Materiały zebrane i opracowane przez:
dr Małgorzatę Rosin,
mgr Małgorzatę Tworkiewicz
KONFLIKT „ZDERZENIE” TO:
Słownik Encyklopedyczny Edukacja Obywatelska, wyd. Europa, 1999
sprzeczność dążeń
niezgodność interesów, poglądów
antagonizm
kolizja
spór
zatarg
KONFLIKT POWSTAJE GDY:
DAWNE I WSPÓŁCZESNE POGLĄDY NA KONFLIKT
Źródło: (Stoner, Wankel: 1996, s. 330)
TRADYCYJNY POGLĄD |
WSPÓŁCZESNY POGLĄD |
Konfliktu można uniknąć |
Konflikt jest nieunikniony |
Powodem konfliktu są błędy w projektowaniu i kierowaniu i albo podżegacze |
Konflikt powstaje z wielu przyczyn, |
Konflikt rozdziera organizację, przeszkadza optymalnej efektywności. |
Konflikt w różnym stopniu przyczynia się |
Zadaniem kierownictwa jest eliminowanie konfliktu. |
Zadaniem kierownictwa jest pokierowanie konfliktem i jego rozwiązanie w sposób prowadzący do optymalnej efektywności organizacji. |
Efektywność organizacji wymaga likwidacji konfliktu. |
Efektywność organizacji wymaga konfliktu na umiarkowanym poziomie. |
KOŁO KONFLIKTÓW
Na podstawie: Consensus 2000
Przebieg konfliktu zależy często od tego, które z jego elementów pełnią dominującą rolę. Nierozwiązane konflikty relacji, wartości, czy danych sprzyjają narastaniu wrogości i często wzmacniają się wzajemnie. W takiej sytuacji ludzie całkowicie koncentrują się na tych aspektach konfliktu i nie są gotowi rozmawiać o interesach, czy zastanawiać się nad strukturą sytuacji.
Diagnoza problemów relacji, wartości czy danych umożliwia zarówno zrozumienie przyczyn, jak i kontrolę przebiegu konfliktu. Chroni przed jego eskalacją i pozwala uniknąć zbędnych napięć, pozwala na skoncentrowanie się na poszukiwaniach rozwiązań.
POZYTYWNE STRONY KONFLIKTU
Na podstawie Grzelak, J. (1978). Konflikt interesów. Warszawa: PWN.
„Konflikt jest czasem nieunikniony... wcześnie dostrzeżony i odpowiednio potraktowany może służyć integracji" - wg prof. Janusza Ł. Grzelaka. Co zyskujemy dzięki konfliktom, które społecznie są często spostrzegane jako zjawiska "złe", niepotrzebne, spróbujmy oderwać się od tego stereotypowego przekonania i spojrzeć na zalety:
rozluźnienie utartych zwyczajów, sztywnych schematów zachowań; konflikt stanowi okazję na wypracowanie nowych, lepszych sposobów komunikowania się;
daje możliwość poszerzenia samowiedzy - np. jak reaguję w sytuacjach konfliktowych oraz jak sobie z tymi sytuacjami radzę, co mogę zmienić, aby mój sposób radzenia
z sytuacjami trudnymi mógł być bardziej efektywny;
po konstruktywnie rozwiązanym konflikcie, więź między partnerami wzrasta;
jest okazją do przyjrzenia się własnemu stylowi komunikacji - jak komunikuję się
z innymi, jakie błędy komunikacyjne popełniam, co mogę zmienić;
MECHANIZMY OBRONNE U OSÓB UWIKŁANYCH W KONFLIKT
Unikanie
Omijanie problemu. Ignorowanie konfliktu i pomijanie milczeniem, odwlekanie rozwiązań „na później".
Wypieranie/Tłumienie
Niedostrzeganie problemu; postępowanie tak, jakby się o nim zapomniało.
Przemieszczenie
Przeniesienie problemu na inną płaszczyznę, na której łatwiej jest go rozwiązać.
