WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNO - INFORMATYCZNA

W WARSZAWIE

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA mgr Danuta REDEL

Finanse przedsiębiorstwa - oznacza zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Nazwa przedmiotu Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa przyjęta za literaturą zachodnią budzi pewne kontrowersje. Wynikają one tak

z wątpliwości treści jak i z zakresu rozpatrywanych w tym przedmiocie zagadnień. Niektórzy autorzy w Polsce przyjmując nazwę Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa starają się odciąć od tradycyjnej nazwy Finanse przedsiębiorstwa, zwracają przy tym uwagę na fakt, że w podręcznikach tej dyscypliny opisywane są procesy gromadzenia i wydatkowania pieniędzy w nie istniejących już warunkach systemu nakazowo-rozdzielczego. Ponadto argumentem wysuwanym na rzecz tej nazwy przedmiotu jest to, że wiedza na temat zarządzania finansami firmy stanowi przede wszystkim pomoc w podejmowaniu decyzji przez praktyków czyli osoby kierujące przedsiębiorstwami, a zatem pożądana jest koncentracja na problemach organizacji i techniki podejmowania decyzji, czasu, ryzyka i kryterium decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwach.

Finanse przedsiębiorstwa jako przedmiot można rozważać jako element ogółu zjawisk ekonomicznych, związanych z gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych, bądź jako element pieniężnego mechanizmu wymiany i podziału wartości rzeczowych i usług. Finanse występują w sferze wymiany i podziału. Ich szczególną cechą różniącą je od innych form jest pieniężny charakter. Do podziału dóbr i usług dochodzi w drodze przeplatających się ze sobą przepływów różnych kategorii strumieni pieniężnych.

Występują 4 elementy przepływów:

1. Strumień przepływów rynkowych - który charakteryzuje się głównie bezpośrednim związkiem przepływu pieniądza z przepływem dóbr i usług.

2. Strumień przepływów transferowych - który polega na przepływie pieniądz bez ekwiwalentu. Występuje tu przepływ w jedną stronę np. zasiłki, renty.

3. Przepływ kredytowy - /dochody kredytowe/ będące skutkiem bankowej kreacji pieniądza poprzez udzielenie kredytu.

4. Przepływ oszczędności- jest to strumień zdecydowanie różniący się od poprzednich, bo jest to strumień zatrzymywany , a nie jak poprzednie będące w ruchu. Ten strumień zatrzymany nie tworzy strumieni płynących dochodów, ale tworzy on zasoby.

Przepływ pieniądza i tworzenie zasobów odbywają się przez działania określonych podmiotów zarówno osób fizycznych i prawnych, których właściwości pozwalają na ich wyodrębnienie w określone grupy. Realizowane przez nie procesy i zjawiska finansowe można podzielić na:

1. Finanse ludności lub gospodarstw domowych

2. Finanse budżetu państwa, samorządów terytorialnych i parabudżetowych

3. Finanse ubezpieczeń

4. Finanse banków i instytucji kredytowych

5. Finanse przedsiębiorstw.

Ruch pieniądza realizowany przez przedsiębiorstwa analizowany jest poprzez przedmiot „Finanse i bankowość” jako część działania mechanizmu finansowego funkcjonującego w danym społeczeństwie (państwie, związkach gospodarczych itp.).

Definiowanie finansów przedsiębiorstw jako części procesów finansowych składających się na finanse gospodarki, a realizowanych przez sektor przedsiębiorstw jest przydatne tak przy prognozowaniu jak też przy analizie makroekonomicznej np. przy badaniu tworzenia i podziału produktu krajowego brutto, badaniu wpływu sektora przedsiębiorstw na kształtowanie tych kategorii i udziału tej grupy podmiotów w ich podziale.

Finanse przedsiębiorstw zasadniczo różnią się od innych dziedzin podstaw finansów.

Cechami finansów przedsiębiorstwa są:

1. Jest to wiedza stosowana pragmatyczna w odróżnieniu od tamtej, którą traktowano jako czysto teoretyczną.

2. Mikroekonomiczny punkt widzenia przy ocenie zjawisk finansowych tzn. punkt widzenia właściciela, a niekiedy zarządzającego.

3. Ograniczenie zakresu badań do wyodrębnionej sfery działalności jednostki tzn. wydzielenie tej gospodarki od gospodarstwa domowego np. przedmiotem rozważań nie będzie gospodarka chłopska, gdzie brak jest wyraźnego rozgraniczenia między warsztatem pracy a gospodarstwem domowym.

4. Identyfikacja zjawisk finansowych w przedsiębiorstwie i w jego otoczeniu.

5. Badania wpływu regulacji prawnych na podstawy przedsiębiorcy.

6. Treść, metody i sposoby oceny gospodarki finansowej przedsiębiorstwa.

Finanse przedsiębiorstwa to opis i analiza mechanizmu finansowego przedsiębiorstwa, zarządzanie zaś to sfera decyzji tak bieżących jak rozwojowych, podejmowanych przy użyciu odpowiednich narzędzi.

Pojęcie gospodarki finansowej

Gospodarką finansową nazywamy czynności polegające na racjonalnym uruchamianiu strumieni pieniężnych oraz ich osiadaniu czyli tworzeniu oszczędności z uwzględnieniem opłacalności związanej z unieruchomieniem pewnego większego lub mniejszego zasoby pieniędzy.

Gospodarkę finansową można rozumieć jako mechanizm ciągłego odpowiednio zorganizowanego procesu gromadzenia przychodów i dochodów oraz realizacji wydatków. Oznacza to że w toku funkcjonowania gospodarki finansowej mamy do czynienia z występowaniem zespołu różnego typu rozliczeń. Rozliczeniem będzie pozyskiwanie kapitału własnego i obcego, realizowanie na podstawie prowadzonego rachunku opłacalności i dostępności źródeł finansowania, wydatki przeznaczone na inwestycje o charakterze rzeczowym i finansowym, zakup surowców, wypłaty wynagrodzeń pracowniczych, świadczenia podatkowe. Wyodrębnione tu przykładowo tytuły rozliczeń oparte są na kryterium przedmiotowym.

Według kryterium podmiotowego można dokonywać podziału na:

• rozliczenia z pracownikami

• rozliczenia z bankami, budżetem, instytucjami ubezpieczeniowymi

• rozliczenia z kontrahentami

• rozliczenia z giełdą papierów wartościowych.

Gospodarka finansowa - to prowadzenie nieustającej działalności w sferze operacji pieniężnej. Nie można jej rozpatrywać statycznie - jest ona działaniem, co oznacza konieczność dynamicznego rozpatrywania w ciągłym ruchu - zmienności przepływów pieniężnych. Prowadzenie gospodarki finansowej oznacza więc nie tylko samo uzyskiwanie i wydatkowanie pieniędzy, lecz również programowanie tych działań w krótkim i długim czasie oraz ich analizę i ocenę w celu kształtowania na tej podstawie przyszłych decyzji.

Gospodarka finansowa grupuje w sobie szereg czynności:

1. poprzedzających ruch pieniądza - przygotowanie operacji pieniężnych obsługujących pożądane przez przedsiębiorcę procesy ( ich prognozowanie, przewidywanie czy też planowanie oraz podejmowanie decyzji z uwzględnieniem dwóch czynników czasu i ryzyka.

2. Czynności związanych z rzeczywistą realizacją operacji pieniężnych.

3. Czynności polegających na zapisie operacji finansowych mających miejsce w przeszłości, analizie przebiegu zaistniałych zjawisk finansowych i na wnioskowaniu, które służy ukształtowaniu tych zjawisk w przyszłości, a więc ułatwia podejmowanie decyzji w sferze rzeczowego i finansowego zarządzania przedsiębiorstwem.

Procesy zachodzące w gospodarce finansowej przedsiębiorstwa można przedstawić jako działania występujące w 3 fazach:

1. Faza przygotowania

2. Faza realizacji

3. Faza ewidencji, analizy i wnioskowania.

Gospodarka finansowa a cele przedsiębiorstwa

Ogólnym celem przedsiębiorstwa jest realizowanie zamierzeń czy też zadań stawianych przed przedsiębiorstwem przez jego właściciela. Cechą charakterystyczną każdego przedsiębiorstwa jest cel zarobkowy, uzyskanie nadwyżki ekonomicznej wyrażonej w pieniądzu jako pewnej nadwyżki finansowej w stosunku do wyłożonego kapitału.

Patrząc na cel prywatnego przedsiębiorstwa jednoosobowego to jego celem jest otrzymanie nadwyżki służącej do pokrycia potrzeb konsumpcyjnych właściciela i ewentualnie do pokrycia potrzeb rozwojowych. Podobnie celem takim w spółkach akcyjnych może wydawać się osiągnięcie nadwyżki która zagwarantuje zapłacenie dywidend akcjonariuszom spółki.

W praktyce Walne Zgromadzenie często rezygnuje z wypłaty dywidendy kierując się motywem rozwojowym.

W przypadku przedsiębiorstwa samorządowego to takim celem, może być także uzyskanie nadwyżki. Ten cel przedsiębiorstwa zmienia się w zależności od form własności przedsiębiorstwa, od form organizacyjno-prawnych, od typu zarządzania przedsiębiorstwem.

Można sformułować cel przedsiębiorstwa - jako dążenie do uzyskania wzrostu efektywności, rozumianej jako stosunek pożądanej kategorii nadwyżki do zaangażowanego kapitału. Zwiększenie tej efektywności nie jest możliwe w nieskończoność bez zmiany warunków na rynku, bez rozwoju przedsiębiorstwa i powiększenia jego wartości.

Celem działalności przedsiębiorstwa - jest uzyskanie efektywności sprzyjającej interesowi zarobkowemu właścicieli, wzrostowi wartości przedsiębiorstwa i tym celom powinna być podporządkowana jego gospodarka w tym także gospodarka finansowa.

Wartość przedsiębiorstwa to nie tylko księgowa wycena jego majątku lecz również takie elementy jak: jego pozycja na rynku, możliwości pozyskiwania kapitałów, opinia w bankach i wśród kontrahentów. Jest to część rynkowa tego przedsiębiorstwa, która o tą część niematerialną różni się od tej księgowej wartości.

Gospodarka finansowa powinna sprzyjać wzrostowi nadwyżki finansowej, ale i realizacji inwestycji rzeczowych, które nie zawsze idą w parze z powiększeniem bieżącego wyniku finansowego, powinna przyczyniać się do inwestycji finansowych, które w perspektywie posłużą zwiększeniu efektywności.

Kryteria oceny gospodarki finansowej

Gospodarka finansowa powinna być prowadzona racjonalnie. Na tą racjonalność można rozpatrywać w dwóch płaszczyznach:

1. płaszczyzna zewnętrzna

2. płaszczyzna wewnętrzna.

Płaszczyzna zewnętrzna - to całość gospodarki przedsiębiorstwa w tym także gospodarki finansowej.

