25.10.2011

Dobra o charakterze niematerialnym i prawa z nimi związane - chodzi tu o trudność intelektualna różnego rodzaju( Dzieła literackie, artystyczne, naukowe, wynalazki.) Dobro niematerialne należy odróżnić od przedmiotu , które służą utrwaleniu dóbr niematerialnych, gdyż te ostatnie służą tylko

utrwaleniu, przenoszeniu lub korzystaniu dóbr niematerialnych; same w sobie nie są przedmiotem stosunku cywilno-prawnego o charakterze niematerialnym. Dobra niematerialne stanowią natomiast wyłącznie wytwór myśli ludzkiej niezależnie od przedmiotu, które służą utrwaleniu, przenoszeniu bądź korzystaniu z nich. Różne porcie energii stanowią przedmiot w znaczeniu przedmiotu obrotu

prawnego w związku z czym do sprzedaży energii, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży rzeczy. Zorganizowane kompleksy majątkowe zwane przedmiotami zbiorowymi wg prawa cywilnego polskiego zasadniczo nie są przedmiotem stosunku cyw.- prawnego, gdyż nie są to rzeczy (przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, spadek). Definicja przedsiębiorstwa- artykuł 55 z indeksem 1 KC zgodnie z którym przedsiębiorstwo, stanowi zorganizowany zespól, skład materialnych i niematerialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, i jakie to mogą być składniki- są one określone, albo tylko służą jako przykład - art..55 z indeksem 1

art. 55² : przedsiębiorstwo może być jednak przedmiotem czynności prawnej jako całość. wówczas czynności prawne obejmują wszystkie składniki - zarówno majątkowe, lub nie majątkowe, wchodzące w skład przeds. chyba ze przepisy szczególne stanowią inaczej. Albo strony czynności prawnej postanowią inaczej.

Gospodarstwo rolne - definicja art. 55³ KC. Zgodnie z tym przepisem gosp, rolne stanowią grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami ich częściami, urządzeniami i inwentarzem- jeżeli stanowią lub mogą Stanowić zorganizowana całość gospodarstwa, wraz z prawami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa. I tak zorganizowane G. R. może być przedmiotem sprzedaży, w więc przedmiotem stosunku cyw.- praw.

Możliwość zbycia gospodarstwa rolnego przewidziana jest w art. 55⁴ KC

Czynności prawne

Czynnościami prawnymi są zdarzenia cywilnoprawne, z którymi prawo cywilne wiąże skutki prawne. Zdarzenia te po pierwsze uzależnione są od woli ludzkiej, po drugie skierowane są na wywołanie skutków prawnych. Czynności prawne są środkiem za pomocą, którego strony mają same kształtować w granicach obowiązującego porządku prawnego. Czynnością prawna jest, zatem czynność składająca się, co najmniej z jednego oświadczenia woli. Podstawowym elementem każdej czynności prawnej jest oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych. W postaci ustanowienia zmiany lub ustania skutku prawnego. Oświadczenie woli ma, zatem decydujące znaczenie przy czynnościach prawnych nie tylko dla tego, ze kształtuje treść stosunku prawnego, ale także dla tego, że stanowi wyraz autonomii woli stron stosunku cywilnoprawnego, czyli oświadczenia woli decydują o tym czy czynność prawna w ogóle ma nastąpić.

Oświadczenie woli

Jest uzewnętrznionym przejawem woli wywołania skutków prawnych. Wyrażenie woli według art. 60 kodeksu cywilnego może nastąpić zasadniczo w sposób dowolny tak, aby tę wolę wyrażało w sposób jednoznaczny. Oświadczenie woli nie koniecznie musi być wyrażone za pomocą słów, może być także wyrażone w postaci elektronicznej. Reasumując oświadczenie woli może być wyrażone dorozumianie i elektronicznie. Jeżeli chodzi o dorozumiane oświadczenie woli to nie jest nim bierne zachowanie się, nie będące ani potwierdzeniem ani zaprzeczeniem. W szczególności nie jest dorozumianym oświadczeniem woli - milczenie. Oświadczenia woli najczęściej kierowane jest do określonego adresata, do osoby fizycznej albo prawnej. Niekiedy oświadczenie woli może być kierowane do grupy osób bliżej nieokreślonej, bądź też określonej grupy osób. Oświadczenie woli,

które ma być złożone inaczej osobie nie traci mocy w skutek tego, że zanim doszło do adresata składający to oświadczenie zmarł lub tracił zdolność do czynności prawnych, chyba ze, co innego wynika z treści oświadczenia, albo przepisu prawa. Stanowi o tym art. 62 KC. Jeżeli do dokonania czynności prawnej, czyli do złożenia oświadczenia woli wymagana jest zgoda osoby trzeciej zgoda ta, może być wyrażona przed dokonaniem tej czynności, jak również po dokonaniu czynności, czyli po

złożeniu oświadczenia woli. W drugim przypadku mówimy o tzw. Potwierdzeniu dokonanej czynności i to potwierdzenie ma moc wsteczną w stosunku do złożonego oświadczenia woli, czyli oświadczenie traktuje się, jako złożone zgodnie z prawem od chwili jego złożenia. Chwila złożenia oświadczenia woli zgodnie z art. 61 KC oświadczenie jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób ze mogła się z nim zapoznać, jeżeli oświadczenie zostało złożone w formie elektronicznej i zostało skierowane do konkretnej osoby. Uważa się za złożone z chwilą, gdy zostało wprowadzone do środka komunikacji

elektronicznej w taki sposób, że ta osoba mogła zapoznać się z jego treścią. Prawo polskie przyjmuje teorię doręczenia oświadczenia woli a nie teorię zapoznania się z treścią oświadczenia. Zależy, bowiem od woli adresata, na co składający oświadczenie woli nie ma wpływu, zatem dla oznaczenia chwili złożenia oświadczenia woli obojętne jest czy adresat z oświadczeniem woli zapoznał się.

Według art. 61 składający oświadczenie woli może je odwołać jeżeli było złożone innej osobie a odwołanie doszło do adresata jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Natomiast gdy oświadczenie nie było skierowane do określonej osoby składający może je odwołać w każdej chwili jeżeli dla innych osób nie powstały jeszcze skutki prawne.

Wykładnia w oświadczeniu występuje gdy użyto słów niejednoznacznych, potocznych czy tez zachowanie dorozumiane było wyraźne ale nie jednoznaczne wówczas należy usunąć wątpliwości co do treści oświadczenia woli poprzez ustalenie rzeczywistej woli składającego oświadczenie.

Według art. 65 oświadczenie woli należy tłumaczyć tak jak tego wymagają ze względu na okoliczności w których zostały złożone zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje. W wypadku umów należy badać w związku z tym jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, a nie opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Z art. 65 KC wynika wiec że KC nie przywiązuje decydującego znaczenia do strony formalnej zwrotów i sformułowań użytych przez składającego oświadczenie woli lecz zmierza do jak najlepszego uwzględnienia rzeczywistej woli strony osoby składającej oświadczenie woli.

Wady oświadczenia woli

Oświadczenie woli jest wynikiem procesu składającego się z aktu woli, pobudki i uzewnętrznienia aktu woli. Elementy te mogą być dotknięte wadami. Wada może dotyczyć aktu powzięcia woli lub jej uzewnętrznienia aktu woli.

Wadami oświadczenia woli są nieprawidłowości jakie zaszły przy składaniu oświadczenia woli. Wady te mogą dotyczyć powzięcia aktu woli, czyli inaczej ma miejsce wadliwe funkcjonowanie mechanizmu woli bądź też wady te mogą dotyczyć przejawu woli na zewnątrz, czyli niezgodności pomiędzy aktem a jego przejawem.

Pojecie wady oświadczenia woli z uwagi na to czego wady mogą dotyczyć stanowi kategorie nazwana, zbiorcza przyjęte tradycyjnie dla przewidzianych przez prawo możności podważenia skuteczności czynności prawnej z powołaniem się na wadliwość procesu aktu woli bądź wyrażenia woli.

Na gruncie KC można wyróżnić cztery wady oświadczenia woli:

1. brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli

2. pozorność

3. błąd

4. groźba

Ad 1.

Wada ta uregulowana jest w art. 82 KC zgodnie z tym przepisem nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji w wyrażeniu woli. Nie ma znaczenia jakimi czynnikami stan ten został wywołany, a zatem katalog zdarzeń, którym będą wyłączone świadome i swobodne powzięcie decyzji albo wyrażenie woli jest otwarty. Zdarzenia te niekoniecznie musza mieć charakter trwały, mogą być przemijające. Dla powołania się na tę wadę nie ma znaczenia czy składający oświadczenie woli był ubezwłasnowolniony czy nie.

Ad 2.

Pozorność uregulowana jest w art. 83 KC. Zgodnie z tym przepisem nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej osobie dla pozoru za jej zgodą. W tym wypadku składający oświadczenie woli nie chce aby wywołało skutki prawne albo chce aby wywołało skutki prawne ale inne niż wynikające z oświadczenia woli.

Oświadczenie woli pozorne gdy czynność prawna ma służyć ukryciu innej czynności prawnej ocenia się według czynności prawnej ukrytej czyli przyjmuje się że do skutku prawnego doszła czynność prawna ukryta. W tym wypadku nieważna jest czynność pozorna natomiast wywołuje skutki prawne czynność ukryta. W wypadku gdy na podstawie czynności pozornej osoba trzecia nabywa w sposób odpłatny prawo albo została zwolniona z obowiązku czynność ta jest skuteczna chyba że osoba trzecia działała w złej wierze czyli wiedziała albo z łatwością mogła się dowiedzieć że pierwsze oświadczenie woli było pozorne.

Ad 3.

Błąd uregulowano w art. 84 KC.

Można wyróżnić dwa rodzaje błędu: zwykły i kwalifikowany, czyli podstęp.

Zgodnie z art. 84 przez błąd rozumie się mylne wyobrażenie u osoby składającej oświadczenie woli i rzeczywistym stanie rzeczy i na równi z mylnym wyobrażeniem o rzeczywistym stanie rzeczy traktuje się brak takiego wyobrażenia oraz mylne wyobrażenie o treści złożonego oświadczenia woli.

Kwalifikowany błąd jest wywołany przez druga osobę podstępnie i może być wywołany przez druga stronę jak tez przez osobę trzecią z tym że podstęp osoby trzeciej jest równoznaczny z podstępem drugiej strony czynności prawnej jeżeli strona ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o tym strony składającej oświadczenie woli albo czynność prawna była nieodpłatna.

Żeby powołać się na błąd muszą być spełnione pewne przesłanki:

• błąd musi być istotny- taki który uzasadnia przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli znał rzeczywisty stan rzeczy, czyli nie działał pod wpływem błędu i sprawę oceniał podobnie nie złożyłby oświadczenia woli tej treści. Błąd musi być istotny obiektywnie i subiektywnie

• jeżeli oświadczenie woli jest złożone innej osobie czyli adresatowi błąd musi być wywołany przez adresata chociażby w sposób nieumyślny albo adresat o błędzie wiedział bądź też mógł błąd z łatwością zauważyć

Jeżeli oświadczenie dotknięte jest błędem to nie powoduje to nieważności czynności prawnej lecz można uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia. Uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia nie powoduje że czynność staje się nieważna, ale tylko to że czynność nie wywołuje skutków prawnych.

Zgodnie z art. 85 KC zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie skutki jak przy złożeniu oświadczenia woli.

8.11.11

GROŹBA-uregulowana w art. 87 KC z przypisu tego wynika, że jest to przymus psychiczny w celu wymuszenia oświadczenia woli. Na podstawie tego przepisu, osoba która złożyła oświadczenie woli pod wpływem groźby może się uchylić od skutków prawnych złożonego oświadczenia. Aby zrobić to skutecznie muszą być spełnione warunki:

1. Groźba musi być bezprawna - zmusza do złożenia oznaczonego oświadczenia woli nawet gdy użycie określonego środka będącego groźbą jest prawnie dozwolone, ale jego użycie nie może być w świetle prawa wykorzystane w celu przymuszenia innej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli.

2.goźba musi być poważna- zasługiwać na obawę, ze zostanie zrealizowana.

3. groźba może pochodzić zarówno od osoby której oświadczenie ma być złożone, jak i od osoby trzeciej. Nie ma przy tym znaczenia, czy adresat oświadczenia o groźbie osoby trzeciej wiedział.

4.groźba może dotyczyć zarówno osoby, która oświadczenie woli ma złożyć jak i osoby trzeciej.

5.groźba może dotyczyć zarówno naruszenia dóbr osobistych jak i majątkowych.

Wskazane wyżej warunki co do tego, że groźba musi być bezprawna i poważna, nie są wymagane w przypadku gdy oświadczenie dotyczy sporządzenia lub odwołania testamentu. W tym wypadku każda groźba uzasadnia uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia co do sporządzenia lub odwołania testamentu.