Racjonalizacja
Poszukanie „dobrego” tzn. przyjemnego w odczuciu subiektywnym, ale tak naprawdę fałszywego wyjaśnienia problemu.
Projekcja
Przypisywanie własnych problemów i błędów innym ludziom.
Agresja
Grożenie drugiej stronie konfliktu, zaatakowanie ją niekontrolowanymi słowami
lub czynami.
PIĘĆ STYLÓW ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW
H.Hamer Psychologia społeczna. Teoria i praktyka
Style charakteryzowane są przez dwa wymiary: stopień aktywności i otwartości:
DYNAMIKA NARASTAJĄCEGO KONFLIKTU
Stoner, J.A.F., Wankel, Ch., Kierowanie
FAZY KONFLIKTU
Stoner, J.A.F., Wankel, Ch., Kierowanie
Pojawienie się przesłanek konfliktu- ujawniają się okoliczności, które są przyczyną konfliktu.
Utajona faza konfliktu- uczestnicy konfliktu zdają sobie sprawę ze sprzeczności, ale nie dochodzi do otwartej konfrontacji. Faza ta może trwać bardzo długo, postawy stron są utajone, mało widoczne dla obserwatora i nie przyczyniają się do rozwoju konfliktu.
Mobilizacja stron- ta faza występuje w sporach grupowych, gdzie strony porządkują swoje działania, organizują się wewnętrznie, wybierając przywódców i ustalają sposoby współdziałania pomocne w konfrontacji z „wrogiem”.
Eskalacja konfliktu- pojawiają się ataki i wzajemne oskarżenia stron powodują narastanie nastrojów wrogości, a szanse porozumienia są coraz mniejsze. Niebezpieczeństwo takiego zachowania jest tym większe, że szczególne znaczenie zaczyna mieć myślenie stereotypami o cechach i zamiarach drugiej strony, co utrudnia rozwiązanie konfliktu
Krytyczna faza konfliktu- na tym etapie rozwoju mogą wystąpić dwie sytuacje:
przekroczenie masy krytycznej”, po jednej lub po obu stronach, trwanie w konflikcie kosztuje uczestników zbyt wiele,
utrata kontroli nad przebiegiem konfliktu, pojawiają się spory w obszarach, które dotychczas nie były objęte konfliktem.
Poszukiwanie sposobów rozwiązania konfliktu- strony konfliktu poszukują możliwości nawiązania kontaktu, są zainteresowane poczynieniem kroków w cel u rozwiązania sprzeczności. W przypadku trudności z porozumieniem się
w sprawach dotyczących konfliktu poszukiwany jest mediator lub arbiter.
Rozwiązanie konfliktu - czyli znalezienie sposobu rozwiązania sporu i zbliżenie stron konfliktu
PSYCHOLOGICZNE TRUDNOŚCI W ROZWIĄZYWANIU KONFLIKTU
H. Hamer Komunikowanie i psychologia zarządzania
Lustrzane odbicie - obie strony konfliktu czują się ofiarami napadniętymi przez wroga.
Mechanizm źdźbła i belki - jesteśmy ślepi na własne błędy, wyolbrzymiamy cudze.
Podwójne normy - my mamy prawo postępować nieetycznie, druga strona nie.
Biegunowe myślenie - uproszczony obraz konfliktu: wszystko co my robimy jest dobre,
a wszystko co robią oni - jest złe.
Przesadna pewność siebie co do siły własnych argumentów (bo lepiej znamy własne racje).
Upór w podtrzymywaniu własnego stanowiska. Trudno wycofać się, gdy oznacza to przyznanie, że nie mieliśmy racji.
Błędne spostrzeganie stanowiska drugiej strony konfliktu - najczęściej wydaje nam się, że nie da się porozumieć, wyolbrzymiamy różnice stanowisk.
Nieufność - domniemanie złych intencji przeszkadza w osiągnięciu porozumienia.