Płaszczyzna wewnętrzna - to gospodarka finansowa, ale rozpatrywana w sposób izolowany jakby wyjęta z całości działań przedsiębiorstwa.

Racjonalność czynności ujmowanych w skali zewnętrznej jest mierzona wpływem na maksymalizację nadwyżki finansowej w przedsiębiorstwie. Nadwyżka finansowa oraz pomnażanie wartości przedsiębiorstwa stanowią podstawę oceny zarówno gospodarki finansowej, jak też całości efektów działalności przedsiębiorstwa. Podział na płaszczyznę zewnętrzną i wewnętrzną dokonywany jest po to żeby można było sformułować kryteria oceny tej gospodarki samej czyli wyjętej z całej gospodarki.

Kryteria oceny gospodarki finansowej opierającej się na samej gospodarce.

Kryteriami oceny gospodarki finansowej rozpatrywanej w sposób izolowany są:

1. zachowanie płynności finansowej co oznacza zdolność do terminowego regulowania wszelkich zobowiązań

2. obniżka kosztów finansowych - trzeba Patrzeć na to kryterium w sposób racjonalny czyli obniżać te koszty, które mają istotne znaczenie, ale nie spowodują ujemnych skutków. Polega to na tym że nie można za wszelką cenę obniżać kosztów np. reklama bo może to spowodować wpłynięcie na popyt towarów.

Pożądaną obniżkę kosztów mogą przede wszystkim umożliwić tanie obce źródła finansowania, dotyczy to m.in. kredytów i pożyczek bankowych, długoterminowych pożyczek typu obligacyjnego oraz krótkoterminowych np. w postaci kredytu towarowego. Tu kwestią oceny jest m.in. porównanie opłacalności zastosowania, a także dostępności własnych i obcych źródeł finansowania. W odniesieniu do własnych źródeł finansowania, w zależności od formy własności i formy organizacyjno-prawnej istnieje możliwość korzystania z różnych form dopływu kapitału własnego.

Efektywna gospodarka finansowa to taka, która umożliwia rozwój przedsiębiorstwa przy możliwie najniższych kosztach finansowych.

Jak się ma nasza gospodarka finansowa do systemu gospodarczego i systemu finansowego.

Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa funkcjonuje w ramach systemu gospodarki rynkowej, w której istnieją i działają różne instytucje, właściwe dla tego sposobu gospodarowania, a więc rynek pieniężny i kapitałowy z charakterystycznymi dla nich przedmiotami obrotu /różnymi rodzajami papierów wartościowych/ i instytucjami: giełdą papierów wartościowych, biurami maklerskimi, brokerskimi, rozbudowanym systemem bankowym, pozabankowymi instytucjami pośrednictwa finansowego /np. kasy oszczędnościowo-budowlane, kredyty hipoteczne, fundusze powiernicze/.

Prowadzenie gospodarki finansowej określane jest przez system prawno-finansowy państwa. Określają ten system następujące narzędzia:

• kodeks handlowy

• kodeks cywilny

• system finansowy w tym podatkowy i bankowo-kredytowy.

Funkcjonowanie gospodarki finansowej przedsiębiorstw zależy w dużym stopniu od form ich własności i form prawno-organizacyjnych i typów zarządzania. Wszystkie te elementy maja istotny wpływ na zakres, formy, zasady i źródła finansowania oraz podział wyników tworzą więc swoiste ramy funkcjonowania gospodarki finansowej przedsiębiorstwa. Procesy przepływów pieniądza poza regulacjami wynikającymi z rynku i rządzących na nim praw, podlegają regulacjom państwa w postaci zasad, norm prawnych, organizacyjnych i instytucji ściśle związanych z finansami.

System finansowy - określamy jako zespół norm prawnych, zasad organizacyjnych i szeroko rozumianych instytucji, służących wykonywaniu funkcji finansów rozdzielczej i stymulacyjnej

i regulowaniu przez władze państwowe i samorządowe zjawisk finansowych.

Przez normy prawne określa się tu głównie przepisy z zakresu prawa gospodarczego

i finansowego, zasady organizacyjne stanowią przede wszystkim w formach i trybie regulacji procesów finansowych, zaś instytucje to zarówno podmiotowe i przedmiotowe rozwiązania

i konstrukcje służące regulacji zjawisk finansowych. Instytucje o charakterze podmiotowym to Urząd Skarbowy, a przedmiotowym rozwiązaniem jest podatek.

Ryzyko i niepewność działalności przedsiębiorstwa.

Nieodłącznym elementem każdej instytucji jest ryzyko i niepewność, gdyż nie możliwe jest ustalenie w sposób pewny jak kształtują się poszczególne czynniki stanowiące podstawę obecnej decyzji. Im dłuższego czasu dotyczy podejmowana decyzja przez przedsiębiorcę tym ryzyko

z nią związane jest większe. W konsekwencji możemy powiedzieć, że obecnie podjęta decyzja może okazać się niewłaściwa i przynieść w przyszłości mniejsze korzyści od przewidywanych przy podejmowaniu decyzji, więc może przedsiębiorca uzyskać mniejszy przychód, mniejszy dochód lub też w ostateczności może nie uzyskać żadnych korzyści lub może ponieść stratę.

Ryzyko występuje wtedy kiedy podejmujący decyzję nie może przewidzieć z całkowitą pewnością płaszczyzny zdarzeń, zna natomiast nie tylko różne efekty podjętej decyzji, lecz także prawdopodobieństwo powiązane z każdym z wyników.

Ryzykiem nazywamy statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego

o charakterze negatywnym dla dotkniętego w nim podmiotu.

Ryzyko występuje wtedy gdy to prawdopodobieństwo zawiera się od 0 do1.

Pojęciem ryzyka określa się sytuację w której co najmniej jeden z elementów składających się na nią nie jest znany, ale znane jest prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Jeśli ten parametr jest źle oszacowany lub pominięty to wynik decyzji może być katastrofalny. Natomiast niepewność występuje wtedy, kiedy podejmujący decyzje wie, iż wszystkie dopuszczalne zdarzenia i wyniki są możliwe, ale nie jest możliwe określenie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia losowego.

Niepewność jest więc nie policzalna, brak jest więc pewnych parametrów statystycznych dla oszacowania możliwości powstania zdarzenia losowego. Dotyczy to zdarzeń pojedynczych

i nietypowych.

Źródła występowania ryzyka to czynniki :

• makroekonomiczne - czynniki niezależne od przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa

• mikroekonomiczne - związane z sektorem w którym działa przedsiębiorstwo oraz charakterystyczne dla przedsiębiorstwa.

Do czynników makroekonomicznych można zaliczyć:

• niekorzystna koniunktura kraju

• występowanie zjawisk inflacyjnych

• zmiany sytuacji rynkowej

• zmiany p9olityki fiskalnej i monetarnej

• zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej kraju

• ograniczenie zdolności do inwestowania.

• zmiany w stosunkach z zagranicą

• polityka przyjęta przez bank

• wzrost kosztów obcych źródeł finansowania

• niestabilny lub nieskuteczny system prawny.

Do czynników mikroekonomicznych można zaliczyć:

• zmiany struktury organizacyjnej i własnościowej

• nieodpowiednie proporcje źródła finansowania majątku

• postępująca dekapitalizacja majątku i narastające zacofanie konkurencji

• niekorzystna struktura majątku przedsiębiorstwa niewłaściwe decyzje dotyczące zarządzania przedsiębiorstwem.

Zakres oddziaływania czynników makroekonomicznych na wielkość ryzyka przy podejmowaniu decyzji może przedsiębiorstwo ograniczyć poprzez:

1. rzetelną analizę koniunktury gospodarczej

2. wykorzystanie bieżących informacji dotyczących szeroko rozumianej polityki gospodarczej i społecznej

3. obserwacja rozwoju stosunków z zagranicą.

W przypadku wystąpienia i utrzymania się karty ożywienia i rozkwitu w gospodarce wszystkie podejmowane przez przedsiębiorstwo decyzje, powinny przynieść oczekiwane rezultaty. Natomiast gdy zaczynają się pojawiać oznaki kryzysu prowadzącego do przedłużającej się recesji zmniejsza się również ryzyko podejmowanych decyzji. Ponieważ następuje szybka do końca nie dająca się z góry przewidzieć zmiana warunków funkcjonowania.

Przedsiębiorca może zmniejszyć wielkość ryzyka występującego przy podejmowaniu decyzji gdy :

• będzie uwzględniał opinię ekspertów

• utworzy w przedsiębiorstwie rezerwy na pokrycie skutków niepomyślnych decyzji

• skorzysta z usług towarzystw ubezpieczeniowych.

Najbardziej ogólny podział ryzyka pozwala wyróżnić dwa jego rodzaje:

1. Ryzyko właściwe - funkcjonuje na zasadach prawa wielkich liczb, są to pożary, klęski itp.

2. Ryzyko subiektywne - związane jest z niedoskonałością człowieka, subiektywnie oceniającego prawdopodobieństwo wystąpienia określonych zjawisk.

Jeżeli za kryterium przyjmiemy przedmiot ryzyka czego ono dotyczy to możemy podzielić ryzyko na następujące rodzaje:

• ryzyko inwestycyjne

• ryzyko transakcyjne

• ryzyko kredytowe

• ryzyko papieru wartościowego

• ryzyko kursu walutowego

• ryzyko stopu procentowej

• ryzyko płynności.

Jeżeli przyjmiemy za kryterium rodzaj ryzyka to możemy wymienić ryzyko:

• ryzyko gospodarcze

• ryzyko polityczne

• ryzyko rynkowe, handlu zagranicznego

• ryzyko bankowe.

Przy uwzględnieniu zakresu oddziaływania ryzyka można wyodrębnić ryzyko:

• ryzyko powszechne

• ryzyko dotyczące sektora lub gałęzi

• ryzyko przedsiębiorstwa.

W każdym przedsięwzięciu wyróżniamy dwa rodzaje ryzyka:

1. ryzyko operacyjne

2. ryzyko finansowe.

Ryzyko operacyjne - wiąże się z możliwością aktywnego oddziaływania na cenę, sprzedaż, koszty. Istotna jest struktura majątku którym dysponuje dane przedsiębiorstwo. Jeżeli w tym majątku przedsiębiorstwa wzrasta udział majątku trwałego to wzrasta również ryzyko operacyjne prowadzonej działalności

Ryzyko finansowe - zależy przede wszystkim od udziału funduszy obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Im większy jest ten udział tym wyższe jest ryzyko.

Wzrost udziału kapitałów obcych w finansowaniu przedsiębiorstwa może spowodować wzrost rentowności jego kapitału własnego, ponad rentowność kapitału ogółem w przedsiębiorstwie i to zjawisko nazywa się efektem działania dźwigni finansowej. Natomiast zazwyczaj nadmierny udział funduszy obcych w finansowaniu przedsiębiorstwa może doprowadzić do braku płynności finansowej w przedsiębiorstwie, a więc może spowodować brak zdolności to terminowego regulowania zobowiązań wobec swoich kontrahentów.

