Lp. |
Tematyka zajęć |
Liczba godz. |
1 |
Pojęcia podstawowe: koszt, klasyfikacja kosztów, rachunek kosztów |
2 |
2 |
Rozwój rachunku kosztów |
1 |
3 |
Podstawowe modele rachunku kosztów: model rachunku kosztów prostych, model rachunku kosztów zmiennych |
1 |
4 |
Zarządzanie kosztami przy zastosowaniu modeli rachunku kosztów, modelu rachunku kosztów cyklu zintegrowanego, modelu rachunku kosztów docelowych, modelu procesowego rachunku kosztów |
3 |
5 |
Metodyczne aspekty badania i kontroli kosztów |
2 |
6 |
Prognozy poprawy konkurencyjności kosztowej przedsiębiorstwa |
3 |
7 |
Zarządzanie kosztami w procesach zmian |
3 |
Zalecana literatura podstawowa:
Colin Drury, „Rachunek kosztów”, Wydawnictwo Nauk PWN, 1995
Pod red. K. Sowińskiego, „Rachunek kosztów”, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, 1996
A. Jarugowa, W. Nowak, A. Szychta, „Zarządzanie kosztami w praktyce światowej”, Wydawnictwo ODDK, 1997.
Koszty - zużycie czynników produkcji wyrażone w jednostkach pieniężnych.
Koszt = zużycie x cena
Zarządzanie kosztami - równe jest zarządzaniu zużyciem materiałów, gdyż cena zależy od pochodnych rynku.
Funkcje zarządcze:
planowanie
organizowanie
motywowanie
controling
Wydatek - to rozchód środków pieniężnych (np. zakup materiałów). Wydatek staje się kosztem w momencie zużywania zakupionego dobra. Wydatek nie będący kosztem to zakup gruntu. Koszt nie będący wydatkiem to amortyzacja.
Wydatek - występuje w formie pieniężnej, jest rozchodem środków pieniężnych.
Nie zawsze wydatek jest równy kosztowi.
Nakłady - to zaewidencjonowane zużycie w jednym okresie obrachunkowym.
Nie wszystkie nakłady są kosztami, np. nie są nimi wydatki na fundację, wydatki na pokrycie straty.
Przykład:
w XII 1999 przedsiębiorstwo kupiło za 5 000 zł środek trwały, przewidywane zużycie za 1 rok - WYDATEK
w I 2001 odpisano amortyzację - KOSZT + NAKŁAD
XII 1999 - XII 2001 za cały okres te trzy pojęcia są równoznaczne - WYDATEK = NAKŁAD = KOSZT
Klasyfikacja kosztów:
Dziedzina klasyfikacji kosztów |
Kryterium klasyfikacji kosztów |
Podział kosztów |
Zasoby |
Rodzaj zasobów |
|
|
Struktura wewnętrzna |
|
Działalność przedsiębiorstwa |
Rodzaj działalności |
|
|
Charakter działalności |
|
|
Strefa działalności (cel poniesienia) |
|
Miejsce powstawania |
Struktura organizacyjna ukierunkowana funkcjonalnie |
|
|
Struktura organizacyjna ukierunkowana procesowo |
|
Produkcja |
Sposób odnoszenia na produkty |
|
|
Stopień zależności od wielkości produkcji |
|
|
Cykl życia produktu |
|
|
Związek kosztów z produktami pracy |
|
|
Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej |
|
Potrzeby decyzyjne |
Istotność kosztów przy podejmowaniu decyzji |
|
|
Odpowiedzialność |
|
|
Inne cele decyzyjne |
|
|
Tryb ustalania kosztów |
|
Przychody |
Związek z osiągniętymi przychodami |
|
Schemat układu kalkulacyjnego kosztów:
|
|
|
|
Zysk netto jest ustalany w oparciu o następujący schemat:
Przychód ze sprzedaży minus koszty wytworzenia sprzedawanych wyrobów |
= zysk brutto minus koszty zakładowe i administracyjne minus koszty sprzedaży minus amortyzacja |
= zysk operacyjny minus odsetki |
= zysk netto przed opodatkowaniem minus podatek |
= zysk netto po opodatkowaniu |
Rachunek kosztów - to zespół działań zmierzających do ustalenia wysokości wkładu pracy żywej i uprzedmiotowionej zaangażowanego przez daną jednostkę w powiązaniu z efektami jej działalności.
