Materiały z mikrobiologii	10 listopada 2007
Znajduje się tutaj przepisany zeszyt studenta na drogę elektroniczną, mam nadzieje że włożony trud pracy nie pójdzie na marne, dziękuje mojemu koledze który mieszka pode mną za dostarczenie giełdy ( dr Longer)		Mikrobiologia ogólna

Bakteria niewidoczny gołym okiem drobnoustrój, niekiedy chorobotwórczy.

Pierwsze bakterie zostały zaobserwowane przez Antona von Leeuwehoeka w 1676r. Nazwa Bakteria została wprowadzona później przez Christiana w 1828r., od greckiego słowa bakterion (laseczka), zdrobnienie od bacteria ( laska).

Podłoże mikrobiologiczne (pożywka mikrobiologiczna)- jest mieszanką odpowiednio dobranych składników tworzących środowisko, w którym szybko i charakterystycznie wzrastają posiane na nie drobnoustroje.

Podłoża bakteriologiczne:

• naturalne (nieznany skład chemiczny np.: mleko, krew, mocz) i syntetyczne ( dokładnie znany skład chemiczny)

• Płynne, półpłynne, stałe

• Proste- do hodowli drobnoustrojów niewybrednych

• Wzbogacone (agar z krwią) do hodowli drobnoustrojów o wysokich wymaganiach odżywczych

• Wybiórczo namnażające - są to podłoża z dodatkiem takich substancji, które umożliwiają wzrost tylko pewnych określonych gatunków bakterii czy grzybów a jednocześnie hamują wzrost innych gatunków

• Różnicujące- zawiera substrat indentyfikacyjny, używane do badania metabolizmu bakterii

• Transportowe

• Diagnostyczno-transportowe

Komórka bakteryjna wchłania całą powierzchnią składniki pokarmowe wraz z otaczającego środowiska.

Oligotrofy- pobierają pokarm wodny wbrew gradientowi stężeń.

Zapotrzebowanie odżywcze komórki bakteryjnej odpowiada jej składowi chemicznemu:

- woda 80-90%

- węgiel 50% suchej masy

- azot 14%

-wodór 8%

-fosfor 3%

-siarka, potas, sód 1%

- wapń magnez, chlor 0,5%

Składniki pokarmowe są przez komórki wykorzystywane jako materiał budulcowy w czasie wzrostu i rozmnażania się jako źródło energii.

Prototrofy=drobnoustroje niewybredne zadawalają się prostymi organicznymi składnikami

Auksotrofy-drobnoustroje wybredne dodatkowo wymagają witamin aminokwasów lub substancji wzrostowych

Chemolitotrofy-jako źródła węgla wykorzystują związki organiczne

Zasady diagnostyki mikrobiologicznej :

1. Właściwe pobranie materiału i dokładne wypełnienie skierowania do laboratorium

2. Wstępna ocena- barwione preparaty mikroskopowe

3. Hodowla

4. Identyfikacja- cechy fenotypowe; określenie cech biochemicznych; określenie swoistych antygenów

5. Określenie wrażliwości bakterii na leki ( antybiogram)- metody podane poniżej

6. Diagnostyka serologiczna- stosuje się przy zakażeniu bakteriami których hodowla jest niemożliwa

7. Metody molekularne- analiza stuk tiry i właściwości kw. Nukleinowych

Wzrost na podłożu płynnym

• Powierzchniowy- kożuszek lub błonka; bakterie tlenowe

• Osad na dnie probówki- bakterie beztlenowe

• Jednolite zmętnieni- bakterie względnie beztlenowe

Hodowla- to bakterie rosnące na podłozu stałym lub płynnym:

• Hodowla mieszana- w skład jej wchodzą drobnoustroje różnych gatunków

• Hodowla czysta- wywodzi się z jednej komórki bakteryjnej lub formy przetrwalnikowej

Metody otrzymywania hodowli:

• Bezpośrednie- mikromanipulator

• Pośrednie

Czystość hodowli można potwierdzić np. wykonanie preparatu barwionego z wyizolowanej kolonii

Sposób hodowli grzybów

• Podłoża płynne i stałe: Saburaduca, Czapka, agar z brzeczką

• Mikrohodowle- zakłada się je na szkiełkach podstawowych powleczonych cięką warstwą agaru, oceniane są w mikroskopie z ciemnym polem widzenia, umożliwiają różnicowanie faz rozwoju grzyba