Jeżeli przedsiębiorca podejmuje przedsięwzięcie któremu towarzyszy wyższe ryzyko to spodziewa się również większych korzyści, ale musi wziąć pod uwagę, że w przypadku niepowodzenia poniesiona strata może okazać się znacznie większa.

Każdy przedsiębiorca podejmując wszelkie swoje działania stara się opierać na 2 podstawowych kryteriach:

1. uzyskać maksymalne korzyści dla przedsiębiorstwa przy danym poziomie ryzyka.

2. albo pragnie utrzymać dany poziom korzyści ponosząc jak najmniejsze ryzyko.

Przychody przedsiębiorstwa - uzupełnić

Pozostałe przychody operacyjne są to te przychody, które są nie związane bezpośrednio z działalnością przedsiębiorstwa do tej grupy przychodów zaliczamy należne przedsiębiorstwu kwoty, które nie są związane z działalnością podstawową a dotyczą różnych tytułów.

Pozostałe przychody operacyjne są to te wszystkie przychody, które przedsiębiorstwo uzyskuje poza przychodami z podstawowej działalności.

Tych przychodów jest 7 należące do pozostałych przychodów operacyjnych:

1. przychody ze sprzedaży bądź wpływy z likwidacji środków trwałych

2. przychody powstające w przedsiębiorstwie w wyniku likwidacji rezerw.

3. Przychód wielkości uznanego zobowiązania, który został nam darowany. Przychody z tytułu przedawnionych bądź umorzonych zobowiązań.

4. Przychód związany z aktualizacją czyli wzrost wartości posiadanych zapasów.

5. Kary, odszkodowania, grzywny - otrzymane przez przedsiębiorstwo.

6. Otrzymane przez przedsiębiorstwo dotacje, subwencje, dopłaty.

7. Otrzymane przez przedsiębiorstwo nieodpłatne jakieś składniki majątkowe, czy też inne środki , które przedsiębiorstwo uzyska.

Trzecia grupa przychodów, które uzyskują przedsiębiorstwa są to przychody finansowe - obejmują one kwoty należne przedsiębiorstwu z tytułu gromadzonych operacji finansowych. Przychody tego typu uzyskują te przedsiębiorstwa, które dokonały poprzednio odpowiednich inwestycji finansowych.

1. grupa są to należności z tytułu posiadanych przez przedsiębiorstwo udziałów w innych podmiotach gospodarczych.

2. grupa naliczony procent od powierzonych innym przedsiębiorstwom środków. Mogą to być środki w postaci pożyczek, które pożyczyliśmy czy nasze środki na rachunkach bankowych. Ten naliczony % od powierzonych środków pieniężnych komuś to stanowi przychód finansowy.

3. do tej grupy przychodów finansowych zaliczamy również zyski przedsiębiorstwa w tym sprzedaży posiadanych papierów wartościowych.

4. Dodatnie różnice kursowe, tego typu przychód osiągają przedsiębiorstwa, które dokonują transakcji międzynarodowych. Nasi przedsiębiorcy, którzy eksportują to dla nich dodatnie różnice powstają wtedy gdy kurs waluty krajowej w stosunku do tej waluty kontrahenta spada.

Majątek przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo żeby mogło funkcjonować musi posiadać pewny majątek jest to majątek trwały. Jest konsekwencją ruchu okrężnego ruchu środków. Majątek trwały stanowią składniki majątkowe o długotrwałym okresie użytkowania na ogół zużywające się w procesach gospodarczych.

Majątek przedsiębiorstwa dzieli się na:

• majątek trwały

• majątek obrotowy.

Cechą charakterystyczną majątku trwałego jest to że jest wykorzystywany jest przez okres dłuższy niż 1 rok. Majątek trwały można sklasyfikować według funkcji, które pełnią rolę w procesach gospodarczych.

Można wyodrębnić 4 podstawowe grupy majątku trwałego:

1. rzeczowy majątek trwały

2. wartości niematerialne i prawne

3. finansowy majątek trwały

4. należności długoterminowe.

Rzeczowy majątek trwały - jest sumą wartości obiektów stanowiących własność lub współwłasność danej jednostki w postaci nieruchomości /np. budowle/, maszyny, środki transportu, oraz inne kompletne i zdatne do użytkowania obiekty pod warunkiem że ich okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok.

Wartości niematerialne i prawne - są to nabyte prawa majątkowe, nadające się do gospodarczego wykorzystania, w tym prawo do wieczystego użytkowania gruntu, prawo do projektów, wynalazków itp.. Są to wszelkiego rodzaju prawa te wartości które stanowią nabyte prawa majątkowe, które można nabyć jak i sprzedać. Do nich należą także koszty organizacji poniesione przy założeniu przedsiębiorstwa lub przy późniejszym rozszerzeniu przedsiębiorstwa. Co to są za koszty. Są to koszty organizacyjne związane z wydatkami nad doradztwem, opłaty skarbowe, tworzą one wydatki związane z utworzeniem przedsiębiorstwa. Kolejną wartością niematerialną i prawną jest wartość firmy - firma A kupuje firmę B w momencie kupowania musi zapłacić kwotę, kupując przejmuje majątek ale także zobowiązania firmy pozytywne

i negatywne. Na wartości niematerialne i prawne składają się koszty zakończonych prac rozwojowych, przez które rozumie się badania, które przedsiębiorstwo prowadziło w celu wytworzenia nowych pomysłów .

Finansowy majątek trwały - są to udziały w obcych podmiotach, są to udziały długoterminowe, pożyczki długoterminowe i długoterminowe papiery wartościowe. Obligacje, weksle.

Należności długoterminowe - są to należności których termin wymagalności jest większy od 1 roku. Są to należności w stosunku do kontrahentów, będą wymagalne po upływie 1 roku.

Na majątek trwały przedsiębiorstwa składają się środki trwałe, które przedsiębiorstwo:

• zakupiło

• wytworzyło, przebudowało i zmodernizowało

• otrzymało bezpłatnie w formie darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób

• przyjęto w formie aportu /wkład niepieniężny/ od udziałowców, akcjonariuszy lub wspólnika

• użytkuje w oparciu o umowę najmu, dzierżawy lub leasingu.

Żeby można było ten środek trwały wliczyć do majątku trzeba dokonać wyceny. Taką wycenę stanowi wartość początkowa środka trwałego. Ta wartość początkowa w zależności od tych różnych form pozyskania środków trwałych jest różna. Więc wartość początkowa dla nowych środków trwałych wykorzystywanych w procesach gospodarczych zalicza się do majątku trwałego w wysokości rzeczywistej ceny nabycia, bądź według kosztów poniesionych na wytworzenie tego środka. Jeśli dokonaliśmy wytworzenia, przeróbki to wyceniamy go według kosztu rzeczywistego /przebudowy, modernizacji/ . Gdy chodzi o środki trwałe, ale używane przez przedsiębiorstwo które przedsiębiorstwo zakupuje to wtedy te środki trwałe zakupione ich wartość ustalamy według rzeczywistej ceny zakupu, przy czym ta rzeczywista cena jest powiększona o koszty transportu. Gdy środki trwałe zostały uzyskane przez przedsiębiorstwo nieodpłatnie to wartość ich ustalamy według ceny rynkowej w dniu otrzymania tego środka.

Gdy przedsiębiorstwo dostanie środki trwałe w postaci aportu, to wtedy cenę ustala się indywidualnie przez osobę która wniosła ten aport, przy czym ta cena nie może wyższa od ceny rynkowej.

Wszystkie te środki ulegają zużyciu i przenoszą tą swoją wartość na wyprodukowane przez siebie wyroby. Jednocześnie tracą one na wartości początkowej. Zużycie tych środków trwałych może mieć różny charakter zarówno zużycia fizycznego i zużycia ekonomicznego.

Zużycie fizyczne środków trwałych - polega na zamianie ich początkowych właściwości pod wpływem ich użytkowania oraz pod wpływem czynników zewnętrznych.

Są dwa powody zużycia fizycznego środków trwałych:

1. fizyczne zużycie - poprzez jego użytkowanie

2. poprzez oddziaływanie innych składników zewnętrznych.

Zużycie ekonomiczne środków trwałych tzw. zużycie moralne - polega na tym, że tracą środki trwałe te wartości jeszcze przed ich fizycznym zużyciem. Czyli fizycznie ten środek trwały jest jeszcze dobry ale traci na wartości ze względów innych. Te względy mogą być różnego typu dotykają one głównie różnych postępów technicznych, ze względu na wysokie tempo postępu technicznego poprzez tworzenie nowych linii produkcyjnych. Zmierza to wszystko do tego, że przedsiębiorstwo musi tymi środkami bardzo racjonalnie gospodarować, czyli powinno zabezpieczać się przed nadmiernym zużywaniem się tych środków, czyli dokonywać pewnej reprodukcji częściowej.

Gdy dokonujemy reprodukcji całkowitej czyli zamieniamy zużyty środek trwały czyli ten nowy produkt jest lepszy, wydajny.

Umorzeniem - nazywamy jest to proces zmniejszenia się wartości początkowej środka trwałego, wynikający z tego zużycia fizycznego i ekonomicznego.

Ten sam proces zmniejszania się wartości trwałych poprzez przenoszenie tego zużycia w koszty na wyprodukowane wyroby jest nazywany amortyzacją.

Umorzenie - jest to okresowe korygowanie wartości początkowej środka trwałego o wartość ich zużycia.

Amortyzacja środków trwałych.

Amortyzacja to wyrażony w formie pieniężnej stopniowy ubytek środka trwałego na skutek ich użytkowania, zaliczany w koszty produkcji.

Amortyzacja stanowi także instrument z jednej strony ta amortyzacja obciąża koszty, a z drugiej strony jest narzędziem gromadzenia zasobów finansowych.

Funkcje amortyzacji:

1. funkcja umorzeniowa - która polega na korekcie wartości początkowej środka trwałego przy uwzględnieniu zużycia fizycznego i ekonomicznego.

2. Funkcja kosztowa - która polega na obciążeniu kosztów przedsiębiorstwa kwotą wyliczonej amortyzacji.

3. Funkcja finansowa - która polega na gromadzeniu funduszy pieniężnych przeznaczonych na reprodukcję środków trwałych.

W praktyce stosowane są 4 grupy metod amortyzacji środków trwałych:

1. metoda naturalna

2. metoda czasowa

3. metoda specjalna

4. metoda jednorazowego odpisu.

Występują 4 sposoby ustalenia cen wartości początkowej środka trwałego:

1. cena nabycia

2. koszt wytworzenia

3. wartość rynkowa

4. indywidualne ustalenie wartości początkowej /aport/.

