Grupa (1)

1. Wymienić trzech wielkich językoznawców polskich i przypisać im po trzy działy językoznawstwa

Jerzy Kuryłowicz - językoznawstwo diachroniczne, językoznawstwo indoeuropejskie, teoria języka

Leon Zawadowski - semantyka, lingwistyka, funkcje języka

Zdzisław Stieber - fonologia, morfologia, dialektologia

2. Jak można nazwać regułę rządzącą relacjami między poszczególnymi wykładnikami motywacji ekstradyktalnej + przykład.

Wykładniki poszczególnych typów modalności ekstradyktalnej wykluczają się nawzajem - próba ich połączenia prowadzi do dewiacji.

Np. * Czy Anna się niestety pomyliła? - te dwa podkreślone wyrażenia się wykluczają (są wykładnikami różnych postaw); * Prawdopodobnie wyjdź stąd! -1. m. epistemiczna, 2. imperatywna - podobna sytuacja

3. Połączyć nazwiska z dziedzinami, pojęciami, itp. Tu uwaga na jakiś tam alfabet myślowy.

4. Eksplikacja semantyczna - wyjaśnienie.

eksplikacja -> semantyka translacyjna (przekładowa) - czym się różnią znaczenia dwóch jedn. językowych;

eksplikacja semantyczna - odnosi się do: 1) osiąganego celu (efekt, do którego się dąży), 2) procedury badawczej (akt, operacja)

- teoria eksplikacji Anny Wierzbickiej - eksplikacją wyrażenia A jest takie wyrażenie B, które spełnia kilka warunków:

1. B równoznaczne z A

2. B musi mieć strukturę bardziej rozczłonkowaną (rozwiniętą) niż A

3. B składa się z elementów prostych (semów)

4. B jest zbudowane z elementarnych schematów semantycznych (prostota połączenia)

5. to, co eksplikowane i to, co eksplikuje to ciągi należące do tego samego języka naturalnego

a więc język semantyczny to minimalny zbiór jednostek koniecznych i wystarczających do wyjaśnienia wszelkich innych wyrażeń językowych i elementy tego zbioru są proste semantycznie

- w pracy Wierzbickiej (1972) - 14 elementów najprostszych (niepodzielnych, niedefiniowalnych), współcześnie (1996) - ponad 60 jednostek

Przykład:

A zapomniał = A przestał wiedzieć

A dowiedział się od B = B spowodował, że A zaczął wiedzieć

A wyjaśnia B = A działa po to, aby spowodować, by B zrozumiał

5. Wypisać trzy performatywne zwroty grzecznościowe i udowodnić, że są performatywne.

Życzę smacznego.

Dziękujemy za wspólnie spędzony czas.

Proszę panią do tańca.

Witam / żegnam / przepraszam / dziękuję

Są to zwroty grzecznościowe performatywne, ponieważ są wypowiedziami spełniającymi, czyli takimi, za pomocą których dokonuje się czynu innego niż samo mówienie (życzenie, dziękowanie, proszenie).

[można by się rozpisać, ale nie widzę potrzeby]

6. Zaznaczyć czym miano jest - były trzy zdania.

[Miano - typowa kategoria z zakresu aktu komunikacji; zerowe imię własne. Wyrażenie, które nie jest imieniem własnym, ale może pełnić taką funkcję jak imię własne. Jest rzeczownikiem pospolitym, służy do identyfikacji określonego obiektu. Miana łączą konwencję językowe z pozajęzykowymi.]

7. STR od zdania: Do zabójstwa mężczyzny przyznała się żona.

Remat - żona,

Temat - ktoś,

Dictum tematyczne - ktoś przyznał się do czegoś

8. Implikatura. Dialog mniej więcej tak: A. Nowak jest głupi. B. Księżyc dziś pięknie świeci. Czyli jaka maksyma została złamana i jaka to może być implikatura.

Została złamana maksyma odniesienia (mówienie na temat), powstaje implikatura konwersacyjna (ogólna).

9. Semantyka zajmuje się postulatami znaczeniowymi, które są: i tu cztery zdania, wybrać trzeba wszystkie FAŁSZYWE.

[ Zgaduję, że może być zdanie prawdziwe: prawdziwe na mocy przyjętych w danym języku konwencji.]

10. Uzupełnianki:

- kto i kiedy zajął się presupozycjami G. Frege, 1892

- kto i kiedy wprowadził do badań językoznawczych opozycję związków paradygmatycznych i syntagmatycznych M. Kruszewski, ?

- jak nazwać różnicę między spójnikiem "jeśli" a wykładnikiem implikacji - mowa o tzw. paradoksie implikacji - konflikt między wartością logiczną a znaczeniem spójnika („jeśli”) - między p i q musi istnieć związek treściowy oparty na wynikaniu logicznym, inaczej mogłoby istnieć zdanie „Jeśli drzwi są zamknięte, to ciocia Hela jest traktorzystką.”; językoznawstwo zajmuje się tylko zdaniami, gdzie treść następnika wynika z treści poprzednika

- kto założył Kopenhaską Szkołę Językoznawczą. Hjelmslev

Grupa (2)

1. Strukturalizm a kognitywizm (3 cechy teorii języka strukturalizmu które odrzucił kognitywizm)

- odrzuca weryfikacjonizm na rzecz postmodernizmu (rezygnacja z wyjaśniającej funkcji nauki na rzecz interpretacyjnej funkcji nauki),

- odrzucenie dyskretności obiektów i kategorii językowych,

- ?

2. Język semantyczny, co to jest i do czego służy

To taki język stworzony przez badaczy (który się tworzy) dla celów opisu języka. Ma on pomóc w opisaniu znaczeń wyrażeń językowych; To taki system środków ustanowiony przez badaczy, który jak każdy język składa się z gramatyki i słownika. Ma on spełniać dwojaką funkcję -

1) umożliwiać rozróżnianie zdań sensownych i bezsensownych (poprawnych semantycznie i niepoprawnych),

2) umożliwiać wyjaśnienie relacji między znaczeniami wszystkich wyrażeń językowych (podstawowa relacja - wynikania i sprzeczności)

3. Dopasować nazwiska do teorii : semiologia, funkcje języka, fonologia, relatywizm, semantyka interpretacyjna (Jakobson, Bruhler, Sapir, Bloomfield)

Jakobson - fonologia, funkcje języka

Bloomfield - teoria języka, deskryptywizm

Bruhler - relatywizm, pojęcie tekstu

kognitywiści - sematyka interpretacyjna

Hjelmslev - semiologia

4. Negacja w badaniach językoznawczych, 3 zastosowania

- elementarny predykat językowy (metapredykat),

- służy do tworzenia i interpretowania wszystkich rel. język. (sprzeczn., synonimii, antonim., hiponim.),

- niezbędna do wykrywania STR, presupozycji,

- podstawa poszukiwania różnic między obiektami językowymi (jedna wielkość coś ma, a druga nie -> podstawowa opozycja),

- podstawa segmentacji tekstu na odcinki.

