WYKŁADY ROK IV

KLINKA PSYCHIATRII I PSYCHOTERAPII ŚAM

PSYCHOPATOLOGIA I SYNDROMOLOGIA OGÓLNA

Psychopatologia ogólna zajmuje się opisem objawów zaburzeń psychicznych i wyjaśnia znaczenie używanych nazw.

POJĘCIE OBJAWU I ZESPOŁU PSYCHOPATOLOGICZNEGO.

Objawy ( symptomata ) psychopatologiczne- nie psychiczne.

Objaw =cecha głównie w opisie zaburzeń osobowości.

Zespoły (syndromata)/stany - zbiór objawów, które występują łącznie i przez to są charakterystyczne dla niektórych chorób.

Symptomokompleks- pojęcie bardziej zbliżone do objawu niż do zespołu.

Pobudzenie psycho-ruchowe.

PROCES CHOROBOWY A ZMIANY TRWAŁE

STANY WZGLĘDNIE TRWAŁE- brak wyraźnych zmian w stanie psychicznym.

Najczęściej są to stany będące zejściem jakiegoś procesu chorobowego np. upośledzenie umysłowe po przebytym we wczesnym dzieciństwie zapaleniu mózgu, otępienie po urazie czaszki. Niemniej jednak nawet te stany nie są całkiem pozbawione dynamiki.

PROCESY POZNAWCZE I ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

Orientacja w otaczającym nas świecie jest możliwa dzięki zdolności odbierania i analizowania docierających do naszego mózgu bodźców.

Wrażenie-elementarne zjawisko psychiczne. Odzwierciedlenie cechy przedmiotu działającego na receptor np. temperatury, barwy, masy itp.

Jest to zjawisko izolowane, odgrywające niewielką rolę w kształtowaniu orientacji.

Spostrzeżenie-poznawczy proces psychiczny. Odzwierciedlenie całego przedmiotu działającego na receptory.

Spostrzeżenia wg. rodzaju analizatora dzielimy na:

• wzrokowe

• słuchowe

•smakowe

•dotykowe

Istotną cechą spostrzegania jest jego stałość, ponieważ spostrzeżenie nie jest sumą wrażeń. Treść spostrzeżenia zależy od znajomości przedmiotów(wiedza, doświadczenie), stanu emocjonalnego w chwili spostrzegania.

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

•ZŁUDZENIA(illusiones)-zniekształcone spostrzeżenia, których chory nie koryguje, mimo dowodów błędności i nadal trwa przy mylnej interpretacji.

ć

ZŁUDZENIA GEOMETRYCZNE:

•Zollnera- linie równoległe poprzecinane liniami skośnymi o przeciwnych kierunkach.

•Sandera- koło tej samej wielkości wśród kół większych i mniejszych.

ZŁUDZENIA PRZEZ NASTAWIENIE- podana informacja np. za chwilę zadzwoni telefon-słyszymy dzwonek.

ZŁUDZENIA JAKO WYNIK DZIAŁAJĄCYCH EMOCJI- matka czeka na dziecko pełna niepokoju, słyszy kroki.

Istotną cechą zaburzeń spostrzegania(złudzenia)jest brak krytycyzmu, który występuje również w zaburzeniach myślenia(urojenia). Dużą trudność sprawia odróżnienie czy w danym przypadku mamy do czynienia z urojeniami, czy ze złudzeniami, którym towarzyszy urojeniowa interpretacja.

OMAMY(hallucinationes)/halucynacje-są to spostrzeżenia, powstające bez bodźców zewnętrznych, rzutowane na zewnątrz, którym towarzyszy poczucie realności.

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY OMAMÓW:

• powstają bez bodźców zewnętrznych

• są rzutowane na zewnątrz

• towarzyszy im poczucie realności

•OMAMY ELEMENTARNE-przeżywanie doznań typu wrażeń np.: błyski, migotania, pojedyncze, niezróżnicowane dźwięki.

•OMAMY PROSTE-spostrzeżenia dotyczące jednego analizatora, występują częściej niż omamy elementarne np.: chory słyszy rozmowę, dostrzega jakiś przedmiot.

•OMAMY ZŁOŻONE-spostrzeżenia dotyczące dwóch lub więcej analizatorów. Chory dostrzega ludzi, słyszy głosy, przeżywa całe sceny.

•OMAMY WZROKOWE- doznania typu spostrzeżeń. Mogą to być omamy o cechach wrażeń np.: błyski, punkty, plamy (photoposiae), lub układać się w żywe, barwne, ruchliwe sceny.

Takie żywe, sceniczne omamy łącznie ze złudzeniami występują w jakościowych zaburzeniach świadomości i są charakterystyczne zwłaszcza dla zespołu majaczeniowego.

Omamy wzrokowe mogą mieć kształty i rozmiary realne lub większe(omamy makroptyczne) albo mniejsze(omamy mikroptyczne).

• OBJAW SOBOWTÓRA- rzadko w psychozach schizofrenicznych i stanach zaburzeń świadomości chory rzutuje omamy poza pole widzenia, wyczuwa wówczas i dostrzega własna postać obok siebie.

• OMAMY SŁUCHOWE- Chory słyszy rozmowy, muzykę, dźwięki. Mogą to być omamy słuchowe elementarne (acoasmata) np. szmery, stuki, trzaski lub układać się w pełne rozmowy, śpiewy.

•OMAMY IMPERATYWNE-czasami omamy słuchowe zawierają w swojej treści nakazy, zakazy, polecenia, które mogą chorego pchnąć do dokonania czynów groźnych dla osób drugich lub niego samego.

•OMAMY SMAKOWE- występują rzadziej od poprzednich, często razem z omami węchowymi. Chory odczuwa zmieniony smak potraw, co często interpretuje urojeniowo. Omamy te mogą współwystępować również z omamami czucia ustrojowego.

• OMAMY CZUCIA USTROJOWEGO- doznania elementarne, napływające z narządów osoby chorej np. pieczenie żołądka, przemieszczanie serca, co może łączyć z działaniem np.: szkodliwego promieniowania. Omamy te współwystępują z omamami dotykowymi.