Stawka wyliczania przy metodzie naturalnej:

A = W/Pp x Pwt

A - stawka odpisu amortyzacji

W - wartość początkowa środka trwałego

Pp - planowana wielkość produkcji w całym okresie użytkowania środka trwałego.

Przedsiębiorstwa najczęściej stosują czasowe metody naliczania odpisów amortyzacji.

Metoda czasowa dzieli się na:

1. metoda liniowa - jest ona najprostsza i najczęściej stosowana i jest ona zalecana przez przepisy podatkowe.

2. metoda degresywna

• metoda malejących wartości bieżącej

• metoda zmodyfikowana

• metoda wykorzystująca sumę lat użytkowania

3. metoda progresywna - rzadko stosowana.

Metoda liniowa - polega na tym, że przez cały okres użytkowania danego środka trwałego, odpisy są jednakowe, równomiernie rozkładają się koszty.

Stawkę amortyzacji rocznej można obliczyć:

A = Wp/t

A - roczna stawka odpisu amortyzacji

Wp - wartość początkowa środka trwałego

t - czas

albo

A = A% x Wp

A% - stopa odpisu amortyzacyjnego którą można obliczyć:

A% = 100%/t

Przykład:

Przedsiębiorstwo Zet zakupiło maszynę o wartości początkowej 10.000 i okresie użytkowania 8lat. Roczna stawka odpisu amortyzacyjnego wyniesie:

A = 10.000/8 = 1.250

A% = 100%/8 = 12,5%

A = 12,5% x 10.000 = 1.250

Roczna stawka odpisu amortyzacji przy zastosowaniu metody liniowej będzie co rok przez 8 lat wynosiła 1.250 zł. Odpis roczny będzie zawsze taki sam.

Metoda degresywna - tym się różni od metody liniowej - zmienia się co roku stawka odpisu amortyzacji. Cechą charakterystyczną metody degresywnej jest to że w 1 roku użytkowania odpis jest jak największy w miarę upływu użytkowania odpisy maleją.

Stawkę amortyzacji rocznej przy metodzie malejącej wartości bieżącej można liczyć:

A = A% x Wb/100%

A% - stopa amortyzacji

Wb - wartość bieżąca środka trwałego, która stanowi różnicę pomiędzy wartością początkową tego środka, a zakumulowaną wartością rat umorzeniowych.

Przykład 1:

Przedsiębiorstwo Zet kupiło maszyny o wartości 10.000 o okresie użytkowania 8 lat. Stopa odpisu amortyzacji wynosi 30%.

1 rok 30% od 10.000 = 3.000

2 rok 30% od (10.000 - 3.000) = 2.100

LATA	STAWKA AMORTYZACJI	ZAKUMULOWANA AMORTYZACJA	WARTOŚĆ BIEŻĄCA
0			10000,00
1	3000,00	3000,00	7000,00
2	2100,00	5100,00	4900,00
3	1470,00	6570,00	3430,00
4	1029,00	7599,00	2401,00
5	720,30	8319,30	1680,70
6	504,20	8823,50	1176,50
7	353,00	9176,50	823,50
8	247,00	9423,50	756,50

W naszym kraju stosuje się zmodyfikowana metodę wartości malejącej bieżącej środka trwałego. Przy metodzie liniowej odpis był stały (1250) modyfikacja tej metody malejącej wartości bieżącej polega na tym, iż do czasu, kiedy w tej metodzie stawka jest mniejsza od stawki stosowanej przy metodzie liniowej, to w tym momencie zastępujemy metodą malejącej wartości bieżącej metodą liniową. Robimy to wtedy gdy stawka jest mniejsza od metody liniowej.

W metodzie malejącej wartości bieżącej w ostatnim roku ta maszyna powinna się zmodyfikować. Wadą tej metody jest to, że zawsze zostaje jakaś wartość bieżąca środka trwałego.

W metodzie zmodyfikowanej stosujemy 2 metody. W 1 etapie stosujemy metodę malejącej wartości bieżącej, a w momencie, kiedy stawka jest mniejsza os stawki liczonej metodą liniową to w miejsce malejącej wartości bieżącej wprowadzamy metodę liniową. Charakterystyczne jest to jeśli zastosujemy modyfikację łączącą te 2 metody to okres amortyzacji zmniejsza się.

Przykład 2:

Przedsiębiorstwo Z kupiło maszynę o wartości początkowej 10.000, okres użytkowania 8 lat. Oblicz stawkę amortyzacji metodą zmodyfikowaną wiedząc, że stopa odpisu amortyzacyjnego wyniosła 1250.

LATA	STAWKA AMORTYZACJI	ZAKUMULOWANE INWESTYCJE	WARTOŚĆ BIEŻĄCA
0			10000
1	3000	3000	7000
2	2100	5100	4900
3	1470	6570	3430
4	1250	7820	2180
5	1250	9070	930
6	930	10000	-
7
8

Uzyskaliśmy skrócenie okresu amortyzowania o 2 lata, w ten sposób utworzyliśmy metodę amortyzacji przyśpieszonej środka trwałego. Istotna sprawą jest to, że ta nasza amortyzacja, która spełnia funkcję kosztową jest kosztem, bo nie jest związana z wydatkiem. Zaliczenie kosztów zużywania środków trwałych w koszty działalności jest konieczne. Bo ten koszt jest dla nas środkiem, który odprowadzamy na nasz rachunek i gromadzimy w ten sposób fundusz. Ten fundusz na danym rachunku jest nasz ą wartością, służącą do odtworzenia tych używanych środków trwałych jak też może być użytkowana na inwestycje.

Przykład 3: /metody wyliczenia stawki amortyzacyjnej 3 metoda degresywna/.

Przedsiębiorstwo Z kupiło maszynę o wartości 10.000, okres użytkowania 8 lat. Należy obliczyć roczną stawkę amortyzacji.

S = 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 = 36

S = 8 * (8 + 1)/ = 36

Rok 1 A1 = 8 + (1 - 1)/36 = 8/36

8/36*10.000 = 2222,20

Rok 2 A2 = 8 + (1 - 2)/36 = 7/36

7/36 * 10000 = 1944,40

Metoda wykorzystująca sumę lat użytkowania /metoda degresywna/ - przy tej metodzie zamiast stawki amortyzacyjnej / wyrażonej w %/, funkcję stawki amortyzacyjnej pełni ułamek. Ułamek ten jest stosowany w mianowniku przez sumę lat użytkowania ( 1 + 2 .... + do 8). W liczniku są lata użytkowania, ale ustawione w kierunku odwrotnym, od największej do najniższej. Od tego ułamku tworzymy odpis amortyzacyjny. Stawka amortyzacji a 1 roku jest najwyższa, a z roku na rok maleje.

Dla wszystkich metod amortyzacji cechą charakterystyczną niezależnie od tego jaką metodę stosujemy suma lat użytkowania suma zawsze będzie taka sama. Będzie ona stanowiła wartość początkową środka trwałego /wartość nominalna/.

LATA	STOPA AMORTYZACJI	PODSTAWA AMORTYZACJI	KWOTA ROCZNA AMORTYZACJI
1	8/36	10.000	2222,20
2	7/36	10.000	1944,40
3	6/36	10.000	1666,70
4	5/36	10.000	1388,90
5	4/36	10.000	1111,10
6	3/36	10.000	833,30
7	2/36	10.000	555,60
8	1/36	10.000	277,80
			10.000

Metody czasowe liczenia amortyzacji.

1. metoda liniowa

2. metoda degresywna

3. progresywna

Metoda progresywna - jest odwrotnością metody degresywnej. Na początku użytkowania środka trwałego przy metodzie progresywnej odpis jest jak najmniejszy, a potem z roku na rok maleje. Jest ona bardzo rzadko stosowana. Ta metoda nie mówi, że trzeba ją stosować, bo z roku na rok odpisy amortyzacyjne nam rosną, to w momencie gdy maszyna jest złomem to odpis amortyzacyjny będzie największy. Z punktu widzenia ekonomicznego jest to metoda nie najlepsza do wykorzystania, ale jednak się ją czasami wykorzystuje. Ma ona 1 podłoże występuje wtedy gdy przedsiębiorstwo zaciągnęło kredyt i raty spłaty kredytu w banku są tak ustalone w wysokości najwyższe to dobrze jest stosować tą metodę.

Metody specjalne /grupa metod czasowych amortyzacji środków trwałych

1. metoda szacunkowa wyliczania stawki amortyzacji

2. metoda kosztów likwidacyjnych lub wymiany

3. metoda grupowa amortyzacji

4. metoda jednorazowego odpisu.

Są środki trwałe, których wartość wynosi 2500 lub mniej i ulega zmianie. Do tych środków trwałych przedsiębiorca może zastosować metodę jednorazowego odpisu, polega ona na tym, że kupuje środek trwały i zaliczamy całą jego wartość w koszty. Możemy to zrobić, ale nie musimy /określa to prawo podatkowe/. Z reguły przedsiębiorcy korzystają z tej metody bo jest istotna wartość pieniądza w czasie.

Podstawowym problemem jest to jak przedsiębiorca patrzy i co chce maksymalizować czy

w danym momencie chce maksymalizować zysk wynik finansowy, czy chce maksymalizować możliwość odtworzenia używanych przez siebie majątku trwałego. Szybsze amortyzowanie powoduje takie konsekwencje. Wolniejsze powoduje, iż wynik finansowy ma wyższy

w stosunku do poprzedniej koncepcji i szybszy mamy odpływ pieniędzy.

Niezależnie od lat amortyzowania środka trwałego metody amortyzowania, suma odpisu jest zawsze taka sama. Wybór metod, stawek odpisów amortyzacji od środka trwałego jest dowolny, ale tylko z punktu widzenia sprawozdawstwa, natomiast z punktu widzenia przepisów prawa zalecana jest metoda liniowa. Przy jej zastosowaniu państwo ma stały dopływ środków. Ustawodawca dopuszcza oprócz metody liniowej metodę zmodyfikowaną lub przyśpieszoną.

Metoda przyśpieszona jest stosowana zarówno liniowej jak i zmodyfikowanej. W niektórych regionach ustawodawca określa wskaźniki, gdzie można tę stawkę odpisu amortyzacyjnego

z liniową powiększać 2, 3-krotnie. Dotyczy to albo regionu albo specyficznych grup środków trwałych.

Najwyższe te współczynniki przyśpieszenia dotyczą takich środków, które ze względu na bezpieczeństwo muszą być nie zawodne i muszą mieć przyśpieszony odpis amortyzacji.

Majątek obrotowy i jego struktura.

To wszystko co w przedsiębiorstwie jest wykorzystywane, co jest niezbędne dla prowadzenia jego działalności gospodarczej, a nie zostało zaliczone do tych wszystkich grup przy omawianiu majątku trwałego.

