Rola prywatyzacji

w rolnictwie

na przykładzie

polskich cukrowni

1. Prywatyzacja

Celem procesu prywatyzacji jest ograniczanie bezpośredniego udziału państwa w gospodarce, a jednocześnie poszerzanie w gospodarce obszaru prywatnej własności oraz działalności na rachunek i ryzyko podmiotów biorących udział w grze rynkowej.

Proces ten dokonuje się poprzez przeniesienie własności (sprzedaż) względnie praw dysponowania mieniem (najczęściej poprzez wydzierżawienie) na rzecz osób fizycznych i prawnych działających na własny rachunek i ryzyko. W stosunku do składników mienia rolnego służącego celom gospodarczym wykorzystywane są formy preferencyjne, głównie jest to forma sprzedaży ratalnej, choć w wypadku gruntów zakres tych preferencji jest ograniczany (do 100, 300 lub 500 ha przeliczeniowych).

2. Główne kierunki i formy prywatyzacji

Prywatyzacji może zostać poddane, każde przedsiębiorstwo, bez względu na jego wielkość, rentowność czy pozycję konkurencyjną na rynku. Nie do każdego przedsiębiorstwa może być zastosowana dowolna metoda prywatyzacji.

Są trzy metody prywatyzowania przedsiębiorstw państwowych:

• zrezygnowanie przez państwo z własności,

• powierzenie,

• zastąpienie.

Pierwsze dwie metody to procesy, w których państwo aktywnie uczestniczy, w tej ostatniej państwo raczej jest pasywne.

Metody i formy prywatyzowania przedsiębiorstw państwowych.

3. Przyczyny i cele prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw

Badania i publikacje wskazują, że wśród wielu przyczyn podejmowania prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych dominują przyczyny ekonomiczne. Ogólną, a zarazem główną podstawą podejmowania prywatyzacji jest niska efektywność lub rentowość znacznej części przedsiębiorstw państwowych.

Z punktu widzenia ekonomii podstawowym celem prywatyzacji jest zwiększenie efektywności całej gospodarki, co w rezultacie powinno przyczynić się do zwiększania dochodu narodowego.

Cele prywatyzacji można rozpatrywać z dwóch pozycji tzn.: przedsiębiorcy i państwa.

Z pozycji państwa prywatyzacji przyświecają takie cele jak:

1. zmniejszenie roli państwa w gospodarce,

2. stworzenie efektywnego i elastycznego sektora prywatnego,

3. zmniejszenie wydatków rządowych,

4. zwiększenie dochodów rządu (ze sprzedaży przedsiębiorstw i z płaconych następnie podatków),

5. wzrost efektywności przedsiębiorstw, podniesienie jakości dóbr i usług,

6. przyciąganie nowych inwestycji, wspieranie nowych przedsięwzięć.

Z punktu widzenia przedsiębiorstwa można wyodrębnić następujące cele prywatyzacji. Są to:

1. przyciąganie nowych inwestycji,

2. restrukturyzacja przedsiębiorstwa,

3. wprowadzanie nowych metod zarządzania,

4. wprowadzanie nowej techniki i nowych produktów,

5. podniesienie efektywności, jakości, racjonalności przedsiębiorstwa,

6. wejście na nowe rynki.

4. Koncepcje prywatyzacji w Polsce

Dyskusja nad prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych toczyła się w Polsce w dwóch fazach. Pierwsza dotycząca fundamentalnych przemian, zakończona została uchwaleniem 13 lipca 1990r ustaw o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i utworzeniu Ministerstwa Przekształceń Własnościowych. Druga faza dyskusji, dotyczy przede wszystkim powszechnej prywatyzacji nieekwiwalentnej, ale również komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, prywatyzacji sektorowej, przyspieszonych form „małej prywatyzacji”, reprywatyzacji, a także spraw bardziej szczegółowych związanych z przekształceniami spółdzielni czy Państwowych Gospodarstw Rolnych. Ustawa o prywatyzacji powstała w wyniku kompromisu między dwoma różnymi podejściami opartymi na: ekwiwalentnym, zgodnym z zasadami rynkowymi nabywaniu udziałów na własność oraz ich nieekwiwalentnej dystrybucji, co dopiero otwiera drogę do pełnego działania mechanizmu rynkowego.