• OMAMY DOTYKOWE- odczuwanie doznań z powierzchni skóry. Chory czuje na powierzchni skóry poruszające się owady, co jest charakterystyczne dla alkoholowej psychozy majaczeniowej.

•OMAMY WĘCHOWE-są to zazwyczaj przykre dla chorego doznania. Chory odczuwa zapach gazu, zgnilizny, czasami są to zapachy dla chorego przyjemne lub trudne do określenia np.: zapach nieba.

ႷHALUCYNOIDY (HALLUCINOIDES)- czasami nazywane omamami hakowymi, co nie jest słuszne. Nazwa ta jest związana z lokalizacją podrażnienia w OUN (zakręt hakowy). Są to wrażenia lub spostrzeżenia powstające bez bodźców zewnętrznych, ale oceniane przez chorego krytycznie, nie towarzyszy im mylny sąd realizujący. Halucynoidy są zwykle wyrazem zmian organicznych mózgu (padaczka, guzy mózgu). Zaburzenia te są zaliczane do zaburzeń psychosensorycznych.

ႷZABURZENIA PSYCHOSENSORYCZNE- doznania te są wyrazem zaburzeń syntezy treści spostrzeżeń, występują często napadowo, w czasie napadu świadomość chorego jest przymglona, ale nie ma jakościowych zaburzeń świadomości. Chory ocenia krytycznie, zwłaszcza po ustąpieniu napadu zaburzenia, jakim uległ. Zaburzenia te występują w padaczce(ognisko padaczkorodne jest najczęściej zlokalizowane w płacie skroniowym), guzach mózgu, kile OUN, w stanach po przebytym zap. mózgu, po uszkodzeniu tkanki mózgowej w wyniku zatrucia.

ႷPSEUDOHALUCYNACJE(PSEUDOHALLUCINATIONES)OMAMY RZEKOME-spostrzeżenia lub myśli powstające bez bodźców zewnętrznych o charakterze wyobrażeń zlokalizowanych w przestrzeni wewnętrznej, są odczuwane jako obce, narzucone z zewnątrz. Zostały dokładnie opisane przez Kandinskiego. Cechą wspólną omamów i pseudoomamów jest fakt, że spostrzeżenia te powstają bez bodźców zewnętrznych. Obrazy widziane oczami wyobraźni, bez trudu odróżniane przez chorego od przedmiotów widzianych wokół siebie, głos sumienia słyszany wewnątrz chorego. Najczęściej psudohalucynacje są wzrokowe i słuchowe. Występują w schizofrenii, stanach depresyjnych(rzadko), zaburzeniach świadomości typu onejroidalnego.

ZABURZENIA MYŚLENIA I ICH PODZIAŁ

ZABURZENIA TREŚCI MYŚLENIA

ႷUROJENIA(DELUSIONES): fałszywe sądy, które chory wypowiada z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości i których nie koryguje mimo dowodów błędności.

ႷUROJENIA PRZEŚLADOWCZE-są to najczęstsze urojenia. Polegają na głębokim przeświadczeniu chorego, że jest prześladowany. Urojenia bardzo rzadko występują jako jedyne zaburzenie psychotyczne, najczęściej pojawiają się razem z omamami.

ႷUROJENIA ZAZDROŚCI-Poczucie bycia zdradzanym; tłumaczenie, milczenie, zaprzeczanie są interpretowane jako chęć oszukania, wprowadzenia w błąd, przyznanie się do winy. Urojenia te występują w paranoi alkoholowej(urojenia zdrady małżeńskiej), psychozach starczych, czasami schizofrenii.

ႷUROJENIA HIPOCHONDRYCZNE-nie uzasadnione przeświadczenie o chorobie. Wszelkie fizjologiczne doznania chory tłumaczy w sposób urojeniowy.

ႷUROJENIA ZNIEKSZTAŁCENIA CIAŁA-niezachwiane przekonanie, że jego części ciała są zniekształcone np. twarz (dysmorphophobia)!

ႷUROJENIA GRZESZNOŚCI I WINY-przypisywanie sobie różnych przestępstw i zbrodni, za które chory musi pokutować, poczucie bycia niegodnym, nie zasługującym w życiu na nic innego poza karą.

ႷUROJENIA PONIŻENIA, UPOŚLEDZENIA,ZUBOŻENIA, NICOŚCI (NIHILISTY- CZNE)-czasami treścią zbliżone do hipochondrycznych. Chory trwa w przeświadczeniu, że jego ciało jest niszczone przez straszną chorobę, jest pozbawiony narządów, nie ma zdrowia, nawet własnego ciała.

ႷUROJENIA DEPRESYJNE-JW. Ponieważ tacy chorzy zdradzają również objawy głębokiej depresji.

ႷUROJENIA WIELKOŚCIOWE-Chory czuje się osobą ponad przeciętną, lepszą od innych, posiada niepospolite zdolności (zna wiele języków), zajmuje najwyższe stanowiska, skupia w swoich rękach władzę, może dokonać wszystkiego.!

ႷUROJENIA ODNOSZĄCE-często występują łącznie z urojeniami prześladowczymi, wielkościowymi. Wszystkie wydarzenia rozgrywają się wokół chorego, ludzie wokół chorego myślą i mówią o nim, artykuły w prasie są o nim, podobnie jak audycje w telewizji.!

ႷNASTAWIENIE ODNOSZĄCE-nieco przypomina w/w, ale nie jest patologią.

ႷUROJENIA ODDZIAŁYWANIA-Przeświadczenie chorego, że na jego ciało lub umysł ktoś lub coś oddziałuje, ktoś go hipnotyzuje, naświetla, wykrada myśli, nasyła myśli.

ႷUROJENIA OWŁADNIĘCIA-bardzo podobne treścią do poprzednich. Myśli i czyny chorego są nasyłane wbrew jego woli. Wyobrażenia nasuwają się w sposób automatyczny(objaw automatyzmu psychicznego).