5. Lokucja, illokucja, prelokucja

1. lokucja - mówimy coś - wygłaszamy dźwięki mowy; powiedzenie czegoś zwykle ma swoje konsekwencje - dokonujemy czegoś innego niż samo mówienie, a w lokucji dokonujemy samego aktu mówienia, np. mówienie przez sen, paplanie

2. illokucja - akt illokucyjny - jest spełniony przez dowolny performatyw, konstatacje - wygłaszanie dźwięków, które mają sens - oprócz samego mówienia - robimy coś jeszcze, np. stwierdzamy coś, dokonujemy aktu przysięgi

3. prelokucja - jest to oddziaływanie na odbiorcę w konsekwencji siły illokucyjnej, np. Radzę ci pójść do lekarze. - przejście przez te 3 etapy - I. wydanie dźwięków, II. dźwięki coś znaczą, III. wpłynięcie na czyjąś decyzję

6. Presupozycje semantyczne: Moja młodsza siostra rozwiodła się po raz trzeci.

Remat - trzeci

Moja młodsza siostra rozwiodła się nie pierwszy raz. - presupozycja leksykalna (?)

Moja młodsza siostra rozwiodła się. - p. zdaniowa (?)

Mam przynajmniej dwie siostry. - p. leksykalna.

7. Wykładniki kwantyfikacji w zdaniu, jakie rodzaje kwantyfikacji się pojawiają

8. Funkcja performatywna języka, przekształcić zdanie żeby miało taką funkcję, „Sąd uniewinnia pana Nowaka od zarzutu morderstwa.”, napisać co to za akt i wypisać warunki fortunności aktu

Uniewinniam cię (panie Nowak) od zarzutu morderstwa. - akt uniewinnienia, akt mowy performatywny (deklaratywa).

1) zgodność wypowiedzi z intencją mówiącego - sąd wydając wyrok uniewinniający musi także rzeczywiście uznać Nowaka za niewinnego

2) zgodność z konwencjami obowiązującymi w danej zbiorowości - ten wykładnik zostaje zachowany - w naszej zbiorowości uniewinnienie przez sąd Nowaka od zarzutu morderstwa jest sensowny

3) mówiący musi być uprawniony do wypowiadania pewnych performatywów - ten wykładnik również zostaje zachowany - wypowiadający musi posiadać kompetencje, a sąd posiada kompetencje do wydawania wyroków

9. Uzupełnianki:

- kto wymyślił zasadę kooperacji i ile było implikatur konwersacyjnych; - P. Grice, 2

- kto jest autorem koncepcji bilaterności znaku; - de Saussure

- na czym polega proces ustalania rematu - kontrastowanie eliminacyjne (finalna, albo inicjalna pozycja; asercja; czy może być samodzielną odp. na pytanie)

- ile implikatur konw. można ułożyć dla zdania jeżeli nie obowiązuje zasada kooperacji - 0

10. 3 zdania dotyczące SPA. Zaznaczyć PRAWDZIWE.

Grupa (3)

1. Zagadnienia należące do zakresu badań semantyki leksykalnej (3 zadania należące do zakresu badan semantyki leksykalnej)

- monosemia / polisemia jednostek,

- relacje semantyczne między jednostkami,

- postulaty znaczeniowe języka,

- ustalanie reprezentacji semantycznej jednostek (definiowanie).

2. Rodzaje zależności miedzy jednostkami języka + przykłady

Hiponimia - jednostronne wynikanie logiczne (implikacja jednostronna), np. pies - zwierze (zawieranie się jednego znaczenia w drugim) pies - hiponim, zwierze - hiperonim;

np. Ten pies jest miłym zwierzęciem

Synonimia - hiponimia dwukierunkowa (symetryczna, dwustronna; równoważność), np. zięć i mąż córki; relacja implikacji dwustronnej między znaczeniami wyrażeń,

np. Mąż mojej córki jest b. dobrym zięciem.

Antonimia - z danej wielkości wynika negacja innej wielkości, a z negacji nie wynika; np. mokry-suchy - z tego, że coś jest mokre wynika, że nie jest suche, ale z tego że coś nie jest suche, nie wynika, ze jest mokre;

np. Ten wysoki chłopak nie jest niski

Konwersja - to obustronna implikacja, zachodzi między jednostkami, które otwierają co najmniej dwa miejsca walencyjne - zmiana gramatycznego stosunku wyrazów w dwóch zdaniach paralelnych, bez zmiany treści komunikatu,

np. Dziewczynka ma lalkę. Lalka należy do dziewczynki. Dawać coś komuś. Otrzymywać coś od kogoś.

Sprzeczność - twierdzimy coś o czymś i jednocześnie temu zaprzeczamy,

np. Syn bezdzietnej matki.

3. Reguła przenoszenia negacji + przykłady

Reguła przeniesienia (transferu) negacji - reguła przeniesienia negacji z zewnętrznej (rematycznej) do wewnętrznej (rematyzującej) - Nieprawda, że S jest P. : S nie jest P. - relacja między tymi zdaniami - tylko w tego typu zdaniach mamy do czynienia z ekwiwalentyzacją formuł. Jest to więc prawo fałszywe - ma bardzo wąski zakres odniesienia.

Np. Nieprawda, że Adam śpi. : Adam nie śpi. / Nieprawda, że jesteś najwyższy. : Nie jesteś najwyższy.

Substytucja nie będzie możliwa w takim przykładzie:

Nieprawda, że tylko Adam śpi. : Tylko Adam nie śpi.

4. Pragmatyczne motywacje użycia wyrażeń językowych

1) komunikatywna (reprezentatywna)

a) obligatoryjna

b) fakultatywna

- środowiskowa

- komunikatywno-społeczna

- społeczno-relacyjna

2) pozakomunikatywna (pozareprezentatywna)

a) instrumentalna (instrumentalizacja)

- emocjonalna

- praktyczna

b) kontemplacyjna

5. SPA Moja najstarsza siostra wyszła za mąż za Niemca | a nie za Francuza

remat - Niemca

argumentacja przedmiotowa -siostra

predykat - wyszła (za mąż)

6. Presupozycje Moja najstarsza siostra wyszła za mąż za Niemca (czy jakoś tak)

Remat - Niemca

Moja najstarsza siostra wyszła za mąż. - p. zdaniowa

Mam przynajmniej trzy siostry. - p. leksykalna

7. Jakieś 3 zadania typu: prawda / fałsz i zaznaczanie prawidłowych odpowiedzi

8. Uzupełnianka zdań

9. Połączyć językoznawców z dziedzinami

Grupa (4) Madzia

1. wyrażenia okazjonalne-definicja, przykłady i 2 zdania z nimi

Wyrażenia okazjonalne - deiktyczne, okazjonalnie zmienne - takie wyrażenia, które w danej sytuacji opisują określoną rzeczywistość, ale tylko w danej sytuacji. Może być np. deiktyczność czasowa - dziś, jutro, teraz - wypowiedziane w określonej sytuacji będą opisywały określony czas, ale już w innej sytuacji będą określały zupełnie inny czas; deiktyczność przestrzenna - tu, niedaleko - wypowiedziane w określonej sytuacji będą opisywały określone miejsce, ale już w innej sytuacji będą określały zupełnie inne miejsce.