Działania elementarne składające się na ten system nazywamy elementami rachunku kosztów.
Elementy rachunku kosztów:
pomiar kosztów - związany z pomiarem zużycia czynników produkcji, dokonany w miernikach wartościowych i naturalnych;
dokumentacja - dokumentacja źródłowa zużycia;
ewidencja - rejestracja kosztów na kontach;
rozliczanie - rozliczanie kosztów w czasie tzw. międzyokresowe rozliczenia kosztowe;
kalkulacja - rachunek zmierzający do ustalenia kosztu jednostkowego;
planowanie kosztów ze szczególnym ukierunkowaniem na normowanie
analiza kosztów.
Podstawowe modele rachunku kosztów:
Rachunek kosztów pełnych
x - wielkość produkcji
Rachunek kosztów zmiennych
06.11.2001
|
Planowanie operatywne |
Kontroling operatywny |
Planowanie strategiczne |
Kontroling strategiczny |
Zarządzanie strategiczne |
Kompleksowe zarządzanie |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pełny rachunek kosztów |
Wielostopniowy i wieloblokowy rachunek kosztów |
Planistyczny rachunek kosztów |
Rachunek kosztów działań Rachunek kosztów procesów Rachunek kosztów docelowych |
2000 |
||
|
Elastyczny rachunek kosztów
|
|
1970 |
1980 IQM Justin in time Kaizen |
1990 Organizacja ucząca się Kształtowanie kultury org. Zarządzanie kompetencjami |
Organizacja inteligentna Reenginiering Benchmarking Organizacja wirtualna |
|
Metody zarządzania |
1950
Teoria X/Y Prognozowanie |
1960
Zarządzanie przez cele Praca grupowa |
Analiza wartości Budżetowanie celowe Zarządzanie partycypacyjne |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Styl zarządzania |
|
|
Otwarte zarządzanie |
||||
Orientacja celu |
Cel zorientowany na zapewnienie rozwoju
|
Podstawowe funkcje rachunku kosztów
Funkcja dowodowa |
|
Funkcja ewidencyjna |
|
Funkcja inf.-statystyczna |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Funkcja planistyczna |
|
Funkcje rachunku kosztów |
|
Funkcja optymalizacyjna |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Funkcja kontrolna |
|
Funkcja cenowa |
|
Funkcja analityczna |
|
|
|
|
|
Kalkulacja - określony zespół czynności które zmierzają do ustalenia kosztu jednostkowego czyli kosztu przypadającego na tzw. jednostkę kalkulacyjną.
Jednostka kalkulacyjna - to jednostka przedmiotu kalkulacji wyrażona w postaci pewnej miary (miary naturalnej - metry, centymetry) lub pewnej miary umownej (wyroby, produkty). Przedmiotem kalkulacji mogą być przedsięwzięcia, procesy gospodarcze, jednostki organizacyjne.
Wyróżniamy dwa rodzaje kalkulacji:
podziałową (prosta, złożona, ze współczynnikami) - podzielenie sumy kosztów rodzajowych przez liczbę produkcji.
doliczeniową - ustalamy narzut kosztu - koszty pośrednie dzielimy przez podstawę doliczeniową i mnożymy o 100 %.
narzut = koszty pośrednie/podstawa doliczeniowa x 100%
podstawa doliczeniowa - jeden z rodzajów kosztów bezpośrednich.
Przykład:
|
A |
B |
Razem |
Wielkość produkcji |
100 |
1200 |
--- |
Koszty materiałów bezpośrednich |
1500 |
18000 |
19500 |
Płace bezpośrednie z narzutami |
1800 |
21600 |
23400 |
Koszty pośrednie |
3000 |
36000 |
39000 |
Koszt jednostkowy |
63 |
63 |
---- |
Ceny |
100 |
80 |
|
Za zaistnienie kosztów pośrednich odpowiadają działania:
1) dostawa materiałów 9 000 liczba dostaw 30 5 25
2) technologiczne przyg. prod. 13 100 liczba serii 40 10 30
3) utrzymanie ruchu maszyn 16 900 mh przyp. 2,5 1,5 1
na jedn. prod.