Koncepcja pierwsza, związana głównie z ówczesnym Biurem Pełnomocnika Rządu ds. Prywatyzacji, akcentowała jeden kierunek procesów prywatyzacji - ekwiwalentną sprzedaż praw własności na rzecz konkretnych podmiotów, szybko tworzącą rynek kapitałowy, którego istnienie wspierałoby prywatyzację. Istotą drugiej koncepcji, była przede wszystkim nieekwiwalentna dystrybucja praw własności w rozmaity sposób, tak jednak by możliwie szybko przypisać własność różnym podmiotom. Chodziło tu więc o przyspieszenie procesu oraz znalezienie w społeczeństwie licznych zwolenników dla prywatyzacji, odkrywających w niej swoje interesy, a także dostosowanie jej do specyfiki poszczególnych obszarów gospodarowania.

Ustawa

z dnia 26 sierpnia 1994r.

o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym

(Dz. U. z dnia 16 września 1994r.)

Art. 1. Ustawa określa zasady regulacji rynku cukru oraz przekształceń własnościowych w przemyśle cukrowniczym.

Art. 1a. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

3. uprawnieni pracownicy:

1. osoby fizyczne będące w dniu wykreślenia z rejestru przedsiębiorstwa państwowego przekształconego w spółkę pracownikami tego przedsiębiorstwa państwowego, a także osoby, które w dniu wykreślania przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych były stroną umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem państwowym, zawartej na podstawie przepisów rozdziału 8a ustawy z dnia 25 września 1981r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 1991r. Nr 18 oraz z 1996r. Nr 90),

2. osoby, które przepracowały w przekształcanym przedsiębiorstwie co najmniej dziesięć lat, a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło wskutek przejścia na emeryturę lub rentę albo z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990r. Nr 4, z 1994r. Nr 1 oraz z 1996r. Nr 24),

4. plantatorzy buraka cukrowego - rolników, ich następców prawnych oraz przedsiębiorców, którzy w okresie pięciu lat przed wykreśleniem przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych dostarczyli do tego przedsiębiorstwa, z prowadzonych gospodarstw rolnych, co najmniej 50 ton korzeni buraka cukrowego,

5. producent cukru - przedsiębiorcę będącego właścicielem środków produkcji niezbędnych do wytworzenia cukru z buraków cukrowych pochodzących z kontraktacji prowadzonej przez tego przedsiębiorcę.

Art. 6. 1. Minister Przekształceń Własnościowych zawiąże, w imieniu Skarbu Państwa, cztery jednoosobowe spółki akcyjne Skarbu Państwa, zwanej dalej „Spółkami Cukrowymi”.

2. Uprawnienia Skarbu Państwa jako założyciela i akcjonariusza Spółek Cukrowych wykonuje Minister Przekształceń Własnościowych, z tym że ustalenie statutów tych spółek następuje w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

3. Członków rad nadzorczych Spółek Cukrowych powołuje i odwołuje Minister Przekształceń Własnościowych, z tym że po 1/5 składu rady nadzorczej Spółki Cukrowej wybierają członkowie rad nadzorczych jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, których akcje zostały wniesione do tej Spółki Cukrowej, wybrani przez pracowników i plantatorów buraka cukrowego.

4. W jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa, których akcje zostały wniesione do Spółek Cukrowych, pracownicy spółki i plantatorzy buraka cukrowego związani z tymi spółkami umowami kontraktacyjnymi wybierają po 1/5 składu rady nadzorczej.

5. Z zastrzeżeniem ust. 6 rady nadzorcze, o których mowa w ust. 3 i 4, liczą 5 osób.

6. Do czasu powołania przez pracowników i plantatorów do rad nadzorczych członków, o których mowa w ust. 3 i 4, rady nadzorcze funkcjonują w składzie powołanym przez walne zgromadzenia.

7. Po zdobyciu przez Skarb Państwa ponad połowy akcji spółki postanowienia statutu w zakresie powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej mogą być zmienione, z tym że pracownicy i plantatorzy zachowują prawo wyboru.

Art. 7. 1. Kapitał akcyjny Spółek Cukrowych Skarbu Państwa pokryje wkładami niepieniężnymi w postaci 51% akcji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych.

1a. Kapitał akcyjny Spółek Cukrowych może być pokryty wkładem pieniężnym.

1b. Wartość wkładów niepieniężnych Skarbu Państwa do Spółek Cukrowych, w czasie gdy Skarb Państwa jest ich jedynym akcjonariuszem, jest równa sumie wartości wnoszonych akcji.