Skutki wad oświadczenia woli

Brak świadomości i swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli oraz pozorności powodują nieważność bezwzględną oświadczenia woli, czyli czynność prawna dotknięta taką wadą jest z mocy prawa nieważna. Może się na tą nieważność powołać każda osoba nie tylko strony czynności prawnej. Błąd i groźba powodują skutek w postaci nieważności względnej w czynności prawnej dotkniętej tymi wadami, co oznacza ze czynność taka jest ważna, ale składający oświadczenie dotknięte tymi wadami może uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli. Oświadczenie woli to powinno być złożone drugiej stronie czynności prawnej na piśmie, przy czym forma pisemna w tym wypadku zastrzeżona jest dla celów dowodowych. Oświadczenie to stosownie do art.88 par. 2 KC powinno być złożone w terminie roku, liczonym w przypadku błędu od dnia jego wykrycia, a w przypadku groźby od dnia kiedy stan obawy ustał. Oświadczenie woli złożone pod wpływem błędu lub groźby jest ważne nawet gdy osoba je składająca uchyli się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli. Czynność taka, mimo że jest ważna nie wywołuje skutków prawnych od chwili jej dokonania jeżeli składający oświadczenie uchylił się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli. Nieważność względna- uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożone pod wpływem błędu lub groźby, to nie jest wymagane wydanie orzeczenia sądowego ani o uchyleniu się od skutków prawnych, ani stwierdzającego ze takie orzeczenia zostało złożone.

Warunki/przesłanki ważności czynności prawnych:

1.Aby czynność była ważna strona musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, a jeśli posiada ograniczoną to wymagana jest zgoda przedstawiciela ustrojowego.

2.Czynnośc prawna nie może być sprzeczna z ustawą lub zasadami współżycia społecznego.

3.Czynnośc prawna nie może być dotknięta wadami oświadczenia woli w postaci braku świadomości i swobody w podjęciu decyzji oraz pozorności, a w przypadku błędu i groźby składający oświadczenie nie uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli.

4.Czynność prawna musi być dokonana w przepisanej formie jeżeli przepisy prawa, albo strony przewidują tę formę pod rygorem nieważności.

Forma czynności prawnej

Art. 60 KC, zgodnie z tym przepisem z zastrzeżeniem wyjątków, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie, które wolą tej osoby wyrażają w sposób dostateczny. Forma czynności prawnych na gruncie polskiego prawa postępowania cywilnego jest

dowolna (strony decydują). Od zasady istnieją wyjątki tj. niekiedy czynność prawna wymaga zachowania formy szczególnej. W zależności od skutków jakie wywołuje niezachowanie formy szczególnej wyróżnia się następujące formy szczególne:

1.formę pod rygorem nieważności

2.formę dla celów dowodowych

3.formę dla wywołania określonych skutków prawnych

Ad.1.

Formy szczególne mogą wynikać z przepisu ustawy lub woli stron. Z mocy ustawy forma pod rygorem nieważności wynika wtedy, gdy ustawa dla dokonania danej czynności przewiduje formę inną niż pisemna (np. forma notarialna). Czynność dokonana bez zachowania formy szczególnej jest

bezwzględnie nieważna.

Ad.2.

Formą dla celów dowodowych jest forma pisemna przewidziana w przepisie ustawy lub z woli stron, jeżeli jest to forma pisemna bez rygoru nieważności. Niezachowanie tej formy nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnej, lecz ogranicza w razie sporu skorzystanie z niektórych środków dowodowych. Zgodnie z art. 74 KC niezachowanie formy pisemnej bez rygoru nieważności, czyli formy pisemnej dla celów dowodowych przewiduje, że nie jest dopuszczalne przeprowadzenie dowodów zeznań świadków oraz z przesłuchania stron na fakt dokonania tej czynności. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej dla celów dowodowych, dowód z przesłuchania stron oraz świadków na fakt dokonania czynności prawnej jest dopuszczalny gdy obie strony na to wyrażają zgodę. Po drugie jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą, ale nie odwrotnie. Po trzecie dowód taki może być przeprowadzony na fakt dokonania czynności, jeżeli to dokonanie będzie uprawdopodobnione za pomocą pisma.

*wyjątek: art. 74 par. 3- przepisów o formie pisemnej dla celów dowodowych nie stosuje się w stosunku pomiędzy przedsiębiorcami.

Ad.3.

Polega na tym, że ustawa uzależnia wywołanie przez czynność prawną niektórych skutków prawnych od zachowania formy szczególnej, przy czym może to być także forma pisemna bez rygoru nieważności. Czynność prawna dokonana bez formy szczególnej jest ważna, ale nie wywołuje niektórych skutków prawnych wynikających z jej treści. Art. 660 KC-zgodnie z którym umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy umowę poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony. Uzupełnienie lub zmiana umowy wymagają zachowania takiej formy jaką ustawa bądź strony przewidują dla jej zawarcia. Jednakże w przypadku, gdy umowa została zawarta w formie szczególnej, innej niż pisemna, jej rozwiązanie wymaga zachowania takiej formy, ale odstąpienie od takiej umowy, albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem-forma pisemna dla celów dowodowych. Gdy chodzi o umowę zawartą w formie pisemnej bez rygoru nieważności, jej rozwiązanie, wypowiedzenie powinno być sporządzone na piśmie, w tym wypadku forma pisemna jest dla celów dowodowych.

Art. 77/1 -skutek stosunków pomiędzy przedsiębiorcami: Jeżeli została zawarta umowa bez zachowania formy pisemnej, a druga strona potwierdzi ten fakt w piśmie skierowanym do drugiej strony, zawarcie tej umowy wprowadzając zmiany lub uzupełnienie nie zmieniające w sposób istotny jej treści. Strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że strona która otrzymała pismo potwierdzające niezwłocznie sprzeciwi się na piśmie tym zmianom lub uzupełnieniom. Wtedy umowa nie dochodzi do skutku.

Forma oświadczeń woli w wypadkach szczególnych

Art. 79 KC reguluje formę oświadczenia woli przez osobę nie mogącą pisać.

1.osoba ta uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba wypisze jej imię i nazwisko i umieści swój podpis.

2. zamiast składającego oświadczenie woli nie umiejącego pisać lecz mogącego czytać podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza, wójta/burmistrza/prezydenta, starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie osoby mogącej czytać a nie mogącej pisać.

Art. 80-skreślony

Skutki, jeżeli czynność prawna nie spełnia wymaganych warunków Ze względu na sankcje jakie powoduje niezachowanie przewidzianych prawem warunków dla dokonania danej czynności.

1.nieważność bezwzględna

2. Nieważność względna

3.bezskuteczność zawieszona

4. Bezskuteczność względna

ad1.

Stwierdzenie tej nieważności nie jest wymagane przez sąd, ani przez dokonanie jakiejkolwiek innej czynności. Na nieważność bezwzględną może powoływać się każda osoba, nie tylko strony czynności. Sąd uwzględnia nieważność czynności prawnej z urzędu bez potrzeby powołania tej czynności przez strony. Czynność ta nie może być konwalidowana, czyli stać się ważna na skutek innego działania, chyba że ustawa stanowi że przy spełnieniu dokonywanych warunków może być

uznana za ważna.

Ad.2.

W tym przypadku czynność prawna wywołuje skutki, z tym że prawo przewiduje możliwość uchylenia się przez składającego oświadczenie od skutków prawnych złożonego oświadczenia. Z chwilą złożonego oświadczenia czynność prawna staje się nieważna. Od chwili jej dokonania, jest to nieważność bezwzględna od tej chwili. Dwie postaci:

1. Do unieważnienia czynności prawnej wystarczy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które to uchylenie może nastąpić poza sądem

2. Do unieważnienia czynności prawnej wymagane jest orzeczenie sądowe -Art. 58 KC.

• Na nieważność względną mogą powoływać się tylko określone osoby wskazane w szczególnym przepisie ustawy.

• Nieważność względną sąd uwzględnia tylko na wniosek stron.

• Czynność dotknięta nieważnością względną może być co do zasady konwalidowana, czyli strony doprowadzić swoim działaniem, że stanie się ważna i może to nastąpić wprost lub milcząco.

Ad3

Zachodzi wtedy, gdy do ważności czynności prawnych wymagana jest zgoda osoby trzeciej, która tej czynności nie dokonała.

Ad.4.

Odnosi się do czynności prawnych, które nie wywołują skutków prawnych tylko względem określonych osób. Względem innych czynności te są w pełni skuteczne. Może ona wynikać z mocy prawa, albo z mocy orzeczenia sądowego i ma ona na względzie ochronę praw osób trzecich które nie brały udziału w tej czynności.

Składniki treści czynności prawnej

W treści czynności prawnej wyróżnia się trzy rodzaje składników:

1. Elementy przedmiotowo istotne

2. Elementy przedmiotowo nieistotne

3. Elementy podmiotowo istotne

ad. 1.

Elementy bez których dana czynność prawna nie może dojść do skutku, elementy te indywidualizują daną czynność od innych czynności prawnych danego rodzaju.

Ad. 2.Należą elementy, których nie objęcie treści czynności prawnej nie ma wpływu na dojście czynności prawnej do skutku. Wynika to z art. 56 KC, zgodnie z którym czynność prawna wywołuje skutki prawne nie tylko w niej wyrażone, ale także te które wynikają z ustawy zasad współżycia

społecznego i ustalonych zwyczajów. W razie braku tych elementów w treści, w miejsce to wejdą przepisy ustawy, zasady współżycia społecznego lub ustalone zasady.

Ad. 3.

Elementy należące do elementów przedmiotowo nieistotnych, nietypowe dla danego rodzaju czynności prawnych, ale podniesienie do rangi elementów istotnych wolą stron czynności prawnych. Niektóre z nich zostały uregulowane w kodeksie cywilnym w sposób szczególny. Spośród tych elementów należy wskazać na dwa-warunek i termin.

WARUNEK - art. 89 KC, dodatkowe zastrzeżenie w czynności prawnej mocą którego strony dokonującej czynności prawne uzależniają powstanie lub ustalenie skutku prawnego tej czynności od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Dopóki warunek się nie ziści, strony czynności prawnej są tego czynnością związane i muszą się powstrzymać od działań, które naruszałyby prawa strony uprawnionej na wypadek ziszczenia się warunku. Zgodnie z Art. 90 KC w braku odmiennego zastrzeżenia skutki ziszczenia się warunku następują od chwili ziszczenia się warunku, a nie od chwili

dokonania czynności prawnej.

Dzieli się na:

a) zawieszające

b) rozwiązujące

ad. a) Polega na tym, ze w chwili zawieszenia się warunku nastąpi skutek prawny

Ad. b) W razie ziszczenia się warunku, skutek prawny ma ustać. Zgodnie z art. 94 KC, warunek nie możliwy albo przeciwny ustawie względem zasadom współżycia społecznego pociąga za sobą nieważność czynności prawnych, gdy jest zawieszający. Uważa się za nie zawieszony,

gdy jest rozwiązujący.

TERMIN - dodatkowe zastrzeżenie w czynności prawnej o charakterze przyszłym, ale pewnym przez które skutek czynności prawnej zostaje ograniczony w czasie.

a) terminy początkowe - polegające na tym, że skutek prawny następuje w chwili nadejścia terminu

b) końcowe - skutek prawny ustaje z chwilą nadejścia terminu

Obliczenia terminów - regulują je przepisy KC - jeżeli ustawa, orzeczenie sądu, decyzja innego organu, albo czynność prawna nie wskazuje innego sposobu( od art. 110). Art. 112-Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.

Zawarcie umowy

Umowy są wyrazem zgodnego zamiaru stron do prowadzenia, do powstania zmiany lub ustania skutków prawnych. Umowy zawsze są czynnościami prawnymi dwustronnymi. Zastosowanie mają wszelkie przepisy z ogólnej części dotyczące czynności prawnej. Jednakże ustawodawca w sposób szczególny uregulował niektóre zagadnienie związane z zawarciem umowy atr.66-72/1 KC. Uregulowania te mają charakter ogólny w tym znaczeniu, że stosuje się je do wszelkich umów na gruncie prawa cywilnego niezależnie od innych wymagań przewidzianych w przepisach szczególnych dla danego rodzaju umów. Istotnym elementem umowy jest zgodność oświadczeń woli stron danej umowy. Zawarcie konkretnej umowy może być poprzedzone listem intencyjnym, który stanowi wyrażenie woli zawarcia umowy, ale nie jest zawarciem umowy i ustawodawca nie wiąże z nim skutków prawnych. Zawarcie umowy może być poprzedzone umową ramową, która określa obowiązek zawarcia określonych umów pomiędzy określonymi stronami przez czas określony lub nieokreślony. Na podstawie umowy ramowej zawierane są umowy konkretne/ szczegółowe. Umowa ramowa ma jednak charakter wiążący dla stron w tym znaczeniu, ze strony są zobowiązane do zawierania umów z nim określonych i obowiązku tego można dochodzić na drodze sądowej.

Sposoby zawierania umów:

1. W drodze rokowań

2. Przez złożenie i przyjęcie oferty

3. W drodze aukcji

4. W drodze przetargu

Od zawierania umowy należy odróżnić negocjacje, które ją poprzedzają i mają doprowadzić do jej zawarcia.

15.11.2011

Sposoby zawierania umów.