ႷZESPÓŁ KANDINSKIEGO I CLERAMBAULTA- pseudohalucynacje i urojenia owładnięcia

ႷUROJENIA PARANOICZNE-usystematyzowane, rozumowanie może się wydawać logiczne, konsekwentne, dotyczą najczęściej jednej, zasadniczej dla chorego sprawy. Występują w paranoi, czyli obłędzie.

ႷUROJENIA PARANOIDALNE- nieusystematyzowane, brak wyraźnej konsekwencji, dotyczą licznych zagadnień. Występują w zespole paranoidalnym, schizofrenii paranoidalnej(urojeniowej).

ႷUROJENIA NIESPÓJNE/INKOHERENTNE- Brak spójności, zmienne w treści, uderzająco absurdalne. Występują w porażeniu postępującym.

ႷUROJENIOWA INTERPRETACJA- rozmowy bliskich są wobec nas krytyczne, zwiastują coś złego itp.

ႷUROJENIOWE NASTAWIENIE-gotowość do myślenia urojeniowego.

ႷRZUTOWANIE UROJEŃ WSTECZ-urojenia dotyczą okresu przed chorobą lub okresu choroby.

ႷIDEE NADWARTOŚCIOWE/MYŚLI NADWARTOŚCIOWE-przekonania, które człowiek uważa za szczególnie ważne i z którymi jest silnie związany emocjonalnie. Czasami dziwacznej treści, całkowicie niesłuszne i mylne, czasami jednak bardzo poprawne. Logiczne, słuszne. Ludzie pracują całe lata nad osiągnięciem celu, który już dawno przestał mieć jakikolwiek sens. Krytycyzm osoby owładniętej taką myślą jest znikomy, ale istnieje, co odróżnia idee nadwartościowe od urojeń.!

ႷNATRĘCTWA I FOBIE(OBSESSIONES)-myśli lub wyobrażenia uporczywie narzucające się lub czynności ruchowe wielokrotnie wykonywane, mimo przeświadczenia o ich niedorzeczności. Tu istnieje ocena krytyczna.

•ABLUTOMANIA- natrętne mycie rąk, w obawie przed bakteriami.

•ZESPÓŁ ANANKASTYCZNY- natręctwa dominują w obrazie chorobowym.

•AUTOMATYZM PSYCHICZNY-wykonywanie pewnych czynności( uderzanie pięścią, poruszanie kończynami, zrywanie się), które są przez chorego odbierane jako obce, niezależne od niego, a nawet przebiegają wbrew jego chęciom. Traktuje je jako przymusowe. Do automatyzmu psychicznego oprócz w/w przymusowych czynności zalicza się również mantyzm, czyli napór obcych myśli, spotykany najczęściej w schizofrenii.

Objawy automatyzmu psychicznego występują w schizofrenii, padaczce, pourazowym lub pozapalnym uszkodzeniu mózgu.

W przypadku myśli natrętnych, chory nie traktuje ich jako obce jak to ma miejsce w utomatyzmie psychicznym.

•FOBIE(FOBIAE)-występowanie lęku w określonych sytuacjach, dążeniu do unikania tych sytuacji i przeżywanie lęku na samą myśl o w/w. Pojawia się dręczące, lękowe oczekiwanie, o cechach natręctwa, myśli na temat sytuacji, która wytwarza lęk mogą się pojawić samorzutnie, wbrew woli osoby.

W przypadku fobii krytycyzm nie ulega zaburzeniu, ale ta świadomość nie wystarcza do opanowania lęku.

ZABURZENIA TOKU MYŚLENIA(FORMALNE)

•PRZYSPIESZENIE TOKU MYŚLENIA-od nieznacznego stopnia do gonitwy myśli. ( stan maniakalny, zaburzenia świadomości). Skrajne Przyspieszenie toku myślenia wyraża się słowotokiem (logorrhoea).

•ZWOLNIENIE TOKU MYŚLENIA-nieznacznego stopnia w przypadkach przygnębienia, do wyraźnego zwolnienia np. w padaczce, depresji, w chorobach uwarunkowanych zmianami organicznymi w mózgu.

•ZAHAMOWANIE MYŚLENIA-stopniowo zwalniający się tok myślenia ulega całkowitemu zahamowaniu. Tego typu zaburzenie występuje w głębokiej depresji.

•ZATAMOWANIE TOKU MYŚLENIA-nagłe przerwanie toku myślenia, który dotąd przesuwał się sprawnie. Objaw ten jest charakterystyczny dla psychoz schizofrenicznych. Pojawia się interpretacja urojeniowa, chory ma poczucie wykradania jego myśli.

•ROZKOJARZENIE TOKU MYŚLENIA/DYSOCJAJCA(DISSOCIATIO)-brak logicznego związku między poszczególnymi wątkami wypowiedzi. Znaczne rozkojarzenia nazywamy schizofazją (schizophasia) czyli sałatą słowną lub rozpadem myśli. To zaburzenie jest charakterystyczne dla schizofrenii. W rozkojarzeniu toku myślenia dodatkowy problem w zrozumieniu wypowiedzi osoby chorej wiąże się z występowanie tzw. werbigeracji, perseweracji, stereotypii słownych. Mogą występować sądy sprzeczne (ambisentencja), co jest wynikiem nie tylko rozkojarzenia ale również zaburzeń treści myślenia.

WERBIGERACJE- wielokrotne powtarzanie słów lub pojedynczych głosek, czasem połączonych jedynie podobieństwem dźwięku.

PERSEWARACJE- uporczywe trwanie przy tych samych słowach lub zdaniach, zwykle wypowiadanych w odpowiedzi na zadawane pytania.

STEREOTYPIE SŁOWNE - te same słowa lub zdania są wypowiadane w ten sam niemal identyczny sposób( zautomatyzowany), samorzutnie lub w odpowiedzi na zadawane pytania.

ITERACJE- kolejne, wielokrotne powtarzanie jednego słowa, charakterystyczne dla zaburzeń uwarunkowanych zmianami organicznymi.

