opodatkowanie przedsiębiorstw pytania opisowe na egzaminie (5 pytań)
ustawa ordynacja podatkowa
ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym
ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
ustawa postępowanie egzekucyjne w administracji
ustawa o podatku od towarów i usług
Podatki zostały wprowadzone w historii, powstały w starożytnym Rzymie i Grecji. Pojawiła się taka potrzeba, bo państwo musiało mieć pieniądze na prowadzenie wojen. Odkąd wynaleziono pieniądze, stały się one bardzo pożądane.
Zanim powstały podatki musiały zaistnieć 3 przesłanki (które uwarunkowały powstanie podatków):
musiała powstać kategoria własności prywatnej
musiał istnieć podmiot uprawniony do nakładania na nas podatku (państwo)
pojawienie się źródła zapłaty podatku czyli dochodu
W starożytnej Grecji i Rzymie były to:
podatek gruntowy- teraz podatek od nieruchomości (podatek bezpośredni)
podatek spadkowy (podatek bezpośredni)
podatek obrotowy od sprzedaży- teraz podatek VAT (podatek pośredni)
W epoce feudalnej:
podatek łanowy- od ziemi
podatek szos- od nieruchomości miejskiej
podatek czopowy- od producentów i sprzedawców trunków (teraz akcyza)
podatki podymne- od gospodarstw domowych
W tej epoce kształtuje się zasada, że ogranicza się rolę władzy na rzecz parlamentu w zakresie nakładanie podatków, dlatego
W okresie kapitalizmu (w związku z rozwojem, uprzemysowieniem) ostatecznie ukształtował się system podatkowy:
wprowadzenie podatku dochodowego
wprowadzenie progresji podatkowej w zakresie opodatkowania dochodów
wprowadzenie zróżnicowania w zakresie opodatkowania dochodów konsumowanych i akumulowanych
zaczęto rozróżniać te dochody, które „zjadamy” (konsumujemy) od dochodów, które przeznaczamy na rozwój przedsiębiorstw
RZĄDZI TEN, KTO NAKŁADA PODATKI, czyli w ręku którego znajduje się uprawnienie (narzędzie) do nakładania podatków
podatki- świadczenie pieniężne, przymusowe, bezzwrotne, zawsze były istotnym elementem polityki państwa, główne źródło dochodu państw, znajomość przepisów podatkowych pozwala osiągnąć zyski (ulgi, zwolnienia), każdy musi je płacić
budżet- pieniądze wszystkich obywateli naszego państwa
Pieniądz jest bardzo istotnym elementem w funkcjonowaniu państwa.
Pobieranie podatków odbywa się na określonych zasadach. Znajomość tych zasad ma bardzo ważne znaczenie dla podatnika.
Powszechność opodatkowania jest bezsporna- każda dziedzina życia jest opodatkowana, jednak państwo pewne dochody zwalnia od podatku
Mamy swoje potrzeby, które zaspakajamy indywidualnie, ale są też takie, które zaspakaja państwo, np. potrzeba bezpieczeństwa, czyli wojsko, policja, szkolnictwo
ZASADY PODATKOWE:
to postulaty nauki pod adresem praktyków określające warunki, jak powinien wyglądać prawidłowo funkcjonujący system podatkowy
UWAGI:
zasady nie mają prawnie wiążącego charakteru- mogą być wykorzystywane przez twórców systemu
charakteryzują się zmiennością- jedne zanikają, drugie się pojawiają, jest to związane ze zmianami ustrojowymi
ZASADY:
zasada równości- wszyscy płacą podatki, wszyscy powinni uczestniczyć w utrzymywaniu państwa proporcjonalnie do swoich dochodów
zasada pewności- każdy obywatel powinien wiedzieć jaki jest termin płatności, kwota podatku, sposób płatności, zakaz zmian podatkowych w trakcie roku podatkowego
zasada dogodności- każdy obywatel powinien być zobowiązany do płacenia podatku w takim czasie, w jakim ma możliwość jego zapłacenia, np. jak dostanie wypłatę
zasada taniości- taniość w kierunku państwa- chodzi o minimalne koszty związane z wymiarem i z poborem podatku; taniość do podatnika- ograniczenie kosztów związanych z zapłatą podatku
Funkcje podatków:
- mają charakter obiektywny, nie zmieniają się
- ulegają modyfikacji w związku ze zmianami gospodarczymi
funkcja fiskalna- najstarsza funkcja podatków, podatki są głównym źródłem dochodów państwa, podatki są z bardzo wielu dziedzin życia; wpływów z tytułu podatków nie da się zastąpić wpływami z innych źródeł
funkcja redystrybucyjna- podział dochodu i majątku narodowego pomiędzy podatnikiem a różnymi innymi podmiotami
funkcja stymulacyjna- uniwersalna w każdym państwie, przejawia się trzema elementami:
polega na wprowadzeniu określonego podatku np. cło
różnicowanie stawek podatkowych
stosowanie ulg, zwolnień i zwyżek np. odliczenie na dzieci
np. wprowadza się wysoki podatek od sprowadzanych aut, aby ograniczyć ich import
np. obniża się stawkę podatkową, bo chce się, aby rozwinęła się dana gałąź przemysłu
symulacja gospodarcza- wykorzystanie podatku do osiągnięcia zamierzonego celu, przejawia się w czterech płaszczyznach:
oddziaływanie na strukturę gospodarki narodowej
wpływ na kierunki i lokalizacje działalności gospodarczej
dążenie do zwiększenia efektywności ekonomicznej
kształtowanie akumulacji i konsumpcji
symulacja pozagospodarcza- np. polityka populacyjna w Chinach
prawo podatkowe- jest to ogół przepisów regulujących zasady powstawania, ustalania oraz wygasania zobowiązań podatkowych oraz obowiązki podatników, płatników i inkasentów poszczególnych podatków
źródło prawa podatkowego- akty normatywne ustalające uprawnienia i obowiązki w zakresie podatków lub stanowiące warunki do ich powstawania
źródła prawa:
konstytucja
ustawy
ratyfikowane umowy międzynarodowe
rozporządzenia, zarządzenia
uchwały prawa miejscowego
konstytucja- ustawa zasadnicza, podstawowy dokument w naszym państwie, Trybunał Konstytucyjny stoi na straży zgodności ustaw z konstytucją, akt prawny zawierający określone postanowienia i nic nie może być z nią sprzeczne
ustawy- w ustawach podatkowych znajduje się główny trzon regulacji podatkowej, treścią ustaw są konstrukcje podatkowe dotyczące danego podatku
rozporządzenia- dotyczą rozwinięcia albo uzupełnienia postanowień ustawy podatkowej, wydaje je Rada Ministrów, Minister Finansów, ma charakter wykonawczy
zarządzenia- dotyczą spraw związanych ze stworzeniem warunków techniczno-organizacyjnych do wykonania ustawy, wydaje je Minister Finansów, ma charakter wykonawczy
ratyfikowane umowy międzynarodowe- mają zapobiegać podwójnemu opodatkowaniu np. kiedy podatnik pracuje za granicą a mieszka w Polsce
prawo miejscowe- gminy, organy samorządu terytorialnego uchwalają podatki od nieruchomości, posiadania psów; obowiązują tylko na terenie danej gminy
NIE SĄ źródłem prawa zwyczaje i orzeczenia sądów.
Mamy trzy rodzaje władzy, które ustanowił Monteskiusz: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza. Obecnie dochodzi jeszcze czwarta władza- media. Ważne jest to, aby władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza były ze sobą w równowadze. Władza wykonawcza nie może sama nałożyć podatku, musi to nastąpić w drodze ustawy. Czyli musi uchwalić ustawę sejm, zatwierdzić parlament, podpisać prezydent. Musi między nimi dojść do porozumienia.
Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. W pierwszej instancji naczelnik Urzędu Skarbowego wydaje decyzję. Podatnik może się odwołać, jeżeli nie zgadza się z decyzją. Odwołuje się do dyrektora Izby Skarbowej. Decyzja dyrektora kończy tok instancyjny w zakresie postępowania podatkowego. Ale podatnikowi przysługuje jeszcze skarga do sądu administracyjnego. Zapada wyrok sądu w tej sprawie. Ten wyrok jest wiążący, wszystkie poprzednie decyzje są uchylane przez sąd. Ale nie może się na ten wyrok powołać kto inny. Wyroki sądu mają wpływ na stosowanie przepisów prawa, na zmianę przepisów, na wykładnię.