Te wszystkie środki, które przedsiębiorstwo posiada zamierza spieniężyć, sprzedać w ciągu 1 cyklu gospodarczego, ale jest to rok obrachunkowy. W niektórych przedsiębiorstwach ten cykl gospodarczy będzie trwał 4 lata czyli 4 razy dokona się ruch okrężny, a wszystkie środki, które zostały wykorzystane w ciągu 1 roku są to środki obrotowe.

Środki obrotowe w przedsiębiorstwie w sposób ciągły dokonują ruchu okrężnego, przechodząc przez 3 fazy /zaopatrzenia, produkcji, zbytu/.

W zależności od tego w jakim dziale te środki obrotowe występują, w zależności od miejsca, charakteru przedsiębiorstwa, różna będzie struktura środków obrotowych w danym przedsiębiorstwie.

Większości w przedsiębiorstwie można wyodrębnić 5 podstawowych grup środków obrotowych.

Są to:

1. zapasy

2. należności i roszczenia

3. papiery wartościowe przeznaczone do obrotu

4. środki pieniężne

5. należności przyszłych okresów.

Zapasy - do nich można zaliczyć zapasy materiałowe, zapasy produkcyjne, towary.

Zapasy materiałowe w skład tej grupy wchodzą:

• materiały podstawowe

• materiały pomocnicze

• opakowania

• części urządzeń środków trwałych, które nie były zaliczone do środków trwałych

Zapasy produkcyjne:

• produkcja w toku - są to środki obrotowe, które fizycznie w procesie produkcji są przekształcone, w tej fazie produkcji jeszcze nie opuściły.

• półfabrykaty - są to te wyroby, które zakończyły jakiś proces obróbki, stanowią jakąś całość, ale nie jest ta całość przeznaczona na sprzedaż, to nie jest ten produkt finalny. Jest to produkt, który przechodzi z jednego działu do drugiego.

• wyroby gotowe - jest to produkt finalny, końcowy dla przedsiębiorstwa.

Towary tym się różnią od wyrobów gotowych, że wyroby gotowe to my wytwarzamy, natomiast towary - to my kupujemy, nie wytwarzamy ich tylko kupujemy.

Należności i roszczenia

Należności - występują wtedy kiedy jest rozbieżność w czasie między momentem sprzedaży naszych wyrobów gotowych, a momentem zapłaty fizycznej nam za te wyroby. Kiedy my sprzedajemy i otrzymujemy zapłatę to nie występuje należność.

Roszczenie - wtedy kiedy nasz kontrahent, odbiorca ma zastrzeżenie co do części albo całości tej naszej należności to wtedy nasza należność zmienia się w roszczenie.

Z jakiego tytułu mogą być należności między innymi:

• należności z tytułu dostaw i usług

• należności z tytułu podatków

• należności z tytułu dotacji

• należności z tytułu dotacji

• należności z tytułu podatków

• należności od zakładania różnych spraw.

Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu - do tej grupy zaliczmy te składniki majątku obrotowego, które przedsiębiorstwo zakupiło z zamiarem odsprzedania w ciągu roku są to;

• akcje obce, obligacje obce.

Środki pieniężne - do tej grupy można zaliczyć:

• pieniądze w kasie

• środki na rachunku bankowym

• czeki

• weksle płatne w ciągu 3 miesięcy od daty wystawienia

• metale szlachetne które nie zostały zaliczone do rzeczowych składników majątku obrotowego.

Nakłady przyszłych okresów - są to wydatki niezbędne do funkcjonowania danego przedsiębiorstwa, dotyczą dłuższego okresu są to:

• wydatki związane z reportażem

• wydatki związane z reklamą

• wydatki za czynsz płatny z góry.

Chcąc dokonać analizy struktury środków obrotowych udziału poszczególnych grup w całości tego majątku możemy powiedzieć, że ta struktura ten udział poszczególnych grup w całości zależy od różnych czynników, zależy od rodzaju i charakteru działalności, inaczej to wygląda w przedsiębiorstwie produkcyjnym, w przedsiębiorstwie budowlanym. Na ta strukturę również wpływa to, czy dane przedsiębiorstwo jest zasobne a jakieś środki i czy ma swobodę do wykorzystania tych środków. Kolejnym czynnikiem jest lokalizacja przedsiębiorstwa jest to czynnik, który określa nam tę strukturę. Poprzez patrzenie i analizę tej struktury, możemy powiedzieć o tym, że u nas jest prawidłowa gospodarka w zakresie środków obrotowych. Aby można było dokonać pełnej analizy struktury to niezbędną wielkością jest czas. Jak te środki obrotowe się przekształcają w danym cyklu obrotowym. Ta szybkość tych przemian czyli przejścia od fazy zaopatrzenia do fazy zbytu jest czynnikiem istotnym w racjonalnej gospodarce obrotowej.

Istnieją 3 wielkości od której uzależniona jest ta nasza struktura:

1. wielkością jest to rozmiar i rodzaj działalności

2. umiejętność gospodarowania naszym majątkiem

3. szybkość obiegu tych środków obrotowych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej.

Pożyczka

Przez umowę pożyczki rozumiemy taka umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Kredyt - według prawa bankowego przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych

w umowie, czyli do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu.

Umowa kredytowa powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1. kwotę kredytu

2. termin spłaty kredytu

3. wysokość oprocentowania

4. zakres uprawnień w banku związanych z wykorzystaniem kredytu

5. prawne zabezpieczenia kredytu

6. termin postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych.

Różnice pomiędzy umową pożyczki, a umową kredytu:

1. w drodze umowy pożyczki pieniężnej następuje przeniesienie wartości pieniędzy, natomiast w przypadku umowy kredytu bankowego, bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy określoną ilość środków pieniężnych w postaci bezgotówkowego pieniądza bankowego.

2. Umowa pożyczki reguluje postanowienie kodeksu cywilnego, do umowy kredytu odnosi się prawo bankowe.

3. Kredyt udzielany jest na konkretne cele podane przez kredytobiorcę we wniosku kredytowym i potwierdzone następnie w umowie kredytowej, przy pożyczce nie jest wymagany taki warunek.

4. Wykorzystanie kredytu następuje na warunkach i zasadach ustalonych w umowie kredytowej ten warunek nie musi dotyczyć pożyczki.

5. Bank ma prawo do kontroli wykorzystania kredytu przez cały okres jego trwania w sytuacjach gdy kredyt został wykorzystany niezgodnie z celem i warunkami umowy kredytowej może wypowiedzieć umowę kredytową.

6. W przypadku pożyczki nie stosuje się przepisu upoważniającego bank do wypowiedzenia umowy przed terminem płatności, jeżeli przez klienta nie zostały dotrzymane istotne warunki umowy.

7. Umowa kredytowa zawierana jest zawsze na piśmie, nie ma natomiast takiego wymogu przy umowie pożyczki.

8. Umowa kredytu jest umową odpłatną bank pobiera od przyznanego kredytu prowizje przygotowawczą, a od kredytu wykorzystanego odsetki, pożyczka może być odpłatna oraz nieodpłatna.

Rodzaje kredytów według kryteriów:

1. kryterium czasu

• krótkoterminowe

• średnioterminowe

• długoterminowe

2. kryterium formy

• towarowy

• pieniężny

3. kryterium przeznaczenia

• obrotowe /eksploatacyjne/

• inwestycyjne

4. kryterium sposobu zabezpieczenia

• lombardowe

• hipoteczne

5. kryterium metody kredytowania

• w rachunku bieżącym /otwartym, konto korent/

• w rachunku kredytowym

• akceptacyjne

• leasing /jako specyficzna forma/

6. kryterium kredytodawcy

• bankowy

• dostawcy, kupiecki

• odbiorcy

7. kryterium waluty kredytu

• złotówkowy

• dewizowy.

Kredyty obrotowe - są udzielane na finansowanie bieżących potrzeb przedsiębiorstw. Związane jest to z zaopatrzeniem, produkcją i sprzedażą oraz z procesem rozliczeń pieniężnych.

Kredyty inwestycyjne - są udzielane na przedsięwzięcia mające na celu trwałe zwiększenie majątku przedsiębiorstwa. Mogą być przeznaczone na finansowanie projektów, licencji, wartości niematerialnych udziałów i akcji / są to wartości finansowe/.

Kredyt w rachunku bieżącym - / powinny to być kredyty dla firm dużych i dobrych/. Poprzez udzielenie kredytu w rachunku bieżącym bank daje kredytobiorcy upoważnienie do przekroczenia salda na jego rachunku bieżącym do wysokości limitu przyznanego w umowie kredytowej. Wykorzystanie tego kredytu następuje w drodze realizacji płatności w ciężar otwartego wydzielonego rachunku kredytowego. Kredyt ten udzielany jest jako kredyt odnawialny tzn. każdy wpływ na rachunek bieżący powoduje jednocześni9e odnowienie się o kwotę dokonanej wpłaty limitu kredytowego, który może być wielokrotnie przez kredytobiorcę wykorzystany, aż do wygaśnięcia umowy kredytowej.

Kredyt w rachunku kredytowym - uruchomienie kredytu w rachunku kredytowym następuje przez otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku kredytowego służącego do ewidencjonowania stanu zadłużenia z tytułu wykorzystanego kredytu. Kredyt ten może przybrać następujące formy:

1. kredyt na sfinansowanie jakieś określonej transakcji

2. linia kredytowa odnawialna lub nieodnawialna

3. kredyt na wymagalne zobowiązania

4. kredyt na sfinansowanie należności.

Podstawowe procedury kredytowe:

1. wybór banku

2. złożenie wniosku kredytowego wraz z wymaganymi przez bank załącznikami

3. ocena zdolności kredytowej

4. podjęcie decyzji kredytowej

5. zawarcie umowy o udzielenie kredytu

6. wykorzystanie kredytu

7. spłata kredytu.

Wybór banku - koszty związane z obsługą /oprocentowanie, prowizje/, pozycje banku, ile czasu trwa załatwianie formalności, prawne zabezpieczenia, możliwości kredytowe w banku, oferta kredytu danego banku.

Złożenie wniosku kredytowego:

Informacje zawarte w wniosku kredytowym:

1. nazwa firmy ubiegającej się o kredyt, NIP, regon, siedziba, numer statystyczny

2. przeznaczenie kredytu

3. termin kredytu

4. prawne zabezpieczenia kredytobiorcy

5. zdolność kredytowa przedsiębiorstwa - bada bank.

Załączniki:

1. dokument określający status prawny przedsiębiorstwa /wypis z rejestru handlowego, adres, wysokość kapitału, umowa spółki/, regon, NIP

2. zaświadczenia o regulowaniu zobowiązań podatkowych i innych np. ZUS

3. opinie banków oraz innych instytucji finansowych współpracujących z przedsiębiorstwem ubiegającym się o kredyt.