Niewłaściwa/zła komunikacja - ukrywanie własnych motywów, celów, punktu krytycznego (punkt krytyczny to granica opłacalności ustępstwa), przy oczekiwaniu otwartości od partnerów (traktowanych jak wrogów), uogólnianie, moralizowanie, krytykowanie.
Niechęć do strat -bardziej wolimy unikać strat i ustępstw, niż osiągać zyski. Wolimy straty niepewne choć większe, niż pewne, ale mniejsze.
Obawa przed utratą twarzy - im bardziej jesteśmy niepewni swojej wartości tym bardziej drżymy o zachowanie pozytywnego wizerunku.
Poszerzanie pola konfliktu - np. przypominanie poprzednich konfliktów, nieporozumień.
BARIERY KOMUNIKACYJNE
R.Bolton People Skils
|
OSĄDZANIE
|
|
DECYDOWANIE ZA INNYCH |
|
UCIEKANIE OD CUDZYCH PROBLEMÓW |
STRATEGIE NEGOCJACYJNE
według Rogera Fishera i Williama Ury
POZYCYJNE (win- lose) |
|
PROBLEMOWE - INTEGRACYJNE (win-win) |
|
STRATEGIA POZYCYJNA (win- lose)
H. Hamer Psychologia społeczna. Teoria i praktyka
Miękki styl negocjacji |
Twardy styl negocjacji |
|
|
RADZENIE SOBIE Z TWARDĄ TAKTYKĄ:
H. Hamer Psychologia społeczna. Teoria i praktyka
zignorowanie (obrócenie w żart, ogłoszenie przerwy, zmiana tematu)
odwzajemnianie twardego kursu zachowań
prośba o mediatora
pokazywanie BATNA
STRATEGIA PRZEGRANY- PRZEGRANY (lose- lose) To najgorsze, najmniej efektywne podejście do konfliktu: |
Godzimy się na własne straty, aby tylko ON/ ONA/ ONI mieli jeszcze gorzej!!!
STRATEGIA PROBLEMOWA (win-win) - REGUŁY: |
Celem negocjacji jest mądry wynik osiągnięty w drodze konsensusu.
Uczestnicy negocjacji to partnerzy wspólnie rozwiązujący problem, a nie wrogowie.
Oddzielasz negocjujących ludzi z ich wadami od problemu.
Działasz z ograniczonym zaufaniem, miękko podchodzisz do ludzi, twardo do problemu.
Koncentrujesz się na interesach i potrzebach, nie na poglądach czy stanowiskach
Opracowujesz różne możliwości korzystne dla obu stron.
Bardzo mocno podkreślasz zadowolenie z każdego uzgodnienia.
Badasz i odkrywasz interesy obu stron ukryte często pod stanowiskami.
Poddajesz się regułom ustalonym obiektywnie (np. opinii ekspertów, przepisom, zwyczajowi) i wspólnie. Nie poddajesz się presji.
Negocjując, pamiętaj:
uważaj na emocje swoje i partnera,
używaj wypowiedzi „ja” i aktywnie słuchaj,
mów wprost, co ci się podoba, a czego nie chcesz
bądź konkretny, ale elastyczny,
nigdy nie mów „to niemożliwe”,
określ minimum do zaakceptowania,
obrona własnej osoby to ślepy tor, skieruj atak na problem,
naucz się relaksować, nie pozwól wykończyć się nerwowo
nie groź, ale i nie bądź ofiarą .
PROCEDURA NEGOCJACJI
OZNAKI SKUTECZNOŚCI NEGOCJACJI:
Na podstawie: J. Gut, W. Haman, Docenić konflikt, Kontrakt, Warszawa 1993
Strony nawiązały dobry kontakt i współpracą ze sobą.
Obie strony używają tego samego języka i otwarcie przedstawiają swoje cele i dążenia.
Obie strony przestrzegają ustalonej negocjacyjnej procedury.
Strony ustaliły system oceny wiarygodności rozwiązań.