CECHY PODATKU:
przymusowość-podatnik ma obowiązek zapłaty podatku w określonym czasie i wysokości, może być podatek w sposób przymusowy egzekwowany
bezzwrotność- podatek dochodowy płacimy zaliczkowo, nadpłata jest zwracana, ale sam podatek sensu stricte nie jest zwracany
charakter pieniężny-płacimy w pieniądzu
nieodpłatność- podatek to klasyczny przykład wymiany nieekwiwalentenej. Jeżeli zapłacimy podatek to nie możemy w zamian żądać określonego roszczenia, państwo świadczy usługi na rzecz wszystkich
jednostronność- państwo ustala podatki bez naszej zgody (jest ona niepotrzebna)
ogólność- podatek co do zasady dotyczy wszystkich
KONSTRUKCJE podatkowe, tzn zmienne cechy podatku:
podmiot- osoby, które płacą podatki (fizyczne lub prawne), podmiot bierny- zobowiązany, podmiot czynny- państwo
podatnik- ten, który ponosi ciężar podatku, jego majątek jest uszczuplony przez zapłacenie podatku
płatnik- oblicza, pobiera i odprowadza podatek do US
inkasent- pobiera i odprowadza podatek do US
przedmiot- zjawisko, sytuacja, stan prawny, stan faktyczny, z którym ustawa wiąże obowiązek zapłaty podatku, najczęściej znajduje się w nazwie ustawy
podstawa opodatkowania- od czego obliczamy podatek, wartość przedmiotu opodatkowania wyrażona z reguły w pieniądzu, jest konkretyzacją przedmiotu opodatkowania, można obliczyć ją szacunkowo, na podstawie ewidencji lub na podstawie mierzenia
stawki i skale podatkowe- decydują w jakiej wielkości płacimy podatek, jest to współczynnik określający wysokość podatku do podstawy opodatkowania
stawki stałe- nie zmieniają się niezależnie od podstawy opodatkowania
stawki zmienne-zmieniają się:
progresywna- rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania
regresywna- maleje wraz ze spadkiem podstawy opodatkowania
degresywna- kombinacja obu, poniżej pewnej wysokości stawka jest coraz niższa
skala podatkowa- zbiór stawek zmiennych, jest to zestawienie tabelaryczne, które ujmuje poszczególne przedziały podstaw opodatkowania wraz z odpowiadającymi im stawkami podatkowymi
elementy korygujące wymiar podatku- ulgi, zwyżki, zwolnienia- całkowite lub częściowe pominięcie niektórych przedmiotów opodatkowania przy ustalaniu podstawy opodatkowania i w rezultacie ta podstawa nie odpowiada rzeczywistej bo jest mniejsza, zwolnienia zawiera ustawa, są na etapie ustalania podstawy opodatkowania
ulga podatkowa- zmniejszenie podatku już obliczonego
warunki płatności podatku- jak i kiedy płacimy podatki
Podział podatków:
- pośrednie- VAT, akcyza, podatek od gier, ja jestem podatnikiem, ale przerzucam podatek na swoich odbiorców
- bezpośrednie- całe podatki dochodowe
Kryterium podziału jest fakt przerzucalności. Podmiot opodatkowany jest formalnie podatnikiem, ale przerzuca podatek na inne osoby.
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE
celem postępowania jest wyegzekwowanie należności w postaci podatku, do których zapłacenia zobligowana była osoba, a się uchyliła; stosowane są wobec tej osoby środki przewidziane w ustawie
egzekucja jest postępowaniem rygorystycznym i uciążliwym, bo wbrew woli podatnika stosuje się środki, które mają doprowadzić do wyegzekwowania pieniędzy
Zasady stosowane w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego:
zasada celowości- chodzi o wskazanie po co jest ta egzekucja, doprowadzenie do realizacji ciążących na obciążonym obowiązku, którego nie dokonał dobrowolnie
zasada obowiązku prowadzenia egzekucji- jeżeli zobowiązany uchyla się od obowiązku to wierzyciel czyli państwo jest zobowiązany do wszczęcia postępowania
zasada stosowania wyłącznie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie- można stosować tylko te środki do wyegzekwowania należności, na które zezwala ustawodawca
zasada stosowania najłagodniejszych środków egzekucyjnych- ustawa nie precyzuje, które są łagodniejsze, a które nie, ocena należy do organu egzekucyjnego
zasada poszanowania minimum egzystencji- polega na wprowadzeniu ograniczeń w prowadzeniu egzekucji, są prawa majątkowe, które w ogóle nie podlegają egzekucji, jest tak, aby zachować człowiekowi minimum środków do życia
egzekucja sądowa- przez komornika, wyroki sądowe, nakazy sądowe
egzekucja administracyjna- podatki, mandaty, pobyt w izbie wytrzeźwień
zasada prowadzenia egzekucji w sposób najmniej uciążliwy dla pozwanego- czyli od 7:00 do 21:00
Może się zdarzyć, że w pewnym momencie obie egzekucje się zbiegną. np. organ administracyjny zajmie rachunek bankowy dłużnika, a dłużnik ma jakiś zaległy niezapłacony nakaz i komornik także zajmie jego rachunek bankowy. Wtedy sąd podejmuje decyzję, kto będzie z tego prawa majątkowego prowadził egzekucję.
PODMIOTY biorące udział w postępowaniu egzekucyjnym:
- zobowiązany- ten, który nie wykonał obowiązku, który na nim ciąży
- wierzyciel- podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku
- organ egzekucyjny- naczelnik US, dyrektor Izby Celnej, dyrektor ZUSu, organ uprawniony do stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie w celu wyegzekwowania od zobowiązanego jego obowiązku
Podstawą prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest tytuł wykonawczy. Wystawia go wierzyciel i kieruje ten tytuł do właściwego organu egzekucyjnego. Organ egzekucyjny bada prawidłowość wystawienia tytułu wykonawczego, natomiast nie jest uprawniony i nie bada wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
Zobowiązanemu przysługują zarzuty- w ciągu 7 dni od otrzymania odpisu tytułu wykonawczego ma prawo złożyć zarzuty (czyli odwołanie). Organ egzekucyjny zwraca się z tymi zarzutami do wierzyciela. Wierzyciel ma się wypowiedzieć co do zasadności tych zarzutów i dopiero potem organ egzekucyjny wydaje swoje postanowienie- czy uznać zarzuty czy tez nie.
Zobowiązanemu przysługuje również skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego w terminie 14 dni, rozpatruje je dyrektor Izby Skarbowej.
czynności egzekucyjne- każde działanie mające na celu wyegzekwowanie obowiązku
Bardzo silną pozycję ma wierzyciel. W toku postępowania mogą być składane wnioski o wyłączenie prawa majątkowego, rzeczy spod postępowania egzekucyjnego w określonych sytuacjach, przy czym organ egzekucyjny może zwolnić tylko wtedy, jeśli wierzyciel wyrazi na to zgodę. Organ egzekucyjny na żądanie wierzyciela musi przerwać postępowanie w każdym momencie, na każdym etapie postępowania. Wierzyciel ma decydujące zdanie.
Można prowadzić postępowanie egzekucyjne na terenie państw UE, od zobowiązanych przebywających na terenie UE polski wierzyciel może żądać wykonania obowiązku oraz zagraniczny wierzyciel może żądać wyegzekwowania obowiązku od zobowiązanego przebywającego na terenie Polski. Warunkiem- zobowiązanie musi przekraczać 1500 euro.
Z postępowaniem egzekucyjnym wiążą się także koszty egzekucyjne. Jeżeli zobowiązany jest „goły”, czyli nie ma z czego zapłacić obowiązku ani kosztów, to wtedy kosztami obciąża się wierzyciela, a postępowanie się umarza. Natomiast, jeżeli zobowiązany ma pieniądze na spłatę obowiązku, to musi także zapłacić koszty.
USTAWA ORDYNACJA PODATKOWA
akt prawny z 29 sierpnia 1997 roku, wszedł w życie 1 stycznia 1998 roku
Reguluje ogólne zasady poboru podatku, czyli powstawania, wykonania i wygaszania zobowiązań podatkowych.
Zastąpiła ona dwa akty prawne: ustawę z 1980 roku o zobowiązaniach podatkowych oraz część przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w części dotyczącej postępowania w sprawach podatkowych.
Kodeks postępowania administracyjnego bez rozdziału dotyczącego podatków obowiązuje do dnia dzisiejszego.
Kodeks to akt prawny, który całościowo pewne kwestie reguluje np. kodeks cywilny, karny.
Poza ordynacją podatkową obowiązują także przepisy w zakresie kontroli skarbowej oraz postępowania egzekucyjnego w administracji.
