lub syntetycznie. W organizmie jest substratem do biosyntezy proteoglikanów, które stanowią składnik chrząstki. Spowalnia zużywanie się chrząstki stawowej, stymuluje komórki chrząstki do odbudowy i syntezy kolagenu, wpływa pozytywnie na produkcję mazi stawowej.

• Siarczan lub jodoworek glukozaminy - może być podawany łącznie z NLPZ, również pochodzenia roślinnego np. z glikozydami salicylowymi lub kwasem boswelinowym, a także z lekami steroidowymi i przeciwbólowymi. Substancji tych nie należy stosować w pierwszym trymestrze ciąży. Do ich działań niepożądanych należą zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i reakcje uczuleniowe. Preparaty proste: Arthryl, Artreum, Reumatix, Stavomax. Preparaty złożone to: Artretin Plus, Glukozamina.

• Kwas boswelinowy - specyficzny inhibitor biosyntezy leukotrienów i selektywny inchibitor 5-lipooksygenazy.

Glikolipidy róży dzikiej (galaktolipid) - występuje w preparacie LitoZin stosowanym w chorobie zwyrodnieniowej stawów.

Leki p/artretyczne :

Korzystne efekty uzyskuje się m.in. przez stosowanie alkaloidów z zimowita jesiennego (Colchicum autumnale). Roślina ta jest jednak bardzo toksyczna co ogranicza jej zastosowanie - preparat Colchicum-Dispert.

Lekami roślinnymi o działaniu zwiększającym wydalanie moczanów z moczem są: m.in. liście brzozy (Folium Betulae), znamiona kukurydzy (Stigma Maydis), ziele rdestu ptasiego (Herba Polygoni avicularis), ziele nawłoci (Herba Solidaginis), strąki fasoli (Pericarpium Phaseoli), korzeń wilżyny (Radix Ononidis), kłącze perzu (Rhizoma Agropyri) i inne. Zewnętrznie do nacierań. Jako środki przeciwbólowe, stosuje się roślinne przetwory o działaniu drażniącym. Powodują one przekrwienie skóry podobnie jak w chorobach reumatycznych. Preparaty proste zawierające glukozaminę stosowane w dnie: Arthryl, Artreum, Reumatix, Stavomax oraz preparaty złożone: Artretin Plus, Glukozamina.

10. Trądzik

Trądzik

@ wewnętrznie zioła oczyszczające, przyspieszające metabolizm:

- ziele fiołka trójbarwnego czyli pospolitych bratków polnych (Herba Violae tricoloris)

- korzeń łopianu większego (Radix bardanae)
- Mieszanki:

# ACNEFLOS FIX:

- korzeń łopianu,

- koszyczek rumianku - Anthodium Chamomillae,

- ziele skrzypu - Herba Equiseti,

- ziele dziurawca - Herba Hyperici,

- ziele bratka

# ACNEVULTEN

- ziele skrzypu,

- ziele i korzeń mniszka - Herba et Radix Taraxaci,

- ziele bratka

@ zewnętrznie stosujemy:
 * surowce garbnikowe o właściwościach ściągających:

- kłącze pięciornika  - Rhizoma Tormentillae (preparat Tormentiol),

- liść i kora oczaru wirginijskiego - Folium et Cortex Hamamelis virginianae (preparat Oczar Spray)
 * surowce śluzowe

11. Blizny, oparzenia, łuszczyca

Leki roślinne stosowane w leczeniu łuszczycy , oparzeń i łagodzeniu blizn.

I .Łuszczyca

1. Surowce zawierające związki o działaniu fotouczulającym, czyli zwiększające wydzielanie pigmentu (melaniny) w skórze po zadziałaniu promieni słonecznych czyli furanokumaryny takie jak :bergapten ,imperatoryna , ksantotoksyna , marmezyna.Te surowce to:

1. Owoc Aminka większego i egipskiego (Fructus Ammi)

Aminek większy ( Ammi majus) ,rodz: selerowate( Apiaceae)

Aminek Egipski (Ammi visnaga) ,rodz:selerowate (Apiaceae)

Preparaty aminka: Meladinine , Ammifurin

2. Liść,Ziele ruty(Folium , Herba Rutae)

Ruta zwyczajna ( Ruta graveolens) rodz. Rutowate (Rutaceae)

+flawonoidy,kumaryna,Wit.C

2. Surowce zawierające kwas gamma -linolenowy:

nasiona czarnej porzeczki (Rubus nigrum), nasiona wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis) i wiesiołka jednorocznego (Oenothera paradoxa),olej z ogórecznika (Borago officinalis, rodz.Boraginaceae, Oleum Boraginis)

Preparaty: Oeparol -olej z wiesiołka, Boragoplandyna -ogórecznik+wiesiołek.

Inne oleje zawierające NNKT: oliwa, olej słonecznikowy i sojowy-stosowane zewnętrznie lub wewnętrznie.

3.Pomocniczo:

a)liść brzozy (Folium Betulae), Betula pendula, pubescens, rodz.Betulaceae:

flawonoidy,również garbniki katechinowe, saponiny .

Preparaty: granulat Betagran , płyn Betasol.

b)ziele rdestu ptasiego (Herba Polygoni avicularis) Polygonum aviculare ,

rodz.Polygonaceae.

II. Oparzenia:

-Liść aloesu świeży (olium Aloe) , Aloe Vera

-surowce p/zapalne : kwiat nagietka (Flos Calendulae), Calendula officinalis , rodz.Asteraceae , koszyczek rumianku pospolitego (Anthodium Chamomillae) Chamomilla recutita rodz.Asteraceae

- surowce garbnikowe : liść orzecha włoskiego (Folium Juglandis) Juglans regia rodz.Juglandaceae , kłacze pięciornik kurze ziele (RhizomaTormentiallae) Potentilla erecta ,rodz.Rosaceae peparat tormentiol

-alantoina: korzeń żywokostu Radix Symphyti, Symphytum officinale rodz .Boraginaceae +dużo śluzów , tosowany przede wszystkim zewnętrznie.

Preparaty z alantoiną: Alantan ,Alantan+, Dermilan, Dekubitol.

III. Blizny:

-Bulwy cebili (Bulbus Cepe ) Allium cepa, rodz. Alliaceae,

-można okładać blizny gotowaną lub pieczoną cebulą,

Preparaty cebuli: Contractubex, Cepan , Alcepal -żel, Tointex.