4. Dokumenty własności i dzierżawy obiektów

5. Umowy zawarte z partnerami handlowymi

6. Dokumenty dotyczące prawnego zabezpieczenia kredytu /wypis z księgi wieczystej/

7. Wycena nieruchomości

8. Polisy ubezpieczeniowe

9. Dokumenty finansowe /sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa: bilans, rachunek zysków i strat, przepływ pieniądza cash-flow/.

Ocena zdolności kredytowej.

Zdolność kredytowa - to możliwość spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami

w umownych terminach spłaty.

Zdolność kredytowa polega / są trzy etapy?:

I etap

1. weryfikacja posiadanych materiałów i informacji

2. wyjaśnienie nasuwających się wątpliwości uzyskiwane z innych instytucji opinii o przedsiębiorstwie i dokonanie inspekcji w siedzibie przedsiębiorstwa.

II etap

1. ocena formalno-prawna podmiotu i jego działalności, polega ona na poznaniu firmy pod względem jej formy prawnej

2. sprawdzenie możliwości podejmowania czynności prawnych i zakresu oraz charakteru zaciąganych zobowiązań.

III etap

• analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa

1. analiza sprawozdań finansowych /bilans - struktura majątkowa i kapitałowa, rachunek wyników - przychody i koszty, sprawdzenie wyniku operacyjnego, wyniku nad działalnością gospodarczą/

2. analiza wskaźnikowa

1. wskaźnik zyskowności /zysk operacyjny, zysk netto/

2. wskaźnik płynności finansowej - jest to zdolność do obsługi

-

-

3. wskaźnik sprawności działania

/wskaźnik rotacji/

4. wskaźnik wiarygodności kredytowej.

3. analiza SWOT.

Analiza SWOT - to zestawienie słabych i mocnych stron firmy z jej szansami i zagrożeniami wynikającymi ze strony otoczenia czyli zewnętrznych uwarunkowań funkcjonowania firmy.

Wykonanie kredytu:

W wyniku korzystania z kredytu kredytobiorca ponosi następujące koszty:

1. odsetki z wykorzystanego kredytu

2. prowizje:

1. prowizja przygotowawcza jest płacona od kwoty przyznanego kredytu

2. prowizja od zaangażowania - liczona od salda niewykorzystanej części kredytu.

3. Prowizja rekompensacyjna - wynikająca z przedterminowej spłaty kredytu bez uprzedniego zawiadomienia banku

4. Prowizja pobierana od aneksów do umów kredytowych w związku ze zmianą warunków kredytowania.

KOSZT KAPITAŁU

Układ i treść rachunku wyników

EBIT - wynik przed odsetkami i opodatkowaniem.

Układ i treść bilansu

Sposób zaangażowania kapitałów Źródła pochodzenia kapitałów

Struktura przepływów finansowych w przedsiębiorstwie

Przepływy finansowe

Źródła przychodów Przeznaczenie przychodów

zysk przychody wzrost zmniejszenie inne

amortyzacja z innych majątku trwałego zobowiązań rozchody

źródeł i obrotowego

Średnio ważony koszt kapitału

WACC = kd * D/ D + E + ke * E/ D + E

kd - koszt długu

D - dług

E - kapitał własny

ke - koszt kapitału własnego

Model CAPM - model wyceny aktywów i pasywów kapitałowych.

ke = krf + (km - krf) B

krf - stopa procentowa wolna od ryzyka

B - współczynnik beta

km - krf - premium za ryzyko

kd = kdn (1 -T)

T - stopa podatkowa

Zadanie:

Budex S.A. jest notowany na giełdzie. Zarząd zlecił obliczenie średniej WACC.

Pasywa

- kapitał akcyjny 100.000 ka

• wynik finansowy z lat ubiegłych 120.000 NWF

• dług długoterminowy 120.000 DDł

• zobowiązania krótkoterminowe 50.000 Zk

• krótkotermniowe kredyty bankowe 12.000 Dke

• Razem: 402.000

Leasing operacyjny łączne zobowiązania wynoszą 50.000

Liczba akcji 10.000, cena akcji 32.00, wartość rynkowa 320.000.

Kapitał własny 220 - (ka + NWF)

Wartość księgowa	%	Wartość rynkowa	%		Średnio ważony koszt kapitału
100.000	55% 320.000 64% 29,4% 18,82%
120.000
120.000	30%	120.000	24%	11,4%	2,7%
50.000	12%	0
12.000	3%	12.000	2%	10,2%	0,2%
Leasing	-	50.000	10%	9,6%	0,9%
402.000	100%	502.000			22,62%

Koszt kapitału obcego

		Oprocentowanie z umów	Stopa podatkowa T
DDt	120.000	19%	40%	11,4% [19(1-04]_
Dk	12.000	17%	40%	10,2%
leasing	50.000	16%	40%	9,6%

Koszt kapitału własnego

B = 1,3

km = 27% ke = 19% + (27% -19%)*1,3

krf = 19% ke = 29,4% - wymagana stopa zwrotu z kapitału własnego

Istnieją 3 wielkości od której uzależniona jest nasza struktura:

1. wielkością jest to rozmiar i rodzaj działalności

2. umiejętność gospodarowania naszym majątkiem

3. szybkość obiegu tych środków obrotowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej.

Aby zanalizować rachunek wyników trzeba przeprowadzić badania na poziomach

• działalność operacyjna

• działalność finansowa

• działalność całego przedsiębiorstwa

• oraz działalność przedsiębiorstwa po opodatkowaniu.

Żeby zanalizować ten rachunek wyników trzeba uporządkować sprawy z budżetem. Nie wszystkie pozycje kosztowe i przychodowe mają charakter pieniężny. W rachunku wyniku jest zapis memoriałowy np. w kosztach pojawi się koszt amortyzacji - koszt nie gotówkowy powstał wydatek np. 2 lata temu a w tym roku realizowany pewną część tego kosztu. Nie łączy się to

z wypływem gotówki tylko rozkładamy ten wydatek który powstał wcześniej na koszty do momentu gdy ten majątek się zużyje. Wynik brutto nie jest podstawą do opodatkowania.

Są 2 ustawy 1 ustawa o rachunku i 2 o podatkach od osób prawnych. Na podstawie tej ustawy dokonuje się przeliczenia przechodząc przez wszystkie przychody i koszty, żeby wyłapać te koszty i przychody, które mają charakter podatkowy. Najczęściej wynik brutto nie jest podstawą do opodatkowania, a trzeba jeszcze raz ustalić podstawę.

Rachunek wyników czyli różnica między przychodami a kosztami w celu uchwalenia wyniku nie charakteryzuje w całości przedsiębiorstwa.

Drugim dokumentem finansowym, który charakteryzuje przedsiębiorstwo jest bilans.

Bilans dzieli się na stronę aktywną i pasywną. Po stronie aktywnej odzwierciedlony jest cały majątek, który jest w dyspozycji przedsiębiorstwa i służy do wytwarzania jakiś dóbr, które to przedsiębiorstwo produkuje. Aktywa dzielą się na majątek trwały i majątek obrotowy.

Majątek trwały to rzeczowy majątek tzw. grunty, budynki, budowle, środki trwałe. Ten majątek podlega amortyzacji. Aktywa które znajdują się w przedsiębiorstwie odzwierciedlają wartość majątku przedsiębiorstwa na dany dzień o ile w rachunku wyników było zestawienie przychodów i kosztów w ujęciu narastającym, o tyle w bilansie odzwierciedla sytuację na dany dzień.

W skład majątku obrotowego wchodzą zapasy, należności i gotówka. Zapasy dzielą się na zapasy surowców, produkcje w toku, wyroby gotowe. Należności są to należności np. handlowe lub należności od budżetu z tytułu VAT oraz gotówka, oraz rozliczenia międzyokresowe czynne.

Strona pasywna mamy tu źródła finansowania - pokazuje nam jak mamy zbilansowany majątek, który jest w posiadaniu przedsiębiorstwa. Zbilansować majątek możemy 2 jako:

• kapitałów własnych - kapitał akcyjny, kapitał założycielski w zależności od formy prawnej

• kapitały zapasowe - powstają z nadwyżki ceny emisyjnej nad ceną księgową. Może on powstać w związku z zastosowaniem przez właściciela przedsiębiorstwa. Ten kapitał własny są też zyski z okresu bieżącego - co wypracowaliśmy w danym roku.

Kapitały obce - podział długoterminowy są to pożyczki, kredyty, zobowiązania, okres trwania dłuższy niż 1 rok.

Krótkoterminowe zobowiązania - kredyt krótkoterminowy ale także inne zobowiązania np. zobowiązania handlowe z tytułu dostaw i usług oraz zobowiązania w stosunku do budżetu albo w stosunku za które płacimy odsetki lub nie.

Dokumentem łączącym 2 poprzednie dokumenty jest dokument tzw. przepływem finansowym. Dzielimy je na przepływy gotówkowe - wpływy i wydatki.

Patrzymy ile pieniędzy wpłynęło i wypłynęło z przedsiębiorstwa. Jest to dokument łączący bo są odzwierciedlone sytuacje, które zachodzą w rachunku w wyniku jak i tylko operacje bilansowe np. naliczenie kosztów amortyzacji rachunku wyniku, a operacje bilansowe - spadek zobowiązań, spłata kredytu. W przedsiębiorstwie w ogóle chodzi o to aby była gotówka aby była płynność. Ten zysk jest bardzo ważny w rachunku wyników. Przede wszystkim musimy patrzeć czy przedsiębiorstwo ma gotówkę czy jej nie posiada.

Liczymy w dokumencie zmiany stanu gotówki ile nam przyrosło a ile nam ubyło. Najpierw staramy się z tego rachunku wyników wyciągnąć wszystkie przychody i wszystkie koszty, które są gotówkowe. W tym celu możemy brać tylko przychody i koszty gotówkowe lub od zysku netto korygować poszczególne pozycje nie gotówkowe amortyzację. Do zysku netto dodajemy amortyzację koszty niegotówkowe. Bierzemy pod uwagę wszystkie wpływy które nie są związane z rachunkiem wyników np. zaciągnięcie kredytu. Znaczenie przychodów wzrost majątku trwałego wzrost o te inwestycje np. zakup maszyny. Majątek obrotowy gdy wraca stan zapasów jest zamrożona gotówka, trzeba więcej produkować to odzwierciedla zwiększenie gotówki. Czyli to nie jest odzwierciedlone w rachunku wyników a jest odzwierciedlone w bilansie. Gdy spłacimy kredyt jest to wypływ gotówki.

Kapitał zaangażowany w przedsiębiorstwie = kapitał własny + wszystkie (-cały dług oprocentowany).

Struktura kapitałów obcych mówi nam o ryzyku operacyjnym

Ryzyko finansowe uzależnione od struktury kapitału.

Ryzyko odzwierciedla się w wymaganej stopie zwrotu kapitałów własnych.