Mamy dwa rodzaje kontroli:
podatkowa- przeprowadza ją Urząd Skarbowy
skarbowa- przeprowadzają ją Urzędy Kontroli Skarbowej
Zakres regulacji ordynacji podatkowej:
zobowiązania podatkowe
informacje podatkowe
postępowanie podatkowe
kontrola podatkowa
czynności sprawdzające
tajemnica skarbowa, służbowa
Zakres stosowania przepisów ustawy ordynacja podatkowa (3 kategorie):
podatki i opłaty
opłata skarbowa oraz opłaty regulowane w przepisie o opłatach lokalnych
nie są podatkami ani opłatami, ale należą do właściwości organów podatkowych np. nadawanie prze organ podatkowy numeru NIP
Pojęcia występujące w ustawie ordynacja podatkowa:
obowiązek podatkowy- wynikająca z ustawy podatkowej nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie; obowiązku podatkowego nie można przenieść na inną osobę
zobowiązanie podatkowe- konkretyzacja obowiązku podatkowego; zobowiązanie podatnika do zapłacenia podatku w wysok9ości, miejscu i terminie wynikającym z ustawy
Wystąpienie obowiązku podatkowego nie zawsze jest równoznaczne z koniecznością uregulowania podatku, bo mogą wystąpić ulgi, zwolnienia
podatnik- osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która podlega na mocy przepisów obowiązkowi podatkowemu, czyli obciążona podatkiem
osoba fizyczna- 90% podatników; pełną zdolność do czynności prawnych mamy z chwilą ukończenia 28 lat, a częściową z chwilą ukończenia 13 lat i jesteśmy reprezentowani przez rodziców
osoba prawna- jednostka organizacyjna, która posiada osobowość prawną np. spółka zoo, banki, stowarzyszenia z chwilą wpisania do rejestru
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej- wyodrębniony zespół składników majątkowych i ludzi, który jest powołany do określonego działania, ma ograniczoną możliwość udziału w obrocie prawnym, np. zakłady budżetowe- uzależnione są od podmiotu, przy którym funkcjonują
płatnik- osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zobowiązana do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku we właściwym terminie do organu podatkowego np. zakład pracy, ZUS, bank emerytalny, notariusz
inkasent- osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zobligowana do pobrania podatku od podatnika i do wpłacenia organowi podatkowemu we właściwym terminie
Płatnik i inkasent- są to podmioty, które pośredniczą pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, pełnią one bardzo ważną funkcję w zakresie usprawniania poboru podatków; ani na płatniku ani na inkasencie nie ciąży obowiązek podatkowy; dysponują i rozporządzają pieniędzmi podatnika.
Ustawodawca przyznał płatnikowi i inkasentowi wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa
podatki- publiczno prawne, nieodpłatne, przymusowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa wynikające z ustawy podatkowej
W Polsce rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy. Wynika to z ustawy.
Organy podatkowe to konkretne osoby stojące na czele organów.
Postępowanie jest dwuinstancyjne- tzn że można się odwołać. Jeżeli organ wyższej instancji rozpatrzy decyzję niższej instancji, to decyzja ta wydana przez organ wyższej instancji jest wiążąca w sprawie. Ale podatnikowi przysługuje jeszcze skarga do sądu administracyjnego.
Organy podatkowe pierwszej instancji:
naczelnik Urzędu Skarbowego
naczelnik Urzędu Celnego
wójt, burmistrz, prezydent miasta- w zakresie podatków lokalnych
Organy drugiej instancji:
dyrektor Izby Skarbowej
dyrektor Izby Celnej
samorządowe kolegium odwoławcze
Minister Finansów- występuje jako organ pierwszej instancji oraz jako organ odwoławczy (drugiej instancji).
Właściwości organów podatkowych:
rzeczowa- ustalana wg przepisów, które określają zakres działania urzędów
miejscowa- ustala się ją wg miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika
Organy podatkowe z urzędu przestrzegają swojej właściwości rzeczowej i miejscowej, czyli każdy organ dla porządku ma swój zakres, czym ma się zajmować. W przypadku wydania decyzji z naruszeniem właściwości takie decyzje są nieważne np. wydanie pozwolenia na budowę delikwentowi z Mikołowa przez urząd z Rybnika
Właściwość rzeczowa naczelnika Urzędu Skarbowego min:
podejmowanie decyzji w zakresie ustalania i określania zobowiązania podatkowego
ulgi w spłacaniu zobowiązań podatkowych
odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe
egzekucja zobowiązań podatkowych
Właściwości dyrektora Izby Skarbowej:
nadzór i koordynacja działań naczelników Urzędów Skarbowych
rozpatrywanie spraw indywidualnych czyli odwołań jako organ drugiej instancji
Zakres zadań Ministra Finansów w aspekcie ordynacji podatkowej:
ogólny nadzór w sprawach podatkowych
zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe, a w szczególności dokonywać interpretacji tego prawa .
Minister Finansów przy interpretacji prawa musi uwzględniać orzeczenia sądów, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości- interpretacja ogólna
Dwa rodzaje interpretacji:
interpretacja ogólna dokonywana przez Ministra Finansów- dokonuje jej w oparciu o orzeczenia sądów, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości; interpretacje są publikowane niezwłocznie w dzienniku urzędowym Ministra Finansów oraz zamieszcza się je w Biuletynie Informacji Publicznej; sprawy dotyczące wszystkich
interpretacja indywidualna- dokonywana na wniosek konkretnej osoby; dotyczy przyszłego zdarzenia, które może nastąpić lub jakiegoś już zaistniałego stanu faktycznego.
Osoba, która składa taki wniosek o dokonanie interpretacji indywidualnej, musi dokładnie opisać to zdarzenie oraz jest zobowiązana do zajęcia własnego stanowiska w tej sprawie, czyli dokonać osobistej oceny prawnej.
Składając takie zeznanie trzeba złożyć jeszcze oświadczenie, w którym, pod rygorem odpowiedzialności karnej, trzeba zapewnić, że w dniu złożenia tego wniosku nie toczy się w tej sprawie postępowanie podatkowe, kontrolne lub czy sprawa już nie jest rozstrzygnięta przez sąd.
Jeżeli okaże się, że oświadczenie było fałszywe, to wydana interpretacja nie wywołuje skutków prawnych, a wnioskodawca zostanie pociągnięty do odpowiedzialności.
Interpretacja indywidualna musi być dokonana bez zbędnej zwłoki, nie później niż 3 miesiące.
Jeżeli organ podatkowy się zgadza ze stanowiskiem wnoszącego o interpretację, to odpowiedź organu zawiera tylko uzasadnienie prawne tej oceny stanowiska. Natomiast, jeżeli się nie zgadza, to interpretacja zawiera prawidłowe stanowisko i wskazuje podstawę prawną, czyli obowiązujące przepisy w tym zakresie.
Interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Istotna jest rola Ministra Finansów, bo ona może z urzędu zmienić wydaną interpretację indywidualną lub ogólną, jeżeli stwierdzi, że jest ona nieprawidłowa, uwzględniając w szczególności orzeczenia sądów, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Zawiadomienie o zmienionej interpretacji indywidualnej doręcza się osobie, która o tą interpretację się ubiegała. Również są publikowane, ale bez danych, które mogłyby doprowadzić do zidentyfikowania wnioskodawcy.
Interpretacje są dokonywane odpłatnie- 40 zł
Interpretacje wydaje nie tylko naczelnik Urzędu Skarbowego, ale też wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Nie wydanie w ciągu 3 miesięcy interpretacji skutkuje tym, ze po upływie tego terminu uznaje się, że interpretacja została wydana i stwierdza prawidłowość stanowiska wnioskodawcy.
Zastosowanie się do interpretacji ogólnej nie może szkodzić podatnikowi.
Podatnik w przypadku wątpliwości ma możliwość wystąpienia o interpretację.
Organy podatkowe mogą dokonywać kontroli do 5 lat wstecz.
Sposoby powstawania zobowiązania podatkowego:
zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże zaistnienie powstania zobowiązania- samoopodatkowanie
zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego
Zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże zaistnienie powstania zobowiązania- zobowiązanie podatkowe powstaje bezpośrednio z mocy prawa, podatnik sam bez wezwania organu podatkowego winien obliczyć podatek i wpłacić go w określonym terminie. Dotyczy to większości podatków. W przypadku nie wykonania tego obowiązku organ podatkowy MOŻE wydać decyzję, która będzie określać wysokość zaległości podatkowej. Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny- potwierdza tylko zaległość. Nie tworzy ona zobowiązania podatkowego, bo ono już powstało z dniem zaistnienia zdarzenia.
Zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego- decyzja ma charakter konstytutywny- czyli tworzy zobowiązanie. Jeżeli decyzja nie została doręczona, to nie powstaje zobowiązanie.
Decyzję (pismo) doręcza się za potwierdzeniem odbioru przez pocztę, swoich pracowników lub osoby uprawnione na podstawie odrębnych przepisów.
Decyzję doręcza się podatnikowi (stronie) chyba, że strona działa za pośrednictwem pełnomocnika, to wtedy pismo doręcza się pełnomocnikowi.
Przedstawiciel ma obowiązek poinformowania o zmianie swojego adresu. W razie nie zawiadomienia o zmianie pismo, które zostało doręczone pod dotychczasowy adres uznaje się za skutecznie doręczone. Jeżeli to pismo wraca do nadawcy, to wpina się je do akt sprawy.
