CHOROBY PAZNOKCI

Lek. med. Beata Imko-Walczuk

PAZNOKIEĆ

Czworokątna płytka, zbudowana z keratyny

Pokrywa grzbietowe powierzchnie

końcowych paliczków rąk i stóp

Wzrost – 0,1mm/24 h, ok. 2 mm miesięcznie,

Całkowity odrost płytki w obrębie dłoni 90-

150 dni

Palce nóg wolniej niż rąk (2-3 krotnie

wolniej)

Grubość – 0.5-0.7mm, 100-150 warstw

korneocytów

Budowa paznokcia

Macierz: miejsce

wzrostu płytki
paznokciowej

Wał paznokciowy: fałd

naskórkowy, w którym
tkwią części tylne i
boczne płytek
paznokciowych

„Skórka”, czyli obrąbek

naskórka: pokrywa
płytkę od strony wału,
chroni przed urazami

Zanik płytki paznokciowej

Pierwotny:

genetyczny defekt ektodermalny

Wtórny:

•

Niedokrwienie, niedżywienie,

•

choroby tarczycy, pęcherzowe oddzielanie się naskórka

Objawy:

ścieńczenie płytki paznokciowej

zupełny zanik
Leczenie:
brak skutecznej metody
leczenie choroby podstawowej
ochronne rękawiczki

Zmiany przerostowe

1.

Szponowatość paznokci (onychgryposis)

2.

Pincer nails

3.

Paznokcie pałeczkowate Hipokratesa (palce
Dobosza)

4.

Zespół żółtych paznokci

Szponowatość paznokci

Definicja: pogrubienie, wykrzywiene płytek

paznokciowych

•

Paluchy osób starszych

Przyczyny

•

zaburzenia troficzne

•

zaburzenia krążenia żylnego

•

współistnienie palucha koślawego

•

Osoby młode: długotrwały ucisk obuwia - głównie
kobiety

Szponowatość paznokci

Objawy:

•

Płytki paznokciowe zakrzywione wzdłuż osi
podłużnej, boczny wzrost w kierunku linii
środkowej stopy

•

Płytki: wydłużone, znacznie pogrubiałe,
pobruzdowane, szorstkie

•

Lokalizacja: głównie paluch stóp

Szponowatość paznokci

Szponowatość paznokci

Leczenie:

•

Usunięcie czynników wywołujących

•

Osoby młode: usunięcie płytki paznokciowej
wraz z macierzą

•

Opiłowanie płytki paznokciowej za pomocą
frezarki, ew. wcześniejsze zmiękczenie
preparatami mocznika

•

Klamra korygująca kierunek wzrostu

Pincer nails

Definicja: samoistne zwiniecie się paznokcia

w rurkę

Przyczyny:

•

genetyczne-wszystkie paznokcie zajęte

•

grzybica -jeden paznokieć zajęty

•

starszy wiek

Objawy:

bolesność

Lokalizacja: kciuk i paluch
Leczenie:

preparaty mocznika celem

zmiękczenia

-klamry-prostowanie paznokcia
-usunięcie paznokcia +macierzy

Paznokcie pałeczkowate Hipokratesa

(palce Dobosza)

Definicja: rozszerzone i przerośnięte paliczki końcowe z

szerokimi i grubymi płytkami paznokciowymi

Przyczyny:

•

choroby płuc, niewydolnośc krążenia

•

rodzinne występowanie

•

idiopatyczne

Objawy:

•

Znaczna spoistość płytki paznokciowej

•

szeroka, gruba, wypukła-przypominająca szkiełko zegarka

Leczenie: brak skutecznej terapii

zapobieganie schorzeniom ,w którym pojawiają się palce

pałeczkowate, preparaty pielęgnacyjne z
wit.A,C,E,lanolina,wazelina

Palce Dobosza

Zespół żółtych paznokci

Definicja: zgrubiałe paznokcie o żółtym zabarwieniu
Przyczyny:

•

zastój chłonki

•

przewlekłe choroby płuc, zapalenie zatok

•

HIV/AIDS

•

leczenie penicylaminą

Objawy:

•

paznokcie zgrubiałe, twarde, kolor żółty

•

zanik lunuli (obłączka)+oddzielanie się płytki od końca
dystalnego

Leczenie: brak skutecznego, choroby- charakter przewlekły
Niekiedy zmiany ustępują samoistnie

Patologiczne zabarwienie paznokci

Obejmuje:
Płytkę paznokciową lub obszar znajdujący się pod

paznokciem

Wyróżniamy:

1.

