Choroby paznokci

Choroby paznokci



Anatomia i fizjologia.



Paznokcie są przydatkami skóry w formie

kieszonkowatych wgłębień skóry na końcowych

paliczkach palców rąk i stóp przekształconą w

płytkę paznokciową warstwą rogową.



Płytka paznokcia wyrasta z kieszeni paznokcia i w

swojej grzbietowej części jest wytworzona przez

macierz paznokcia, a jej część brzuszna produkuje

łożysko paznokcia. Płytka paznokcia jest w

otoczona w części bliższej i bocznej

podkowiastym wałem paznokcia, obwodowe

ograniczenie stanowi opuszka palca.



Anatomia i fizjologia.



Wzrost paznokcia dokonuje się w sposób

ciągły, wynosi on około 1mm tygodniowo i
zmniejsza się w miarę upływu lat.
Paznokcie palców rąk rosną szybciej niż
paznokcie nóg.



Patologia:



Genetyczne i dziedziczne zaburzenia
rogowacenia bądź tkanki łącznej występują
również w paznokciach. Nabyte uszkodzenia
mogą być wywołane przez zewnątrzpochodne
czynniki szkodliwe (zakażenia, szkodliwe
czynniki fizykochemiczne) lub przez
włączenie paznokcia w dermatozy
umiejscowione w otoczeniu paznokcia oraz
przez wewnątrzpochodne czynniki szkodliwe.



Patologia:



Zmiany chorobowe mogą się rozwinąć

1.

Przez bezpośrednie uszkodzenie płytki

paznokciowej

2.

Jako zaburzenia wykształcenia się

paznokcia wskutek uszkodzenia macierzy
bądź łożyska paznokcia

3.

Przez zmiany chorobowe w obrębie wału

paznokciowego



Obraz kliniczny:



Płytki paznokciowe mogą być pierwotnie wadliwie

ukształtowane



Do zmian nabytych należą:

- utrata zabarwienia (zaburzenia pigmentacji), białawe

zblednięcia=bielactwo paznokci.

- zmiany formy (dystrofia): zmiany rzeźby

(zagłębienia, rowki, bruzdy), zmiany kształtu

(paznokcie łyżeczkowate, w kształcie szkiełka

zegarka), zmiany grubości paznokcia

- zmiany konsystencji mogą one prowadzić do

rozszczepienia lub łamliwości płytki paznokciowej, a

także do całkowitego lub częściowego jej zniszczenia

- utrata paznokcia=oddzielenie się płytki

paznokciowej

- zmiany łożyska paznokcia najczęściej jest to

zapalenie łożyska paznokcia lub wału paznokciowego

(zaokcica).



Schorzenia dziedziczne i wady rozwojowe



Występują rzadko



Dziedziczne zwyrodnienia paznokci – rzadkie, Aa,
częściowo skojarzone z objawami skórnymi i
narządowymi:



Pachyonychia congenita – wrodzone zwyrodnienie wszystkich
paznokci palców rąk i stóp (zaburzenia rogowacenia) ze zgrubieniami,
trąbkowato zwiniętymi płytkami paznokciowymi i podpaznokciowym
nadmiernym rogowaceniem.
Współistniejące objawy to
nadmierne rogowacenie
dłoni i stóp, rogowacenie białe
błon śluzowych jamy ustnej.



Schorzenia dziedziczne i wady rozwojowe:



Szorstkość paznokci – wrodzone zwyrodnienie
wszystkich paznokci palców rąk i stóp z
cienkimi płytkami paznokciowymi, a także
nieregularna powierzchnią, przypominającą w
dotyku papier ścierny. Objawowe formy
(izolowane przypadki zajęcia pojedyńczych
płytek paznokciowych) są wywołane przez
szkodliwe czynniki fizykochemiczne i
miejscowe dermatozy.



Schorzenia dziedziczne i wady rozwojowe:



Zespół paznokieć-rzepka – wrodzone

zwyrodnienie paznokci (szczególnie
kciuków) i inne wady rozwojowe (rzepki,
nerek, oczu).