Jeżeli zobowiązany wyjeżdża za granicę na co najmniej 2 miesiące, to musi wyznaczyć pełnomocnika, aby nie tamować procesu toczącego się postępowania. Chodzi o to, żeby nie doprowadzić do sytuacji, że upływa okres czasu, który organ podatkowy ma na wydanie decyzji. W razie nie wyznaczenia pełnomocnika pismo uważa się za skutecznie doręczone pod adres dotychczasowy i jeżeli wraca do nadawcy to wpina się je do kat sprawy.
Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo dotyczy tylko danej, konkretnej sprawy, nie wszystkich spraw. Jednak są w sprawach podatkowych takie czynności, które podatnik musi działać osobiście, nie może działać przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie lub do protokołu.
Decyzje mogą być doręczone w miejscu zamieszkania lub w miejscu pracy podatnika, ale również w siedzibie organu podatkowego lub w miejscu pracy osoby upoważnionej przez adresata do odbierania korespondencji.
W razie niemożności doręczenia pisma w miejscu zamieszkania lub w miejscu pracy, to doręcza się je w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.
Doręczenie zastępcze
Kiedy nie ma adresata w domu, to pismo doręcza się za potwierdzeniem odbioru pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy pod warunkiem, że te osoby podjęły się oddania pisma adresatowi. Zawiadomienie o doręczeniu pisma innej osobie umieszcza się na skrzynce albo na drzwiach w widocznym miejscu. Wtedy pismo uważa się za doręczone.
Jeżeli jednak nie można tak pisma doręczyć, to poczta w swojej placówce przechowuje pismo przez 14 dni i zawiadamia adresata dwukrotnie. Pierwszy raz od razu zostawiając awizo w skrzynce lub drzwiach, drugie wysyła się po 7 dniach. Jeżeli adresat nie zgłosi się po korespondencję, to jest ona zwracana do nadawcy z adnotacją „nie podjęto w terminie” i pismo uważa się za doręczone.
Jeżeli natomiast adresat odmawia przyjęcia pisma, to jest ono zwracane do nadawcy z adnotacją „odmówiono przyjęcia korespondencji”. Takie pismo jest wpinane do akt sprawy i uważa się je za skutecznie doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia.
Doręczenie korespondencji leży w interesie podatników, ponieważ nie odbierając pism nie mogą oni skorzystać z prawa, np. składać wyjaśnienia, odwołania.
Na terenie Unii Europejskiej także jest możliwość doręczania korespondencji podatkowej. Jeżeli podatnik wyjedzie i nikomu nic nie powie, a wydana zostanie decyzja, to zostanie ona doręczona zastępczo. Termin płatności podatku wynosi 14 dni. Jeżeli zapłata nie nastąpi wystawia się tytuł egzekucyjny i egzekucja będzie prowadzona na terenie państwa, w którym obecnie podatnik przebywa.
Terminy płatności podatku:
doręczenie decyzji- 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania
samoopodatkowanie- ostatni dzień, w którym zgodnie z przepisami prawa wpłata powinna nastąpić np. podatek VAT termin płatności do 15 każdego miesiąca
Kodeks Karny Skarbowy- jest to ustaw, która określa, ze nieprzestrzeganie jakich przepisów prawa gospodarczego są sankcje karne. Jedną z takich sankcji jest za niepłacenie podatku wykroczenie lub przestępstwo, w zależności od kwoty niezapłaconego podatku.
W ordynacji podatkowej ustawodawca zawarł przepisy, które regulują kwestię ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Zasady ustalania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych to:
wszelkie ulgi mogą być stosowane wyłącznie na wniosek np. w przypadku stwierdzenia nieściągalności umorzenie zaległości podatkowej z urzędu jest niemożliwe, tylko na wniosek
decyzje w zakresie ulg mają charakter uznaniowy tzn organ podatkowy może ulgę przyznać, ale nie ma takiego obowiązku
Co innego jest umorzenie postępowania egzekucyjnego, egzekucyjnego co innego umorzenie zaległości podatkowej.
Jeżeli umarzamy postępowanie to znaczy, że na ten moment nie ma składników majątkowych, z których można by wyegzekwować należność. Natomiast, nie oznacza to końca sprawy, ponieważ w ciągu 3 lat postępowanie egzekucyjne może zostać podjęte na nowo (np. zobowiązany znajdzie pracę i ma z czego zapłacić). Czyli innymi słowy, jeżeli pojawi się składnik, z którego można prowadzić egzekucję, to może ona być podjęta na nowo.
Natomiast umorzenie zaległości sprawia, że jej po prostu nie ma.
Przesłanki do stosowania ulg:
jeżeli za udzieleniem ulgi przemawia ważny interes podatnika
jeżeli za udzieleniem ulgi przemawia ważny interes publiczny
Zgodnie z orzecznictwem sądu administracyjnego należy uwzględnić interes podatnika, jeżeli nie pozostaje on w kolizji z interesem publicznym.
Decyzje w zakresie ulg są bardzo trudne, ponieważ organ podatkowy rozstrzyga o nie swoich pieniądzach. Decyduje o pieniądzach, które w konsekwencji należą się nam wszystkim. Decyzje te muszą być więc wyważone, wymagają one wszechstronnej analizy.
Rodzaje ulg. Ulga może polegać na:
odroczeniu terminu płatności podatku lub rozłożeniu zapłaty podatku go na raty
odroczeniu lub rozłożeniu na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami
umorzeniu w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej- jest to dodatkowa opłata przy rozkładaniu na raty
zaległość podatkowa- jest to niezapłacony w terminie podatek lub nie zapłacona w terminie zaliczka n podatek
Organ podatkowy na wniosek podatnika w uzasadnionych okolicznościach może, ale nie musi zastosować ulgę. Rozpoznanie wniosku o przyznanie ulgi musi być poprzedzone postępowaniem.
Warunki udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, gdzie organ podatkowy z urzędu może udzielić ulgi:
kiedy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne
jeżeli kwota zaległości podatkowej nie przekracza 5-krotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (obecnie 8,80 zł x 5 44zł)
jeżeli kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym, bo co do zasady kończy się ono wtedy, gdy nie ma już majątku
jeżeli podatnik zmarł i nie ma po nim majątku; ruchomości, żeby można było zaspokoić zobowiązanie lub jeżeli spadek po takiej osobie został odrzucony
Te cztery przypadki dotyczą sytuacji takich, kiedy z logicznego punktu widzenia nie ma żadnego ekonomicznego wytłumaczenia, żeby dalej dochodzić tych zaległości, bo tak naprawdę będzie się ponosiło tylko dalsze koszty, a nie wyegzekwuje tych należności.
Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego
Z momentem wygaśnięcia zobowiązania organ podatkowy nie może od podatnika żądać wykonania tego zobowiązania, bo go fizycznie już nie ma.
Przesłanki wygaśnięcia:
zapłata zobowiązania
kiedy pobierze go płatnik/inkasent
potrącenia
rozliczenie nadpłaty lub zaliczenie zwrotu podatku na rzecz zaległości
zaniechanie poboru
przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych
przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym
umorzenie zaległości
przedawnienie
zastosowanie się do interpretacji czyli podatek jest do zapłaty, ale następuje zwolnienie w związku z zastosowaniem się do interpretacji
Przedawnienie
Po przedawnieniu zobowiązanie nie istnieje i organ podatkowy nie może dochodzić jego wykonania. Jest to czas organu podatkowego na to, aby od zobowiązanego dochodzić zaległego podatku.
Rodzaje przedawnień:
przedawnienie w aspekcie zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia
przedawnienie w aspekcie do wydania decyzji- zobowiązanie nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca jego wysokość została doręczona po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności. Jeżeli jednak organ podatkowy w postępowaniu kontrolnym wykryje nieścisłości lub podatnik nie złoży deklaracji w terminie, to wtedy okres do wydania decyzji wynosi 5 lat.
Może nastąpić:
zawieszenie biegu przedawnienia- jeżeli wystąpiły przesłanki do zawieszenia toku przedawnienia to zostaje ona zatrzymany, natomiast po ustaniu tych przesłanek biegnie on dalej od momentu, w którym został zawieszony
przerwanie biegu przedawnienia- jeżeli wystąpiły przesłanki do przerwania toku przedawnienia to zostaje ona zatrzymany, natomiast po ustaniu tych przesłanek biegnie on początku, od nowa
Sytuacje, które powodują przerwanie albo zawieszenie biegu przedawnienia:
wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe- zawieszenie
wniesienie skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą zobowiązania- zawieszenie
wniesienie do sądu powszechnego żądania ustalenia istnienia lub nie istnienia stosunku prawnego- zawieszenie
ogłoszenie upadłości- przerwanie- termin biegnie od nowa od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego
Bieg terminu przedawnienia zostaje także przerwany w skutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu postępowania egzekucyjnego biegnie on na nowo od dnia następnego.
Po ustaniu przesłanki zawieszenia termin biegu przedawnienia biegnie dalej, natomiast po ustaniu przesłanki przerwania bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo.