12. Prostata

13. Zaburzenia miesiączkowania

14. Menopauza

MENOPAUZA

Fitoestrogeny

Zaliczamy tu występujące w roślinach związki:

1. o budowie steroidowej - fitosterole

2. izoflawonoidowe - izoflawony

3. kumestany

4. lignany

5. fitoprogestageny

Fitoestrogeny wykazują strukturalne podobieństwo do estronu i β-estradiolu.

Najsilniej działającym estrogenem roślinnym jest mirosterol, który wyizolowano z tajlandzkiej rośliny Pueraria mirifica. Wykazuje on aktywność podobną do 17β-estradiolu i jest 3 krotnie silniejszy od syntetycznego dietylostilbestrolu.

1. Izoflawony: Substancje czynne: genisteina daidzeina, i ich glikozydy (genistyna, daidzyna) oraz formononetyna, 4'-metoksyformononetyna i biochanina A. A także występujące rzadko pratenseina, prunetyna, glicyteina.

Występowanie- rodzina Bobowatych Fabaceae.

Gatunki: soja (Glycine soja), koniczyna czerwona (Triforium pratense), kudzu (Pueraria lobata), pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa), kiełki lucerny (Medicago sativa)

2. .Kumestany- wykazują podobieństwo strukturalne do izoflawonów.

Substancje czynne: kumestrol, 4'-metoksykumestrol .

Występowanie: w dużych ilościach w szyszkach chmielu, kukurydzy, koniczyna czerwona (Trifolium pratense).

3. Lignany- wykazują słabe działanie estrogenopodobne.

Substancje czynne: enterolakton i enterodiol, powstają w wyniku przemian substancji prekursorowych (sekoizolaricirezynol i matairezynol) w przewodzie pokarmowym. Występowanie: olej sezamowy, oliwki, wiśnie, czosnek, herbata, nasiona lnu i słonecznika.

4. Fitoprogestageny wykazują działanie progesteronowopodobne.

Występują w ekstraktach uzyskanych: z ziela tymianku (Herba Thymi), lebiodki (Herba Origani), ziela i kwiatów koniczyny białej (Herba, Flos Trifolii Repens), koniczyny czerwonej (Herba Trifolii Rubrae), kłącza pochrzynu (Rhizoma Dioscoreae).

Działanie farmakologiczne fitoestrogenów:

Substancje te mogą działać pobudzająco lub hamująco na pewne funkcje organizmu ludzkiego poprzez wpływ na receptory estrogenowe.

Mogą także działać pozareceptorowo: przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, bakteriobójcze, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne, antymutagenne, przeciwzapalne, antyproliferacyjne.

Surowce o działaniu fitoestrogenowym:

1. Soja zwyczajna ( Glycine max)

Surowiec: nasiona (Semen Sojae), olej sojowy (Oleum Sojae)

Substancje czynne: genisteina, daidzeina

Wyciągi z nasion soi są składnikiem licznych preparatów stosowanych w zaburzeniach przekwitania i po menopauzie.

Preparaty: Menoplant Soya, Menocaps, Menosoy, Soy Isoflavone complex, Soyaprotect, Soyfen.

Olej sojowy ze względu na dużą zawartość NNKT stosowany jest w profilaktycznie i leczniczo w miażdżycy. A także w postaci emulsji do żywienia pozajelitowego oraz jako dodatek do kąpieli przy suchej skórze.

2. Pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa)

Surowiec: korzeń pluskwicy groniastej - Cimicifugae radix

Substancje czynne: formononetyna, biochanina A.

Zastosowanie: zmniejszenie symptomów menopauzy (objawy naczynioruchowe, zaburzenia psychiki, zmiany zanikowe pochwy)

Preparaty: Klimadynon, Klimasol, Klimax, Menofen, Remifemin

3. Opornik łatkowaty, Kudzu(Pueraria lobata), Fabaceae

Surowiec: Korzeń kudzu Puerariae radix

Substancje czynne: genisteina, pueraryna, daidzeina, daidzyna

Zastosowanie: u ludzi w starszym wieku (zwłaszcza u kobiet w okresie około- i postmenopauzalnym), w przypadku zaburzeń sercowo-naczyniowcyh, nadciśnieniu tętniczym, niewydolności naczyń krwionośnych, zakrzepicy, cukrzycy, alergii, chorobach gorączkowych, terapii migreny i choroby alkoholowej.

Preparaty: Kudzu Caps, Kudzu Root

15. Uspokajające i p/depresyjne

Leki uspokajające

1. Kozłek lekarski - Valeriana officinalis

• surowiec: Radix Valerianae

• związki czynne: walepotriaty (irydoidy), olejek eteryczny i kwas walerenowy

• działanie uspokajające i przeciwskurczowe

• preparaty: calmina, cardiol, cardiotonic, cirkused, kalms, krople żołądkowe, neocardina, neospasmina, nervosal, nervosol, passispasmin, persen, sedomix, valerin, valused

2. Melisa lekarska - Melissa officinalis

• surowiec: Folium Melissae

• związki czynne: olejek eteryczny (cytral - związek terpenowy, zapach cytrynowy), garbniki, gorycze, fenolokwasy (kwas kawowy, rozmarynowy), flawonoidy (glikozydy luteoliny, kwercytyny, apigenini i kemferolu) oraz związki triterpenowe

• działanie: uspokajające, rozkurczowe, przeciwbakteryjne, grzybobójcze i przeciwwirusowe oraz antyoksydacyjne, przeciwrodnikowe, immunostymulujące i cytostatyczne.

• preparaty: Melipaps, Melipaps G, Melis Tonic, Melisal, Melisana Kloserfrau, Melissed

3. Lawenda lekarska - Lavendulla officinalis

• surowiec: Flos Lavendulae

• związki czynne: olejek eteryczny (kamfora, beta-ocymen i cineol)

• działanie: uspokajające oraz przeciwskurczowe

• preparaty: amol, lawenol, carmolis

4. Chmiel zwyczajny - Humulus lupulus

• surowiec: lupulina (gruczoły chmielowe) i szyszki chmielowe (Strobulus)

• związki czynne: w skład olejku z surowca wchodzą związki terpenowe i seskwiterpenowe, jak: humulen, mircen, farnezen i kariofilen, natomiast w skład żywicy wchodzą kwasy goryczowe, w tym humulon, lupulon i ich pochodne oraz fenole i garbniki.

• działanie: uspokajające, łagodnie nasenne, obniżające ciśnienie, zmniejszające libido. Związki gorzkie surowca zwiększają wydzielanie soków trawiennych i łaknienie oraz działają bakteriobójczo.