Ci dostarczyciele kapitału obcego wymagają gotówki, która jest jasno określona w umowie

i jest ona określona od stopy % na rynku i może być do odniesienia do kredytu np. redyskontowego i ryzyko związane z udzieleniem kredytu przewyższa stopę odniesienia i jest ustalona w zależności od tego jak ryzykowny jest biznes. Wymagalność stopy zwrotu od menedżera aby cena akcji nie spadła /zadanie/.

Podatkowe i niepodatkowe obciążenia na rzecz budżetu państwa, budżetów terenowych

i scentralizowanych funduszy.

Podatki i jego funkcje.

Podatek - jest to świadczenie pieniężne, przymusowe, ogólne, bezzwrotne i nie ekwiwalentne.

Podatnik w sensie prawnym i ekonomicznym jest to osoba na którą norma prawna, podatkowa nakłada obowiązek uiszczania podatku. W sensie ekonomicznym wyróżnia się podatników

i płatników.

Podatnicy - są to osoby, które faktycznie ponoszą ciężar podatku.

Płatnik - jest zobowiązany do naliczania podatku pobranie go od podatnika i wpłaty do urzędu skarbowego. Odpowiada on za terminowe uiszczanie podatku.

Przedmiot opodatkowania - jest to zdarzenie stan faktyczny lub prawny, z którym ustawodawca łączy obowiązek uiszczania podatku.

Podstawa opodatkowania - jest to ilościowe ujęcie przedmiotu podatkowego, wyrażone

w jednost6kach pieniężnych lub naturalnych.

Kumulacja podatkowa ma 2 znaczenia:

1. z jednej strony - jest to łączenie różnych podstaw opodatkowania np. łączenie dochodów małżonków przy podatku od dochodów osób fizycznych, jak też łączenie dochodów z różnych źródeł.

2. Gdy się płaci podatek od podatku czyli nakładanie się podatku na podatek.

Stawka podatkowa - /to stopa podatkowa/ to stosunek kwoty podatku do podstawy opodatkowania.

Można wyróżnić stawki:

• stawki stałe proporcjonalnie do np. stawka od dochodu od osób prawnych wynosi 34%

• stawki zmienne i wyróżniamy tu stawki progresywne co oznacza, że wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie też kwota podatku do zapłacenia.

Progresja może być:

• globalna

• szczeblowa tzw. odcinkowa lub ciągła

Progresja szczeblowa jest korzystna dla płatników.

Przy progresji globalnej np.

100 - 10% podatku

100 - 200 - 20%

• 
  20/100 * 105 = 21

Przy progresji ciągłej występuje przy podatku dochodowym od osób fizycznych.

Np. od 100 zł - 10%

101 - 200 - 10%

od 100 = 10 zł + 20%/100 nadwyżka ponad 100

Obciążenia podatkowe i niepodatkowe.

Obciążenia te mogą dotyczyć zarówno akumulacji pieniężnej / zysk brutto/ oraz kosztów.

Niepodatkowe obciążenie ze względu na swoją powszechność i neutralność w stosunku do konkurencyjności sprzedaży są cenotwórcze i wkalkulowane w cenę.

Obciążenia podatkowe mogą być zarówno cenotwórcze np. VAT lub akcyza, wkalkulowane

w cenę lub nie cenotwórcze jak podatki dochodowe.

Niepodatkowe obciążenie kosztów to składki na ZUS, Fundusz Pracy.

Na fundusze świadczeń nie gwarantowanych koszty są obciążane odsetkami od pożyczek, kredytów zobowiązań wobec dostawców, mogą być obciążone obowiązkowym OC, mogą obciążyć także koszty oraz cło, dobrowolne składki ubezpieczeniowe.

Natomiast podatkowe obciążenia kosztów są to podatki terenowe np. podatek od nieruchomości, natomiast podatkowe obciążenie akumulacji pieniężnej to VAT, akcyza, podatek dochodowy od osób prawnych.

Podatek VAT - podatek od wartości dodanej.

Przedmiotem opodatkowania VAT-em jest sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium RP.

Podatnikami w sensie prawnym są jednostki, które dokonują czynności opodatkowane VAT-em /eksporterzy, importerzy, sprzedawcy/.

Cech VAT-u

Podatek od towarów i usług jest podatkiem powszechnym, wielofazowy, obciąża obrót netto oraz jest potrącany.

Powszechny oznacza - że opodatkowana jest sprzedaż wszystkich towarów i usług, z wyjątkiem sprzedaży towarów zwolnionych przedmiotowo oraz z wyjątkiem sprzedaży towarów świadczonych przez podatników podmiotowo zwolnionych .

Wielofazowy - oznacza że opodatkowana jest sprzedaż we wszystkich fazach obrotu. To że obciąża obrót netto oznacza że nie stanowi kosztu dla przedsiębiorstwa jeżeli nie jest ono zwolnione od podatku i obowiązuje rachunek.

Np. cena brutto z podatkiem materiału wynosi 366 zł. Oblicz cenę netto oraz kwotę podatku należnego przy stawce 22%.

X - cena netto

X + 22/100 * X = 366 122% = 366

122/100*X = 366 100% - X zł

X = 366 *100/122 = 300 X = 366 *100/122

X = 66

Potrącalność wiąże się z techniką obliczania wartości dodanej i wykorzystuje się metodę różnicową, pośrednią po odejmowaniu.

(VA) Veriu edit

t(VA) = t +(O) _ tZ zakupu

stawka obrót

podatkowa oznacza, że podmiot oblicza cały podatek należny i odejmuje podatek naliczony zapłacony przy zakupach.

Tzw. łańcuch X	Podmiot 1 - 7%	Podmiot 2 - 22%	Podmiot 3 - zwolniony	Podmiot 4 - 22%	0%
Sprzedaż netto bez VAT	300	400	550	620	800
VAT należny	7% 2300 21	400 * 22% 88		136,40	0
Zakupy bez VAT	-	300	488	550	620
VAT naliczony	-	21		-	136,4
Wpłaca do urzędu skarbowego	21	67	-	136,40	+136,40

VAT jest podatkiem pośrednim.

Podatnikami w sensie ekonomicznym są sprzedawcy towarów i usług.

Różnice między opodatkowaniem 0% a przy zwolnieniu.

Przy podatku )% podatek wchodzi do systemu VAT-towskiego i może sobie odliczyć podatek naliczony i jeżeli jest on ostatni w łańcuchu lub świadczy tylko sprzedaż na eksport to otrzymuje bezpośredni zwrot z urzędu skarbowego.

Przy zwolnieniu podmiot nie może odliczyć podatku naliczonego. Czyli podatek ten naliczony podwyższa mu koszty.

Towary zwolnione z podatku VAT

Zwolnione są towary przedmiotowe i podmiotowe.

Przedmiotowe towary:

• nieprzetworzone produkty rolne

• nieprzetworzone produkty leśne, łowieckie i pochodzące z połowów

• usługi na rzecz rolnictwa, leśnictwa i poczty

• usługi komunalne z wyjątkiem dostarczania energii

• usługi świadczone przez państwo w zakresie nauki, techniki, oświaty i wychowania, zdrowia i opieki społecznej, administracja państwowa i samorządowa.

• usługi finansowe z wyjątkiem kantorów wymiany walut oraz ubezpieczeń osobowych i majątkowych

• usługi w zakresie organizacji i polityki społecznej i zawodowej.

Zwolnione podmioty

Są to podmioty, których obrót w roku poprzednim wyniósł od 80.000 zł.

Stawka preferencyjna 7% - towary na rzecz produkcji rolnej i leśnej. Towary związane z ochroną zdrowia, niektóre towary spożywcze np. orzeszki ziemne oraz materiały budowlane do końca 2000r., artykuły paliwowo-energetyczne.

4% - stawki - leki.

0% - jest nią opodatkowany cały eksport oraz artykuły, maszyny urządzenia rolnicze, aparaty dla nie słyszących.

Import jest opodatkowany stawką 22% i podstawą opodatkowania przy imporcie jest wartość cena powiększona o należne cło.

Wartość cenotwórcza jest to cena należna lub zapłacona /transakcyjna/ wraz z kosztami w niej nie ujętymi, a faktycznie poniesionego przez kupującego np. opakowanie, koszty transportu.

Akcyza - są opodatkowane wyroby i można je podzielić na następujące używki:

• towary i usługi luksusowe

• paliwa do silników

• artykułu jak sól, zapałki.

Stawki mogą być kwotowe lub %. Akcyza zwiększa podstawę opodatkowania VAT-em.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Jest to podatek którym opodatkowany jest dochód. Dochodem są przychody minus koszty uzyskania tych przychodów. Czasami podatek pobiera się od przychodu a nie od dochodu jak ryczałt, karta podatkowa, przychód z kapitałów 20% oraz przychód z udziału w zyskach dywidenda 20%, wykorzystanie myśli technicznych 20%.

Dział gospodarki polskiej jest opodatkowany na 2 sposoby:

1. osoby prawne prowadzące dział gospodarki podatek proporcjonalny 24%

2. osoby fizyczne płacą podatek progresywny gdy prowadzą działalność gospodarczą.

Osoby prawne to: przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze, banki, instytucje ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze, przedsiębiorstwa zagraniczne, spółki prawa handlowego, spółki cywilne.

Zwolnione podmioty od podatku dochodowego od osób prawnych:

• Skarb Państwa

• NBP

• Jednostki budżetowe

• Scentralizowane fundusze celowe

• Zakłady pracy chronionej

• Organizacje kościelne.

Jeżeli podmiot osiąga w roku podatkowym stratę to może ją rozliczyć w ciągu 3 lat kolejnych równomiernie.

Środki obrotowe

Szybkość obiegu środków obrotowych jest bardzo istotna, szybkość kiedy te środki przechodzą przez te wszystkie fazy; faza zaopatrzenia, produkcji i zbytu. Jest to szybkość przechodzenia w ruchu okrężnym. Im szybciej te środki będą się transponować, zmieniać tą swoją formę w tym ruchu okrężnym to tym lepiej jest dla przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo chcąc prowadzić racjonalną gospodarkę tymi środkami obrotowymi muszą stosować pewne wskaźniki, żeby sobie pomóc i ułatwić sobie ocenę.

Jest cała gama wskaźników. Są to 2 wskaźniki dotyczące zapasów i 2 wskaźniki dotyczące należności.