Pojęcia w postępowaniu egzekucyjnym:
czynność egzekucyjna- każde działania zmierzające do wyegzekwowania zaległości
środek egzekucyjny- konkretny majątek zobowiązanego np. zajęcie wynagrodzenia, nieruchomości
Każdy środek jest czynnością egzekucyjną, ale nie każda czynność jest środkiem.
Nie przedawniają się zobowiązania zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, ale po upływie terminu tego przedawnienia te zobowiązania mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.
Przepisy ordynacji podatkowej dają możliwość zabezpieczania wykonania zobowiązań podatkowych. To są przepisy, które wskazują, że organ podatkowy na przyszłość zabezpiecza na pewnym majątku wykonanie zobowiązań, co nie oznacza, że chce z tego skorzystać, tylko w razie konieczności.
Zobowiązania mogą być zabezpieczone przed terminem płatności na majątku zobowiązanego, również na majątku wspólnym małżonka, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie to zobowiązanie wykonane, czyli uzasadniona obawa, że podatnik nie zapłaci podatku, a w szczególności wtedy, kiedy:
podatnik nie uiszcza trwale zobowiązań, czyli ma zaległość za wiele miesięcy
podatnik dokonuje czynności, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję np. zbywanie majątku
Zabezpieczenie wykonania decyzji może nastąpić na wniosek strony w formie np. gwarancji bankowych, czeków potwierdzonych, weksli.
Hipoteka- ograniczone prawo rzeczowe, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia zobowiązania z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, ale tylko do wartości tej nieruchomości.
Istota hipoteki to zabezpieczenie. Hipoteka dotyczy nieruchomości. Można hipoteką zabezpieczyć zobowiązania przed terminem płatności, ale hipotekę ustala się też w przypadku zaległości podatkowej.
Hipoteka przymusowa- przysługuje z tytułu zobowiązań podatkowych, ustanawia ją Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.
Hipotek kaucyjna- zabezpieczenie przed terminem płatności.
Hipoteka kaucyjna przekształca się w przymusową, kiedy kończy się postępowanie kontrolne, wydane są decyzje i wiadomo dokładni, jaka jest kwota zobowiązania i odsetki.
Przedmiotem hipoteki jest nieruchomość, część ułamkowa nieruchomości, nieruchomość wspólników spółki cywilnej, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze prawo do lokalu.
Hipoteka przymusowa powstaje prze dokonanie wpisu do księgi wieczystej. Jeżeli jest kilku wierzycieli, to decyduje kolejność wpisów.
Jeżeli nieruchomość zostaje sprzedana, to podział kwoty ze sprzedaży następuje wg kolejności wpisów. Jeżeli nie ma księgi wieczystej, to wtedy składa się wniosek o wpis do zbioru dokumentów. Również organ podatkowy może wystąpić o założenie księgi do takiej nieruchomości, jeżeli uzna to za słuszne i wtedy urząd jest zwolniony z opłaty za założenie księgi.
Księga wieczysta jest prowadzona wg dwóch zasad:
zasada jawności- każdy może mieć do niej wgląd
zasada rękojmi- zawartość księgi musi być zgodna ze stanem faktycznym
Zastaw skarbowy- przysługuje Skarbowi Państwa oraz jednostkom samorządu terytorialnego z tytułu zobowiązań podatkowych. Ustanawia się je na ruchomościach będących własnością podatnika lub będących przedmiotem współwłasności łącznej podatnika i małżonka, na zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy praw wynosi co najmniej 11400zł.
Zastaw skarbowy powstaje z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych. Zastaw wcześniej wpisany ma pierwszeństwo przed zastawem wpisanym później.
Zastaw wygasa:
z dniem wygaśnięcia zobowiązania
z dniem wykreślenia wpisu
z dniem egzekucyjnej sprzedaży
Tak jak hipoteka idzie za nieruchomością, tak zastaw skarbowy idzie za ruchomością. Nie ma zakazu sprzedaży samochodu obciążonego zastawem skarbowym.
Rejestr zastawów jest prowadzony przez naczelników Urzędów Skarbowych. Centralny rejestr zastawów prowadzi Minister Finansów. Zastawy są ustanawiane przez poszczególnych naczelników i przekazywane do centralnego rejestru zastawów najlepiej w dniu następnym od dnia ustanowienia.
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe ponosi podatnik całym swoim majątkiem. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym mamy:
majątek wspólny
majątek odrębny każdego z małżonków np. wynagrodzenie dopóki nie znajdzie się ono na wspólnym koncie
W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność za podatki podatnika obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i małżonka.
Odstępstwem od tej zasady jest fakt, że za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie osoby trzecie. Czyli egzekwuje się wtedy od zobowiązanego oraz od osoby trzeciej zaległość i od kogo pierwszego się wyegzekwuje, ten będzie miał szczuplejszy portfel i zobowiązanie wygasa.
Odpowiedzialność osób trzecich (musi być wydana w tym kierunku decyzja, którą poprzedza postępowanie) to np.:
odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka- odpowiada on całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości, które powstały w czasie trwania ich wspólności majątkowej do wysokości wartości przypadającego udziału w majątku wspólnym
odpowiedzialność członka rodziny podatnika- podatnik prowadzący działalność gospodarczą- za zaległości z tytułu tej działalności za okres w którym osoba trzecia współdziałała z tym podatnikiem i osiągała korzyść z danej działalności
odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa
odpowiedzialność firmanta- kiedy faktycznie działalność prowadzi ktoś inny, a firmuje ją ktoś inny
odpowiedzialność w spółce zoo, akcyjnej- za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem odpowiadają solidarnie ze spółką członkowie zarządu jeżeli egzekucja w całości lub w części okazała się bezskuteczna
Tajemnica skarbowa
Urząd Skarbowy zawiera bardzo dużo informacji o podatnikach, o ich składnikach majątkowych, dlatego te kwestie objęte SA nie tylko tajemnicą służbową, ale także skarbową.
Indywidualne dane zawarte w deklaracji i w innych dokumentach składanych przez podatników są objęte tajemnicą skarbowa.
O informacje o podatnikach do organów podatkowych może zwracać się:
Minister Finansów, dyrektor Izby Skarbowej- w toku postępowania podatkowego, w toku postępowania w sprawach o przestępstwa, w toku postępowania kontrolnego, czyli w sytuacji, kiedy jest uzasadnienie posiadania tych informacji
inni naczelnicy Urzędów Skarbowych, inne organy podatkowe, ale tylko w związku ze wszczętym postępowaniem
Generalny Inspektor Informacji Finansowej
sądy lub prokurator w związku z toczącym się postępowaniem
Rzecznik Praw Obywatelskich w związku z udziałem w postępowaniu przed sądem
służby ABW, CBA, policja, żandarmeria, ale w zakresie niezbędnym do prowadzenia postępowania w sprawie na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnej
USTAWA O PODATKU DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH
reguluje ona opodatkowanie osób fizycznych
ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku
Osoba prowadząca działalność musi wybrać jedną z form rozliczania się, czyli sama zdecydować, w jaki sposób chce być opodatkowana.
Mimo, że osoba fizyczna osiąga dochody, to w pewnych przypadkach te dochody nie podlegają opodatkowaniu na mocy ustawy.
Ustawodawca stwierdził, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów:
z gospodarki leśnej
które podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn
które wynikają z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy np. przychody z przestępstwa
które osiągają małżonkowie z podziału majątku wspólnego
z tytułu świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny objętego wspólnością majątkową
Od tych dochodów nie płaci się podatku dochodowego od osób fizycznych.
Rodzaje obowiązków podatkowych:
nieograniczony obowiązek podatkowy- osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł swoich dochodów
ograniczony obowiązek podatkowy- osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Polski, ale osiąga tu przychody podlega obowiązkowi podatkowemu od tych dochodów, które osiąga na terytorium Polski
Miejsce zameldowania to czynność administracyjna, natomiast miejsce zamieszkania jest instytucją prawa cywilnego.
Za osobę, która ma miejsce zamieszkiwania na terytorium Polski, czyli podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, uważa się kogoś, kto posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub jeżeli przebywa na terytorium Polski co najmniej 183 dni.
Co do zasady każdy rozlicza się samodzielnie, ale ustawodawca zawarł w ustawie uprzywilejowane formy rozliczania:
zasady opodatkowania małżonków
zasady opodatkowania osób samotnie wychowujących dziecko
Zasada opodatkowania małżonków
Aby skorzystać z tego przywileju trzeba spełnić 3 przesłanki:
mieć wspólność majątkową
być w małżeństwem przez cały rok podatkowy
złożyć wniosek o wspólne opodatkowanie
Opodatkowanie to polega na tym, że sumuje się wszystkie dochody małżonków, dzieli się przez dwa i oblicza od jednej połowy wspólnych dochodów podatek w podwójnej wysokości. Należy także złożyć wniosek- czyli skreślić odpowiedni kwadrat na zeznaniu podatkowym. Jest to korzystne, kiedy jeden z małżonków ma wysokie dochody.