•SPLĄTANIE TOKU MYŚLENIA/ INKOHERENCJA MYŚLENIA (INCOHE-RENTIA)- rozerwanie związków myślowych. Pojawiają się powierzchowne skojarzenia, zazwyczaj łącznie z przyspieszonym tokiem myślenia. Zdania mają niegramatyczną strukturę, wypowiedzi są złożone z kilu słów. Ta patologia jest charakterystyczna dla głębokich zaburzeń świadomości, szczególnie dla zespołu splątaniowego (amentia).

•LEPKOŚĆ MYŚLENIA/WISKOTYCZNOŚĆ(VISCOSITAS COGITATIONIS)-Polega na przywieraniu do jednego tematu. Podawane szczegóły nie wzbogacają treści wypowiedzi, chory krąży w miejscu, wypowiedź jest zatarta, mało przejrzysta.

•ROZWLEKŁOŚĆ MYŚLENIA-wprowadzanie wątków ubocznych, oddalających się od tematu zasadniczego, a nawet prowadzących do jego zgubienia. Zaburzenie to jest uwarunkowane zmianami organicznymi.

• MYŚLENIE AUTYSTYCZNE- występuje w schizofrenii razem z tzw. postawą autystyczną jest jednym z osiowych objawów poprzednio wspomnianej choroby. Autyzm (autismus )polega na skupieniu się osoby chorej na własnym świecie, własnych przeżyciach i odizolowaniu się od ludzi i świata zewnętrznego. Osoba taka odsuwa się od rzeczywistości, którą odbiera w sposób zmieniony(dereismus).

•MYSLENIE MAGICZNE-Niewłaściwe interpretowanie znaczenia słów, gestów, znaków. Często łączy się z występowaniem myślenia symbolicznego, co oznacza przypisywanie pewnym przedmiotom, słowom itp... szczególnego znaczenia.

•AMBISENTENCJA- współwystępowanie sprzecznych sądów.

•AMBIWALENCJA- dwuwartościowość.

•MYŚLENIE PARALOGICZNE- niezgodne z zasadami logiki.

•NEOLOGIZMY- tworzenie nowych słów.

•DEPRESONALIZACJA- poczucie zmiany własnej osoby.

•DEREALIZACJA- chory odbiera rzeczywistość w sposób zmieniony.

ZABURZENIA PAMIĘCI

•NADCZYNNOŚĆ PAMIĘCI (HYPERMNESIA)-zdolność szybkiego zapamiętywania obszernego materiału oraz odtwarzanie zapamiętanych treści w sposób dokładny i szybki. W psychopatologii występuje w stanach hipomaniakalnych, a w fizjologii w stanach wzruszenia (hypermnesia czynnościowa).

•NIEDOCZYNNOŚĆ PAMIĘCI(HYPOMNESIA)- podobnie jak w poprzednim stanie może być psychogenna i czynnościowa lub spowodowana organicznym uszkodzeniem OUN. Zaburzenia pamięci związane z uszkodzeniem OUN są charakterystycznym objawem zespołu psychoorganicznego ( w tym przypadku upośledzone jest przypominanie, przechowywanie, zapamiętywanie).

•NIEPAMIĘĆ(AMNESIA)/LUKA PAMIĘCIOWA-Może trwać minuty lub nawet lata, jak w przypadku rozległych uszkodzeń OUN. Czasami luki w pamięci chory uzupełnia fałszywą treścią, przypadkową, czasami nieprawdopodobną, bądź podsuniętą w sugestywnie zadanym pytaniu, co sprawia wrażenie zmyślania. Tego typu wypowiedzi nazywane konfabulacjami są charakterystyczne dla zespołu psychoorganicznego, zwanego również amnestycznym Korsakowa i stanowią zafałszowania pamięci.

•ZAFAŁSZOWANIA PAMIĘCI(PARAMNESIAE)-konfabulacje, złudzenia i omamy pamięciowe, zjawiska typu deja vu. Z zafałszowaniem pamięci mamy do czynienia w chwili gdy treść czynności psychicznej uległa zniekształceniu w okresie przechowywania lub odtwarzania.

ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE-spostrzeżone poprawnie, ale przypomniane w sposób zniekształcony. Mogą występować u ludzi zdrowych. W patologii obserwujemy tego typu zaburzenia w stanach maniakalnych, depresyjnych, psychozach schizofrenicznych, jako wyraz urojeniowego zniekształcenia wspomnień.

OMAMY PAMIĘCIOWE-przeświadczenie chorego o realności przeżyć, które wystąpiły w jego wyobraźni. Występują w psychozach schizofrenicznych i chorobach infekcyjnych przebiegających z zaburzeniami psychiczny-mi (dur,brzuszny, zimnica), zatruciach(tal).

ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE UTOŻSAMIAJĄCE

►DEJA VECU: już przeżytego

►DEJA VU: już widzianego

►DEJA PENSEE: już pomyślanego

►DEJA ENTENDU: już słyszanego.

►JAMAIS VU: uczucie obcości w sytuacji znanej.

W/w objawy występują w napadach padaczki skroniowej(H.Jackson).

•ZABURZENIA UWAGI

Uwaga polega na skierowaniu czynności poznawczych w określonym kierunku, oraz na gotowości do działania.

PSYCHOPATOGIA EMOCJI

Emocje/uczucia

UCZUCIA-emocje wyższe, przypisywane człowiekowi i związane z potrzebami społecznymi.

EMOCJE-wyrażają stosunek podmiotu do ludzi, rzeczy, zjawisk, wywierają wpływ na gotowość organizmu do działania.

•

CECHY EMOCJI:

• treść-żal, gniew, lęk, radość...

• znak(dodatnie/ujemne)-od tego zależy ewentualna chęć

podtrzymania trwania emocji.

• siła-silne emocje charakteryzują się odczynem

wegetatywnym, pobudzeniem ruchowym, osłabieniem

zdolności poznawczych.

• trwałość-okres utrzymania się emocji

• głębokość-związane z ideeami nadwartościowymi.