• preparaty: calmina, kalms, nervomix, nervinolum, passispasmin, sedomix, nervosol, valused, valuherb

5. Serdecznik pospolity - Leonurus cardiaca

• surowiec: Herba Leonuri

• związki czynne: alkaloidy pirolidynowe (stacharynę, betonicynę, leonurynę) oraz guanidyny

• działanie: uspokajające, przeciwskurczowe, obniżajace ciśnienie krwi, regulujące parce układu przewodzącego serca oraz funkcje wydzielania tarczycy.

• preparaty: klimax, lumewal, nervinolum, nerwobonisal, tabletki uspokajające, tabletki tonizujące

6. Męczennica cielista - Passiflora incarnata

• surowiec: ziele męczennicy (Herba Passiflorae) lub kwiat męczennicy (Flos Passiflorae)

• związki czynne: alkaloidy indolowe, flawonoidy, glikozyd cyjanogenny, fitosterole, sole mineralne, pasiflorynę, alkaloidy beta-karolinowe (harman, harmalina)

• działanie: uspokajająco i przeciwskurczowo

• preparaty: valused, passispasmin, passiflor, passibil, nervonal

7. Pieprz metystynowy - Piper methysticum

• surowiec: Rhizoma kava-kava

• związki czynne: kawalaktony

• działa poprzez receptory benzodiazepinowe

• powoduje żółknięcie skóry

Leki p/depresyjne

Dziurawiec zwyczajny - Hypericum perforatum

• surowiec: ziele dziurawca (Herba Hyperici)

• związki czynne: związki diantranoidowe ( hyperycynę i jej pochodne) oraz pochodne floroglucyny (hyperforyna), glikozydy flawonoidowe (kwercytynę i pochodne).

• działanie: uspokajające, p/depresyjne i p/skurczowe

• preparaty: Apatinac, Depresplant, Deprim, Deprim forte, Deps, Hyperherba, Intractum Hyperici, Succus Hyperici, Tinctura Hyperici

16. Pobudzające OUN i w zespołach otępieniowych

17. Pobudzające przywspółczulny

Pobudzenie układu przywspółczulnego- parasympatykomimetyki

1. Potoślin pierzastolistny- Pilokarpus jaborandi

Folium jaborandi

PILOKARPINA

• WYKAZ A

• jako chlorowodorek

• stosowana w jaskrze- zewnętrznie

• krople, maści

2. Bób kalabraski- Phisostygma vennenosum

Semen Phizostygmatis

FIZOSTYGMINA:

• jako salicylan

• w jaskrze i atonii jelit

3. Nikotyna

Tytoń szlachetny Nicotiana Tabacum rodzina Solanaceae- Psiankowate

4. Arekolina

Owoce palmy katechowej Areca Katechu

5. Tojad

Tubero-radix Aconiti (Aconiti tuber)- korzeń tojadu;

Tojad mocny Aconitum Napellus; Ranunculaceae- Jaskrowate

18. Porażające przywspółczulny

Leki hamujące układ przywspółczulny.

1. Pokrzyk wilcza jagoda - Atropa belladonna.

Surowce: liść pokrzyku Folium Belladonnae, korzeń pokrzyku (Radix Belladonnae, Zawierają: atropinę, L-hioscyjaminę, w mniejszej ilości skopolaminę

Działanie obwodowo, porażając układ parasympatyczny, czego efektem jest zwiotczenie mięśni gładkich i zniesienie stanów spastycznych, głównie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, a także zmniejszenie drażnienia mięśni oraz usztywnienia mięśniowego. Surowiec wykazuje również działanie depresyjne na o.u.n, Zastosowanie: w stanach skurczowych żołądka, jelit, w zaparciach spastycznych, kolce żółciowej i nerkowej oraz w skurczach oskrzeli, a pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, w skłonności do wymiotów i w nadmiernej potliwości.

Preparaty: Wyciąg suchy z liści pokrzyku (Belladonnae extractum siccum): Biospasmil, Spazmogen, Suppositoria antispastica, Hemorol , Capsiplex.

Nalewka z liści (Belladonnae tinctura): Apipulmol dla dorosłych.

Zespół alkaloidów suroca jest składnikiem tabletek o działaniu uspokajającym i przeciwbólowym (Bellergot/Retard), natomiast atropina wchodzi w skład czopów Tolargin.

Siarczan atropiy stosowany jest w formie iniekcji oraz w okulistyce, jako krople do oczu Atropium sulfuricum 1%. Surowiec stanowi także składnik niektórych preparatów przeczyszczających, zawierających antrachinony np. tabletek Alax.

2. Lulek czarny - Hyoscyamus Niger

Surowce: liść lulka Folium Hyoscyami,

Zawiera: hioscyjaminę, skopolaminę atropinę i apoatropinę

Działanie: parasympatykolityczne

Zastosowanie: środek rozkurczający (bardzo rzadko), zewnętrznie do nacierania w nerwobólach i bólach reumatycznych

Preparaty: Capsiplex

3. Bieluń dziędzierzawa - Datura stramonium

Surowce: liście i nasiona bielunia dziędzierzawy (Folium Stramoniae, Semen Stramoniae)

Zawierają: hioscyjaminę, atropinę, skopolaminę, apoatropinę, beladoninę, ponadto garbniki i flawonoidy

Działanie: podobne do liści pokrzyku z silniej zaznaczonym działaniem sedatywnym, działanie parasympatykolityczne, depresyjne na czynności wegetatywne i psychomotoryczne mózgu

Zastosowanie: w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, kolce jelitowej, żółciowej i nerkowej

Preparaty: Tinctura Stramonii, Scopolan, Scopolan compositum, Buscopan, Buscolysin, Cystospaz, Lesin, Levsinex

19. Pobudz. i poraż. współczulny

Wśród substancji i surowców pobudzających układ współczulny (sympatykomimetyki) wyróżniamy:

- adrenalina, noradrenalina, efedryna i norefedryna (Herba Ephedrae)

- kokaina (Folium Coca) - narkotyk. Sporadycznie w laryngologi i okulistyce.

- tyramina (Capsella bursa pastoris)

EFEDRYNA

Ziele Przęśli dwukłosowej z rodziny Skrzypowatych (Herba Ephedrae, Ephedra distachya L. Rodzina Equisetaceae). Także Ephedra herbetica (dużo gatunków jest).

Surowiec zawiera fenyloetyloaminy: efedrynę, norefedrynę, norpseudoefedrynę i inne.

Podana miejscowo obkurcza naczynia krwionośne błon śluzowych np. nosa. Rozszerza oskrzela, zmniejsza skurcz mięśni pp i pęcherza moczowego. Efedryna przenika do oun, gdzie wywiera działanie pobudzające: zwiększa zdolność koncentracji, usuwa objawy zmęczenia, senności, zmniejsza łaknienie.