koszt pośredni wyrobu A
koszt pośredni wyrobu B
koszt jednostkowy wyrobu A
koszt jednostkowy wyrobu B
System ABC
A B
Koszty pośrednie 6 653 32 340
Jednostkowy koszt pośredni 66,53 26,96
Jednostkowy koszt pełny 99,53 59,96
Jednostkowy koszt pełny |
System ABC |
System tradycyjny |
||
|
A 99,53 |
B 59,96 |
A 63,00 |
B 63,00 |
Rodzaje kalkulacji:
kalkulacja wstępna - prowadzona przed rozpoczęciem produkcji, jej odmiany to:
kalkulacja ofertowa (oparta o wartości szacunkowe)
kalkulacja planowana (oparta o planowane poziomy zużycia czynników produkcji);
kalkulacja noramtywna;
kalkulacja wynikowa - kalkulacja kosztu rzeczywistego w okresie sprawozdawczym w oparciu o dane z ewidencji księgowej.
Metody kalkulacji:
kalkulacja podziałowa:
prosta
ze współczynnikami
kalkulacja doliczeniowa:
zleceniowa
asortymentowa.
Kalkulacja podziałowa polega na ustaleniu jednostkowego kosztu produkowanych wyrobów lub usług jako wielkości średniej otrzymanej z podzielenia łącznej sumy poniesionych kosztów produkcji przez liczbę wytworzonych jednostek. Kalkulację podziałową stosuje się do obliczania kosztu jednostkowego przy masowej produkcji jednego rodzaju wyrobu (kalkulacja podziałowa prosta) lub asortymentu podobnych wyrobów (kalkulacja podziałowa ze współczynnikami), w sposób ciągły i w dużych ilościach.
Kalkulację doliczeniową stosuje się przy produkcji seryjnej i jednostkowej wielu różnych asortymentów produktów. Polega na tym, że koszty bezpośrednie ustala się z dokumentów źródłowych wprost dla danego nośnika, a koszty pośrednie dolicza się do nich za pomocą kluczy podziałowych.
13.11.2001
ZARZĄDZANIE KOMPLEKSOWE
Koszty zasobów będą najpierw przypisane określonym działaniom a dopiero później ustalone koszty działań będą odniesione na wyroby.
Zarządzanie kosztami współcześnie okierunkowane jest na wyrób, działanie - stąd koncepcja ABC
Koszty zasobów wyroby
Działania ABC
Działania składają się na procesy, a procesy stanowią działalność gospodarczą.
Procesy: 1) podstawowe; 2) pomocnicze.
Łańcuch wartości w koncepcji Portera
Działalność pomocnicza |
Infrastruktura firmy |
|
Zysk |
|||
|
Zasoby ludzkie |
|
||||
|
Rozwój technologii |
|
||||
|
|
|
||||
Działalność podstawowa |
Logistyka na wejściu |
Wytwarzanie |
Logistyka na wyjściu |
Marketing i sprzedaż |
Usługi |
|
Procesy podstawowe:
zaopatrzenie - logistyka na wejściu
transport - logistyka na wejściu
proces wytwórczy
proces związany z wyjściem produkcji i dostawami produkcji na rynek - logistyka na wyjściu
usługi posprzedażne
Procesy pomocnicze:
procesy zarządcze
zarządzanie finansami
zmianami
Koszty bezpośrednie wiążemy z procesem wytwarzania, możemy je w jednoznaczny sposób rozliczyć na wyroby:
Σ koszty bezpośrednie
kjbezp =
liczba wyrobów
Koszty pośrednie rozliczamy na produkt sumując koszty pośrednie i ustalamy wolumeny działań, np.: liczba dostaw. Następnie przypisujemy określone miary produktów do poszczególnych procesów.
WA + WB + WC + ....= WC
WA - wolumen wyrobu A
WC - wolumen całkowity
Ustalenie kosztu jednostkowego wolumenu:
koszty procesu
kj wolumenu =
wolumen
METODYKA WPROWADZANIA RACHUNKU KOSZTÓW DZIAŁAŃ
Dokonanie analizy kosztów
Utworzenie zespołu projektowego składającego się z 11 osób o różnych specjalnościach. Zespół przystąpił do analizy kosztów (w oparciu o dane z księgi głównej) za okres ostatnich trzech miesięcy. Zidentyfikowano 210 rodzajów kosztów, które następnie sklasyfikowano jako 3 główne kategorie:
koszty personelu operacyjnego (85 pozycji)
koszty infrastruktury (85 pozycji)
inne koszty (40 pozycji).