Mobilizują do działania.

• ekspresja-mimika, gesty, oznaki fizjologiczne

• przedmiot emocji-X

•LĘK (ANXIETAS, PAVOR, TIMOR)- przed sytuacjami, które dopiero mogą lub mają nastąpić. Długo utrzymujący się lęk nazywamy stanem lękowym. Czasami przyczyna nie jest jasna.

•STRACH-w sytuacja bezpośredniego zagrożenia. Przed ściśle określoną sytuacją.

•OBNIŻONY NASTRÓJ(HYPOTHYMIA)-przygnębienie. Osiowy objaw depresji.

•PODWYŻSZONY NASTRÓJ(HYPERTHYMIA)-Typowy dla hypomanii i manii.

•EUFORIA (EUPHORIA)- umiarkowane podwyższenie nastroju, uwarunkowane zmianami organicznymi, występuje w stwardnieniu rozsianym, porażeniu postępującym, psychozach miażdżycowych.

•MORIA- jw. Wesołkowate rozbawienie, dowcipkowanie, brak dystansu, powściągania działań popędowych. Występuje w guzach płatów czołowych i w mechanicznych uszkodzeniach tej okolicy.

•DYSFORIA (DYSPHORIA)- nastrój gniewliwy, drażliwy, tendencja do wygórowanych reakcji emocjonalnych, działania agresywne, wybuchy gniewu. Padaczka.

•NIETRZYMANIE AFEKTU(INCONTINENTIA AFFECTIVA)-gwałtowne reakcje gniewne z podnieceniem ruchowo-słownym.

•APATIA(APATHIA)- obniżenie zainteresowań i aktywności, przygnębienie, poczucie rezygnacji.

•ZOBOJĘTNIENIE UCZUCIOWE(OBTUSIO AFFECTIVA)-zanik uczuć wyższych. Chory reaguje wesołkowatością na tragiczną wiadomość(parathymia)lub ekspresja emocji nie jest zgodna z ich treścią(paramimia). Jest to jeden z objawów schizofrenii.

•OTĘPIENIE UCZUCIOWE(DEMENTIA AFFECTIVA)-na podłożu zmian organicznych, zwłaszcza typu otępiennego.

•CHWIEJNOŚĆ EMOCJOINALNA(LABILITAS AFFECTIVA)-Zespół psychoorganiczny. Zbyt łatwe przechodzenie z nastroju obniżonego w podwyższony i przeciwnie.

•LEPKOŚĆ EMOCJONALNA(VISCOSITAS AFFECTIVA)-nadmiernie długie trwania w raz wzbudzonym nastroju. Charakteropatia padaczkowa.

•AMBIWALENCJA EMOCJONALNA(AMBIVALENTIA)- Dwuwartościowość. Występowanie sprzecznych emocji np..: pożądanie/niechęć. Występuje w schizofrenii.

ZABURZENIA AKTYWNOŚCI I DZIAŁAŃ RUCHOWYCH.

•DZIAŁANIE AKTYWNE-świadome, uporządkowane, wytrwałe dążenie do określonego celu.

•OBNIŻENIE AKTYWNOŚCI(HYPOBULIA)- składowa apatii. Zespół apatyczno-abuliczny w chorobach organicznych np.: guzy i mechaniczne uszkodzenie OUN. Depresja, schizofrenia.

•PODWYŻSZENIE AKTYWNOŚCI(HYPERBULIA)-Płytkie stany hypo-maniakalne.

•AMBITENDENCJA- współ występowanie sprzecznych dążeń.

•SPOWOLNIENIE I ZAHAMOWANIE RUCHOWE-depresja, senność patologiczna, osłupienie katatoniczne i depresyjne, psychozy wywołane czynnikami infekcyjnymi i intoksykacją.

•OSŁUPIENIE DEPRESYJNE(STUPOR MELANCHOLICUS)-spowolnienie i zahamowanie ruchowe skrajnie nasilone, z brakiem reakcji słownych(mutyzm)Czasami pojawia się całkowita odmowa spożycia pokarmów, ruchy chorych o ile da się je wywołać są bardzo wolne, ale płynne, nie występuje negatywizm i objawy kataleptyczne. W osłupieniu depresyjnym może dojść do przerwania w/w objawów poprzez wystąpienie podniecenia ruchowego i próby samobójczej.

•MUTYZM (MUTISMUS)- zachowanie przez chorego milczenia bez uszkodzenia ośrodków mowy w OUN. Może być efektem zadziałania silnych emocji, być zamierzonym (symulacja choroby psychicznej), bądź celowy, ale poza świadomym zamierzeniem jak w przypadku histerii (aphonia hysterica). Występuje w schizofrenii paranoidalnej jako przejaw urojeniowego nastawienia do otoczenia lub w osłupieniu katatonicznym i depresyjnym.

•OSŁUPIENIE KATATONICZNE(STUPOR CATATONICUS)- Tu w przeciwieństwie do osłupienia depresyjnego zahamowanie ruchowe pojawia się nagle. Szczególnie głębokie zahamowanie ruchowe występuje w osłupieniu efektorycznym/sztywnym. Napięcie mięśniowe jest wyraźnie wzmożone, okres trwania jest długi, chory pozostaje w jednej pozycji (objaw poduszki powie-trznej), występuje tzw. gibkość/giętkość woskowa (flexibilitas cerea) lub pseudowoskowa pseudocerea), negatywizm bierny.

Nieco inne zaburzenia ruchu występują w osłupieniu receptorycznym/onejroidalnym/wiotkim. Tu nie dochodzi do całkowitego zahamowania, chorzy poruszają się wolno, zmieniają pozycje, nie stwierdza się wzmożonego napięcia mięśniowego, a negatywizm ma charakter czynny, tzn., że chory nie spełnia kierowanych do niego poleceń, wykonuje czynności odwrotne do zaleconych

Podobnie jak w osłupieniu depresyjnym również w tym przypadku osłupienie może zostać przerwane „zrywem ruchowym”(raptus catatonicus).

