Handel zagraniczny

Gospodarka otwarta

Gospodarka ma charakter otwarty jeśli wymienia towary i czynniki z innymi krajami.

Stopień otwartości (wielkość i potencjał, poziom rozwoju, czynniki polityczne, efektywność gospodarowania)

Miarą otwartości udział eksportu w PNB

Kraj uczestniczący w handlu międzynarodowym jest uprzywilejowany w stosunku do kraju o gospodarce zamkniętej

Teoria korzyści komparatywnych

Handel międzynarodowy oparty jest na specjalizacji produkcji

 występują różnice w absolutnych kosztach produkcji towarów, które wyjaśniają jedynie część handlu zagranicznego (częściowo: artykuły rolne, surowce)

Korzyści względne (komparatywne)

Teoria korzyści komparatywnych

Istnieją różnice między regionami (odmienne warunki produkcji), co powoduje opłacalność specjalizacji konkretnego dobra.

Nawet przy założeniu, że kraj X może produkować wszystkie artykuły taniej niż inny HZ jest opłacalny

Również w przypadku, gdy X jest bardziej wydajny w produkcji wszystkich towarów
HZ jest opłacalny

Teoria korzyści komparatywnych

Dany kraj powinien się specjalizować w produkcji i eksporcie tych towarów, których koszty produkcji są względnie niskie w porównaniu z innymi krajami.



D. Ricardo (1817r.) rozpatrywał:

- dwa kraje i dwa towary

- koszt produkcji był przedstawiony liczbą
roboczogodzin niezbędnych do wytworzenia
jednostki produkcji w danym kraju

- na rynkach wewnętrznych ceny tych dóbr były
różne, bo odmienna była struktura tych kosztów
w poszczególnych krajach

w kraju A odzież dwa razy droższa niż jednostka żywności,
w B tylko 4/3

Wolny handel (bez ceł) doprowadzi do wyrównania cen, (kupcy kupią tam gdzie tanio i sprzedają tam gdzie drogo)

tabelka

Korzyści komparatywne

Konsekwencje handlu między A i B:

w A można teraz taniej kupić odzież, bo taniej ją importować niż wytwarzać w A

w B można taniej kupić żywność

płace realne będą wyższe niż poprzednio zarówno w A jak i w B [w A 1 godzina pracy pozwoli na zakup tyle samo co poprzednio żywności, ale ubrań można kupić więcej niż poprzednio, w B więcej żywności i tyle samo ubrań. Płaca się nie zmieni jednak realnie jej wartość wzrosła

Zasada korzyści komparatywnych
(względnych)

Jeśli każdy kraj specjalizuje się w produktach,
w których dysponuje przewagą komparatywną (lub ma największą względna wydajność) to handel jest korzystny dla obu stron. W obu krajach wzrosną realne płace i dochody.

Jest to prawdziwe nawet gdy jeden z nich jest bezwzględnie bardziej wydajny w produkcji każdego dobra

Korzyści komparatywne

Istotne jest odróżnianie pojęcia absolutny i względny

W T najlepsza prawiczka i jednocześnie najlepiej i najszybciej pisze na komputerze. Jest najlepsza w obu dziedzinach, jej przewaga w dziedzinie prawa jest tak duża, że zleca pisanie asystentowi. Nie warto na pisanie poświęcać czasu mimo, że nikt jej nie dorówna. Asystent ma przewagę komparatywną w pisaniu, w prawie mniej sprawny.

Fakt, że kraj jest mniej efektywny w kategoriach absolutnych nie przesądza, że dany kraj będzie miał przewagę komparatywną w produkcji pewnych towarów

HM

Kraj uczestniczący w handlu międzynarodowym (HM) jest uprzywilejowany w stosunku do kraju o gospodarce zamkniętej gdyż:

Może wykorzystać relacje kosztów dla budowania swoich przewag

Wykorzystuje efekty skali

Maleją koszty (inwazja towarów zagranicznych powoduje spadek cen )

Przy zróżnicowaniu gustów strony wymiany mogą zyskać

Wzrasta konkurencja (możliwe ograniczenie monopolizacji rynku (fiat) lub

Bilans płatniczy

Obejmuje wszystkie transakcje między danym krajem a „resztą świata”. Zestawia on wartość eksportu dóbr i usług danego kraju z jego importem.

Eksport dóbr i usług to pozycje aktywów udostępniających nam waluty zagraniczne.

Import - to pasywa wykorzystujące zasoby dewizowe

Bilans płatniczy

Składa się z trzech rachunków:

1.Rachunku obrotów bieżących (handel towarami, wymiana usług i jednostronnych przekazów pieniężnych ludności i władz)

2.Rachunku obrotów kapitałowych (przepływy inwestycji bezpośrednich osób i przedsiębiorstw prywatnych, oraz przepływy pieniężne prywatne i rządowe

3.Rachunek zmian rezerw rządowych - złota, obcych środków płatniczych i innych zasobów

Bilans płatniczy

Składowe bilansu płatniczego

1.Bilans handlowy - różnica między wpływami z eksportu a wydatkami na import

2.Bilans obrotów bieżących - obejmuje oprócz bilansu handlowego także wartość transakcji usługowych, przekazy ludności i władz oraz ruch dochodów z inwestycji

3.Bilans obrotów kapitałowych - wynik netto przepływów kapitałowych (inwestycje bezpośrednie, inwestycje portfelowe, kredyty bankowe długo i krótkoterminowe, kredyty eksportowe

Cła i kwoty importowe

Cła prohibicyjne lub kwoty importowe jako przejaw interwencjonizmu mają chronić przemysł rodzimy lecz wpływają na obniżkę dochodów realnych (bo import drożeje więc mniej produkuje się tych dóbr)

Protekcjonizm sprawia, że kraje tracą, bo ograniczony handel międzynarodowy eliminuje efektywność związaną ze specjalizacją i podziałem pracy

Cło jest matką monopolu (koncentracja produkcji, ograniczanie rozmiarów rynku)

Wpływ cła na rynek krajowy i import

Cła skutki wprowadzenia

Cło z punktu widzenia konsumenta podnosi cenę (jak podatek,)

Ogranicza import

Zwiększa wpływy budżetowe (od konsumentów, państwo może np. obniżyć stopę podatku dochodowego)

Generuje społeczny koszt: dofinansowania nieefektywnych przedsiębiorstw (nadprodukcja) i niedostatecznej konsumpcji (czyli straty)

Argumenty na rzecz protekcjonizmu

Zwiększenie importu może podwyższać ceny szczególnie w warunkach monopolu w HZ

Cło (lub kwoty importowe) chroni przed konkurencją np nieefektywne gałęzie można też subsydiować produkcję krajową

Ograniczanie spożycia dóbr luksusowych (cłem - wówczas mobilizacja producentów do nieefektywnej produkcji- podatek konsumpcyjny korzystniejszy)

Obronność kraju (np. konieczność posiadania p. spożywczego, lotniczego)

Wpływy budżetowe

Niskie ceny robocizny za granica to pozorny argument na rzecz ceł (główne przewagi nowe techniki wytwarzania

Protekcjonizm

Środki protekcji:

są odstępstwem od wolnego handlu i płynących z niego korzyści (zasada korzyści komparatywnych).

W polityce handlowej wszystkich państw w imię różnorakich celów politycznych, ekonomicznych i społecznych są one stosowane

---