Bielactwo pospolite paznokci (leuconychia)

2.

Bielactwo toksyczne paznokci (pasma Meese)

3.

Ciemna smuga na paznokciach

4.

Grzybica paznokci (tinea unguinum)

5.

Pleśnica paznokci (acauliosis unguium)

6.

Zielone paznokcie

Bielactwo pospolite paznokci

Definicja: białe plamy różnej wielkości
Przyczyny:

•

nieumiejętne manipulowanie przy
oskórku w trakcie manicure

•

zaburzenia rogowacenia

Objawy: porcelanowobiałe plamy

•

Kształt: kropkowaty,pasmowaty,
nieregularny

•

Powstaje w różnych okresach życia

Leczenie: unikanie urazów (usuwanie

skórek za pomocą removera)

preparaty pielęgnacyjne

Bielactwo toksyczne paznokci

Definicja: poprzeczne, mlecznobiałe smugi pojawiające się w

wyniku nagłego uszkodzenia macierzy

Przyczyny:

•

zatrucie talem, arsenem

•

ciężkie choroby zakaźne lub inne ostre choroby

•

niedożywienie

Objawy: pojedyncze, poprzeczne smugi

•

smugi rzadko sięgają wałów bocznych, brzegi nieostre

•

zmiany występują w tym samym miejscu na każdym
paznokciu

Leczenie:

•

Eliminacja przyczyny-plamy znikają samoistnie

•

Preparaty pielęgnacyjne

Ciemna smuga na paznokciach

Przyczyny:

•

Plama soczewicowata zwykła

•

Znamię melanocytowe

•

Łagodna i atypowa hiperplazja melanocytów

•

Czerniak !

Objawy: ciemna smuga na paznokciu

•

Przebarwienie nieregularne, z wypustkami
skierowanymi zwłaszcza w kierunku oskórka
(CZERNIAK)

Grzybica paznokci

Definicja: białe zabarwienie płytek paznokciowych w

przebiegu zakażeń dermatofitami

(gł. trichophyton rubrum, mentagrophytes)

Objawy: białe ogniska-plamy lub poprzeczne pasma

•

Progresja choroby-płytki kruche i łamliwe

•

Krawędzie ubytków paznokci brudnoszare

•

Rogowacenie podpaznokciowe często z onycholizą

•

Początek zmian: wolny brzeg paznokcia

Lokalizacja: częściej paznokcie stóp
Rozpoznanie: badanie mykologiczne bezpośrednie, hodowla,

lampa Wooda

Leczenie: leki p/grzybicze doustnie, miejscowe (lakiery
pielęgnacja: manicure i pedicure –zasady dezynfekcji i

sterylizacji (jednorazowe narzędzia), tipsy-p/wsk!

Pleśnica paznokci

Definicja: podłużne białożółtawe pasma, prześwitujące przez

płytkę paznokciową w przebiegu zakażenia grzybami
pleśniowymi (gł. scopulariopsis brevicaulis)

Objawy:
Płytka-kolor jasno-lub ciemnożółty, prześwitują przez nią

białożółtawe pasma przebiegające wzdłuż osi długiej palca

Szerokie pasma-wolny brzeg paznokcia (grzyb wnika do łożyska),

następnie zwężają się-kształt zaostrzony

Pod płytką-żółtawe masy rogowe
Płytka-częściowo odwarstwiona
Lokalizacja: paluchy stóp os. straszych z zaburzeniami krążenia,

gł. kobiety

Rozpoznanie:

badanie mykologiczne

Leczenie: miejscowe leki p/grzybicze(lakiery),ew.p.o,

Zielone paznokcie

Definicja: zgrubiałe płytki paznokciowe o zielonkawym

zabarwieniu powstające w wyniku zakażenia bakteryjnego

Przyczyna:

•

Zakażenie Psedomonas aeruginosa

•

Inne: aspergillus lub epidermophyton

•

Czynniki predysponujące: zaburzenia troficzne, uraz,
powtarzające się mikrouraz

Objawy: nierównomierny zielony odcień, uniesiona płytka

(nierównomierna hiperkeratoza)

Rozpozanie: lampa Wooda, bad.bakteriologiczne.