1. Zawarcie umowy w wyniku rokowań

Umowy w ten sposób na ogół zawierane dotyczą spraw o znacznym przedmiocie wartości, bądź też gdy dotyczą kwestii skomplikowanej. Zgodnie z art. 72§1 KC umowa jest zawarta jeżeli strony prowadzące negocjacje dojdą do porozumienia, co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji, a przedmiotem negocjacji mogą być zarówno elementy istotne jak i nieistotne dla danej umowy, które były objęte negocjacjami. Okoliczności ujawnione podczas negocjacji z zastrzeżeniem poufności są objęte tajemnicą i nie mogą być ujawnione innym osobą, jak również przez strony prowadzące negocjacje, ale w innym celu niż były przedmiotem negocjacji.

2. Zawieranie umowy przez złożenie oferty i jej przyjęcie ( art. 66 i następne KC)

Oferta jest oświadczeniem woli złożonym przez jedną ze stron, drugiej stronie, zawierającym propozycje zawarcia umowy i określającym jej istotne postanowienia. Oferta poprzedza zawarcie umowy, gdyż umowa zostaje zawarta dopiero z chwilą przyjęcia oferty przez adresata oferty. Jeżeli składający ofertę oznaczył termin, w którym będzie oczekiwać odpowiedzi na ofertę, wiąże go termin oznaczony w ofercie. Jeżeli oferta zostanie złożona w obecności drugiej strony, albo za pomocą środka porozumiewania się na odległość, składający ofertę nie oznaczył terminu, w którym będzie oczekiwał odpowiedzi, oferta przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie. Jeżeli składający ofertę nie oznaczył terminu, w którym będzie oczekiwał odpowiedzi na ofertę, a ofertę złożył w inny sposób niż w obecności drugiej strony, albo za pomocą środka porozumiewania się na odległość, oferta przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł otrzymać odpowiedź w zwykłym toku czynności wysłaną bez opóźnienia. Oferta złożona w drodze elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie, dotyczy to przypadku gdy oferta nie jest skierowana do określonego adresata. Oferta taka wiąże przez czas w jakim składający ofertę mógł otrzymać odpowiedź bez nieuzasadnionej zwłoki, chyba że w ofercie został określony termin, w którym oferent będzie oczekiwał odpowiedzi na ofertę, wówczas wiąże go ten termin. Jeżeli oferta w drodze elektronicznej, zostanie skierowana do konkretnego adresata, wówczas zastosowanie ma art. 66
§1 KC oferta przestaje wiązać z upływem okresu czasu, z którym składający ofertę mógł otrzymać ofertę w zwykłym toku czynności, wysłaną bez nieuzasadnionej odpowiedzi.

3. Odwołanie oferty (art. 66
KC)

Odwołanie oferty jest możliwe tylko w stosunkach między przedsiębiorcami. Odwołanie oferty może nastąpić przed zawarciem umowy, a więc gdy oświadczenie o odwołaniu oferty zostało wysłane przed wysłaniem przez adresata oferty oświadczenia o jej przyjęciu. Oferta nie może być jednak odwołana jeżeli wynika to z jej treści albo określono w ofercie termin do złożenia oświadczenia o jej przyjęciu. Nie może być uznane za przyjęcie oferty milczenie osoby, do której oferta została skierowana, chyba że ustawa inaczej stanowi. Przyjęcia oferty z zastrzeżeniem jej zmiany, albo uzupełnienia treści, nie zmieniającej istotnie treści oferty, w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami przyjmuje się za przyjęcie oferty z uwzględnieniem zmian lub uzupełnień zgłoszonych przez przyjmującego ofertę. Nie dotyczy to wypadków, gdy w ofercie zastrzeżono, że może być przyjęta tylko bez zastrzeżeń albo składający ofertę niezwłocznie sprzeciwił się zastrzeżeniom lub uzupełnieniom albo adresat oferty uzależnił jej przyjęcie od zgody składającego ofertę na wyłączenie zastrzeżeń lub uzupełnień do treści umowy, a zgody takiej od składającego ofertę nie otrzymał. W stosunkach pomiędzy innymi podmiotami, a więc nie będącymi przedsiębiorcami, a także przedsiębiorca , a osobą nie będącą przedsiębiorcą, przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnienia, poczytuje się jako nową ofertę.

4. Zawarcie umowy w drodze aukcji i przetargu (art. 70
i następne KC)

Te sposoby zawarcia umowy charakteryzują się tym, że do zawarcia umowy dochodzi w wyniku postępowania wielostronnego i eliminacyjnego. To , że postępowanie jest wielostronne, to znaczy, że przy zawieraniu umowy uczestniczy więcej uczestników umowy. Umowy eliminacyjne oznacza to, że do zawarcia umowy dochodzi w wyniku wyeliminowania niektórych podmiotów biorących udział w toku postępowania o zawarcie umowy i zawarcie umowy następuje tylko z jednym z podmiotów uczestniczących w tym postępowaniu. W związku z tym dokonuj się ogłoszenia a aukcji lub przetargu i ogłoszenie to jest publiczne i skierowane do szerszego kręgu podmiotów, na ogół nieoznaczonych. Ogłoszenie o aukcji i przetargu musi zawierać oznaczenia: miejsca, przedmiotu, warunków aukcji lub przetargu, bądź wskazanie sposobu udostępnienia tych warunków. Ogłoszenie i warunki aukcji lub przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści (art. 70
§2-3)Zawarcie umowy w przypadku aukcji - oferta złożona w jej toku przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej i zawarcie umowy w wyniku przeprowadzenia aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia na rzecz oferenta, który złożył najkorzystniejszą ofertę . Zawarcie umowy w przypadku przetargu- oferta złożona przez uczestnika przetargu przestaje wiązać gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybierania ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Organizator przetargu ma obowiązek poinformowania uczestników przetargu o jego wyniku na piśmie. Element wspólny dla aukcji i przetargu - w warunkach aukcji i przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji lub przetargu powinien wpłacić, pod rygorem niedopuszczenia do aukcji lub przetargu, odpowiednią sumę lub ustanowić odpowiednie zabezpieczenie (wadium) Jeżeli do zawarcia umowy uchyla się uczestnik aukcji lub przetargu, wówczas organizator przetargu może zachować wadium czyli złożoną sumę pieniędzy lub dochodzić wadium z zabezpieczenia. Jeżeli od zawarcia umowy uchyla się organizator aukcji lun przetargu, wówczas uczestnik aukcji lub przetargu, którego oferta została wybrana, może żądać od organizatora wadium w podwójnej wysokości. Uczestnikom aukcji lub przetargu, którzy nie wygrali aukcji albo których ofert nie została wybrana to złożone przez nich wadium zwraca się niezwłocznie (art. 70
§2 KC) Organizator aukcji lub przetargu oraz uczestnik aukcji lub przetargu, może żądać pod pewnymi warunkami, unieważnienie zawartej umowy w wyniku aukcji lub przetargu doszło przy zawieraniu umowy bądź w toku aukcji lub przetargu do naruszenia prawa albo dobrych obyczajów. Z takim żądaniem można jednak wystąpić w ciągu miesiąca od powzięcia wiadomości o przyczynie unieważnienia umowy, nie później jednak niż w ciągu roku od dnia jej zawarcia (art. 70
KC)

5. Zawieranie umów w administracji.

Przyczyny zawierania umów w administracji:

a) Potrzeba wyposażenia administracji w majątek niezbędny do realizacji jej zadań.

b) Zawieranie umów w administracji może być spowodowane koniecznością gospodarowania majątkiem należącym do skarbu państwa oraz do jednostek samorządu terytorialnego.

c) Potrzeba zawierania umów w administracji spowodowana jest koniecznością zatrudniania pracowników administracji.

d) Spowodowane tym, że realizacja niektórych zadań publicznych może być realizowana w formie prywatno-prawnej, która to realizacja będzie polegać na świadczeniu usług o charakterze powszechnie użytecznym.

e) Zawieranie umów a administracji może być spowodowane tym, że pewne zlecenia dotyczące zadań administracji będą realizowane przez podmioty prywatne, w drodze zamówień publicznych np. prywatne szkoły.

f) Potrzeba realizacji zadań publicznych w formie partnerstwa publiczno-prywatnego, jeżeli realizacja danego zadania przekracza możliwości finansowe organu administracji (budowa autostrad)

Umowy te nie mają charakteru jednolitego, gdyż mają różny charakter z uwagi na różne zadania, które mają być przez zawarcie realizowane.

Umowy w administracji można podzielić na:

-cywilne w ścisłym tego słowa znaczeniu,

-umowy administracyjne, nazywane też publiczno-prawnymi, i te umowy regulowane są przepisami prawa administracyjnego,

-umowy mieszane czyli zawierające te elementy właściwe zarówno umowom cywilnym, w ścisłym tego słowa znaczeniu, jak i elementy właściwe umowom administracyjnym czyli pewne treści umowy regulowane są prawem administracyjnym (np. umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym). Na dzień dzisiejszy nie ma takich umów, dlatego że umowy w ścisłym tego znaczeniu oznaczają umowy zawierane pomiędzy organem administracji, a stroną postępowania administracyjnego. Umowy administracyjne w prawie polskim można podzielić na: porozumienia administracyjne, ugody administracyjne, kontrakt wojewódzki, umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Reprezentacja przy zawieraniu umów w administracji

Podmiotem uprawnionym do reprezentowania organu administracji przy zawieraniu umów jest zawsze organ określony w przepisach regulujących ustrój i działanie organu administracji. Reprezentacja gminy przy zawieraniu umów - reprezentuje ją wójt jednoosobowo albo działający na podstawie jego upoważnieniu zastępca wójta, samodzielnie lub z inną osobą upoważnioną przez wójta. W przypadku gdy czynność prawna, w tym zawarcie umowy może spowodować powstanie dla gminy zobowiązań pieniężnych do zawarcia umowy, wymagana jest kontrasygnata skarbnika gminy albo osoby przez niego upoważnionej. W razie odmowy kontrasygnaty przez skarbnika, skarbnik dokona kontrasygnaty na polecenie zwierzchnika. W razie polecenia skarbnikowi dokonania kontrasygnaty przez zwierzchnika, skarbnik powiadamia o tym Radę Gminy oraz Regionalną Izbę Obrachunkową. Reprezentacje zakładu budżetowego gminy reprezentuje kierownik zakładu na podstawie upoważnienia wójta. Powiat reprezentuje starosta powiatu. Samorząd wojewódzki reprezentuje marszałek województwa. Skarb państwa reprezentuje minister właściwy do spraw majątku skarbu państwa lub inny właściwy minister, natomiast w terenie skarb państwa reprezentuje wojewoda ( województwo) i starosta (powiat), w granicach upoważnienia ustawowego. Gdy chodzi o zawieranie umów przez jednostki samorządu terytorialnego (gminę, powiat, województwo), niekiedy do zawarcia umowy wymagane jest podjęcie przez organy administracyjne odpowiedniej uchwały.

BRAK CZĘŚCI 2!!!

22.11.2011

Pełnomocnictwo w postępowaniu administracyjnym zasadniczo nie ma przepisów szczególnych, które regulowałyby pełnomocnictwo w prawie administracyjnym. W związku z tym będą obowiązywały przepisy ogólne o pełnomocnictwie w prawie cywilnym z tym, że znacznie częściej podstawą pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym będzie stosunek podstawowy, z którego wynikało umocowanie do udzielenia pełnomocnictwa danej osobie, tym stosunkiem podstawowym będzie najczęściej:

• Umowa o pracę

• Powołanie lub mianowanie

Spośród uregulowań szczególnych dotyczących pełnomocnictwa w postępowaniu cywilnym wypada zwrócić uwagę na 2 takie regulacje:

1. pełnomocnictwo w postępowaniu podatkowym - może być udzielone tylko osobie mającej pełną zdolność do czynności prawnych

2. domniemywa się, że w drobnych sprawach pełnomocnictwo jest udzielone najbliższym członkom rodziny lub domownikom do występowania przed organami administracji, do działania w imieniu osoby najbliższej. Oznacza to, że pełnomocnik nie musi legitymować się dokumentami pełnomocnictwa przed organem administracji.

Prokura - szczególny rodzaj pełnomocnictwa udzielanego tylko przez przedsiębiorcę. Podlega wpisowi do KRS (Krajowej Rady Sądownictwa) lub innego właściwego rejestru. Tym innym rejestrem jest przede wszystkim Ewidencja Działalności Gospodarczej. Prokura obejmuje z mocy prawa umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych jakie związane są z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez przedsiębiorcę udzielającego prokury.

Prokura nie może być ograniczona wobec osób trzecich chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej [art.109¹§2 KC]. Takim przepisem szczególnym jest art. 109⁵, który przewiduje, że prokura może być ograniczona do zakresu spraw prowadzonych przez oddział przedsiębiorstwa, wpisany do właściwego rejestru. Jest to tzw. „prokura oddziałowa”.

Prokura powinna być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności [art.109²§1KC].