Czas trwania hodowli 2-3 dni drożdżaki i pleśniaki; grzyby dimorficzne, dermatofity 3 tygodnie lub dłużej

Metody namnażania wirusów

Wirusy namnażają się na żywych komórkach:

• Zwierzęta laboratoryjne

• Zarodki kurze

• Hodowle tkankowe: hodowle pierwotne; linie komórkowe diploidalne; ustalone linie komórkowe

• Płyny odżywcze stosowane w hodowlach

Metody oznaczania liczby drobnoustrojów :

• Bezpośrednie : bezpośrednie liczenie bakterii w preparacie mikroskopowym, oznaczanie liczby komórek w hemocytometrze Thoma lub Burketa; metoda filtrów membranowych

• Pośrednie: metoda posiewu powierzchniowego, metoda posiewu głębinowego (płytek lanych); metoda nefelometryczna (skala McFarlana); metoda spektrofotometryczna

Co jest niezbędne do wzrostu bakterii na pożywce:

• Odpowiednia wartość pożywki: pierwiastki biogenne (C,O,H,P,N,S) i mikroelementy, składniki organiczne i nieorganiczne

• pH acidofile opt <5,0 neutrofile 5,0<opt<9,0, alkalofilne opt > 8.0

• ciśnienie osmotyczne izotoniczne

• wilgotność

• temperature

• pożywka musi być przejrzysta i jałowa

• 
  środowisko gazowe

Fazy wzrostu bakterii:

• faza przygotowawcza

• faza logarytmicznego wzrostu

• faza równowagi

• faza zamierania

Krzywa wzrostu bakterii- wykres przedstawiający liczbe komórek bakteryjnych w hodowli w zależności od czasu jej rozwoju

Hodowle stacjonarne

Hodowle ciągłe- bakterie utrzymywane są w fazie logarytmicznego wzrostu

Wzrost na podłożu stałym

Kolonia bakteryjna- widoczne makroskopowo na powierzchni lub w głębi pożywki stałej skupienia bakterii wyrosłe z jednej komórki lub jednej jednostki wzrostowej:

• wielkość

• kształt

• brzeg

• przekrój

• powierzchnia

• przejrzystość

• barwa

• stosunek do podłoża i zmiany podłoża wokół bakterii

• konsystencja

• zawieszalnośc

Antyseptyka sposób postępowania mający na celu niszczenie drobnoustroje w Ranach, Na błonie śluzowej I na skórze za pomocą antyseptyków w odpowiednich stężeniach.

ANTYSEPTYKI to związki Chemiczne o charakterze trucizn. Zabijace Lub hamujące Wzrost drobnoustrojów np. kwas borny. Woda utleniona, nadmanganian potasu, chloramina.

ASEPTYKA - sposób postępowania mający na celu niedopuszczenie do zakażenia miejsc, Płynów lub jałowych przedmiotów.

DEZYNFEKCJA= ODKAŻANIE zespół czynności maj4cy na celu zniszczenie Wegetatywnych form drobnoustrojów chorobotwórczych. Znajdujących się poza organizmem żywiciela.

SANITYZACJA czynność polegająca na zmniejszeniu Liczby drobnoustrojów Określonym środowisku do tzw. bezpiecznego poziomu np. wietrzenie, mycie, odkurzanie.

STERYLIZACJA= WYJALAWIANIE Zespół czynności fizycznych. Fizykochemicznych lub mechanicznych prowadzących do całkowitego zniszczenia lub usunięcia wegetatywnych i przetrwalnikowych form drobnoustroje znajdujących się w określonym, materiale płynie lub miejscu.

Proces zabicia w 100% nazywamy sterylizacją!

Pasteryzacja jednorazowe podgrzanie płynów do temp 62 °C przez 30 minut a następnie szybkie schłodzenie. W warunkach przemysłowych stosuję się tzw. szybką pasteryzacje podgrzewa się do temp 72 ° C przez 15 s. Proces ten niszczy tylko formy wegetatywne bakterii.

Tyndalizacja- jest to pasteryzacja dokonywana przez 3 kolejne dni, jeden raz dzienne. Ma na celu zniszczenie zarówno form przetrwalnikowych jak i wegetatywnych.

