Przykładowe choroby paznokci, skóry i włosów

Choroby paznokci

Paznokcie: są przydatkami skóry, które mieszczą się w kieszonkowatych zagłębieniach końcowych odcinków placów rąk i stóp. Stanowią one wytwory naskórka, które powstają przez zlewanie się martwych keratynocytów, których ściany ulegają usztywnieniu i połączeniu w ciągłą strukturę twardej keratyny paznokciowej.

Funkcje paznokci

Paznokcie pełnią liczne funkcje, mające znaczenie w codziennym życiu:

• chronią opuszki palców przed urazami;

• zwiększają zdolności manipulacyjne dłoni, szczególnie w przypadku chwytania drobnych przedmiotów;

• umożliwiają precyzyjniejsze ruchy palców;

• zwiększają wrażliwość dotykową palców.

• służą celom diagnostycznym w przypadku chorób układowych tkanki łącznej i skóry.

Czynniki uszkadzające i deformacje paznokci

Do czynników mających negatywny wpływ na stan płytki paznokciowej zaliczamy:

• niedobory żywieniowe,

• schorzenia przemiany materii,

• choroby narządów wewnętrznych,

• liczne czynniki zewnętrzne np.: wilgoć, stosowanie środków chemicznych, temperatura.

Paznokcie jako twory pochodzenia naskórkowego mogą odzwierciedlać stan zdrowia organizmu.

Onycholiza jest zaburzeniem kształtu i wyglądu paznokcia

Ta tajemniczo brzmiąca nazwa skrywa za sobą bardzo częstą przypadłość. Jest to oddzielanie się płytki paznokcia. Pewnie niejednej z nas zdarzyło się stłuczenie paznokcia czymś ciężkim, przytrzaśnięcie drzwiami lub podejmowałyśmy próby otwierania paznokciami, odklejania lub przykręcania? Nie do pomyślenia, ale tak to czasem bywa. Wtedy naderwana płytka paznokcia tworzy pod swoją powierzchnią pustą przestrzeń, w której lubią gromadzić się zanieczyszczenia i złuszczona keratyna, a wtedy powstaje stan zapalny. Nie tylko uszkodzenia mechaniczne powodują oddzielanie się płytki paznokcia. Mogą je spowodować także inne czynniki. A są to podrażnienia detergentami lub silnymi środkami chemicznymi, zbyt krótkie podcięcia płytki paznokcia, a nawet długotrwałe stosowanie niektórych kosmetyków do pielęgnacji paznokci. Osobom cierpiącym na schorzenia takie jak: liszaj płaski, zapalenie atopowe, łysienie plackowate, łuszczyca, kiła, opryszczka, brodawki, włókniaki i nadmierna potliwość także dokucza onycholiza. Onycholizę najlepiej leczyć przez krótkie podcinanie, tak, aby móc uniknąć stanów zapalnych spowodowanych zabrudzeniami. Paznokieć odrasta, ale nie tak szybko jakby się wydawało. Niekiedy należy poczekać na nową płytkę paznokcia nawet kilka miesięcy. Trzeba w tym czasie zwracać uwagę na to, aby zajęty onycholizą paznokieć nie był długo poddawany działaniu wilgoci i moczeniu w wodzie

Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza) - Jest to utrata części paznokcia. Może być spowodowana przewlekłymi infekcjami, chorobami układowymi, urazami oraz działaniem leków (tetracykliny, indometacyna, tiazydy, leki antykoncepcyjne, alluprinol i leki przeciwnowotworowe - adriamycyna, bleomycyna, doksorubicyna). Z onycholizą spotykamy się także w przebiegu liszaja płaskiego. Zmiana polega na rozwłóknieniu części łożyska paznokcia i stopniowym oddzielaniu płytki od podłoża. Oddzielanie rozpoczyna się na wolnym brzegu i postępuje w kierunku macierzy. Samo oddzielenie płytki następuje powoli. Zmiany zwykle rozpoczynają się na końcu jednego lub kilku paznokci i powiększają się dopóki nie oddzieli się 1/3 paznokcia. Obszar oddzielony jest blady ze względu na utratę odbicia światła od łożyska paznokciowego. Onycholiza stwarza przestrzeń podpaznokciową, w której mogą gromadzić się zanieczyszczenia i złuszczona keratyna, co powoduje różnorodne zabarwienie paznokcia od białego poprzez szary, żółty, brązowy do czarnego, w zależności od przyczyny. Ból może pojawić się
w przypadku dalszego rozciągania pod wpływem urazu lub dodatkowej czynnej infekcji. Jeżeli objawy utrzymują się przez kilka miesięcy łożysko paznokcia staje się ciemne i nieregularnie pogrubione. Najczęstszymi przyczynami oddzielania się płytki paznokciowej są substancje chemiczne (cement), detergenty, kosmetyki do pielęgnacji paznokci, podrażnienie i wilgoć. Częściej zajęte są paznokcie rąk. Objaw ten występuje głównie wśród gospodyń domowych, barmanów, kosmetyczek, mechaników i pracowników budowlanych. Oddzielanie się płytki paznokciowej może być także spowodowane urazem, chorobami skóry, ogólnoustrojowymi.

Leczenie:

-jeżeli to możliwe wykrycie i usunięcie przyczyny

-obcinanie odstających części paznokcia

-stosowanie miejscowo środków odkażających

-pędzlowanie nalewka jodowa

Zanokcica

Bardzo częstą chorobą paznokci jest zanokcica (łac. - paronychia) czyli zapalenie wału paznokciowego utworzonego przez skórę otaczającą paznokieć. Czynnikiem sprzyjającym zapaleniu wału paznokciowego jest najczęściej uraz związany z nieumiejętnym manikiurem, uszkodzenie paznokcia lub skaleczenie opuszki palca. Przerwanie ciągłości tkanek okołopaznokciowych jest wówczas doskonałym miejscem do wnikania w tkanki bakterii chorobotwórczych (najczęściej paciorkowców lub gronkowców), które wywołują stan zapalny wału paznokciowego. Zdarza się również, że zapalenie wału paznokciowego może rozwijać się również w przebiegu grzybicy paznokci. Z innych przyczyn zanokcicy można wymienić: macerację wału paznokciowego w wilgotnym środowisku, która również ułatwia wnikanie bakterii w tkanki (np. długotrwałe ssanie palca przez dziecko, długotrwałe moczenie rąk w wodzie związane z praniem lub zmywaniem) i cukrzycę. Do zapalenia wału paznokciowego dochodzi również w przebiegu paznokci wrastających.
Pierwszym objawem zanokcicy jest ograniczone zaczerwienie wału paznokciowego z towarzyszącą niewielką bolesnością. W miarę upływu czasu zaczerwienie i bolesność nasilają się, a także dołącza się obrzęk tkanki. W dalszym etapie rozwoju choroby przez naskórek zaczyna uwypuklać się bardzo bolesny pęcherzyk wypełniony żółtawą ropą. Nie leczona zanokcica może poszerzać się poza obręb wału paznokciowego obejmując swoim zasięgiem również macierz pod paznokciem i tkanki leżące jeszcze głębiej.     Leczenie zanokcicy uzależnione jest od stopnia nasilenia zmian:     
     1. Zaczerwienienie i obrzęk wału paznokciowego wymagają jedynie kilkukrotnego w ciągu dnia moczenia w ciepłym roztworze szarego mydła, które łagodzi stan zapalny i przynosi wyraźną ulgę, Dzieje się tak, ponieważ woda mydlana działa przeciwobrzękowo, co zmniejsza odczyn zapalny i ułatwia ewentualną samoistną ewakuację ropy.
     2. Jeśli pod skórą wału paznokciowego nagromadziła się ropa i moczenie w kąpieli z szarego mydła nie pomaga, to konieczna staje się interwencja chirurga, który natnie ropny pęcherz umożliwiając tym samym odpływ ropy.     

