ADRANALINI (Adrenalina)

Działanie:

Adrenalina odgrywa decydującą rolę w mechanizmie stresu, czyli błyskawicznej reakcji organizmu człowieka i zwierząt kręgowych na zagrożenie, objawiających się przyspieszonym biciem serca, wzrostem ciśnienia krwi, rozszerzeniem oskrzeli, rozszerzeniem źrenic itp. Oprócz tego adrenalina reguluje poziom glukozy (cukru) we krwi, gdyż jest koenzymem uruchamiającym przemianę glikogenu w glukozę. Zwiększa ciśnienie rozkurczowe w aorcie oraz zwiększa przepływ mózgowy i wieńcowy. Poprawia przewodnictwo i automatykę w układzie bodźcowo-przewodzącym. Zwiększa amplitudę migotania komór, przez co wspomaga defibrylację.

Zastosowanie Lecznicze:

Podana dożylnie działa szybko, ale krótko i jest w tej postaci stosowana przy reanimacji. Ma ona w tym zastosowaniu działanie pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, poprawiające przewodnictwo bodźców w sercu, a także poprawę skuteczności defibrylacji elektrycznej. Jest stosowana w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego i w tych przypadkach napadów astmy oskrzelowej, kiedy nie pomaga podawanie innych leków i staje się zagrożeniem życia. Podana doustnie zostaje rozłożona przez soki trawienne.

Adrenalina jest lekiem pierwszego rzutu w zatrzymaniu krążenia niezależnie od mechanizmu; jest lekiem preferowanym w leczeniu anafilaksji i lekiem drugiego rzutu w leczeniu wstrząsu kardiogennego.

Dawkowanie:

Dawkowanie przy NZK 1 mg i.v. co 3-5 minut. Nie stosuje się już dużych dawek, bo po przywróceniu akcji serca powoduje tachykardię i zwiększone zużycie tlenu przez serce. Rozszerza źrenice, co nie pozwala na ocenę ośrodkowego układu nerwowego.

Przy podaniu adrenaliny przez rurkę dotchawiczą dawki powinny być 3-10 razy wyższe niż dożylne. Do rurki podaje się zazwyczaj 2-3 mg adrenaliny rozcieńczone 10 ml wody do wstrzyknięć.

AMINOPHYLINUM

Wskazania:

Leczenie i profilaktyka skurczu oskrzeli związanego z: astmą oskrzelową, przewlekłym zapaleniem oskrzeli, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.

ASTMOPENT

Działanie:

Posiada silne działanie rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli. Na mięsień sercowy działa ino-, chrono-, dromo- i batmotropowo dodatnio, co może prowadzić do występowania groźnych zaburzeń rytmu serca. Powoduje hiperglikemię i zwiększa stężenie kwasów tłuszczowych we krwi. Hamuje czynność skurczową macicy. Po podaniu parenteralnym działa szybko i długotrwale. T0,5 wynosi około 6 h. Jest metabolizowany w wątrobie do glukuronidów i wydalany z moczem.

Wskazania:

Bradykardia zatokowa, bradykardia spowodowana przedawkowaniem glikozydów naparstnicy, zaburzenia przewodnictwa, zespół Morgagniego-Adamsa-Stokesa, zatrzymanie czynności serca, stan astmatyczny, przedawkowanie β-blokerów, zagrażający poród przedwczesny.

Dawkowanie:

Iniekcja 0,5 mg/1 ml. Podskórnie lub domięśniowo w napadzie astmy: dorośli 0,5-1,0 mg/dawkę, w razie potrzeby powtarzać po upływie 6 h pod kontrolą monitora. Dzieci - do 1 r.ż. 0,1-0,2 mg/dobę; 2-3 r.ż. 0,15-0,3 mg/dobę; 4-7 r.ż. 0,2-0,4 mg/dobę; 8-14 r.ż. 0,5 mg/dobę; 15-18 r.ż. 0,5-1,0 mg/dobę. Iniekcja 0,005 g/10 ml. Dożylnie: dorośli (wstrzykując powoli) 0,25-0,5 mg/dawkę we wlewie kroplowym 0,001-0,004 mg/min. Niemowlętom i małym dzieciom podaje się we wlewie dożylnym z szybkością 0,0025-0,0075 mg/min; dzieciom starszym - z szybkością 0,005-0,015 mg/min.

ATROPINUM SULFRICUM 0,5%

Działanie:

Rozszerza źrenicę, poraża akomodację, podwyższa ciśnienie płynu w gałce ocznej, hamuje wydzielanie gruczołów - potowych, łzowych, ślinowych, śluzowych, nieznacznie rozszerza oskrzela. Hamuje wpływ nerwu błędnego na układ sercowo-naczyniowy, przyspieszając czynność serca. Rozszerza naczynia krwionośne skóry, powodując jej zaczerwienienie. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów i pęcherza moczowego. Posiada działanie ośrodkowe, wywołując w zależności od dawki stan pobudzenia lub depresji.

Wskazania:

Stany skurczowe jelit, układu moczowego, kolka żółciowa, premedykacja do znieczulenia ogólnego, rzadkoskurcz spowodowany odruchowym pobudzeniem nerwu błędnego, zatrucie insektycydami fosforoogranicznymi i niektórymi grzybami.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na leki cholinolityczne. Jaskra z wąskim kątem przesączania. Schorzenia powodujące zaburzenia drożności dróg moczowych (w tym przerost gruczołu krokowego) lub przewodu pokarmowego. Zachować ostrożność u pacjentów powyżej 40 r.ż. ze względu na ryzyko przerostu gruczołu krokowego i wystąpienia zaburzeń drożności dróg moczowych. Ostrożnie stosować u dzieci i u pacjentów z chorobami układu oddechowego.

Dawkowanie:

Domięśniowo, podskórnie lub dożylnie: 0,3-0,6 mg przed indukcją znieczulenia, w przypadku bradykardii podawać 0,1 mg. Bradyarytmie 0,4-1,0 mg na dawkę. Zazwyczaj dawka dobowa nie przekracza 2 mg. Dzieci - 20 µg/kg m.c./dobę. W zatruciach dawki można przekraczać w zależności od ciężkości zatrucia.

Ciąża:

Preparat może być stosowany w ciąży tylko w przypadku, gdy spodziewane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

ATROPINUM SULFURICUM 1%

Wskazania:

Porażenie akomodacji i zwieracza źrenicy - w diagnostyce okulistycznej, wczesny okres zapalenia tęczówki dla zapobieżenia zrostom.

Przeciwwskazania:

Jaskra. Możliwe działanie ogólne na wskutek wchłaniania atropiny ze spojówek - ostrożnie w ciąży i okresie karmienia piersią.

Dawkowanie:

Miejscowo do worka spojówkowego: 1 kroplę na około 0,5 h przed planowanym wziernikowaniem dna oka. Leczniczo 2 razy dziennie 1 kroplę do worka spojówkowego.

CALCIUM 100

Działanie:

Wapń jest głównym składnikiem mineralnym decydującym o prawidłowym rozwoju układu kostnego. Wpływa także na utrzymanie równowagi elektrolitowej organizmu, przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, proces krzepnięcia krwi, aktywację wielu enzymów, przepuszczalność błon komórkowych i naczyń. Niedobór wapnia powoduje zaburzenia mineralizacji kości i zębów, co może prowadzić do krzywicy, osteoporozy i osteomalacji, a także do zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego.

Wskazania:

Uzupełnienie niedoborów wapnia, zwłaszcza w stanach zwiększonego zapotrzebowania (okres intensywnego wzrostu u dzieci, okres rekonwalescencji, złamania kości) oraz w nieprawidłowej podaży wapnia w wyniku błędów dietetycznych. Wspomagająco w leczeniu osteoporozy, krzywicy, alergii.

Przeciwwskazania:

Hiperkalcemia, ciężka hiperkalciuria, niewydolność nerek znacznego stopnia, kamica nerkowa. Ostrożnie stosować u pacjentów predyspozycją do kamicy nerkowej, chorobami serca oraz sarkoidozą.

Dawkowanie:

Doustnie dorośli 2 razy dziennie po 500 mg Ca; dzieci od 9 r.ż. 3 razy dziennie po 100-200 mg Ca.

CAPTROPRIL 25 mg

Działanie:

Hamuje powstawanie w organizmie angiotensyny II, czynnika, który kurczy mięśnie naczyń krwionośnych i podwyższa w ten sposób ciśnienie tętnicze krwi. Zahamowanie powstawania angiotensyny II powoduje obniżenie ciśnienia krwi oraz poprawę wydolności krążenia.

Wskazania:

W leczeniu nadciśnienia tętniczego różnego pochodzenia, zarówno, jako jedyny lek lub w połączeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi, np. moczopędnymi; jako lek wspomagający w przewlekłej niewydolności krążenia pochodzenia sercowego, zarówno u dorosłych jak i dzieci, z reguły stosowany jest w połączeniu z innymi lekami krążeniowymi.

Przeciwwskazania:

Przy nadwrażliwości na lek, podczas ciąży i karmienia piersią. Inne przeciwwskazania do stosowania leku to m.in. zwężenie tętnic nerkowych lub niewydolność nerek, nasilony białkomocz, zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej, przerost mięśnia sercowego, pierwotny hiperaldosteronizm. Pacjenci z niewydolnością krążenia powinni unikać nadmiernych wysiłków fizycznych. Nie należy samowolnie przerywać leczenia.

Dawkowanie:

Doustne; z powodu dużej rozpiętości dawek w zależności od postaci nadciśnienia, okresu leczenia, stosowania innych leków przeciwnadciśnieniowych właściwe dawkowanie lekarz ustala indywidualnie. Zazwyczaj u dorosłych w nadciśnieniu stosuje się początkowo 12,5 mg dwa razy dziennie; następnie można dawkę stopniowo zwiększać, w odstępach dwutygodniowych, do maksymalnej dawki 3 razy dziennie po 50 mg. W niewydolności krążenia stosuje się początkowo 6,25-12,5 mg 2-3 razy dziennie; można dawkę stopniowo zwiększać, do maksymalnej dawki 3-4 razy dziennie po 25 mg. Właściwe dawkowanie dla dzieci ustala lekarz indywidualnie. Lek należy przyjmować na godzinę przed posiłkiem.

Skutki uboczne:

Skórne odczyny alergiczne (wysypka, swędzenie skóry), metaliczny lub słony smak w ustach, brak łaknienia, nudności, bóle brzucha, bóle głowy i uczucie zmęczenia, męczący kaszel, nadwrażliwość na światło; rzadko spadki ciśnienia tętniczego podczas zmiany pozycji ciała na pionową; zaburzenia czynności nerek - wzmożona ilość białka wydalanego z moczem, zaburzenia w obrazie krwi (morfologii) - obniżenie ilości krwinek białych.

CLEMASTINUM

Działanie:

Hamuje pohistaminowe rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych oraz skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych, przewodu pokarmowego i oddechowego. Działa przeciwświądowo, łagodzi obrzęk i pokrzywkę oraz objawy alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Wykazuje także działanie cholinolityczne i hamujące czynność o.u.n. Klemastyna szybko i niemal całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego. Jest metabolizowana w wątrobie i wydalana z moczem, głównie w postaci metabolitów. Działanie leku występuje po około 2 h i utrzymuje się przez 12-24 h.

Wskazania:

Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Kontaktowe zapalenie skóry, świąd skóry, pokrzywka, wyprysk atopowy. Obrzęk naczynioruchowy.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na klemastynę, inne leki o podobnej budowie chemicznej (np. chlorfeniramina, difenhydramina) lub na jakąkolwiek substancję pomocniczą preparatu. Nie stosować u niemowląt oraz w trakcie leczenia inhibitorami MAO.

Niepożądane efekty:

Obserwowano uspokojenie, senność, zaburzenia koordynacji, zmęczenie, splątanie, niepokój, nadmierne pobudzenie (zwłaszcza u dzieci). Rzadko występuje suchość błony śluzowej jamy ustnej, zgaga, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, zaparcia. Ponadto obserwowano osłabienie, ból i zawroty głowy, drżenia, bezsenność, zaburzenia widzenia, szumy uszne, drgawki, brak łaknienia, hipotonię (zwłaszcza u osób w podeszłym wieku), zaburzenia rytmu serca, zaburzenia hematologiczne, trudności w oddawaniu moczu (z zatrzymaniem moczu włącznie), wysypkę skórną.

Dawkowanie:

Doustnie. Dorośli i dzieci powyżej 12 lat: 1 mg 2 razy dziennie rano i wieczorem; w razie konieczności dawkę można zwiększyć do 3-4 mg na dobę. Dzieci 13 m.ż.- 3 lata: 0,25-0,5 mg (2,5-5 ml syropu) 2 razy na dobę rano i wieczorem; 3-6 lat: 0,5 mg (5 ml syropu) 2 razy na dobę; 6-12 lat: 0,5-1 mg 2 razy na dobę.

CORDARONE

Działanie:

Lek przeciwarytmiczny klasy III, przedłużający czas trwania potencjału czynnościowego i okresu refrakcji w komórkach mięśnia sercowego. Działa ujemnie chronotropowo, posiada aktywność adrenolityczną, zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, prawdopodobnie wpływa rozszerzająco na naczynia wieńcowe. Zawiera jod i może powodować zaburzenia czynności tarczycy. Nie wywiera szybkiego efektu przeciwarytmicznego. Nawet po podaniu dożylnym działanie jest stosunkowo powolne. W 97% wiąże się z białkami osocza, następnie kumuluje się w tkance mięśniowej i tłuszczowej, z których eliminowany jest bardzo powoli. T0,5 wynosi 61 dni. Metabolizowany głównie w wątrobie, wydalany z żółcią. Ulega krążeniu wątrobowo-jelitowemu. Nawet po całkowitym odstawieniu leku jego działanie utrzymuje się przez 10-45 dni. Przechodzi przez barierę krew-łożysko i do mleka matki.

Wskazania:

Komorowe i nadkomorowe zaburzenia rytmu, w których inne leki przeciwarytmiczne są nieskuteczne lub przeciwwskazane, zaburzenia rytmu w przebiegu zespołu WPW, częstoskurcz komorowy, nawracające migotanie komór, migotanie przedsionków.

Przeciwwskazania:

Bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo-komorowy, zaburzenia czynności tarczycy, nadwrażliwość na jod, porfiria, hipokaliemia, ciąża, okres karmienia piersią, ostrożnie w zaburzeniach przewodzenia, u noworodków.

Niepożądane efekty:

Spadek ciśnienia tętniczego, rzadko zaburzenia rytmu, zapalenie żył w miejscu wlewu, nudności, wymioty, zaburzenia łaknienia, zaparcia, nadczynność lub niedoczynność tarczycy; po stosowaniu dużych dawek odkładanie depozytów w rogówce, nacieki płucne i zwłóknienie płuc; uszkodzenie miąższu wątroby, zawroty głowy, drżenia, parestezje, zaburzenia snu, skórne odczyny alergiczne, trombocytopenia, zapalenie najądrzy, nadwrażliwość na światło słoneczne, zmiany w zapisie EKG. Zaburza oznaczanie stężenia T3 i T4.

Dawkowanie:

Dożylnie: we wlewie w 5% roztworze glukozy, w czasie 20-120 min, 5 mg/kg m.c./dobę, maksymalnie 1,2 g/dobę pod kontrolą EKG.