Wyjaławianie:

1. Metody fizyczne:

• Opalanie- np. wyjaławianie ez

• Wyjaławianie w suchym powietrzu - przeprowadza się w sterylizatorach w temp. Od 160 do 200 °C, tą metodą wyjaławia się różne metale i szkło ( ale bez gum)

• Wyjaławianie parą wodną pod zwiększonym ciśnieniem- przeprowadza się w autoklawach w temp 121 °C przez 15 minut lub w temp 132 °C przez 5 minut, metodą tą można wyjałowić wszystkie materiały medyczne wytrzymujące temp. 140 °C

• -wyjaławianie w bieżącej parze wodnej aparat Kocha, metoda ta służy do wyjaławiania pożywek materiałów gumowych szkła laboratoryjnego w temperaturze 100 stopni, czas wyjaławiania wynosi 15-30 minut, giną tylko formy wegetatywne

• -wyjaławianie promieniami UV- promienie UV mają działanie bakteriobójcze (uszkadzające kwasy nukleinowe w komórce drobnoustroju), najsilniej działają promienie o długości fali około 2500A; odkażanie powietrza i powierzchni sprzętów w laboratoriach, salach operacyjnych.

Na skuteczność wyjaławiania promieniami UV ma wpływ: stopień zanieczyszczenia powietrza cząstkami mechanicznymi, długość fali promieni emitowanych przez lampę, czas napromieniowania, wilgotność powietrza, cechu indywidualne drobnoustroju.

• - wyjaławianie promieniami gamma i X- głęboko przenikają przez przedmioty i płyny niszczą DNA i RNA w komórkach bakteryjnych i wironach, wykorzystywane są głównie w przemyśle spożywczym do konserwacji konserw

• - wyjaławianie ultradźwiękami- dochodzi do mechanicznego uszkodzenia komórki bakteryjnej poprzez jej rozerwanie od wewnątrz.

2. Metody mechaniczne= filtracja- tę metodę stosuje się dla substancji, których nie można wyjałowić w inny sposób np.: witaminy, hormony, surowice odpornościowe, leki. Używa się filtrów posiadających pory różnych rozmiarów, zawsze jednak mniejsze od rozmiarów bakterii. Stosuje się filtry z ziemi okrzemkowej, azbestowe szklane i membranowe (obecnie stosowane najczęściej z estrów celulozy i nitrocelulozy).

ODKAŻANIE

Do środków chemiczny o działaniu odkażającym zaliczmy:

• Woda- zmienia ciśnienie osmotyczne, powoduje pęcznienie i rozpad komórek bakteryjnych; woda również mechanicznie usuwamy drobnoustroje (zmywanie).

• Kwasy i zasady zmieniają pH środowiska

• Sole matali ciężkich- mają powinowactwo do białek powodując ich denaturyzajcę; działanie do silnie działających bakteriobójczo należą sole rtęci i srebra

• Środki utleniające działają poprzez wydzielanie w środowisku wodnym wolnego tlenu atomowego, który utlenia i denaturuje protoplazmę lub poprzez denaturację białek

• Barwniki stosuję się najczęściej błękit metylowy i zieleń malachinową; można odkażać śluzówki rany uszkodzoną skórę lub dodawać do pożywek wybiórczych jako czynniki hamujące wzrost bakterii, działają głównie na G+ a mniejszym stopniu na G-

• Pochodne furanu- zakłócają cykl przemian oksydoredukcyjnych w komórce bakteryjnej: służą do odkażania śluzówek i ran

• Alkohole- denaturacja białek

• Fenole i krezole- niszczą formy wegetatywne bakterii i grzybów ich działanie polega na łączeniu się z elementami ściany komórkowej i z białkami komórki

• Formaldehyd- głownie stosowany w laboratoriach i prosektoriach

• Mydła- zmniejszają napięcia powierzchniowe

• Detergenty- łączą się z lipidami ściany komórkowej bakterii tworząc ścisłą warstwe wokół komórki, powoduje to zahamowanie przenikania składników odżywczych

• Gazy- stosuje się w celu zniszczenia drobnoustrojów w powietrzu i na powierzchni przedmiotów

Czynniki wpływające na skuteczność dezynfekcji

1. Użyty środek

2. Drobnoustrój - rodzaj

3. Środowisko- pH stopień zanieczyszczenia itp.

ANTYBIOTYK- to substancja przeciwbakteryjna pochodząca od organizmu żywego, pochodna chemiczna takiej substancji lub jej analog otrzymany syntetycznie. Substancje nie mające naturalnego analogu to chemioterapeutyki. W szerokim pojęciu antybiotykiem jest każdy lek przeciwbakteryjny.

