Choroba Aujeszkyego

(Aujeszky’s Disease, pseudorabies)

• Morbus Aujeszky
• Wścieklizna rzekoma
• Zraza świądowa
• Zakaźne porażenie opuszkowe
• Pomór świądowy
• mad itch

ETIOLOGIA

• Herpesvirus suis typ 1 (SHV-1)

• Wirus DNA z osłonką
• Należy do alfa-herpesvirusów
• Może powodować

zakażenia latentne

• Odporny na czynniki środowiskowe ( w sprzyjających warunkach przeżywa do kilku miesięcy,

w 25

o

C do 40 dni

)

• Wrażliwy na wysychanie i światło ultrafioletowe

EPIDEMIOLOGIA

– Większość krajów świata (oprócz Australii)
– Największy problem u świń ( rezerwuar)
– Przejściowy* rezerwuar: jenoty, pantery, szczury
– Wrażliwe różne gatunki

* Okresowe rozprzestrzenianie zakażenia na terenie objętym enzootią

Źródła zakażenia:

–

Świnie chore

(przeważnie subklinicznie)

– Skażone produkty wieprzowe

Drogi zakażenia:

–

Per os

(zjedzenie skażonego, surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego)

– Pokąsanie chorych świń

– Możliwe zakażenie parenteralne (?)

PATOGENEZA

– Wirus wnika

do zakończeń nerwowych

( w miejscu wniknięcia)

– Przemieszcza się

wzdłuż aksoplazmy włókien nerwowych

(droga odśrodkowa) do

mózgu

– Wirus powoduje uszkodzenie mózgu (stany zapalne) i zaburzenia funkcjonowania

komórek nerwowych

– U kotów po zakażeniu per os, wirus namnaża się w migdałkach, następnie przez

błonę śluzową gardła dostaje się do gałązek czuciowych nerwu IX i X. Następnie
wędruje do pasma samotnego oraz pola najdłuższego rdzenia przedłużonego.

– Wirus nie przemieszcza się wzdłuż nerwu V.

OBJAWY KLINICZNE

– Nie zależnie od drogi

inkubacja 3-6 dni

– Zwykle

przebieg nadostry

(

śmierć do 48h

)

– Psy bardziej wrażliwe od kotów.

Pierwsze objawy:

– Niepokój (wokalizacja)
– Zmiana zachowania
– Ślinotok
– Apatia (niektóre psy agresywne lub nerwowe)
– Senność
– Czasem: duszność (obrzęk płuc), biegunka, wymioty
– Temperatura w normie lub podwyższona

Patognomiczny objaw:

–

SILNY ŚWIĄD OKOLICY GŁOWY,

rzadziej kark, grzbiet

– Powoduje to gwałtowne drapanie i ocieranie głowy (pysk, uszy) => samouszkodzenia

skóry

– Jednostronny obrzęk głowy i szyi.

Objawy cd:

– Z czasem drapanie może przejść w uogólnione drgawki
– Pozostałe objawy nerwowe dotyczą zaburzeń funkcjonowanie jednego lub kilku

nerwów czaszkowych (zmiany zlokalizowane w dolnej części pnia mózgu)

– Zmiany te są zwykle jednostronne:

• Nierównomierne rozszerzenie źrenic(Fe), nadmierne rozszerzenie lub brak

odruch źrenicznego

• Szczękościsk
• Porażenia, niedowłady mięśni twarzowych
• Przekrzywienie głowy
• Trudność w połykaniu
• Zmiana głosu (Fe chrapliwy)

Objawy rzadziej obserwowane:

– Zaburzenia behawioralne
– Agresywność
– Przeczulica skóry
– Opuszczenie głowy
– Uogólnione drgawki
– Porażenia i niedowłady kończyn (krótko przed śmiercią)
– U Fe ostre objawy z układu pokarmowego (przed śmiercią),
– U Ca dominujące objawy z przewodu pokarmowego
– Zapalenie mięśnia sercowego => arytmia (nieregularne tętno i tętno wypadające)
– U Fe przebieg nietypowy => padają bez widocznych objawów

Jest kilka doniesień o przypadkach, gdzie nie było objawu patognomicznego

w przebiegu choroby Aujeszkyego.

ZMIANY AP

– Uszkodzenie skóry (następstwo świądu)
– Może występować: obrzęk płuc; ogniskowe zmiany zapalne w mięśniu sercowym

HISTOPATOLOGIA

– Zmiany w CUN w pniu mózgu dotyczą głównie jąder nerwów czaszkowych

• Okołonaczyniowe nacieki komórek jednojądrzastych
• Proliferacja astrocytów i komórek mikrogleju
• Mikroropnie
• Rozpad jąder neuronów
• Charakterystyczne słabo kwasochłonne ciałka wtrętowe w neuronach i

aksonach

ROZPOZNANIE

–

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

( zwiększona ilość białka i pleocytoza

jednojądrzastych komórek)=> wskazuje na wirusowe zapalenie mózgu

–

Immunoforeza bezpośrednia

(migdałki, mózg)

– Immunohistochemia
– RT-PCR

– Próba biologiczna: króliki ewentualnie myszy
–

Izolacja wirusa

( śledziona, płuca, mózg, migdałki) na hodowli nerki świni (efekt

cytopatyczny (syncytia) po 12-24h)

– U psów brak przeciwciał neutralizujących

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA

– Wścieklizna (przebiega bez nadmiernego świądu)
– Nerwowa postać nosówki
– Toksoplazmoza
– Ciężkie choroby skóry
– Świerzb
– Uczulenia

LECZENIE

– Brak skutecznego, choroba prowadzi do śmierci
– silna sedacja, anestezja - złagodzenie świądu i drgawek

ZAPOBIEGANIE

– Profilaktyka występowanie choroby Aujeszkyego u świń.
– Na terenach endemicznych nie dopuszczać do kontaktu psów i kotów ze świniami.

Unikać karmienia surową wieprzowiną.

– Szczepionki świń nie są przebadane, ani stosowane u psów i kotów.