1c. Wartość wnoszonej akcji ustala się jako iloraz wartości księgowej netto jednoosobowej spółki Skarbu Państwa i liczby akcji określonej w statucie w chwili wniesienia tych akcji do Spółki Cukrowej.

1d. Wartość księgową netto jednoosobowej spółki Skarbu Państwa ustala się na podstawie ostatniego udziału zbadanego przez biegłego rewidenta i zatwierdzonego przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, z uwzględnieniem skutków ostatniej aktualizacji wyceny środków trwałych.

1e. Do wkładów wnoszonych przez Skarb Państwa do Spółek Cukrowych, w których Skarb Państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem, nie stosuje się przepisów art. 312, 313 i 315 Kodeksu handlowego.

1f. Wartość akcji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa wnoszonych do Spółek Cukrowych stanowi podstawę obliczenia wartości akcji nabywanych nieodpłatnie przez osoby uprawnione.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, jednoosobowe spółki Skarbu Państwa oraz przedsiębiorstwa państwowe podlegające przekształceniu w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, których akcje zostaną wniesione do Spółek Cukrowych.

Art. 8. 1. Uprawnionym pracownikom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia 15% należących do Skarbu Państwa akcji spółki.

2. Uprawnieni pracownicy nabywają akcje proporcjonalnie do liczby lat przepracowanych w przedsiębiorstwie państwowym i spółce powstałej w wyniku przekształcenia.

3. Plantatorom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia 15% należących do Skarbu Państwa akcji spółki.

4. Uprawnienie do nabycia akcji, o których mowa w ust. 1 i 3, powstaje z dniem wniesienia do Spółek Cukrowych akcji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych.

5. Plantatorzy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, o ile w ciągu 6 miesięcy od otrzymania pisemnego powiadomienia o nabyciu uprawnień złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. Nie złożenie oświadczenia w terminie powoduje utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

6. Każdemu uprawnionemu plantatorowi przysługuje prawo nabycia akcji w równej liczbie.

7. Akcje nabyte nieodpłatnie przez pracowników i plantatorów, o których mowa w ust. 1 i 3, nie mogą być zbyte przed upływem trzech lat od dnia ich nabycia.

8. Minister Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb nabywania akcji przez uprawnionych pracowników.

9. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb nabywania akcji przez uprawnionych plantatorów oraz sposób wyłaniania przedstawiciela plantatorów do podejmowania czynności, o których mowa w ustawie.

Art. 11. Do Spółek Cukrowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, których akcje zostaną wniesione do tych Spółek, stosuje się przepisy Kodeksu handlowego, z wyłączeniem art. 312, 313 i 315 Kodeksu handlowego, oraz przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem przepisów działu IV rozdziału 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w zakresie nieodpłatnego udostępniania akcji uprawnionym pracownikom i plantatorom.

Ustawa

z dnia 8 września 1999r.

o regulacji rynku cukru i restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego

Rozdział V

„Polski Cukier S.A.”

Art. 18.

1. Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Skarbu, Ministra Rolnictwa i Wojewodów odpowiednio, podejmie działania niezbędne dla rozwiązania i likwidacji spółek cukrowych, utworzy Spółkę Akcyjną „Polski Cukier S.A.”, do której na pokrycie podwyższenia kapitału akcyjnego wniesie wszystkie akcje i udziały Skarbu Państwa posiadane w spółkach przemysłu cukrowniczego i spółkach cukrowych, o których mowa wyżej, a także majątek innych jednostek przemysłu cukrowniczego oraz zaoferuje nabycie akcji, udziałów lub przedsiębiorstw jednostek przemysłu cukrowniczego od prywatnych właścicieli, w tym plantatorów i pracowników bądź za te akcje, udziały przedsiębiorstwa zaoferuje objęcie akcji w Spółce „Polski Cukier S.A.” według wyceny zastosowanej dla akcji lub udziałów Skarbu Państwa w tych spółkach.