DLACZEGO NALEŻY RACZEJ NEGOCJOWAĆ NIŻ NAKAZYWAĆ?
Bo powstaje wspólny plan, wspólny cel do realizacji;
Dla utrzymania silnej więzi z innymi (bliskimi, wychowankami);
Bo nie możemy, nawet jeśli mamy władzę, pozbyć się wychowanków przy byle jakiej sprzeczce. Tak jak nie można bez końca zmieniać do woli współpracowników, współmałżonków, rozmówców itp. Wybór negocjacji nasuwa się jako konieczność, gdyż jej koszt jest niższy niż koszt konfliktów
KILKA ZASAD, KTÓRE POWINNY BYĆ STOSOWANE W SYTUACJI KONFLIKTOWEJ
Poczekaj aż przeminie burza. Jeśli człowiek jest pod wpływem silnych emocji, przemówienie mu do rozsądku jest praktycznie niemożliwe.
Zamiast prowokować, użyj energię na rozszyfrowanie zachowania: wejdź w jego skórę, wyobraź sobie jego uczucia.
Nikt nie lubi podporządkowywać się woli drugiego. Stosując siłę, podporządkowujesz sobie drugiego człowieka, angażujesz się w próbę sił. Rezultat: człowiek zniewolony przeżywa to jako porażkę i będzie się buntować, może stracić wiarę w siebie. Wasze wzajemne stosunki ulegną pogorszeniu. Każde działanie autorytarne wznieca opór nie mniejszy niż ten, który chciałeś pokonać. Istnieje fundamentalna różnica między autorytetem a nadużywaniem władzy.
Ustępowanie jest nagrodą za złe zachowanie. Wówczas wychowanek nie widzi żadnego powodu, żeby je zmienić. Wychowawca nie umiejący bronić własnych interesów i potrzeb staje się negatywnym wzorem postępowania. Należy odróżnić prawo do wyrażania własnego zdania od zbytniej ustępliwości.
Kompromis jest fałszywym porozumieniem, gdyż obie strony pozostają niezadowolone.
Nigdy nie posługuj się szantażem, gdyż by pozostać wiarygodnym, musisz mieć możliwość zrealizowania groźby. Ponadto uczysz wychowanka takiej metody i w najbliższym czasie może ja zastosować do ciebie. Ofiara szantażu ma na ogół do siebie pretensje, że mu uległa i będzie chciała się zemścić. Dobry negocjator nie ucieka się ani do groźby, ani do ultimatum, nawet zamaskowanego.
Mów jasno wychowankom o swoich interesach.
Kto uznaje i szanuje osobowość drugiego człowieka, zawaha się przed stwierdzeniem: ja mam rację, a nie ty, ja wiem lepiej, co jest dobre dla ciebie.
Nie stawiaj przed fałszywym wyborem. Wychowanek szybko zda sobie sprawę z oszustwa.
Zastanów się, zanim ukarzesz. Lęk przed karą może przeszkodzić w złym zachowaniu, ale rzadko pobudza do czynienia dobra. Są inne metody niż kara.
WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE PROWADZENIA NEGOCJACJI
Źródło: J.A.F. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie
Ustal jasne cele dla każdego punktu przetargu i wyjaśnij sobie kontekst, z którego te cele wynikają.
Nie spiesz się.
Gdy masz wątpliwości - naradź się.
Bądź dobrze przygotowany, opierając się na pewnych danych przy jasno określonych celach.
Zachowaj elastyczność stanowiska.
Dowiedz się, jaka jest motywacja działań drugiej strony.
Nie grzęźnij. Jeśli nie ma żadnego postępu w jakimś punkcie, przejdź do innego i wróć do tego później. Staraj się utrzymać impet do porozumienia.
Doceń znaczenie zachowania twarzy przez druga stronę.