     3. Jeśli ropny pęcherz obejmuje również tkanki paznokcia, to wówczas chirurg zmuszony jest do wycięcia okienka w paznokci, które umożliwi ewakuację ropy, wycięcia części paznokcia lub nawet do zdjęcia całego paznokcia.

     Leczenie chirurgiczne zanokcicy uzupełniane jest miejscową antybiotykoterapią, a w szczególnych przypadkach antybiotyk podaje się również ogólnie.

     Zapobieganie zanokcicy polega na delikatnym wykonywaniu manikiuru, a jeśli dojdzie już do skaleczenia wału paznokciowego, należy rankę niezwłocznie zdezynfekować (wodą utlenioną, Polodiną-R, Betadine, spirytusem salicylowym), lub jeśli nie ma pod ręką płynu odkażającego to dobrze wymoczyć w wodzie z mydłem.

Zanokcica

Zanokcica to choroba, na którą są narażone osoby mające częsty kontakt z wodą, może także wystąpić jako skutek ssania kciuka u małych dzieci czy też u osób obgryzających paznokcie. Często zanokcica powstaje w wyniku urazu opuszki palca (ukłucie zanieczyszczonym przedmiotem), przy naderwaniu paznokcia Zmiany zapalne w otoczeniu paznokcia pochodzenia bakteryjnego (najczęściej wywołują ją bakterie - gronkowce, paciorkowce). Każde przerwanie ciągłości skóry w okolicy paznokcia może prowadzić do zakażenia a dalej do zanokcicy. To ostre zapalenie tkanek okołopaznokciowych. Powstaje w skutek zakażenia. Charakteryzuje się zaczerwienionym wałem paznokciowym, często wydobywa się ropa. Nie jest chorobą zakaźną.

Zanokcica w ostrej postaci to zapalenie wału okołopaznokciowego połączone z naciekiem ropnym, zaczerwienione i opuchnięte. W stanie przewlekłym zanokcica może objawiać się jako zaczerwienienie wału okołopaznokciowego.

Zanokcica może być jednym z pierwszych objawów łuszczycy paznokci.

Leczenie zanokcicy wiąże się często z przyjmowaniem doustnych środków antybiotykowych, dlatego gdy zauważysz tę chorobę u siebie, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub bezpośrednio do lekarza dermatologa na konsultację.

Choroby włosów

Pamiętajmy, że na stan skóry głowy wpływa wiele czynników, jak zdrowe odżywianie przy odpowiednim doborze witamin i minerałów. Tak istotne są witaminy A, B (głównie B6), E, także cynk, krzem i siarka. Należy także właściwie dawkować witaminy, ponieważ zamiast pomagać mogą nam zaszkodzić. Unikajmy stresów i dawkujmy dużo świeżego powietrza, dotleniając przy tym organizm. Właściwa pielęgnacja pomoże nam w walce z chorobą. Włosy myjmy tak często jak tego potrzebują, gdyż dziś na rynku nie brakuje środków odpowiednio dobranych do rodzaju skóry głowy. Jeśli suszymy włosy to najlepiej, jeśli suszarka posiada strumień powietrza letni, a nie muszę zaznaczać, że naturalne suszenie jest najbardziej pożądane. Jeśli zauważymy niepokojące Nas objawy zwróćmy się do lekarza dermatologa. Nie bagatelizujmy problemu, bo z małego łupieżu typu suchego (zwykłego) pojawi się łupież, który stanie się bardzo uciążliwy, a niekiedy trudny do wyleczenia.

Figówka gronkowcowa

To przewlekła postać ropnego zapalenia mieszków włosowych. W obrębie mieszków włosowych na owłosionej skórze twarzy lokalizują się zmiany o charakterze krost i grudek zapalnych. Schorzenie występuję przede wszystkim u mężczyzn.