CORHYDRON 100

Działanie:

Syntetyczny glikokortykosteroid, pochodna hydrokortyzonu rozpuszczalna w wodzie. Wywiera działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwreumatyczne, przeciwwstrząsowe, immunosupresyjne, hamując działanie hialuronidazy, hamuje przepuszczalność naczyń włosowatych i zmniejsza obrzęk. Po podaniu dożylnym maksymalne stężenie we krwi osiąga bezpośrednio po podaniu; po podaniu domięśniowym - w ciągu 60-90 min. Wiąże się ze swoistymi białkami warunkującymi transport hormonów kory nadnerczy. Hydrokortyzon jest metabolizowany głównie w wątrobie do nieaktywnych metabolitów, które są wydalane z moczem. T0,5 wynosi 2-2,5 h. Hydrokortyzon przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.

Wskazania:

Leczenie pacjentów w ciężkim stanie, wymagających szybkiego podania glikokortykosteroidu, np.: pierwotna lub wtórna niedomoga kory nadnerczy; stany wstrząsowe (wstrząs pourazowy, pooperacyjny, kardiogenny, anafilaktyczny, poprzetoczeniowy, pooparzeniowy); ciężkie stany spastyczne oskrzeli (stan astmatyczny); ostre stany alergiczne (obrzęk naczynioruchowy Quinckego); ciężka postać rumienia wielopostaciowego (zespół Stevens-Johnsona); ostre postacie schorzeń z autoagresji; ostra reakcja nadwrażliwości na leki.

Przeciwwskazania:

W ostrych, zagrażających życiu stanach nie ma żadnych przeciwwskazań, zwłaszcza, jeżeli przewiduje się stosowanie leku przez krótki czas (24-36 h). W innych przypadkach przeciwwskazaniami są: nadwrażliwość na hydrokortyzon lub inne kortykosteroidy i grzybice układowe.

Niepożądane efekty:

Preparat zastosowany krótkotrwale jest dobrze tolerowany i jest mało prawdopodobne wystąpienie działań niepożądanych, pomimo tego należy zawsze brać pod uwagę działania niepożądane powodowane stosowaniem glikokortykosteroidów. W przypadku długotrwałego leczenia preparatu nie należy odstawiać nagle ze względu na możliwość wystąpienia ostrej niewydolności kory nadnerczy. Podczas stosowania mogą wystąpić: zaburzenia wodno-elektrolitowe (retencja sodu i płynów, zastoinowa niewydolność krążenia, hipokaliemia, alkaloza hipokaliemiczna, nadciśnienie tętnicze, hipokalcemia); zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego (jałowa martwica głowy kości udowej i ramiennej, osłabienie mięśni, miopatia posteroidowa, utrata masy mięśniowej, osteoporoza, samoistne złamania łącznie z kompresyjnymi złamaniami kręgosłupa i patologicznymi złamaniami kości długich); zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, zmiana łaknienia, zmiany masy ciała, biegunka lub zaparcie, wzdęcia, podrażnienie żołądka i zapalenie przełyku z owrzodzeniami, wrzód żołądka z możliwością perforacji i krwawienia, perforacja jelita cienkiego i grubego - głównie w zapalnych chorobach jelit); zmiany skórne (zaburzone gojenie się ran, ścieńczenie skóry, wybroczyny i wylewy krwawe, rumień na twarzy, rozstępy skórne, hirsutyzm, wykwity trądzikopodobne, zmniejszenie reaktywności w testach skórnych, reakcje nadwrażliwości - alergiczne zapalenie skóry, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy); zaburzenia neurologiczne (napady drgawek, w związku z odstawieniem glikokortykosteroidu może dojść do zwiększenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego z tarczą zastoinową - rzekomy guz mózgu, zapalenie nerwów, parestezje); zaburzenia endokrynologiczne (zaburzenia miesiączkowania, objawy zespołu Cushinga, zahamowanie wzrostu u dzieci, wtórne zahamowanie czynności osi przysadkowo-nadnerczowej, zmniejszenie tolerancji węglowodanów, ujawnienie się utajonej cukrzycy, zwiększenie zapotrzebowania na insulinę lub doustne leki przeciwcukrzycowe u chorych na cukrzycę); zaburzenia dotyczące narządu wzroku (zwiększenie ciśnienia śródgałkowego, jaskra wtórna, wytrzeszcz, uszkodzenie nerwu wzrokowego, zaćma); zaburzenia metaboliczne (ujemny bilans azotowy spowodowany nasilonym katabolizmem białek); zaburzenia psychiczne (ból i zawroty głowy, omamy, psychozy, euforia, zmiany nastroju); zaburzenia układu sercowo-naczyniowego (zakrzepy z zatorami, zatory tłuszczowe, hipercholesterolemia, przyspieszona miażdżyca naczyń, arytmie lub zmiany EKG związane z hipokaliemią, omdlenia, nasilenie nadciśnienia tętniczego); zaburzenia hematologiczne (leukocytoza, trombocytopenia, limfopenia). Ponadto: martwicze zapalenie naczyń, zakrzepowe zapalenie żył, nasilenie lub maskowanie objawów zakażenia, bezsenność, reakcje anafilaktyczne, pieczenie i mrowienie po dożylnym podaniu leku. Leczenie powoduje hipo- lub hiperpigmentację, bliznowacenie, stwardnienia w obrębie skóry, zmniejszenie odczuwania bólu, zanik skóry lub tkanki podskórnej i ropnie jałowe w miejscu podania. Zespół z odstawienia występuje po szybkim odstawieniu hydrokortyzonu po długotrwałym stosowaniu - może powodować zagrożenie życia.

Dawkowanie:

Lek może być podany we wstrzyknięciu albo wlewie dożylnym lub domięśniowo. W razie konieczności powtórnego podania domięśniowego wskazana jest zmiana miejsca podania. W stanach ciężkich z wyboru stosuje się powolne podanie leku w iniekcji dożylnej. Dawkę leku ustala się indywidualnie w zależności od wskazań, stanu pacjenta i jego reakcji na lek. Zwykle dawki początkowe są większe, a po uzyskaniu pożądanego działania leczniczego ustala się dawki najmniejsze umożliwiające podtrzymanie działania terapeutycznego. Dorośli i dzieci powyżej 14 r.ż.: zwykle dawka jednorazowa wynosi 100-250 mg; w ciągu doby do 1,5 g. W stanach ciężkich podaje się 100-500 mg, dożylnie, powoli w ciągu 1-10 min. w jednorazowej dawce. W przypadku wskazań, dawka może być powtórzona po 2, 4 lub 6 h. Zazwyczaj leczenie dużymi dawkami glikokortykosteroidów stosuje się nie dłużej niż 48-72 h. Jeśli leczenie dużymi dawkami musi być kontynuowane, zaleca się zastąpienie soli sodowej bursztynianu hydrokortyzonu solą sodową bursztynianu metylprednizolonu, która w małym stopniu lub w ogóle nie powoduje retencji sodu w organizmie. Jeżeli jest to możliwe, zaleca się zmniejszenie dawki i ograniczenie czasu stosowania glikokortykosteroidów ze względu na możliwość wystąpienia powikłań. Stosowanie leku u osób w podeszłym wieku nie wymaga specjalnego dawkowania. Dzieci - zazwyczaj jednorazowo: niemowlęta - 8-10 mg/kg m.c., 2-14 r.ż. - 4-8 mg/kg m.c. na dobę. W uzasadnionych przypadkach dawki mogą być większe, nie stosuje się u dzieci dawek mniejszych niż 25 mg na dobę. Jeżeli możliwe, nie należy przedłużać stosowania glikokortykosteroidów u niemowląt i dzieci. Jeżeli kontynuowanie leczenia glikokortysteroidami jest niezbędne, należy rozważyć podawanie leku, co drugi dzień. Podczas leczenia należy monitorować wzrost i rozwój dziecka. W przypadku kontynuowania leczenia u dzieci ponad 72 h, należy rozważyć zastąpienie soli sodowej bursztynianu hydrokortyzonu solą sodową bursztynianu metylprednizolonu, która nie powoduje retencji sodu w organizmie. Zaleca się, aby podział dawki dobowej uwzględniał biologiczny rytm wydzielania hormonu: dawka poranna, podawana między godziną 6 a 8 powinna stanowić 50%, południowa - 20% i wieczorna - 30% dawki dobowej.

Uwagi:

W razie długotrwałego leczenia nie należy leku nagle odstawiać ze względu na możliwość wystąpienia objawów ostrej niedomogi kory nadnerczy. W trakcie długotrwałego leczenia, w razie współistniejącej choroby, urazu lub zabiegu chirurgicznego należy zwiększyć dawkę hydrokortyzonu.

Ciąża:

Lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku, gdy przewidywane korzyści dla matki przewyższają potencjalne zagrożenie dla płodu lub karmionego dziecka. Noworodki urodzone przez matki, które podczas ciąży otrzymywały znaczne dawki hydrokortyzonu powinny być obserwowane ze względu na ryzyko wystąpienia niedoczynności kory nadnerczy. Hydrokortyzon jest wydzielany z mlekiem u kobiet i może u dziecka karmionego piersią hamować wytwarzanie endogennych glikokortykosteroidów, hamować wzrost i powodować inne działania niepożądane. U matek karmiących piersią podczas stosowania dużych dawek hydrokortyzonu zaleca się zaprzestanie karmienia piersią w okresie przyjmowania leku.

Ostrożnie:

Szczególna ostrożność jest wymagana u pacjentów z: aktywnym lub utajonym wrzodem trawiennym, osteoporozą (szczególnie u kobiet w okresie pomenopauzalnym), nadciśnieniem, zastoinową niewydolnością krążenia, cukrzycą, trwającą lub przebytą ciężką psychozą maniakalno-depresyjną (zwłaszcza z przebytą psychozą steroidową), przebytą gruźlicą, jaskrą (również, jeżeli choroba występuje w rodzinie), uszkodzeniem lub marskością wątroby, niewydolnością nerek, padaczką, owrzodzeniem błony śluzowej przewodu pokarmowego, świeżą anastomozą jelitową, predyspozycją do zakrzepowego zapalenia żył, u osób z zakażeniem ropnym, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, uchyłkowatością jelit, miastenią, opryszczką oka zagrażającą perforacją rogówki, niedoczynnością tarczycy. W okresie podawania glikokortykosteroidów nie należy przeprowadzać szczepień. Ostrożnie stosować w przypadku zakażeń grzybiczych, bakteryjnych i wirusowych oraz u osób w podeszłym wieku. Stosowanie glikokortykosteroidów z leczeniem przeciwprątkowym należy ograniczyć do przypadków piorunującej gruźlicy prosówkowej. Jeżeli glikokortykosteroidy muszą być stosowane u pacjentów z utajoną gruźlicą lub nadwrażliwością na tuberkulinę, należy ich wnikliwe obserwować pod kątem uaktywnienia choroby. Należy zachować ostrożność u pacjentów otrzymujących leki działające na serca, takie jak digoksyna.

DEXAVEN 8 mg

Działanie:

Syntetyczny glikokortykosteroid o bardzo silnym i długotrwałym działaniu przeciwzapalnym (około 30-krotnie przewyższającym hydrokortyzon) oraz działaniu przeciwalergicznym i immunosupresyjnym, pozbawiony działania mineralokortykoidowego. Ostatnio coraz częściej podnosi się fakt znacznie silniejszego, niż tradycyjnie oceniane, odległego w czasie działania przeciwzapalnego leku (około 100-150 razy silniejszego niż hydrokortyzonu). Bardzo silnie i długotrwale hamuje wydzielanie ACTH prowadząc do wtórnej niedoczynności kory nadnerczy. Z tego powodu należy świadomie unikać dekasametazonu w długotrwałych kuracjach, z wyjątkiem wrodzonego zespołu nadnerczowo - płciowego. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo silne działanie przeciwobrzękowe dexamethasonu w obrzęku mózgu pochodzenia naczynioruchowego, w nowotworach mózgu, po urazach głowy, a także po zabiegach neurochirurgicznych. Przeciwzapalne i przeciwalergiczne działanie fosforanu dexametasonu ujawnia się już po kilku minutach po podaniu dożylnym, jak i domięśniowym. T0,5 wynosi 190 min.

Wskazania:

Interwencyjna i przewlekła kortykoterapia pozasubstytucyjna: w szczególności obrzęk mózgu, osłona zabiegów neurochirurgicznych, bezpośrednie zagrożenie życia: wstrząs anafilaktyczny, ostre odczyny uczuleniowe, choroba posurowicza, stan dychawiczy, ostre zapalenia dróg oddechowych z zagrożeniem ich drożności, ostry obrzęk głośni i Quincke'go, uogólnione zakażenia o ciężkim przebiegu z powikłaniami krążeniowymi i mózgowymi, zachłystowe zapalenie płuc, przełom tocznia rumieniowatego trzewnego, ostre przypadki pancarditis rheumatica; przewlekła kortykoterapia pozasubstytucyjna, szczególnie, gdy niemożliwe jest podanie leku doustnie lub wymagane są jego duże dawki (np. onkologia i hematologia).Uwaga. Ze względu na poważne powikłania i skutki uboczne przewlekłej kortykoterapii pozasubstytucyjnej, decyzję o podjęciu takiego leczenia należy każdorazowo rozważyć uwzględniając zarówno możliwe korzyści dla chorego, jak i potencjalne zagrożenia.

Przeciwwskazania:

Uogólnione zakażenie grzybicze, nadwrażliwość na składniki preparatu. Do przeciwwskazań względnych należą: choroba wrzodowa, nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, osteoporoza, psychozy, obrzęki, cukrzyca, choroby zakaźne, gruźlica, zakażenia wirusowe, przewlekła niewydolność nerek, stwardnienie tętnic mózgowych, jaskra, choroba zakrzepowa, ciąża i okres karmienia piersią. Ostrożnie stosuje się u osób w starszym wieku. Nie należy stosować, co najmniej 8 tygodni przed i 2 tygodnie po szczepieniach ochronnych.

Niepożądane efekty:

Hamowanie wydzielania kortykotropiny i endogennych hormonów steroidowych przez nadnercza (posteroidowa niedoczynność kory nadnerczy). Objawy zespołu Cushinga: purpurowe rozstępy i zmiany troficzne skóry, skaza naczyniowa, trądzik, nadmierne owłosienie, zmiana sylwetki ciała, zaniki mięśni, nadciśnienie tętnicze, obrzęki, hipokaliemia, zaburzenia tolerancji glukozy do cukrzycy posteroidowej, osteoporoza, zaburzenia miesiączkowania, impotencja. Aseptyczna martwica kości, zaćma, jaskra, owrzodzenie żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, zapalenie trzustki. Zaburzenia immunologiczne: spadek odporności organizmu, podatność na infekcje, grzybice, zaburzenia gojenia ran. U dzieci - zahamowanie wzrastania. Zaburzenia równowagi, parestezje, psychozy.

Dawkowanie:

Indywidualne, w zależności od wskazań i stanu chorego. Dorośli: 4-20 mg na dobę w jednej dawce dożylnie lub domięśniowo. Dzieci: 2-4 mg na dobę, w zależności od wieku i wskazań. W razie potrzeby dawkę można powtórzyć. W obrzęku mózgu: 24-32 mg na dobę (dzieci 1 mg/kg mc./dobę) w dawkach podzielonych co 4-6 h, w miarę ustępowania objawów dawkę leku należy szybko redukować, do całkowitego odstawienia.

