Prawo cywilne wykład 03.10.2012r

1T: Pojęcie, cechy i źródła prawa cywilnego. Stosunek cywilno-prawny. Prawo podmiotowe.

*PRZEDMIOT PRAWA CYWILNEGO

1) przedmiot regulacji (stosunki majątkowe i nie-majątkowe przede wszystkim chroni interesy majątkowe)

2)podmioty regulacji (stosunki społeczne z udziałem podmiotów tj: osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi)

3)metoda regulacji (stosunek równorzędności (partnerskie ustalenia)lub metoda autonomii

PRAWO CYWILNE-[łać. ius civile- prawo obywateli] to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i nie-majątkowe z udziałem osób fizycznych i osób prawnych także ułomnych osób prawnych na zasadzie autonomii i równorzędności podmiotów.

*DZIAŁY PRAWA CYWILNEGO

a)klasyczne:

-prawo ogólne

-prawo rzeczowe

-prawo spadkowe

-prawo rodzinne

b)wyspecjalizowane:

-prawo handlowe

-prawo autorskie

-prawo własności przemysłowej

-prawo spółdzielcze

-prawo międzynarodowe prywatne

*ŹRÓDŁA – akty stanowione przez uprawnione organy

-Konstytucja

-umowy międzynarodowe

-akty prawa wspólnotowego: rozporządzenia i dyrektywy

-ustawy zwykłe/ głównie kodeksy: kodeks cywilny, rodzinny i opiekuńczy, spółek handlowych, ustawa o własności lokali, o prawach autorskich itp.

*STOSUNEK CYWILNO-PRAWNY- to stosunek społeczny uregulowany normami prawa cywilnego.

Wyodrębniamy 3 elementy stosunku cywilno-prawnego:

1. Podmioty-relacja zachodząca między podmiotami (os. Fizyczne, os. Prawne i uł.os.prawne)

2. Przedmiot- określone zachowanie się przedmiotów np. władanie rzeczą i korzystanie z niej, wydanie rzeczy, świadczenie alimentów (niekiedy pewne elementy materialne i niematerialne)

3. Treść- „co wynika?” uprawnienia podmiotów(Prawa podmiotowe) i obowiązki

Prawo- zbiór norm (znaczenie przedmiotowe) [lex]

-to co mi przysługuje, sfera możliwości postępowania (znaczenie podmiotowe) [ius]

*ZDARZENIA CYWILNO-PRAWNE- są to stany faktyczne, z którymi norma prawna łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunków cywilno-prawnych.

Zdarzenia cywilno-prawne dzielimy na:

1. Zdarzenia naturalne ( niezależne od ludzkiej woli np. śmierć człowieka, zdarzenie losowe, upływ czasu)

2. Działania/zachowania:

   1. Czynności prawne (działanie świadome np. zawieranie umowy, zawarcie małżeństwa, spisanie testamentu)

   2. Czyny (wywołują skutki prawne chodź są niezamierzone np. napisanie utworu- stosunek prawa autorskiego czyny te mogą być zabronione lub nie.)

   3. Orzeczenia organów :państwowe, samorządowe (tylko orzeczenia o charakterze konstytutywnym np. wyrok rozwodowy, decyzja administracyjna np. o wywłaszczeniu nieruchomości)

*PRAWO PODMIOTOWE- element stosunku cywilno-prawnego, jego treści np. prawo własności, prawo do spadku.

Klasyfikacja:

1. Normatywne postacie prawa podmiotowego(rozróżnia się ze względu na to czyje zachowanie potrzebne jest do realizacji prawa podmiotowego)

-prawa podmiotowe bezpośrednie/ działanie samego uprawnionego jest potrzebne, temu któremu przysługuje własność

-roszczenie/ nie wystarczy do jego wykonania zachowanie uprawnionego ale też zachowanie innej osoby czyli zobowiązanego

-prawo kształtujące/ polega na tym, że w skutek określonego zachowania się kształtujemy nowy stosunek prawny np. prawo pierwokupu, przyjęcie oferty kupna lub sprzedaży

2) Rodzaje praw podmiotowych( dzielimy z uwagi na różne kryteria)

-ze względu na rodzaj chronionego interesu:

a) prawa majątkowe np. roszczenie odszkodowawcze

b) prawa niemajątkowe np. prawa osobiste; do życia, wolności

-ze względu na skuteczność prawa podmiotowego

a)bezwzględne –jeżeli jest skuteczne wobec wszystkich np. prawa osobiste

b)względne- są skuteczne tylko wobec określonej osoby np. roszczenie alimentacyjne kierowane jest tylko do osoby zobowiązanej

-ze względu na …

a)prawa przechodnie/zbywalne- mogą przejść na inny podmiot np. prawo własności, można przekazać coś komuś

b) prawa nieprzechodnie/ niezbywalne- np. prawa rodzinne wynikające ze stosunku małżeństwa.