Do prokury nie stosuje się przepisów o formie szczególnej dla dokonania określonej czynności prawnej, czyli nie stosuje się art. 99§1 KC, zgodnie z którym gdy dokonania czynności potrzebna jest forma szczególna, pełnomocnictwo do tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Oznacza to dla prokury, że prokurent może bez potrzeby udzielania pełnomocnictwa szczególnego, dokonywać w imieniu przedsiębiorstwa wszelkich czynności, dla których wykonania wymagana jest forma szczególna. Wyjątek od tej zasady przewidziany jest w art. 109³ KC, zgodnie z którym do zbycia przedsiębiorstwa, po drugie - do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do tymczasowego używania innej osobie i po trzecie - do zdobycia nieruchomości albo jej obciążenia, wymagane jest pełnomocnictwo szczególne dla dokonania danej czynności.

Prokurentem może być tylko osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych [art. 109²§2KC].

Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) bądź też kilku osobom oddzielnie.

Wg art. 109⁴§2 KC w wypadku udzielenia prokury łącznej oświadczenie kierowane bądź też doręczenia dokonywane dla przedsiębiorcy mogą być składane dla przedsiębiorcy do rąk każdego z prokurentów z osobna, mimo udzielenia im prokury łącznej.

Prokura nie może być przeniesiona na inną osobę. Prokurent może jednak ustanowić pełnomocnika do dokonywania czynności danego rodzaju albo do dokonywania danej czynności [art. 109⁶KC]. Prokurent nie może udzielić innej osobie pełnomocnictwa ogólnego.

Prokura może być w każdym czasie odwołana [art. 109⁷KC]. Nie oznacz to jednak aby prokura wygasała tylko na skutek odwołania. Prokura może wygasnąć na skutek innych zdarzeń:

1. wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru

2. ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy bądź otwarcia likwidacji przedsiębiorcy

3. przekształcenia przedsiębiorcy

4. śmierci prokurenta

[art.109⁷§2-3KC]

Natomiast wg art. 109⁷§4KC prokura nie wygasa na skutek śmierci przedsiębiorcy oraz na skutek utraty przez przedsiębiorcę zdolności do czynności prawnych.

Zarówno udzielenie prokury, jak i jej wygaśnięcie podlega zgłoszeniu do rejestru przedsiębiorców i jest tam wpisywana. Zgłoszenie powinno zawierać rodzaj prokury, a w przypadku prokury łącznej sposób jej wykonywania. Zgłaszając prokurę do wniosku należy dołączyć wzór podpisu prokurenta bądź prokurent powinien złożyć go do akt rejestrowych w Sądzie Rejestrowym.

Prokurent przy czynnościach w imieniu przedsiębiorcy składa własnoręcznie podpis zgodnie ze wzorem podpisu. Prokurent przy składaniu podpisu zaznacza, że działa w charakterze prokurenta, chyba że fakt ten wynika z samej treści dokumentów, który prokurent podpisuje.

CZAS JAKO ZDARZENIE CYWILNO - PRAWNE i ZNACZENIE UPŁYWU CZASU

Upływ czasu w prawie cywilnym jest łączony z innym zdarzeniem prawnym i łącznie z tym zdarzeniem wywiera wpływa na stosunki cywilno - prawne. Wpływ czasu z innym zdarzeniem może wyrażać w powstaniu stosunku cywilno - prawnego, a bliżej - po pierwsze: powstaniu praw podmiotów tego stosunku; po drugie: może wyrażać ustanie stosunku cywilno - prawnego; po trzecie: ten wpływ może wyrażać wyłączenie praw podmiotowych; po czwarte: może wyrażać w ograniczeniu praw podmiotowych; po piąte: w kształtowaniu praw podmiotowych.

Upływ czasu wraz z innym zdarzeniem jest podstawą dla czterech instytucji prawa cywilnego:

1. zasiedzenie

2. przemilczenie

3. 
   
   
   przedawnienie

4. 
   
   terminy prekluzyjne (zawite)

ad. 1 i 2

Zasiedzenie i przemilczenie są to instytucje prawa rzeczowego.

Przepisy regulujące skutki prawne upływu czasu mają charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących. Oznacza to, że strony w drodze czynności prawnych nie mogą ani uchylić, ani zmienić działania tych przepisów jak również nie mogą zmienić terminów, z którymi prawo wiąże skutki prawne.

PRZEDAWNIENIE - możemy określić jako upływ przewidziany w pr. Cyw. Okresu czasu skutkiem czego dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Celem przedawnienia jest ograniczenie w czasie możliwości dochodzenia roszczeń.

1. Przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe, chyba że ustawa stanowi inaczej

2. Nie ulegają przedawnieniu:

1. roszczenie niemajątkowe (np. rozwód, ustalenie ojcostwa)

2. prawa i uprawnienia nie będące roszczeniami (np. prawo własności)

3. roszczenia majątkowe, których przedawnienie jest wyłączone przez przypadki szczególne, albo roszczenie to wynika z właściwości danego roszczenia (np. roszczenie o podział majątku wspólnego po ustaleniu małżeństwa)

4. roszczenia, co do których przepisy prawa przewidują skutek innego rodzaju (np. preculus)

5. roszczenia o zniesienie współwłasności podział majątku wspólnego po ustaleniu małżeńskiej wspólności majątkowej

6. roszczenia o wydanie nieruchomości (tzw. Windykacyjne) oraz roszczenia o zaniechaniu naruszenia prawa własności [art.223KC]

7. roszczenia majątkowe z art.221KC, czyli roszczenie o przeniesienie własności gruntu na tego kto granice wybudował budynek lub budowlę o wartości przekraczającej wartość działki pod budowlę.

8. roszczenia o ustanowienie służebności drogi koniecznej [art.145§1 KC]

Terminy przedawnienia nie mogą przez czynności prawne być skracane ani przedłużane [art.119 KC], co więcej, strona nie może zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia przed upływem przedawnienia. Natomiast można zrzec się zarzutu przedawnienia po upływie terminu przedawnienia. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed jego upływem jest nieważne [art.117§2 KC]

Skutkiem przedawnienia jest możliwość uchylenia się przez tego przeciwko komu roszczenie przysługuje od jego zaspokojenia. Oznacza to, że:

1. roszczenie nie wygasa, czyli istnieje nadal, ale nie można go skutecznie dochodzić na drodze sądowej.

2. dłużnik, który spełnił roszczenie po upływie terminu przedawnienia nie może żądać zwrotu spełnionego świadczenia.

3. na skutek przedawnienia roszczenie zaskarżalne przekształca się w zobowiązanie naturalne, tzw. „niezupełne”

4. sąd bierze przedawnienie pod uwagę tylko na zarzut tego, przeciwko któremu roszczenie przysługuje. Nie bierze pod uwagę przedawnienia z urzędu.

[art.118KC] Termin przedawnienia wynosi 10 lat, od tej zasady są jednak wyjątki:

• Termin przedawnienia dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą oraz o roszczenia okresowe - wynosi 3 lata

• Terminy przedawnienia dłuży niż 10 lat, przewidziany jest w sprawach naprawienia szkody jeśli szkoda wynikła ze zbrodni lub przestępstwa, wówczas roszczenie o naprawienie szkody upływa 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa [art.442¹§2 KC]

BIEG PRZEDAWNIENIA

1. Początek biegu terminu przedawnienia

2. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia

3. Wstrzymanie zakończenia biegu terminu przedawniania

4. Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Ad1. - Czyli od kiedy termin przedawnienia zaczyna biec.

Termin przedawnienia zaczyna bieg od dnia, od kiedy roszczenia stały się wymagane. W wypadku gdy termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z własności zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do spłacenia świadczenia i dopiero od tej chwili biegnie termin przedawnienia roszczenia.

Ad2. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia

Polega na tym, że w pewnych wypadkach, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a jeżeli tak, to nie biegnie dalej. Po ustaniu przyczyny zawieszenia, termin przedawnienia biegnie dalej, co oznacza, że jeśli termin przedawnienia rozpoczął bieg przed zawieszenie to do terminu, który upłynie przed zawieszeniem dolicza się termin po zawieszeniu i na tej podstawie ustala się moment upływu przedawnienia. [art. 121 KC]

Ad.3 Wstrzymanie zakończenia biegu terminu przedawnienia

Polega na tym, że w pewnych określonych przez prawo wypadkach przedawnienie biegnie, ale nie może zakończyć się przed upływem pewnego okresu od ustania wskazanych w ustawie okoliczności [art. 122 KC]. Przedawnienie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych nie może się skończyć wcześniej niż przed upływem 2 lat od dnia ustanowienia przedstawicielstwa ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia. Stosuje się to odpowiednio do biegu przedawnienia roszczenia osobie, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.

• bieg terminu przez zasiedzenie [art. 173 KC] - bieg terminu zasiedzenia przeciwko osobie małoletniej nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez nią pełnoletności.

• szkoda wyrządzona czynem niedozwolonym - bieg przedawnienia dla małoletniego [art. 442¹§4] - przedawnienie roszczenia osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania pełnoletności.

Ad.4 Przerwa biegu terminu przedawnienia

Polega na tym, że na skutek pewnych zdarzeń, bieg terminu ulega przerwaniu i po przerwie biegnie na nowo czyli od nowego terminu przedawnienia nie dolicza się terminu przedawnienia jaki upłyną przed przerwą. [art. 123§1 KC] - bieg terminu przedawnienia przerywa się:

1)przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia ustalania lub zaspokojenia zabezpieczenie roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę przeciwko, której roszczenie przysługuje;

3) poprzez wszczęcie mediacji.

W razie przerwania biegu terminu roszczenia na skutek jednego z w/w zdarzeń, termin przedawnienia zaczyna biec na nowo po zakończeniu postępowania, na skutek którego nastąpiła przerwa.

Jeżeli roszczenie zostanie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu, orzeczeniem sądu polubownego, albo ugodą zawartą albo przed sądem polubownym albo przed mediatorem, zatwierdzoną przez sąd - roszczenie to ulega przedawnieniu z upływem lat 10, chociażby termin przedawnienia dla tego roszczenia był krótszy.

W wypadku świadczeń okresowych stanowionych jw, ulegają one 3-letniemu przedłużeniu [art.125KC]

TERMINY ZAWITE (PREKLUZYJNE)

Charakteryzują się tym, że po ich upływie roszczenie wygasa, czyli nie może być dochodzone. Ustawa na oznaczenie terminów zawitych używa różnych sformułowań z tym, że te muszą wskazywać jednocześnie, że roszczenie lub prawo wygasa albo nie można go stanowić. Względnie ustawa stanowi, że nie można dokonać pewnej czynności do dochodzenia prawa lub roszczenia.

/cechy/ W przypadku prekluzji:

1. roszczenie lub prawo wygasa

2. prekluzje czyli termin zawity sąd bierze pod uwagę z urzędu chociażby osoba, na rzecz której prekluzja działa nie zgłosiła żadnego zarzutu.

3. jeżeli dłużnik spełni świadczenie po upływie terminu prekluzyjnego, może żądać zwrotu spełnionego świadczenia

4. prekluzji ulegają zarówno roszczenia majątkowe jak i nie majątkowe oraz prawa i uprawnienia.

/skutki/ Prekluzja może:

• doprowadzić do pozbawienia roszczenia lub prawa

• powodować wygaśnięcie prawa

• doprowadzić do pozbawienia pewnych uprawnień

• pozbawić możności dokonania zawiadomienia, które warunkuje możność wykonywania pewnego prawa

• spowodować utratę możności wytoczenia powództw dla dochodzenia określonych praw

KSIĘGA DRUGA. WŁASNOŚĆ I INNE PRAWA RZECZOWE

BRAK CZEŚCI Beaty Walentek i Doroty!!!!!!! (29.11)

6.12.2011

WSPÓŁWŁASNOŚĆ

• UŁAMKOWA- jest to samoistny stosunek prawny nie związany z żadnym innym stosunkiem prawnym. Polega zaś na tym że każdy współwłaściciel ma swój udział oznaczony ułamkiem w prawie własności i udział ten ma charakter abstrakcyjny w tym znaczeniu że jest ułamkiem całości. Konkretyzacja udziału może nastąpić w 3 wypadkach:

1. W wypadku rozporządzenia tym udziałem poprzez jego zbycie albo obciążenie.

2. Poprzez dziedziczenie udziału.

3. Następuje w razie zniesienia współwłasności rzeczy.

AD. 1

Polega to na tym że współwłaściciel może rozporządzać swoim udziałem we współwłasności bez zgody pozostałych współwłaścicieli a także bez ich zgody może obciążyć udział jaki mu przysługuje.

AD. 3

Rzecz przestaje być rzeczą wspólną.

• ŁĄCZNA- jest to współwłasność bez udziałowa, jest zawsze związana ze stosunkiem osobistym jaki łączy określone osoby i współwłasność ta wynika z tego stosunku.

W związku z czym współwłasność łączną regulują przepisy prawne dotyczące stosunku prawnego z którego współwłasność ta wynika, współwłasność ta powstaje wraz z powstaniem z powstaniem stosunku z którego wynika i ustaje wraz z ustaniem tego stosunku, w związku z tym współwłasność łączna w przeciwieństwie do współwłasności ułamkowej nie ma charakteru jednolitego.