Lokalizacja zmian może obejmować całą owłosioną część skóry twarzy i mieć charakter rozlany lub występować w obrębie wargi górnej czy policzka odgraniczając się od reszty twarzy ( postać ogniskowa).W niektórych przypadkach dochodzi do powstania blizn - głównie, gdy zmiany obejmują głębsze warstwy skóry i niszczą mieszki włosowe -figówka bliznowaciejąca.

Leczenie stwarza poważny problem terapeutyczny wymagający stosowania antybiotykoterapii ogólnej i miejscowej przez długi okres czasu.

Zapalenie mieszków włosowych

Zapalenie mieszków włosowych jest jest to powierzchniowe lub głębokie zakażenie mieszków włosowych bakteriami, które wnikają z zewnątrz przez mieszek włosa i ujścia przyległych do włosów gruczołów łojowych. Szczególne podatne na powstawanie stanu zapalnego mieszków włosowych są miejsca ocierane przez odzież jak kark i plecy. Ograniczone zapalenie mieszka włosa nazywamy folliculitis, jeśli towarzyszy jemu odczyn zapalny otaczającej skóry to wówczas zmiany takie określamy jako perifolliculitis. W przypadku kiedy stan zapalny przekracza wielkość wiśnia a zmiany są głębokie i dotyczą również tkanki około mieszkowej wówczas stan taki określany jest jako furunculus, potocznie jako czyrak. 

Etiologia

Zakażenie jest przede wszystkim wywołane przez gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Zapalenie mieszków włosowych występuje najczęściej na twarzy i kończynach.

Objawy

Zapalenie mieszka włosowego występuje w postaci powierzchniowej krosty lub zapalnego guzka otaczającego włos. Zakażone włosy dają się łatwo usunąć, ale istnieje skłonność do tworzenia nowych zmian. Zapalenie mieszków włosowych może stać sie procesem przewlekłym w okolicach, gdzie mieszki włosowe są położone głęboko w skórze np w obrębie owłosionej skóry brody (figówka brody- sycosis barbae).

Czyrak występuje jako ostro ograniczony, tkliwe uciskowo okołomieszkowe zapalny guzek najczęściej umiejscowiony na szyi, klatce piersiowej, twarzy i pośladkach. Pierwotny guzek przeistacza się w krostę o średnicy 5-30mm z centralną martwicą, która oddziela się w postaci czopa martwiczego, ropnego. Zmiany te mogą mieć charakter nawrotowy (czyraczność-furunculosis).

Czyraki gromadne (carbunculi) to zgrupowanie czyraków z szerzeniem się zakażenia w tkance podskórnej w skutek czego dochodzi do głębokiego zropienia tkanek głębiej połóżonych z pozostawieniem dużej blizny. Czyraki gromadne najczęściej są spotykane u mężczyzn przeważnie w okolicy karku, rozwijają się wolniej niż czyraki pojedyncze, może im towarzyszyć gorączka i krańcowe wyczerpanie. Częściej występują u osób z cukrzycą, wyniszczonych, w pdeszłym wieku.

Zapobieganie

Najlepszym sposobem zapobiegania czyrakom jest zachowanie czystości ciała. Osoby korzystające z kąpieli i często zmieniające bieliznę rzadko chorują na czyraczność. Zaleca się używanie mydeł zawierających środki o działaniu dezynfekującym.

Leczenie

Zapalenie mieszka włosowego - Stosowanie mości z antybiotykiem (mupirocyn). Osoby u których po 3-5 dniach stosowania Mupirocyny nie obserwuje się poprawy powinny przyjmować antybiotyk ogólnie (cefalosporyna I generacji, kloksacyklina).