DIPHERGAN

Działanie:

Pochodna fenotiazyny, lek o silnych własnościach przeciwhistaminowych, przeciwuczuleniowych i neuroleptycznych. Działa także przeciwwymiotnie, przeciwświądowo, nasennie i miejscowo znieczulająco. Nasila laktację poprzez zwiększenie wydzielania prolaktyny. Działanie przeciwhistaminowe utrzymuje się przez 6-12 h.

Wskazania:

Ciężkie stany astmy oskrzelowej, obrzęku Quincke'go, pokrzywki, rumienia, choroba posurowicza, odczyny poprzetoczeniowe. Skórne odczyny alergiczne. Także w przygotowaniu pacjenta do znieczulenia ogólnego, nakłucia rdzeniowego, encefalografii, endoskopii.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na lek, I trymestr ciąży, okres karmienia piersią, nie zaleca się podawać niemowlętom przed ukończeniem 1 r.ż. Nie stosować łącznie z tripierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi. Bardzo ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością wątroby oraz chorobami układu sercowo-naczyniowego, także w skojarzeniu z lekami hamującymi o.u.n. (należy zmniejszyć o 1/4-1/2 dawki barbituranów, morfiny, meperydyny). Podczas leczenia nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać maszyn ani pić alkoholu.

Niepożądane efekty:

Senność, dezorientacja, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, upośledzenie koordynacji ruchowej, zmniejszenie sprawności psychofizycznej, suchość błony śluzowej jamy ustnej, żółtaczka, nadwrażliwość na światło, rzadziej zaburzenia hematologiczne, skórne reakcje uczuleniowe, częstoskurcz. U dzieci może wywołać nadpobudliwość.

Dawkowanie:

Dorośli domięśniowo 25-50 mg na 24 h w 1-3 dawkach. Dzieci od 2 r.ż. 1 mg/kg m.c. na 24 h; w uzasadnionych przypadkach dawkę można zwiększyć.

Uwagi:

Podobnie jak inne leki przeciwhistaminowe lek należy odstawić na kilka dni przed wykonaniem testów skórnych. Podczas długotrwałego leczenia należy kontrolować obraz krwi i czynność wątroby. Wstrzyknięcie domięśniowe wykonuje się powoli i głęboko.

DIGOXIN

Działanie:

Glikozyd nasercowy otrzymany z naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata), pochodna glikozydu macierzystego - lanatosidu C. Wywiera wpływ na serce poprzez działanie inotropowe i tonotropowe dodatnie a chronotropowe, dromotropowe ujemne. Wywiera ponadto dodatnie działanie batmotropowe. Zwiększa siłę skurczu mięśnia serca, skraca czas jego trwania, wydłużeniu ulegają przerwy pomiędzy skurczami, co ułatwia napływ żylny. Zwalnia czynność serca poprzez bezpośredni hamujący wpływ na węzeł zatokowy, oraz przez pobudzenie receptorów nerwu błędnego. Hamuje i zwalnia przewodzenie przedsionkowo-komorowe. Powoduje wzrost pobudliwości pozazatokowych ośrodków bodźcotwórczych. O stanie wysycenia glikozydami świadczy miseczkowaty kształt odcinka ST w elektrokardiogramie, ponadto ulega wydłużeniu odcinek PQ, skróceniu odcinek QT. Lek kurczy naczynia jamy brzusznej. Z przewodu pokarmowego wchłania się dobrze - w około 60-80%. Po podaniu doustnym początek działania występuje po 1 h, maksymalne działanie po 6 h. T0,5 wynosi 36 h. Lecznicze stężenie digoksyny we krwi wynosi 0,8-1,6 ng/ml, toksyczne 2-2,4 ng/ml. Wydala się w czasie około 1 tygodnia w 80% z moczem.

Wskazania:

Przewlekła, zastoinowa niewydolność krążenia w przebiegu wad serca, zapalenia mięśnia serca, niektórych kardiomiopatii, w miażdżycowym zwłóknieniu mięśnia serca, w sercu płucnym, w nadkomorowych zaburzeniach rytmu serca.

Przeciwwskazania:

Bradykardia, zespół chorego węzła zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy II°, III°, komorowe zaburzenia rytmu, szczególnie częstoskurcz komorowy, migotanie komór, zespół WPW, kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu lewej komory np. podzastawkowe zwężenie aorty. Hipokaliemia. Hiperkalcemia. Nadwrażliwość na glikozydy naparstnicy.

Niepożądane efekty:

Występują głównie przy przedawkowaniu lub nadwrażliwości. Osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, znaczna bradykardia, blok I°, II° i III°, różnorodne, niekiedy niebezpieczne zaburzenia rytmu serca, takie jak ekstrasystolia komorowa, bi- trigeminia, pobudzenia wieloogniskowe, złożone, pary, salwy, częstoskurcz komorowy; rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe; podwsierdziowe niedokrwienie mięśnia serca; zaburzenia neurologiczne, takie jak bóle i zawroty głowy, senność, dezorientacja, majaczenia, widzenie przedmiotów w żółtym lub zielonym kolorze, wysypki skórne. Hipokaliemia nasila powstawanie zaburzeń rytmu, a hiperkaliemia nasila zaburzenia przewodzenia. Objawy toksyczne występują przy stężeniu digoksyny w surowicy powyżej 2 ng/ml. W razie przedawkowania lub zatrucia stosuje się preparaty potasu, fenytoinę, w stanach zagrożenia życia specyficzne przeciwciała immunizowanych owiec - Digitalis Antidot BM.

Dawkowanie:

Dorośli doustnie: szybkie nasycenie polega na podaniu dawki 0,5-1,0 mg i następnie po 0,25-0,75 mg co 6 h, przez około 2 dni do czasu wyrównania niewydolności krążenia; powolne nasycenie - stosuje się zazwyczaj po szybkim nasyceniu i po indywidualnym ustaleniu dawki podtrzymującej - zazwyczaj 0,25-0,5 mg 1-3 razy na dobę. Dzieci do 2 r.ż. doustnie: szybkie nasycenie - 0,04-0,08 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych; powolne nasycenie - zazwyczaj 1/4 dawki dawki ustalonej dla szybkiego nasycenia; powyżej 2 r.ż. doustnie: szybkie nasycenie - 0,03-0,06 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych, powolne nasycenie 1/4 dawki określonej dla szybkiego nasycenia. U osób starszych stosuje się mniejsze dawki.

DOPAMINUM HYDROCHLORICUM

Działanie:

Syntetyczny odpowiednnik endogennej katecholaminy - dopaminy, w organizmie syntetyzowanej głównie w o.u.n. przez dekarboksylację L-DOPA. W organizmie występuje głównie we włókanch sympatycznych, płucach, miokardium i nadnerczach; jest naturalnym prekursorem noradrenaliny i ważnym neuroprzekaźnikiem w o.u.n. (głównie w układzie pozapiramidowym). Działa przez stymulację receptorów adrenergicznych, w zależności od podanej dawki. W tzw. dawkach niskich (1-4 µg/kg m.c./1 min) - głównie przez stymulację receptorów β1-adrenergicznych zwiększając kurczliwość mięśnia sercowego, objętość wyrzutową, nieznacznie zwiększając częstość skurczów, oraz przez stymulację receptorów dopaminergicznych w naczyniach nerkowych i krezkowych - co zwiększa przepływ przez te naczynia. Efektem jest wzrost diurezy (zwłaszczza u chorych ze zmniejszonym przepływem nerkowym). W zakresie tzw. dawek średnich (5-10 µg/kg m.c./1 min) działa zarówno na receptory β1 jak i αadrenergiczne: wyraźniej zaznacza się wpływ na serce (inotropowo i chronotropowo dodatni) i na naczynia krwionośne - zwiększa ciśnienie tętnicze (wzrasta głównie ciśnienie skurczowe; zwiększa się amplituda ciśnienia), poprawia się przepływ przez naczynia wieńcowe. W zakresie dawek tzw. wysokich (powyżej 10 µg/kg m.c./1 min.) przeważa efekt działania na receptory αadrenergiczne: silny efekt kurczący naczynia, wzrost ciśnienia tętniczego i spadek perfuzji tkankowej (w tym możliwy spadek perfuzji wieńcowej), przyspieszenie akcji serca. Całkowity opór obwodowy w zależności od zastosowanej dawki: spada - w fazie rozszerzenia naczyń trzewnych i nerkowych, wzrasta wraz ze wzrostem oporu obwodowego i poprawą rzutu serca. W organizmie szybko rozkładana przez MAO i metylotransferazę katecholową (COMT) do nieaktywnych metabolitów wydalanych z moczem. Po zastosowaniu w postaci wlewu dożylnego efekt działania występuje po 1-2 minutach, ustaje szybko po zaprzestaniu wlewu. T0,5 wynosi około 1,7 minuty.

Wskazania:

Wstrząs (zwłaszcza powikłany przednerkową niewydolnością nerek): septyczny, kardiogenny, urazowy; chorzy po zabiegach kardiochirurgicznych, niewydolność mięśnia sercowego. W niektórych postaciach wstrząsu stosowana jednocześnie z dobutaminą i/lub lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne (nitrogliceryną, nitroprusydkiem sodu).

Przeciwwskazania:

Feochromocytoma, tyreotoksykoza. Ostrożnie stosuje się przy jednocześnie występujących komorowych zaburzeniach rytmu i częstoskurczu napadowym, przeroście gruczołu krokowego. Producent zastrzega: podawania leku nie przedłużać ponad 48-60 h.

Niepożądane efekty:

Przy zastosowaniu dużych dawek mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, upośledzenie przepływu obwodowego, nadmierny wzrost oporu obwodowego; u chorych z chorobą wieńcową - bóle wieńcowe. Przypadkowe podanie poza naczynie żylne może spowodować miejscową martwicę tkanek (zaleca się ostrzyknięcie miejscowo 10 ml 0,9% NaCl + 5 - 10 mg fentolaminy).

Dawkowanie:

W zależności od wskazań i stanu pacjenta: dorośli i dzieci wyłącznie dożylnie, we wlewie kroplowym po rozcieńczeniu 0,9% roztworem soli fizjologicznej lub 5% roztworem glukozy w dawce 0,5-10 µg/kg m.c./min.

Uwagi:

Stosować przy użyciu pomp infuzyjnych lub dokładnie skalownych wlewów kroplowych. W czasie podaży leku pacjent wymaga odpowiedniego, starannego monitorowania parametrów układu krążenia.

EBRANTIL

Działanie:

Preparat o działaniu hipotensyjnym. Obniża skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi bez odruchowej tachykardii. Zwiększa obniżoną pojemność minutową serca przy niezmienionym tętnie. Wykazuje korzystne działanie hemodynamiczne poprzez zmniejszenie obciążenia wstępnego i następczego serca.

Wskazania:

Przełom nadciśnieniowy, ciężkie i bardzo ciężkie postacie nadciśnienia tętniczego, nadciśnienie oporne na leczenie innymi lekami. Kontrolowane obniżanie ciśnienia tętniczego u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w trakcie i po zabiegach operacyjnych.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na składniki preparatu. Zwężenie cieśni aorty lub przetoka tętniczo-żylna (z wyjątkiem nieczynnej hemodynamicznie przetoki do hemodializ). Bezpieczeństwo stosowania u dzieci nie zostało ustalone.

Niepożądane efekty:

Często: nudności, ból i zawroty głowy. Niezbyt często: kołatanie serca, tachykardia lub bradykardia, uczucie ucisku za mostkiem, duszności, wymioty, zmęczenie, niemiarowa czynność serca, nagłe pocenie się. Rzadko: priapizm, przekrwienie błony śluzowej nosa, reakcje nadwrażliwości (świąd, zaczerwienienie skóry, wysypka). Bardzo rzadko: niepokój, senność.

Dawkowanie:

Dożylnie. W przełomie nadciśnieniowym, cieżkiej i bardzo ciężkiej postaci nadciśnienia tętniczego oraz nadciśnieniu opornym na działanie innych leków: 10-50 mg preparatu w bolusie z jednoczesnym monitorowaniem ciśnienia krwi; obniżenie ciśnienia następuje zwykle w ciągu 5 min.; w zależności od reakcji pacjenta dawkę można powtórzyć. W celu utrzymania poziomu ciśnienia uzyskanego po iniekcji we wlewie podaje się 250 mg preparatu w 500 ml 0,9% NaCl, 5% lub 10% glukozy (szybkość wlewu: średnio 9 mg/h w zależności od reakcji pacjenta na lek); jeśli dawkę podtrzymująca podaje się przy użyciu pompy infuzyjnej, to 100 mg preparatu należy rozpuścić w 0,9% NaCl, 5% lub 10% glukozy tak, aby otrzymać 50 ml roztworu; maks. stężenie urapidilu w roztworze infuzyjnym nie może być większe niż 4 mg/ml; zalecana początkowa szybkość podawania wynosi 2 mg/min. Kontrolowane obniżenie ciśnienia tętniczego u pacjentów z nadciśnieniem podczas lub po zabiegu chirurgicznym: 25 mg preparatu w bolusie; jeśli w ciągu 2 min. nastąpi spadek ciśnienia, należy utrzymać ciśnienie na zmiejszonym poziomie za pomocą wlewu ciągłego (6 mg urapidilu przez 1-2 min., następnie dawkę należy zmniejszyć); jeśli w ciągu 2 min. nie nastąpi spadek ciśnienia, należy podać 25 mg preparatu w bolusie. Jeśli po drugiej dawce w ciągu 2 min. nastąpi spadek ciśnienia, to należy utrzymać ciśnienie na zmiejszonym poziomie za pomocą wlewu ciągłego (6 mg urapidilu przez 1-2 min., następnie dawkę należy zmniejszyć); jeśli w ciągu 2 min. nie nastąpi spadek ciśnienia należy podać 25 mg preparatu w bolusie. Jeśli po trzeciej dawce preparatu nastąpi spadek ciśnienia, to należy utrzymać ciśnienie na zmniejszonym poziomie za pomocą wlewu ciągłego (6 mg urapidilu przez 1-2 min., następnie dawkę należy zmniejszyć). Podczas podawania preparatu pacjent musi znajdować się w pozycji leżącej. Kuracja preparatem może trwać 7 dni; leczenie może być powtórzone w przypadku ponownego wzrostu ciśnienia.

Uwagi:

Ze względu na możliwe działania niepożądane preparat może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn w ruchu. Ze względu na kwaśny odczyn roztworu nie można mieszać z zasadowymi płynami do wstrzyknięć i roztworami infuzyjnymi.

Ciąża:

W ciąży stosować tylko w przypadku zdecydowanej konieczności. Nie stosować w okresie karmienia piersią.

Ostrożnie:

Ostrożnie stosować u pacjentów w podeszłym wieku. Odwodnienie wywołane wymiotami lub biegunką może spowodować nasilenie działania preparatu.

EPHEDRINUM HYDROCHLORICUM

Działanie:

Nieselektywny sympatykomimetyk. Działa głównie pośrednio przez nasilanie uwalniania noradrenaliny z zakończeń neuronów i hamowanie jej wchłaniania zwrotnego. Efektywnie rozszerza mięśnie gładkie oskrzeli. Przyspiesza zwolnioną czynność serca i zwiększa siłę jego skurczu. Zwęża naczynia obwodowe, przez co może prowadzić do zwiększenia ciśnienia tętniczego. Zatrzymywanie moczu po podaniu efedryny jest wynikiem skurczu zwieracza i jednoczesnego zwiotczenia pęcherza moczowego. Lek zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, może hamować perystaltykę. Efedryna dobrze przenika przez barierę krew-mózg, po jej podawaniu obserwuje się objawy słabego pobudzenia ośrodkowego. Rozszerza źrenice, nie porażając akomodacji. Po kilkakrotnym podaniu leku występuje zjawisko tachyfilaksji. Działanie naczyniowo zwężające po wstrzyknięciu domięśniowym pojawia się po około 10-20 min i utrzymuje się do 1 h. Po podaniu podskórnym działanie leku rozpoczyna się nieco później. Lek jest metabolizowany częściowo w wątrobie i wydalany z moczem głównie w postaci nie zmienionej.

