NEUROCHIRURGIA

Zakres działania neurochirurgii

• leczenie chirurgiczne chorób układu nerwowego i jego otoczenia

Obszar działania

• mózg

• rdzeń kręgowy

• czaszka z jej powłokami

• kręgosłup z jego zawartością (rdzeń kręgowy, korzenie)

Typy leczonych chorób

• choroby nowotworowe

• ch. naczyniowe

• urazy

Neurochirurgia… ???

• względnie wysoka śmiertelność

• ogromne obciążenie psychiczne i fizyczne dla personelu

• kompromis pojęcia „dobry wynik leczenia

WODOGŁOWIE

• nieprawidłowy wzrost płynu mózgowo-rdzeniowego w skutek zaburzenia równowagi produkcji i absorpcji

• produkcja płynu mózgowo-rdzeniowego - sploty naczyniówkowe

• ilość produkcji - 0,3 ml/min, 20 ml/h, 500 ml/doba

Podział

1. etiologiczny

• wrodzone

• nabyte: guzy, pokrwotoczne, pourazowe, pozapalne

patofizjologiczny

• obturacyjne (niekomunikujace) - przeszkoda na drodze płynu

• komunikujące

Objawy

• symptomatologia zależna od wieku i rodzaju wodogłowia

• szybka - wodogłowie ostre

• powolna - wolniej rosnące guzy

Wodogłowie ostre - objawy:

• bóle głowy

• nudności i wymioty

• zaburzenia widzenia - objaw Parinaud, porażenie nerwu obwodowego, tarcza zastoinowa „objaw zachodzącego słońca” - Bella

• później zaburzenia przytomności i wegetatywne

Niemowlęta - objawy:

• uwypuklenie ciemiączka

• poszerzone żyły na głowie

• zwiększony obwód główki

Wodogłowie normotensyjne

• zespół Hakami (Salomon Hakim 1964)

• starszy wiek

• zespół otępienny z zaburzeniem czynności poznawczych

• zaburzenia chodu

• nieotrzymanie moczu

Diagnostyka

• TK - stopień i dynamika powiększania się komór

• MR - guzy, wrodzone anomalie mózgu, zespół Chiari

• USG przez ciemiączko u płodu, noworodka, niemowlęcia

• PL - ocena ciśnienia, wykrycie zmian zapalnych, testy infuzyjne

Leczenie

• przeciek komorowo-otrzewnowy - zastawka:

• ciśnieniowa (np. Pudenza-Heyera)

• przepływowa (20 ml/h)

• regulowana elektromagnesem

• przeciek komorowo-przedsionkowy

• wentrikulostomia endoskopowa

Powikłania

• infekcje układu

• krwawienia

• zatkanie drenu

• zespół przetrenowania - krwiaki, wodniaki, wąskie komory, podciśnienie śródczaszkowe

• najlepsza zastawka - to ta, której nie trzeba zakładać

Historia neurochirurgii

• późny neolit 7000 B.C.

• papirusy Edwina - Smitha - 1700 B.C.; opisy zabiegów wykonywanych po złamaniach czaszki i urazach rdzenia

• cywilizacja Inkaska - Peru: plastyka ubytku, trepanacja, rytualna kraniostenoza

• Hipokrates 470 - 390 B.C.: opisy napadów padaczkowych, klasyfikacja urazów głowy i złamań czaszki, czepiec Hipokratesa

• Rhazes (Abu Bekr Muhammed El Razi 852-932) - islamski chirurg mózgu, oceniał reakcje źrenic na światło

• Średniowiecze

• 1543 Andrea Vesaliusa - anatomia mózgu

• 1590 Ambroise Pare - następstwa urazów głowy i rdzenia

• 1641 Tulpius - opis tarni dwudzielnej

• Jean Louis Petit - podział urazów głowy na wstrząśnienie, stłuczenie i obrzęk

• 1743 L. Hester - pierwszy opis usunięcia oponiaka

• 1757 Hunter - opis przetoki szyjno-jamistej

• 1761 Morgagni - opis tętniaka

• 1764 Cotugno - opis rwy kulszowej

• 1765 Biumi - opis krwawienia podpajęczynówkowego

• Sir Victor Horsley

• 1886 - pierwsza operacja leczenia padaczki

• 1889 - pierwsze usunięcie gruczolaka przysadki z dostępu podczołowego

• 1887 - pierwsze usunięcie guza kręgosłupa

• 1910 - dostęp (p?)odnamiotowy nadmóżdżkowy do guzów szyszynki

• Harley Cushing

• pionier nowoczesnej neurochirurgii, zastosowanie jej w endokrynologii (choroba i zespół Cushinga)

• leczenie guzów mózgu, głównie oponiaków i gruczolaków przysadki

• twórca narzędzi - wiertło, igła

• twórca metod operacyjnych - odbarczenie podskroniowe, dostęp do komór, do tylnej jamy czaszki

• Walter Edward Dandy

• powietrzna wentrikulografia

• wodogłowie

• pierwsza operacja płynotoku nosowego

• próby leczenia przepukliny dyskowej

• dostęp na podstawę, dojście do guzów szyszynki

• 1937 - zamknięcie tętniaka klipsem naczyniowym wymyślonym przez Cushinga

• Antonio C. E. Moniz - angiografia mózgowa 1927, lobotomia przedczołowa, 1944 - postrzelony przez chorego i sparaliżowany, 1956 - chory po leukotomii zabija go

• Jerzy Choróbski - twórca I Oddziału Neurochirurgii w Polsce - grudzień 1935

Stereotaksja

Chirurgia stereotaktyczna - jest metodą do lokalizowania niewielkich miejsc uszkodzenia w mózgu z uzyciem specjalnej ramy dającej możliwość opisania położenia tych miejsc (punktów) w trójwymiarowej przestrzeni w oparciu o koordynaty Kartezjusza (x, y, z)

Ramy stereotaktyczne

Radiochirurgia - „nóż” w którym:

• ostrze - wysokie dawki promieniowania skupione na niewielkim obszarze, których źródłem jest przyspieszacz liniowy

• rękojeść do sterowania - aparatura stereotaktyczna

Gamma Knife

Neuroendoskopia

• wentrikulostomia

• fenestracja - otwarcie - torbieli śródkomorowych i pajęczynówki

• fenestracja wodogłowia niekomunikującego

• resekcja torbieli koloidowych III komory

• biopsja patologii śródkomorowych

• resekcja zmian okolicy przysadki

Neuronawigacja - cel

• lepsze rozeznanie w indywidualnej anatomii

• poprawa śródoperacyjnej precyzji

BrainSuite

4

---