Odstępstwa od pozostawania w związku małżeńskim cały rok:
kiedy umiera jeden ze współmałżonków w trakcie trwania roku podatkowego, w takim wypadku można skorzystać z zasad wspólnego opodatkowania
kiedy małżonkowie byli ze sobą cały rok podatkowy, ale jeden z nich zmarł po zakończeniu roku, a przed złożeniem zeznania- także można skorzystać z zasad wspólnego opodatkowania
Osoba samotnie wychowująca dziecko
Osoba uznawana za samotnie wychowująca dziecko, to
wdowa, wdowiec, opiekun prawny po śmierci obojga rodziców
osoba, której małżonek jest pozbawiony praw rodzicielskich
osoba wychowująca małoletniego
osoba mająca pod opieką chorego, który bez względu na wiek, uzyskuje zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną
osoba wychowująca uczących się do 15 roku życia w szkołach zawartych w systemie oświaty; te osoby uczące się nie mogą uzyskać dochodów podlegających opodatkowaniu, czyli przekraczających 3089zł, nie wliczając w to renty rodzinnej- też można skorzystać z zasad wspólnego opodatkowania
Pojęcia w ustawie podatek dochodowy od osób fizycznych:
dochód
przychód
koszt
Koszty- są to wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Im większe koszty, tym mniejszy dochód, czyli mniejszy podatek. Część z tych wydatków zalicza się do kosztów uzyskania przychodu, a części się nie zalicza, czyli nie wszystkie wydatki mogą być potrącone od dochodu.
Mamy dwa rodzaje koszów:
potrącane- te, które można odliczyć od dochodu
niepotrącalne- te, których nie można odliczyć od dochodu
Kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Innymi słowy, musi być związek przyczynowo- skutkowy między przychodem a kosztem.
Nie może być uznane za KUP np.:
koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności, napojów w tym alkoholu
Nie da się wyszczególnić kosztów, które można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ działalność gospodarcza może być bardzo różna. Jest to po prostu niewykonalne.
Przychód- są to otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń w danym roku rozliczeniowym.
Źródła przychodów:
ze stosunku pracy
z działalności gospodarczej
z działalności wykonywanej osobiście
renty, emerytury
najm, podnajm
Przychody z wykonywanej pracy- są to wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ekwiwalentu bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności:
wynagrodzenie zasadnicze
wynagrodzenie za godziny nadliczbowe
różnego rodzaju dodatki
nagrody
ekwiwalent za niewykorzystany urlop
wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona
świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika
wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych
Przychody z działalności gospodarczej- są to kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Czyli chodzi o to, co faktycznie w toku tej działalności uzyskamy.
Ponieważ za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa lub częściowe wykonanie usługi nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.
Odroczone terminy płatności- mimo, że fizycznie nie ma w kasie pieniędzy, to podatek musi zostać zapłacony.
Ustawa podatek dochodowy od osób fizycznych zawiera zwolnienia przedmiotowe, czyli w określonych sytuacjach zwalnia się pewne dochody od podatku.
Dochód- od przychodu odliczamy:
składki na ubezpieczenia społeczne
wydatki ponoszone na Internet
zwroty nienależne pobranych świadczeń, które poprzednio zwiększały dochód
wydatki na cele rehabilitacyjne
darowizny na cele instytucji użytku publicznego
darowizny na cele kultu religijnego
darowizny na cele krwiodawstwa
Ale kwota wszystkich darowizn do odliczenia nie może być większa, niż kwota, która stanowi 6% dochodu.
Nie podlegają odliczeniu od dochodu darowizny na rzecz osób fizycznych, na rzecz osób prawnych, na rzecz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, które zajmują się wytwarzaniem sprzętu elektronicznego, tytoniowego i spirytusowego.
Jak mamy tak obliczoną podstawę do opodatkowania, to obliczamy podatek wg określonej skali podatkowej. Obecnie mamy dwie skale podatkowe:
18%
32%
Jak obliczymy podatek to możemy jeszcze odliczyć od podatku ulgi:
ubezpieczenia zdrowotne
na dziecko
kasa mieszkaniowa
Następnie należy złożyć zeznanie podatkowe i zapłacić podatek lub czekać na zwrot.
Ułatwienia dla osób, które nie osiągają dużych dochodów
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ale prowadzona przez nich działalność jest w różnych formach (chodzi o sposób uiszczania podatku), różni się obowiązkiem w zakresie prowadzenia różnego rodzaju dokumentacji finansowej i księgowej. Dokonując wyboru formy opodatkowania osoby te uwzględniają swoją specyfikę prowadzonej działalności.
Mamy 3 kategorie opodatkowania:
opodatkowanie na zasadach ogólnych
ryczałt od przychodów ewidencyjnych
karta podatkowa
Podmiot prowadzący działalność gospodarczą musi zadecydować, w jakiej formie chce być opodatkowany. Musi dokonać analizy swojej działalności, wpływ na to, jaką formę się wybiera ma rodzaj działalności i rozmiar działalności.
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku
Ustawa obejmuje niektóre przychody osiągane przez osoby fizyczne, które:
prowadzą działalność gospodarczą
osiągają przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze
przychody osiągane przez osoby duchowne
Formy zryczałtowanego podatku dochodowego:
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
karta podatkowa
Wpływy z podatku dochodowego opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są dochodem budżetu państwa. Natomiast, wpływy z podatku dochodowego opłacanego w formie karty podatkowej stanowią dochód budżetu gminy.
Jeżeli podatnik składa wniosek o rozłożenie podatku na raty, a dotyczy to podatku opłacanego w formie karty podatkowej, to organ podatkowy w postaci naczelnika Urzędu Skarbowego musi zwrócić się do gminy o zdanie na ten temat.
Karta podatkowa
W karcie podatkowej koszty nie mają wpływu na wysokość podatku. Jest to najprostsza forma opodatkowania. Jest to taki sposób opodatkowania osoby prowadzącej działalność gospodarczą, który polega na płaceniu przez nią podatku dochodowego w ten sposób, że z góry ma ustaloną całą kwotę podatku, którą płaci co miesiąc. Czyli istotą tej formy opodatkowania jest fakt, że podatnik wie z góry, że w określonym czasie będzie płacił określony podatek. Przy żadnej innej formie opodatkowania podatnik tego nie wie.
Ten podatek zależy od rodzaju działalności, od wielkości miejsca prowadzonej działalności, od ilości zatrudnianych pracowników.
Podatek ten ustala naczelnik Urzędu Skarbowego wydając stosowną decyzję. Decyzja ta jest jednak ograniczona przepisami o zryczałtowanym podatku dochodowym. Musi ona uwzględniać stawki zawarte w ustawie. W tej formie opodatkowania nie bierze się pod uwagę kosztów. Najbardziej skorzysta w tej formie opodatkowania taki rodzaj działalności gospodarczej, gdzie są małe koszty.
Stawki podatkowe odpowiadają przeciętnemu podatkowi od określonego rodzaju działalności przy mniej więcej zbliżonych warunkach. Są to wartości szacunkowe, które co pewien czas są analizowane i aktualizowane.
Z opodatkowania w formie karty podatkowej mogą korzystać osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych.
Jeżeli podatnik przyjmie ustaloną decyzję, to ma to konsekwencje na cały rok podatkowy, nie można w ciągu roku zmienić formy opodatkowania.
W każdym rodzaju działalności ustawodawca określa ilość pracowników, którą można zatrudnić będąc na karcie podatkowej.
Obowiązki osoby opodatkowanej w formie karty podatkowej:
na żądanie klienta jest zobowiązana wystawić rachunek za usługę i przechowywać wszystkie rachunki przez 5 lat
musi prowadzić ewidencję zatrudnienia
Warunki do uzyskania i korzystania z karty podatkowej:
karta jest przyznana na wniosek podatnika, nie ma przyznawania z urzędu.
Wniosek składa się do właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego, ale nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego.
Jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego, to wniosek składa przed jej rozpoczęciem.
Natomiast, jeżeli podatnik prowadzi działalność, jest na karcie podatkowej i do 20 stycznia nie zgłosił likwidacji działalności albo nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, to domniema się, że on nadal w ten sposób chce prowadzić działalność.