Wskazania:

Stany skurczowe dróg oddechowych.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na efedrynę lub inne aminy sympatykomimetyczne. Nadciśnienie tętnicze lub inne choroby układu krążenia. Znieczulenie ogólne cyklopropanem lub halotanem. Nadczynność tarczycy. Cukrzyca. Jaskra z zamkniętym kątem przesączania. Ciśnienie tętnicze powyżej 130/80 mm Hg u kobiet w ciąży.

Niepożądane efekty:

Mogą wystąpić: zwiększenie ciśnienia tętniczego, kołatanie serca, tachykardia i inne zaburzenia rytmu serca; biegunka, nudności i wymioty, bóle brzucha; nerwowość, niepokój, drżenia, ból głowy, trudności z zasypianiem; trudności w oddawaniu moczu aż do zatrzymania moczu, szczególnie u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego oraz rzadkie przypadki reakcji alergicznych w postaci wysypki skórnej. Efedryna może powodować zaburzenia o charakterze psychotycznym, jak depresja, paranoja, omamy. Po stosowaniu dawek większych niż zalecane mogą wystąpić drgawki. Po długotrwałym podawaniu leku nie dochodzi do jego kumulacji, jednak obserwowano wystąpienie tolerancji i uzależnienia.

Dawkowanie:

Dorośli: domięśniowo lub podskórnie 12,5-25 mg; maksymalnie do 150 mg w ciągu 24 h w dawkach podzielonych. Dzieci: podskórnie 3 mg/kg mc. na dobę lub 25-100 mg/m2 pc. na dobę w 4-6 dawkach.

Uwagi:

Lek nie zaburza zdolności prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. Po dawkach znacznie większych niż zalecane lub u osób szczególnie wrażliwych, efedryna może wywołać nadmierną pobudliwość nerwową i może wpływać niekorzystnie na bezpieczeństwo prowadzenia pojazdów.

Ciąża:

Bezpieczeństwo stosowania w ciąży - kat. C. Lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku, gdy korzyść dla matki przewyższa potencjalne zagrożenie dla płodu. Leku nie należy stosować w okresie karmienia piersią.

Ostrożnie:

Ostrożnie stosować u pacjentów z dławicą piersiową oraz u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego. Należy unikać dłuższego stosowania efedryny u pacjentów z nerwicą.

FENACTIL

Działanie:

Alifatyczna pochodna fenotiazyny. Mechanizm działania polega na blokowaniu receptorów dopaminergicznych w układzie limbicznym. Blokuje także przekaźnictwo dopaminowe u układzie nigro-striatalnym. Tłumi przewodnictwo w synapsach noradrenergicznych. Wykazuje także obwodowe działanie cholinolityczne. Lek o silnym działaniu przeciwpsychotycznym, a także o silnym działaniu uspokajającym (oddziaływuje hamująco głównie na układ limbiczny, podwzgórze, twór siatkowaty). Wykazuje także umiarkowane działanie przeciwautystyczne i przeciwlękowe. Nie posiada właściwości przeciwdepresyjnych. Działa przeciwwymiotnie, zwiększa wydzielanie prolaktyny. Dobrze wchłania się z układu pokarmowego. Brak jest wyraźnej korelacji między efektami klinicznymi a stężeniem chloropromazyny we krwi. T0,5 wynosi 2-3 h. Ulega szybkiemu zmetabolizowaniu; wydalana jest z moczem i kałem. Przenika przez łożysko i do mleka matki.

Wskazania:

Psychozy schizofreniczne i cyklofreniczne z objawami niepokoju ruchowego i objawami wytwórczymi (schizofrenia paranoidalna, katatoniczna; stany maniakalne), paranoia, parafrenia; objawy abstynencji w leczeniu toksykomanii; wspomagająco w rzucawce, tężcu, wściekliznie, pląsawicy; psychozy wieku podeszłego z objawami niepokoju ruchowego; w premedykacji anestezjologicznej, ułatwia hibernację; lek wspomagający w terapii nerwobólów, zapaleń nerwów, bólów fantomowych, bólów w półpaścu, kausalgii, bólów nowotworowych. W objawowym leczeniu wymiotów.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na chlorpromazynę. Stany śpiączkowe wywołane środkami wpływającymi depresyjnie na o.u.n. (barbiturany, narkotyki, alkohol), stany depresyjne, I trymestr ciąży, okres karmienia piersią, ciężka niewydolność wątroby. Ostrożnie w chorobie Parkinsona, padaczce, miastenii, niedoczynności tarczycy, niewydolności układu krwiotwórczego i nerek, jaskrze z wąskim kątem przesączania, w żółtaczce, astmie oskrzelowej, gruczolaku prostaty, u pacjentów przyjmujących leki o działaniu przeciwcholinergicznym, u osób w podeszłym wieku (szczególnie ze schorzeniami układu krążenia), u osób narażonych na wysoką temperaturę i mających styczność z fosforoorganicznymi środkami owadobójczymi.

Niepożądane efekty:

W początkowym okresie leczenia: senność, upośledzenie koncentracji. Objawy ze strony o.u.n.: zespół parkinsonowski, akatyzja, ostry zespół dyskinetyczny, napady drgawkowe, póżne dyskinezy (szczególnie u osób długotrwale leczonych, po zmniejszeniu dawki lub po odstawieniu leku). Zaburzenia autonomiczne: zaburzenia akomodacji, zatrzymanie moczu, zaparcia. Rzadko: ośrodkowy zespół przeciwcholinergiczny, przejawiający się stanem majaczeniowym (szczególnie u osób w podeszłym wieku i z organicznym uszkodzeniem o.u.n.). U pacjentów z feochromocytoma i niewydolnością zastawki mitralnej często obserwuje się ciężkie spadki ciśnienia tętniczego. Objawy ze strony układu krążenia: hipotonia ortostatyczna, tachykardia. Żółtaczka jest rzadkim powikłaniem, najczęśniej występuje w 2-4 tygodniu leczenia. Objawy endokrynologiczne: ginekomastia, zaburzenia miesiączkowania, hiper- i hipoglikemia, cukromocz. Skórne odczyny alergiczne. Czasem zaburzenia hematologiczne: agranulocytoza, eozynofilia, leukopenia, anemia hemolityczna i aplastyczna, trombocytopenia. Bardzo rzadko złośliwy zespół neuroleptyczny.

Dawkowanie:

Indywidualnie, stosownie do stanu chorego. Dzieci: do 3 m.ż. 3 razy dziennie 1 mg, 6-12 m.ż. 6-15 mg dziennie w 3 dawkach, 2-3 r.ż. 12-25 mg dziennie w 3-4 dawkach, 4-18 r.ż. 25-50 mg dziennie w 3-4 dawkach; zwykle podaje się doustnie 1-2 mg/kg m.c. Nie przekraczać dawki 50 mg dziennie.

Uwagi:

W trakcie długotrwałego leczenia należy okresowo kontrolować obraz krwi i czynność wątroby. Podczas długotrwałego zażywania leku nie należy prowadzić pojazdów, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu, pić alkoholu.

FUROSEMIDUM

Działanie:

Lek moczopędny z grupy diuretyków pętlowych. Hamuje resorpcję zwrotną jonu chlorkowego w ramieniu wstępującym pętli nefronu, nasilając wydalanie sodu. Zwiększa wydalanie potasu, wapnia, magnezu oraz fosforanów. Zmniejsza wydalanie kwasu moczowego. Obniża ciśnienie krwi oraz zmniejsza napięcie ścian naczyń krwionośnych. Biodostępność wynosi 60-70% i ulega zmniejszeniu w ciężkiej niewydolności nerek do 36-44%. Początek działania występuje w pierwszej godzinie po podaniu, działanie moczopędne utrzymuje się przez 6-8 h. Wiązanie z białkami osocza wynosi około 95%. Furosemid jest wydalany głównie w postaci niezmienionej. T0,5 we krwi wynosi 1-1,5 h i może ulec wydłużeniu u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.

Wskazania:

Leczenie obrzęków, u dorosłych i dzieci, związanych z zastoinową niewydolnością krążenia, marskością wątroby i chorobami nerek, gdy wskazane jest zastosowanie leków moczopędnych o silnym i szybkim działaniu. Nadciśnienie tętnicze u dorosłych, głównie w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na składniki preparatu lub sulfonamidy. Bezmocz, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Stany przedśpiączkowe spowodowane marskością wątroby. Noworodki (ryzyko wystąpienia przetrwałego przewodu tętniczego) i niemowlęta (ze względu na postać leku).

Niepożądane efekty:

Mogą wystąpić działania niepożądane ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty, zaparcie, biegunka, ból brzucha, brak łaknienia, żółtaczka), o.u.n. (szumy uszne, ból i zawroty głowy, niewyraźne widzenie, widzenie na żółto, parestezje), układu krwiotwórczego (anemia, anemia hemolityczna, trombocytopenia, leukopenia) oraz reakcje nadwrażliwości (złuszczające zapalenie skóry, plamica, rumień wielopostaciowy, pokrzywka, wysypka, nadwrażliwość na światło, świąd, śródmiąższowe zapalenie nerek, zapalenie naczyń). W przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości leczenie preparatem należy przerwać. Ponadto mogą wystąpić: hipotonia ortostatyczna, odwodnienie znacznego stopnia, hipowolemia, hiponatremia, hipokaliemia, hiapokalcemia, hipermagnezemia, hiperglikemia, glikozuria, uczucie niepokoju, osłabienie, zwiększenie stężenia kwasu moczowego i mocznika we krwi, gorączka, częstomocz, zahamowanie laktacji. Podczas leczenia furosemidem mogą nasilić się objawy tocznia rumieniowatego. Rzadko obserwowano: anemię aplastyczną, agranulocytozę. Sporadycznie podczas długiego stosowania może wystapić ostre zapalenie trzustki.

Dawkowanie:

Doustnie. Dorośli: jednorazowa dawka początkowa wynosi zwykle 40-80 mg, podawać rano; w razie potrzeby dawkę początkową można zwiększyć lub zmniejszyć. W długotrwałym leczeniu obrzęków dawka podtrzymująca wynosi zwykle 40-80 mg/dobę; podawać 1-2 razy/dobę, co drugą dobę lub przez 2-4 kolejne dni każdego tygodnia. W leczeniu ciężkich obrzęków maksymalna dawka dobowa wynosi 600 mg, podawać w 3-4 dawkach. W przewlekłej niewydolności nerek stosowano dawki do 4 g/dobę. Dzieci: zwykle 1-3 mg/kg mc./raz na dobę. Maksymalna dawka dobowa, niezależnie od masy ciała dziecka, wynosi 40 mg. W leczeniu długotrwałym należy stosować najmniejszą dawkę skuteczną.

Uwagi:

W trakcie leczenia należy często kontrolować we krwi stężenie elektrolitów (szczególnie potasu, wapnia i magnezu), kreatyniny, mocznika, wskaźniki równowagi kwasowo-zasadowej oraz u pacjentów z cukrzycą stężenie glukozy we krwi i w moczu. Podczas stosowania leku mogą wystąpić objawy ograniczające sprawność psychofizyczną i zdolność prowadzenia pojazdów.

Ciąża:

Bezpieczeństwo stosowania w ciąży: kategoria C. Lek może być stosowany w ciąży wyłącznie w przypadku, gdy przewidywane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu, stosować krótkotrwale. Ostrożnie stosować w okresie karmienia piersią - furosemid przenika do mleka matki, może hamować laktację.

Ostrożnie:

U pacjentów z niewydolnością nerek w przypadku nasilenia azotemii i skąpomoczu należy przerwać leczenie preparatem. U pacjentów z przerostem gruczołu krokowego lub zaburzeniami oddawania moczu istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia ostrego zatrzymania moczu. Nadmierne odwodnienie może spowodować zapaść sercowo-naczyniową i zwiększać częstość występowania powikłań zatorowo-zakrzepowych. Pacjenci z marskością wątroby rozpoczynający leczenie furosemidem powinni być hospitalizowani; w celu zapobiegania hipokalemii i zasadowicy metabolicznej, podczas leczenia furosemidem, należy podawać preparaty chlorku potasu lub leki moczopędne oszczędzające potas (np. antagoniści aldosteronu). U pacjentów z marskością wątroby, leczonych jednocześnie ACTH lub kortykosteroidami działającymi ogólnoustrojowo, w przypadku gwałtownego odwodnienia lub przy niedostatecznej podaży elektrolitów może zwiększyć się ryzyko hipokaliemii. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, stosujących furosemid, częściej występują uszkodzenia słuchu objawiające się dzwonieniem lub szumem w uszach oraz niedosłuchem, które zwykle przemijajają po odstawieniu preparatu. U pacjentów z cukrzycą furosemid może nasilić jej objawy, a u pacjentów z cukrzycą utajoną może przyspieszyć jej ujawnienie.

GLUCOSUM 20%

Działanie:

Hipertoniczny w stosunku do krwi roztwór glukozy do podawania parenteralnego. Glukoza stanowi główny substrat przemian energetycznych w organizmie, jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich tkanek organizmu, szczególnie tych, które są uzależnione od jej bezpośredniego metabolizmu, jak np. tkanka nerwowa. Uczestnicząc w glukoneogenezie wymaga odpowiedniej podaży insuliny, co w pewnych stanach chorobowych ogranicza jej stosowanie. W roztworach powyżej 15% wymaga podawania do dużych naczyń, gdyż w wysokich stężeniach ma działanie drażniące na żyły obwodowe spowodowane wysoką hiperosmolarnością roztworu. Może również zwiększać diurezę przez działanie osmotyczne, jeżeli podaż przekracza szybkość wykorzystania glukozy (maksymalnie 0,75 g/kg m.c./h). W okresie bezpośrednio po operacjach często obserwowana jest zmniejszona tolerancja glukozy. Przy nagłym przerwaniu wlewu hipertonicznego roztworu glukozy może dochodzić do wtórnej hipoglikemii. 100 ml roztworu 10% dostarcza 40 kcal (167 kJ), osmolarność wynosi 557 mosmol/l. 100 ml roztworu 20% dostarcza 80 kcal (344,5 kJ), osmolarność wynosi 1114 mosmol/l.

Wskazania:

Hipoglikemia, źródło węglowodanów w żywieniu pozajelitowym całkowitym i częściowym, krótkotrwałe podwyższenie wartości energetycznej podawanych płynów. Rozpuszczalnik leków podawanych pozajelitowo.

Przeciwwskazania:

Hiperglikemia, hiperosmia, odwodnienie hipotoniczne, przewodnienie, hipokaliemia. W stężeniach powyżej 15% nie podawać do naczyń obwodowych.

Niepożądane efekty:

Preparat podawany jako jedyny płyn prowadzi do hipoosmolarności, dyselekrolitemii. Podawany w stężeniach powyżej 15% do naczyń obwodowych wywołuje miejscowe zmiany zakrzepowo-zapalne. Może powodować diurezę osmotyczną, hiperglikemię, glikozurię, a po przerwaniu wlewu wtórną hipoglikemię. Roztwory powyżej 15% wykazują działanie miejscowo drażniące, co może być przyczyną rozwoju zmian zapalnych, bolesności w miejscu wstrzyknięcia.