Współwłasność łączna jest współwłasnością bez udziałową oznacza to, że:

1. Współwłaściciel nie może rozporządzać swoim udziałem w majątku wspólnym i rzeczach wspólnych wchodzących w skład tego majątku.

2. Współwłaściciel nie może żądać zniesienia współwłasności łącznej tak długo jak długo trwa stosunek prawny z którego ono wynika.

3. Wierzyciel jednego ze współwłaścicieli nie może żądać zaspokojenia swojej wierzytelności ani z majątku wspólnego ani z udziału w majątku wspólnym jego dłużnika.

Współwłasność łączną stanowią:

1. Majątek wspólny małżonków pomiędzy którymi istnieje małżeńska wspólność majątkowa.

2. Majątek wspólny małżonków między którymi istnieje umowa małżeńska wspólność majątkowa.

3. Majątek wspólny wspólników spółki cywilnej uregulowany w art. 860- 875 K.C.

OCHRONA PRAWA WŁASNOŚCI

2 RODZAJE:

1. KARNA

2. CYWILNA- nazywana inaczej ochroną petytoryjną. Ochrona petytoryjna stanowi system roszczeń jakie przysługują właścicielowi w razie naruszenia jego prawa własności.

Trzy roszczenia petytoryjne:

1. roszczenie windykacyjne

2. roszczenie negatoryjne

3. roszczenie o przeniesienie własności działki/gruntu zajętej pod budowę ( art. 231 K.C.)

Roszczenie windykacyjne i roszczenie negatoryjne uregulowane jest w art. 222 K.C.

ROSZCZENIE WINDYKACYJNE- przysługuje właścicielowi przeciwko każdemu kto jego rzeczą włada chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Roszczenie windykacyjne polega na żądaniu przez właściciela aby rzecz została mu wydana przez osobę trzecią. Roszczenie windykacyjne przysługuje więc właścicielowi jeżeli naruszenie jego prawa polega na pozbawieniu go władztwa nad rzeczą, czyli pozbawieniu go możliwości władania rzeczą.

ROSZCZENIE NEGATORYJNE- przysługuje właścicielowi przeciwko każdej osobie która narusza jego prawo własności w inny sposób niż pozbawienie go faktycznego władztwa nad rzeczą. Roszczenie to polega na żądaniu przywrócenia stanu poprzedniego albo zaniechaniu naruszeń.

ROSZCZENIE WINDYKACYJNE I NEGATORYJNE NIE ULEGAJĄ PRZEDAWNIENIU!

ROSZCZENIE O PRZENIESIENIE WŁASNOŚCI GRUNTU/DZIAŁKI ZAJĘTEJ POD BUDOWĘ- w wypadku wzniesienia przez samoistnego posiadacza gruntu w dobrej wierze budynku lub budowli nad lub pod powierzchnią gruntu której wartość znacznie przekracza wartość działki zajętej pod budowę, może żądać aby właściciel przeniósł na niego własność działki zajętej pod budowę za wynagrodzeniem. Uprawnienie to do żądania przeniesienia własności działki/ gruntu zajętej pod budowę przysługuje także właścicielowi działki względem posiadacza samoistnego w dobrej wierze.

UŻYTKOWANIE WIECZYSTE

Jest top prawo pośrednie pomiędzy prawem własności a prawami rzeczowymi ograniczonymi dlatego że daje osobie której to prawo przysługuje mniej uprawnień niż własność ale więcej niż prawa rzeczowe ograniczone, osobę której to prawo przysługuje nazywa się użytkownikiem wieczystym. Prawo to uregulowanie jest w art. 232- 243 K.C.Prawo użytkowania wieczystego jest formą korzystania z nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa albo gminy zbliżoną do własności w określonym celu.

Do prawa użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące własności, użytkownikami wieczystymi mogą być osoby fizyczne i osoby prawne. Użytkownik wieczysty może wykonywać prawo użytkowania wieczystego z wyłączeniem innych osób ale w granicach określonych przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego oraz w granicach określonych w umowie o oddaniu terenu w użytkowanie wieczyste. Użytkownik wieczysty może rozporządzać swoim prawem z wyłączeniem innych osób nie może jednak rozporządzać prawem własności gruntu oddanego mu w użytkowanie wieczyste. Do powstania użytkowania wieczystego wymagane jest zawarcie umowy pomiędzy Skarbem Państwa lub gminą z jednej strony a użytkownikiem wieczystym z drugiej strony, umowa ta dla swej ważności wymaga formy aktu notarialnego. Prawo użytkowanie wieczystego musi być wpisane do księgi wieczystej, wpis użytkowania wieczystego ma charakter konstytutywny, oznacza to że prawo użytkowania wieczystego powstaje nie z chwilą zawarcia umowy o oddanie terenu w użytkowanie wieczyste ale z chwilą dokonania wpisu tego prawa do księgi wieczystej.

CZAS TRWANIA UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO:

Zasadniczo wynosi 99 lat wyjątkowo w wypadkach gospodarczo uzasadnionych może być to okres krótszy, jednak nie krótszy niż lat 40. Prawo to może być w ciągu ostatnich 5 lat przedłużone na dalszy okres od 40 do 99 lat. Prawo użytkowania wieczystego może być zbyte, do przeniesienia użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności czyli wymagana jest forma aktu notarialnego. W wypadku użytkowania wieczystego budynki wzniesione na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste stanowią własność użytkownika wieczystego. Jego własność stanowią też budynki które zostały nabyte wraz z użytkowaniem wieczystym. Przeniesienie Użytkowanie wieczystego nie może nastąpić bez przeniesienia własności budynków jak również własność budynku nie może być przeniesiona bez użytkowania wieczystego oznacza to że własność budynków jest związana z użytkowaniem wieczystym. Prawo użytkowania wieczystego można nabyć w drodze zasiedzenia ale już istniejące, nie można natomiast w drodze zasiedzenia doprowadzić do powstania prawa użytkowanie wieczystego które nie istnieje.

Umowa o oddanie terenu z użytkowanie wieczyste może ulec rozwiązaniu przed upływem terminu z różnych przyczyn a w szczególności jeśli użytkownik wieczysty korzysta z gruntu w sposób sprzeczny z celem określonym w umowie o oddaniu terenu w użytkowanie wieczyste w razie wygaśnięcia użytkowania wieczystego wygasają obciążenia na prawie użytkowania wieczystego ustanowione. W razie wygaśnięcia użytkowania wieczystego wygasa również prawo własności budynku jakie przysługiwało użytkownikowi. Użytkownikowi w tym wypadku przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za budynki, urządzenia znajdujące się na zwróconym gruncie.

Prawa Rzeczowe ograniczone

Polegają najczęściej na uprawnieniu do korzystania z cudzej rzeczy w określony sposób. Są więc prawami ustanawianymi na rzeczy cudzej, a wyjątkowo na prawie. Prawa rzeczowe ograniczone uszczuplają część uprawnień właściciela rzeczy do rzeczy , ale go prawa własności tej rzeczy nie pozbawiają. Katalog praw rzeczowych ograniczonych w polskim prawie jest zamknięty, a więc mogą być ustanawiane tylko na takie prawa rzeczowe ograniczone jakie przewiduje ustawa. Według Art. 244 KC prawami rzeczowymi ograniczonymi są:

·         użytkowanie,

·         służebność,

·         zastaw,

·         spółdzielcze prawo do lokalu

·         hipoteka.

Prawa rzeczowe ograniczone mogą być ustanawiane co do zasady na rzeczach lub wyjątkowo na prawach. Na prawach mogą być ustanowione takie prawa jak użytkowanie i zastaw ,jeżeli prawo na którym jest ustanawiane jest zbywalne, i hipoteka.

Powstanie praw rzeczowych ograniczonych

1.      Mogą powstać w drodze czynności prawnych przede wszystkim umowy pomiędzy właścicielem rzeczy albo prawa, a nabywcą prawa rzeczowego ograniczonego. Do ustanowienia prawa rzeczowego ograniczonego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu prawa własności nieruchomości z tym że forma aktu notarialnego wymagana jest tylko dla oświadczenia właściciela rzeczy, jeżeli ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane jest na nieruchomości.

2.      W drodze orzeczenia sądowego np. służebność drogi koniecznej czy hipoteka.

3.      Może dojść też do powstania z mocy prawa- hipoteka bądź zastaw

4.      W drodze zasiedzenia, ale tylko służebności gruntowej.

Prawa rzeczowe ograniczone mogą być zbywalne bądź niezbywalne. Do zbywalnych należą: służebności gruntowe, służebność przesyłu, zastaw i hipoteka, z tym że jeżeli prawo rzeczowe było wpisane do księgi wieczystej, do jego przeniesienia wymagany jest wpis do księgi wieczystej. Niezbywalnymi prawami są użytkowanie i służebność osobista.

Do wygaśnięcia może dojść na skutek:

1)      Zrzeczenia się ograniczonego prawa rzeczowego ( Art. 246 §2 KC )

2)      Na skutek konfuzji, czyli przejście prawa rzeczowego ograniczonego na właściciela rzeczy obciążonej

3)      Na skutek upływu czasu, na który zostaje ustanowione

4)      Na skutek śmierci osoby uprawnionej tj. służebność osobista i użytkowanie

5)      Mogą wygasnąć przez niewykonywanie przez lat 10 i jest to użytkowanie i wszystkie służebności

6)      Na mocy orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej znoszących dane prawo

7)      Na skutek wygaśnięcia wierzytelności którą zabezpieczają. Są to hipoteka i zastaw

Pierwszeństwo praw rzeczowych ograniczonych Art. 249 KC

Inny sposób pierwszeństwa niż określony w art. 249 §1 przewidziany jest w Art. 11 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym prawo wpisane do księgi wieczystej ma pierwszeństwo przed prawem nie wpisanym, które powstało wcześniej.

Ochrona praw rzeczowych ograniczonych

Zawarta jest w Art. 251 KC

Prawa ograniczone rzeczowe

1)      Użytkowanie- Art.252 KC zgodnie z którym użytkowanie polega na tym, że użytkownik może używać rzeczy obciążonej użytkowaniem z wyłączeniem innych osób oraz pobierać z tej rzeczy pożytki naturalne i cywilne. Przedmiotem użytkowania może być rzecz ruchoma, nieruchomość albo prawo. Prawo to jest niezbywalne i wygasa ze śmiercią uprawnionego.

2)      Służebność- wyróżniamy trzy rodzaje:

·         Służebność gruntową Art. 292- która polega na obciążeniu nieruchomości na rzecz właściciela innej nieruchomości tzw. Nieruchomości władnącej, prawem którego treść polega na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w określonym zakresie z nieruchomości obciążonej, albo właściciel nieruchomości obciążonej może być ograniczony w korzystaniu z tej nieruchomości bądź też właściciel nieruchomości obciążonej nie może wykorzystać określonych uprawnień, które mu przysługują względem nieruchomości władnącej na podstawie przepisów o wykonywaniu prawa własności.

·         Służebność osobistą Art. 301 i 302 KC -polega na ustanowieniu służebności, której treść odpowiada treści służebności gruntowej, z tym że służebność osobista ustanawiana jest nie na rzecz właściciela gruntu ale na rzecz oznaczonej osobie.

·         Służebność przesyłu -Ustanawiana jest na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do przesyłu prądu, pary, gazu, wody jeżeli urządzenia te znajdują się na cudzym gruncie. Służebność ta przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub urządzeń przesyłowych w razie zbycia tego przedsiębiorstwa albo tych urządzeń. Wygasa ona z chwilą likwidacji przedsiębiorstwa przesyłowego.

W  wypadku służebności gruntowej przeniesienie własności, którejkolwiek nieruchomości pociąga za sobą przejście służebności na nabywcę. W związku z tym  nie można zbyć samej

Służebności bez jednoczesnego zbycia nieruchomości. Służebność osobista natomiast jest niezbywalna i wygasa najpóźniej z chwilą śmierci osoby uprawnionej.

3)      Zastaw Art. 323 - jest prawem rzeczowym ograniczonym polegającym na możności zaspokojenia oznaczonej wierzytelności z rzeczy obciążonej zastawem z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi aż doczesnego właściciela rzeczy. Przedmiotem zastawu może być także prawo, jeżeli jest zbywalne. Do ustanowienia zastawu co do zasady potrzebna jest umowa pomiędzy właścicielem rzeczy albo prawa, a wierzycielem  i wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej. Jest to zastaw zwykły zwany także rękodajną. Oprócz zastawu zwykłego wierzytelność może być zabezpieczona na rzeczach ruchomych zastawem rejestrowym który jest uregulowany w ustawie z 16.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawu. Osoba na której  zastaw ustanowiono jest zastawnikiem, a osoba której prawo zastawu zastało obciążone jest zastawcą. Zastaw jest prawem akcesoryjnym w celu zabezpieczenia wierzytelności co oznacza że nie może być przeniesiony beż przeniesienia wierzytelności.