Np. Tu jest bardzo jasno i nie mogę zasnąć. / Jutro przychodzi kominiarz, aby wyczyścić komin.

2. analiza semantyczna, opisać na przykładzie

Np. mężczyzna = człowiek + dorosły + płeć męska

Analiza składnikowa w semantyce - opis znaczenia przez wyliczenie cech należących do tego wyrażenia, powtarzających się w innych jednostkach; rozkład znaczenia wyrazu na najprostsze elementy.

Znaczenia można traktować jako iloczyny cech - niezbędna jest hierarchizacja tych cech, nie wystarczy ich wyliczenie

3. modalność ekstradyktalna, rodzaje i przykłady

modalność asertoryczna (asercja = twierdzenie)

m. zerowa (amodalna): mówiący wypowiada pewną konstatację = informuje o konkretnym stanie rzeczy (Piotr przyjechał. Śnieg pada.), mają postać oznajmującą

m. niezerowa (epistemiczna): ujawnienie pewnego stosunku mówiącego względem prawdziwości przekazywanej informacji; prawdziwość lub fałszywość wypowiedzi jest hipotetyczna;

- wyrażona za pomocą środków leksykalnych (gł. czasowniki mentalne = epistemiczne, oraz pewne partie partykuł = modulantów); np. Ugryzł mnie chyba komar. (na pewno, widocznie, rzekomo, podobno, itp.)

- wyrażona za pomocą środków gramatycznych (formy trybu przypuszczającego), np. Gdyby Piotr dostał bilet, to poleciałby samolotem.

modalność interrogatywna - charakterystyczna dla pytań

- formuła - „chcę, abyś powiedział, czy p” - wola mówiącego, by odbiorca przekazał mu jakąś informację,

- wypowiedzi nakłaniające - życzenia, żądania, rozkazy

modalność imperatywna

- „chcę, żebyś spowodował, że p” - czyn ma zostać dokonany poprzez mówienie

- rozkazy oraz wypowiedzi konstytuowane przez wykrzykniki (wynocha! precz! wara!)

modalność optatywna (życząca)

- „oby”, „żeby”, „niechby”, „bodaj” - wprowadzana przez takie jednostki

modalność emocjonalna (ekspresywna)

- mówiący czuje coś, co może być wyrażone za pomocą uczuć, emocji

ekspresje uczuć - zachwyt, zadowolenie, zniechęcenie, zniecierpliwienie, itd.

ekspresje sądów - O! Święty Mikołaj!

4. wypisać presupozycje

5. zamienić konstatacje na performatyw: Jan Kowalski został uniewinniony od zarzucanej mu zbrodni, wypisać warunki fortunności dla tego performatywu

Uniewinniam cię (Janie Kowalski) od zarzucanej tobie zbrodni. - akt uniewinnienia, akt mowy performatywny (deklaratywa).

1) zgodność wypowiedzi z intencją mówiącego - wydający wyrok uniewinniający musi także rzeczywiście uznać Kowalskiego za niewinnego

2) zgodność z konwencjami obowiązującymi w danej zbiorowości - ten wykładnik zostaje zachowany - w naszej zbiorowości uniewinnienie Kowalskiego od zarzucanej mu zbrodni jest sensowny

3) mówiący musi być uprawniony do wypowiadania pewnych performatywów - wypowiadający wyrok musi posiadać kompetencje do wydawania wyroków (nie może to być np. ksiądz lub rolnik)

6. wypisać wykładniki kwantyfikacji ze zdań

7. pytanie testowe, 3 odpowiedzi, dotyczyło SPA

8. co miało wpływ na to, że rozwinęła się semantyka

1) wpływ logicznej i filozof. tradycji znaku

2) wpływ logiki matematycznej (Tarski, Russel, Quine)

3) wpływ językoznawstwa generatywnego (zastosowanie modelowania do semantyki)

4) tradycje semantyki językoznawczej

5) potrzeby leksykografii (nauka o tworzeniu słowników)

9. Uzupełnianki:

- podać nazwisko osoby, która wprowadziła zasadę kooperacji - P. Grice

- -||- presupozycje - G. Frege

- -||- bilateralność znaku - F. de Saussure

10. dopasować dziedziny do nazwisk: lock, bloomfield, zawadowski...? transformacjonizm amerykański, semantyka asocjacjonistyczna, semantyka referencyjna...

Locke - semantyka asocjacjonistyczna

Zawadowski - semantyka referencyjna

transformacjonizm amerykański - Chomsky

Grupa 5 - podobna do Grupy 12

1. Wypisz opozycje de Saussure'a

1) synchronia - diachronia

2) język - mówienie

3) językoznawstwo zewnętrzne - wewnętrzne

4) niezmienność - zmienność

5) pojęcie - obraz akustyczny

6) element znaczący - znaczony

7) asocjacyjne - syntagmatyczne

2. Napisz zasadę ogólną dotyczącą występowania w jednym zdaniu wykładników modalności ekstradyktalnej i intradyktalnej. Podaj przykład.

Wykładniki m. intradyktalnej i ekstradyktalnej NIE wykluczają się.

Np. Czy jest konieczne, aby Piotr pojechał dziś do Bydgoszczy?

Obawiam się, że Piotr nie będzie mógł wyjechać.

Dokładniej: Oby Piotr mógł wyjechać. - 1. m. optatywna (czyli ekstradyktalna), 2. możliwość (intradyktalna)

3. 3 gałęzie ewolucji naturalnego metajęzyka semantycznego (NMS) Wierzbickiej.

1) na inne języki (poza europejskimi, także języki Azji, Afryki, Australii),

2) rozszerzanie zbiorów jednostek objętych analizą (np. akty mowy, emocje),

3) rozszerzanie zakresu badań - od lingwistyki do badań ogólnohumanistycznych

dodatkowo:

4) wzrost liczby postulowanych jednostek elementarnych

4. Mój brat kupił dom w Krakowie (wypisz presupozycje leksykalne)

Remat - Krakowie

Mój brat kupił dom. - p. zdaniowa

Mam przynajmniej jednego brata - p. leksykalna

5. Uzupełnianki:

- kto jest twórcą teorii implikatur konwersacyjnych i w którym roku - P. Grice, 1975

- procedura wyłaniająca remat ze zdania - kontrastowanie eliminacyjne

6. Połączyć nazwiska z kierunkami, szkołami, pamiętam tylko Jakobson (fonologia), Kruszewski, teoria konotacyjna (chyba Mill).