Istnieje duża liczba wskaźników, które umożliwiają ocenę efektywności wykorzystania zapasów majątkowych przedsiębiorstwa. Do najczęściej używanych należą:

1. wskaźnik obrotu zapasami

2. wskaźnik obrotu zapasami w dniach

3. wskaźnik obrotu należnościami

4. wskaźnik obrotu należnościami w dniach.

a) wskaźnik obrotu zapasami = sprzedaż netto

średni stan zapasów

b)wskaźnik obrotów zapasów w dniach =

= średnie stany zapasów * 360 = 360 dni

sprzedaż netto wskaźnik obrotu zapasami

c) wskaźnik obrotu należnościami = sprzedaż netto

średni stan należności

3. cykl inkasa należności =

= średni stan należności * 360 = 360 dni

sprzedaż netto wskaźnik rotacji należności

Średnie stany są potrzebne aby wyeliminować przypadkowe zdarzenia i średni stan jest to początek danego okresu badanego i koniec danego okresu.

Wskaźnik rotacji zapasami - informuje nas, ile razy w ciągu roku jest rotacja zapasów. Ile jest tych obrotów tymi zapasami. Jest wiadome, że przedsiębiorstwo musi utrzymać zapasy, żeby zachować równość i produkcji i sprzedaży. Istotne jest żeby tych zapasów nie było za dużo bo zwiększają się nam koszty magazynowania. Jeżeli zwiększa się wskaźnik rotacji zapasów jest to korzystne dla przedsiębiorstwa oznacza to, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni, jakby sprzedaży. Jest ta sytuacja korzystna bo im ten wskaźnik z okresu za okres rośnie tym jest lepiej.

Podobnie jest przy wskaźniku cen wskaźnik obrotu należnościami. Im tych cykli jest więcej tym odtwarzają się nam należności.

Jeżeli chodzi o wskaźnik obrotu zapasami w dniach to on nas informuje o tym, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia sobie zapasy, dla zrealizowania określonej sprzedaży. Jest korzystniejsze żeby ta ilość dni zmniejszała się czyli 1 wskaźnik lepiej jak rośnie 2 lepiej gdy nam się odnawiają zapasy.

Wskaźnik obrotu należnościami - reguła jest prawie taka sama tylko tam gdzie są zapasy to są należności. Wskaźnik ten informuje ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo odtworzyło stan swoich należności. Przyjmuje się że dobrze jest gdy ten wskaźnik kształtuje się od 7 do 10 razy przedsiębiorstwo powinno w ciągu roku odtwarzać swoje należności. Gdy ten wskaźnik jest mniejszy niż 1 to mówi o tym że przedsiębiorstwo ma kłopoty ze ściąganiem swoich należności od polisy odbiorcy. Natomiast oznacza to że przedsiębiorstwo kredytuje swoich odbiorców i może to spowodować to, że my będziemy mieli kłopoty w płynności. Nazywa się to zatorem płatniczym.

Wskaźnik rotacji inkasa należności w dniach - on informuje nas o liczbie dni za którą nie otrzymaliśmy zapłaty, inaczej mówi nam jak długo środki pieniężne są zamrożone w należności. Im mniejszy tym lepszy. Wskaźniki wyliczone w dniach czy dotyczące zapasów czy należności im mniejsze z okresu na okres się zmniejszają jest to lepiej, natomiast ta rotacja wyrażona

w ratach są lepsze niż z okresu na okres rosną.

Koszty

Stosunek kosztów do przychodów jest istotny. Mówi on nam o efektywności w danym przedsiębiorstwie. Wiadomo jest że przedsiębiorstwu powinno zależeć aby koszty malały,

a przychody rosły i wtedy oznaczałoby to że wyniki byłyby korzystne. Przedsiębiorstwo musi podejmować decyzje na czym mu najbardziej zależy. Ten element co do kosztów jest istotny. Aby można było dobrze koszty zanalizować trzeba wyogólnić z kosztów wydatki.

Nie każdy wydatek jest kosztem i nie każdy koszt jest wydatkiem.

Wydatkiem w przedsiębiorstwie - nazywamy każdorazowe pomniejszenie wypływów środków pieniężnych czy to z kasy czy z rachunku bankowego.

Kosztem będą te wydatki które są związane z bieżącą działalnością tego przedsiębiorstwa.

Istnieją pewne ograniczenia gdy chodzi o zaliczenie wydatków do kosztów.

Te koszty warunkują pozostałe kategorie ekonomiczne.

Od kosztów uzależnione jest:

• dochód przedsiębiorstwa

• podatek dochodowy

• wynik finansowy

Ten element jest bardzo istotny. Czego nie można zaliczyć w przedsiębiorstwie, których wydatków do kosztów uzyskanie przychodów. Są 3 grupy tych wydatków których przedsiębiorstwo nie może zaliczyć do kosztów:

1. nakłady o charakterze inwestycyjnym

2. grupa wydatków - wydatki związane z płaceniem kar, grzywien, odszkodowań

3. grupa wydatków z punktu widzenia ustawodawcy są uznawane za zbędne. Są to za duże wydatki np. na reklamę, wydatki związane z zakupem drogich samochodów, amortyzacja drogich samochodów.

Gdy patrzymy na te koszty to można patrzeć na te koszty z punktu widzenia układu rodzajowego i kalkulacyjnego.

Jeżeli przedsiębiorstwo wytwarza różne wyroby ma różny asortyment to stosuje się układ kalkulacyjny. Jest ustalany techniczny koszt wytworzenia danego wyrobu, na każdy wyrób są wyliczane ilości tych zużytych materiałów.

Jeżeli mamy produkcję jednorodną to stosujemy porównawczy układ kosztów.

Z okresu na okres porównamy ilość zakupionych towarów potrzebnych nam do produkcji.

Rodzajowy układ kosztów

Ogół ponoszonych kosztów można podzielić na poszczególne ich rodzaje:

1. koszty rzeczowe

2. koszty osobowe

3. koszty finansowe

4. pozostałe koszty.

Koszty rzeczowe:

1. koszty związane ze zużyciem surowców, materiałów i energii potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwie.

2. koszty związane ze zużyciem rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa - jego amortyzacja

3. koszty związane tzn. usług obcych takich jak usługi transportowe, telekomunikacyjne, remontowe itp.

Koszty związane ze zużyciem surowców, materiałów i energii - przedsiębiorstwo patrząc na to musi dążyć do tego żeby te koszty związane z tą grupą były jak najmniejsze. Można je zmniejszyć 2 drogami.

Koszty można zmniejszyć poprzez:

• oszczędne wykorzystywanie surowców

• znalezienie tańszych kapitałów na zakup surowców

• szukanie tańszych źródeł - dostawców którzy dostarczają potrzebne surowce i sprzedadzą taniej.

Jeśli chodzi o tę 2 grupę kosztów , jest tam istotny problem amortyzowania - umorzenie i jaka metodę będzie amortyzowany środek trwały. Od tej przyjętej metody amortyzacji powoduje to że albo w tym okresie większe koszty i będą nam one malały, albo będą koszty z punktu widzenia amortyzacji będą na jednym poziomie.

Ostatnia grupa związana ze zużyciem, wykorzystaniem usług obcych. Możemy powiedzieć że przedsiębiorstwo patrzy jak tu racjonalnie do tej grupy kosztów podejść. Przedsiębiorstwo podejmuje decyzje tego typu czy opłaca im się lepiej zorganizować u siebie grupę remontową czy komórkę ochrony mienia czy lepiej skorzystać z wyspecjalizowanych agent trudniących się takiego typu działalnością. Może się tak zdarzyć np. kiedy dokonujemy takiej analizy w tym roku to jest dla nas korzystniej korzystać z tych środków, a może się też okazać że w następnym roku te koszty usług tak wzrosną, że lepszym rozwiązaniem będzie dla nas założenie np. komórki remontowej, a nie korzystać z jednorazowej fachowej pomocy.

Koszty pracy w przedsiębiorstwie

Ważną grupą kosztów są w przedsiębiorstwie koszty związane z zatrudnieniem pracowników

w ich skład obok wynagrodzenia z bezpośrednio wykonywaną pracą będą wchodzić różne ich wydatki pracodawcy. Będą to:

• wynagrodzenia za nie przepracowany czas pracy

• specjalne wypłaty: premie, nagrody, gratyfikacje

• świadczenia w naturze

• świadczenia ubezpieczenia społecznego

• koszty opieki społecznej i socjalnej

• koszty działalności szkoleniowej

• inne wydatki pracodawcy.

Koszty finansowe

Działalność przedsiębiorstwa wymaga zwykle korzystania z różnego rodzaju usług finansowych za które należy płacić:

1. do kosztów finansowych zaliczamy przede wszystkim płacone przez przedsiębiorstwo odsetki i prowizje od kredytów i pożyczek zaciągniętych na finansowanie bieżącej działalności produkcyjnej.

2. Jednym ze składników kosztów finansowych będzie dyskonto potrącone przez nabywcę /najczęściej bank/ przy zakupie weksli i czeków obcych.

3. Do tej grupy kosztów zaliczać będziemy straty na sprzedaży papierów wartościowych - występuje taka sytuacja kiedy przedsiębiorstwo kupiło papiery wartościowe np. akcje , obligacje ale okazało się że nasza działalność w tej dziedzinie była obarczona ryzykiem. Więc sprzedajemy je po niższej cenie .

4. Kosztem finansowym będą tzw. ujemne różnice kursowe. - powstają one i są istotne dla przedsiębiorstwa które prowadzą działalność eksportowo-finansową. Te ujemne różnice kursowe występują w innej sytuacji dla eksportera i w innej sytuacji dla importera. Jeśli chodzi o eksportera to powstają one wtedy kiedy kurs waluty krajowej w momencie wystawienia faktury był niższy w relacji do waluty w której rozliczona była transakcja. Dla importerów jest sytuacja odwrotna te ujemne różnice kursowe będą występowały wtedy, gdy w momencie wystawienia faktury kurs waluty krajowej w relacji do tej waluty w której ma być realizowana transakcja był wyższy.

5. Do kosztów finansowych można ponadto zaliczyć rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty dotyczące prowadzonych przez przedsiębiorstwo operacji finansowych.

Pozostałe koszty w przedsiębiorstwie

Opisane poprzednio rodzaje kosztów dotyczą 3 sfery działalności przedsiębiorstwa

• podstawowej działalności produkcyjnej

• podstawowej działalności operacyjnej

• działalności finansowej.

Przedsiębiorstwo ponosi również pewne koszty nie związane bezpośrednio z żadną z tych sfer działalności. Będą to koszty ogólnozakładowe, koszty ogólnego zarządu przedsiębiorstwa, podatki wliczone w ciężar kosztów, koszty delegacji służbowych itp. Są to takie koszty które nie dotyczą ani bieżącej produkcji, ani pozostałej działalności, ani tej działalności finansowej.

36

1

Przychody operacyjne Koszty operacyjne

EBIT

Przychody finansowe Koszty finansowe

Wynik nad działalnością gospodarczą

Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne

Wynik brutto

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Wynik netto

AKTYWA PASYWA

Kapitały własne

Majątek trwały

Kapitały długoterminowe

obce

Majątek obrotowy krótkoterminowe

Suma bilansowa aktywów Suma bilansowa pasywów

---