9. Naucz się słuchać.
10. Zdobądź opinię sprawiedliwego, ale stanowczego.
11. Panuj nad swoimi emocjami.
12. Przy każdym posunięciu przetargowym upewnij się, że znasz jego powiązania z innymi posunięciami.
13. Oceń każde posunięcie w świetle swoich celów.
14. Zwracaj ścisłą uwagę na terminologię każdego wynegocjowanego sformułowania.
15. Naucz się rozumieć innych - może ci się to opłacić w trakcie negocjacji.
16. Bierz pod uwagę wpływ obecnych negocjacji na przyszłe.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DECYZJI NEGOCJOWANEJ A NIE WYMUSZONEJ
Współuczestniczenie w procesie podjęcia decyzji. Człowiek chce poczuć się autorem decyzji lub jej części, wówczas nie jest ona narzucona wbrew jego woli. Jego potrzeby, interesy są w niej uwzględnione.
Uznanie faktu, że dziecko czy nastolatek jest osobą. Negocjować z drugą osobą, to przekazać jej informację: „Wiem, że istniejesz, że masz swoje własne potrzeby”. W ten sposób przekazujemy drugiej osobie szacunek do niej.
Zaakceptowanie różnic. Akceptując odmienność drugiego człowieka zgadzamy się na płynące stąd konsekwencje: różnice pragnień, potrzeb, wartości, interesów itd.
Współzależność. Nasi wychowankowie są od nas zależni, mamy nad nimi władzę, ale i nam zależy na ich uznaniu, dobrych kontaktach, odbiorze nas jako wychowawców kompetentnych. Dzięki temu odczuwamy satysfakcję z pracy.
POSTĘPOWANIE MEDIACYJNE TO:
dobrowolne i poufne
porozumiewanie się stron
znajdujących się w konflikcie
w obecności bezstronnej
i neutralnej trzeciej osoby: mediatora.
KROKI MEDIACJI
Mediacje są możliwe tylko wtedy, gdy strony konfliktu zgadzają się na osobę mediatora. Zadaniem mediatora nie jest rozstrzygnięcie problemu konfliktu, tylko pomoc w jego rozwiązaniu. Mediatorowi nie może bardziej zależeć na rozstrzygnięciu konfliktu, niż jego stronom.
Przywitaj uczestników mediacji i spytaj się, czy zgadzają się, abyś właśnie ty pomógł w rozstrzygnięciu konfliktu.
Objaśnij podstawowe reguły:
Mediator jest osobą neutralną (jestem neutralny, nie opowiadam się po żadnej
ze stron).
Rolą mediatora jest pomoc w osiągnięciu porozumienia (jestem tu po to, by pomóc wam osiągnąć porozumienie, a nie podawać rozwiązania)
Mediacja jest poufna (wszystko, co zostanie powiedziane w trakcie mediacji jest tajne. Oznacza to, że nic co powiemy w tej sali, nie może wydostać się na zewnątrz)
Nie wolno przerywać sobie wypowiedzi (każdy mówi po kolei, nie wolno sobie przerywać)
Strony maja ze sobą współpracować, bo to im zależy na rozwiązaniu konfliktu (będziecie współpracować, by osiągnąć porozumienie, które w największym stopniu odpowiada potrzebom obu stron).
Uzyskaj deklaracje od wszystkich o przestrzeganiu ww. reguł (czy zgadzacie się przestrzegać te reguły?)
Wykonując ten krok posługuj się umiejętnościami aktywnego słuchania,
by zrozumieć sytuację i odczucia uczestników konfliktu oraz aby oni zrozumieli się wzajemnie.
Zapytaj każdego uczestnika o opis sytuacji z jego punktu widzenia (powiedz,
co się wydarzyło?)
Słuchaj, wyjaśniaj niejasności, po wypowiedzi każdego uczestnika podsumowuj jego wypowiedź parafrazując ją - bez interpretacji (o ile cię dobrze zrozumiałem...)
Gdyby coś było nadal niejasne, jeszcze raz zwróć się do uczestników o informacje uzupełniające.
Znowu je podsumuj parafrazując.