Efedryna naturalna i syntetyczna podawane są doustnie i domięśniowo w stanach spastycznych oskrzeli, oraz miejscowo w celu zwężania naczyń krwionośnych w przewlekłych stanach zapalnych nosa. Preparaty: Syropy - Rubital compasitum, Prawoślazowy złożony, Tussipect, Tussipect w tabletkach, krople do nosa Efrinol -rzadko.

Porażające układ współczulny:

alkaloidy sporyszu (Secale cornutum), rezerpina i ajmalicyna (Radix Rauwolfiae), johimbina (Cortex Yohimbae).

1. SPORYSZ - Secale cornutum, Buławinki czerwonej (Claviceps purpurea) z rodziny Buławinkowatych (Clavicipitaceae).

Ergometryna to główny alkaloid zaliczany do grupy prostych amidów kwasowych. Charakteryzuje się silnym działaniem kurczącym mięsień macicy, wzmaga skurcze macicy podczas porodu, zmniejsza krwawienie i przyspiesza zwijanie macicy po porodzie, hamuje także wydzielanie protaktyny. Nie wykazuje działania sympatykolitycznego, a sympatykoergiczne.

Ergotamina i jej dihydropochodna działają sympatykolitycznie. Stosowana w postaci winianu jako uterotonicum w krwawieniach macicznych, w położnictwie po wydaleniu łożyska, w krwawieniach połogowych, w niedostatecznym zwijaniu się macicy, po poronieniu i wyłyżeczkowaniu. Jest także stosowana jako antimigraenicum w uporczywych migrenach i ostrych napadach migrenowych.

2. RAUWOLFIA - Korzeń Rauwolfii żmijowej (Radix Rauwolfiae, Rauwolfia serpentina, rodzina Apocynaceae).

W surowcu jest ok. 30 alkaloidów pochodnych indolu, czynnych farmakologicznie a w tym rezerpina, rescynamina, ajmalina, ajmalizyna, raubazyna.

Rezerpiana obniża ciśnienie krwi, co jest wynikiem zmniejszania objętości wyrzutowej serca i zmniejszeniem oporu naczyń. Stosowana w nadciśnieniu, działa psychotropowo. Preparat Normatens.

Ajamlina wykazuje działanie p/arytmiczne. Stosowana w lekkim i średniociężkim nadciśnieniu.Preparat Gilurythmal.

Ajmalicyna obniża ciśnienie krwi.

3.JOHIMBINA - Kora Johimbiny lekarskiej (Cortex Yohimbe (Courate johimbe), Yohimba, Rubiaceae).

Johimbina stosowna sporadycznie w impotencji.

20. Interakcje

Interakcje surowców naturalnych z lekami syntetycznymi

1. Na etapie wchłaniania

np.. leki przeczyszczające i osłaniające zmniejszają wchłanianie wielu leków

2. Na etapie biotransformacji

- sok grejpfrutowy nasila działanie beta brokerów

- czosnek nasila działanie leków przeciwzakrzepowych co może powodować krwawienia

- lukrecja nasila działanie GKS natomiast osłabia działanie spironolaktonu

- dziurawiec zmniejsza skuteczność leków antykoncepcyjnych

21. otyłość

Zioła pomocne w zwalczaniu nadwagi i otyłości:

• Regulujące procesy trawienne (stomachica)- surowce aromatyczno- gorzkie takie jak: ziele piołunu (Herba Absinthii), ziele krwawnika (Herba Millefolii), skórka lub cały owoc pomarańczy gorzkiej (Exocarpium et Fructus Aurantii amare), surowce gorzkie: korzeń goryczki żółtej (Radix Gentianae), liść bobrka trójlistnego (Folium Mnyanthidis), kora chinowa (Cortex Chinae), ziele tysiącznika (Herba Centurii)

• Usprawniające czynność wątroby, tj. działające żółciopędnie (cholagoga), żółciotwórczo (choleretica) lub ochronnie na wątrobę (hepatoprotectiva)

• Zwalczające zaparcia (laxantia)

• Zmniejszające łaknienie (np.surowce zawierające kofeinę, Folium Mate oraz surowce śluzowate, pektynowe, np. agar-agar, nasiona lnu

• Surowce moczopędne, działające odtruwająco (diuretica, metabolica)

• Surowce wpływające na wagę ciała o różnym mechanizmie działania np. p/miażdżycowo; surowce zawierające enzymy proteolityczne (bromelia, papaina, ananas, papaja), surowce zawierające kw. hydroksyoctowy (np.Garcinia cambogia)

W leczeniu otyłości wykorzystuje się także:

1. Ananas jadalny (Ananas comosus)

Bylina z rodziny Bromeliaceae. Stosuje się tu bromelię- mieszaninę enzymów, przyspieszających przemianę materii, otrzymywaną z owocostanów i łodyg ananasa oraz sok ananasowy (Succus Ananas), otrzymany przez wyciśnięcie owocostanów. Sok ananasowy, zawierający bromelię, kw.organiczne, cukry, wanilinę, olejek eteryczny, Wit.C, stosuję się w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka, a w mieszaninie z wodą przy katarze. Właściwości fibrynolityczne soku ananasowego sprawiają, że poleca się go nie tylko przy otyłości, ale także jako środek dietetyczny, pomocniczy w leczeniu świeżych zawałów.

Oś pędu ananasa jadalnego, pozostała po obcięciu owocu, stanowi surowiec, z którego otrzymuje się liczne preparaty przeciwko otyłości. Główne jego składniki czynne to bromelia oraz błonnik, którego włókna pęcznieją w p.pokarmowym, powodując wypełnienie i uczucie sytości. Preparaty otrzymywane z ananasa nie powinny być stosowane podczas ciąży.

Preparaty:

Ananas

Ananas Naturkaps

2. Karnityna (Levocarnitine, wit.B7)

Odgrywa istotną rolę w utlenianiu kwasów tłuszczowych. Umożliwia ich transport przez błonę mitochondrialną, co stanowi wstępny etap wytwarzania energii w organizmie. Wpływa również na utrzymanie właściwego stężenia potasu w komórkach mięśni szkieletowych i serca. Wskazania: stosowana jako metabolicum w leczeniu pierwotnych wtórnych niedoborów karnityny. Stanowi częsty skł. preparatów dietetycznych, stosowanych wspomagająco w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.