Leczenie: miejscowe - leki p/grzybicze,p/bakteryjne

Atb p.o, pielęgnacja

Zmiany ukształtowania powierzchni

paznokcia (reliefu)

1.

Ubytki, wgłębienia(foveolae,pits)

2.

Wcięcia, karby: drożdżyca paznokci, bruzdy
poprzczne Beau’a

3.

Wyżłobienia podłużne(onychrrexis)

4.

Szorstkość paznokci (trachyonychia)

5.

Wklęśnięcia płytki paznokcia (koilonychia)

6.

Rozszczepienie paznokci(onychoschisis)

7.

Łamliwośc paznokci (onychorrehexis)

8.

Pterygium

Ubytki, wgłębien

ia

•

Wgłębienie pojawia się głównie w przebiegu łuszczycy

Przyczyna:

•

Patologiczne tworzenie się płytki paznokciowej
spowodowane paronychoza (=parakeratoza)

•

Miejsce wgłębień -komórki luźno utkane, uraz→ odpadanie

•

Łysienie plackowate

Objawy: pojedyncze dołeczki

•

Naparstek-przy większej liczbie wgłębień

Leczenie:

•

terapia łuszczycy(ogólna,miejscowa-balneo PUVA)

•

ostrzykiwanie kortykosteroidami macierzy paznokcia

•

leczenie miejscowe (niezbyt skuteczne): retinoidy,ks,poch
vit.D3,cignolina

Wgłębienia w przebiegu

łuszczycy

Wgłębienia w przebiegu

łysienia plackowatego

Wgłębienia płytki paznokciowej w przebiegu

łuszczycy

Wgłębienia płytki paznokciowej w

przebiegu łuszczycy

Wcięcia, karby

Definicja: poprzeczne wyżłobienie płytki

paznokciowej przypominające nacięcia,
powstające w wyniku patologicznego
rozluźnienia blaszek płytki paznokciowej

•

Odmiany:

•

Drożdżyca paznokci

•

Bruzdy poprzeczne Beau’a

Drożdżyca paznokci

•

Zakażenie candida albicans

•

sprzyjają: mikrourazy, maceracja naskórka, zaburzenia
hormonalne, antybiotykoterapia, cukrzyca

Objawy: stan zapalny wału okołopaznokciowego

(żywoczerwony, obrzmiały, bolesny) → wadliwe
wzrastanie płytki.

•

Płytka paznokciowa: gruba, zabarwienie szarożółte,
matowa, wygląd pagórkowaty

Lokalizacja: wał paznokciowy jednego palca, rzadko kilku

•

Cześciej kobiety

Leczenie: leki przeciwgrzybicze p.o, miejscowe stosowane

na wał paznokciowy

Bruzdy poprzeczne Beau’a

Przyczyny:

•

Krótkotrwałe, toksyczne, uszkodzenie
macierzy

•

Powtarzające się uszkodzenia mechaniczne
lub bakteryjne

•

Łuszczyca, erytrodermia,wyprysk

•

Ostre choroby zakaźne

Objawy:

•

poprzeczne, rowkowate zagłębienia, wygięte
w stronę wolnego brzegu płytki

Leczenie:

•

usunięcie przyczyny

•

polerowanie płytki paznokciowej

•

lakiery -wypełniacze bruzd

•

akryl, żel, fiberglass

Wyżłobienia podłużne

Definicja:

linijne, podłużne wgłębienia (wrażenie pękniętego

paznokcia)

Przyczyny:

•

Genetyczne, rodzinne

•

Starszy wiek

•

Suchość paznokci

•

Urazy

•

Liszaj płaski, łuszczyca

•

Choroby ogólne: niedobór Fe i niektórych witamin, choroby
tarczycy, niedożywienie

Współistnieją z rozszczepieniem lub łamliwością paznokci

Szorstkość paznokci

Definicja: szorstkie paznokcie, pokryte drobnymi,

licznymi łukami

Przyczyna:

•

Proces chorobowy zajmujące macierz paznokcia:

AZS, łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate

•

idiopatyczna

Objawy:

szary, szorstki, jakby posypany popiołem

•

Uczucie papieru ściernego

•

Może towarzyszyć wklęśnięcie płytki paznokciowej

Lokalizacja: wszystkie paznokcie rąk i stóp
Leczenie:

sterydy pod okluzją, preparaty zawierające Fe,

wit.A, wielowitaminowe

Szorstkość paznokci

Wklęśnięcie płytki paznokciowej

Definicja: zagłębienie środkowej części płytki

paznokciowej

Przyczyny:
Zaburzenia synchronizacji wzrostu dwóch warstw płytki

paznokciowej

•

Niedokrwstość, nadczynność tarczycy

•

Toksyny bakteryjne, urazy mechaniczne, częsty
kontakt z wodą, chemikaliami

•

Łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate

Objawy: poprzeczne lub podłużne płytkie zagłębienia

•

brzegi paznokcia wywinięte ku górze

•

wygląd łyżeczkowaty

Lokalizacja: paznokcie rąk
Leczenie: likwiadcja przyczyny,

natłuszczanie płytki,
akryl,żel,fiberglass

Rozszczepienie paznokcia

Definicja: rozszczepienie końcowego

odcinka płytki paznokciowej

Przyczyna:

•

uraz paznokcia

•

suchość paznokcia

•

częste używanie lakierów, zmywaczy

•

łuszczyca, liszaj płaski,leczenie
retinoidami

Objawy:

•

rozwarstwienie na dwie, niekiedy
więcej poziomów

Leczenie: eliminacja przyczyny,

natłuszczanie, odżywki

Łamliwość paznokci

Przyczyny:

•

Długotrwałe moczenie rąk w wodzie +
detergenty

•

Niedobów wit.A,C,B6,anemia

•

Podeszły wiek

•

Łuszczyca, liszaj płaski, grzybica

Objaw:

•

pęknięcie wzdłuż bruzd podłużnych

Leczenie:

•

choroba podstawowa, preparaty
witaminowe, dieta z Fe i witaminami

•

odżywki, utwardzacze, kremy

•

fiberglass

Pterygium

Definicja: paznokcie z fałdem naskórkowym dzielącym paznokieć na dwie

części

Przyczyny:

•

uszkodzenie macierzy- zabiegi chirurgiczne,urazy

•

zaburzenia krążenia włośniczkowego

•

liszaj płaski

•

Idiopatyczna

Objawy:

połączenie obrąbka naskórkowego z fragmentem łożyska

zawierającego macierz

•

Stopniowe przesuwanie się fałdu naskórka w kierunku końca płytki

•

Zanik płytki paznokciowej w miejscu pterygium, rozwój tk.bliznowatej

Leczenie:

•

sterydy miejscowo

•

niemożnośc usunięcia za pomocą narzędzi kosmetycznych

Zmiany w połączeniu paznokcia z

podstawą

1.

Oddzielanie się płytki paznokciowej

2.

Złuszczanie płytki paznokciowej

Oddzielanie się płytki paznokciowej

Definicja: rozwłóknienie części łożyskowej płytki i

stopniowe oddzielenie się się jej cz.zewnętrznej od
łożyska

Przyczyny:

•

Dziedziczna

•

Nabyta: łuszczyca, liszaj płaski,kontaktowe zapalenie
skóry, ciągły kontakt z wodą, chemikaliami, urazy

•

Samoistna (gł.kobiety)

Objawy: oddzielanie od wolnego brzegu płytki lub od

strony bocznych wałów, stopniowe przesuwanie ku
macierzy

Oddzielony obszar: jasny

Leczenie: odcinanie oddzielonej płytki

•

Usunięcie przyczyny,

•

pielęgnacja : p/wsk lakiery podkładowe

Złuszczanie płytki paznokciowej

Definicja: całkowite oddzielenie i złuszczenie

płytek paznokciowych powstające w wyniku
zaburzeń troficznych macierzy

Przyczyny:

•

Ciężkie choroby zakaźne

•

Silne odmrożenia

•

Częste i silne urazy mechaniczne

•

Niekiedy towarzyszą:łysieniu
palckowatemu,liszajowi płaskiemu,łuszczycy

Objawy: okresowe oddzielanie i zanik płytek

•

Nawroty: całkowity zanik

Leczenie: - eliminacja przyczyny

- pędzlowanie nalewką jodową

Nabyte choroby paznokci

1.

Uraz

2.

Wzrastający paznokieć

3.