Celem tego kroku jest znalezienie potrzeb, które łączą obie strony konfliktu, bo wspólne potrzeby, to fundamenty przy budowaniu porozumienia. Jeśli wspólne potrzeby nie zostaną zidentyfikowane, uczestnicy mogą nie osiągnąć porozumienia, którego oczekują.
Określ potrzeby każdego z uczestników zadając jedno lub kilka pytań:
Czego oczekujesz w związku z tą sytuacją?
Jakbyś się czuł będąc na miejscu (tu wymień drugą stronę)
Co się stanie, jeśli nie dojdziecie do porozumienia? (pytanie pomocne szczególnie w sytuacji, gdy strony słabo współpracują)
Czy (przykład: walka) daje ci to, czego chcesz?
Stwierdź wspólne potrzeby mówiąc na przykład:
Wydaje mi się, że obaj zgadzacie się, że...
Brzmi to tak, jakbyście obaj chcieli...
Tworzenie możliwych rozwiązań.
Istnieje wiele różnych sposobów rozwiązywania konfliktu. W tym kroku pomożesz skonfliktowanym stworzyć pewną ilość opcji (przez np. „burzę mózgów”), które potencjalnie mogłyby rozwiązać konflikt.
Wytłumacz uczestnikom konfliktu, że proces burzy mózgów służy znalezieniu rozwiązań, które satysfakcjonują obie strony.
Wytłumacz reguły „burzy mózgów”:
podaje się k a ż d y pomysł przychodzący do głowy,
n i e w o l n o o s ą d z a ć, krytykować zgłaszanych pomysłów,
trzeba podawać j a k n a j w i ę c e j pomysłów
pomysły podają w y ł ą c z n i e strony konfliktu
mediator zapisuje wszystkie pomysły na Formularzu Burzy Mózgów
Wspomagaj proces „burzy mózgów przez zadawanie pytań:
Co jeszcze można zrobić, by rozwiązać problem?
Jakie jeszcze rozwiązania przychodzą wam do głowy?
Jak inaczej postąpilibyście w przyszłości w takiej sytuacji?
Zapisuj wszystkie pomysły na Formularzu Burzy Mózgów.
Ocena i ulepszanie rozwiązań:
Poproś uczestników o wskazanie rozwiązań lub tych ich części, które mają szanse powodzenia.
Zakreśl je na Formularzu Burzy Mózgów.
Oceńcie zakreślone opcje i wymyślcie sposoby ich ulepszenia zadając jedno lub więcej pytań:
Czy rozwiązanie jest sprawiedliwe?
Czy rozwiązanie jest realne?
Czy rozwiązanie zaspokaja potrzeby obu stron?
Co jest najlepsze, co najbardziej podoba się w rozwiązaniu?
Jakie będą konsekwencje przyjęcia tego rozwiązania?
Gdy strony sformułują rozwiązanie, upewnij się jeszcze raz, czy uważają je za słuszne, jasne, sprawiedliwie obciążające obie strony?
Podsumuj przyjęte rozwiązanie: Obie strony, oboje zgodziliście się na...
Zapiszcie umowę, to uświadamia uczestnikom role w konflikcie i odpowiedzialność za jego rozwiązanie. Zapisana umowa jest dokumentem, do którego można się odwołać w przypadku, gdyby pojawiły się później niejasności dotyczące szczegółów rozwiązania konfliktu.
Poproś o podpisanie umowy (każdego z uczestników), potem sam ją podpisz.
Podaj rękę każdemu z uczestników i pogratuluj pracy nad osiągnięciem porozumienia (ten gest symbolizuje szacunek do obu stron, które mają jeszcze współpracować przy realizacji porozumienia).
Zamknij spotkanie mówiąc np.: dziękuję wam za udział w mediacji
PRZYKŁAD UMOWY MEDIACYJNEJ
Mediator ........................ Data .....................
Krótki opis konfliktu ...................................................................................................................