Kruszewski - fonetyka, fonologia

Teoria konotacyjna - Mill

Jakobson - fonologia

7. Napisz wypowiedź performatywną, którą opisać może podane zdanie: Piotr wyraził współczucie pani Kowalskiej z powodu śmierci jej męża.

1. jak można nazwać ten akt (kondolencji)

2. jakie są warunki fortunności

Współczuję pani (pani Kowalska) z powodu śmierci pani męża. - akt kondolencji, akt mowy ekspresywny

1) zgodność wypowiedzi z intencją mówiącego - Piotr musi rzeczywiście współczuć (a nie np. śmiać się w duchu), składając kondolencje pani Kowalskiej, inaczej czynność kondolencji nie zostanie wykonana

2) zgodność z konwencjami obowiązującymi w danej zbiorowości - ten wykładnik zostaje zachowany - w naszej zbiorowości składanie kondolencji żonie po śmierci męża jest sensowny

3) mówiący musi być uprawniony do wypowiadania pewnych performatywów - ten wykładnik nie dotyczy tego przykładu (nie trzeba mieć odpowiednich kompetencji do składania kondolencji)

8. zaznaczyć fałszywe odpowiedzi - pytanie dotyczyło teorii powstawania implikatur konwersacyjnych

9. 3 etapy rozwoju pragmatyki. stosunek pragmatyki do semantyki w tych okresach

I etap - jeszcze nie wyodrębnione pragmatyka od semantyki; połowa lat 60, do połowy 70 - nie ma pragmatyki samodzielnej, intensywnie rozwija się semantyka, która zahacza o zagadnienia z pogranicza sem. i prag.

II etap - od połowy lat 70, do połowy 80 - radykalne oddzielenie pragmatyki od semantyki, rozkwit pragmatyki jako dyscypliny samodzielnej; semantyka wykorzystuje podstawy logiki, a pragmatyka bada te aspekty opisu języka, których nie da się opisać metodami logicznymi (pragmatyka równa się znaczenie - (minus) warunki prawdziwości); semantyka i pragmatyka zaczynają tworzyć komplet

III etap - od połowy lat 80 - neutralizacja opozycji semantycznych i pragmatycznych, połączenie tych dwóch dyscyplin, semantyka = pragmatyka = znaczenie

10. określić SPA Magda denerwuje swoim zachowaniem matkę

1. predykat+miejsca walencyjne

2. argumenty przedmiotowe

3. argumenty nieprzedmiotowe

Predykat - denerwuje - podstawowy, II-rzędu

Magda - arg. przedmiotowy

zachowaniem - arg. nieprzedmiotowy

matkę - arg. przedmiotowy

zd. minimalne - ktoś denerwuje kogoś

Grupa 6

1. Napisz imiona trzech filozofów lub logików, którzy byli twórcami teorii znaczenia, określ także czas powstania tych teorii

1) znaczenie, jako coś zawartego w umyśle - J. Locke, K. Ajdukiewicz - teoria asocjacjonistyczna - II połowa XIX w.

2) znaczenie, jako denotaty - J. S. Mill (teoria referencyjna - L. Zawadowski) - teoria konotacyjna

3) znaczenie, jako zachowania ludzkie - L. Bloomfield (C. W.  Morris) - teoria behawiorystyczna

4) znaczenie, jako sposób posługiwania się wyrażeniem - L. Wittgenstein (C. S. Peirce) - koncepcja pragmatyczna

[nie znam dat!!!!]

2. Napisz 3 zwroty grzecznościowe, które nie są performatywami. Dlaczego nie można nazwać ich performatywami?

Hej / Siemasz / Cześć / Kopę lat itd.

Nie można ich nazwać performatywami, ponieważ oprócz samego mówienia, nie zostaje wykonana żadna czynność - nie są wyrażeniami spełniającymi.

3. Co to jest: kompetencja językowa idealnego nadawcy-odbiorcy i performancja. Jaka jest różnica między nimi?

kompetencja językowa - wiedza o języku, świadomość jak posługiwać się językiem;

kompetencja językowa idealnego nadawcy/odbiorcy - abstrakt, wielkość możliwa do wyobrażenia. Przyjmuje się, że kompetencja językowa wszystkich rodzimych użytkowników jez. naturalnego ma wiele cech ogólnych (bo ludzie są zdolni do porozumiewania się, ich świadomość językowa jest sobie bardzo bliska). Dlatego można stworzyć idealnego nadawcę-odbiorcę, który posiada cechy wspólne dla wszystkich użytkowników tego języka. Kompetencja komunikatywna idealnego nadawcy/odbiorcy obejmuje wiedzę o wewnętrznych i zewnętrznych właściwościach zachowań werbalnych.

Natomiast performancja to samo wykonanie kompetencji, wykonanie językowe dowolnego użytkownika języka.

4. cechy performatywu, trzeba było zaznaczyć fałszywą

5. Uzupełnianki:

- w którym roku i kto odkrył presupozycje - G. Frege, 1892

- co to jest zdanie minimalne, z czego sie składa - dla danego predykatu to zdanie, które zawiera TYLKO ten predykat i wyrażenia reprezentujące (wyraż. argum.), wielkość abstrakcyjna, obraz budowy - F (Xp Ya)

- kto jest twórcą teorii bilateralności znaku - F. de Saussure

6. SPA,STR Piotra ostrzegł przed złodziejami sąsiad.

Predykat - ostrzegł - podstawowy, I-rzędu

Piotra - arg. przedmiotowy

Sąsiad - arg. przedmiotowy

Zd. minimalne - ktoś ostrzegł kogoś (przed kimś)

Remat - sąsiad

Temat - ktoś

Dictum tematyczne - ktoś ostrzegł kogoś

[nie wiem czy to jest dobrze]

7. Implikatura konwersacyjna:

- Odra wpada do Morza Czarnego, prawda?

- A Wisła do Czerwonego

wyprowadzic z tego implikaturę, napisać, jaka maksyma Grice'a została złamana

Implikatura konwersacyjna - osoby A i B nie mają wiedzy w zakresie geografii, naruszona maksyma jakości (mówienie prawdy)

10. Wymień podstawowy podział pytań właściwych, podaj przykłady do każdego typu

Podstawowy podział [nie wchodzę głębiej zgodnie z poleceniem]:

- otwarte - nie wyznaczają schematu odpowiedzi - np. Co możesz powiedzieć o swoim mieście?