*SPOSOBY NABYCIA PRAW PODMIOTOWYCH:

• nabycie pochodne- uzależnione od przysługiwania danego prawa poprzednikowi. Jeżeli nabywca wywodzi to prawo od innej osoby:

  • pod tytułem ogólnym- np. w drodze dziedziczenia

  • pod tytułem szczególnym- nabywamy daną rzecz/ umowa kupna lub sprzedaży

  • w pełnym zakresie- zyskujemy pełnię praw

  • w określonym zakresie-np. dzierżawa współwłaścicielstwo , korzystamy z części tego prawa

• nabycie pierwotne- jest niezależnie od przysługiwania danego prawa poprzednikowi np. w drodze zasiedzenia, w skutek upływu czasu lub jeśli coś wyprodukujemy sami.

• Nabycie translatywne- gdy nabywca uzyskuje już istniejące prawo przy czym nabycie może mieć charakter pochodny np. przy darowiźnie jaki i charakter pierwotny np. przy zasiedzeniu

• Nabycie konstytutywne- ma miejsce wtedy kiedy prawo, które jest przedmiotem tego nabycia powstaje dopiero w momencie nabycia np. prawo najmu w momencie podpisania umowy lub w przypadku wyprodukowania nowej rzeczy

*ZMIANA PRAW PODMIOTOWYCH:

Następuje wtedy gdy ulegają przekształceniu pewne elementy tego prawa, przy czym prawo to jako całość jest niezmienne np. przedłużenie czasu najmu mieszkania.

*UTRATA PRAWA PODMIOTOWEGO

Do utraty dochodzi w skutek:

1. Przeniesienia prawa na inny przedmiot np. w wyniku darowizny

2. Wygaśnięcia prawa w następstwie różnych zdarzeń np. śmierci, zniszczenia mienia.

*WYKONANIE PRAW PODMIOTOWYCH:

Może przyjąć różną postać, może polegać na:

1. Podejmowaniu czynności faktycznych np. uprawianiu gruntu rolnego

2. Podejmowaniu czynności prawnych np. wydzierżawianie gruntu innej osobie

3. Działaniach powtarzalnych np. pobieraniu odsetek od wniesionego wkładu, zwykłe użytkowanie rzeczy w ramach prawa własności

4. Działania jednorazowe np. przyjęcie świadczenia w celu zaspokojenia wierzytelności.

*RAMY CZASOWE PRAW PODMIOTOWYCH:

Największą trwałością charakteryzują się prawa podmiotowe bezpośrednie oraz roszczenia niemajątkowe, natomiast roszczenia majątkowe oraz prawa kształtujące mają zazwyczaj ramy czasowe. Ramy te ustalane są w oparciu o dwie instytucje prawne:

Przedawnienie-oznacza ograniczenie możliwości dochodzenia roszczenia nie powodując jego wygaśnięcia (Art. 117 K.C) upływ terminu przedawnienia oznacza że ten komu roszczenie przysługuje może uchylić się od jego zaspokojenia. Nie jest możliwe wówczas przymusowe dochodzenie roszczenia przez uprawnionego.

Art. 117

§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

§ 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Prekluzja/ termin zawity- powoduje ten skutek, że z chwilą upływu następuje wygaśnięcie prawa podmiotowego (Art. 344 par. 2)

Art. 344 § 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.

*OCHRONA PRAW PODMIOTOWYCH

Nie ma co do zasady możliwości ochrony swoich praw na własną rękę, jednak w przypadkach przewidzianych przepisami prawa dozwolone jest korzystanie z pomocy własnej, która może przyjąć formę:

1. Samoobrony- polega na odpieraniu niebezpieczeństwa, które grozi prawom podmiotowym (art. 423 i 424)

Art. 423. Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną napastnikowi.

Art. 424. Kto zniszczył lub uszkodził cudzą rzecz albo zabił lub zranił cudze zwierzę w celu odwrócenia od siebie lub od innych niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub zwierzęcia, ten nie jest odpowiedzialny za wynikłą stąd szkodę, jeżeli niebezpieczeństwa sam nie wywołał, a niebezpieczeństwu nie można było inaczej zapobiec i jeżeli ratowane dobro jest oczywiście ważniejsze aniżeli dobro naruszone.

1. Samopomocy- polega na przywróceniu naruszonego prawa podmiotowego do poprzedniego stanu albo zapewnieniu mu należytego zabezpieczenia (art.432 par.1)

Art. 432. § 1. Posiadacz gruntu może zająć cudze zwierzę, które wyrządza szkodę na gruncie, jeżeli zajęcie jest potrzebne do zabezpieczenia roszczenia o naprawienie szkody.