Antybiotyk bakteriostatyczny- to lek pozbawiający bakterie zdolności do podziału, wtedy kiedy jego stężenie przekracza określoną wartość graniczną. Po obniżeniu stężenia bakterie odzyskują zdolnośc podziału.

Antybiotyk bakteriobójczy- to antybiotyk, który w określonym stężeniu i czasie zabija bakterie, czyli trwale pozbawia je zdolności do podziału ( mogą one zachować aktywność metaboliczną).

Antybiotyk wąsko widmowy- wykazuje aktywność tylko wobec bakterii G+, niekiedy dotyczy także bakterii G-

Antybiotyk szeroko widmowy- są aktywne wobec G+ jak i G-

Aktywność przeciwbakteryjną antybiotyku określamy oznaczając ich najmniejsze stężenie hamujące MIC w przypadku A. bakteriostatycznych, a w przypadku bakteriobójczych najmniejsze stężenie bakteriobójcze MBC.

Określenie wrażliwości na antybiotyki (antybiogram):

1. Metody jakościowe -określają stopień wrażliwości badanego drobnoustroju na antybiotyk: - metoda dyfuzyjno prążkowa- na podłoże stałe z posianym szczepem nakłada się krązki bibułowe nasączone badanym antybiotykiem; - metoda przeglądowa- na podłoża stałe lub płynne z określonymi stężeniami leków posiewa się badany szczep

2. Metody ilościowe:

- metoda rozcieńczeń na podłożu stałym

- metoda E-testów

Oznaczanie wrażliwości prądków kwasoodpornych:

• Metoda wskaźnikowa- ocena lekowrażliwości badanego szczepu w stosunku do szczepu wzorcowego

• Metoda absolutnych substancji -ocena wzrostu szczepu przy zastosowaniu stężenia substancji uznanych za zabójcze

• Metoda proporcji-ustalenie liczby osobników odpornych i wrażliwych na dany lek w populacji badanego szczepu

Wskazania do stosowania antybiotyku:

• Drobnoustrój został rozpoznany bakteriologicznie i wykazuje wrażliwość na dany antybiotyk

• Brak rozpoznania bakteriologicznego ale pacjent jest w ciężkim stanie klinicznym

• Brak rozpoznania bakteriologicznego ale rozpoznanie kliniczne pozwala sądzić że drobnoustrój jest wrażliwy na dany antybiotyk

• Podanie zapobiegawczo przed zabiegiem operacyjnym

Przeciwwskazanie do podania antybiotyku:

• Brak rozpoznania bakteriologicznego i brak stanu zagrożenia życia

• Zakażenie jest spowodowane drobnoustrojem wrażliwym na dany antybiotyk

• Współistniejące choroby

• Uczulenie na składnik antybiotyku

Ogólne zasady leczenia antybiotykami:

• Prawidłowe rozpoznanie kliniczne

• Rozpoznanie bakteriologiczne

• Odpowiedni wybór leku

• Ustalenie odpowiedniej dawki do podania i jej drogi

Objawy uboczne antybiotykoterapii:

• Miejscowe podrażneinie żył

• Nudności, wymioty biegunki

• Odczyn alergiczny i anafilaktyczny

• Zespół Hoigne- objawy od OUN w mechanizmie zatorowym

• Zespół Nikolau- zatory w kończynie dolnej

• Anemia, neutropenia, trombocytopenia

• Bezpośrednie działanie cytotoksyczne

• Zmiany patologiczne błon śluzowych w związku ze zniszczeniem flory fizjologicznej

• Nadważenia szczepami odpornymi

• Niedobór Wit B i K

Terapia celowana: wybór leku jest oparty na wynikach antybiogramu

Terapia empiryczna: wybór leku jest oparty na doświadczeniach empirycznych klinicysty

Wielkość bakterii w µm 0,5 do 5,

wielkość bakterii chorobotwórczych dla człowieka : 1-3 µm

Kształty komórek bakteryjnych:

• Kulisty- tzw. ziarniaki

• Cylindryczny- laseczki, pałeczki, maczugowce, wrzecionowate

• Spiralny- krętki, przecinkowce, śrubowce .