- zamknięte - wyznaczają schemat odpowiedzi - np. Kto odkrył Amerykę?, Czy Toruń leży nad Wisłą?

11. Wymień wszystkie rodzaje zdań analitycznych, które nie podlegają semantyce

- prawa logiki - formuła, która zawiera w sobie stałe i zmienne, jest prawdziwa przy dowolnych podstawieniach

- podstawienia praw logiki - to, że są one prawdziwe wynika z układów stałych logicznych

[nie wiem czy dobrze]

- konsekwencje postulatów znaczeniowych

Grupa 7

1. Jakie dyscypliny wyeliminował z językoznawstwa L. Hjelmslev i dlaczego?

fonetykę - ponieważ strukturaliści skupili się na fonologii

semantykę - ponieważ strukturaliści uznawali ją za osobną dziedzinę nauki

2. Jakie warunki powinna wg generatywistów spełniać nauka językoznawcza? (wyznaczniki językoznawstwa generatywnego)

istotą modelu generatywnego języka naturalnego jest to, iż generuje on nieskończony zbiór zdań za pomocą skończonej liczby reguł (+ ???)

3. Podać co najmniej trzy powody dlaczego należy wprowadzać rozróżnienie pomiędzy pojęciami: "znaczenie" i "oznaczenie"

1) istnienie w języku wyrażeń, które znaczą, ale nie oznaczają (nie mają pozajęzykowego odniesienia) - np. przysłówki, partykuły, spójniki

2) istnienie wyrażeń, które oznaczają, ale nie znaczą, np. imiona własne, terminologia naukowa

3) istnienie wyrażeń, które mają identyczne odniesienia, ale nie mają identycznych znaczeń, np. autor „Dziadów” i autor „Pana Tadeusza”; stolica Polski i polskie miasto o największej liczbie mieszkańców

4) istnienie wyrażeń, które mają identyczne znaczenia, natomiast ich odniesienie pozostaje w relacji wykluczania się, np. ożenić się - wyjść za mąż

4. Jaka jest różnica pomiędzy między implikaturą konwersacyjną a presupozycją?

I to, i to jest sądem, rezultatem wnioskowania, ale wyprowadza się wnioski na innej podstawie:

IMPLIKATURA KONW.

- możemy ją odczytać tylko z dialogu (lub kiedy mamy świadomość, że jest implikaturą konwersacyjną)

- oprócz konwencjonalnego znaczenia słów, musimy także znać maksymy (zasada kooperacji), kontekst i rodzaj wiedzy rozmówców o świecie

- aby uzyskać sąd należy przeprowadzić logiczne wnioskowanie z kontekstu rozmowy

- przekazywane nie wprost, w sposób niekonwencjonalny (KOD + coś jeszcze)PRESUPOZYCJA SEMANTYCZNA

- możemy ją odczytać z poj. zdania,

- wystarczy, że znamy konwencjonalne znaczenie słów, zdań

- aby uzyskać sąd ze zdania, wystarczy dokonać dekompozycji leksykalnej tego zdania

- przekazywane również nie wprost, ale w sposób konwencjonalny (sam KOD)

OPISOWO:

Wypowiedź wyłamująca się z reguł konwersacji, jeśli jest taka intencjonalnie (a nie jest wynikiem pomyłki bądź nieporozumienia), niesie ze sobą szczególne, aluzyjne znaczenie (właśnie implikaturę), które odbiorca powinien potrafić rozszyfrować. Na przykład w wymianie zdań: - Chciałbym wyjechać na Teneryfę. - A ja chciałbym dostać Nagrodę Nobla. Drugie zdanie zawiera implikowane znaczenie 'twój wyjazd na Teneryfę jest marzeniem, którego nie da się zrealizować'.

Z kolei presupozycja zdania A to sąd, który musi być prawdziwy, żeby zdaniu A można było przypisać wartość logiczną (prawdę albo fałsz). Innymi słowy, presupozycja to wniosek (sąd) wynikający zarówno ze zdania A, jak i z jego negacji. Np. presupozycją zarówno zdania "Obecny król Francji jest łysy" jak i zdania "Obecny król Francji nie jest łysy" jest: "Francja ma obecnie króla".

5. Przyporządkować badaczy do dziedzin (Kuryłowicz, Bachtin, Bogusławki, Trubecki, Havranek, Ibsen, Porzig)

Kuryłowicz - mogą być różne - strukturalizm, indoeuropeista (chodziło chyba właśnie o to), slawista; Bachtin - akty mowy; Trubecki - fonologia; Havranek - kultura wypowiedzi; Ibsen - teoria pól znaczeniowych, Porzig - teoria pól znaczeniowych (kierunek syntagmatyczny), Bogusławski - teoria znaczenia

6. Wypisać kwantyfikacje ze zdania

7. SPA

8. STR - Złodzieja rozpoznała wnuczka.

Remat - wnuczka,

Temat - ktoś,

Dictum tematyczne - ktoś rozpoznał kogoś

9. Co najmniej jedna prawdziwa odpowiedź, związane z konwencjonalnością języka - Co świadczy o konwencjonalności języka?

- ilość języków na świecie,

- występowanie polisemii i homonimii w poszczególnych językach

10. Uzupełnianka (z aktów mowy)

- jaka nauka się tym zajmuje, pragmatyka

- kto jest twórcą teorii, Searle, 1969

- kto wprowadził rozróżnienie zw. syntagmatycznych /paradygmatycznych, M. Kruszewski

Grupa (8) -podobna do Grupy (4) (Madzi)

1. na czym polega konwencjonalność języka; w jakich aktach mowy używa się zwrotów konwencjonalnych; podać przykład

Konwencjonalność - nie możemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego istnieje jakaś zależność, ale stwierdzamy jej istnienie (tradycja) - arbitralność (dlaczego OKNO nazywa się OKNO?) - dowody: istnienie wielu języków; synonimia i homonimia

Zwrotów konwencjonalnych używamy w sytuacjach najbardziej powszechnych (konwencjonalnych), nie nadajemy im raczej znaczenia, są wyuczonymi zwrotami, których używamy w pewnym celu (najczęściej grzecznościowym) - przy przywitaniu, pożegnaniu, przeprosinach, prośbie, dziękowaniu.

Np. dzień dobry, dobranoc, bardzo mi miło

2. scharakteryzować na przykładzie analizę składnikową wypowiedzenia

Np. mężczyzna = człowiek + dorosły + płeć męska

Analiza składnikowa w semantyce - opis znaczenia przez wyliczenie cech należących do tego wyrażenia, powtarzających się w innych jednostkach; rozkład znaczenia wyrazu na najprostsze elementy.