Preparaty:

Naturkaps L- karnityna 3 Active

Super FAT Burner

3. Dziwidło dzwonkowate (Amorphophallus companulatus)

Bylina z rodziny Araceae. Ze względu na zawrtość małokalorycznej i bogatej w błonnik substancji polisacharydowej o właściwościach żelatyny (glukomannan), znalazła zastosowanie w dietetyce. Subst. ta redukuje masę ciała i zmniejsza poziom cholesterolu

4. Garcinia cambogia

Zawiera aktyny kwas hydroksycytrynowy (HCA) stosowany jako metabolicum.

Preparaty:

Forever Garcinia

FAT Stopper

Naturkaps L- karnityna 3 Active

5. Preparaty z chromem- zmniejsza apetyt na słodycze

6. Preparaty z chitozanem- zmniejsza wchłanianie tłuszczy

22. cukrzyca - cały referat (bo komuś się nie chciało poświęcić 15minut...), to co na czerwono ważne

Fitoterapia cukrzycy.

Fototerapia w cukrzycy

Jednym ze sposobów wspomagania leczenia cukrzycy jest stosowanie preparatów roślinnych. Wykazano, że niektóre rośliny mają właściwości hipoglikemizujące. Za te właściwości odpowiadają związki czynne, zwane glukokininami. Glukokininy hamują wytwarzanie lub zaburzają funkcję glukagonu. Konsekwencją jest zmniejszenie poziomu glukozy we krwi. Do najważniejszych krajowych surowców roślinnych o działaniu hipoglikemicznym należą:

• liść borówki czernicy

• owocnia fasoli zwyczajnej

• ziele rutwicy lekarskiej

• kłącze perzu właściwego

• liść i korzeń pokrzywy zwyczajnej

• znamiona kukurydzy

• korzeń cykorii podróżnika

Działanie hipoglikemizujące tych surowców jest zbyt małe aby mogły konkurować z insuliną czy doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Znaczenie praktyczne ogranicza się do ich stosowania przeważnie w mieszankach ziołowych, w stanie przedcukrzycowym, w cukrzycy utajonej, we wczesnym okresie cukrzycy typu II oraz pomocniczo w cukrzycy leczonej doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Surowce i substancje o właściwościach przeciwcukrzycowych

Czerwone drewno sandałowe ( Lignum Santali rubrum) Pterocarpus santalinusRodz. Fabaceae, Liść miłorzębu (Gonkgo Folium)Miłorząb japoński (Ginkgo biloba), Korzeń tarczycy bajkalskiej ( Radix Scutellariae)Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis)Rodz. Lamiaceae, GurmarGymnema sylvestrisZiele z rodziny Asclepiadaceae, Przepękla (balsamka) ogórkowata (Momordica charant iRodz.Cucurbitaceae, Guar, Aloes drzewiasty (Aloe arborescens)Aloes uzbrojony, kolczasty ( Aloe ferox)Aloes zwyczajny, prawdziwy, barbadoski (Aloe vera, Aloe barbadensis)Rodz. Asphodelaceae, Znamię kukurydzy wraz ze słupkiem (Stigma Maydis)Kukurydza zwyczajna (Zea mays)Rodz. Poaceae

Bulwa słonecznika bulwiastego (Helianti tuberosi tuber)

Topinambur (słonecznik bulwiasty)

(Helianthus tuberosus)

Rodz. Asteraceae

Bulwy topinambura zawierają fruktozę, sacharozę, maltozę, celulozę, pektyny, inulinę(prebiotyk), fruktooligosacharydy, Wit. C i D1.

Dzięki zawartości inuliny normalizuje glikemię. Surowiec zwiększa poposiłkowy wzrost poziomu cukru we krwi i usprawnia metabolizm tłuszczów. Jest to też roślina spożywcza i przemysłowa ( służy m.in. Do produkcji słodzików dla cukrzyków).

Preparat :Topinulin - tabletki., środek dietetyczny dający uczucie sytości.

Liście borówki czernicy ( Folium Myrtilli)

Owoce czernicy, czarne jagody ( Fructus Myrtilli)

Borówka czarna, czernica, czarna jagoda ( Vaccinium myrtillus)

Rodz. Ericaceae

Liście czarnej jagody zawierają: garbniki katechinowe, procyjanidy, flawonoidy (poch. kwercetyny i kemferolu), związki triterpenowe, kwasy oleanolowy, ursolowy, beta-amyrynę, sole chromu, fenolokwasy (chinowy, kawowy, salicylowy), neomyrtylina tzw. glukokinina.

Surowiec obniża poziom trójglicerydów i cholesterolu, zmniejsza stężenie glukozy we krwi.

Surowiec stosuje się pomocniczo w leczeniu początkowych stadiów cukrzycy typu II u osób starszych. W wysokich dawkach lub w długotrwałych kuracjach może wywołać objawy zatrucia. W związku z tym nie jest stosowany pojedynczo ale w mieszankach najczęściej ze strąkami fasoli.

Owoce czernicy zawierają kompleks antocyjanozydów. Są wykorzystywane w cukrzycy i w geriatrii, głównie w profilaktyce powikłań cukrzycowych oraz w leczeniu chorób siatkówki ( retinopatie i osłabienia wzroku szczególnie w cukrzycy i u osób w podeszłym wieku). Preparaty oftalmologiczne z owoców czarnych jagód : Bilberin - kapsułki, Biovision - kapsułki, Klarin- tabletki, Klarin Aktiv z luteiną - tabletki, Difrarel 100 - tabletki, Difrarel E - tabletki, Prowzrok - kapsułki, Oculobon- kapsułki, Strix - tabletki.

Ziele rutwicy (Herba Galegae)

Rutwica lekarska ( Galega officinalis)

Rodz. Fabaceae

Surowiec zawiera pochodne guanidyny ( galeginę i hydroksyl-4-galeginę) zaliczane do glukokinin, oraz garbniki i glikozydy flawonowe, a także sole chromu. Reguluje funkcje kory nadnerczy, a także powoduje niewielkie obniżenie poziomu cukru we krwi. Stosowana w cukrzycy insulinozależnej.

Surowiec wchodzi w skład mieszanek ziołowych: Diabetosan, Diabetina, Diabetovar, Diabeto-vit, Diabetex, Diabetogran (granulat), Diabetosol (płyn).

Owocnia fasoli zwykłej, strąki fasoli (Pericarpium Phaseoli,Fructus Phaseoli sine semeni)

Fasola zwykla ( Phaseolus vulgaris)

Rodz. Fabaceae

Surowiec zawiera glikoproteiny, aminokwasy(arginina), cholinę, alantoinę, kwasy alifatyczne i traumatynowy, kwasy fenolowe, flawonoidy, sole chromu.