Ochrona sądowa- (art.6 K.C)

Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Nadużycie praw podmiotowych

Wykład 10.10.2012r

Podmioty stosunku cywilno-prawnego:

1. Osoby fizyczne

2. Osoby prawne

3. Ułomne osoby prawne/ osoby ustawowe

UWAGI OGÓLNE O PODMIOTACH

*zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób fizycznych

Każdy człowiek jest podmiotem stosunku cywilno-prawnego, ale nie każdy ma zdolność do osobistej reakcji w te stosunki. Kwalifikacje człowieka :

ZDOLNOŚĆ PRAWNA- to zdolność do tego by być podmiotem stosunku cywilno-prawnego. Art.8 każdy człowiek mają od momentu narodzin aż do śmierci. Wszyscy mają jednakową zdolność prawną.

Nasciturus- jest to dziecko poczęte, które jeszcze się nie urodziło, ma ono ograniczoną (tylko w określonych przypadkach) i warunkową (czy się urodzi czy nie) zdolność prawną.

1 sytuacja- sądowe stwierdzenie zgonu, ma miejsce wtedy jeżeli śmierć człowieka jest niewątpliwa. Najczęściej ma miejsce gdy nie odnaleziono ciała.

2 sytuacja- gdy osoba zaginęła, nie wiadomo czy żyje czy zmarła, stan niepewności w stosunkach cywilno-prawnych.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH- jest to zdolność do tego by poprzez osobiste działania powoływać do życia, zmieniać lub likwidować stosunki cywilno-prawne. Czynniki decydujące:

1. Wiek:

-ukończenie 13 roku życia

-uzyskanie pełnoletności (18 lat lub za zgodą sądu w wieku 16 lat)

1. Stan zdrowia

-człowiek w drodze określonej procedury sądowej musi zostać uznany za ubezwłasnowolnionego. Ubezwłasnowolnienie:

a) całkowite- osoba która ukończyła lat 13 ale nie jest zdolna kierować swoim zachowaniem w skutek zaburzeń psychicznych itp.

b) częściowe- można w ten sposób ubezwłasnowolnić tylko osobę pełnoletnią, z tych samych przyczyn co wyżej. Osoba może kierować swoimi sprawami ale z pomocą.

1. Ustalenie doradcy tymczasowego

-ustanawia się go na czas procedury osądzającej o ubezwłasnowolnieniu.

*stopnie w zakresie zdolności do czynności prawnych

1) brak zdolności do czynności prawnych/ osoba która nie ukończyła 13 roku życia lub jest całkowicie ubezwłasnowolniona. Za nie decydują rodzice lub opiekunowie prawni. Osoby te mogą zawierać drobne umowy należące do umów powszechnie zawieranych w bieżących sprawach życia codziennego np. zakupy w sklepie, kupno biletu do kina.

2) ograniczona zdolność/ od 13 roku życia do pełnoletności, pełnoletnia ale ubezwłasnowolniona, osoba wobec której wyznaczono doradcę tymczasowego. Nad takimi osobami ustanawia się kuratora i on dokonuje za nie czynności prawnych. Samodzielnie mogą wykonać czynności, które NIE MAJĄ charakteru rozporządzającego i zobowiązującego (przez te czynności osoba ujemnie wpływa na swój stan finansowy np. pożyczka, kredyt, darowizna itp.). Jeżeli jednak dojdzie do zawarcia takiej umowy to jest ona zawieszona/ chwilowo nieważna do momentu zatwierdzenia przez kuratora, jeżeli jej nie potwierdzi to wtedy umowa jest nieważna. Osoba może zawierać drobne umowy w bieżących sprawach życia codziennego, może rozporządzać swoim zarobkiem, może podejmować wszelkie czynności co do przedmiotów oddanych osbie przez kuratora do SWOBODNEGO użytku.

3) pełna zdolność do czynności prawnych/ osoba pełnoletnia i osoba bez ustalonego doradcy tymczasowego. Polega na możliwości dokonywania czynności prawnych bez ograniczeń.

*dobra osobiste osoby fizycznej i ich ochrona

DOBRA OSOBISTE- definicja przez postulaty „exampli modo” art.23 „… jak w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, nazwisko…” to pewne wartości składające się na psychiczną i fizyczną integralność człowieka. Maja charakter niemajątkowy, są bezwzględne i niezbywalne. Pozostają one pod ochrona całego systemu prawa. Ochrona ma charakter obiektywny, nie jest uzależniona od niczyjej winy, nie ma znaczenia czy popełnione naruszenie było umyślne czy nie.

-okoliczności uchylające dobra osobiste: pozbawienie wolności wyrokiem sądu, wynikające z kompetencji podmiotów stojących na straży prawa (policjant, sędzia itp.)-na podstawie przepisów prawa, zgoda uprawnionego np. pojedynek bokserski-naruszenie nietykalności cielesnej).

*Ochrona:

a) nie majątkowa- art.24 par.1 jeśli dobro osobiste zostało zagrożone możemy żądać zaprzestania takich działań, a jeżeli już doszło do naruszenia to możemy żądać aby zaniechano dalszych naruszeń, a także żądać podjęcia przez naruszyciela działań prowadzących do usunięcia skutków naruszenia np. usuniecie nakładu gazety.

b) ochrona majątkowa- możliwość skorzystania z pewnych roszczeń majątkowych w przypadku naruszenia.