Pleomorfizm- wielkość i kształt komórek bakteryjnych mogą ulec zmianie w zależności od warunków środowiska

Budowa komórki bakteryjnej:

Elementy stałe:

• Ściana komórkowa

• Błona cytoplazmatyczna

• Cytoplazma

• Nukleoid

Elementy zmienne:

• Rzęski

• Fimbrie

• Otoczki

• Przetrwalniki

• Wtręty ciałek zapasowych

Ściana komórkowa:

• Gruba sztywna, poł. na zew bł. Cytoplazmatycznej

• Główny składnik ściany komórkowej to peptydoglikan-mureina

• Ma znaczenia w procesach podziału komórkowego

• 
  Pa receptory dla bakteriofagów i bakteriocyn

Cytoplazma:

• Nukleoid- chromosom bakteryjny

• Plazmidy- pozachromosomowe składniki genetyczne

• Rybosomy- ośrodki zyntezy białek

• Ziarnistości zapasowe

• Tylkaloidy/chromatofory

Otoczka- najbardziej zewnętrzna warstwa w komurce bakteryjnej, jest zbudowana z wielocukru otacającego sciśle otaczającego komórke. Chroni bakterie prze wysychaniem, fagocytozą, uczestniczy w adchezji.

Glikokaliks- wielocukier tworzący luźną warstwe włukienek w komórce, uczestniczy w reakcji przylegania.

Przetrwalnik-Endospora- jest to komórka spoczynkowa odporna na czynniki chemiczne wysuszenie, temperaturę,.

Rzęski, wici- organelum ruchu, występuje u wszystkich bakterii spiralnychi u około połwy znanych pałeczek i laseczek, nie barwią się rutynowo.

Fimbrie- są to sztywne wypustki białkowe występujące na powierzchni komórki bakteryjnej niezależnie od rzęse. Są od nich krótsze i delikatniejsze. Są widoczne tylko w mikroskopie elektronowym. Fimbrie zwykłe i fimbrie płeciowe.

Mutacja- spontaniczna zmiana w DNA powodująca zazwyczaj pojawienie się nowej cechy.

Wymiana genów między bakteriami- baktreie mogą wymieniać się genami dzięki czemu uzyskują nowe cechy ( lekowrażliwość, lekoodpornośc)

• Transformacja- bakterie pobierają wolne DNA ze środowiska

• Transdukcja- DNA jest przenaoszone przez bakteriofagi
  

• Koniugacja- bezpośrednie przenieśienie DNZ z jednej komórki bakeryjnej do drugiej podczas kontaktu tych komórek za pomocą fimbrii płeciowych
  

Barwienie bakterii- umożliwia odróżnienie od innych składników preparatu.

Barwniki:

- zasadowe barwią komórke

- kwaśne barwią tło

Barwienie pozytywne- barwienie komórki + niebarwne tło

Barwienie negatywne- barwne tło + komórki bezbarwne

Barwienie pozytywno-negatywne- barwienie komórki + tła

Barwienie proste- stosuję się tylko jeden barwnik.

Barwienie złożone-stosuje się dwa lub więcej barwników:

• Barwienie metodą Gramma

• Metoda Zihnela-Neelsena

• Metoda Neissera

Egzotoksyny- są to substancje białkowe wytwarzane prze bakterie G+ i niektóre G-; wydzielene są przez komórke do środowiska:

• Enterotoksyny

• Neurotoksyny

• Cytotoksyny

Endotoksyny- są to toksyny zawarte w komóce bakteryjnej i uwalnianie w momencie jej rozpadu.

Efekty biologiczne endotoksyn:

• Wstrząs

• Reakcje skórne

• Aktywacja dopełniacza

• Leukocytoza

• Agregacja płytek

• Indukcja syntezy interferonu

Właściwości biochemiczne bakterii:

• Właściwosći sacharolityczne

• Własciwości związane z metabolizmem azotowym

• Właściwości lipolityczne

Mikroskopy używane w mikrobiologii:

• Mikroskop świetlny

• Mikroskop z ciemnym polem widzenia

• Mikroskop fazowo-kontrastowy

• Mikroskop fluorescencyjny

• Mikroskop ultrafioletowy

• Mikroskop elektronowy

Zasady kwalfikacji bakterii:

Szczepgatunekrodzajrodzinarządklasa

Zasady identyfikacji bakterii:

1. Preparat mikroskopowy

2. Hodowla

3. Cechy biochemiczne (metabolizm)

4. Diagnostyka serologiczna

5. Badanie podobieństw materiału genetycznego.

1. Wymień i opisz elementy niestałe budowy bakterii

2. To samo ale stałe

3. Porównaj procariota i eucariota

4. Czynniki wrażliwości barterii(stałe i zmienne)

5. Formy rozmnażania

6. Porównanie fermentacja,tlenowe,beztlenowe

7. Proces wzrostu bakterii na podłożu stałym,płynnym +przykłady

8. Metody hodowli bakterii beztlenowych

9. To samo ale tlenowe

10. Jakie warunki trzeba spełnić aby hodować bakterie bardzo wymagające

11. Metody otrzymywania czystych kultur bakterii

12. Metody oznaczeń liczby bakterii

13. Teoria barwienia,jakie metody(pozytywne,negatywne)

14. Dlaczego Gram + barwią się na fioletowo a Gram - na czerwono

15. Od czego zależy skuteczna dezynfekcja i jak ją badamy

16. Wymień czynniki fizyczne dezynfekcji

17. Środki do dezynfekcji oraz wymienić grupy na jakie działają (wymienic bakterie oraz jak na nie działają)

18. Rodzaje metabolizmu komórek i diagnostyka

19. Podział antybiotyków +przykłady+na co działają

20. Oznaczanie wrażliwości drobnoustrojów na chemioterapeutyki i antybiotyki

21. Leczenie skojarzone,działanie antagonistyczne i synergistyczne antybiotyków

22. Działanie antybiotyków na bakterie +przykłady

23. Genotypowe i fenotypowe mechanizmy uodparniania

24. Charakterystyczne elementy budowy bakterii i ich znaczenie w diagnostyce

25. Szkodliwość działania antybiotyków na człowieka

26. Enzymy bakteryjne jaką rolę pełnią w życiu

27. Chemiczne środki dezynfekcyjne

28. Rodzaje podłóż

29. Kształt i wielkość bakterii

30. Postulaty Kocha patrz niżej

Postulaty Kocha: Postulaty Kocha

Podczas studiów medycznych na Uniwersytecie w Getyndze Robert Koch zetknął się z Gustavem Henle, wybitnym anatomem i patofizjologiem, który uważał, że przyczyną chorób są czynniki zakaźne. Był to wówczas zupełnie niepopularny pogląd.
Dzięki pracom nad bakteriami Bacillus anthracis, a póżniej Mycobacterium tuberculosis, Koch miał możność sprawdzić prawdziwość tej tezy. W 1884 roku opublikował pracę, w której zawarł precyzyjne kryteria, które należy spełnić by udowodnić, że dany mikroorganizm ("zarazek") jest przyczyną choroby. Kryteria te nazwano postulatami Kocha.

 Zarazek musi być obecny w organizmie wszystkich osobników chorych na daną chorobę

 Zarazek nie może występować u osobników zdrowych

 Zarazek musi być wyizolowany od chorego osobnika w postaci czystej kultury i namnożony poza organizmem gospodarza

 Wprowadzenie inoculum czystej kultury zarazka do organizmu zdrowego osobnika z tego samego gatunku musi wywołać chorobę o tych samych objawach

 Zarazek ponownie wyizolowany w postaci czystej kultury z eksperymentalnie zarażonego osobnika musi być identyczny z pierwotnie wyizolowaną kulturą

Dziś te postulaty te wydają się nam właściwie bardzo logiczne i jasne, rzecz jest jednak bardziej skomplikowana. Ograniczenia postulatów Kocha

 Obecność w organizmie naturalnej flory fizjologicznej;
niektóre bakterie są tzw. patogenami opportunistycznymi wywołują chorobę, kiedy:

• nabędą cechy wirulentne

• przedostaną się przez naturalną barierę skóry lub błony śluzowej, gdzie naturalnie bytują, wgłąb tkanek np. po skaleczeniu lub wskutek operacji chirurgicznej

• mają sprzyjające warunki do rozwoju np. następuje osłabienie organizmy wskutek infekcji wywołanej inną bakterią

 Nie wszystkie osobniki danego gatunku są tak samo podatne na zakażenie określonymi bakteriami, typowym przykładen są chorzy na AIDS o obniżonym stanie odporności

 Nie wszystkie "zarazki" możemy wyhodować in vitro, w czystej pożywce. Nie udało się to w przypadku Mycobacterium leprae i Treponema pallidum. (Pomijajam oczywistą sprawę wirusów)

31.  Ponieważ ze względów etycznych nie jest możliwe przeprowadzenie doświadczeń na ludziach, eksperymenty prowadzi się na zwierzętach. Nie zawsze jednak można znaleźć odpowiedni model zwierzęcy.

Strona | 16

Lewy. & C.o. ® All rights reserved, thx dla Longera

10 listopada 2007

---