Znaczenia można traktować jako iloczyny cech - niezbędna jest hierarchizacja tych cech, nie wystarczy ich wyliczenie

3. modalność ekstradyktalna - wymienić 3 z przykładami

Np.:

modalność imperatywna

- „chcę, żebyś spowodował, że p” - czyn ma zostać dokonany poprzez mówienie

- rozkazy oraz wypowiedzi konstytuowane przez wykrzykniki (wynocha! precz! wara!)

modalność optatywna (życząca)

- „oby”, „żeby”, „niechby”, „bodaj” - wprowadzana przez takie jednostki

modalność emocjonalna (ekspresywna)

- mówiący czuje coś, co może być wyrażone za pomocą uczuć, emocji

ekspresje uczuć - zachwyt, zadowolenie, zniechęcenie, zniecierpliwienie, itd.

ekspresje sądów - O! Święty Mikołaj!

4. wypisac presupozycje do podanego zdania

5. na czym polega SPA (trzy zdania-zaznaczyć prawdziwe)

może być: na przedstawieniu zależności pomiędzy predykatem, a jego argumentami

6. nurty badawcze, nauki mające wpływ na kształtowanie się semantyki językoznawczej lat 60 XX wieku

1) wpływ logicznej i filozof. tradycji opisu znaczeń

2) wpływ logiki matematycznej (Tarski, Russel, Quine)

3) wpływ językoznawstwa generatywnego (zastosowanie modelowania do semantyki)

4) tradycje semantyki językoznawczej (ukształtowanie się metod analizy składnikowej)

5) potrzeby leksykografii (zapotrzebowanie na słowniki)

7. przypasować badacz-nurt badawczy

8. performatywy i konstatacje - podane zdanie będące konstatacją zamienić na performatyw, napisać jaki to może być akt mowy + warunki fortunności tego aktu (nie ma przykładu)

Grupa (9)

1. Chodziło o dictum tematyczne + przykłady, (wyjaśnić krótko na czym polega);

Dictum tematyczne - to, co jest w zdaniu powiedziane o temacie; podstawowa cecha odróżniająca od tematu - dictum może zostać zanegowane, ale nie jest objęte zasięgiem negacji w danym zdaniu; jest komponentem fakultatywnym, ma co najmniej strukturę zdania minimalnego

Np. „Ktoś zabił kogoś.”

2. Połączyć twórców z dziedzinami (pamiętam tylko Bloomfielda i deskryptywizm, bo tylko tego byłam pewna);

Bloomfield - składnia, deskryptywizm; deskryptywizm - Chomsky

3. Analiza wyrazu czy coś w tym stylu (składnikowa?)-wyjaśnić na czym polega + przykład, np. mężczyzna=osobnik dorosły+płeć męska+człowiek (tj. niesie, wiezie);

Analiza składnikowa w semantyce - opis znaczenia przez wyliczenie cech należących do tego wyrażenia, powtarzających się w innych jednostkach; rozkład znaczenia wyrazu na najprostsze elementy.

Znaczenia można traktować jako iloczyny cech, np. mężczyzna = człowiek + dorosły + płeć męska - niezbędna jest hierarchizacja tych cech, nie wystarczy ich wyliczenie

[niesie = ktoś gdzieś idzie i coś trzyma przy sobie; wiezie = ktoś gdzieś jedzie i trzyma coś w tym, czym jedzie]

4. Presupozycje semantyczne;

Presupozycja semantyczna - sąd wynikający logicznie z innego sądu, niezależny od wiedzy użytkownika o świecie

Dzielą się na:

- zdaniowe - informacje wnoszone przez różne typy wypowiedzi pozostające niejako w tle, w cieniu głównej intencji komunikatu (wynika z budowy zdania)

- leksykalne - są wnoszone przez znaczenia użytych w wypowiedzeniu wyrazów (konsekwencja użycia określonej jednostki - wynika z użycia jednego wyrazu)

5. Zdanie mniej więcej takie: Nowak został uniewinniony od nieumyślnego spowodowania śmierci.

-stworzyć performatyw;

Uniewinniam cię (panie Nowak) od zarzutu nieumyślnego spowodowania śmierci.

-określić akt; akt uniewinnienia, akt mowy performatywny (deklaratywa)

-i coś zw. z illokucją czy coś takiego (?); wygłaszanie dźwięków, które mają sens; oprócz samego mówienia - robimy coś jeszcze (nie wiem jak inaczej to powiązać z tym zadaniem)

6. Określić kwantyfikacje w zdaniu;

7. Modalność ekstradyktalna: typy + przykłady;

modalność asertoryczna (asercja = twierdzenie)

m. zerowa (amodalna): mówiący wypowiada pewną konstatację = informuje o konkretnym stanie rzeczy (Piotr przyjechał. Śnieg pada.), mają postać oznajmującą

m. niezerowa (epistemiczna): ujawnienie pewnego stosunku mówiącego względem prawdziwości przekazywanej informacji; prawdziwość lub fałszywość wypowiedzi jest hipotetyczna;

- wyrażona za pomocą środków leksykalnych (gł. czasowniki mentalne = epistemiczne, oraz pewne partie partykuł = modulantów); np. Ugryzł mnie chyba komar. (na pewno, widocznie, rzekomo, podobno, itp.)

- wyrażona za pomocą środków gramatycznych (formy trybu przypuszczającego), np. Gdyby Piotr dostał bilet, to poleciałby samolotem.

modalność interrogatywna - charakterystyczna dla pytań

- formuła - „chcę, abyś powiedział, czy p” - wola mówiącego, by odbiorca przekazał mu jakąś informację,

- wypowiedzi nakłaniające - życzenia, żądania, rozkazy

modalność imperatywna

- „chcę, żebyś spowodował, że p” - czyn ma zostać dokonany poprzez mówienie

- rozkazy oraz wypowiedzi konstytuowane przez wykrzykniki (wynocha! precz! wara!)

modalność optatywna (życząca)

- „oby”, „żeby”, „niechby”, „bodaj” - wprowadzana przez takie jednostki

modalność emocjonalna (ekspresywna)

- mówiący czuje coś, co może być wyrażone za pomocą uczuć, emocji

ekspresje uczuć - zachwyt, zadowolenie, zniechęcenie, zniecierpliwienie, itd.

ekspresje sądów - O! Święty Mikołaj!

8. Uzupełnianka:

-kto był twórcą bilateralności? de Saussure

-gdy zaburzonych zostaje więcej niż 1 maksyma, to ile(trzeba było podać liczbę) można utworzyć implikatur konwersacyjnych? wiecej niz 1

-jak nazywa się metoda wydobywania rematu ze zdania? kontrastowanie eliminacyjne

-coś o znaku językowym chyba i chyba o związkach syntagmatycznych-kto był twórcą czy coś w tym stylu; de Saussure

9. testowe.