4)      Hipoteka- uregulowana jest w ustawie z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Hipoteka jest prawem rzeczowym ograniczonym służącym zabezpieczeniu wierzytelności na nieruchomości oraz na innych prawach do których przepisy o prawie własności stosuje się odpowiednio i tymi prawami są: użytkowanie wieczyste, własnościowe spółdzielcze, prawo do lokalu, wierzytelność zabezpieczona hipoteką. Hipoteka jest prawem akcesoryjnym tak jak zastaw. Hipoteka nie pozbawia właściciela prawa zbycia nieruchomości obciążonej.

13.12.2011

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustawa z dn. 15.10.2000r o spółdzielniach mieszkaniowych. Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu polega na tym że przez umowę o ustanowieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia zobowiązuje się oddać lokal do używania członkowi spółdzielni a członek zobowiązuje się wnieść wkład budowlany oraz uiszczać opłaty związane z korzystaniem z tego lokalu określone w ustawie i statucie. Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, dziedzicznym i podlega egzekucji. Zbycie własnościowego prawa do lokalu obejmuje także wkład budowlany. Dopóki prawo to nie wygaśnie zbycie wkładu jest nieważne. Do zbycia własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu wymagana jest forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności, nie jest możliwe zbycie prawa do części lokalu. Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu może przysługiwać do lokalu: mieszkalnego, użytkowego, domu mieszkalnego jednorodzinnego, samodzielnej części domu bliźniaczego oraz domu szeregowego.

Posiadanie i dzierżenie

To nie są prawa rzeczowe są to stany faktyczne, te stany faktyczne znajdują podstawę prawną w odpowiednim prawie podmiotowym. Ponieważ posiadanie jest stanem faktycznym to może ale nie musi mieć podstawy w prawie podmiotowym np. posiadaczem rzeczy jest złodziej. Rozróżniamy 2 rodzaje posiadania: samoistne i zależne (art. 336 k.c.). Posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten kto rzeczą włada tak jak właściciel. Posiadaczem zależnym jest ten kto rzeczą włada tak jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca albo mający inne prawo z którym wiąże się władztwo nad cudzą rzeczą. Elementami posiadania są: władztwo nad rzeczą i wola osobistego wykonywania tego władztwa. Posiadanie na ogół zgodne jest ze stanem prawnym i posiadanie odpowiada prawu podmiotowemu obejmującemu swym zakresem posiadanie. W związku z tym przepis art. 341 k.c. ustanawia domniemanie zgodności posiadania ze stanem prawnym. Oznacza to, że domniemuje się iż kto rzecz posiada jednocześnie posiada prawo z którego wynika posiadanie. Posiadanie jak stan faktyczny korzysta z ochrony prawnej. Przedmiotem posiadania może być tylko rzecz, a więc rzeczy które mogą być przedmiotem prawa. Wyjątkowo przedmiotem posiadania może być prawo służebność. Do tego aby być posiadaczem nie jest konieczne efektywne korzystanie z rzeczy wystarczy sama możliwość korzystania z rzeczy. Od posiadania należy odróżnić władztwo prekaryjne czyli władztwo nad cudzą rzeczą oparte na zasadzie grzeczności czyli na pozwoleniu korzystania z rzeczy przez posiadacza innej osobie z którą to osoba posiadacza i korzystającego z rzeczy nie łączy żaden stosunek prawny dlatego też władztwo prekaryjne może być w każdym czasie odwołane. Posiadacz samoistny nie traci jednak posiadania przez to, że rzecz oddaje innej osobie w posiadanie zależne a zatem ta sama rzecz może być jednocześnie w posiadaniu samoistnym i zależnym.

Posiadacze w dobrej i złej wierze

Kryterium podziału posiadania w dobrej i złej wierze stanowi przeświadczenie posiadacza co do jego rzeczywistych lub rzekomych uprawnień przysługujących mu w związku z posiadaniem rzeczy. Posiadaczem w dobrej wierze jest ten kto jest przekonany, ze jego posiadanie jest zgodne z przysługującym mu prawem a przeświadczenie to znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy. Dobrą wiarę posiadacza wyłącza niedbalstwo czyli sytuacja, w której posiadacz przy dołożeniu staranności mógłby się dowiedzieć, że nie przysługuje mu prawo, z którym wiąże swoje władztwo nad rzeczą. Posiadaczem w złej wierze jest ten kto wie, że jego posiadanie nie jest zgodne że stanem prawnym czyli wie, że nie przysługuje u prawo, z którego wywodzi posiadanie rzeczy.

Dzierżenie

Określone jest w art. 338 k.c. zgodnie z tym przepisem dzierżycielem jest ten kto włada rzeczą za kogo innego. Różnica pomiędzy posiadaniem zależnym a dzierżeniem polega na świadomości i woli władającego cudzą rzeczą. Tak więc posiadacz zależny włada cudzą rzeczą w imieniu własnym i we własnym interesie na podstawie innego prawa niż własność, z którym wiąże się władztwo nad cudzą rzeczą. Natomiast dzierżyciel włada faktycznie rzeczą za kogo innego i dla kogo innego. Włada rzeczą w cudzym interesie i na cudzą rzecz. Przy dzierżeniu władający rzeczą obowiązany jest stosować się do poleceń tego kto mu oddał rzecz do dzierżenia. Pomiędzy dzierżeniem a posiadaniem zachodzi związek polegający na tym, że dzierżenie podporządkowane jest posiadaniu czyli pomiędzy posiadaczem a dzierżycielem zachodzi stosunek prawny tego rodzaju, że dzierżyciel ma obowiązek stosowania się do poleceń posiadacza rzeczy co do rzeczy.

Nabycie posiadania może być o charakterze pierwotnym i pochodnym. Prawo nie reguluje pierwotnych sposobów nabycia posiadania czyli nabycia posiadania nie od poprzednika. Pierwotne nabycie posiadania czyli objęcie władztwa nad rzeczą niczyją. Prawo reguluje pochodne sposoby nabycia posiadania czyli nabycie posiadania od innego posiadacza. Jest to akt przeniesienia posiadania. Posiadanie w sposób pochodny nabywa się również w drodze dziedziczenia. Podstawowe sposoby nabycia posiadania: wydanie rzecz, dokumentów albo środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą zachowanie rzeczy przez posiadacza samoistnego we własnym władaniu jako posiadacz zależny albo dzierżyciel przeniesienie posiadania samoistnego przez posiadacza na posiadacza zależnego albo dzierżyciela na podstawie umowy zawartej między stronami

Utrata posiadania:

1. Następuje na skutek zniszczenia lub zużycia rzeczy przez posiadacza lub osobę trzecią.

2. Na skutek zabrania rzeczy i objęcie jej w posiadanie przez osobę trzecią wbrew woli posiadacza (kradzież).

3. Na skutek zgubienia rzeczy .

4. Nastąpi w przypadku utraty przez przedmiot przymiotu rzeczy, przedmiot przestaje być rzeczą.

5. Na skutek przeniesienia posiadania na inną osobę.

6. Porzucenie rzeczy z zamiarem wyzbycia się jej posiadania

Prawo rzeczowe ustanawia w związku z posiadaniem 3 domniemania:

1. Art 341 k.c. posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym.

2. Art 339 k.c. domniemuje się, że ten kto rzeczą włada faktycznie jest posiadaczem samoistnym.

3. Art 340 k.c. domniemanie ciągłości posiadania oznacza ono, że ten kto rzecz posiada jest posiadaczem i był nim również w czasie kiedy nie mógł rzeczą faktycznie władać na skutek przemijającej przeszkody. Dla ciągłości posiadania nie jest istotne, że posiadacz musi ciagle wykonywać faktyczne władztwo nad rzeczą. Można więc powiedzieć, że posiadanie jest stanem ciągłym w znaczeniu trwałości posiadania. W związku z tym posiadanie przywrócone zgodnie z art. 345 k.c. poczytuje się za nieprzerwane.

Domniemania te mają charakter wzruszalny czyli można wykazać stan przeciwny niż wynika to z domniemania, ale ciężar dowodu utraty posiadania przez posiadacza spoczywa na przeczącym czyli kwestionującym posiadanie posiadacza.

Ochrona posiadania i dzierżenia

Ochronę posiadania określa się mianem ochrony posesoryjnej. Ochrona posesoryjna przysługuje posiadaczowi rzeczy przeciwko temu kto posiadanie samowolnie naruszy jak również przeciwko temu na czyją rzecz naruszenie posiadania nastąpiło. Naruszenie posiadania jest samowolne gdy polega na bezprawnym wkroczeniu w sferę władztwa faktycznego posiadacza rzeczy. Bezprawność naruszenia posiadania polega na tym, że dopuszczający się naruszenia posiadania nie miał prawa do naruszenia posiadania. Upoważnienie do wchodzenia w cudzą strefę posiadania może wynikać z ustawy, orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej bądź woli samego posiadacza.

Środki ochrony posiadania

1. Roszczenie posesoryjne, które może mieć dwojaką postać: może być roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego jeżeli naruszenie posiadania polega na pozbawieniu posiadacza faktycznego władztwa nad rzeczą, roszczenie o zaniechanie naruszenie, które przysługuje gdy posiadanie zostało naruszone w inny sposób niż przez pozbawienie posiadania faktycznego władztwa nad rzeczą. Roszczenie posesoryjne nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza czyli roszczenie to przysługuje również posiadaczowi w złej wierze po drugie nie jest zależne od zgodności posiadania ze stanem prawnym.Z ochrony posesoryjnej korzysta posiadacz w złej wierze, musi on jednak wykazać fakt posiadania rzeczy w chwili naruszenia jego posiadania, taki model posiadania jest podyktowany dwoma względami:

- Dążenie ustawodawcy do zabezpieczenia samowoli w tym samym zapienieniu ładu i spokoju publicznego.

- Posiadanie na ogół jest zgodne ze stanem prawnym

W razie wzajemnego naruszenia posiadanie przez pozbawienie posiadania rzeczy posiadacza, który pierwszy pozbawił posiadania posiadacza a ten przywrócił posiadanie naruszając posiadanie posiadacza, który pierwszy naruszył posiadanie posiadacza temu ostatniemu przysługuje roszczenie o

przywrócenie posiadania. Rozwiązanie to wynika z art. 342KC zgodnie z którym nie wolno samowolnie naruszać posiadania chociażby posiadacz był w złej wierze. Termin do dochodzenia roszczenia posesoryjnego wynosi 1 rok od naruszenia posiadania i jest to termin prekluzyjny, który nie może być przywrócony.

Roszczenie o wstrzymanie budowy, jeżeli budowa mogła grozić wyrządzeniem szkody posiadaczowi albo naruszeniem jego posiadania. Z roszczeniem tu posiadacz może wystąpić przed rozpoczęciem budowy albo po rozpoczęciu budowy ale nie później niż w ciągu miesiąca od rozpoczęcia. Jest to termin prekluzyjny po upływie którego roszczenie wygasa.

Następny rodzaj posiadania to jest obrona konieczna - w art, 348§1 zgodnie z którym posiadacz może zastosować obronę konieczną ażeby odeprzeć samowolne naruszenie posiadania. Obrona konieczna służy do odarcia działania zmierzającego do naruszenia posiadania a nie do

przywrócenia posiadania.

Kolejny rodzaj środka posiadania to samopomoc dozwolona- uregulowana w art.343§2 i przysługuje wtedy gdy posiadacz został pozbawiony posiadania i na skutek samopomocy dozwolonej dochodzi do przywrócenia posiadania.

W wypadku naruszenia posiadania nieruchomości posiadacz może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania może przywrócić stan powszedni nie wolno mu jednak stosować przemocy wobec osób. W wypadku naruszenia posiadania rzeczy ruchomej poprzez pozbawienie posiadacza

posiadania rzeczy posiadacz może natomiast natychmiast po pozbawieniu go posiadania zastosować samopomoc w celu przywrócenia stanu powszedniego jeżeli na skutek posiadania grozi mu niebezpieczeństwo nie powetowanej szkody. W tym wypadku posiadacz w celu przywrócenia posiadania może stosować przemoc wobec osób fizycznych w granicach w jakich okaże się to konieczne dla przywrócenia posiadania.

2. Ochrona dzierżenia- do ochrony dzierżenia nie stosuje się przepisów o roszczenie posesoryjne i o wstrzymanie budowy natomiast stosuje się przepisy o obronie koniecznej i samopomocy dozwolonej.

Księgi wieczyste- są one urzędowymi, publicznymi rejestrami prowadzonymi dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Prowadzi się je dla wszystkich nieruchomości, nie tylko gruntowych ale budyniowych i lokalowych oraz prowadzi się dla użytkowania wieczystego oraz właściwego spółdzielczego prawa do lokalu, z tym że prowadzenie ksiąg dla własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu jest dobrowolne, dla pozostałych spraw jest obligatoryjne. Regulacje dotyczące ksiąg

wieczystych zawarte jest w ustawie z dnia 06.VII.1982r o księgach wieczystych i hipotece. Księgi wieczyste mogą być prowadzone w systemie tradycyjnym (papierowym) bądź w systemie elektronicznym. Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do sądów rejonowych- wydziałów ksiąg wieczystych. Księgi wieczyste są jawne w związku z tym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej, ani wniosków w których w księdze wieczystej uczyniono zmianę.