Dawkowanie:

Podskórnie, domięśniowo lub dożylnie, w zależności od potrzeby. Roztwory 10% można podawać we wstrzyknięciach i wlewach dożylnych do naczyń obwodowych, roztwory powyżej 15% - we wlewach do naczyń centralnych. Zapotrzebowanie dobowe na węglowodany stanowi zazwyczaj 1,5-3,0 g/kg m.c. i jest uzależnione od zapotrzebowania energetycznego organizmu, stanu nawodnienia i stężenia elektrolitów krwi.

Uwagi:

Podczas stosowania roztworu należy kontrolować skład elektrolitowy krwi, wskaźniki stopnia nawodnienia oraz okresowo glikemię.

GLUCOSUM 40%

Działanie:

Hipertoniczny w stosunku do krwi roztwór glukozy do podawania parenteralnego. Glukoza stanowi główny substrat przemian energetycznych w organizmie, jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich tkanek organizmu, szczególnie tych, które są uzależnione od jej bezpośredniego metabolizmu, jak np. tkanka nerwowa. Uczestnicząc w glukoneogenezie wymaga odpowiedniej podaży insuliny, co w pewnych stanach chorobowych ogranicza jej stosowanie. W roztworach powyżej 15% wymaga podawania do dużych naczyń, gdyż w wysokich stężeniach ma działanie drażniące na żyły obwodowe spowodowane wysoką hiperosmicznością roztworu. Może również zwiększać diurezę przez działanie osmotyczne, jeżeli podaż przekracza szybkość utylizacji glukozy (maksymalnie 0,75 g/kg/h). W okresie bezpośrednio po operacjach często obserwowana jest zmniejszona tolerancja glukozy. Przy nagłym przerwaniu wlewu hipertonicznej glukozy może dochodzić do wtórnej hipoglikemii. 100 ml preparatu 20% dostarcza 80 kcal (334,5 kJ), osmolarność wynosi 1114 mosmol/l. 100 ml preparatu 40% dostarcza 160 kcal (669 kJ), osmolarność wynosi 2228 mosmol/l.

Wskazania:

Hipoglikemia, źródło węglowodanów w żywieniu pozajelitowym całkowitym i częściowym, krótkotrwałe podwyższenie wartości energetycznej podawanych płynów.

Przeciwwskazania:

Hiperglikemia, hiperosmia, odwodnienie hipotoniczne, przewodnienie, hipokaliemia. W stężeniach powyżej 15% nie podawać do naczyń obwodowych.

Niepożądane efekty:

Preparat podawany jako jedyny płyn prowadzi do hipoosmolarności, dyselekrolitemii. Podawany w stężeniach powyżej 15% do naczyń obwodowych wywołuje miejscowe zmiany zakrzepowo-zapalne. Może powodować diurezę osmotyczną, hiperglikemię, glikozurię, a po przerwaniu wlewu wtórną hipoglikemię. Roztwory powyżej 15% wykazują działanie miejscowo drażniące, co może być przyczyną rozwoju zmian zapalnych, bolesności w miejscu wstrzyknięcia.

Dawkowanie:

Roztwory powyżej 15% - we wlewach do naczyń centralnych. Zapotrzebowanie dobowe na węglowodany wynosi zazwyczaj 1,5-3,0 g/kg m.c. i jest uzależnione od zapotrzebowania energetycznego organizmu, stanu nawodnienia i stężenia elektrolitów krwi.

Uwagi:

Podczas stosowania roztworu należy kontrolować skład elektrolitowy krwi, wskaźniki stopnia nawodnienia oraz okresowo glikemię.

HYDROXYZINUM

Działanie:

Lek o działaniu uspokajającym i przeciwlękowym. Wykazuje działanie przeciwhistaminowe, przeciwcholinergiczne, słabe spazmolityczne. Cechuje się także działaniem przeciwwymiotnym, w niewielkim stopniu obniża ciśnienie krwi. Zmniejsza napięcie wewnętrzne, niepokój, chwiejność emocjonalną oraz napięcie mięśniowe. Wykazuje słabe właściwości przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe. Nie upośledza czynności o.u.n. T0,5 wynosi u dorosłych 13 h, u dzieci 7 h. Ulega zmetabolizowaniu do glukuronianów. Wydala się w 70% z kałem, pozostała część z moczem. Przenika przez barierę łożyskową i do mleka matki.

Wskazania:

Nerwice z pobudzeniem ruchowym, stany lękowe u osób starszych, ostre podniecenie u alkoholików, nadmierna pobudliwość psychomotoryczna u dzieci, choroby uczuleniowe (głównie skóry: pokrzywka, dermatozy); w przygotowaniu do narkozy.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na hydroksyzynę, ciąża i okres karmienia piersią, niewydolność wątroby i nerek. Ostrożnie w jaskrze z zamkniętym kątem przesączania, u osób z przerostem gruczołu krokowego, u małych dzieci.

Niepożądane efekty:

Mają najczęściej łagodny charakter: senność, ospałość, ataksja, zmęczenie, wysychanie błony śluzowej jamy ustnej, drżenie rąk, zawroty głowy, tachykardia, alergiczne odczyny skórne. Bardzo rzadko: zaburzenia układu krwiotwórczego (szczególnie po długim zażywaniu). Lek może powodować ograniczenie sprawności psychoruchowej.

Dawkowanie:

Dorośli: w ciężkich przypadkach domięśniowo 100-200 mg jednorazowo i nie więcej niż 400 mg/dobę; w premedykacji anestezjologicznej domięśniowo 100-200 mg na 1 h przed zabiegiem.

Uwagi:

W czasie stosowania leku nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn będących w ruchu.

ISOPTIN

Działanie:

Blokuje napływ jonów wapnia do komórek mięśnia serca i komórek warstwy mięśniowej naczyń co prowadzi do zwolnienia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zmniejszenia pracy oraz zapotrzebowania mięśnia serca na tlen, do rozszerzenia naczyń, zmniejszenia oporu obwodowego; rozszerza również naczynia wieńcowe. Działa skutecznie w nadkomorowych zaburzeniach rytmu (częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór) w tym w arytmiach spowodowanych niedokrwieniem mięśnia serca. Należy do klasy IV leków przeciwarytmicznych - hamuje narastanie i skraca czas trwania potencjału czynnościowego w komórkach układu bodźcoprzewodzącego. Obniża ciśnienie krwi skurczowe i rozkurczowe. Nie jest skuteczny w zaburzeniach rytmu spowodowanych zespołem preekscytacji - wpływ na przewodzenie przez drogę dodatkową i pęczek Hisa jest niewielki.

Wskazania:

Dożylnie stosowany jest w celu przerwania nadkomorowych zaburzeń rytmu: nadkomorowego częstoskurczu napadowego, migotania i trzepotania przedsionków z szybką czynnością komór z wyłączeniem zespołów preekscytacji Wolff-Parkinson-White'a (W.P.W.) i Lown-Ganong-Levine'a (L.G.L.), w przełomach nadciśnieniowych, w ostrej niewydolności wieńcowej spowodowanej skurczem naczyń wieńcowych, po bardzo ścisłym ustaleniu wskazań np. po wykluczeniu zawału serca.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na werapamil. I trymestr ciąży, okres karmienia piersią. Wstrząs kardiogenny, z wyłączeniem wstrząsu spowodowanego zaburzeniami rytmu znajdującymi się w grupie wskazań do zastosowania werapamilu, ostre powikłania zawału serca takie jak zespół małego rzutu, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy II° i III°, niewydolność węzła zatokowego, zespół tachykardia-bradykardia, migotanie i trzepotanie przedsionków towarzyszące zespołom preekscytacji WPW i LGL, częstoskurcz komorowy, zdekompensowana niewydolność krążenia, zatrucie preparatami naparstnicy, bezpośrednio po podaniu dożylnym β-blokerów (należy zachować kilkugodzinny odstęp). Przeciwwskazania względne: blok przedsionkowo-komorowy I°, bradykardia zatokowa, niedociśnienie, upośledzona czynność wątroby (może wystąpić zwolnienie metabolizowania leku), dystrofia mięśniowa, wzmożone ciśnienie śródczaszkowe. Dożylne podawanie werapamilu może nastąpić jedynie pod kontrolą lekarza i zapisu EKG, szczególnie u pacjentów z niewydolnością wieńcową.

Niepożądane efekty:

Ze strony układu krążenia: spadek ciśnienia tętniczego, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, tachykardia; ze strony o.u.n.: zawroty i bóle głowy, w pojedyńczych przypadkach drgawki; ze strony przewodu pokarmowego: nudności, uczucie pełności w żołądku. U pacjentów z nadwrażliwością na lek obserwowano skurcz krtani lub oskrzeli z towarzyszącą pokrzywką i świądem skóry; w pojedynczych przypadkach obserwowano objawy depresyjne, senność, osłabienie siły mięśniowej, oczopląs, poty, niewydolność oddechową.

Dawkowanie:

Dożylnie, w ostrych stanach u dorosłych, dawka początkowa wynosi 5 mg, w razie potrzeby po 5-10 min. dalsze 5 mg. Dawka podtrzymująca w infuzji wynosi 5-10 mg/h. Średnia dawka dobowa wynosi 100 mg. Dzieci do 12 m.ż.: dawka początkowa wynosi 0,1-0,2 mg/kg m.c. (zazwyczaj 0,75 do 2 mg) podana w czasie minimum 2 minut, pod ciągłą kontrolą EKG, dawka następna jest taka sama.Dzieci 1-15 lat: dawka początkowa wynosi 0,1-0,3 mg/kg m.c., nie przekraczając 5 mg, podana w czasie 2 minut, pod ciągłą kontrolą EKG, dawka następna jest taka sama, nie przekraczająca 10 mg. W infuzji ciągłej dzieciom podaje się 0,05-0,1 mg/kg m.c./h. W wyjątkowych przypadkach dawki następne można zwiększyć. Średnia dawka dobowa wynosi 1,5 mg/kg m.c. Antidotum specyficznym jest wapń np. dożylnie 10-20 ml 10% roztworu glukonianu wapnia, w razie konieczności należy powtórzyć tę samą dawkę lub zastosować kroplówkę dożylną z prędkością np. 5 mmol/h.

KETONAL

Działanie:

Niesteroidowy lek przeciwzapalny (zaliczany do profenów - pochodnych kwasów arylopropionowych) o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Hamuje syntezę prostaglandyn i uwalnianie enzymów lizosomalnych, wykazuje aktywność przeciwbradykininową i hamuje migrację makrofagów. Przez zmniejszenie przepuszczalności włośniczek i zmniejszenie migracji makrofagów (np. do błony maziowej, wysięku) wykazuje aktywność w fazie wczesnej - naczyniowej i późnej - komórkowej odczynu zapalnego. Hamuje agregację płytek krwi. Szybko wchłania się po podaniu domięśniowym, osiągając maksymalne stężenie we krwi po około 15-45 min. W 99% wiąże się z białkami osocza, przenika do płynów, tkanek (w tym mazi stawowej, gdzie osiąga stężenie większe niż w osoczu) oraz przez barierę łożyskową. Inaktywowany w organizmie przez sprzęganie z kwasem glukuronowym i w niewielkim stopniu przez hydroksylację. Wydalany w 65-75% jako glukuronian i w 1% w postaci niezmienionej przez nerki. U osób starszych obserwuje się wolniejszy metabolizm leku, wydłużony okres półtrwania i eliminacji.

Wskazania:

Jako lek przeciwbólowy podawany dożylnie w bólach pooperacyjnych. Domięśniowo stosowany w: reumatoidalnym zapaleniu stawów, osteoartrozach, bólach o umiarkowanym nasileniu, bolesnym miesiączkowaniu.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na ketoprofen, kwas acetylosalicylowy i jego pochodne. Czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy. Ciężka niewydolność wątroby lub nerek. Ciąża i okres karmienia piersią. Dzieci.

Niepożądane efekty:

Najczęściej występują: zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (niestrawność, nudności, wzdęcia, bóle brzucha, biegunka lub zaparcia), ból głowy. Mogą wystąpić skórne reakcje alergiczne. Rzadziej mogą wystąpić: wymioty, brak łaknienia, zapalenie jamy ustnej, zawroty głowy, bezsenność, zaburzenia psychiczne. Bardzo rzadko: zaburzenia widzenia, szumy w uszach, zaburzenia czynności wątroby i nerek. Podobnie jak dla całej grupy NLPZ może wystąpić ryzyko: krwawień z przewodu pokarmowego, wrzodu żołądka lub trombocytopenii.

Dawkowanie:

Lek podaje się domięśniowo lub dożylnie. Domięśniowo: dorośli 100 mg (1 amp.) 1-2 razy na dobę. Leczenie parenteralne może być uzupełnione leczeniem doustnym. Dawka dobowa leku może być zwiększona do 300 mg lub zmniejszona do 100 mg, w zależności od schorzenia i stanu pacjenta. Dożylnie: dorośli 100-200 mg (1-2 amp.) we wlewie krótkotrwałym podawanym przez 0,5-1 h, po rozpuszczeniu w 100 ml 0,9% roztworu NaCl lub we wlewie ciągłym, podawanym przez 8 h, po rozpuszczeniu w 500 ml płynu infuzyjnego (0,9% roztwór NaCl, 5% roztwór glukozy, mleczanowy roztwór Ringera).

Uwagi:

Preparat może wpływać na sprawność psychofizyczną (zawroty głowy, senność).

Ciąża:

Ze względu na brak odpowiednich badań, lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności. Nie zaleca się stosowania ketoprofenu podczas karmienia piersią.

Ostrożnie:

Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy w wywiadzie, upośledzoną czynnością wątroby i nerek, z krwawieniami z przewodu pokarmowego, leczonych przeciwzakrzepowo pochodnymi kumaryny.

LIGNOCAINUM HYDROCHLORICUM 2%

Działanie:

Środek miejscowo znieczulający (analgetyk miejscowy) z grupy pochodnych amidowych o krótkim czasie działania. Powoduje odwracalne zahamowanie przewodnictwa we włóknach nerwowych poprzez blokowanie pompy sodowo-potasowej i zahamowanie przepuszczalności błony komórkowej dla jonów. Przewodnictwo w cienkich włóknach nerwowych, bez osłonki mielinowej (np. włókna przewodzące czucie bólu i dotyku) może być zahamowane niskimi stężeniami analgetyku miejscowego, blokada nerwów w osłonce mielinowej wymaga stężeń wyższych. Początek działania przy blokowaniu małych nerwów występuje po około 2-3 min, dużych pni nerwowych - po około 10-12 min.; analgezja utrzymuje się około 1 h. Dodatek środków obkurczających naczynia do środka miejscowo znieczulającego przy wykonywaniu blokady zmniejsza i zwalnia absorbcję środka miejscowo znieczulającego do krwi, obniża jego stężenie we krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów toksycznych, przedłuża działanie środka miejscowo znieczulającego, zmniejsza krwawienie śródoperacyjne w nastrzykniętej okolicy. Wpływa stabilizująco na błony komórkowe i bezpośrednio na układ bodźcoprzewodzący serca (działanie przeciwarytmiczne): zmniejsza automatyzm, skraca czas trwania potencjału czynnościowego, zmniejsza okres refrakcji komórek Purkinjego (nie zmniejszając szybkości przewodzenia impulsów w tych komórkach). Lignokaina wchłania się szybko z miejsca podania, w 60-75% wiąże się z białkami osocza, przenika przez barierę krew-mózg; metabolizowana w wątrobie - z szybkością zależną od przepływu wątrobowego (około 70% w czasie tzw. pierwszego przejścia), metabolity wydalane przez nerki (jeden z metabolitów pośrednich również wykazuje działanie przeciwarytmiczne i wpływ drgawkotwórczy na o.u.n. podobie do lignokainy), około 3% leku wydalane przez nerki w postaci nie zmienionej. T0,5 wynosi około 30 min; pKa = 7,86.