Opracowanie mapy działań
Zespół przygotowywał to opracowanie przez osiem tygodni. Efektem tego było zidentyfikowanie 235 działań realizowanych w banku.
Przypisanie zidentyfikowanym działaniom odpowiednich zasobów
Przyporządkowanie każdemu działaniu kosztów zasobów
Działania były badane we wszystkich jednostkach organizacyjnych banku za pomocą wywiadów, ankiet i kart pracy.
Identyfikacja produktów banku
Zespół projektowy zidentyfikował około 50 produktów bankowych.
Przyporządkowanie kosztów każdego z działań do produktu. Koszty produktów bankowych zostały ustalone wg następującej metodyki:
ustalenie wolumenów działań przypadających na dany produkt;
ustalenie kosztu jednostkowego danego wolumenu;
pomnożenie kosztu jednostkowego danego wolumenu przez liczbę wolumenów przypadających na dany produkt;
ustalenie sumy kosztów działań związanych z danym problemem.
Ustalenie rentowności poszczególnych produktów
Przychody netto minus prowizje za wykonanie usług dla klientów minus koszty wszystkich działań związanych z danym produktem |
= marża pokrycia brutto przypadająca na dany produkt |
Sporządzenie wykresu skumulowanej rentowności produktów bankowych
Wykres ten pozwoli zidentyfikować te produkty, które są najbardziej opłacalne dla banku.
Zarządzanie kosztami
wynik
Przychód - Koszty = Wynik
element
Przychód - Oczekiwany wynik = Koszty
Cechy charakterystyczne związane z docelowym rachunkiem kosztów:
możliwość oddziaływania na koszty działalności gospodarczej w średnich i długich okresach czasu;
zorientowanie na potrzeby klientów;
możliwość porównania własnych kosztów z poziomem kosztów firm konkurencyjnych
możliwość wykorzystania tego rachunku jako elementu budowy. Systemu motywacyjnego pracowników;
uwzględnieniu całego cyklu działalności gospodarczej, np.: cyklu życia produktu, technologii;
ten system umożliwia oddziaływanie na koszty we wczesnych etapach działalności.
27.11.2001
WIELOSTOPNIOWY I WIELOBLOKOWY RACHUNEK KOSZTÓW I WYNIKÓW
Konstrukcja wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników opiera się na podziale kosztów na koszty stałe i koszty zmienne.
Punktem wyjścia do budowy wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników jest dwustopniowy rachunek o następującej strukturze:
Przychody ze sprzedaży minus koszt zmienny sprzedanych produktów |
= marża zysku minus koszty stałe |
= wynik netto |
Dwustopniową strukturę można rozwinąć zarówno w pionie jak i w poziomie.
Istota wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników polega na kilkustopniowym obliczaniu wyników z jednoczesnym wieloblokowym ujmowaniem kosztów. Blok kosztów może odnosić się do np. wyrobów, zagregowanych grup wyrobów, obszarów działalności.
Podstawowym partnerem kontrolnym są kolejne marże zysku, ujmowane w formie wielkości bezwzględnych lub też w formie wskaźników (marża zysku do przychodu).
Stosowanie wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników jest szczególnie zalecane gdy przedsiębiorstwo ponosi stratę - umożliwia to identyfikację etapu, na którym powstaje strata.
Wielostopniowy i wieloblokowy rachunek kosztów i wyników może być sporządzany w formie budżetowej, formie wynikowej lub też jako jedno ujęcie budżetowo - wynikowe (wprowadza się dodatkowe kolumny: budżet i odchylenie).
Wielostopniowy i wieloblokowy rachunek kosztów i wyników spełnia role:
narzędzia planistyczno - kontrolnego;
sprawozdania dotyczącego rentowności produktów, pomiotów, całego przedsiębiorstwa;
narzędzia polityki sprzedaży (zwłaszcza polityki cenowej);
narzędzia polityki inwestycyjnej;
narzędzia decyzyjnego.