Z wpisu prawa do księgi wieczystej wynika domniemanie że prawo wpisane do księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, a prawo wykreślone że nie istnieje. Z wpisu prawa do księgi wieczystej wynika także rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, polega ona na tym że w razie niezgodności pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść tego kto przez czynność prawną z osobą wpisaną do księgi wieczystej nabył własność lub inne prawa rzeczowe. Rękojmia wiary publicznej nie działa w wypadku gdy nabywca działał w złej wierze oraz gdy nabycie było nieodpłatne (art7 ustawy o księgach wieczystych).

Księga wieczysta składa się z 4 działów

1 dział - oznaczenie nieruchomości

2 dział - wpis dotyczący własności i użytkowania wieczystego

3 dział - wpisy dotyczące praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek oraz wpis praw obligacyjnych

4 dział - wpisy hipotek

Dla każdej księgi wieczystej prowadzi się akta (księgi wieczystej), w których to aktach gromadzi się dokumenty i pisma nieruchomości dla których prowadzi się księgę wieczystą oraz stanowiące podstawę wpisów księdze wieczystej.

Akta księgi wieczystej może przeglądać osoba, której prawo jest wpisane do księgi wieczystej. Natomiast osoba trzecia o tyle o ile wykaże interes prawny w przeglądaniu akt księgi wieczystej.

Prawo spadkowe - gałąź prawa cywilnego która obejmuje ogół norm regulujących skutki prawne śmierci osoby fizycznej. Prawo spadkowe reguluje przejście praw i obowiązków majątkowych o charakterze cywilnym na spadkobierców, którymi mogą byś osoby fizyczne prawne albo ułomne. Prawo spadkowe jest uregulowane od artykułu 922 - 1087 KC, przepisy prawa spadkowego mają w zasadzie charakter norm bezwzględnie obowiązujących. Prawo spadkowe reguluje dziedziczenie ustawowe, rozrządzenia na wypadek śmierci(rozrządzenie testamentowe). Prawo spadkowe reguluje zdolności do dziedziczenia, zagadnienia dotyczące do przyjęcia i odrzucenia spadku, problematykę umów dotyczących spadku, problematykę zachowku, Prawo spadkowe reguluje odpowiedzialność za

długi spadkowe.

Prawo spadkowe reguluje przejście praw i obowiązków spadkodawców na spadkobierców pod tytułem ogólnym czyli na spadkobierców, przechodzi ogół praw i obowiązków spadkodawcy a nie poszczególne prawa i obowiązki, stąd też przejście zmarłego określa się mianem sankcji uniwersalnej. Na spadkobierców nie przechodzą prawa i obowiązki majątkowe związane ściśle z osobą spadkodawcy (art. 922§2) Na spadkobierców nie przechodzą prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy, które przechodzą na wyznaczone osoby niezależne, od tego czy osoby są spadkobiercami.

1. Na spadkobierców nie przechodzą przedmioty urządzenia domowego z których korzystał małżonek spadkodawcy który dziedziczy z innymi spadkodawcami , z wyjątkiem wstępnym spadkodawcy z którymi mieszkali inni spadkodawcy. Małżonek może żądać tych rzeczy należących do spadkodawców z których korzystał ze spadkodawcami albo sam, chyba że pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy(art 935 KC)

2. Na spadkobierców nie przechodzi suma ubezpieczenia przypadające uprawnionemu jeżeli ubezpieczający wskazał w umowie ubezpieczenia osobę uprawnioną do otrzymania sumy ubezpieczenia art (831§3 KC)

3. Do spadku nie wchodzą środki zgromadzone przez spadkodawcę na rachunku bankowym w kwocie nie wyższej niż 20 krotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jeżeli spadkodawca wskazał w umowie rachunku bankowego osobę w której środki mają być wypłacone po jego śmierci (art 57 prawa bankowego)

4. Nie przechodzą na spadkobierców kwoty kwoty wypłacone z rachunkowego spadkodawcy na pokrycie kosztów pogrzebu spadkodawcy do wysokości przedstawionych rachunków ale w kwocie nie wyższej niż koszty pogrzebu zwyczajowe w danym środowisku (art. 57 prawa bankowego)

Do spadku wchodzą niekiedy obowiązki majątkowe które nie istniały za życia spadkodawcy a mimo to wchodzą do spadku. Koszty pogrzebu spadkodawcy w zakresie odpowiadającym zwyczajom. Do spadku wchodzą koszty postępowania spadkowego w tym koszt zarządu majątkiem spadkowym i wynagrodzenie wykonawcy testamentu.

Wchodzą roszczenia o zachowek

Wchodzą obowiązki wykonania zapisów i poleceń (zapis zwykły)

Wchodzą inne obowiązki przewidziane w przepisach prawa spadkowego nie dotyczące spadkodawcy np. koszty związane z zabezpieczeniem spadku i sporządzeniem spisu inwentarza.

Otwarcie spadku zgodnie z artykułem 924 KC - spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy i na równi z śmiercią spadkodawcy, traktuje się uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu mocą postanowienia sądowego.

Chwila otwarcia spadku ma istotne znaczenie dla:

1. Ustalenia składu majątku spadkowego, gdyż majątek spadkowy stanowi majątek należny do spadkodawcy w chwili otwarcia spadku

2. Dla ustalenia kręgu spadkobierców

3. Dla ustalenia niegodności dziedziczenia

4. Dla ustalenia osób uprawnionych do zachowku.

20.12.11

 Dziedziczeniem , określa się przejście praw i obowiązków spadkodawcy na spadkobiercę . Przejście tych praw i obowiazków na określenie osoby , które muszą spełnić pewne warunki. Te warunki określa się jako zdolność do dziedziczenia . Jeżeli chodzi o zdolność do dziedziczenia , wyróżnia się warunki:

1 ) dziedziczyć mogą tylko osoby fizyczne żyjące w chwili otwarcia spadku , osoby prawne istniejące w chwili otwarcia spadku. Spadkobiercą może być także, dziecko, w chwili otwarcia spadku poczęte jeżeli urodzi się żywe (art.947). Spadkobiercą może być także Fundacja nieistniejąca w chwili otwarcia spadku , powołana przez spadkodawcę w testamencie , jeżeli zostanie wpisane do rejsestru w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu (927paragraf 3)

2 ) spadkobierca musi być godny dziedziczenia , uznanie za niegodnego dziedziczenia , może być orzeczone tylko przez sąd . Z rządaniem uznania za niegodnego może wystąpić każdy kto ma w tym interes prawny w ciągu roku, od powziecia wiadomości i przyczynie niegodności , nie później jednak niż w ciagu 3 lat od otwarcia spadku . Spadkobierca wg art. 928 może być uznany za niegodnego w trzech przypadkach:

- gdy dopuści się ciężkiego przestępstwa umyślnego przeciwko spadkodawcy.

- gdy spadkobierca podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w ten sposób przeszkodził w dokonaniu jednych z tych czynności.

- spadkobierca może być uznany za niegodnego gdy umyślnie zniszczył lub ukrył testament spadkodawcy , podrobił lub przerobił testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inna osobę . Spadkobierca nie może być uznany jednak za niegodnego jeżeli spadkodawca mu przebaczył.

3 ) nie może być spadkobiercą osoba, która zrzekła się dziedziczenia po spadkodawcy. Umowa zrzeczenia się dziedziczenia zawierana jest pomiędzy spadkobiercą ustawowym , przyszłym spadkodawcą , do ważności takiej umowy wymagana jest forma aktu notarialnego(art.1048). Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje nie tylko zrzekajacego się dziedziczenia , ale również z zstępnych zrzekajacego się , chyba że strony w umowie zrzeczenia się dziedziczenia , postanowiły inaczej.

 Nabycie spadku następuje z chwilą otwarcia spadku z mocy samego prawa bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek czynności przez spadkobiercę , a w szczególności bez składania oświadczenia. Nabycie spadku następuje niezależnie od wiedzy spadkobiercy . Nabycie spadku z chwilą otwarcia spadku ma jednak charakter tymczasowy do czasu:

- złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

- do czasu upływu terminu do złożenia takiego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jeżeli oświadczenie także nie zostało złożone.

Nabycie spadku jest definitywne po złożeniu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jeżeli zostało ono złożone w ustatwowym terminie , albo po upływie tego terminu.

Powołanie do spadku oznacza źródło , z którego wynika prawna możliwość wejścia przez spadkobiercę w ogół praw i obowiązków spadkodawcy . Powołanie do dziedziczenia = spadku, wg art. 926 może wynikać z ustawy albo z testamentu.

Powołanie do spadku z ustawy ma miejsce gdy spadkodawcy nie powołał w testamencie spadkobierca, albo osoby , które spadkodawca powołał do dziedziczenia w testamencie nie chca bądź nie mogą być spadkobiercą. Powoładnie spadku z mocy ustawy może dotyczyć całości albo części spadku. Zasadą jest jednak , że powołanie dotyczy całości spadku, wyjątkiem natomiast części.  Od powołania do spadku należy odróżnić zapis, polecenie , które są rozrządzeniami testamentowymi. Podobnie jak powołanie do spadku , ale powołaniem nie są. Powołanie do spadku z ustawy jest jednak aktualne wtedy gdy wchodzi w gre powołanie do spadku w testamencie . Czyli pierwszeństwo powołania do spadku ma powołanie w testamencie przed powołaniem z mocy ustawy.

Mając na uwadze przepisy regulujące dziedziczenie ustawowe, do kręgu spadkobierców ustawowych spadkodawcy należą:

- zstępni spadkodawcy

- małżonek spadkodawy z wyjątkiem pozostającego w separacji albo wyłączonego od dziedziczenia na podsatwie art.940

- spadkobiercami są rodzeństwo  i zstępni rodzeństwa spadkodawcy

- spadkobiercami ustawowymi są dziadkowie spadkodawcy i zstępni dziadków spadkodawcy

- dzieci małżonka spadkodawcy czyli pasierbowie

- gmina i skarb państwa

Ponadto spadkobiercami są osoby pozostające w stosunku przysposobienia , z tym że sposób dziedziczenia zależy od rodzaju przysposobienia .

Od dziedziczenia wyłączony jest małżonek jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy małżonka, Który miał to dziedziczyć , a żądanie to było uzasadnione . O wyłączeniu od dziedziczenia orzeka sąd.

Jeżeli chodzi o dziedziczenie ustawowe wg art. 931 par.1 w pierwszej kolejności do dziedziczenia z mocy ustawy powołane są dzieci i małżonek spadkodawca. Dziedziczą oni w częściach równych z tym że część przypadajaca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ spadku. Jeżeli jedno z dzieci nie do żyło otwarcia spadku , udział spadkodawcy , który by przypadał , przypada zstępnym tego dziecka, który dziedziczą w częściach równych.

W razie braku zstępnych spadkodawcy spadek dziedziczy małżonek i rodzice spadkodawcy.  Małżonek dziedziczy w ½ , rodzice po ¼ spadku.  Jeżeli nie ma zstępnych ani małżonka spadkodawcy cały spadek przypada rodzicom spadkodawcy w częsciach równych. Jeśli jedno z rodziców spadkodawcy nie do żyło udział spadkowy, który by temu z rodziców przypadał , przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Gdy zaś jedno z rodzeństwa spadkodawcy nie do żyło otwarcia spadku, udział który by przypadł temu z rodzeństwa, które nie do żyło do otwarcia spadku przypada jego zstepnym.

Udział małżonka , który dziedziczy w zbiegu z rodzicami spadkodawcy lub rodzeństwem wynosi ½.

W razie braku zstępnych małżonka, rodziców , rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy , którzy dziedziczą w częściach równych ¼ art. 934. Jeżeli jedno z dziadków spadkodawcy nie do żyło otwarcia spadku , udział spadkowy któremu ten by spadkodawcy przypadał, przypada zstępnym spadkodawcom. Udział ten a zstępni dziadka spadkodawcy dziedziczą w częściach równych. W razie braku zstępnych tego dziadka spadkodawcy , który nie do zył otwarcia spadku , udział spadkowy który by mu przypadał , przypada pozostałym dziadkom w częsciach równych.  W razie braku małżonka spadkodawcy , jego krewnych powołanych do dziedziczenia  z ustawy przypada  w częściach równych , tym dzieciom małżonka spadkodawcy czyli pasierbom, które żadne z rodziców nie do żyło chwili otwarcia spadku, art. 934 z indeksem 1.