Czyrak - Przede wszystkim należy zapobiegać tworzeniu się następnych czyraków. Należy skórę w okolicy czyraka i nad samym czyrakiem trzeba często dezynfekować. Przerywane stosowanie wilgotnych rozgrzewających kompresów ułatwiaja wykształcenie się zmiany i jej samoistne opróżnienie. Rozległe nacięcie grozi rozszerzeniem się zakażenia. Stosuje się maści z antybiotykami (3% oksytetracyklina , 2% chloramfenikol, Detreomycini 0,1-0,3%). Proces gojenia przebiega samoistnie a zawartość czyraka, która nie wyjdzie na zewnątrz ulega wchłonięciu bez szkody dla organizmu.
Czyrak w okolicy nosa lub środkowej części twarzy jak również czyraki, którym towarzyszy gorączka są wskazaniem do ogólnego podania antybiotyków.
Czyraków nie należy wyciskać gdyż powoduje to wciskanie zakażonej treści w tkanki a wiec poszerzanie i zaostrzanie zmian zapalnych.
Czyraki gromadne oraz czyraczność wymaga wykonania posiewu i ogólnego podawania antybiotyków wg antybiogramu

1. Zapalenie mieszków włosowych

To stan zapalny mieszków włosowych wywoływany głównie przez gronkowce złociste , rzadziej przez inne drobnoustroje ( Streptococcus pyogenes , Proteus vulgaris , Pseudomonas , Klebsiella).

Czynnikami aktywującymi bakterie są :
1.Brak utrzymania higieny
2.Zmiękczenie naskórka
3.Wydzieliny z ran
4.Stosowanie na skórę preparatów z zawartością sterydów

Początkowo stan zapalny swoim zasięgiem obejmuje ujścia mieszka włosowego - ostiofolliculitis , w następnej kolejności zajmuje cały mieszek włosowy - folliculitis i jego otoczenie - perifolliculitis.Wykwitem pierwotnym są drobne , pojedyńcze lub mnogie zapalne grudki przekształcające się w stożkowate krostki na podłożu rumieniowym , przebite włosem.

Typowa lokalizacja to owłosiona skóra głowy , twarz , kończyny i pośladki. Po kilku dniach krostki pękają , a wydobywająca się z nich treść zasycha w strupy. Zmiany po ustąpieniu nie pozostawiają żadnych śladów.

Pojedyncze zmiany wymagają leczenia miejscowego płynami lub aerozolami zawierającymi antybiotyki - np.: mupirocynę - Bactroban. W przypadkach opornych należy dołączyć leczenie ogólne wg wykonanego antybiogramu.

Grzybica włosów

Chorują na nią głównie dzieci i osoby dorastające; cechuje się znaczną zakaźnością. Powodowana jest głównie przez Microsporum canis i Trichophyton tonsurans. Grzybica przebiega jako zakażenie powierzchowne, gdy czynnikiem etiologicznym jest dermatoflt antropofilny, albo jako zakażenie głębokie, gdy wywoływana jest przez dermatofity zoofilne.

Typowym obrazem klinicznym są tworzące się wokół mieszków włosowych guzy ze skłonnością do rozmiękania, z których wydobywa się jak przez sito treść ropna. Guzy te zlewają się ze sobą tworząc pojedynczy, ostro odgraniczony, żywoczerwony wykwit z luźno osadzonymi, nieułamanymi włosami. Obraz kliniczny grzybicy powierzchownej zależy od rodzaju dermatofitów powodujących zakażenie, co związane jest ze sposobem inwazji włosów przez grzyb. Grzybice skóry owłosionej leczy się za pomocą doustnie przyjmowanych: ketokonazolu, i gryzeofulwiny o właściwościach przeciwgrzybicznych. Ponadto ręcznie usuwa się zmienione włosy.