Jeżeli podatnik spełnia wszystkie warunki i jest uwzględniony jego wniosek, to naczelnik wydaje decyzję, w której ustala wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej. Taką decyzję wydaje się na każdy rok. Podatnik musi się z daną decyzją zapoznać i:
jeżeli jest to pierwsza decyzja to podatnik może się nie zgodzić z wysokością podatku, wtedy zrzeka się opodatkowania w formie karty podatkowej i będzie opodatkowany albo w formie ryczałtu albo na zasadach ogólnych
jeżeli jest to decyzja zmieniająca wysokość podatku, np. w przypadku zwiększenia liczby zatrudnienia, to podatnik także może się zrzec tej formy, jeżeli wysokość podatku mu nie odpowiada. Będzie wtedy opodatkowany albo w formie ryczałtu albo na zasadach ogólnych
jeżeli podatnik w następnym roku podatkowym chce być opodatkowany w inny sposób, to wtedy także może się zrzec i musi o tym zawiadomić organ podatkowy
Jeżeli w ocenie organu podatkowego podatnik nie spełnia warunków do przyznania mu karty podatkowej, to naczelnik Urzędu Skarbowego wydaje decyzję odmowną.
karta przysługuje wyłącznie tym podatnikom, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie wymienionym w jednej z 12 części tabeli stanowiącej załącznik
Każdy, jeżeli chce być na karcie, może prowadzić działalność gospodarczą tylko w jednej z 12 części tabeli, natomiast, w jednej części można prowadzić kilka działalności.
W związku z tym, jeżeli chce prowadzić działalności gospodarcze wymienione w kilku częściach, to nie może być opodatkowany w formie karty podatkowej.
podatnik prowadzący działalność i opodatkowany w formie karty podatkowej nie może korzystać z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne
usługi specjalistyczne- czynności i prace wchodzący w inny niż zgłoszony zakres czynności i działalności niezbędne do całkowitego wykonania wyrobu lub świadczenia usługi, czyli chodzi o usługę, która nie wchodzi w zakres działalności pracownika np. firma robi meble, a klient zażyczy sobie na drzwiach szafy freski, wtedy jest to usługa specjalistyczna
jeżeli podatnik chce prowadzić działalność, która może być objęta kartą podatkową ale także prowadzi już działalność, która w ogóle nie wchodzi w zakres działalności, które mogą być objęte opodatkowaniem w formie karty podatkowej, to nie może on skorzystać z tej formy opodatkowania
karta podatkowa nie przysługuje małżonkowi podatnika, który prowadzi działalność gospodarczą w tym samym zakresie, musi swoją działalność prowadzić w innym zakresie np. żona prowadzi zakład fryzjerski i mąż także chciałby założyć taki zakład, to wtedy nie może się ubiegać o objęcie kartą podatkową
karta nie ma zastosowania w przypadku działalności objętej akcyzą
Opodatkowanie w formie karty podatkowej jest korzystne, ponieważ nie prowadzi się żadnej księgowości.
Podatnik może utracić prawo do opodatkowania kartą podatkową w przypadkach:
gdy się sam zrzeknie
gdy utraci warunki do opodatkowania karta podatkową
gdy zostanie wyłączony z opodatkowania w formie karty podatkowej
Zrzeczenie się
Podatnik po zrzeczeniu się musi się dostosować do wymogów przewidywanych albo w ryczałcie przychodów ewidencjonowanych, albo na zasadach ogólnych.
Utracenie warunków:
kiedy podatnik zmieni rodzaj działalności
kiedy zatrudni więcej pracowników
kiedy zatrudni kogoś na umowę zlecenia albo na umowę o dzieło
Czyli konkretnie wtedy, kiedy nie będzie przestrzegał tych zasad, na podstawie których dostał kartę. Jeżeli podatnik traci prawo do karty, to jest zobligowany do zawiadomienia Urzędu Skarbowego o utracie warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej.
Wyłączenie:
jeżeli podatnik poda we wniosku o opodatkowanie kartą podatkową dane niezgodne ze stanem faktycznym, czyli posiadał nieuzasadnione opodatkowanie kartą podatkową
jeżeli podatnik nierzetelnie będzie prowadził ewidencję zatrudnienia, czyli niezgodnie ze stanem faktycznym (np. zaniżając liczbę pracowników), albo nie prowadził tej ewidencji wcale
jeżeli w wystawionych rachunkach za wykonane usługi czy rzeczy podatnik podaje dane niezgodne ze stanem faktycznym czyli np. mniejszą kwotę za robociznę, chcąc ukryć ilość zatrudnionych
kiedy podatnik nie zawiadomił organu podatkowego o zmianach, które powodują utratę warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej
jeżeli podatnik nie zawiadomi Urzędu Skarbowego o zmianach, które mają wpływ na podwyższenie karty podatkowej
Naczelnik musie kierować się założeniami ustawy, ale w pewnych sytuacjach określonych w ustawie może stawkę podwyższyć albo obniżyć.
Pracowników zatrudnia się na podstawie umowy o pracę, ale nie wlicza się do nich:
członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z podatnikiem.
osób zatrudnionych w celu nauki zawodu lub przyuczenia, w okresie pierwszych 12 miesięcy
pracowników, którzy SA zatrudnieni wyłącznie przy sprzedaży wyrobów, przyjmowaniu zleceń, utrzymywaniu czystości, prowadzeniu kasy czy księgowości, czyli czynności, które nie są związane z rodzajem działalności. Warunkiem jest to, że podatnik musi na piśmie określić zakres czynności tych pracowników
Okoliczność, która wpływa na obniżenie podatku przy karcie podatkowej- sytuacja, kiedy przy założeniu, że podatnik nie zatrudnia pracowników, jest opodatkowany kartą podatkową, prowadzi działalność i jest równocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Obniża mu się wtedy wysokość karty o 80%, czyli faktycznie płaci tylko 20%. Ponieważ osoba taka pracując 8 godzin i dodatkowo tylko dorabia sobie prowadzeniem takiej działalności. Chodzi o to premiowanie pracy opodatkowanej, nie na czarno.
Naruszenie przepisów skarbowych skutkuje odpowiedzialnością karną skarbową.
Jeżeli podatnik został wyłączony z opodatkowania w formie karty podatkowej, to liczy się uszczuplenie- czyli to, co podatnik powinien zapłacić, gdyby zgodnie z przepisami prowadził działalność gospodarczą, a nie zapłacił. Czasami szacuje się wtedy dochody podatnika. W zależności od kwoty zaniżonego podatku stanowi to wykroczenie lub przestępstwo.
Jeżeli podatnik ma przerwę w prowadzeniu działalności, to organ podatkowy zmniejsza podatek, ale ta przerwa musi trwać co najmniej 10 dni. Dzieli się wtedy kwotę podatku miesięcznego na 30 części i za dni, kiedy podatnik nie prowadził tej działalności, potrąca się 1/30 razy te dni. Oczywiście przy założeniu, że podatnik zawiadomi organ podatkowy w dniu rozpoczęcia przerwy i następnie w dniu poprzedzającym dzień zakończenia przerwy.
Natomiast, jeżeli podatnik jest chorym to bez względu na ilość dni, jak wynika to ze zwolnienia lekarskiego, jest mu weryfikowana wysokość podatku.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałtem mogą być opodatkowane osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych.
Warunki, kto może być na ryczałcie przychodów ewidencjonowanych:
podatnik, którego przychody z prowadzonej działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły
osoba fizyczna 150 000 €
spółka cywilna, w sumie przychody wszystkich wspólników 150 000 €
Jeżeli ktoś rozpoczyna działalność, to nie ma się do czego odnieść. Nie uwzględnia się wtedy warunku przychodowości.
Jeżeli równocześnie podatnik prowadzi działalność samodzielnie i w formie spółki, to wtedy osobno rozpatruje się go w formie spółki i osobno samodzielnie. Może się zdarzyć tak, że podatnik w obu przypadkach nie przekroczy 150 000 € i będzie mógł w obu przypadkach być na ryczałcie. Ale może się zdarzyć też tak, że podatnik prowadząc działalność samodzielnie przekroczy 150 000 € i wtedy nie może być na ryczałcie, ale w spółce nie przekroczy tej kwoty i może być na ryczałcie.
Nie stanowi rozpoczęcia działalności:
całkowita lub częściowa zmiana branży lub przedmiotu działalności
zmiana umowy spółki lub zmiana wspólnika
Nie mogą być opodatkowani ryczałtem:
podatnicy, którzy płaca kartę podatkową
podmioty, które korzystają z określonych zwolnień z podatku dochodowego
podmioty z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności, czyli np. ci, którzy prowadzą apteki, lombardy, kantory, wolne zawody, wyroby akcyzowe
podejmowanie działalności gospodarczej przez małżonków podatników, zmiany związane z zaprzestaniem lub rozpoczęciem działalności przez jednego z małżonków
Warunkiem otrzymania ryczałtu jest złożenie deklaracji do 20 stycznia roku podatkowego. Jeżeli działalność rozpoczyna się w ciągu roku, to deklarację należy złożyć przed rozpoczęciem działalności.
Na osobę prowadzącą ryczałt nałożono obowiązek prowadzenia różnego rodzaju dokumentów księgowych, które należy przechowywać w miejscu zamieszkania bądź w siedzibie firmy.