1)zadośćuczynienie- jakaś kwota pieniężna, której pokrzywdzony żąda od sprawcy.

2) nawoływanie do zapłaty na wskazany cel społeczny

*kiedy ochrona przysługuje:

-ingerencja w dobra osobiste

-zachowanie osoby ingerującej ma charakter bezprawny

Ochrona majątkowa przysługuje tylko w razie NARUSZENIA dóbr osobistych, jeżeli dobra są tylko NARAŻONE to wtedy ochrona niemajątkowa.

*OSOBY PRAWNE- jednostka organizacyjna, której przepisy prawa przyznają osobowość prawną.

Art.33 skarb państwa i jednostki organizacyjne którym przepisy szczególne przyznają zdolność prawną

Ułomne osoby prawne- spółki jawne, stowarzyszenia, spółdzielnie mieszkaniowe, do tych osób art.33 1 stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

-podział podstawowy:

a) państwowe osoby prawne (skarb państwa, uczelnie, agencje nieruchomości rolnych, zakład ubezpieczeń społecznych)

pozywa się jednostkę organizacyjną skarbu państwa, ze wskazaniem jaka to jednostka np. komenda PP.

b) samorządowe osoby prawne (województwa, powiaty, gminy, związki i stowarzyszenia powiatów i gmin, spółki akcyjne i spółki Z.O.O)

c) inne osoby prawne (spółki kapitałowe, spółdzielnie, związki zawodowe, partie polityczne, fundacje, stowarzyszenia z wyjątkiem tych zwykłych, kościelne osoby prawne.

*zdolność prawna osób prawnych- zawsze mają pełną zdolność prawną, poza jednym organiczeniem- nie mogą powoływać do życia tych stosunków cywilno-prawnych co osoby fizyczne.

*zdolność do czynności prawnych- jest zawsze pełna, czyni uprawnienia poprzez swoje uprawnione organy (rektor uczelni, organy kolegialne)

Osoba prawna również ma swoje dobra osobiste.

„Prawo Cywilne 24.10.12”

1. Istota czynności prawnej
2. Rodzaje czynności prawnych
3. Oświadczenie woli
4. Sposoby zawierania umów
5. Treść czynności prawnej
6. Forma czynności prawnej
7. Wadliwość czynności prawnej

Ad.1
Czynność prawna – jest to stan faktyczny w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, zmieniające do wywołania skutków prawnych. (doprowadzenie do powstania, zmiany lub likwidacji stosunku cywilno-prawnego).

Ad.2
a) ze względu na to ile jest oświadczeń woli
- jednostronne (złożone oświadczenie przez jedną stronę np. testament)
- dwustronne (np. małżeństwo, umowy sprzedaży, darowizny (musi być zgodnym oświadczeniem drugiej strony o przyjęciu), najmu itd.
- wielostronne (np. umowa spółki, umowy działowe, uchwały organów kolegialnych.

b) czy oświadczenie wystarczy czy potrzebny jest jeszcze jeden element
- konsensualne / wystarczy tylko oświadczenie woli, są regułą.
- realne / oprócz doświadczenia woli konieczne jest wydanie rzeczy drugiej stronie czynności. Są w polskim prawie wyjątkiem np. umowa zastawu, umowa użyczenia, lub przechowania. (oddajemy tą samą rzecz)

c)

- między żyjącymi / skutki powstają między os. Pozostającymi przy życiu
- na wypadek śmierci / czynności uzależnione od śmierci osoby. (np. umowa ubezpieczenia, testament)

d) ze względu na szczególne skutki, które pociąga za sobą oświadczenie woli

- zobowiązujące (kiedy nabywam obowiązki – pasywa)
- rozporządzające( następuje utrata lub zmniejszenie aktywów – wartości majątkowych)
- o podwójnym skutku (zobowiązująco-rozporządzające) to czynność, które jednocześnie w drodze jednego aktu zobowiązuje i dokonuje rozporządzenia majątkiem. Takie czynności są regułą w prawie polskim.

Ad.3 Oświadczenie woli – niezbędny składnik każdej czynności prawnej (art. 60 k.c) jest to jakikolwiek przejaw woli. Oświadczenie musi zmierzając do wywołania skutków prawnych, nie może być dokonane pod przymusem. Jeżeli ten przejaw woli dotyczy kwestii o znaczeniu prawnym. Może być składane w różny sposób:

a) wyrażany (wolny, na piśmie)
b) dorozumiany (dany kontekst sytuacyjny)

Czasem nawet milczenie oznacza oświadczenie woli.
Może być: adresowane (skierowane do konkretnego adresata), nieadresowane (kiedy nie ma określonego kręgu adresatów, albo z natury nie mają adresata, np. testament, przyznanie nagrody)

Ad 4 Sposoby zawierania umów.