Choroby skóry

Zakażenie bakteryjne

Róża
Jest najpoważniejszą z chorób skóry wywołanych przez paciorkowce (rzadko gronkowce). Jest to głębsze miejscowe zakażenie skóry z objawami uogólnionymi. Najczęstszym umiejscowieniem choroby jest twarz, ale róża może występować także na kończynach i tułowiu, często w okolicy rany.
Obraz kliniczny
• Skóra: zmiany w postaci powierzchniowego, przeważnie ostro ograniczonego ogniska z odnogami w kształcie języka (zaczerwienienie, obrzęk, zwiększone ocieplenie), a w ciężkich przypadkach z tworzeniem się pęcherzy z zawartością surowiczą, krwistą i ropną lub z objawami martwicy oraz zgorzeli. Miejscowe węzły chłonne są powiększone i obrzęknięte.
• Stan ogólny: dreszcze i wysoka gorączka (do 40ºC), gorsze samopoczucie.
• Badania dodatkowe: podwyższony OB., Leukocytoza.
• Przebieg: przeważnie progresja objawów, rzadko wyleczenie samoistne. W okresie przedantybiotykowym przebieg róży był nieraz śmiertelny. Jest możliwe wystąpienie róży nawrotowej ze zmniejszonymi objawami klinicznymi (róża nawrotowa).
• Powikłania: istnieje niebezpieczeństwo progresji i tworzenia się martwicy w przypadkach:
- róży o szczególnym umiejscowieniu, np. na twarzy (rozszerzenie się na oczodoły, uszy i błonę śluzową jamy ustnej) i na narządach płciowych,
- uszkodzenia skóry (np. tętnicza niewydolność krążenia),
- osłabienia odporności (np. cukrzyca).
Powikłaniem jest wtórny obrzęk limfatyczny (przede wszystkim w róży przewlekle nawracającej), rzadko występuje uszkodzenie innych narządów (nerek, serca).
Rozpoznanie
Obraz Kliniczny i badania dodatkowe; potwierdzenie mikrobiologiczne jest trudne.
Rozpoznanie różnicowe: Toksyczne kontaktowe zapalenie skóry (wywiad, ogólny stan zdrowia i badania dodatkowe - OB.); różyca (zakażenie miejscowe przez włosowiec różycy): po kontakcie z zakażonym mięsem podobne do róży zmiany skórne, zazwyczaj bez objawów ogólnych.
Patogeneza
Wrotami zakażenia mogą być istniejące zmiany skórne: wyprysk twarzy, uszu, uszkodzenia błony śluzowej, grzybica międzypalcowa, zranienia skóry („róża przyranna”). Rozszerzenie następuje przez ciągłość drogami chłonnymi skóry. Może występować miejscowe uszkodzenie skóry spowodowane egzotoksyną (może to być również działanie odległe).
Leczenie
Ogólnie antybiotyki (penicylina G, penicylina odporna na działanie penicylinazy); objawowe leczenie miejscowe (wrota zakażenia, odpowiednie schorzenia skóry lub schorzenia ogólne), wypoczynek w łóżku. Przy niewystarczająco efektywnym leczeniu i/lub trwających predyspozycjach istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia róży nawrotowej z wtórnym rozwojem obrzęku limfatycznego.
Czas trwania
Kilka - kilkanaście dni, możliwe są nawroty mogące prowadzić do słoniowacizny (trwałego obrzęku).
Róża jest ostrą chorobą zakaźną skóry z zajęciem jej głębokich warstw - skóry właściwej i tkanki podskórnej oraz okolicznych naczyń chłonnych. Wywołana jest przez bakterię zwaną paciorkowcem hemolizującym grupy A. Dostaje się on do ustroju przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe i następnie rozprzestrzenia się w nim drogą naczyń chłonnych powodując ich obrzęk i stan zapalny. Charakterystycznym objawem choroby jest ostro odgraniczony i połyskujący rumień, który często lokalizuje się na twarzy, z punktem wyjścia w okolicy otworów nosowych lub na kończynach dolnych. W tym drugim przypadku predysponowane są osoby chorujące na żylaki, u których występują owrzodzenia podudzi. Choroba postępuje w bardzo szybkim tempie. Początkowo niewielka zmiana zapalna może szybko rozprzestrzenić się obwodowo i zająć znaczne przestrzenie skóry. Na jej powierzchni często dochodzi do złuszczania skóry oraz do pojawienia się pęcherzy surowiczych, które mogą pękać odsłaniając powierzchnię bez naskórka, z której sączy się płyn surowiczy. Zmiany takie znacznie opóźniają proces gojenia, mogą być wrotami dla innych nadkażeń bakteryjnych, przez co utrudniają leczenie. Dochodzić może także do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych. Czasem widoczne są zaczerwienione pasma na skórze wzdłuż zapalnie zmienionych naczyń chłonnych. Zmieniona skóra jest napięta, żywoczerwona, gorąca i bolesna przy dotyku. Chorobie bardzo często towarzyszą objawy ogólne: wysoka gorączka, dreszcze, ogólne rozbicie i złe samopoczucie.