Wskazania:

Jako środek miejscowo znieczulający w znieczuleniach regionalnych (znieczuleniach błon śluzowych, nasiękowych, blokadach miejscowych, nerwów obwodowych, splotów nerwowych), zewnątrzoponowych, podpajęczynówkowych, doopłucnowych. Jako lek przeciwarytmiczny w leczeniu i zapobieganiu zaburzeniom rytmu serca o typie częstoskurczu komorowego, trzepotaniu i migotaniu komór: w ciężkich zaburzeniach rytmu jest lekiem z wyboru; stosowana również w świeżym zawale mięśnia sercowego i stanach po resuscytacji, w zaburzeniach rytmu po zatruciu glikozydami nasercowymi.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na środki znieczulenia miejscowego. Jako analgetyku miejscowego nie stosować przy zakażeniu miejscowym w miejscu wstrzyknięcia. Względne przeciwwskazania to: wstrząs, blok przewodnictwa przedsionkowo - komorowego II i III°, miastenia, ciężkie uszkodzenie wątroby. W zastosowaniach kardiologicznych zaleca się zmniejszenie dawki (o około 50%) u chorych z niewydolnością serca, we wstrząsie, w chorobach wątroby i u chorych powyżej 70 r.ż. Ostrożnie stosować u chorych leczonych tricyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi i inhibitorami MAO, w ciąży.

Niepożądane efekty:

Uogólnione reakcje niepożądane są rzadkie i najczęściej spowodowane wysokim stężeniem leku we krwi na skutek bezwzględnego przedawkowania, szybkiego wchłaniania lub niezamierzonego podania donaczyniowego. Kwasica i hipoksja, podeszły wiek chorego zwiększają ryzyko i ciężkość reakcji toksycznych. Reakcje toksyczne dotyczą głównie o.u.n. i układu krążenia. Objawy związane z działaniem ogólnym zależą od stężenia leku w surowicy co jest wypadkową: podanej dawki, miejsca podania (lek szybko wchłania się z błon śluzowych, miejsc dobrze ukrwionych np. okolice krocza, szyja), miejscowego przepływu krwi, masy ciała i stanu ogólnego chorego, wydolności wątroby i przepływu wątrobowego, wieku chorego i chorób towarzyszących. W przypadku przedawkowania bezwzględnego (podanie zbyt dużej dawki w stosunku do masy ciała pacjenta) lub przedawkowania względnego (lek osiąga szybko duże stężenie w surowicy) występują: zaburzenia smaku, drętwienia języka, dzwonienie w uszach, uczucie niepokoju (przy stężeniu lignokainy w surowicy około 4-5 µg/ml), sensacje wzrokowe, pobudzenie (przy stężeniu około 6-7 µg/ml), wzmożenie napięcia mięśniowego, drżenia mięśniowe (przy stężeniu około 7-8 µg/ml), utrata przytomności i drgawki uogólnione (stężenie około 10 µg/ml), śpiączka (stężenie około 15 µg/ml), zatrzymanie oddechu i ciężka depresja o.u.n. (przy stężeniu w surowicy >20 µg/ml). Reakcje ze strony układu krążenia przejawiają się depresją mięśnia sercowego, spadkiem objętości wyrzutowej, zaburzeniami przewodnictwa, hipotensją, bradykardią, ekstrasystoliami komorowymi z tachykardią komorową, migotaniem komór i zatrzymaniem krążenia włącznie. Hipotensja i bradykardia mogą wystąpić jako zjawisko fizjologiczne na skutek blokady współczulnej podczas blokad centralnych. Wystąpieniu reakcji ze strony układu krążenia sprzyja hipoksja powstała w wyniku drgawek lub bezdechu. Lek nasila zaburzenia rytmu związane z dyselektrolitemią. Częstość powikłań neurologicznych jest bardzo mała, niekiedy są one związane z samą techniką zabiegu. W bardzo rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne (wysypka, pokrzywka, obrzęk), w najcięższych wstrząs anafilaktyczny. Małe dawki podane w okolicę głowy i szyi wliczając blokadę pozagałkową, blokadę zwoju gwiaździstego i blokady stomatologiczne mogą powodować reakcje niepożądane podobne do występujących po niezamierzonym podaniu donaczyniowym dużej dawki środka.

Dawkowanie:

Jako analgetyk miejscowy: stosuje się w roztworach: znieczulenia nasiękowe: 0,25-0,5-1,0%; znieczulenia nerwów i splotów nerwowych: 0,5-1-2%; znieczulenia zewnątrzoponowe: 1-2%; znieczulenia podpajęczynówkowe 2%; w wybranych rodzajach znieczuleń regionalnych (np. w stomatologii): 2%. Objętości podanych roztworów zależą od wskazań, techniki znieczulenia (szczegóły - patrz literatura fachowa) i mc. chorego. Nie przekraczać dawki 4,5 mg/kg mc. przy znieczuleniach bez dodatku środka obkurczającego naczynia i 7 mg/kg mc. jeżeli stosuje się dodatek środka obkurczającego naczynia (np. adrenaliny 5 µg/ml). W kardiologii: w leczeniu zaburzeń rytmu - dożylnie bolus 1 mg/kg mc. + wlew 20-40 µg/kg mc./min; nie należy przekraczać dawki 5 mg/kg mc. w krótkim okresie.

NALOXONUM HYDROCHLORICUM

Działanie:

Jest antagonistą w stosunku do naturalnych i syntetycznych odurzających leków przeciwbólowych, w zasadzie pozbawionym właściwości agonistycznych, co oznacza, że nie posiada działania przeciwbólowego ani nie wywołuje depresji ośrodka oddechowego. Podanie go w pełnej dawce po uprzednim podaniu narkotycznych leków przeciwbólowych powoduje nawrót dolegliwości bólowych, małe dawki podane pozajelitowo zapobiegają lub znoszą ośrodkowe i obwodowe efekty działania morfiny i innych opioidów. Podany u osób zależnych od opioidów może spowodować zespół ostrej abstynencji. W dużych dawkach antagonizuje również działanie ago-antagonistów typu pentazocyny oraz innych narkotycznych leków przeciwbólowych, istnieją doniesienia o łagodzeniu depresji ośrodka oddechowego wywołanej przedawkowaniem innych niż opioidy leków działających depresyjnie na o.u.n. (np. barbituranów, benzodiazepin). Nawet długie podawanie leku nie prowadzi do uzależnienia. T0,5 po podaniu pozajelitowym wynosi 1 h. Lek jest szybko metabolizowany w wątrobie. Przechodzi łatwo przez barierę łożyska.

Wskazania:

Leczenie ostrych zatruć narkotycznymi lekami przeciwbólowymi, w anestezjologii po przeprowadzeniu znieczulenia ogólnego z użyciem narkotycznych leków przeciwbólowych, w odwracaniu depresji ośrodka oddechowego noworodków spowodowanej podaniem rodzącej narkotycznych leków przeciwbólowych podczas porodu, dla celów diagnostycznych w celu wykrycia narkomanii lub wyjaśnienia przyczyn depresji ośrodka oddechowego.

Przeciwwskazania:

Ciąża, nadwrażliwość na lek. Przeciwwskazania względne - ostrożnie podaje się u dzieci i u podejrzanych o narkomanię ponieważ wywołuje ostre objawy abstynencji.

Niepożądane efekty:

Nie występują.

Dawkowanie:

Dorośli: domięśniowo, podskórnie lub dożylnie w przedawkowaniu narkotyków 0,01-0,015 mg/kg mc., zazwyczaj podaje się 0,4 mg. Następną dawkę podaje się po 5 minutach. U noworodków i dzieci 0,01 mg/kg mc. Dawkę można powtórzyć 2-3 razy. Podawać należy wolno, przez 2-3 minuty.

NATRIUM BICARBONICUM 8,4%

Działanie:

Wodorowęglan sodowy dysocjując oddaje jon dwuwęglanowy, który w nadmiarze buforuje jony wodorowe prowadząc do alkalizacji. Jest związkiem alkalizującym używanym w leczeniu kwasicy metabolicznej, wydzielany przez nerki wywiera również działanie alkalizujące na odczyn moczu.

Wskazania:

Kwasica metaboliczna różnego pochodzenia, w celu alkalizacji moczu.

Przeciwwskazania:

Alkaloza metaboliczna i oddechowa, alkaloza hipochloremiczna powstała np. w przebiegu wymiotów, hipokalcemia (nadmierna alkalizacja może wywołać tężyczkę). Przeciwwskazania względne: zastoinowa niewydolność krążenia, ciężkie choroby płuc, obrzęki, skłonność do retencji płynów - podawanie dożylne wodorowęglanu sodowego niesie ze sobą duży ładunek sodu. Ostrożności wymaga również stosowanie u pacjentów z hipokalemią (alkaloza nasila hipokalemię), u noworodków i niemowląt duże dawki oraz podawanie "z ręki" bez rozcieńczenia stanowi zagrożenie hipernatremią. Leczenie przedłużone jest przeciwwskazane - stanowi zagrożenie alkalozą oraz hipernatremią.

Niepożądane efekty:

Alkaloza, hipernatremia, hiperchloremia, hiperosmolarność osocza, retencja płynów, nasilenie się istniejącej, szczególnie zdekompensowanej niewydolności krążenia. Alkaloza, najczęściej powstała na skutek przedawkowania może doprowadzić do spłycenia oddechu, wiotkości mięśni, zaburzeń ze strony o.u.n. takich jak otępienie, utrata przytomności, drgawki. Podawanie leku należy przerwać jeżeli dojdzie do alkalozy metabolicznej.

Dawkowanie:

Podaje się dożylnie. W stanach zagrożenia życia dorośli i dzieci powyżej 2 r.ż. początkowo 1 mEq/kg m.c., następnie 0,5 mEq/kg m.c. powtarzane co 10 minut, w zależności od sytuacji, pod kontrolą badań gazometrycznych i równowagi kwasowo-zasadowej krwi. Jeżeli wykonanie badań krwi jest niemożliwe, możliwe jest powtarzanie dawki 0,5 mEq/kg m.c. co 10 minut do czasu powrotu czynności serca. Dzieci do 2 r.ż. - 8,4% preparat należy rozcieńczyć dwukrotną objętością 5% glukozy lub wody do wstrzykiwań, dawki mogą być powtarzane co 10 minut. Nie przekraczać dawki 8 mEq/kg m.c. na dzień. W leczeniu kwasicy metabolicznej leczenie należy prowadzić pod kontrolą badań równowagi kwasowo-zasadowej krwi i stanu pacjenta. Zazwyczaj podaje się u dorosłych i u dzieci 2-5 mEq/kg m.c., w odpowiednim rozcieńczeniu, co 4-8 h. U dzieci można wyliczyć dawkę wg następującego wzoru: NaHCO3 (mmol) = niedobór zasad (mmol) x masa ciała x 0,3Tak obliczoną ilość dodaje się do płynu nawadniającego, pamiętając, szczególnie u niemowląt, o jonach sodowych zawartych w roztworze lub podaje się podzielone na 2-4 porcje, w odstępach co najmniej 20-30 minutowych. Po podaniu połowy dawki należy ponownie oznaczyć parametry równowagi kwasowo-zasadowej krwi.

NATRIUM CHLORATUM 0,9% INJ.

Działanie:

Fizjologiczny roztwór chlorku sodu jest płynem zbliżonym pod wzlędem ciśnienia osmotycznego i zawartości sodu do osocza krwi i płynu pozakomórkowego. Chlor i sód są elektrolitami niezbędnymi dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a ich niedobór może być przyczyną wielu poważnych stanów, które wymagają szybkiego wyrównywania. Podany pozajelitowo powoduje krótkotrwałe zwiększenie objętość krwi krążącej i nieznaczne nasilenie diurezy. Może być używany jako rozpuszczalnik wielu leków, pod warunkiem ich zgodności farmakochemicznej. 100 ml zawiera 15,4 mmol sodu i 15,4 mmol chloru. Osmolarność wynosi 308 mosmol/l.

Wskazania:

Odwodnienie izotoniczne, odwodnienie hipotoniczne, utrata jonów sodu i chloru przez organizm, uzupełnianie utraconych płynów po zabiegach operacyjnych, wymiotach, biegunce, wstrząs pourazowy, oparzenia. Jako jeden z płynów podawanych dożylnie w celu pokrycia zapotrzebowania dobowego na wodę i elektrolity, kiedy ich podaż drogą inną niż dożylna jest niemożliwa. Jako rozpuszczalnik podawanych leków, pod warunkiem ich zgodności farmakochemicznej.

Przeciwwskazania:

Hipernatremia, przewodnienie, hiperchloremia, kwasica. Noworodkom nie podawać jako płynu uzupełniającego niedobory wody (stosować wyłącznie do korekcji zaburzeń jonowych).

Niepożądane efekty:

Przewodnienie, hipernatremia, hiperchloremia. Podawany jako jedyny płyn może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej.

Dawkowanie:

Dożylnie we wlewach, indywidualnie w zależności od stopnia i rodzaju odwodnienia oraz stężenia elektrolitów we krwi. Zazwyczaj 180 kropli/min - 1000 ml/dobę.

Uwagi:

Podczas podawania preparatu należy kontrolować parametry gospodarki wodno-elektrolitowej.

NITROGLYCERINUM

Działanie:

Lek o silnym, krótkotrwałym działaniu na mięśnie gładkie, głównie naczyń krwionośnych. Mechanizm działania związany jest z bezpośrednim wpływem jonów NO2 oraz prawdopodobnym wpływem na kanały wapniowe. Powoduje: rozszerzenie żylnego łożyska naczyniowego przez co zmniejsza się ciśnienie napełniania serca, spada obciążenie wstępne i ciśnienie późnorozkurczowe lewej komory oraz ciśnienie w tętnicy płucnej; zmniejszenie oporu obwodowego i obciążenia następczego przez co spada praca i wydatek energetyczny mięśnia sercowego; zmniejszenie oporu przepływu wieńcowego, zwiększenie przepływu wieńcowego (może też powodować korzystną redystrybucję przepływu wieńcowego do strefy podwsierdziowej) i rozszerzenie naczyń wieńcowych; zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Skutkiem powyższych działań: w niewydolności wieńcowej - zmniejsza się niedotlenienie mięśnia sercowego; w niewydolności krążenia - poprawia się objętość minutowa. Nie wywiera bezpośredniego wpływu na serce - efekty hemodynamiczne i zmiana częstości akcji serca po podaniu leku są wynikiem wpływu na naczynia. Obniża ciśnienie tętnicze, nasila tendencję do hipotonii ortostatycznej. Podnosi ciśnienie śródczaszkowe i śródgałkowe. Po podaniu doustnie wykazuje działanie po około 10 min. Forma leku zapewnia długotrwałe, kontrolowane uwalnianie z hydrofilnego podłoża dzięki czemu efekt działania utrzymuje się do 8-10 h; podlega efektowi "pierwszego przejścia" przez krążenie wrotne i tylko niewielka część leku przechodzi do krążenia systemowego. Ma krótki okres półtrwania (kilka minut); metabolizowany w wątrobie do glukuronianów i w erytrocytach (diazotan, azotan glicerolu, glicerol); metabolity wydalane przez nerki.