2. Uprawnieni do nieodpłatnego nabycia akcji pracownicy cukrowni oraz plantatorzy buraka cukrowego mogą przekazać, w drodze umowy, przysługujące im uprawnienia utworzonemu z ich udziałem plantatorsko-pracowniczemu funduszowi inwestycyjnemu lab plantatorsko-pracowniczej innej spółce prawa handlowego, utworzonej z ich udziałem. W takim przypadku, fundusz inwestycyjny lub inna spółka wykonuje uprawnienia do nieodpłatnego nabycia akcji w liczbie, jaka przysługuje uprawnionym. Na walnym zgromadzeniu Spółki „Polski Cukier S.A.” akcje będące w posiadaniu wyżej wymienionych funduszy i spółek będą uprzywilejowane pod względem głosów w stosunku 5:1. Pierwszeństwo w nabyciu akcji funduszy lub spółek mają pracownicy i plantatorzy buraka cukrowego Spółki „Polski Cukier S.A.”.

3. Skarb Państwa zaoferuje w procesie prywatyzacji swoje akcje Spółki „Polski Cukier S.A.” w drodze ograniczonego przetargu dla plantatorów i pracowników Spółki „Polski Cukier S.A.” oraz dla funduszy i spółek utworzonych w trybie ust. 2 w całości, a pozostałe nie nabyte w powyższym trybie, osobno innym inwestorom na zasadach przewidzianych w odrębnej ustawie.

4. Skarb Państwa utworzy w Spółce „Polski Cukier S.A.” w drodze emisji odrębnej serii 15% akcji nieodpłatnych przeznaczonej dla plantatorów, akcje uprzywilejowane prawem do sprzedaży buraka cukrowego w drodze kontraktacji z pierwszeństwem przed innymi dostawcami w ilości łącznej przeliczonej na odpowiednik w buraku standardowym 80% średniego skupu buraka z ostatnich 3 lat.

5. Statut Spółki Polski Cukier S.A. będzie przed ustaleniem zaopiniowanym przez Związki Zawodowe Rolników i uzgodniony z ministrem właściwym do spraw rolnictwa.

Art. 19.

1. Z dniem oznaczonym w art. 24 rozwiązuje się i stawia w stan likwidacji poniżej wymienione spółki przemysłu cukrowniczego: jednoosobowe spółki Skarbu Państwa; spółki, w których Skarb Państwa ma udziały lub akcje wyłącznie z udziałem pracowników i plantatorów oraz z łącznym udziałem spółek cukrowych, o których mowa w art. 18 ust. 1 bądź tylko z udziałem tych spółek oraz spółki z udziałem innych osób, które wyrażą zgodę na spłatę lub objęcie akcji w Spółce „Cukier Polski S.A.” w terminie i na zasadach, o których mowa w ust. 3.

2. Pracownicy i plantatorzy, którzy otrzymali udziały bądź akcje na podstawie przepisów właściwych ustaw nieodpłatnie bądź nabyli do nich prawa oraz osoby, które wyraziły zgodę na spłatę lub objęcie akcji lub udziałów mają prawo objęcia akcji w Spółce „Polski Cukier S.A.” według wartości ustalonej na podstawie bilansów likwidacyjnych analogicznie do wyceny zastosowanej dla akcji lub udziałów Skarbu Państwa bądź otrzymania spłaty w wysokości tej wyceny.

3. Skarb Państwa zapewni złożenie odpowiednich wniosków, zwołanie zgromadzeń wspólników lub walnych zgromadzeń akcjonariuszy i głosowanie za rozwiązaniem spółek przemysłu cukrowniczego, które nie zostaną rozwiązane w trybie, o którym mowa wyżej.

5. Prywatyzacja cukrowni - zagrożenie czy szansa dla plantatorów buraków, pracowników cukrowni oraz przemysłu cukrowniczego

Zmiany gospodarcze zachodzące w Polsce oraz potrzeba pilnego dostosowania się do obowiązujących standardów w krajach UE są m.in. przyczyną dla której przemysł cukrowniczy musi zostać zrestrukturyzowany. Celem restrukturyzacji jest przekształcenie obecnego przemysłu cukrowniczego w nowoczesną i dobrze zorganizowaną gałąź przemysłu spożywczego, w której cukier będzie jednym z wielu finalnych produktów.

W najbliższych latach musi nastąpić koncentracja produkcji cukru w mniejszej ilości fabryk.

Równolegle do procesu zmniejszania ilości fabryk należy zorganizować alternatywną produkcję w tych cukrowniach, które nie będą produkowały cukru. Inwestorzy strategiczni w zawieranych umowach prywatyzacyjnych gwarantują środki na restrukturyzację poszczególnych grup cukrowni.