1. Negocjacje
2. Oferta
3. Aukcja
4. Przetarg

(przetarg i aukcja zbliżone do siebie – aukcja ustna – przetarg pisemny)

Ad.1 Polegają na uzgodnieniu postanowień przyszłej umowy. Zawarcie umowy następuje gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień będących przedmiotem negocjacji (art. 72 i art. 72.1) Przewidują skutki pewnych nielojalnych zachowań np. osoba podjęła negocjacje bez zamiaru zawierania umowy.

Ad.2 Oferta – propozycja zawarcia umowy określająca jej istotne postanowienia np. oferta sprzedaży musi zawierać podmiot i cenę. (art. 71) zaproszenie do zawarcia umowy.

Jest to jednostronna czynność prawna, skierowana do konkretnej osoby. Oferta niezwłoczna. Jeżeli jest składana listownie ( zachowany zwykły tok czynności, żeby czynność była nieważna). Zwroty niedookreślone – nieprecyzyjne określenia w razie sporu sąd orzeka czy odp. Adresata była niezwłoczna.

Oferta elektroniczna (art. 66) oferta wiążąca jeżeli druga strona potwierdzi otrzymanie oferty. Nie dotyczy to poczty elektronicznej. (np. przez witrynę sklepu internetowego)

Jeżeli oferent przyjmuję ofertę bez żadnych zastrzeżeń.

Oferent _> adresat oferty tzw. Oblat

Ad.3. Aukcja i przetarg – mechanizm wyboru najkorzystniejszej oferty. Kilka ofert, dokonują wyboru najlepszej oferty.

Jedna str – organizator a druga – uczestnicy. Musi ogłosić w odbywanej aukcji, określić przedmiot i inne warunki złożyć tzw. Wadium.

Aukcja – ma charakter otwarty ustny w określonym miejscu następuje licytacja polegająca na tym, że uczestnicy kolejno składają oferty. Coraz bardziej korzystne dla organizowania. Od ceny wyjściowej kto da więcej. Stwierdzam tzw. Przybyciem (3 razy młotkiem w pulpit) wtedy następuje zawarcie umowy z momentem przybicia.

Przetarg – ma charakter pisemny w wyznaczonym terminie uczestnicy składają oferty do organizatora, który dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty. Zawarcie umowy następuje gdy oferent otrzymuje powiadomienie o wyborze jego oferty. Chyba, że zawarcie wymaga pewnej kwalifikacji formy. Przepisy przewidują możliwości unieważnienia przez sąd umowy (art. 70.5)

Ad.5 Treść cz. Pr. Warunek i termin

Treść – to objęte oświadczeniem woli elementy z których wynikają skutki prawne danej czynności. Skutki mogą wynikać z ustawy, a nie z oświadczenia woli. (art. 56) np. sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wadliwość towaru (art. 58) – bezwzględna nieważność czynności prawnej jednak nie odpowiada regułom: sprzeczna z zasadami, życie społecznego, nie ma aktu notarialnego.

Elementy lub postanowienie czynności pr. / składniki:

1. Postanowienie przedmiotowo istotne- . Konkretyzacja czynności są konieczne żeby czynność doszła do skutku np. w umowie sprzedaży – określenie przedmiotu i ceny.

2. Nieistotne- mogą ale nie musza zostać zawarte w treści czynności prawnej, nie mają wpływu na jej dojście do skutku. Jeżeli strony nie określą to zrobi to ustawa np. miejsce i czas świadczenia (art. 455)
3. Podmiotowo istotne- Są to elementy nieistotne, ale zostały wolą stron – podniesione do rangi istotnych. Np. zastrzeżenie odsetek, warunku, terminu, obciążenie darowizny poleceniem.

Elementy podmiotowo istotne:

1) Warunek: - to zastrzeżenie zawarte w treści, uzależniające skutek prawny tej czynności od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Jeżeli skutek prawny ma powstać jest to warunek zawieszający. Albo jeżeli czynność już spowodować powstanie skutku, ale może ustać z chwilą ziszczenia się warunku jest to warunek rozwiązujący.

Warunek niemożliwy do wykonania np. jeżeli pobijesz rekord świata
Warunek sprzeczny z prawem np. jeżeli pobijesz kogoś.

2) TERMIN – ogranicza skutek prawny czynności w czasie. Zdanie przyszłe ale pewne.
- początkowe
-końcowe

Ad 6. Forma czynności prawnej: zewnętrzna powłoką postaci czynności prawnej

Forma dowolna (jest zasada)
1. f. szczególna:
a) zwykła-forma pisemna do jej zachowania wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu
b)kwalifikowana forma pisemna, w postaci aktu notarialnego, pisma z datą pewną(stwierdzoną urzędowo) oraz pisma z urzędowym poświadczeniem podpisu
kiedy mamy do czynienia z osobą
forma zastępcza – odcisk palca lub podpis elektroniczny – f elektroniczna bądź w całości lub w zakresie pewnych elementów jest uwierzytelniania urzędowo.

pismo urzędowym poświadczeniem podpisu – przez notariusza
pismo z datą pewną – data poświadczona urzędu
akt notarialny (art. 731 par 1) (art. 329 par1) (art. 158)

*Podział ze względu na kryterium skutków niezachowania formy:
a) pod rygorem nieważności (ad solemnitatem)- powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej

b)dla celów dowodowych- (ad probationem) nie ma wpływu na ważność czynności prawnej. Powoduje jednak, że w sporze nie jest dopuszczalny dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności, chyba że obie strony wyrażą na to zgodę, fakt dokonania czynności będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma.
c) dla wywołania oznaczonych skutków prawnych- (ad eventum) Czynność jest ważna nie ma ugruntowań dowodowych, ale brak formy spowoduje, że nie wystąpią niektóre skutki prawne.