Wskazania:

Przewlekła choroba wieńcowa (w leczeniu doraźnym bólu dławicowego, w leczeniu zawału mięśnia sercowego, w leczeniu przewlekłym jako lek zapobiegający napadom bólu), w kolce nerkowej i kolce pęcherzyka żółciowego (szczególnie w leczeniu skurczu zwieracza Oddiego wywołanego opioidami), doraźnie w leczeniu achalazji przełyku i zespole Raynaud'a. Forma o długotrwałym działaniu stosowana jest głównie w profilaktyce i przewlekłej niewydolności krążenia.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na lek, wstrząs z niskim ciśnieniem skurczowym, jaskra (z wąskim kątem przesączania), stan po urazie czaszkowo-mózgowym, krwawienie śródczaszkowe. Ostrożnie stosować u chorych z niskim ciśnieniem tętniczym i upośledzoną czynnością nerek.

Niepożądane efekty:

Obniżenie ciśnienia tętniczego, hipotonia ortostatyczna, odczyny alergiczne, osłabienie, poty, zawroty i bóle głowy, zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy), wzrost ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego.

Dawkowanie:

Tabletki podjęzykowe: dorośli: w napadzie bólu wieńcowego - 1/2-1-2 tabl., jeśli ból nie ustępuje dawkę można powtórzyć po kilkunastu minutach; w zawale mięśnia sercowego - 1-2 tabl. co 15-30 minut. Rozpoczynając leczenie stosuje się zazwyczaj dawkę próbną 0,25 mg (1/2 tabl.). Tabletki przyjmuje się podjęzykowo, do całkowitego rozpuszczenia i wchłonięcia leku. Tabletki o przedłużonym działaniu: dorośli zazwyczaj 1 tabl. 2 razy dziennie, w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 1 tabl. 3 razy dziennie. dawkowanie ustala się indywidualnie w zależności od stanu pacjenta. Tabletki należy połykać bez rozgryzania.

ZYLLT

Wskazania:

Zapobieganie tworzeniu się zakrzepów w miażdżycy naczyń, zwłaszcza zakrzepów w tętnicach wieńcowych (w przebiegu zawału serca) oraz w tętnicach mózgowych (w przebiegu udaru niedokrwiennego mózgu).

Działanie: lek zapobiega tworzeniu się zakrzepów poprzez hamowanie zlepiania się płytek krwi. Agregujące ze sobą płytki krwi stanowią jądro tworzącego się zakrzepu. Po pełnym zadziałaniu leku, czyli po ok. 3-7 dniach stosowania, dochodzi do zablokowania płytek krwi w 40-60%. Działanie płytek powraca w ciągu 5 dni po odstawieniu leku.

Przeciwwskazania:

Przy nadwrażliwości na lek; w okresie ciąży i karmienia piersią; przy współistnieniu krwawień w przypadku czynnej choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy, krwotoku wewnątrzczaszkowego; ostrożnie przy zwiększonym ryzyku krwawień z powodu urazów, zabiegów chirurgicznych, przewlekłych chorób zapalnych jelit oraz u pacjentów leczonych innymi lekami wpływającymi na krzepliwość krwi. Nie należy stosować leku bezpośrednio po wystąpieniu udaru niedokrwiennego oraz w przebiegu zawału serca z uniesieniem odcinka ST. Nie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek i wątroby oraz z dziedziczną nietolerancją galaktozy lub zaburzeniami wchłaniania cukrów prostych.

Dawkowanie:

Doustne, wg zaleceń lekarza, zwykle początkowo 75 mg raz na dobę. Dawkę nasycającą 300 mg leku na dobę należy zastosować u chorych z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST, po czym kontynuować podawanie dawki 75 mg na dobę w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym). U chorych po 75. roku życia leczenie należy wprowadzać bez dawki nasycającej. Kurację należy rozpoczynać jak najwcześniej od wystąpienia zawału serca i kontynuować co najmniej przez 4 tygodnie. Lek można podawać niezależnie od posiłku. Stosowanie leku wymaga regularnych kontroli lekarskich oraz obserwacji chorych pod kątem występowania objawów krwawienia, zwłaszcza w pierwszych tygodniach leczenia, po inwazyjnych zabiegach kardiologicznych lub po operacji. W przypadku podejrzenia krwawienia należy wykonać morfologię krwi. Jeśli chory ma być poddany planowemu zabiegowi chirurgicznemu, a jest możliwe przerwanie leczenia klopidogrelem, należy odstawić lek na 7 dni przed operacją.

Skutki uboczne:

Nadmierne bądź przedłużone krwawienia m.in. z przewodu pokarmowego i nosa, układu moczowego, miejsc wkłuć, urazów lub ran operacyjnych; bardzo rzadko poważniejsze powikłania: krwawienie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, do przestrzeni pozaotrzewnowej, do mięśni, stawów, narządu wzroku, płuc. Ryzyko wystąpienia krwawienia zmniejsza się w trakcie kuracji. Do nieswoistych działań niepożądanych należą: biegunka, bóle brzucha, zgaga, wymioty, nudności, zaparcia, wzdęcia, zaostrzenie choroby wrzodowej żołądka, zapalenie żołądka; bóle i zawroty głowy, przeczulica skóry, osutka, świąd skóry, bóle mięśni i stawów, gorączka. Ponadto mogą wystąpić łagodne (wysypka rumieniowa, pokrzywka, wyprysk, liszaj płaski) oraz ciężkie reakcje alergiczne: wstrząs, zespół Stevensa-Johnsona, obrzęk naczynioruchowy; splątanie, omamy, zaburzenia smaku, zapalenie naczyń, spadki ciśnienia tętniczego krwi, skurcz oskrzeli, śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie trzustki, nieswoiste zapalenia jelita grubego, zapalenie lub ostra niewydolność wątroby, kłębuszkowe zapalenie nerek. Rzadko zmiany w badaniach laboratoryjnych: wydłużenie czasu krwawienia, zmniejszenie liczby płytek krwi i białych krwinek krwi, bardzo rzadko zakrzepowa plamica małopłytkowa, ciężka małopłytkowość i niedokrwistość oraz agranulocytoza czyli spadek liczby białych krwinek krwi praktycznie do zera, z czym łączy się znaczne obniżenie odporności; nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych.

NO-SPA

Działanie:

Syntetyczny lek o działaniu spazmolitycznym. Działanie rozkurczające drotaweryny nie zależy od rodzaju unerwienia oraz lokalizacji mięśni gładkich (przewód pokarmowy, układ moczowo-płciowy, układ krążenia oraz drogi żółciowe). W mechanizmie działania drotaweryny odgrywa rolę wpływ na fosfodiesterazę, powodujący zwiększenie stężenia cAMP oraz zmniejszenie stężenia jonów wapnia w komórce. Lek jest metabolizowany w wątrobie i wydalany głównie z moczem oraz w mniejszym stopniu z kałem.

Wskazania:

Stany skurczowe mięśni gładkich związane z chorobami dróg żółciowych: kamicą dróg żółciowych, zapaleniem pęcherzyka żółciowego. Stany skurczowe mięśni gładkich dróg moczowych: kamica nerkowa, zapalenie miedniczek nerkowych, zapalenie pęcherza moczowego, bolesne parcie na mocz. Wspomagająco w stanach skurczowych mięśni gładkich przewodu pokarmowego: w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, w stanach skurczowych wpustu i odźwiernika żołądka, zespole drażliwego jelita grubego, zaparciach spastycznych i wzdęciach jelit; w stanach skurczowych w obrębie dróg rodnych: w bolesnym miesiączkowaniu, silnych bólach porodowych, zagrażającym poronieniu.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu. W przypadku nadwrażliwości na pirosiarczyn sodu nie zaleca się podawania preparatu parenteralnie. Ciężka niewydolność wątroby lub nerek. Ciężka niewydolność serca. Blok przedsionkowo-komorowy II° i III°.

Niepożądane efekty:

Mogą wystąpić: ból i zawroty głowy, bezsenność, kołatanie serca, nudności, zaparcie. Rzadko: obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza po podaniu dożylnym. Bardzo rzadko: reakcje alergiczne, zwłaszcza u pacjentów z nadwrażliwością na pirosiarczyn sodu.

Dawkowanie:

Dorośli: podskórnie lub domięśniowo 40-240 mg na dobę w 1-3 dawkach. W przypadku ostrego ataku kamicy żółciowej lub nerkowej stosuje się 40-80 mg powoli (około 30 sek.) dożylnie. W innych spastycznych bólach brzucha stosuje się 40-80 mg domięśniowo lub podskórnie. W razie konieczności dawkę leku można powtórzyć maksymalnie do 3 razy na dobę.

Uwagi:

Pacjentom z niedociśnieniem tętniczym, ze względu na ryzyko wystąpienia zapaści, preparat należy podawać dożylnie, w pozycji leżącej. Po podaniu parenteralnym leku, zwłaszcza dożylnym, nie zaleca się prowadzenia pojazdów lub obsługi maszyn przez 1 h od podania.

Ciąża:

W ciąży stosować jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Nie zaleca się stosowania preparatu w okresie karmienia piersią.

Ostrożnie:

Ostrożnie stosować u pacjentów z niedociśnieniem tętniczym. Ze względu na zawartość pirosiarczynu sodu ostrożnie stosować u pacjentów z astmą lub alergią w wywiadzie.

POLOPIRYNA S

Działanie:

Kwas acetylosalicylowy działa głównie przez hamowanie uwalniania i biosyntezy prostaglandyn z nienasyconych kwasów tłuszczowych; zmniejsza agregację płytek krwi przez blokowanie uwalniania z płytek kwasu adenozynodifosforowego i tromboksanu A2; działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Działanie przeciwgorączkowe i napotne jest silnie zaznaczone już przy dawkach 1,0-1,5 g/dobę (zwłaszcza przy podwyższonej temperaturze ciała), działanie przeciwzapalne wyraźnie zaznaczone jest dopiero po kilku dniach przyjmowania. W dawkach powyżej 1 g/dobę kwas acetylosalicylowy zmniejsza krzepliwość krwi i wykazuje działanie fibrynolityczne. Wchłania się szybko i prawie całkowicie z przewodu pokarmowego - głównie z żołądka, w mniejszym stopniu z jelit. Szybkość wchłaniania zależy od pH treści. Wiąże się z albuminami osocza w 50-90%. Łatwo przenika do tkanek oraz przez barierę łożyska i mleka matki. Długotrwale stosowany - w czasie ciąży wpływa niekorzystnie na płód, w okresie laktacji - może spowodować u karmionego niemowlęcia kwasicę metaboliczną (dawki powyżej 3 g/dobę u matki). Jest metabolizowany w wątrobie (mitochondria i retikulum endoplazmatyczne) oraz w innych tkankach. Wydalany jest w 10% z moczem w postaci nie zmienionej oraz w postaci metabolitów (w 75% jako kwas salicylurowy). T0,5 wynosi 2-4 h. Zawarty w tabletce węglan wapniowy zmniejsza działanie drażniące kwasu acetylosalicylowego na błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Wskazania:

Stany gorączkowe, przeziębienia, bóle różnego pochodzenia, nerwobóle, bolesne miesiączkowanie, choroba reumatyczna i gośćcowa, zapobieganie zakrzepicy naczyń krwionośnych, zapobiegawczo przed zawałem serca.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na salicylany. Czynna choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy, stany zapalne przewodu pokarmowego, skazy krwotoczne i zaburzenia krzepnięcia krwi, chorzy z polipem nosa. Dzieci poniżej 13 r.ż. (zwłaszcza w przebiegu ospy wietrznej i grypy ze względu na możliwość wystąpienia zagrażającego życiu zespołu Reye'a). Ostrożnie stosować u chorych z niewyrównaną niewydolnością krążenia, w astmie, niewydolności nerek i poważnych schorzeniach wątroby. Nie stosować u leczonych doustnymi preparatami przeciwcukrzycowymi. W czasie ciąży tylko na wyraźne zlecenie lekarza (szczególnie ostrożnie w III trymestrze ze względu na niekorzystny wpływ na płód, ryzyko zwiększenia krwawień okołoporodowych, krwawień u noworodka, przyspieszenie zamknięcia przewodu tętniczego). W czasie karmienia piersią - doraźnie, po konsultacji z lekarzem.

Niepożądane efekty:

W trakcie leczenia mogą wystąpić: pocenie się, szum w uszach, nudności, wymioty, zawroty głowy, zmiany skórne pod postacią rumienia lub pokrzywki, krwawienie z przewodu pokarmowego, zaostrzenie (nawrót) choroby wrzodowej, zaburzenia krzepnięcia krwi, zwiększone krwawienia miesiączkowe. Ze względu na hamowanie syntezy prostaglandyn w nasieniu kwas acetylosalicylowy zmniejsza płodność u mężczyzn. Uważa się, że kwas acetylosalicylowy jako hapten może prowadzić do uczulenia typu dychawicy oskrzelowej i tym podobnych. Przy przewlekłym nadużywaniu powoduje przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek. Przy większych dawkach lub przewlekłym stosowaniu: przyspieszenie oddechu, niewydolność krążenia, zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (przejściowa zasadowica a następnie kwasica), stany zamroczenia, pobudzenia, omamy, drgawki (zwłaszcza u dzieci). Wyjątkowo powoduje zaburzenia o.u.n. (ataksja, zamroczenie, zaburzenia wzroku i słuchu). W przypadku przedawkowania i zatrucia - dodatkowo: duszność, zapaść krążeniowa, zaburzenia rytmu serca, sinica, żółtaczka, zaburzenie czynności nerek (białkomocz), uszkodzenie słuchu.

Dawkowanie:

Dorośli i dzieci powyżej 12 r.ż.: doraźnie 1-3 tabl. (300-900 mg); przeciwbólowo i przeciwgorączkowo: 1-3 tabl. (300-900 mg) co 8 h. Lek przyjmować po rozpuszczeniu w 1/3-1/2 szklanki letniej wody, po jedzeniu.

PROPRANOLOL

Działanie:

Nieselektywny β-bloker, blokujący receptory adrenergiczne β1 i β2. Nie posiada aktywności sympatykomimetycznej, wykazuje znaczną aktywność nieswoistego stabilizatora błonowego, obniża aktywność bodźcotwórczą węzła zatokowego, zwalnia przewodnictwo w węźle przedsionkowo-komorowym, wydłuża okres refrakcji, zwalnia czynność serca w spoczynku i podczas wysiłku oraz odruchową i ortostatyczną tachykardię, obniża aktywność reninową osocza, działa hipotensyjnie, zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy. Po podaniu doustnym wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego. W około 93% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie, głównie do czynnego metabolitu 4-hydroksypropranololu. T0,5 propranololu wynosi 3-4 h, 4-hydroksypropranololu - 5,2-7,5 h. W 90% wydalany jest z moczem. W niewydolności wątroby okres półtrwania propranololu ulega przedłużeniu do 10-23 h.