Wyciągi z owocni działają moczopędnie i obniżają stężenie glukozy we krwi. Działanie przeciwcukrzycowe surowca uwarunkowane jest dzialaniem chromu, kwasu krzemowego i argininy.

Kłącze perzu (Rhizoma Agropyri)

Perz właściwy (Agropyron repens)

Rodz. Poaceae

Surowiec zawiera polifruktany (trytycyna), mannitol, związki śluzowe i mineralne.

Stosowany jako środek dietetyczny dla cukrzyków. Działa moczopędnie ułatwiając usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Obniża poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi. Stanowi bardzo częsty składnik mieszanek ziołowych o działaniu przeciwmiażdżycowym.

Korzeń i liść pokrzywy ( Radix et Folium Urticae)

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)

Rodz. Urticaceae

Substancje zawarte w tym surowcu mają znaczenie w terapii przerostu gruczołu krokowego ( beta- sitosterol). Zarówno liść pokrzywy jak i korzeń są dobrymi inhibitorami alfa- glukozydazy (substancja odpowiedzialna za to działanie nie została jeszcze zidentyfikowana).

Oba surowce wykorzystuje się w początkowych stadiach cukrzycy typu II. Stanowią częsty składnik mieszanek ziołowych przeciwcukrzycowych - Diabetosan, Diabetex.

Owoc aronii ( Frictus Aroniae)

Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa)

Rodz. Rosaceae

Owoc aronii zawiera antocyjany, garbniki, fenolokwasy, flawonoidy, procyjanidyny, pektyny, wit.C i sole mineralne. Sok z aronii stosuje się w miażdżycy i w nadciśnieniu tętniczym. Odwar z suchych owoców - w cukrzycy.

Preparaty: Fructus Aroniae (zioła i torebki ekspresowe), Bioaron C - syrop

Preparaty stosowane w fitoterapii cukrzycy:

Diabetex-fix - mieszanka ziołowa: ziele rutwicy, owocnia fasoli, kłącze perzu, ziele pokrzywy, ziele dziurawca, ziele mniszka. (obniżają stężenie cukru we krwi).

Stosowany w lżejszych i średnich postaciach cukrzycy.

Diabetosan -fix - mieszanka ziołowa: owocnia fasoli, ziele rutwicy, korzeń cykorii, ziele pokrzywy, (stosowana w leczeniu i zapobieganiu cukrzycy utajonej, we wczesnym okresie cukrzycy typu II oraz pomocniczo w cukrzycy leczonej innymi lekami przeciwcukrzycowymi).

Diabetofort- płyn do picia: wyciąg płynny z : owocni fasoli, liści brzozy, kłącza perzu, liścia jeżyny, owoce róży ( pomocniczo w leczeniu cukrzycy typu II)

Diabetogran- granulat składniki - ziele rutwicy lekarskiej, naowocnia fasoli zwykłej, ziele pokrzywy, korzeń cykorii, korzeń omanu wielkiego, liść szałwii, ziele i korzeń mniszka wykazują działanie obniżające poziom cukru we krwi.

Diabetosol- płyn do picia rodukt stanowi wyciąg wodno - etanolowy (1:5) ze strąków fasoli (60%), korzenia mniszka (20%), korzenia podróżnika (10%) i liścia borówki brusznicy (10%)

Trimline - kapsułki

Inozytol, Akarboza - monopreparaty zawierające cukry i alkohole cukrowe

Preparaty wielowitaminowe i odżywcze:

Likopen + Witaminy Naturkaps - kapsułki, Multi-Tabs Active - tabletki

Milti-Tabs Herboral- tabletki

Zalecane również:

morwa biała- (Morus alba L.) Liście morwy białej wykazują właściwości lecznicze. Działają stabilizująco na poziom cukru we krwi, ograniczając jego przyswajanie przez organizm, dlatego mogą być polecane pomocniczo w cukrzycy typu 2 oraz przy odchudzaniu. Owoce są jadalne Humavit Morwa biała

cynamonowiec (Cinnamomum Scheffer) Dialevel^® jest opracowaną przez specjalistów kombinacją aktywnych substancji, wspomagających utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi. zawiera kwas alfa liponowy, fosforan diwapniowy (nośnik), celuloza mikrokrystaliczna (subst. wypełniająca), Cinnamomum cassia sproszkowany wyciąg, chrom (z drożdży), karboksymetyloceluloza, hydroksypropylometyloceluloza (zagęstniki), kwas stearynowy (nośnik), tlenki żelaza (barwnik), dwutlenek krzemu, stearynian magnezu (subst. przeciwzbrylające).

ROŚLINNE ANTYOKSYDANTY FENOLOWE W PROFILAKTYCE I TERAPII CHORÓB MIAŻDŻYCOWO-ZATOROWYCH

P/miażdżycowo działają surowce o działaniu antyoksydacyjnym, do których zaliczamy:

• flawonoidy,

• garbniki,

• fenolokwasy,

• antocyjany i procyjanidyny,

• rezweratrol (3,5,4-trihydroksystilben),

• witamina C,

• tokoferole,

• tokotrienole,

• karotenoidy (β-karoten)

Mechanizm ich działania ochronnego na system krążenia orga­nizmu:

• hamują w znacznym stopniu procesy aktywacji płytek

• regulują metabolizm lipoprotein i lipidów

• oddziałują bardzo silnie na układ immunologiczny czło­wieka

Związki fenolowe - silne antyoksydanty, zmiatacze wolnych rodników, inten­sywnie oddziałują na 2 szlaki metaboliczne indukujące proces agregacyjny płytek:

1. szlak ADP

2. szlak kwasu arachidonowego - (silniejszy niż aspiryna) - blokując COX-1, zmniejszają ilość AA produkowaną przez organizm. W ten sam sposób oddzia­łują inhibująco na drugą formę cyklooksygenazy - COX-2 oraz na lipooksygenazę 12-LOX

Przykłady:

• flawonole i biflawonoidy - w liściach miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba),

• barwniki antocyjanowe i procyjanidynowe - w zwiększonych ilościach w czerwonym winie (z ciemnych winogron), pestkach winogron i w owocach aronii (Aronia melanocarpd),

• procyjanidyny z kwiatów i owoców głogu (Crataegus sp.), owoców czarnej po­rzeczki, jagody (borówki) i inne.

• flawonoidy oraz katechina i jej pochodne (epi-gallokatechiny) - zielona herbata (Camellia sinensis), także niektóre surowce zawierające oligomery i polimery katechinowe, np. z rodzaju Potentilla (Potentilla tormentilla, Potentilla alba), z rzepiku pospolitego (Agrimonia eupatoria) lub z wiązówki błotnej (Filipendula ulmaria).