OBLICZANIE TERMINÓW:

Art. 111

§ 1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.

§ 2. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.

 

Art. 112

Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.

 

Art. 113

§ 1. Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca.

§ 2. Termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom.

 

Art. 114

Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.

 

Art. 115

Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.

13.12.2012r – umowa zawarta na 2 miesiące

13.02.2012r godz. 24:00 –umowa wygasa

Czwartek 13.12.2012r- umowa na 8 tygodni

Czwartek po 8 tygodniach – umowa wygasa

Zawarta 29.02.2012r na 1 rok

Wygasa 28.02.2013r

Zawarta : 09.09.2001r wiąże na okres 2 lat 3 miesięcy 2 tygodni i 5 dni

| 2 lata

09.09.2003r do godz. 24:00

| 3 miesiące

10.12.2003r do godz. 24:00

| 2 tygodnie

25.12.2003r (11 czwartek i 25 też czwartek)

| 5 dni

30.12.2003r do godz. 24:00

15.03.2006r- zawarta umowa najmu wydanie lokalu za pół miesiąca

30.03.2003r –wydanie

15.03.2006r –wydanie za 2,5 miesiąca

| 2 miesiące

15.05.2006r

| 0,5 miesiąca

30.05.2006r

PEŁNOMOCNICTWO

Pełnomocnictwo to umocowanie innej osoby do wykonania czynności prawnej w imieniu i na rachunek mocodawcy.

Prawie każda czynność prawna może zostać dokonana przez pełnomocnika (nawet zawarcie małżeństwa).

Ustawodawca zezwala na to by pełnomocnik miał ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Ustanowienie pełnomocnictwa następuje w drodze jednostronnej czynności prawnej.

Forma pełnomocnictwa – wymagana jest taka forma w jakiej ma być dokonana czynność prawna, np. sprzedaż nieruchomości – akt notarialny, pełnomocnictwo też musi być w formie aktu notarialnego.

Pełnomocnictwo zawierane jest najczęściej z osobą, z którą łączy nas już jakiś stosunek prawny, np. umowa o pracę.

Zgodnie z art. 97 KC domniemamy, że osoba czynna w lokalu ma odpowiednie pełnomocnictwo do dokonywania czynności.

Zgodnie z zasadami określonymi w art. 98 KC, możemy wyróżnić pełnomocnictwo:

• ogólne, obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu (przyjmuje się zasadniczo, że są to czynności polegające na „zwykłej codziennej eksploatacji rzeczy i przedsiębiorstwa, dokonywaniu czynności niezbędnych do kontynuowania działalności w określonej sferze stosunków prawnych, na zaciąganiu zobowiązań w związku z tą działalnością, zawieraniu umów, płaceniu podatków itp.” Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie; pełnomocnictwo nie wyczerpuje się po wykonaniu jednej z czynności.

• rodzajowe, obejmuje upoważnienie do dokonywania czynności określonego rodzaju; powinien zostać określony rodzaj, typ dokonywanych czynności prawnych, np. sprzedaż towarów, dzierżawa nieruchomości (kilku). Odnosi się to do pewnego typu czynności a nie tylko jednej, bardzo konkretnej.

• szczególne, to upoważnienie do dokonania określonej, konkretnej czynności. Jest to pełnomocnictwo jednorazowe, które ustępuje po dokonaniu tej czynności.

Pełnomocnik jako druga strona czynności prawnych

Zasadą jest, ze pełnomocnik nie powinien być drugą strona umowy. Istnieją jednak pewne wyjątki:

gdy reprezentowany się na to zgodzi

rodzaj czynności jest tego rodzaju, ze nie może dojść do pokrzywdzenia reprezentowanego

Pełnomocnictwo jest oparte na zaufaniu i może być odwołane:

-gdy czynność została dokonana

-w przypadku śmierci pełnomocnika lub reprezentowanego (wygasa)

-gdy minął termin na wykonanie czynności

Prokura – jest to szerokie pełnomocnictwo do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Prokurę ustanawia wpisany do rejestru przedsiębiorca.

Prokurentem może być tylko osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Czynności, których prokurent nie może dokonać

zbycie przedsiębiorstwa

oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania

zbycie i obciążenie nieruchomości

W/w czynności prokurent będzie mogił dokonać wtedy, gdy zostanie mu udzielone szczególne pełnomocnictwo.