…………………......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Osoby, które podpisały się poniżej, spotkały się z mediatorem i osiągnęły następujące porozumienie:
Uczestnik ..............................................................
zgadza się ....................................................................................................................................
……………..................................................................................................................................
Uczestnik ..............................................................
Zgadza się ....................................................................................................................................
……………..................................................................................................................................
Przyjmujemy tę umowę i podpisujemy się pod nią, ponieważ uważamy, że rozwiązuje ona konflikt między nami.
.................................... ……........................
Podpis uczestnika 1 Podpis uczestnika 2
KODEKS ETYKI MEDIATORA
Mediator kieruje się ZASADAMI DOBRA STRON:
ZASADA FACHOWOŚCI: Mediator ma obowiązek podnoszenia swoich kompetencji i posługiwania się nimi zgodnie z dobrem i interesami obu stron.
ZASADA DOBROWOLNOŚCI: Dobrowolna zgoda stron na mediację winna zostać wyrażona na początku spotkania. Strony powinny zostać poinformowane,
że mogą wycofać się na każdym etapie postępowania.
Nie wolno wywierać na nie żadnej presji, aby zgodziły się na mediację. Warunek pełnej dobrowolności jest bezwzględny; odróżnia to mediacje od sądu i arbitrażu.
ZASADA BEZSTRONNOŚCI: Strony w mediacji mają równe prawa i powinny być traktowane jednakowo z zachowaniem godności i szacunku. Niedopuszczalne jest np. aby mediator pozostawał ze stronami w stanie pokrewieństwa lub jakichkolwiek innych związkach.
ZASADA NEUTRALNOŚCI WOBEC PRZEDMIOTU SPORU: Mediator nie narzuca stronom własnych rozwiązań, nawet gdy - jak sądzi -byłyby najlepsze.
ZASADA POUFNOŚCI: Wszystko co się dzieje w czasie mediacji jest poufne i nie może być przekazywane żadnej instytucji lub osobie prywatnej. Dokumentacja przechowywana w związku z prowadzonymi mediacjami musi być zabezpieczona przed osobami niepowołanymi.
ZASADA BEZINTERESOWNOŚCI: Mediator nie może czerpać żadnych korzyści z tego, co jest przedmiotem negocjacji między stronami . Nie może mieć żadnego osobistego interesu z faktu zawarcia ugody czy sposobu i form w jakich zostanie zawarta.
ZASADA AKCEPTOWALNOŚCI: Mediator powinien być zaakceptowany przez strony - reguły i procedury muszą być podane na początku negocjacji.
ZASADA SZACUNKU: Mediator dba o zapewnienie bezpiecznych warunków rozmów. Mediacja powinna być prowadzona w odpowiednim tempie w czasie wyznaczonym przez możliwości i życzenia stron. Mediator zapewnia stronom:
satysfakcję proceduralną /właściwy sposób prowadzenia mediacji/
satysfakcję merytoryczną /zadośćuczynienie, zaspokojenie potrzeb, interesów itp./
satysfakcję psychologiczną /poczucie autorstwa stron wobec osiągniętego rozwiązania i lepsze samopoczucie po przeprowadzonej mediacji.
Metoda rozwiązywania konfliktów może być oceniona za pomocą 6 kryteriów:
Zaspokaja potrzeby i uśmierza niepokoje wychowanków i wychowawców.
Nie pozostawia urazów czy pretensji.
Ułatwia rozwiązanie problemów w przyszłości.
Pozwala na uniknięcie powtórzenia się konfliktu.
Stanowi wyjście oryginalne i twórcze.
Kosztuje mniej niż konflikt.