Cukrownie w Polsce zostały w miarę możliwości tak połączone w grupy, by produkcja cukru całej grupy sięgała w kwocie A i B ponad 70 tys. ton cukru. Restrukturyzacja cukrowni umożliwi w przyszłości w każdym regionie pracę co najmniej 1 cukrowni o dużym przerobie buraków i znacznej produkcji cukru. Niezależnie od tego, która cukrownia zakończy produkcję cukru, plantatorzy z tej cukrowni zachowują gwarancję uprawy buraków do innej cukrowni regionu.

Limity produkcji cukru, a tym samym buraków cukrowych są „przypisane” do regionów.

Trzeba podkreślić, że inwestorzy strategiczni nie mogą przyznanego im przez polski Rząd limitu przenosić do swoich krajów, gdyż produkowany cukier musi pochodzić z buraków uprawianych w Polsce.

Prywatyzacja regionalna a pracownicy.

W prywatyzacji regionalnej pracownicy cukrowni mają gwarancję zatrudnienia (przeważnie na 3 lata) lub w przypadku zwolnień otrzymają godziwe odprawy. W zawartych „pakietach socjalnych” inwestorzy zobowiązują się do finansowania m.in. przekwalifikowania się pracowników i przygotowania ich do innych zawodów.

Pracownicy i plantatorzy mają zagwarantowany również wpływ na zarządzanie spółką poprzez swoich przedstawicieli w Radzie Nadzorczej.

Zagrożenia dla przemysłu cukrowniczego w przypadku przedłużania się procesu prywatyzacji .

Brak środków finansowych na bieżącą działalność oraz ogromne zadłużenie cukrowni powodują, że praktycznie cały cukier w cukrowniach jest „przewłaszczony” na rzecz banków. Cukrownie mają również niespłacone kredyty, których zabezpieczeniem jest majątek trwały cukrowni. Obecnie wierzyciele „wyczekują” prywatyzacji regionalnej i realnego dopływu środków m.in. na spłatę zadłużeń.

Dalsze odkładanie decyzji prywatyzacyjnych może doprowadzić do rozregulowania rynku cukru i obniżenia wpływów do cukrowni. W takiej sytuacji Zarządy zmuszone będą ogłaszać upadłość Cukrowni i Skarb Państwa straci kontrolę nad prywatyzacją, gdyż w procesie upadłości majątek cukrowni będzie sprzedawać syndyk. Wyprzedaż taka będzie przypadkowa i praktycznie niemożliwym będzie przeprowadzenie restrukturyzacji. Pracownicy utracą pracę, plantatorzy możliwość uprawy buraków, a Skarb Państwa majątek. Taki scenariusz może wywołać nieprzewidywalne dziś niepokoje społeczne wśród pracowników i plantatorów.

Ustawa

z dnia 19 lutego 2001r.

o regulacji rynku cukru

Rozdział VII

Przepisy przejściowe i przepis końcowy

Art. 17.

1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa przeprowadzi połączenie Spółek Cukrowych utworzonych na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 16, których akcje nie zostały zbyte w procesie prywatyzacyjnym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy i utworzy z nich, na podstawie art. 492 § 1 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych, Krajową Spółkę Cukrową.

2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa po utworzeniu Krajowej Spółki Cukrowej wniesie na podwyższenie kapitału akcyjnego spółki akcje Spółek Cukrowych oraz cukrowni będące w posiadaniu Skarbu Państwa. W tym zakresie nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 118 z 1997r. oraz z 2000r. Nr 15).

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, program o prywatyzacji Krajowej Spółki Cukrowej oraz tryb zbywania akcji w taki sposób, aby pierwsza oferta zbycia wszystkich akcji Krajowej Spółki Cukrowej skierowana była, w trybie publicznego przetargu ograniczonego, wyłącznie do plantatorów buraków cukrowych, pracowników przemysłu cukrowniczego lub spółdzielni utworzonych wyłącznie przez pracowników przemysłu cukrowniczego lub plantatorów buraków cukrowych.

4. Plantatorzy buraków cukrowych i pracownicy przemysłu cukrowniczego w miejsce uprawnień do nieodpłatnego nabycia akcji uzyskanych na podstawie art. 8 ustawy, o której mowa w art. 16, nabywają odpowiednio do nieodpłatnego nabycia akcji Krajowej Spółki Cukrowej w trybie określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 3.