Koszty nie mają wpływu na wysokość podatku, ponieważ podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszania przychodów o koszty uzyskania przychodu. Ryczałt liczy się stawkami procentowymi od przychodu:
20% od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów
17% przychodów osiąganych w zakresie pośrednictwa handlu hurtowego, pośrednictwa sprzedaży pojazdów mechanicznych, w zakresie zarządzania nieruchomościami, w zakresie doradztwa sprzętu komputerowego
8,5% od przychodów osiąganych w zakresie działalności usługowej
5,5% od przychodów osiąganych w zakresie działalności wytwórczej
3% od przychodów osiąganych w zakresie działalności gastronomicznej, handlowej
Przychody dla wspólników w spółce określa się proporcjonalnie do udziałów w tej spółce. Jeżeli nie ma określonych udziałów, to wtedy liczy się przychód na równe części.
Dokumenty księgowe, które musi przechowywać podatnik opodatkowany w formie ryczałtu:
wystawione rachunki
ewidencja zatrudnienia
ewidencja przychodów za każdy rok podatkowy odrębnie
ewidencja wyposażenia
wykaz środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych
Ewidencja przychodów ma się znajdować w miejscu wykonywania działalności albo w siedzibie firmy.
Dowody zakupu towarów, czyli koszty, musi podatnik zachować, ponieważ czasami kontroluje się firmy. Zakupy towarów przekładają się na przychody kontrahentów. To, co w jednej firmie jest kosztem, w innej jest przychodem. Przy kontroli łatwo można wtedy sprawdzić, czy podatnik ujmuje wszystkie przychody albo koszty na podstawie drugiej firmy.
Ewidencja wyposażenia to ujmowanie wyposażenia rzeczowego firmy, którego wartość nie przekracza 1500zł.
Jeżeli okaże się, że podatnik nie prowadzi ewidencji lub prowadzi ją nierzetelnie, to organ podatkowy określa wartość tych niezaewidencjonowanych przychodów. Od tych przychodów przyjmuje się 5-krotność stawki, którą podatnik byłby zastosował, gdyby zaewidencjonował te przychody. Ale jednak podatek ten nie może być wyższy niż 75% przychodu. Nie jest to normalna stawka, która obowiązuje w ryczałcie. Jest to kara dla tego podatnika, który nierzetelnie prowadzi księgowość.
Podatnik musi za każdy miesiąc sam obliczyć sobie podatek i go wpłacić do organ podatkowego do dnia 20 za każdy miesiąc. Za grudzień musi wpłacić do terminu złożenia zeznania podatkowego, czyli do 31 stycznia. Jeżeli podatnik nie wpłaca podatku, to należy przyjąć, że nie ma on przychodu. Dla niego obowiązek podatkowy występuje wtedy, kiedy ma przychód.
Przy ryczałcie jest wyjątek, który polega na płaceniu podatku raz na kwartał, ale dotyczy to podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyli przychodów 25 000 €. Należy uiszczać taki podatek w terminie do 20 następnego miesiąca po upływie kwartału. Podatnik jest zobowiązany zawiadomić o tym, że będzie płacił co kwartał, naczelnika Urzędu Skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego
Prowadzenie działalności gospodarczej na zasadach ogólnych
Ustawowa delegacja- ustawa uchwalona przez organ władzy ustawodawczej upoważnia organ władzy wykonawczej do uszczegółowienia, czyli wydania rozporządzenia.
Minister Finansów w drodze rozporządzenia określa sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, szczegółowe warunki jakim powinna odpowiadać ta księga, aby stanowiła dowód pozwalający na określenie zobowiązań podatkowych oraz szczegółowy zakres obowiązków z ich prowadzeniem, a także terminy zawiadamiania naczelnika Urzędu Skarbowego o prowadzeniu księgi.
Na podstawie ustawowej delegacji organ podatkowy wydał rozporządzenie z dnia 26 sierpnia 2003 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
To rozporządzenie zawiera sposób jej prowadzenia na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Księgę tę prowadzą osoby fizyczne, spółki cywilne, jawne, partnerskie.
Dokumenty niezbędne do opodatkowania na zasadach ogólnych:
ewidencja przychodów i rozchodów
ewidencja środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych
ewidencja wyposażenia
ewidencja zatrudnienia
Podatnicy, którzy prowadzą działalność handlową muszą dodatkowo prowadzić z uwagi na charakter działalności ewidencję wszelkich operacji- ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
Podatnicy prowadzący lombardy muszą dodatkowo prowadzić ewidencję pożyczek i zastawionych przedmiotów.
Co do zasady każdy ma prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Może się jednak zdarzyć, że naczelnik Urzędu Skarbowego zwolni podatnika od obowiązku prowadzenia niektórych czynności z zakresu prowadzenia księgi. Ma on takie prawo.
Rozporządzenie mówi, że tylko w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, w szczególności ma na to wpływ rodzaj działalności, rozmiar działalności, wiek i stan zdrowia podatnika.
Rozporządzenie wprost przewiduje możliwość skorzystania z biura podatkowego, czyli wyspecjalizowanego podmiotu, którego przedmiotem działania jest prowadzenie ksiąg rachunkowych. Podatnik może zlecić, zawierając stosowną umowę, prowadzenie dokumentacji biuru rachunkowemu. Podatnik jest zobowiązany wtedy w terminie 7 dni od zawarcia umowy z biurem rachunkowym zawiadomić naczelnika o tym, któremu biuru zostało powierzone prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Obowiązki podatnika w przypadku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów:
księga musi zawierać te części, które są zawarte w rozporządzeniu
księga musi być prowadzona w sposób rzetelny i niewadliwy
Księga podatkowa stwierdza transakcje zawarte przez podatnika, czyli jaki miał przygód, jakie koszty, czyli wszelkie te wydatki, które stanowią koszty uzyskania przychodu.
niewadliwa księga- to prowadzona zgodnie z przepisami rozporządzenia i objaśnieniami do wzoru księgi, czyli koszty pogrupowane w rubrykach koszty, przychody w rubrykach przychody, chronologicznie i na bieżąco
rzetelna księga- uważa się księgę za rzetelną, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty, ale również:
kiedy niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5% przychodu ukazanego w księdze za dany rok lub w roku do dnia, w którym organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy
kiedy brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem, zdarzeniem losowym, które uniemożliwiało podatnikowi prowadzenie księgi
błędy, które powodują podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, ale z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny, bo
jak podatnik nie wykazał kosztów robocizny to chodziło mu o ukrycie zatrudnienia albo jak nie wykazał lub zaniżył koszty zakupu materiałów podstawowych to chodziło mu o nie wykazanie tego jako kosztu, a tym samym jako przychodu
kiedy podatnik dokonał korekty błędnych zapisów lub uzupełnił zapisy przed rozpoczęciem kontroli
błędne zapisy, które są skutkiem oczywistej omyłki „czeski błąd” oraz podatnik posiada dowody księgowe, umożliwiające weryfikację omyłek
Jest to istotne, ponieważ kiedy księga jest nierzetelna, to odrzuca się ja w postępowaniu podatkowym i dokonuje się szacowania przychodów, nie daje się wiary takiej księdze.
Jeżeli podatkowa księga przychodów i rozchodów prowadzona jest za pośrednictwem technik informacyjnych (programy komputerowe) to, aby uznać ją za prawidłową, muszą być spełnione określone zasady:
musi być szczegółowa instrukcja obsługi takiego programu komputerowego, czyli na piśmie i każdy musi mieć do tego wgląd
stosowany program może być tylko taki, który będzie zapewniał bezpośredni wgląd i ma on dawać możliwość wydrukowania księgi w takim zestawieniu, jak wskazuje rozporządzenie w sprawie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów
musi być przechowywana na nośnikach magnetycznych do czasu wydruku zawartych tam danych, ale w taki sposób, aby nie nastąpiło ich zniszczenie lub zniekształcenie
Wybierając formę opodatkowania należy wziąć pod uwagę wielkość poniesionych kosztów, rodzaj działalności. Nie można patrzeć tylko na to, gdzie jest mniej prowadzenia dokumentacji.
Koszty związane z prowadzeniem księgi przez biuro rachunkowe można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Zawierając umowę z biurem rachunkowym przenosi się w pewnym sensie swoją odpowiedzialność za rzetelność prowadzenia księgi na to biuro.
Jeżeli biuro rachunkowe nieprawidłowo prowadziło księgę, to za wszelkie nieprawidłowości odpowiedzialność karną będzie ponosiło biuro. Natomiast, odpowiedzialność podatkową zawsze ponosi podatnik. Ale przysługuje mu wtedy regres o odszkodowanie do tego biura rachunkowego.
Przykładowe pytania:
Podaj 3 przykłady płatnika
Jakie są rodzaje interpretacji
Na czym polega samoopodatkowanie
Jakie są zasady ogólne przyznawania ulg podatkowych
Na czym polega różnica między zawieszeniem a przerwaniem terminu przedawnienia
W jakiej formie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy
Kiedy podatnik traci warunki do opodatkowania kartą podatkową
Wymień stawki ryczałtu
26