POMOCNA LITERATURA
ARONSON E., Człowiek istota społeczna. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 1995
BIŃCZYCKA Jadwiga : Sposoby rozwiązywania sytuacji konfliktowych miedzy dorosłymi a dziećmi // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1995, nr 1,
CHEŁPA S., WIKOWSKI T. Psychologia konfliktów: praktyka radzenia sobie ze sporami., Moderator 2004
FABER A., MAZLICH E., Jak mówić żeby dzieci nas słuchały; jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina of Poznań 2002
FABER A., MAZLICH E., Jak mówić żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole, Media Rodzina of Poznań 2002
FABER A., MAZLICH E., Rodzeństwo bez rywalizacji, Media Rodzina of Poznań, 2005
FISHER R., URY W.: Dochodząc do TAK. Negocjowanie bez poddawania się., PWE, Warszawa 2007
FUCHS Brigit: Zabawy na rozwiązywanie konfliktów i napięć w grupie, Jedność, Kielce 2003
GAWRYŚ M., Rozwiązywanie konfliktów w klasie /Edukacja i Dialog. - 2002, nr 8,
GHAZAL M: Zjedz zupkę i... bądź cicho, PWN, Warszawa 1996
GORDON T. Wychowanie bez porażek w praktyce: jak rozwiązywać konflikty z dziećmi. - Warszawa : PAX, 2001
GORDON T. Wychowanie bez porażek w szkole. - Warszawa : PAX, 2007
GORDON T., Wychowanie bez porażek: rozwiązywanie konfliktów między rodzicami a dziećmi. - Warszawa : PAX, 2007
GRUDZIECKA M., Rozwiązywanie konfliktów w szkole przy użyciu technik mediacyjnych, mediacje rówieśnicze w szkole, Dyrektorzy, e-czytelnia, CODN 2007 www. codn.edu.pl
GUT J. HAMAN W., Docenić konflikt. Od walki i manipulacji do współpracy, Kontrakt, Warszawa 2001
HAMMER, H. 1999. Rozwój umiejętności społecznych. Veda, Warszawa 1999
HAUK D Łagodzenie konfliktów w szkole i w pracy z młodzieżą Poradnik do treningu mediacji, Jedność, Kielce 2003
JANOWSKI A. Uczeń w teatrze życia szkolnego. - Warszawa : WSiP, 1995 Negocjacje. - S. 148-155.
ŁYSEK J., Rola nauczyciela w rozwiązywaniu konfliktów między uczniami, „Nauczyciel i Szkoła” 1999, nr 2
ROSMUS R. Trening rozwiązywania konfliktów // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1996, nr 4, s. 24-27
RYLKE H. Mediacje uczniowskie // Remedium. - 1994, nr 2,
SAKOWSKA J., Szkoła dla rodziców i wychowawców Materiały pomocnicze dla prowadzących zajęcia. Część I CMPPP MEN Warszawa 1999
PUCHAŁA E., SAKOWSKA J., Szkoła dla rodziców i wychowawców Materiały pomocnicze dla prowadzących zajęcia. Część II, CMPPP, MEN, Warszawa 2003
SKYNER R, CLEESE J, Żyć w rodzinie i przetrwać, Santorski & CO, Warszawa 1992,
STRYCHARSKA B., Dialog negocjacyjny między nauczyciel i uczniem, "Nowa szkoła", nr 2, 1998
URY W. Odchodząc od NIE. Negocjowanie od konfrontacji do kooperacji, PWE, Warszawa 2004
VOPEL, K. Kreatywne rozwiązywanie konfliktów. Zabawy i ćwiczenia dla grup. Jedność. Kielce 2003
ZAJĄCZKOWSKA I (red.) Mediacje w oświacie. Nieinwazyjne rozwiązywanie konfliktów, CDiDN Szczecin, 2004
Zajączkowska I. (red), Rozwiązywanie konfliktów w szkole: materiały pokonferencyjne . CDiDN, Szczecin 2006.
1
12
|
|
|
wyciszenia
eskalacji konfliktu
rozwiązania
DZIAŁANIA TE MOGĄ DOPROWADZIĆ DO:
mały stopień aktywności duży
mały stopień otwartości duży
KOMPROMIS
UNIKANIE ULEGANIE
WALKA WSPÓŁPRACA
Konflikt uniezależnia się od pierwotnego przedmiotu sporu