Grupa (10)

1. Dwie podstawowe cechy wspólne i najważniejsze różnice między strukturalizmem a generatywizmem.

Cechy wspólne:

- autonomiczny charakter lingwistyki,

- synchroniczny opis systemu.

Najważniejsze różnice:

- analiza danych empirycznych a modelowanie kompetencji,

- weryfikacja hipotez strukturalnych (weryfikacjonizm) a falsyfikacja modeli (falsyfikacjonizm).

2. Wyjaśnić czym są pytania niewłaściwe, podać dwa typy takich zdań i przykłady.

Pytania niewłaściwe - ich celem NIE jest uzyskanie odpowiedzi; służą do wyrażania różnych postaw mentalnych, wolitywnych, emocjonalnych mówiącego.

Np. pytania retoryczne - „Któż nie kocha swojej matki?”, pytania ekspresywne - „Chcesz w łeb?”, pytania deliberatywne - „Co to biedactwo ma teraz zrobić?”

3. Trzy sposoby realizacji odniesienia przedmiotowego wypowiedzi i podać przykłady.

Referencja wypowiedzi:

- mechaniczna

- werbalna

- wyrażenia czysto referencyjne, imiona własne, zaimki osobowe (ja, ty, to)

- wyrażenia z cechą - funkcja referencyjna i orzekająca - inne zaimki osobowe i wskazujące, deskrypcje określone, miana

4. Funkcje kodowe języka i wyjaśnić na czym polegają.

FUNKCJE KODOWE TEKSTU (SYSTEMOWE)

- konwencjonalne - służą do informowania o rzeczywistości i ujawniania właściwości językowych mówiącego

- f. komunikatywna

- f. socjolingwistyczna (reprezentatywna)

Tekst może informować o właściwościach społecznych nadawcy, o jego przynależności do grupy

- niekonwencjonalne - są to powtórzenia wcześniejszych koncepcji

- f. ekspresywna

- f. impresywna

FUNKCJE SYSTEMU (KODU)

Język jako system służy do generowania tekstu i do jego interpretacji. Służy do tworzenia tekstu, umożliwia rozumienie.

- f. generatywna: polega na tym, że dzięki istnieniu systemu, tworzymy i rozumiemy tekst

- f. poznawcza (reprezentatywna) - system językowy jest narzędziem poznawania świata, nie ma możliwości myślenia bez udziału języka - za jego pomocą poznaje się świat, nazywa konkretne obiekty lub rzeczy.

5. Podać trzech językoznawców ze szkoły praskiej i działy jakimi się zajmowali.

Jakobson, Trubecki - fonologia; Mathesius - składnia; Mukarovsky - stylistyka; Havranek - kultura wypowiedzi

6. Wypisać presupozycje semantyczne ze zdania.

7. Wypisać argumenty ze zdania.

8. Uzupełnianka.

- kim był autor aktów mowy? Austin

- podać rok wydania. 1962

- Twórca opozycji zdań syntetycznych i analitycznych. Quine, 1951

- Twórca falsyfikacjonizmu - podać też rok. Popper, 1934

9. Zaznaczyć zdania fałszywe spośród trzech. Kwantyfikacja referencyjna to...

Grupa (11)

1. Wymień 3 cechy procedury badawczej językoznawstwa kognitywnego.

1. subiektywny konceptualizm nieautonomiczny: uznanie, że znaczenia wyrażeń językowych mają strukturę pojęciową (ma ona być ustalona w sposób indywidualny, subiektywny), opis znaczenia nie może się ograniczać do dziedziny języka - nieautonomiczny)

2. subiektywny empiryzm w teorii poznania (poznawanie pojęć oparte na doświadczeniu - empiryzm; możliwość indywidualnego podejścia do pojęć - subiektywizm)

3. akceptacja gradualnej kategoryzacji pojęć w opisie języka (nie ma charakteryzować pojęć za pomocą warunków koniecznych i wystarczających, nie odznaczają się ciągłością przynależności do danych kategorii, teoria prototypu)

2. Wymień podstawowe opozycje pragmatyczne + przykłady do każdej.

1) właściwości akomodacyjne:

a) zasięgu, np. impreza - spotkanie towarzyskie, kiecka - sukienka

b) sytuacyjne, np. tudzież - i, szczyl - chłopiec

c) relacyjne, np. VIP - osobistość, wschodzące rynki - słabo rozwinięte rynki

2) właściwości emotywne, np. bobasek - niemowlę, biedny - gołodupek

3) właściwości praktyczne, np. w porządku - zgadzam się

4) właściwości poetyzacyjne, np. dziecko - latorośl, leń - niebieski ptak

3. Podaj 3 główne cechy naturalnego metajęzyka semantycznego.

1) semantyka redukcjonistyczna - istnieje możliwość rozkładu znaczeń na elementy prostsze, aż do elementów najprostszych, które pojawiają się w wielu definicjach różnych wyrażeń

2) istnieją obiekty, które są wielkościami samowyjaśniającymi (nie trzeba ich przekładać na inne jednostki),

3) cząstki elementarne są uniwersalne - mają swe odpowiedniki we wszystkich (większości) językach świata; proces wyszukiwania elementów najprostszych jest intuicyjny i empiryczny

4. Co to jest modalność epistemiczna? Przykłady (wykładniki)

m. epistemiczna (niezerowa): ujawnienie pewnego stosunku mówiącego względem prawdziwości przekazywanej informacji; prawdziwość lub fałszywość wypowiedzi jest hipotetyczna;

Wykładniki (przykłady):

1. leksykalne (np. partykuły)

2. gramatyczne (np. morfemy trybu)

3. prozodyczne (np. intonacja wznosząca / opadająca)

4. linearne (np. relewantna semantycznie opozycja szyku tej samej jednostki)

5. Wypisz SPA ze zdania: Anna często zwierza się ojcu ze swoich problemów.

Predykat - zwierza się - podstawowy, I-rzędu

Anna - arg. przedmiotowy

ojcu - arg. przedmiotowy

problemów - arg. przedmiotowy

zd. minimalne - ktoś zwierza się komuś (z czegoś)

6. Wypisz presupozycje semantyczne ze zdania: Brat Ewy ożenił się z Japonką.

Remat - Japonką

Brat Ewy ożenił się. - p. zdaniowa (?)

Ewa ma brata. - p. leksykalna (?)