5. Akcje nabyte przez pracowników przemysłu cukrowniczego albo plantatorów buraków cukrowych w trybie określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 lub nabyte przez Krajową Spółkę Cukrową mogą być zbyte wyłącznie odpowiednio innym pracownikom przemysłu cukrowniczego albo plantatorom buraków cukrowych.

6. Gorzka prywatyzacja polskich cukrowni

Z 78 cukrowni działających do 1989 roku, większość została sprywatyzowana. Kupili Sudzucker, Norducker, Britis Pfeiffer & Langen. Od początku lat 90-tych dwie cukrownie padły. Cukrownie nie sprywatyzowane połączono w cztery spółki - Lubelsko - Małopolska S.A., Mazowiecko - Kujawska S.A., Poznańsko - Pomorska S.A. oraz Śląska S.A. Ta ostatnia miała być sprzedana w całości i tak też się teoretycznie stało 15 listopada 1999r., kiedy minister Skarbu Państwa zawarł umowę sprzedaży tej spółki francuskiej firmie Saint Louis Sucre International. Wartość tej transakcji wyniosła 250,5 mln zł. Zawarta umowa przewiduje sprzedaż inwestorowi wszystkich akcji spółki z wyłączeniem rezerwy reprywatyzacyjnej i tzw. złotej akcji, która służyć będzie nadzorowaniu procesu restrukturyzacji cukrowni.

Umowa prywatyzacyjna przewiduje ochronę interesów pracowników, którzy otrzymają podwyżkę wynagrodzeń w wysokości do 20% oraz gwarancję zatrudnienia przez okres 40 miesięcy. Zapewniona została również ochrona interesów plantatorów poprzez przyznanie im między innymi uprawnienia kontraktacji buraków z cukrowniami należącymi do Śląskiej Spółki Cukrowej S.A. Ponadto umowa zabezpiecza minimalne warunki jak również zawiera zapisy umożliwiające utrzymanie przynajmniej 15% udziału w kapitale akcyjnym Cukrowni. Inwestor został zobowiązany do zakupu buraków cukrowych wyłącznie od własnych plantatorów.

Jednak, po ośmiu miesiącach oczekiwań, francuski wniosek zakupu 16 spółek Śląskiej Spółki Cukrowej został oddalony ze względu na błędy formalne. Koncern Saint Louis Sucre odwołał się od tej decyzji, gdyż - jak twierdzi - wcale nie kupował poszczególnych cukrowni, a pakiet całej spółki. Sytuacja staje się coraz bardziej napięta. Jeśli umowa kupna nie zostanie sfinalizowana w ciągu pół roku, transakcja zostanie anulowana.

Prywatyzacja polskich cukrowni, w zależności od koniunktury posuwała się ze zmiennym tempem. Sprawę dodatkowo komplikował fakt, że grupa posłów AWS wystąpiła w zeszłym roku z propozycją utworzenia spółki Polski Cukier należącej do plantatorów buraków cukrowych, pracowników cukrowni i samorządów lokalnych. Nie ukrywali, że liczyli na włączenie Śląskiej Spółki Cukrowej do koncernu Polski Cukier. Fakt sprzedaży jej Francji określili mianem „zdrady narodowej”. Zwolennicy Polskiego Cukru chcą, aby do koncernu włączyć dotąd niesprywatyzowane cukrownie oraz Śląską Spółkę Cukrową. Utworzony w ten sposób koncern dysponowałby potencjałem produkcyjnym w wysokości niemal 48% z wytwarzanych 1,7 mln ton cukru. Nie wiadomo jednak, czy ostatnia zmiana na stanowisku Ministra Skarbu Państwa przyspieszy czy też opóźni tę decyzję.

2

Rola prywatyzacji w rolnictwie na przykładzie polskich cukrowni.

REZYGNACJA Z WŁASNOŚCI

sprzedaż

bezpłatne przekazanie

pojedynczemu nabywcy

społeczeństwu przez sprzedaż akcji

kierownictwu przedsiębiorstwa lub pracownikom

użytkownikom lub konsumentom

użytkownikom lub konsumentom

społeczeństwu

pierwotnemu właścicielowi

pracownikom lub funduszom emerytalnym

POWIERZENIE

na podstawie umowy

przez dotację

na podstawie koncesji lub leasingu

przez kupony

przez mandat

publiczna posiadłość (koncesja)

publiczny majątek (leasing)

ZASTĄPIENIE

przez niekorzystanie z własności

przez wycofanie się

przez deregulację

---