Przebycie choroby nie pozostawia odporności na ponowne zachorowanie. Bardzo często obserwuje się skłonność u niektórych osób do nawrotów tej choroby w tych samych miejscach. Takie nawrotowe zapalenia prowadzą do znacznych i trwałych zmian w naczyniach chłonnych prowadząc do utrudnienia krążenia chłonki w danym obszarze. Gdy dotyczy to okolicy kończyn dolnych prowadzi to do pojawienia się obrzęków i wykształcenia się tzw. słoniowacizny.

Rozpoznanie choroby z reguły nie nastręcza lekarzowi trudności. W rzadkich przypadkach chorobę należy różnicować z półpaścem lub ropowicą skóry. Leczenie polega na stosowaniu antybiotykoterapii. Gdy choroba ma przebieg ciężki znacznie lepsze efekty uzyskuje się podając leki drogą dożylną, więc z tego powodu prowadzi się je w warunkach szpitalnych. Jednak nie wszystkie przypadki wymagają takiego postępowania. Włączenie leczenia w początkowej fazie choroby może niejednokrotnie pozwolić na leczenie preparatami doustnymi, a więc w domu. Stosuje się głównie leki z grupy penicylin, na które paciorkowce są wrażliwe. Terapia trwa około 10 dni. Dodatkowo, w razie potrzeby można podać choremu leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Okłady na zmienioną okolicę skóry nie są potrzebne. W przypadku pojawienia się strupów po pękniętych pęcherzach można stosować natłuszczanie brzegów rany lub stosowanie maści z antybiotykiem. Rokowanie jest pomyślne dla chorego. Po szybkim rozpoznaniu choroby i włączeniu właściwego leczenia można zwalczyć chorobę w ciągu dwóch tygodni. Dlatego bardzo ważne jest zgłoszenie się do lekarza zaraz po pojawieniu się pierwszych objawów choroby, by szybko i bez powikłań zwalczyć to schorzenie.

Łuszczyca

Jest uciążliwą, przewlekłą i jedną z najczęściej występujących chorób skóry. Łuszczyca została opisana już w czasach starożytnych. Ilość zachorowań na to schorzenie w Polsce szacuje się na około 800 tys. osób. Mimo powszechności nadal nie istnieje w pełni skuteczna metoda leczenia łuszczycy, która zapobiegłaby nawrotom tej choroby u pacjentów.

Łuszczyca w okołu 30% procentach przypadków diagnozowana jest przed 15 rokiem życia i częściej dotyka kobiety. Przyczyny zachorowań związane są z wieloma czynnikami. Istotne są uwarunkowania genetyczne, ale znaczenie ma także wpływ środowiska. Ryzyko pojawienia się łuszczyny u dziecka gdy oboje rodziców na nią chorują wzrasta kilkukrotnie. Podłoże genetyczne wpływa więc na predyspozycje do wystąpienia tego schorzenia, ale przebieg i objawy mogą być związane np. ze stresem, podrażnieniami chemicznymi czy infekcjami. Łuszczyca może ulec zaostrzeniu w okresie przekwitania i dojrzewania, czyli w czasie dużej huśtawki hormonów. Nadużywanie alkoholu może mieć także ujemny wpływ na jej przebieg.