Schorzenia dziedziczne i wady rozwojowe:



Łuszczyca –

łuszczycowate zaburzenie rogowacenia

może być umiejscowione w macierzy paznokcia
(paznokieć naparstkowaty lub kropkowaty), w łożysku
paznokcia (podpaznokciowe rogowacenie w
formie plamy olejowej,
obwodo- we odwarstwienie paznokcia)
lub w swej najcięższej formie
może wywodzić się z macierzy i
łożyska paznokcia (przeważnie
rozpad całek płytki paznokciowej).



Schorzenia dziedziczne i wady rozwojowe:



Choroba Dariera – prążkowane

zwyrodnienie paznokcia (podłużne prążki)



Choroba Pringle’a – guzki Koenera

(włókniaki podpaznokciowe lub
przypaznokciowe).



Schorzenia nabyte:



Brodawki –

są najczęstszym schorzeniem wirusowym

paznokcia, występują około paznokciowo w obszarze
wału i obrąbka naskórkowego lub wrastające pod
płytkę paznokciową z opuszki palca. Zaburzenie
wzrostu paznokcia może występować bezpośrednio lub
pośredni jako następstwo po leczeniu.
Leczenie:
krioterapia w miejscowym
znieczuleniu, miejscowe środki
niszczące brodawki (fluorouracyl).



Schorzenia nabyte:



Zanokcica – jest to przeważnie wywołane
zakażeniem, surowicze bądź ropne, ostre lub
przewlekłe, nawracające zapalenie przypaznokciowe i
okołopaznokciowe. Ostrą zanokcicę wywołują
przeważnie bakterie (gronkowce, paciorkowce),
zanokcicę przewlekłą nawracającą – przeważnie
zakażenia grzybicze (drożdżaki). Często występują
czynniki sprzyjające tj. wrota zakażenia (zranienia,
wrośnięte paznokcie), maceracja wskutek wilgotnego
mikroklimatu, lub osłabienie odporności (cukrzyca).



Schorzenia nabyte:



Zanokcica – cd



Objawy: zaczerwienienie, obrzęk i bolesność otoczenia paznokcia,
czasami tworzenie się nadmiernie wybujałej tkanki w postaci ziarniny.



Powikłania: przejście w zastrzał, wtórne zaburzenia wzrostu
paznokcia.



Leczenie: w ostrej zanokcicy miejscowe leczenie antyseptyczne i
antybiotykoterapia ogólnie. Przeważnie konieczne jest nacięcie
i unieruchomienie.
W zanokcicy
drożdża- kowej leczenie
przeciwgrzybicze
i usunięcie czynników
sprzyjających.



Schorzenia nabyte:



Grzybica paznokcia wywołana przez

dermatofity:

zakażenie zaczyna się przeważnie od

dalszej części paznokcia i łożyska i postępuje w
kierunku bliższym.
Klinicznie są to białawo-żółte
smugi w obrębie płytki, a później
zwyrodnienie i zniszczenie nawet
całej płytki paznokciowej.
Paznokcie palców stóp lub rąk
są zajęte asymetrycznie.



Schorzenia nabyte:



Grzybica paznokcia wywołana przez

drożdżaki – prowadzi przeważnie do
wywołanej przez drożdżaki zanokcicy.
Występuje zmiana zabarwienia i
zwyrodnienie płytki paznokciowej. Kolor
płytki może być nieraz zielono-czarnawy
wskutek dodatkowego zakażenia
bakteriami tworzącymi barwnik.



Schorzenia nabyte:



Grzybica paznokcia wywołana przez

pleśnie – pod względem klinicznym jest to
choroba nie dająca się zdecydowanie
odróżnić od grzybicy paznokcia wywołanej
przez dermatofity. Jest możliwe także
zakażenie mieszane dermatofitami i
pleśniami.



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane przez
czynniki zewnątrzpochodne:



Fizykalne i chemiczne czynniki szkodliwe, a
także leki mogą prowadzić do różnego rodzaju
zaburzeń powstawania paznokcia. Przykłady:



Krwiak łożyska paznokcia –
jest to podpaznokciowe
krwawienie z czarno-brązową,
bądź czerwieniową plamą
wewnątrz obszaru pod płytką
paznokciową, wywołane urazem.



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane
przez czynniki zewnątrzpochodne:



Bielactwo prążkowane paznokci – białe
poprzeczne prążki, przeważnie spowodowane
mikrourazami kosmetycznymi (wycięcie
skórki paznokcia), niekiedy
także czynnikami wewnątrz-
pochodnymi (zatrucia metalami
ciężkimi, zaburzenia przemiany
materii).