• związki fenolowe również występowały w kłączu imbiru (Zingiber officinale)

Roślinne leki p/miażdżycowe - działanie:

1. zahamowanie wchłaniania cholesterolu z jelit (tak działają żywice jonowymienne i fitosterole);

2. zahamowanie syntezy cholesterolu w wą­trobie (np. statyny) i wchłaniania zwrot­nego w jelitach

Enzym ACAT (cholesterolo-acylo-transferaza)

• katalizuje powsta­wanie

• estrów cholesterolowych

• acetylo-koenzymu A

• odgrywa kluczową rolę

• we wchłanianiu jelitowym choleste­rolu

• produkcji lipoprotein w wątrobie

W miażdżycy jego aktywność jest zwiększona, a estry cholesterolowe są magazynowane w postaci kropelek tłuszczu w makrofagach wytwarzanie blaszki miażdżycowej w tętnicach.

Główny cel profilaktyki i leczenia hipercholesterolemii oraz arteriosklerozy - stosowanie inhibitorów ACAT:

• występują w żeń-szeniu (Panax ginseng), który od dawna ma opinię bardzo do­brego środka ziołowego, hamującego postęp miażdżycy. Dobrymi inhibitora­mi ACAT okazały się w tym surowcu związki poliacetylenowe: panaksynol, panaksydol, panaksydiol i panaksytriol;

3. zwiększenie rozpadu miażdżycorodnych lipoprotein VLDL i LDL (np. fibraty);

4. zahamowanie syntezy bogatych w chole­sterol frakcji lipoprotein VLDL (inhibi­tory ACAT);

5. hamowanie agregacji płytek krwi (np. aspiryna)

Roślinne antisclerotica (antiatheromatica) i metabolica

• Liść/ziele karczocha - Folium/Herba Cynarae (Cynarae folium, herba);

Działanie: Surowiec i preparaty działają żółciotwórczo, żółciopędnie (cholagogum et cholereticum), odtruwająco i regenerująco na miąższ wątroby i woreczek żółciowy, zmniejszają zawartość cholesterolu i wol­nych triglicerydów we krwi, zapobiegają miażdżycy tętnic;

Główna substancja czynna - cynaryna;

Preparaty: Cynacholin, Cynarex, Sylicynar, Nalewka z karczochów, mieszanki ziołowe (Arteflos, Fito-Mix 17-ziola przeciwmiażdżycowe Sklerosan)

• Cebula czosnku, czosnek Bulbus Allii sativi (Alli sativi bulbus)

Działanie: silnie przeciwbakteryjnie na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne (allicyna), przeciwgrzybiczo (ajoen - hamuje LOX), przeciwrobaczo, a nawet przeciwwirusowo, profilaktycznie w schorzeniach serca i układu krąże­nia decydującą rolę odgrywa, obok zmniejsze­nia poziomu cholesterolu i obniżenia ciśnie­nia krwi, również poprawa przepływu krwi oraz związanego z tym krążenia obwodowe­go, działanie antyoksydacyjne i przeciwwolnorodnikowe

Preparaty: AIiovital-Forte , Allitol, Alliofil, Bio-Garlic, Czosnek Forte, Garlic-Oil, Hi-Garlic Perles, Kwai, Naturkaps Czosnek, Tabletki z czosnku

• dużą rolę odgrywają rośliny ole­iste, np.

• nasiona dyni, soi, słonecznika,

• owo­ce oliwki,

• kiełki kukurydzy,

• oleje jadalne, ob­fitujące w NNKT

• oleje lecznicze (biooleje), zawierające kwas γ-linolenowy (GLA):

• olej wiesiołkowy (Oleum Oenotherae)

• olej z ogórecznika lekarskiego (Oleum Boraginis),

• surowce obfitujące w β-sitosterol i sterole roślinne (znajdujące się w niezmydlającej frakcji olejów roślinnych)

• niektóre oleje rybie (Oleum piscium), obfitujące w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA, DHA).

Inne preparaty stosowane w hipercholesterolemii i hiperlipidemii:

• Borage Oil - olej z nasienia ogórecznika lekarskiego i witamina E;

• Boragoglandyna 100 - mieszanina oleju z ogó­recznika i oleju słonecznikowego;

• Cod Liver Oil - tran z dorsza,

• CRP (Puritan's Pride) - łupiny z nasion babki płesznika, β-sitosterol, olej ry­bi, otręby owsiane, witaminę A, poza tym witaminy B₁, B₂, B₆, B_l2, wita­minę C, witaminę D₃, witaminę E, niacynę, kwas foliowy, i inne;

• Klosterfrau Aktiv - olejowy macerat z czosnku (1:1), macerat z dziurawca w oleju z kiełków pszenicy (1:4), retinol, octan α-tokoferolu i lecytynę;

• Vitole CS - nasiona czarnuszki (Nigella sativa)

• Oeparol - olej z nasion wiesiołka dwuletniego

• Pumpkin Seed Oil (Bio Oil) - olej z nasienia dyni (Cucurbita pepo)

• Soyaprotect - wyciąg suchy z soi

• Pycnogenol - ekstrakt z kory sosny nad­morskiej (Pinus maritima)

• Zioła przeciwmiażdżycowe Sklerosan - ziela karczochów, nasiona lnu, kwiatostan głogu, owoc głogu, ziele krwawnika i owoc kminku

ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA

to co na czerwono ważne:

Zaburzenia miesiączkowania obejmują:

-brak miesiączki

-skąpe miesiączki

-bardzo obfite miesiączki

-bolesne miesiączki

-zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

-owoc niepokalanka pospolitego (Vitex Agnus castus) z rodziny Jasnotowate (Lamiaceae)

-owoc niepokalanka pieprzowego (Agni casti fructus) z rodziny Werbenowate (Verbenaceae)- ma też działanie estrogenne-preparaty: Agnusol, Agufem, Castagnus

Zawiera glikozydy irydoidowe, flawonoidy, bicykliczne diterpeny pochodne labdanu i klerodanu o aktywności dopaminergicznej, olejek eteryczny z triterpeny, seskwiterpeny. Ekstrakty z niepokalanka, oprócz wspomnianego już działania dopaminergicznego, są także inhibitorami prolaktyny, a to właśnie zwiększone wydzielanie prolaktyny jest często przyczyną nieregularnych miesiączek i PMS.

Preparatów niepokalanka nie należy stosować w ciąży i w okresie laktacji.