•STEREOTYPIE RUCHOWE-wielokrotne, monotonne, wykonywanie takich samych, prostych czynności ruchowych np.: kołysanie się, wysuwanie i chowanie języka...

•ECHOPRAKSJA-naśladowanie i powtarzanie w sposób zautomatyzowany czyichś ruchów.

•ECHOMIMIA, ECHOLALIA-naśladowanie zaobserwowanych min, powtarzanie usłyszanych słów i zdań. W/w objawy występują w psychozach schizofrenicznych.

•ZMANIEROWANIE RUCHOWE-wykonywanie dziwacznych czynności ruchowych.

•POBUDZENIE RUCHOWE-od niewielkiego do skrajnego. W stanie hypomaniakalnym, niewielkie, ukierunkowane w całość, w manii skrajne aż do szałowego podniecenia maniakalnego. Występuje również w schizofrenii katatonicznej i hebefrenicznej, psychozach starczych i alkoholowych, jakościowych zaburzeniach świadomości, niedorozwoju, charakteropatii.

•DZIAŁANIA POPĘDOWE(ACTIONES IMPULSIVAE)-Trudność lub niemożność pohamowania działania, często skierowanego wobec otoczenia lub siebie, agresywnego, przebiegającego wśród objawów silnego podniecenia. Zaburzenia czynności popędowych-wzmożone lub obniżone łaknienie, spaczone jego zaspakajanie.

Tendencje, zamachy samobójcze(zaburzenia popędu samozachowawczego).

Z tego typu zachowaniem należy się liczyć w przypadku stanów podniecenia psychoruchowego, określanych jako raptus melancholicus, catatonicus, alkoholicus, epilepticus, co kryje również w sobie ryzyko samookaleczeń.

Samookaleczenia zdarzają się również u osób z nieprawidłowo ukształtowaną osobowością. Ryzyko w/w jest także u osób, u których nastąpiła poprawa stanu psychicznego. Zaburzenia popędu płciowego-obniżenie, wzmożenie, zaburzenie ukierunkowania i spaczenie zaspakajania popędu.

•KLEPTOMANIA, PIROMANIA, PORIOMANIA- Nie jest to mania! Lecz działania impulsywne, zaburzenia epizodyczne, powstające najczęściej w wyniki zaistnienia zmian organicznych w OUN, padaczce, schizofrenii.

•PARAGNOMEN- Krótkotrwałe zaburzenie zachowania, uderzające nagłością pojawienia się, brakiem związku z osobowością człowieka i jego dotychczasowym zachowaniem. Nie jest on oznaką spiętrzenia afektu. Przebiega bez oznak wzruszenia, może na wiele dni poprzedzać rozwój schizofrenii(7% przypadków wg. E. Brzezickiego).

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

•ŚWIADOMOŚĆ(CONSCIENTIA)- Najlepiej zorganizowana funkcja OUN, polegająca na odbijaniu rzeczywistości. Świadomość/ pamięć(mneme).

•ŚWIADOMOŚĆ- cecha organizmów żywych, polegająca na zdolności do odbierania, rejestrowania i zintegrowanego przetwarzania informacji, a także celowego reagowania na bodźce.

•SAMOŚWIADOMOŚĆ- poczucie przeżywania myślenia.

•PRZYTOMNOŚĆ-Niesłusznie utożsamiane z świadomością. Jest to pojęcie wyższe. Stan gotowości/czuwania(vigilantia) układu nerwowego do reagowania na bodźce, utrzymywanie stałego poziomu czuwania, co pozwala interpretować bodźce.

ILOŚCIOWE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI(PRZYTOMNOŚCI)

•WAHANIA STANU CZUWANIA-Sen zmniejsza stopień czuwania, ale go nie przerywa. O aktywnym stanie mózgu w czasie snu świadczy zapis EEG.

•WAHANIA ŚWIADOMOŚCI-EEG, skala stanu czuwania. Porównanie z natężeniem światła. Na natężenia świadomości ma wpływ wiele czynników(zmęczenie, leki nasenne, spoczynek, kawa, alkohol. Człowiek może być przytomny, ale mieć zaburzoną świadomość. Zmiany ilościowe świadomości dotyczą tu przytomności.

•SENNOŚĆ PATOLOGICZANA(SOMNOLENTIA)- Przypomina znaczną senność fizjologiczną, ale pojawia się niezależnie od rytmu dobowego. Występuje w zatruciach, stanach zapalnych, organicznych uszkodzeniach mózgu, guzach mózgu, urazach.

•SEN GŁĘBOKI/PÓŁŚPIĄCZKA(SEMICOMA)-Jest zachowana reaktywność na bodźce i odruchy obronne. Przyczyny jw.

•ŚPIĄCZKA(COMA)-całkowite wyłącznie przytomności, brak reaktywności, arefleksja. Przyczyny neurologiczne, metaboliczne(śpiączka cukrzycowa, hipoglikemiczna, mocznicowa, wątrobowa, udarowa, pourazowa, toksyczna...).

•ZAWĘŻENIA POLA ŚWIADOMOŚCI-Czynniki emocjonalne(silne wzruszenia). Niektóre treści ze świata zewnętrznego nie są uświadamiane. Dotyczy to zawsze porównania ze stanem przeciętnym.

JAKOŚCIOWE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

Należy pamiętać, że jakościowe i ilościowe zaburzenia świadomości przenikają się nawzajem.

OBJAWY: słabnący kontakt intelektualny chorego z otoczeniem, obniżenie sprawności intelektualnej, spowolnienie toku myślenia, brak spójności myślenia, nieprawidłowe pojmowanie, rozumowanie, kojarzenie, bezkrytycyzm, czasami skłonność do perseweracji, zaburzenia spostrzegania, jako efekt nasilonej przerzutności uwagi, głębokość zaburzeń świadomości nasila się głównie wieczorem, zaburzenia rytmu snu i czuwania(uporczywa bezsenność, odwrócenie rytmu, skrócenie snu).