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane przez
czynniki zewnątrzpochodne:



Zwyrodnienie kanalikowe paznokcia – przeważnie
pośrodkowe, podłużne bruzdy.
Najczęstszą przyczyną są mikrourazy.



Bruzdy poprzeczne Beau-Reilschego – są wywołane
przez uraz lub przez zatrucia, miejscowe
uszkodzenia, schorzenia ogólne.



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane przez
czynniki zewnątrzpochodne:



Szponowatość paznokci – tzw. Paznokieć szponiasty
(paluch, starsi ludzie) bywa wywołany przeważnie
urazem.



Choroby polekowe paznokci – różne leki (m.in.
Środki cytostatyczne, antybiotyki, leki uczulające
na światło, retinoidy) mogą prowadzić do różnych
pod względem ciężkości zmian (przebarwienia,
bielactwo paznokci, powstawanie rowków,
oddzielanie się płytki, zanokcica).



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane

przez czynniki zewnątrzpochodne:



Miejscowo uwarunkowane zaburzenia

rozwoju paznokcia:



Zajęcie skóry palców przez dermatozy może prowadzić
wskutek uszkodzenia macierzy i/lub łożyska do różnego
rodzaju zmian w paznokciach. Np. zmiany płytki paznokciowej
w wyprysku (paznokieć wypryskowaty),
kolagenozy (zmiany obrąbka naskórkowego paznokcia), liszaj
czerwrony (dystrofia paznokcia),
erytrodermie (utrata paznokcia).



Zaburzenia rozwoju paznokcia wywołane przez
czynniki wewnątrzpochodne dotyczą przeważnie
wszystkich paznokci. Np. paznokieć łyżeczkowaty
(np. niedobór żelaza,
niedobór witamin),
paznokieć w kształcie szkiełka
zegarka, bądź palec w kształcie
pałeczki dobosza (np. przewlekłe
schorzenia płuc), zespół żółtych paznokci: żółte
zabarwienie i zwolnienie wzrostu wszystkich paznokci,
obrzęki limfatyczne i schorzenia dróg oddechowych.



Nowotwory:



Nowotwory w obrębie paznokci występują rzadko,
ponieważ komórki zdolne do rozplemu zazwyczaj
są chronione przez płytkę paznokciową. Przykłady:



Guz splotowy – łagodne nowotwory wywodzące
się z połączeń tętniczo-żylnych w skórze.
Obraz kliniczny: błękitnawy,
bolesny guz, przeświecający
przez płytkę paznokciową.
Leczenie operacyjne.



Nowotwory:



Również w obszarze paznokcia występują komórki
melanocytowe, z których mogą wywodzić się
łagodne i złośliwe nowotwory.



Melanonychia striata – jest to podłużny pas w
obszarze płytki paznokciowej. U rasy białej jest on
rezultatem zwiększonej aktywizacji melanocytów,
znamieniem barwnikowym w obszarze macierzy
paznokcia lub też rozpoczynającym się złośliwym
czerniakiem. Konieczne jest diagnostyczne
wyjaśnienie przez biopsję.



Nowotwory:



Czerniak łożyska paznokcia – nie jest to rzadkie
umiejscowienie (około 3% wszystkich czerniaków).
Czerniaki łożyska paznokcia przeważnie występują
w dwóch formach:



Typ powstały z plam soczewicowatych: brunatnawo-czarnawe prążki lub
plamy w obszarze płytki paznokcia, obejmującej później w
przeciwieńswie do krwiaka łożyska paznokcia, obrąbek naskórkowy
paznokcia, wał paznokcia bądź skórę opuszki palca. Poza tym wzrost
komórek nowotworowych, powodujący dystrofię i zniszczenie paznokcia.



Typ zapalno-rozplemowy – tworzenie melaniny mniejsze lub prawie nie
występuje (typ amelanotyczny), zamiast tego na pierwszy plan wysuwa
się zapalenie i rozplem guza.



Nowotwory:



Czerniaki łożyska paznokcia są często

bagatelizowane. Bywa to przyczyną
niewłaściwego postępowania
terapeutycznego tj. drobne zabiegi
chirurgiczne takie jak usuwanie płytki
paznokciowej czy
wyskrobywanie łożyska
paznokcia.