Prokurent jest umocowany do nabycia przedsiębiorstwa.

Wykład 09.01.13r

Użytkowanie

Służebności

Własnościowe prawo do lokalu

Hipoteka- obciąża jakieś prawo żeby zabezpieczyć cudzą wierzytelność. Wierzyciel w razie nie oddania mu długu może przeprowadzić egzekucje z danego prawa. Przedmiotem hipoteki mogą być nieruchomości i inne prawa

ZASTAW- prawo rzeczowe służące do zabezpieczenia cudzej własności ale na rzeczy ruchomej. Wydaje swoją rzecz wierzycielowi, żeby zagwarantować spłatę długu. (Art.306)

Podmiot A (jest wierzycielem- zastawnik) - podmiot B (dłużnik- zastawca)

A ma wierzytelność w stosunku do B

B ma dług względem A

B zaciągając długu A chce wierzytelność zabezpieczyć i przekazuje jakąś rzecz we władanie A, A nie staje się właścicielem ale posiadaczem rzeczy.

Jeżeli wierzytelność A zostanie zaspokojona czyli B dług spłaci to zastaw(rzecz) wraca do B.

Jeżeli dłużnik nie spłaci długu to podmiot A może wykonać egzekucje z rzeczy i w ten sposób odzyskać należność.

Cechy zastawu:

- zastaw jest skuteczny względem każdorazowego właściciela rzeczy ruchomej (choćby właścicielem rzeczy stał się podmiot C to i tak A ma prawo przeprowadzić z tej rzeczy egzekucje)

-pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy (chodźby B miał jeszcze innych wierzycieli np. A1, A2 i których wierzytelności będą zawarte wcześniej zawsze pierwszeństwo będzie miała wierzytelność zabezpieczona zastawem)

W oparciu o zastaw zwykły działają lombardy.

Zastaw zwykły powstaje dopiero w momencie gdy dłużnik wyda rzecz wierzycielowi.

Ustawa o rejestrze zastawu- wprowadza nowy typ ZASTAWU REJESTROWEGO. Ma on funkcję produkcyjną, zaciągają ten zastaw osoby które potrzebują jakiś kredytów, pożyczek na działalność gospodarczą, a nie mają prawa do hipoteki .

Zastawca (dłużnik) nie musi wydawać rzeczy wierzycielowi, najczęściej rzeczami są jakieś maszyny wytwórcze, produkty.

Wierzyciel chce mieć mimo wszystko jakieś zabezpieczenie, jego pewność, uzyskuje ją przez to że ten zastaw jest wpisywane do rejestru sądowego- rejestru zastawów. W razie nie spłacenia długu wierzyciel otrzymuje postanowienie sądu które będzie mógł przedstawić komornikowi.

Spłata może być pieniężna jednorazowa lub że nabędzie na własność rzeczy zastawione, będzie mógł dochody otrzymywać z danego zastawu.

Zastaw rejestrowy powstaje z momentem wpisu zastawu do rejestru.

INSTYTUCJE PRAWA RZECZOWEGO

1. POSIADANIE- stan faktyczny oznaczający faktyczne władztwo nad rzeczą, można na władać rzeczą bez prawa do niej np. w przypadku kradzieży.

• Elementy:

- corpus (fizyczne władanie rzeczą lub jego możliwość) np. karta z kodem umożliwiająca otwarcie jakiejś skrytki, element obiektywny

- animus (wola władania rzeczą DLA SIEBIE), element subiektywny

Stan faktyczny gdzie mamy rzecz w swoim władaniu ale mama wole władania dla kogos innego albo za kogoś innego nazywamy to DZIERŻENIEM. Wykonującego dzierżenie nazywamy DZIERZYCIELEM. Np. kurier który ma przesyłke w swoim władaniu ale po to rzeczy ją dostarczyć komuś, przechowawca- szatniarz któremu zostawiamy kurtkę, przechowawca itp.

* Rodzaje posiadania:

-posiadanie samoistne (ten kto włada rzeczą jak właściciel – najczęściej jest tym posiadaczem sam właściciel, ale będzie to także złodziej)posiadanie to może się pokrywać lub nie pokrywać z tytułem prawnym.

-Posiadanie zależne (posiadacz zależny ten kto włada rzeczą jak użytkownik, zastawnik, najemca, zastawca lub mający inne prawo z którym łączy się władztwo nad cudza rzeczą). Może wynikać z tytułu prawnego ale może być też bez tytułu prawnego np. zająłem czyjś lokal bezprawnie i czuje się jego najemcą.

* Domniemania związane z posiadaniem

a) faktyczne- np. wnioskowanie sędziowskie

b) prawne- przeprowadza je ustawodawca, znajduje ono wyraz w przepisie ustawy. Np.