W razie przysposobienia pełnego czy to odwołalnego lub nie , przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak jak byłby dzieckiem przysposabiającego.  Natomiast przysposabiający dziedziczy po przysposobionym i jego zstępnych tak jak po swoich zstępnych. Przysposobiony nie dziedziczy po swoich krewnych naturalnych i jego krewni naturalni nie dziedziczą po nim. Natomiast w przypadku przysposobienia niepełnego , przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi , i po przysposabiającym dziedziczą zstępni przysposobionego. Natomiast przysposobiony nie dziedziczy po krewnych przysposabiającego. I krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym. Przysposobiony nie dziedziczy po swoich rodzicach naturalnych nie dziedziczy, i rodzice nie dziedziczą po przysposobionym. Przysposobiony dziedziczy po swoich krewnych naturalnych z wyjątkiem rodziców. W razie braku małżonka , krewnych , osób pozostających przysposobionych , dzieci małżonka - pasierbów , powołany do dziedziczenia z mocy ustawy jest Gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeżeli ostatniego miejsca spadkodawcy w Polsce ustalić się nie da , spadek dziedziczy z mocy ustawy Skarb Państwa art. 935

Dziedziczenie testamentowe

Testament jest  jednostronna czynnością prawna o charakterze osobistym odwołalną za pomocą której osoba fizyczna rozrządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Testament wywołuje skutki prawne dopiero w chwili śmierci testatora. wg prawa polskiego majątkiem na wypadek śmierci można rozrządzać jedynie przez testament art. 941 KC. testament ponieważ nie wywołuje skutków do chwili śmierci spadkodawcy może być przez niego w każdej chwili zmieniony albo odwołany testament zarówno sporządzić jak i odwołać i zmienić może tylko osobiście i nie można tego zrobić przez przedstawiciela. co więcej spadkodawca nie może zrzec się prawa do odwołania testamentu lub jego zmiany zastrzeżenie takie jest nie ważne, testament może sporządzić osoba z pełną zdolnością do czynności prawnych art. 946-947 odwołanie testamentu albo inny sposób odwołania testamentu nie może natomiast nastąpić w drodze oświadczenia woli złożonego w innej formie jak testament. oświadczenie takie jest nieważne i bezskuteczne tak wiec odwołanie testamentu może nastąpić poprzez:

1. sporządzenie nowego testamentu w którym spadkodawca odwoła poprzedni testament albo tylko niektóre jego elementy. odwołanie testamentu może również nastąpić poprzez sporządzenie nowego testamentu którego postanowienia nie dadzą się pogodzić z postanowieniami testamentu wcześniejszego wówczas ważny jest testament nowy w takim zakresie w jakim zmienia testament wcześniejszy.

2. może odwołać testament przez zniszczenie go albo pozbawienie cech od których zależy ważność testamentu np. usunąć podpis

3. odwołanie może nastąpić przez dokonanie w testamencie takich zmian z których wynika wola odwołania jego postanowień  np.: przekreślenie słowa testament z zaznaczeniem ze odwołuje go w całości lub części

 

rozrządzenia testamentowe mogą dotyczyć :

•         powołania do spadku art. 959

•         ustanowienia  zapisu 968

•         powołania wykonawcy testamentu 986

•         polecenia 982

•         wydziedziczenia 1008

•         ustanowienia fundacji 927 paragraf 3

•         wyłączenia spadkobiercy ustawowego od dziedziczenia przy jednoczesnym braku powołania spadkobiercy testamentowego tzw. testament negatywny

 

warunki ważności testamentu:

•         testament może zawierać rozrządzenie tylko jednego spadkodawcy 942

•         treść tego nie może być sprzeczna z ustawa, zasadami współżycia społecznego ani zmierzać do odejścia przepisu prawa 58

•         testator musi posiadać pełna zdolność do czynności prawnych

•         testament musi sporządzić, odwołać, zmienić tylko osobiście

•         musi mięć odpowiednia formę gdy jej nie spełnia jest nie ważny

•         testament nie może być dotknięty wadami oświadczenia woli które wg prawa spadkowego pociąga za sobą nieważność testamentu

 

Nie wszystkie wady oświadczenia woli pociągają za sobą nieważność testamentu i zgodnie z art. 945:

1. nie ważny jest testament sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji wyrażenia woli

2. nie jest ważny testament pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie ze gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu nie sporządził by testamenty tej treści

3. nie ważny jest testament sporządzony pod wpływem groźby

 

 

nie jest aktualnie przy testamentach jako wada oświadczenia woli jako pozorność.

na nieważność testamentu z powodu wad oświadczenia woli nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia dowiedzenia się o przyczynie nieważności ale nie później niz. po upływie 10 lat od otwarcie testamentu.

 

forma. przepisy dot. formy testamentu maja charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących co oznacza ze ich nie zachowanie prowadzi do nieważności testamentu. forma testamentu zależy od tego czy testament zostaje sporządzony w warunkach zwykłych czy nadzwyczajnych  i w zależności od tych warunków wyróżnia się testamenty zwykle i szczególne.

1.testamenty ZWYKŁE : własnoręczny nazwany także holograficznym 949 kc

• testament własnoręczny musi być napisany w całości pismem i opatrzony data jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu w 3 wypadkach: a) gdy nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzania testamentu b) gdy nie wywołuje co do treści testamentu wątpliwości c) jeżeli brak danych nie wywołuje wątpliwości co do wzajemnego stosunku kilku testamentów sporządzonych przez spadkodawcę

testament własnoręczny może sporządzić tylko osoba umiejąca pisać i czytać w tym również osoba głucha i niema , co do podpisu testament zasadniczo powinien być podpisany imieniem i/lub nazwiskiem jeżeli nie budzi wątpliwości okoliczność  co do osoby sporządzającej testament oraz stosunku pomiędzy spadkodawca a spadkobierca powołanych w testamencie. moc testamentu własnoręcznego ma tylko jego oryginał nie może oryginału zastępować kopia jednakże w razie zniszczenia bądź zaginięcia testamentu własnoręcznego treść może być stwierdzona postępowaniem sadowym o stwierdzenie nabycia spadku za pośrednictwem rożnych środków dochodowych

• testament w formie aktu notarialnego

• testament nazywany urzędowym albo allograficznym uregulowany w 951  sporządzony w ten sposób ze spadkodawca oświadcza swoja ostatnia wole ustnie wobec osób urzędowych tj. wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty powiatu, marszałka województwa, sekretarza gminy czy powiatu lub kierownika urzędu stanu cywilnego  czasie jednoczesnej obecności dwóch świadków a oświadczenie to będzie spisane w protokole z podaniem daty jego sporządzenia . protokół ten przed podpisaniem odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków  i protokół ten podpisuje spadkodawca , osoba wobec której oświadczenie zostało złożone  i obaj świadkowie w razie niemożności podpisania przez spadkodawcę zaznacza się przyczynę braku podpisu . w ten sposób mogą sporządzić osoby nie umiejące pisać i czytać nie mogą natomiast sporządzić os. głuche i nieme. protokół może sporządzić każda osoba nie tylko osoba wobec której oświadczenie zostało złożone i nie może być sporządzone zarówno pismem maszynowym jak i ręcznym.

     

2. Testamenty SZCZEGÓLNE sporządzone są w warunkach szczególnych uniemożliwiających lub utrudniających zachowanie formy zwykłej w razie obawy rychlej śmierci spadkodawcy. testamenty te tracą moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności uzasadniających nie zachowanie formy zwykłej chyba ze spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.

 

testamenty szczególne:

1. ustny-  art. 952 sporządzenie tego testamentu polega na tym ze spadkodawca w obawie rychlej śmierci albo w skutek szczególnych okoliczności zachowania zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione składa oświadczenie ustne przy jednoczesnej obecności co najmniej 3 świadków . treść tego testamentu może być stwierdzona w dwojaki sposób. a) ze świadek albo os. trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia z podaniem daty i miejsca złożenia oświadczenia  i daty sporządzenia pisma a pismo to podpisze spadkodawca i 2 świadków albo wszyscy świadkowie. b) jeżeli treść testamentu ustnego nie została spisana może ją w ciągu 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku można stwierdzić przez zgodne zeznania złożone przed sadem jeżeli nie można przesłuchać jednego ze świadków wystarczy wysłuchanie dwóch świadków.

2. podróżny- może być sporządzony z art. 953 na statku morskim lub powietrznym polskim testament ten sporządzany jest w ten sposób ze spadkodawca oświadcza swoja ostatnia wole wobec dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności 2 świadków . dowódca lub jego zastępca spisują ostatnia wole spadkodawcy z oznaczenia daty jej spisania odczytują to pismo spadkodawcy po czym podpisują spadkodawca, kapitan lub jego zastępca oraz świadkowie. kapitan statku lub jego zastępca składają testament w pierwszym porcie do którego dotrą

3. wojskowy- to art. 954 KC forma tych testamentów reguluje rozporządzenie ministra obrony narodowej z 30 stycznia 1965 roku może być sporządzony w 3 okolicznościach

•         w czasie mobilizacji

•         w czasie wojny

•         w czasie przebywania w niewoli

 

świadkowie testamentu:

kto nie może nim być art. 956-957 KC nie może być świadkiem kto

•         osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnej

•         osoba niewidoma głucha niema

•         kto nie potrafi czytać i pisać

•         osoba która nie włada językiem w którym spadkodawca sporządził testamentach

•         osoba skazana prawomocnym wyrokiem sadowym za składanie fałszywych zeznań

•         osoba dla której albo dla małżonka krewny lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz pozostający w stosunku przysposobienia jeżeli dla której została przewidziana w testamencie jakiekolwiek korzyść majątkowa.

 

 

Jeżeli jednej z tych osób została przyznana korzyść majątkowa w testamencie to nie ważne są tylko te postanowienia testamentu które przysparzają korzyści tej osobie chyba ze z braku tego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu tej treści wówczas nieważny jest cały testament.

BRAK WYKŁADU Z 3.01.2012 !!!!

10.01.2012

Umowa dotycząca spadku //art.1047KC//

Umowy o spadek po osobie żyjącej z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie są nieważne. Wyjątek od tej zasady dotyczy zrzeczenia się dziedziczenia o jakim stanowi art. 1048 i następne.

Umowa o zrzeczenia się dziedziczenia zawierana jest pomiędzy przyszłym spadkodawcą i spadkobiercą ustawowym w której to umowie spadkobierca zrzeka się dziedziczenia po spadkodawcy. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i obejmuje spadkobiercę ustawowego zrzekającego się dziedziczenia oraz jego zstępnych. Chyba, że strony postanowiły inaczej, tzn: że zrzeczenie się dziedziczenia nie obejmuje zstępnych zrzekającego się.

Spadkobierca, który spadek przyjął może go zbyć w całości lub części oraz przypadający mu udział spadkowy.

Umowa o zbycie spadku:

1. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.

2. na nabywcę spadku bez jego udziału przechodzą prawa i obowiązki spadkodawcy, w tym również odpowiedzialność za długi spadkowe w takim zakresie w jakim ponosił ją zbywca spadku lub udziału. Odpowiedzialność zbywcy i nabywcy spadku za długi spadkowe jest solidarna.

3. zbywca spadku nie ponosi względem nabywcy odpowiedzialności z tytułu renkojmi za wady fizyczne i prawne poszczególnych przedmiotów należących do spadku.

Sprawy o stwierdzenie praw do spadku

Może to nastąpić w postanowieniu sądowym bądź też w postaci sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia, który podlega zarejestrowaniu w rejestrze poświadczeń dziedziczenia prowadzonym w systemie informatycznym przez Krajową Radę Notarialną. Rejestr ten jest jawny. Z przepisów KC i KPC wynika pierwszeństwo postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w stosunku do aktu poświadczenia dziedziczenia. Wyraża się to w tym, że w razie sporządzenia poświadczenia dziedziczenia oraz sądowego stwierdzenia nabycia spadku, uchyla się poświadczenie dziedziczenia, chociażby było sporządzone wcześniej. Zarówno sąd w postanowieniu stwierdza nabycia spadku jak i notariusz w poświadczeniu dziedziczenia biorą pod uwagę stan prawny jaki istniał w chwili otwarcia spadku.

Dział spadku może nastąpić:

1. w drodze umowy pomiędzy spadkobiercami,

2. w drodze ugody zawartej w postanowieniu sądowym albo przed mediatorem

3. w postanowieniu sądowym mocą postanowienia.

Jeżeli w skład spadku wchodzi rzecz lub prawo do przeniesienia własności, którego wymagana jest forma aktu notarialnego, dział spadku powinien być dokonany w drodze umowy gdzie wymaga się formy aktu notarialnego, ale tylko w odniesieniu do tej rzeczy lub prawa, do którego przeniesienia wymagana jest ta forma. W razie działu spadku jeżeli miało miejsce dziedziczenie ustawowe zstępnych i małżonka albo tylko zstępnych spadkobiercy Ci w poczet przypadającej im schedy spadkowej obowiązani są zaliczyć darowizny otrzymane od spadkodawcy chyba, że spadkodawca postanowił inaczej. Jeśli wartość darowizny podlegającej zaliczeniu przewyższa wartość schedy spadkowej przypadającej obdarowanemu spadkobiercę tego pomija się w dziale spadku. Spadkobierca ten nie jest jednak obowiązany do zwrotu nadwyżki wartości darowizny ponad jego schedę spadkową pozostałym spadkobiercom. W takim wypadku darowizny tej nie dolicza się do spadku, a spadkobiercy nie uwzględnia się w dziale spadku.

Charakter ogólny

---