7. Wybór dotyczący kwantyfikacji referencyjnej.

8. Wybór dot. istoty znaku Językowego.

9. Uzupełnianki:

- kto jako pierwszy zajął się presupozycjami i kiedy - G. Frege, 1892

- coś o teorii implikatur Grice'e i powtarzaniu się treści w zdaniu

10. Nazwiska (powtarzały się) tak jak u wszystkich..

Grupa 12

1. Wąski zakres, szeroki zakres

1) wąski zakres - informacja komunikowana za pomocą wyrażenia; związany z analizą składnikową w semantyce (opis znaczenia przez wyliczenie cech należących do tego wyrażenia, powtarzających się w innych jednostkach - rozkład znaczenia wyrazu na najprostsze elementy; znaczenia można traktować jako iloczyny cech, np. mężczyzna = człowiek + dorosły + płeć męska - niezbędna jest hierarchizacja tych cech, nie wystarczy ich wyliczenie);

2) szeroki zakres - funkcja: wyrażenie językowe ma jakieś znaczenie, jeśli można mu przypisać jakąś funkcję (gramatyczną, referencyjną, ekspresywną)

2. Pragmatyczny wybór wyrażeń językowych w zależności od sytuacji

1) socjolektalny (w tym terytorialny i środowiskowy)

2) psychofizjologiczny

3) stylistyczny

4) gatunkowy (wybór gatunku mowy podporządkowany jest wyborowi stylistycznemu)

3. 3 dystrybucje elementów tekstu + przykłady i opisać

1. Komplementarna - czasowniki posiłkowe w czasach przeszłych niektórych języków, np. sein, haben

2. Kontrastowa - możliwość wystąpienia w jednakowych kontekstach, ale różnica znaczeń, np. ząb-dąb

3. Alternacja swobodna - dwa obiekty językowe mogą występować w identycznych kontekstach, bez wpływu na znaczenie

Teoria dystrybucji została stworzona przez amerykańskiego deskryptywistę - Bloomfielda.

4. 3 kierunki badań semantycznych w językoznawstwie generatywnym

- semantyka interpretacyjna - Katz, Fodor,

- teoria ról semantycznych - Fillmore,

- semantyka generatywna - Lakoff, McCawley

5. Opisać opozycję konstatacje : performatyw

1. konstatacje mają wartość logiczną (prawda lub fałsz), performatyw są poza tą opozycją

2. konstatacja służy do opisywania świata (informuje, sprawozdaje); performatywy do wykonania czynności

3. za pomocą konstatacji stwierdza się, że czynność została wykonana i nie potrzeba do tego mówienia

6. Wypisać presupozycje ze zdania: Moja siostra kupiła dom we Wrocławiu.

Remat - we Wrocławiu

Moja siostra kupiła dom. - presupozycja zdaniowa.

Moja siostra ma dom - presupozycja zdaniowa (?).

Mam przynajmniej jedną siostrę. - presupozycja leksykalna.

7. SPA

8. Uzupełnianki:- czynność, dzięki której uzasadniamy co jest rematem,

kontrastowanie eliminacyjne

- kto i kiedy wynalazł implikaturę konwersacyjną,

P. Grice - 1975

- do jakiego działu lingwistyki należy implik. konw.

pragmatyki

- predykat, który jest jednocześnie tematem i nie da się zanegować

predykat faktywny, np. Ania sądzi, że Jacek poszedł do szkoły

9. Czy różnią się pytania zamknięte od otwartych? Wymienić rodzaje zamkniętych i podać przykłady.

Pytania zamknięte wyznacza schemat odpowiedzi, pytanie otwarte nie (np. Co możesz powiedzieć na ten temat?).

Rodzaj pytań zamkniętych:

- Pytania uzupełnienia - Kto odkrył Amerykę?

- Pytania rozstrzygnięcia:

- Jednoczłonowe - wyznaczają dwie możliwe odpowiedzi, wzajemnie sprzeczne - Czy Toruń leży nad Wisłą? Odp. T lub N.

- Niejednoczłonowe - wyznaczają jedną możliwą odpowiedź - Toruń leży nad Wisłą, czy nad Wartą? Odp. Wisła lub Warta.

10. Zakreślić kółkiem zdania fałszywe (były 4 zdania, każde dotyczyło implik. konw.)

Grupa 3b: [podobna do (1)]

1. Wypisz 3 główne cechy językoznawstwa strukturalnego i podaj 3 opozycyjne cechy językoznawstwa tradycyjnego.

diachroniczne - synchroniczne

indukcyjne - dedukcyjne

bada język - bada wypowiedź

2. Wymień komponenty w teorii Chomsky'ego z 1965 r. Napisz, które z nich są generatywne, a które interpretacyjne.

Komponent generatywny - syntaktyczny

Komponenty interpretacyjne - semantyczny (umożliwia opis wieloznaczności i odróżnienie zdań poprawnych od dewiacyjnych) i fonologiczny

3. Podaj różnice między negacją zdaniową a wyrazową.

Negacja zewnętrzna ( zdaniowa):

forma: “nieprawda, że”

• jest negacją rematyczną

• może być użyta przed zdaniem albo po zdaniu, w którym występuje;

• wyst. tylko po zd. orzek., których wartość log. jest możliwa do stwierdzenia;

Negacja wewnętrzna (wyrazowa):

• może być użyta w zd. pyt., oznajm., rozk.;

• może być użyta przed każdym samodzielnym składniem wypowiedzenia;

• rzecz jasna, jest to negacja rematyzująca;

4. Wymień 3 główne działy pragmatyki językoznawczej i opisz, czym się zajmują.

1) nauka o aktach mowy - zachowanie polegające na użyciu wypowiedzenia w danej sytuacji

2) socjolingwistyka - bada społeczne znaczenie (wariantów) systemu językowego oraz użycia języka. Zajmuje się także związkami między faktami językowymi a społecznymi. Bierze pod uwagę kontekst, w jakim zachodzą akty komunikacji

3) psycholingwistyka - zajmuje się psychologiczną bazą fukcjonowania języka, tzn. tym jak język jest przetwarzany przez człowieka

5. Badacze i dziedziny: Fillmore teoria ról semantycznych, Porzig teoria pól semantycznych, Firth teoria sytuacyjna (jedna z teorii znaczenia), Apresjan język semantyczny (znaczenie), Ryle analiza semantyczna wyrażeń, Schlick analiza semantyczna języka nauki

6. STR

7. Implikatura konwersacyjna

A) Pan X jest durniem. (mniej więcej tak brzmiało to zdanie)

B) Dzisiaj pięknie świeci księżyc.

Jaka maksyma została złamana.

Została złamana maksyma odniesienia.

8. Miano - zaznacz co najmniej 1 prawidłową odpowiedź.

9. Język semantyczny - zaznacz co najmniej 1 fałszywą odpowiedź.

10. Uzupełnianki:

- kto i kiedy opisał teorię presupozycji, Frege 1892

- teorię opozycji między zdaniami analitycznymi i syntetycznymi, Quine 1951 w „Dwóch dogmatach empiryzmu”

- kto był twórcą szkoły kopenhaskiej Hjelmslev

- 1 -

---