•PRZYMGLENIE PROSTE- W/w objawy są dyskretne, zaburzone pojmowanie świata, spostrzeganie, zaburzenia motoryki, nastrój obojętny lub dysforyczny. Globalne uszkodzenia OUN.

•ZESPÓŁ/STAN MAJACZENIOWY(DELIRIUM)- Zaburzona orientacja allopsychiczna (miejsce, czas, otoczenie), zachowana autopsychiczna (własna osoba), niepokój ruchowy, złudzenia i omamy(sceniczne barwne omamy wzrokowe), urojenie niespójne(inkoherentne), urojeniowe przeżywanie określonych sytuacji( urojenia dziania się). Objawom tym towarzyszą reakcje: lęk, strach, nastrój dysforyczny, euforia. Po przeminięciu stanu majaczeniowego występuje częściowa pamięć w/w objawów.

Stan ten występuje w przebiegu chorób zakaźnych(delirium infectiosum) jak dur brzuszny, zapalenie płuc, zimnica, grypa; w następstwie zatruć(leki o silnym działaniu cholinolitycznym), jako postać psychozy alkoholowej.

Może narastać stopniowo, lub szybko, w ciągu kilku godzin, jak to ma miejsce w majaczeniu alkoholowym.

•ZESPÓŁ POMROCZNY/ZAMROCZENIOWY(OBNUBILATIO)- Narasta i kończy się szybko. Zaburzona orientacja auto i allopsychiczna, pojawia się rozdwojenie osobowości(nowa-patologiczna), co wyraża się zmianą zachowania, świadomość jest zawężona, przeżyciom chorego towarzyszy adekwatne do ich treści zachowanie, mogą to być zachowania agresywne, podniecenie ruchowe, gwałtowne wyładowania, zachowania popędowe( nagłe ucieczki, napaści, czyny agresywne, samouszkodzenia, próby samobójcze). Po ustąpieniu tego stanu przeżycia psychotyczne są pokryte całkowitą niepamięcią, rzadziej występują fragmentaryczne wspomnienia(wyspy pamięciowe). W czystym zespole pomrocznym nie występują omamy.

Stan ten występuje w padaczce.

Dość często stan pomroczny i majaczniowy występują łącznie jako zespół mieszany(onejroidalny/oniryczny), co występuje czasami w psychozach schizofrenicznych, zatruciach, chorobach infekcyjnych, padaczce.

•STAN SPLĄTANIOWY(AMENTIA)- Zazwyczaj rozpoczyna się stopniowo i powoli ustępuje. Tu zaburzenia świadomości są najgłębsze, o czym świadczy zupełna niepamięć. Chory jest pobudzony ruchowo(miota się-jaktacje), mogą występować stereotypie ruchowe, traci kontakt emocjonalny i intelektualny z otoczeniem. Pojawia się inkoherencja-rozerwanie wątku myślenia, reaktywność na bodźce zewnętrzne może być zniesiona lub podwyższona. Chory wyrzuca z sienie pojedyncze słowa-czytanie słownika. Występuje w wyniszczających chorobach somatogennych, zakaźnych, intoksyacyjnych.

PODSTAWOWE ZESPOŁY PSYCHOPATOLOGICZNE.

•ZESPÓŁ DEPRESYJNY(SYNDROMA DEPRESSIVUM/DEPRESSIO)

Nasilenie objawów jest różne od słabego, jak to ma miejsce w zespole subde-presyjnym, do silnego z zahamowaniem myślenia, co się objawia mutyzmem i zahamowaniem ruchowym(stupor melancholicus), aż do osłupienia włącznie. Na podstawowy obraz choroby nakładają się często lęk, urojenia(poniżenia, grzeszności, winy, hipochondryczne). Należy pamiętać, że stan osłupienia depresyjnego może ustąpić nagle wśród objawów gwałtownego podniecenia(raptus melancholicus), a także o ryzyku popełnienia samobójstwa szczególnie w przypadku stanu subdepresyjnego. Depresja oprócz obniżonego nastroju może się manifestować lękiem, pobudzeniem ruchowym i słownym, co występuje w przypadku psychoz starczych, przedstarczych, inwolucyjnych (depresja agitata). Lęk występuje jako objaw również w depresji endogennej. Innym rodzajem depresji jest „depresja bez depresji”(depresio sine dpressione)tu obniżenie nastroju nie stanowi objawu wiodącego, dominują objawy wegetatywne, spadek aktywności, uczucie znużenia, bezsenność.

•ZESPÓŁ MANIAKALNY(SYNDROMA MANIAKALE, MANIA)- Jako faza choroby afektywnej dwubiegunowej, w psychozach organicznych(psychozy wieku późnego), porażeniu postępującym(postać ekspansywna). Charakteryzuje się podwyższeniem nastroju, który jest przede wszystkim drażliwy(mania gniewna).

•ZESPÓŁ HYPOMANIAKALNY- Chory jest nadmiernie wesoły, aktywny, przebojowy, wykazuje obniżony krytycyzm, brak wglądu w swój stan psychiczny. Taki stan daje w efekcie podejmowanie pochopnych decyzji, zawieranie pochopnych znajomości...

Nie należy mylić euforii z hypomanią. To pierwsze zaburzenie dotyczy umiarkowanie podwyższonego nastroju, co jest uwarunkowane zmianami organicznymi mózgu(stwardnienie rozsiane, pląsawica Huntingtona). Nie należy używać terminu mania jako określenie, mania prześladowcza, gdyż tu mamy do czynienia z urojeniami o treści prześladowczej.

•ZESPÓŁ HEBEFRENICZNY- Psychoza schizofreniczna. Nagła zmiana zachowania na krnąbrne, błazeńskie, dziwaczne, brak poczucia dystansu, taktu. Chory wypowiada treści, świadczące o urojeniach wielkościowych, inkoherenych. Tok myślenia jest przyspieszony i rozkojarzony. U kobiet w tym stanie psychicznym czasami stwierdza się zachowanie naśladujące zachowanie dziecka(puerylizm). Chory nie reaguje na uwagi i perswazje.