Rozwinięty układ kosztów:
Przychody ze sprzedaży minus materiały bezpośrednie sprzedanych wyrobów |
= marża zysku I minus robocizna bezpośrednia przypadająca na sprzedane wyroby |
= marża zysku II minus koszty wydziałowe zmienne przypadające na sprzedane wyroby |
= marża zysku III minus koszty wydziałowe stałe |
= marża zysku IV minus koszty zarządu |
= marża zysku V minus koszt sprzedaży |
= wynik ze sprzedaży minus pozostałe koszty o charakterze stałym |
= wynik „netto” |
Rachunek kosztów cyklu zintegrowanego
Łańcuch wartości w koncepcji Portera
Działalność pomocnicza |
Infrastruktura firmy |
|
|
|||
|
Zasoby ludzkie |
Zysk |
||||
|
Rozwój technologii |
|
||||
|
|
|
||||
Działalność podstawowa |
Logistyka na wejściu |
Wytwarzanie |
Logistyka na wyjściu |
Marketing i sprzedaż |
Usługi |
|
Zadanie:
Działalność pomocnicza:
|
|
200 10 20 50 |
|
Razem koszty działalności pomocniczej |
|
|
280 |
Działalność podstawowa:
wytwarzanie razem
|
500 400 900 |
100
1 800 200 300 120 |
|
Razem koszty działalności podstawowej |
|
|
2520 |
RAZEM |
|
|
2800 |
Jak powinna być cena jednostkowa dla struktury kosztów wyrobu A w poszczególnych latach, aby stopa zwrotu z kapitału wyniosła 13 %, zainwestowany kapitał 1 700 000, przewidziano na koniec okresu (4 rok) wartość kapitału wyn. 500 000zł.
Dane o kosztach wyr. A w ciągu 4 lat:
Sprzedaż |
1 000 |
6 000 |
9 000 |
4 000 |
Koszty |
248 000 |
460 000 |
760 000 |
132 000 |
Założenia:
NPV= 0 → r = IRR = 13%
R = 130 = r1 = r2 = r3 = r4
c = cena wyrobu → ?
c1 = c2 = c3 = c4 = c
04.12.2001
PRODUKCJA WIELOASORTYMENTOWA
Jakie dane są nam potrzebne:
cena jednostkowa wyrobu;
wielkość produkcji (w jednostkach naturalnych);
wartość produkcji (wielkość produkcji x cena);
koszty jednostkowe zmienne (koszty wytworzenia wyrobu);
jednostkowa marża brutto (cena - koszt jednostkowy zmienny);
marża brutto ogółem (marża jednostkowa x wielkość produkcji);
struktura % wartości produkcji (suma wartości produkcji - 100%,A - ?);
iloczyn jednostkowy marży i udziału % wartości produkcji (jednostkowa marża brutto x struktura % wartości produkcji);
ilościowy próg produkcji (koszty stałe/ 8 x 7);
wartościowy próg produkcji
uwagi
WYKONYWAĆ CZY ZLECAĆ
Koszty jednostkowe Cena c
zmienne kzj
Koszty stałe Ks Koszty stałe Ks
11.12.2001
RACHUNEK KOSZTÓW W TWORZENIU MARKETINGOWYCH STRATEGII CENOWYCH
Znaczenie decyzji cenowych dla przyszłości przedsiębiorstwa:
firma chce utrzymać cenę pokrywającą koszty produkcji, dystrybucji, sprzedaży, zysku oraz ponoszone ryzyko;
od decyzji cenowych zależy skuteczność konkurencji z innymi przedsiębiorstwami (m.in. przez stworzenie barier wejścia do sektora dla nowych konkurentów);
problem decyzji cenowych jest bardzo istotny, gdy firma robi to po raz pierwszy co ma miejsce gdy:
wprowadza się na rynek nowy produkt;
dokonuje się dystrybucji produktów nowym kanałem lub na nowym rynku;
przystępuje się do przetargu.
Przy ustalaniu cen należy brać pod uwagę następujące czynniki:
popyt na dane dobro (nawet globalny)
ceny produktów oferowanych przez konkurencję
ceny produktów substytutów
elastyczność cenową popytu
wielkość kosztów
możliwość osiągania zysków w długim okresie.