-Domniemanie posiadania samoistnego,

-domniemanie ciągłości posiadania- jeżeli ktoś wynajmował mieszkanie przez jakiś okres czasu,

-domniemanie zgodności posiadania ze stanem prawnym- domniemanie wynika z określonego tytułu prawnego.

-domniemanie posiadania w dobrej wierze

*nabycie i utrata posiadania:

Nabycie zawsze oznacza spełnienie dwóch elementów corpus i animus, jeżeli traci się jeden z tych elementów to wtedy tracimy posiadanie nad rzeczą.

Nabycie posiadania może wystąpić bez elementu corpus w niektórych przypadkach np. kolega kupił kodeks ale jeszcze zatrzymujemy kodeks bo jest nam potrzebny, lub rzecz sprzedana jest w tej chwili w remoncie/ w naprawie.

• Ochrona posiadania

Jest stanem faktycznym ochrona posiadania jest przewidziana przez ustawodawcę w szerszym zakresie niż ochrona prawa podmiotowego. Ustawodawca w stosunku do posiadania przewiduje ochronę sądową i pozasądową.

Ochrona sądowa realizowana za pomocą powództw.np. żądanie zaniechania zakłóceń posiadania. (art. 344) roszczenia posesoryjne- roszczenie które ma na celu ochronę posiadacza. Ochrona sadowa jest wyłącznością bo w państwie prawa nie można danej rzeczy zabrać na własną rękę choćby słuszność była po naszej stronie to trzeba zwrócić się do odpowiedniego organu państwowego w tym przypadku postepowanie cywilne w drodze powództwa.

Ochrona pozasądowa jest to sytuacja wyjątkowa, można bronić się na własną rękę z tego można korzystać tylko w sposób określony przez ustawodawcę:

- obrona konieczna- (art.343 par 1) stosujemy w momencie zamachu na nasze posiadanie, w trakcie podjęcia przez napastnika próby naruszenia naszego posiadania, dopuszczalne jest użycie nawet siły fizycznej (np. w przypadku włamania), ale przy zastosowaniu odpowiednich proporcjonalnie środków do odparcia zamachu.

- dozwolona samopomoc- stosujemy już po naruszeniu posiadania, po pozbawieniu nas posiadania. Możemy w pewnych przypadkach odzyskać rzecz samemu. (Art. 343 par 2) np. ktoś nas pozbawił nieruchomości, reakcja musi być niezwłoczna ale nie można stosować przemocy wobec osób, można użyć przemocy względem jego rzeczy np. wyrzucić za drzwi.

Art.343 W przypadku rzeczy ruchomej, może natychmiast po pozbawieniu go rzeczy ją odzyskać, tutaj można korzystać z przemocy jeśli grozi nam niebezpieczeństwo utraty danej rzeczy bezpowrotnie, szkody.

1. KSIĘGI WIECZYSTE- są to urzędowe rejestry służące do ujawnienia stanu prawnego nieruchomości, uregulowane w ustawie 06.07.1982r o księgach wieczystych i hipotece. Prowadzone są przez sądy, w postaci cyfrowej/ elektronicznej. Celem ich jest usprawnienie obrotu nieruchomościami i gwarancja bezpieczeństwa tego obrotu oraz nadzór nad nim.

Rola ksiąg wieczystych:

-ujawniają stan prawny nieruchomości, sa dowodem jaki jest stan formalny danej nieruchomości

Księga ma 4 działy: (art.25)

1. Zawiera opis nieruchomości/ charakterystykę, jaka jest to nieruchomość, jakie jest jej przeznaczenie, gdzie się znajduje oraz wpisy praw związane z tą nieruchomością.

2. Obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego danej nieruchomości

3. Wpisy ograniczonych praw rzeczowych oraz innych ograniczeń dotyczących nieruchomości, wpisy obciążające daną nieruchomość np. służebność na czyjąś rzecz. Z wyjątkiem hipotek.

4. Przeznaczony na wpisy hipotek.

*Zasady organizacyjne i materialno-prawne

Zasady organizacyjne

1. Zasada systemu realnego (prowadzi się odrębną księgę wieczystą dla każdej nieruchomości)

2. Zasada systemu personalnego ( księgę prowadzi się nie dla nieruchomości tylko dla właściciela)

3. Zasada jawności- księgi wieczyste są jawne, nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów.

Domniemanie że prawo wpisane do księgi rzeczywiście istnieje, domniemanie ze wpis skreślony nie istnieje.

1. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (art.5), (art.6 ust. 1) rękojmia sprawia swoją funkcję jeżeli jest niezgodności między stanem prawnym a wpisem w księdze wieczystej (np. według księgi właścicielem jest A tymczasem faktyczny stan prawny dowodzi że właścicielem jest B, jeżeli zjawia się C czyli nabywca nieruchomości i A sprzedaje nieruchomość C w tym momencie nabywca nabywa nieruchomość chyba że rozporządzenie było od jego strony nie odpłatne, a drugie jeżeli był w złej wierze- jeżeli wiedział o wpisie i prawdziwym właścicielu czyli B).