Zanokcica

Nabyte choroby paznokci

URAZ-ostry lub przewlekły

•

Krwiak - tępy uraz, krew pod paznokciem,
początkowo czerwony potem sinoczarny
(różnicować z czerniakiem)

•

Obgryzanie paznokci, żucie, wyrywanie
paznokci→ nieestetyczny wygląd, przenoszenie
chorób np. brodawek

•

Błyszczące paznokcie: regularne pocieranie skóry
paznokciami przez osoby ze świądem (AZS) lub
wynik zmian zawodowych (stały kontakt z
tkaninami)

Nabyte choroby paznokci

•

Urazy wywołane przez obuwie→ koślawy,
szponowatość paznokci, wrastanie paznokci
lub krwiak podpaznokciowy

•

Chemikalia: niszczenie oskórka, bocznego
wału paznokciowego lub bezpośrednie
niszczenie płytki paznokciowej

•

Leki: wpływają na zabarwienie oraz
ukształtowanie paznokci- retinoidy →
scieńczenie paznokci, suchość, ziarniniaki
ropne wzdłuż paznokci

Wrastający paznokieć

Definicja: wnikanie bocznych części płytki

paznokciowej w otaczające tkanki miękkie,
prowadzące do stanu zapalnego bocznego wał
paznokciowego

Przyczyny:

•

Czynniki zmieniające kierunek wzrostu paznokcia:
ciasne obuwie, urazy, nieprawidłowe obcinanie
paznokci

•

Czynniki genetyczne: wzrost szerzej niż łożysko płytki
paznokciowej → ucisk na wał paznokciowy

Wrastający paznokieć

Objawy:

•

Stan zapalny wału paznokciowego→ wtórne
nadkażenie bakteryjne → ropne zapalenie
bocznych fałdów skóry otaczających paznokieć
(zanokcica)

Lokalizacja: gł.paluch obydwu stóp, wrastanie

głównie po stronie przyśrodkowej

Wrastające paznokcie

Wrastający paznokieć – leczenie:

a) Umieszczanie pod paznokieć wałeczków z waty nasączonych

płynem odkażającym, maść antybiotykowa i p/zapalna

b) Zmiany o niewielkim nasileniu: spiłowanie brzegu wypukłej

płytki paznokciowej lub wycięcie niewielkiego okienka na
szczycie jej wypukłości

c) Rurka na brzegu paznokcia, utrwalenie konstrukcji masą do

rekonstrukcji paznokcia

d) Klamry: naklejane, metalowe jedno-trzyczęściowe

e) Zabiegi chirurgiczne

f) Chirurgia laserowa

g) Pielęgnacja: prawidłowe obcinanie paznokci

Nie zaokrąglać kątów paznokcia!!!

Zanokcica

Definicja: zaczerwienie, obrzęk i bolesność wałów paznokciowych na tle

zakażenia bakteryjnego i/lub drożdżakowego

•

Przebieg: ostry lub przewlekły

Przyczyny:

•

S.aureus

•

Candida albicans

•

sprzyjają: manipulacje w okolicy paznokci, moczenie rąk (dłogotrwałe),
wrastanie paznokci

Objawy: zapalenie wału paznokciowego, możliwoścć wytworzenia ropnia

wokół wału

Lokalizacja: gł .wał paznokciowy 1 palca

Leczenie: miejscowo oraz ogólnie ATB, leki p/grzybicze,

•

preparaty odkażające

•

niekiedy nacięcie ropnia,unieruchomienie palca

•

unikanie urazów

Powikłania zabiegów kosmetycznych

•

Uszkodzenia mechaniczne

•

Infekcje (kąpiele stóp, niewłaściwa dezynfekcja i
sterylizacja narzędzi)

•

Podrażnienie (zmywacze, preparaty do usuwania
skórek)

•

Alergia na kosmetyki i ozdoby użyte do zabiegu
(składniki lakierów do paznokci, nikiel w ozdobach do
paznokci)→ kontaktowe zapalenie skóry (zapalenie
wału paznokciowego)

•

Zażółcenie płytki paznokciowej (lakiery bez użycia
podkładu)

Działania niepożądane spowodowane

sztucznymi paznokciami

klej do paznokci (cyjanoakrylany )→ Bielactwo paznokci

pospolite, oddzielanie się płytki paznokciowej, alergia
kontaktowa

Przewlekłe noszenie paznokci → cienkie, matowe, kruche

Zalecane zdejmowanie co 3 miesiące!

Zdejmowanie paznokci → osłabienie płytki, zranienia łożyska

Infekcje (trudność w utrzymania higieny długich paznokci)

Paznokcie +UVB kontaktowe zapalenie

skóry

Paznokcie z żywic akrylowych