W projektowaniu marketingowych strategii cenowych największe znaczenie mają:
analiza kosztów związana z podziałem kosztów na stałe i zmienne (ujęcie tradycyjne);
analiza marginalna (sprowadza się do wyznaczenia zdolności do generowania zysków poprzez porównanie kosztu marginalnego z przychodem marginalnym);
analiza progu rentowności.
Analiza marginalna
Polega na porównaniu kosztu marginalnego z przychodem marginalnym. Pozwala na wyznaczenie optymalnej ceny przynoszącej przedsiębiorstwu największy zysk. Maksymalny zysk jest osiągany wtedy, gdy marginalny koszt jest równy marginalnemu przychodowi.
Koszt marginalny - jest to przyrost kosztów całkowitych spowodowanych przyrostem wielkości produkcji o ostatnią końcową jednostkę.
Przychód marginalny - jest to przychód generowany przez wzrost sprzedaży o jednostkę produkcji.
Rachunek marginalny przeprowadza się zgodnie z następującą metodą:
ustala się relację między ceną a popytem (sprzedażą): c= f(x)
ustala się funkcję kosztów:
ustala się wielkość przychodów ze sprzedaży:
określa się krańcowe koszty oraz krańcowe przychody, licząc pochodne funkcji kosztów oraz przychodów. Punkt w którym krańcowy koszt jest równy krańcowemu przychodowi jest optymalnym poziomem sprzedaży (xopt). Znając funkcję ceny c=f(x) oraz optymalną sprzedaż wyznacza się optymalną cenę.
c = f(x)
c = ax+ b → a,b = ?
Kc = kzjx + Ks
P = cx = x f(x)
∆Kc = ∆P
Przykład:
Produkowany jest jeden wyrób:
kzj = 300 zł
Ks = 800 000 zł
C = 700 zł
x = 3 600 zł
Dział marketingu oszacował iż każdy spadek ceny sprzedaży o 100 zł spowoduje wzrost sprzedaży o 1 000 zł i odwrotnie. Ustal optymalną cenę sprzedaży tego wyrobu.
b = 1 000
700 = 3 000 a + 1 000
3 000 a = 1 000 - 700
3 000 a = 300 / : - 3 000
a = - 0,1
c = - 0,1x + 1 000
Kc = 300 x + 800 000
P = ( - 0,1x+ 1 000) • x = - 0,1x2 + 1 000x
- 0,2x + 1 000 = 300 c = - 0,1 • 3 500 + 1 000
- 0,2x = 300 - 1 000 c = - 350 + 1 000
- 0,2x = - 700 /: (- 0,2 ) c = 650
x = 3 500
xopt = 3 500 szt
copt = 650 zł.
Przykład:
Wielkość sprzedaży |
Cena |
Koszt całkowity |
Przychód |
Marginalny przychód |
Marginalny koszt |
1 |
35 |
20 |
35 |
0 |
0 |
2 |
33 |
33 |
66 |
31 |
13 |
3 |
29 |
44 |
87 |
21 |
11 |
4 |
25 |
53 |
100 |
12 |
9 |
5 |
23 |
60 |
115 |
15 |
7 |
6 |
20 |
63 |
120 |
5 |
3 |
7 |
18 |
66 |
126 |
6 |
3 |
8 |
16 |
68 |
128 |
2 |
2 |
9 |
15 |
87 |
135 |
7 |
19 |
10 |
12 |
108 |
120 |
- 15 |
21 |
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
18
RACHUNEK KOSZTÓW
35
9 000
13 100
16 900
x1A= 5
x2A= 10
x1B=25
x2A= 30
x1= 30
x2= 40
D1
dostawa
materiałów
D2
Technolo-
giczne przyg. prod
D3
Utrzymanie ruchu maszyn
x3A=150
x3B=1200
x3=1350
S1= 9000/30= 300
S = 300 x 5 =1500
S = 300 x 25 = 7500
S2= 13100/ 40 = 327,5
S = 327,5 x 10 = 3275
S = 327,5 x 30 = 9825
S3= 16900 / 1350 = 12,52
S = 12,52 x 150 = 1878
S = 12,52 x 1200= 15024
zlecać