Choroba charakteryzuje się pojawieniem czerwonych, czerwonobrunatnych lub różowych wykwitów łuszczącej się skóry. Dotknięte przez łuszczyce obszary ciała mają różną wielkość, a na ich powierzchni zauważalne są srebrno-szare łuski. Miejscami w których najczęściej pojawiają się zmiany chorobowe są zgięcia kończyn, czyli łokcie i kolana. Charakterystyczne plamy dotykają także takie części ciała jak okolica kości krzyżowej i pośladków, ucho zewnętrzne i owłosiona skóra głowy.

Pozbycie się łuszczycy nie jest prostą sprawą. Choroba ma przewlekły przebieg, ustępuje samoistnie by po jakimś czasie znowu powrócić. Istnieje kilka metod walki z tym chorzeniem, w tym farmakoterapia, leczenie zewnętrzne (polegająca m.in. na stosowaniu maści złuszczających), fotochemioterapia czy np. stosowanie diety niskotłuszczowej. Stosunkowo długo chorobę leczono za pomocą hormonów. Hormonoterapia jest jednak stosowana coraz rzadziej z powodu niewielkich efektów, a także ryzyka wywołania skutków ubocznych.

Osoby chore powinny prowadzić uregulowany tryb życia, a także przestrzegać kilku zasad. Po pierwsze nie można zapominać o odpowiedniej pielęgnacji skóry. Używanie preparatów łagodnych i nie powodujących podrażnień zmniejsza ryzyko nawrotów choroby. Po drugie wszelkie zmiany naskórne spowodowane przez łuszczyce należy zostawić w spokoju, nie wolno ich zdrapywać, należy także unikać kontaktu z detergentami czy silnie działającymi kosmetykami. Po trzecie ważne jest przechodzenie regularnych badań lekarskich, gdyż wiele chorób, jak np. infekcje dróg oddechowych, może mieć wpływ na zaostrzenie się przebiegu łuszczycy. Oczywiście w przypadku nawrotu choroby wskazane jest szybkie działanie zaradcze przeciw rozwojowi objawów schorzenia, oczywiście po uprzedniej wizycie u lekarza. Rodzaje łuszczyc:

• łuszczyca plackowatą; zmiany skórne są rozmieszczone symetrycznie na powierzchniach wyprostnych. Blaszki łuszczycowe wyraźnie od­graniczają się od otoczenia, pokryte są parakeratotycznymi łuskami, które łatwo można zeskrobać. Często zmiany występują również w fałdach skórnych, np. pod piersiami i w pachwinach.

• łuszczyca kropelkowata (psoriasis guttata) to wysiewna posiać łuszczycy o nagłym początku w postaci czerwonych, drobnych (w kształcie kropli), łuszczących się wykwitów, rozsianych na tułowiu i na kończynach bez zaznaczonej tendencji do zajmowania ich powierzchni wyprostnych. Wysiew wykwitów może poprzedzać paciorkowcowe zakażenie gardła. Częściej występuje u dzieci i młodych osób dorosłych.

• erytrodermia łuszczycowa może być stanem zagrażającym życiu. Na początku choroby pojawiają się typowe zmiany łuszczycowe, które później się zlewają i często trudno jest je odróżnić od innych postaci erytrodermii.

• artropatia - w klasycznej postaci zajęte są dystalne stawy międzypaliczkowe oraz duże stawy, takie jak skokowe i kolanowe, a czynnik reumatoidalny nie występuje.

• łuszczyca krostkowa (psoriasis pustulosa) jest rzadką postacią łuszczycy, która może doprowadzić do śmierci chorego. Jej wystąpienie może być wywołane steroidami stosowanymi miejscowo lub ogólnie, reakcją na leki albo zakażeniem - pojawiają się wówczas wysiewy jałowych krost, którym towarzyszy gorączka i pogorszenie stanu ogólnego chorego.

4

---