- ziele krwawnika (Herba Millefolii) z rodziny Astrowate= Złożone (Asteraceae)

- kłącza pluskwicy groniastej (Rhizoma Cimicifugae racemosae) z rodziny Jaskrowate (Ranunculaceae) - stosowana też w menopauzie

Stany zapalne pochwy

-nasiadówki z substancji garbnikowych- działanie ściągające i przeciwbakteryjne:

• Z kory dębowej (Cortex Quercus) z rodziny Bukowate (Fagaceae)

• Z kłącza pięciornika kurze ziele (Rhizoma Tormantillae) z rodziny Różowate (Rosaceae)

-kwiat nagietka lekarskiego (Flos Calendule) z rodziny Astrowate (Asteraceae)- działanie przeciwzapalne

Calendulin (tabletki dopochwowe)

-koszyczek rumianku pospolitego (Anthodium Chamomillae) z rodziny Asteraceae

Azucalen (zawiera alkoholowy wyciąg z nagietka i rumianku)

-kwiat jasnoty białej (Flos Lamii albi) z rodziny Jasnotowate (Lamiaceae)

-propolis, np. czopki propolisowe dopochwowe

preparaty stosowane w stanach zapalnych pochwy: Vagoflos, Vagolavit, Vagosan, Vaginol

Skąpe i bolesne miesiączkowanie

Działanie pobudzające miesiączkowanie(emenagogum) wykazuje ziele krwawnika (Herba Mellifolii).

W przypadku bolesnego miesiączkowania stosujemy doustnie: środki poprawiające krążenie, tj. czarną porzeczkę, oczar wirginijski, miłorząb dwuklapowy, liście winorośli właściwej, olejek z wiesiołka dwuletniego lub ogórecznika lekarskiego.

Stosujemy też środki przeciwbólowe, tj. estragon(olejek eteryczny), imbir lekarski, odwar z kory kaliny, kwiat nagietka lekarskiego, melisę lekarską, liście maliny właściwej

Preparaty z krwawnikiem: Vaginol, Succus Millefolii, Salviasept (antyseptyczny), Abdomilon (płyn), Feminosan

Brak miesiączki

- przede wszystkim napar z bylicy pospolitej (Artemisia vulgaris).

Nadmierne krwawienie miesiączkowe

- Kora kaliny koralowej (Cortex Viburni opuli) z rodziny Przewiertniowatych (Caprifoliaceae)- działanie przeciwskurczowe i przeciwkrwotoczne, obniża napięcie mięśni gładkich macicy, znosi uczucie bólu, działanie przeciwkrwotoczne na narządy rodne.

- Kwiat i ziele jasnoty białej (Flos Lamii albi, Herba Lamii albi) z rodziny Jasnowatych(Lamiaceae).

- Ziele tasznika (Herba Bursae pastoris) z rodziny Kapustowatych ( Brassicaceae)- działanie przeciwkrwotoczne.

- Ziele przymiotna kanadyjskiego (Herba Erigeronis) z rodziny Astrowatych (Asteraceae). Działają krwiotamująco (haemostaticum)- działanie krwiotamujące (głównie wyciągi wodne zawierające garbniki), oraz przeciwagregacyjnie (wyciągi z czynna frakcją polisacharydów), oraz zwiększaja elastyczność naczyń włosowatych

- Ziele rdestu ostrogorzkiego (Herba Polygoni hydropiperis) z rodziny Rdestowatych (Polygonaceae). Wyciągi alkoholowe ze świeżego ziela mają działanie przeciwkrwotoczne, zwiększają krzepliwość krwi. Wyciągi wodne natomiast działają głównie ściągająco

LEKI STOSOWANE W PRZEROŚCIE GRUCZOŁU KROKOWEGO

Śliwa afrykańska - Pygeum africanum

Surowiec: kora śliwy afrykańskiej - Cortex Pygei africani

Substancje czynne:

fitosterole - działanie przeciwzapalne

triterpeny pentacykliczne - właściwości przeciwobrzękowe

kwas ferulowy - hamuje kumulacje cholesterolu w prostacie.

Działanie:

ogranicza rozwój łagodnego przerostu gruczołu krokowego,zwiększa wydzielanie androgenów przez korę nadnerczy, przywraca czynności wydzielnicze prostaty i nabłonka opuszkowo-cewkowego. Ma też działanie antymutagenne i antykancerogenne.

Preparaty: Poldanen , Tadenen

Palma Sabalowa - Sabal regens

Surowiec: owoc palmy sabalowej - Fructus Sabal - bocznia pilkowana = Selenae

reventis Fructus

Substancje czynne: polisacharydy, sterole, flawonoidy, olej tłusty, linearne alkany oraz alkohole alifatyczne - działają pzreciwobrzękowo i przeciwzapalnie. Frakcja lipofilna działa antyandrogenowo i antyestrogenowo, a frakcja polisacharydowa - immunostymulująco.

Dzialanie: ułatwia oddawanie moczu oraz zmniejsza ilość moczu zalegającego w pęcherzu.

Preparaty: Bioprost Fitoprost Permixon Prostaforce Prostamol,P rostamol Uno, Prostaplant

Sereno-Ratiopharm, -uno Estrogen, -uno , Prostafort

Pokrzywa zwyczajna - Urtex dioica

Pokrzywa żegawka - Urtica urens

Surowiec: korzeń pokrzywy -Radix Urticae

Substancje czynne: zespół związków o charakterze lipidów i steroli, lecytynę, lignany oraz sole mineralne.

Działanie:

Pektyny mają właściwości immunomodulujące i przeciwzapalne

Lektyny hamują wiązanie epidermalnego czynnika wzrostu do receptora EGF.

Preparaty: Prostaherb N Prostalizyna Urtix

Dynia zwyczajna - Cucarbita pepo

Surowce: Nasiona dyni - Seman Cucurbitae, Olej z nasion dyni - Oleum

Cucurbitae Peponis

Substancje czynne: kukurbitacyny, fitosterole, fityny, olej tłusty, a także sole mineralne, białka węglowodany, pektyny oraz witaminy B1,B2, C, P oraz tokoferole

Dzialanie: zwiększają ilość wydalanego moczu oraz działają przeciwzapalnie W przeroście gruczołu krokowego nasiona łagodzą dolegliwości, nie wpływają przy tym na wielkość gruczołu.

Stosowane nasiona lub preparaty: Peposterol Prostatex Prostogal Pumpkin Seed Oil

Surowiec: Znamiona kukurydzy - Maydis stigma

Surowiec: Epilobii parviflori herba - ziele wierzbownicy drobnokwiatowej

20

---