Wskazania:

Nadciśnienie tętnicze (w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami hipotensyjnymi). Choroba niedokrwienna serca. Nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca oraz sytuacje wymagające zwolnienia czynności serca. Zawał mięśnia sercowego. Drżenie samoistne rodzinne lub dziedziczne. Guz chromochłonny nadnerczy. Stany lęku i niepokoju.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na propranolol lub pozostałe składniki preparatu. Bradykardia zatokowa. Blok przedsionkowo-komorowy II° lub III°. Wstrząs kardiogenny. Astma oskrzelowa. Jawna niewydolność serca.

Niepożądane efekty:

Osłabienie, uczucie zmęczenia, zawroty głowy, niekiedy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: osłabienie łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, wysypki skórne; osłabienie siły skurczu mięśnia serca, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia, objaw Raynauda, drętwienie i mrowienie kończyn. Niekiedy depresja, halucynacje, zaburzenia snu i widzenia. U pacjentów nadwrażliwych, może wystąpić duszność z powodu skurczu oskrzeli. Rzadko: suchość w jamie ustnej, kurcze mięśniowe, hipoglikemia, retencja płynów, przyrost masy ciała oraz skórne odczyny alergiczne. Nagłe przerwanie leczenia, szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, może spowodować nagłe zaburzenia rytmu, zawał serca, nagły zgon.

Dawkowanie:

Doustnie. Dorośli. Nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna serca - początkowo zazwyczaj 40 mg 2 razy na dobę, dawkę tę można stopniowo zwiększać aż do uzyskania optymalnej odpowiedzi następującej zwykle po dawkach 120-240 mg na dobę w 2, 3 lub 4 dawkach; zaburzenia rytmu - 30-120 mg na dobę w 3-4 dawkach; zawał mięśnia sercowego - zalecana dawka dobowa wynosi 180-240 mg na dobę w dawkach podzielonych; drżenie samoistne - początkowo 40 mg 2 razy na dobę, dawka optymalna wynosi 120 mg, niekiedy 240 mg na dobę; guz chromochłonny nadnerczy - przed zabiegiem operacyjnym 60 mg na dobę w 2 dawkach, w guzie nieoperacyjnym 30 mg na dobę w dawkach podzielonych; stany lęku i niepokoju - do 240 mg na dobę w dawkach podzielonych. Dzieci: w nadciśnieniu dawkowanie należy dobierać indywidualnie, rozpoczynając od dawki 1 mg/kg m.c. na dobę (0,5 mg/kg m.c. 2 razy na dobę); przeciętna dawka dla dzieci wynosi 2-4 mg/kg m.c. na dobę (1-2 mg/kg m.c. 2 razy na dobę).

Uwagi:

Nie należy nagle przerywać leczenia pacjentów z chorobą wieńcową, ponieważ może to spowodować groźne zaburzenia krążenia. Leczenie należy przerwać na kilkanaście dni przed planowanym zabiegiem operacyjnym w znieczuleniu ogólnym.

Ciąża:

Preparat może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Ostrożnie stosować w okresie karmienia piersią.

Ostrożnie:

Ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek, blokiem przedsionkowo-komorowym I°, cukrzycą, nadczynnością tarczycy, spastycznym nieżytem oskrzeli.

PYRALGIN

Wskazania:

Bóle różnego pochodzenia (bóle głowy, zębów, spastyczne bóle jelitowe, kolka nerkowa i żółciowa, po zabiegach chirurgicznych). Choroby reumatoidalne (bóle stawowe, mięśniowo-powięziowe, zapalenie korzeni nerwowych). Jako lek przeciwgorączkowy w leczeniu objawowym. Ze względu na możliwość podania parenteralnie znajduje zastosowanie u chorych nie mogących przyjmować leków przeciwbólowych doustnie (np. w bezpośrednim okresie pooperacyjnym, w chorobach przewodu pokarmowego).

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na lek, inne pochodne pyrazolonu lub NLPZ. Zmiany w obrazie morfologicznym krwi (np. agranulocytoza, leukopenia, niedokrwistość). Ostra niewydolność wątroby lub nerek, ostra porfiria wątrobowa, wrodzony niedobór G-6-PD. Nie stosować łącznie z innymi pochodnymi pyrazolonu; w ciąży i okresie karmienia piersią. Nie przeprowadzono badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania preparatu u dzieci. Ostrożnie stosować w połączeniu z chloropromazyną. Należy zachować ostrożność u pacjentów w okresie klimakterium, w podeszłym wieku; u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek.

Niepożądane efekty:

Lek może powodować: niedokrwistość, leukopenię i agranulocytozę, trombocytopenię, uszkodzenia szpiku - nawet kończące się śmiercią. U chorych z niedoborem G-6-PD wywołuje hemolizę. Ze strony przewodu pokarmowego mogą wystąpić: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunkę. Może powodować reakcje alergiczne ze zmianami skórnymi. Przy dłuższym stosowaniu lub w dużych dawkach może powodować uszkodzenia wątroby i nerek (przewlekłe śródmiąższowe zapalenie z martwicą brodawek). Czasami może wystąpić retencja sodu i wody w organizmie z towarzyszącymi obrzękami. Po podaniu dożylnym możliwe jest wystąpienie ostrej rekcji nadwrażliwości i/lub zapaści krążeniowej.

Dawkowanie:

Dorośli: doraźnie przeciwbólowo - głęboko domięśniowo 2 ml (1 g), w bólu przewlekłym 2 ml (1 g) głęboko domięśniowo 2-3 razy dziennie. Dożylnie - w powolnym wstrzyknięciu - doraźnie jednorazowo 1-2 amp. (2 ml lub 5 ml = 1-2,5 g). Maksymalna dawka jednorazowa domięśniowo: 1 g, dożylnie 2,5 g; maksymalna dawka dobowa: domięśniowo 3 g, dożylnie 2,5 g.

SALBUTAMOL

Działanie:

Sympatykomimetyk o wybiórczym działaniu pobudzającym receptory β2 w oskrzelach. Podawany miejscowo w inhalacjach szybko rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli i nie wpływa przy tym na układ sercowo-naczyniowy. Podawany parenteralnie działa silnie rozkurczająco na oskrzela, a także wywiera wpływ na receptory β w sercu, naczyniach krwionośnych i macicy. Przyspiesza czynność serca, rozszerza obwodowe naczynia krwionośne, nie ma większego wpływu na ciśnienie tętnicze krwi, hamuje czynność skurczową macicy. T0,5 wynosi 4-6 h. Jest metabolizowany w wątrobie i wydalany z moczem.

Wskazania:

Stan astmatyczny.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na salbutamol lub pozostałe składniki preparatu. Świeży zawał serca, migotanie komór, zaburzenia rytmu przebiegające z częstoskurczem, tachykardia, niewydolność mięśnia sercowego, kardiomiopatia przerostowa. Ostrożnie stosować w nadciśnieniu tętniczym, nadczynności tarczycy, niewyrównanej cukrzycy, w ciąży (jeżeli nie jest stosowany jako lek tokolityczny) i okresie karmienia piersią.

Niepożądane efekty:

Drżenia mięśniowe, obwodowe rozszerzenie naczyń, bóle głowy, rzadko obrzęki naczynioruchowe, tachykardia, zaburzenia rytmu, pogorszenie utlenowania krwi, hipokaliemia, pobudzenie, zaburzenia snu, hiperglikemia.

Dawkowanie:

Dożylnie: powoli w ciągu 5 minut 0,25-0,5 mg/dawkę, powtarzać w razie potrzeby po 4-6 h. We wlewie ciągłym; 5-20 µg/min. Podskórnie i domięśniowo: 0,25-0,5 mg/dawkę, powtarzać w razie potrzeby po 4-6 h. W nebulizacji: 2,5-5 mg/dawkę w stanie astmatycznym nawet co 1-3 h.

SPASMALGON

Działanie:

Jest lekiem przeciwbólowym i działającym rozkurczowo na mięśnie gładkie narządów wewnętrznych - przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, układu moczowego.

Wskazania:

W kolce żółciowej, nerkowej, jelitowej, bólach brzucha, których nasilenie zależeć może od stanu skurczowego przewodu pokarmowego, w kamicy nerkowej, w przewlekłym zapaleniu dróg moczowych i pęcherza, bolesnym miesiączkowaniu, w napadach migreny, po zabiegach operacyjnych.

Przeciwwskazania:

Przy nadwrażliwości na lek lub pirazolony, np. fenylbutazon (Butapirazol, Rheumanol), podczas ciąży i karmienia piersią, małym dzieciom; przy porfirii, jaskrze, miastenii, przy niewydolności krążenia, chorobie wieńcowej, zawale serca, przeroście gruczołu krokowego, przy częstoskurczu z niemiarowością pracy serca, przy zaburzeniach w morfologii krwi, niedokrwistości hemolitycznej (spowodowanej nadmiernym rozpadaniem się krwinek czerwonych wskutek niedoboru enzymu glukozo-6-fosfodehydrogenazy).

Dawkowanie:

Domięśniowo lub dożylnie, wg zaleceń lekarza, 1 ampułkę doraźnie. Uwaga: dożylnie lek należy podawać powoli - przez minimum 3 minuty.

Skutki uboczne:

Suchość błony śluzowej jamy ustnej, zawroty i bóle głowy, zatrzymanie lub zmniejszenie ilości oddawanego moczu, uczucie gorąca, niekiedy skórne odczyny alergiczne, zmniejszenie ilości krwinek białych; w razie zbyt szybkiego wstrzyknięcia dożylnego może wystąpić zapaść.

POLTRAM 100

Działanie:

Lek przeciwbólowy o działaniu ośrodkowym. Jest nieselektywnym agonistą receptorów opioidowych (głównie typu mi, słabszym typu delta i kappa). Inne mechanizmy mogące nasilać jego efekt przeciwbólowy to zahamowanie zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny oraz wspomaganie uwalniania serotoniny. W dawkach terapeutycznych tramadol nie wywiera depresyjnego wpływu na układ oddechowy, nie zaburza motoryki przewodu pokarmowego i nie wywiera znaczącego wpływu na układ krążenia. Czas działania wynosi 4-8 h. Przy podaniu dożylnym potencjał tramadolu jest określany na 1/10 do 1/6 potencjału morfiny. Tramadol wiąże się z białkami osocza w około 20%. Przenika przez barierę krew-mózg oraz przez łożysko. Jest metabolizowany przez N- i O-demetylację oraz sprzęganie produktów O-demetylacji z kwasem glukuronowym. Jedynie O-demetylotramadol jest aktywny farmakologicznie. Okres półtrwania wynosi około 6 h. Tramadol i jego metabolity są prawie całkowicie (90%) wydalane z moczem. W przypadku zaburzeń czynności wątroby i nerek okres półtrwania tramadolu może się nieznacznie wydłużyć.

Wskazania:

Bóle o średnim i dużym natężeniu.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na tramadol lub pozostałe składniki preparatu lub inne opioidowe leki przeciwbólowe. Ostre zatrucie: alkoholem lub lekami działającymi na o.u.n. (nasenne, psychotropowe, przeciwbólowe). Nie wolno stosować u pacjentów leczonych w ciągu ostatnich 2 tyg. inhibitorami MAO. Nie stosować w leczeniu uzależnień od narkotyków. Tramadolu nie należy stosować u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 10 ml/min). Dzieci do ukończenia 1 r.ż.

Niepożądane efekty:

Najczęściej (ponad 10%) występują nudności i zawroty głowy. Niekiedy (1-10%) obserwowano: wymioty, zaparcie, potliwość, suchość w jamie ustnej, ból głowy, dezorientację. Rzadko (<1%) występują działania ze strony układu krążenia (kołatanie serca, częstoskurcz, hipotonia ortostatyczna, zapaść) szczególnie po podaniu dożylnym oraz u pacjentów zmęczonych fizycznie; ze strony układu pokarmowego (odruch wymiotny, uczucie ucisku w żołądku, wzdęcia) oraz reakcje skórne (świąd, pokrzywka). Bardzo rzadko (<0,1%) obserwowano napady drgawkowe, zwykle po zastosowaniu dużych dawek leku i podczas jednoczesnego stosowania tramadolu z innymi lekami obniżającymi próg drgawkowy lub wywołującymi drgawki pochodzenia mózgowego; ze strony układu sercowo-naczyniowego (podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi i zwolnienie akcji serca). Sporadycznie występują: spowolnienie ruchowe, zmiana łaknienia, trudności w oddawaniu moczu; reakcje psychiczne (zmiany nastroju i aktywności, zmiany w zdolności odczuwania i rozpoznawania), a także reakcje nadwrażliwości (duszność, skurcz oskrzeli, obrzęk naczynioruchowy aż do wstrząsu anafilaktycznego włącznie). Po tramadolu może się rozwinąć uzależnienie i mogą wystąpić objawy związane z reakcją odstawienia, podobne do obserwowanych po odstawieniu opioidów.

Dawkowanie:

Dawkę należy ustalać indywidualnie w zależności od intensywności bólu i indywidualnej reakcji pacjenta.Dorośli i dzieci powyżej 12 r.ż.: zazwyczaj dawka jednorazowa wynosi 50-100 mg domięśniowo, podskórnie lub powoli dożylnie. W razie potrzeby, po 30-60 min od zastosowania pierwszej dawki preparatu można zastosować następną dawkę leku (50 mg). W bólach ostrych, dawka początkowa powinna wynosić 100 mg, a w bólach przewlekłych 50 mg. Zalecana maksymalna dawka dobowa wynosi 400 mg, z wyjątkiem szczególnych wskazań klinicznych, a jednorazowa - 100 mg. Dzieci powyżej 1 r.ż.: zalecana dawka jednorazowa wynosi 1-2 mg/kg m.c. 2-4 razy na dobę. W bólach nowotworowych lub silnych bólach pooperacyjnych u dorosłych niekiedy podaje się preparat w znacznie większych dawkach dobowych; u dzieci wystarcza zwykle dawka 4-8 mg/kg m.c. na dobę w dawkach podzielonych.U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby odstępy czasowe między podaniem kolejnych dawek leku należy zwiększyć zależnie od stopnia upośledzenia czynności tych narządów - przy klirensie kreatyniny poniżej 30 ml/min lub w ciężkiej niewydolności wątroby - odstęp pomiędzy podaniem kolejnych dawek leku należy zwiększyć do 12 h.

Uwagi:

U pacjentów z niewydolnością wątroby i nerek długotrwale leczonych wskazane jest monitorowanie stężenia leku we krwi. Podczas stosowania leku nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać urządzeń mechanicznych. W czasie terapii nie wolno spożywać alkoholu.

Ciąża:

Brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku u kobiet w ciąży. Leku nie należy stosować w I trymestrze ciąży, stosowanie w II i III trymestrze tylko jeśli korzyści dla matki przewyższają potencjalne zagrożenie dla płodu. Tramadol stosowany w okresie przed- i okołoporodowym nie zaburza czynności skurczowej macicy. Tramadol nie jest zalecany w okresie karmienia piersią, ale w przypadku jednorazowego podania leku nie istnieje potrzeba przerywania karmienia (około 0,1% przyjętej przez matkę dawki leku przenika do mleka).

Ostrożnie:

Lek stosować bardzo ostrożnie u pacjentów: uzależnionych od narkotyków opioidowych, po urazach głowy, znajdujących się we wstrząsie, z zaburzeniami świadomości niewiadomego pochodzenia, z zaburzeniami oddechowymi lub zaburzeniami czynności ośrodka oddechowego, z podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym. Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatu u pacjentów ze zwiększoną wrażliwością na opioidy. Lek należy stosować tylko w wyjątkowych okolicznościach u pacjentów z padaczką w wywiadzie lub u których występowały napady drgawek pochodzenia mózgowego.

---