Stygmatyzacja na

Stygmatyzacja na

przykładzie chorób

przykładzie chorób

psychicznych

psychicznych

Definicja

Definicja



Stygmatyzacja, etykietowanie,

naznaczanie jest to proces
nadawania określeń w kategoriach
zachowania jednostkom, grupom
społecznym czy kategoriom
społecznym w wyniku czego
przyjmują one nadane im cechy i
zaczynają działać zgodnie z
przypisanymi im etykietami.

O stygmatyzacji możemy mówić

O stygmatyzacji możemy mówić

wtedy, gdy współistnieją następujące

wtedy, gdy współistnieją następujące

powiązane ze sobą elementy(wg. Linka i

powiązane ze sobą elementy(wg. Linka i

Phelana)

Phelana)



etykietowanie (identyfikacja i nazwanie
niektórych istotnych społecznie różnic)



stereotypizacja (powiązanie różnic
społecznych ze stereotypami)



oddzielenie „nas” od „nich” na podstawie
utworzonych stereotypów (czyli zwiększenie
dystansu społecznego)



utrata statusu społecznego i dyskryminacja
(których doświadcza osoba napiętnowana)

Zakres chorób którym

Zakres chorób którym

towarzyszy stygmatyzacja

towarzyszy stygmatyzacja



Choroby somatyczne (np. AIDS)



Choroby weneryczne



Trąd



Gruźlica



Związane z niepełną sprawnością
(niewidomi, niesłyszący,
niepełnosprawne ruchowo)



Zaburzenia psychiczne
(schizofrenia, upośledzenia,
uzależnienia, ADHD)

Czynniki wpływające na

Czynniki wpływające na

sposób postrzegania chorych

sposób postrzegania chorych

psychicznie

psychicznie



Zawód



Częstość kontaktu



Wiedza na temat
choroby



Własne
doświadczenia w
tym zakresie



Poziom
wykształcenia



Uwarunkowania
kulturowe



Płeć



Wiek
respondentów



Wyznawany
system wartości

Akceptacja osób chorych na

Akceptacja osób chorych na

schizofrenię poprzez

schizofrenię poprzez

wykonywany zawód

wykonywany zawód



Pielęgniarki środowiskowe



Pielęgniarki psychiatryczne



Osoby niezwiązane zawodowo z

opieką (pracownicy opieki
społecznej, kuratorzy sądowi)

Częstość kontaktu

Częstość kontaktu



Krewni chorujących na schizofrenię

oraz pracownicy

lecznictwa psychiatrycznego

wykazują znacznie bardziej

pozytywne postawy wobec osób

chorych na schizofrenię niż

respondenci z populacji ogólnej, co

wiąże się z różnicą osobistych

doświadczeń i częstości kontaktu z

chorobą oraz ludźmi na nią

chorującymi.

Poziom wykształcenia

Poziom wykształcenia



Im wyższy poziom wykształcenia,

tym mniejsza skłonność do
odczuwania lęku przed osobami
chorymi



Osoby o niższym wykształceniu

postrzegają chorych na
schizofrenię jako
„nieprzewidywalnych”

Czynniki kulturowe

Czynniki kulturowe



Niemcy 



Słowacy 



Rosjanie 



Taki wynik nie był zgodny z

hipotezami, jakie założyli autorzy
na wstępie pracy

Wyznawany system

Wyznawany system

wartości

wartości



Respondenci przywiązani do

bardziej tradycyjnych wartości



Osoby wyznające wartości

liberalne

Płeć

Płeć



Statystycznie kobiety wykazują

mniejszą tendencję do
stygmatyzacji osób chorych
psychicznie

Wiek

Wiek



Im starsze osoby poddane

badaniu, tym większe
uprzedzenie wobec osób chorych
psychicznie oraz większa
tendencja do stygmatyzacji
choroby psychicznej

Czynnikiem, który najłatwiej ulega

Czynnikiem, który najłatwiej ulega

modyfikacji spośród

modyfikacji spośród

przedstawionych

przedstawionych

w pracy jest

w pracy jest

wiedza dotycząca

wiedza dotycząca

stygmatyzujących chorób.

stygmatyzujących chorób.

Większość

Większość

kampanii zmiany postaw wobec

kampanii zmiany postaw wobec

chorych psychicznie opiera

chorych psychicznie opiera

się na zwiększaniu świadomości

się na zwiększaniu świadomości

społeczeństwa na temat chorób

społeczeństwa na temat chorób

psychicznych.

psychicznych.

Pozytywna rola procesu

Pozytywna rola procesu

stygmatyzacji

stygmatyzacji



Pozytywnym skutkiem procesu

stygmatyzacji, wykorzystywanym
w terapii jest m.in. wychodzenie z
uzależnień, gdzie pierwszym
krokiem jest autonaznaczenie