•ZESPÓŁ KATATONICZNY- Zaburzenie napędu psychoruchowego. Wyróżnia się dwie postacie hipokinetyczną(akinetyczną) i hiperkinetyczną.

♦Zespół hipokinetyczny- obniżony napęd, aż do zupełnego zaniku. Chory nie może nadążyć z wykonaniem obowiązków(bradykineza), siedzi lub stoi bezczynnie. Mimika mało żywa, bez wyrazu, na pytania odpowiada po dłuższym milczeniu(mutyzm), mówi cicho, nastrój jest przygnębiony, obojętny lub ambiwalentny. Zanika potrzeba dbania o własną higienę. Jeżeli stan taki osiąga duże nasilenie do akinezy, milczenia i zaprzestania przyjmowania posiłków mamy do czynienia z osłupieniem(stupor). Przy dłuższym utrzymywaniu się stuporu pojawiają się zaburzenia wegetatywne: sinica dystalnych części ciała, spadek masy ciała, obłożenie języka, suchość śluzówek, ślinotok, rozszerzenie, a potem zwężenie źrenic, rzadkie mruganie z wysuszeniem w efekcie spojówek, zaburzenia miesiączkowania.

♦Zespół hiperkinetyczny- pobudzenie ruchowe, agresja, zachowanie niezrozumiałe, dziwaczne, niezdyscyplinowanie, samookalecznia, niszczenie przedmiotów. Chorzy są głośni, dużo mówią, wypowiedzi są wybitnie rozkojarzone, o treści urojeniowej, płaczą i śmieją się na zmianę. Kontakt uczuciowy jest zaburzony, podobnie jak łączność intelektualna z chorym.

Przejście z zespołu hipo w hiperkinetyczny może mieć charakter gwałtownego zrywu(raptus catatonicus).

•OSŁUPIENIE(STUPOR)- Najczęściej występuje w schizofrenii katatonicznej, rzadziej w chorobie afektywnej, jako stan skrajny(stupor melacholicus), w porażeniu postępującym(stupor paralyticus), w zatruciach, infekcjach, urazach mózgu, psychozach reaktywnych(stupor reactivus), jako reakcja histeryczna.

OSŁUPIENIE EFEKTORYCZNE

•zachowana zdolność odbierania bodźców

•zahamowanie ruchowe

•mutyzm, bezruch

•w zmianach płytszych spełnia polecenia, odpowiada ale powoli

•wzmożone napięcie mięśniowe

•trwanie w jednej, niewygodnej pozycji; objaw poduszki powietrznej

•giętkość woskowa lub pseudowoskowa

•negatywizm bierny

•pamięć po ustąpieniu w/w objawów.

OSŁUPIENIE RECEPTORYCZNE

•spowolnieni ruchowe

•chorzy „snują się”

•zanika kontakt chorego z otoczeniem

•omamy wzrokowe, słuchowe, urojenia(jak w stanie onejroidalnym)

•nie ma wzmożonego napięcia mięśniowego(osłupienie wiotkie)

•negatywizm czynny

•brak pamięci minionego okresu

•chory sprawia wrażenie zagubionego, zaczarowanego, zdezorientowanego

•w płytkim stanie osłupienia występują, echolalia, echomimia, echopraksja, stereotypie ruchowe i słowne.

•HALUCYNOZA/OMAMICA(HALLUCINOSIS)- Omamy jako objaw główny, najczęściej słuchowe, z towarzyszącymi złudzeniami, urojeniami głównie prześladowczymi, powiązanymi treścią z omamami. Tym przeżyciom towarzyszą odpowiednie emocje, lęk, strach.

Omamica może być uwarunkowana: infekcjami, intoksykacjami, omamica alkoholowa, kiłowa Plauta.

♦PRZEWLEKŁA HALUCYNOZA DOTYKOWA BERSA I CONRADA- omamy dotykowe, urojenia pasożytniczej choroby skóry.

Częściej występują urojenia pasożytniczej choroby skóry usystematyzowane, niepodatne na perswazję, jako interpretacja doznań fizjologicznych(świąd).

W/w urojenia występują również w psychozach inwolucyjnych, przedstarczych, schizofrenicznych, tu duże znaczenie mają zmiany w mózgu (miażdżycowe i zanikowe).

♦PARAZYTOFOBIA- lęk przed pasożytami.

•ZESPÓŁ PARANOIDALNY(UROJENIOWO-OMAMOWY)- Urojenia głównie prześladowcze i odnoszące, omamy słuchowe, rzadziej dotykowe, węchowe, smakowe, pseudoomamy, czasami jako zespół paranoidalno-depresyjny. Schizofrenia paranoidalna.

•ZESPÓL PARAFRENICZNY(SYNDROMA PARAPHRENICUM)-podobnie jak w poprzednim zespole na obraz składają się omamy i urojenia, ale w tym przypadku usystematyzowane, o treści również głównie prześladowczej, oddziaływania rzadziej wielkościowe. Parafrenia(paranoia hallucinatoria), psychozy wieku późnego, niektóre przypadki przewlekłej halucynozy dotykowej, omamicy alkoholowej, gdy urojenia są usystematyzowane.

•ZESPÓŁ PARANOICZNY- usystematyzowane, zwarte urojenia treści prześladowczej, oddziaływania, odnoszące, wielkościowe.

•ZESPÓŁ KANDINSKIEGO I CLERAMBAULTA- pseudoomamy, urojenia owładnięcia. Pseudoomamy słuchowe-szept szatana, złej mocy, tkwiące w głowie pacjenta, jako obce myśli. Schizofrenia paranoidalna.

•ZESPÓŁ PSYCHOORGANICZNY(SYNDROMA PSYCHOORGANICUM)- objawy kliniczne świadczące o rozlanym uszkodzeniu lub zaniku tkanki mózgowej, jako wynik intoksykacji, infekcji, urazu, zmian miażdżycowych.

•ZESPÓŁ OTĘPIENNY(SYNDROMA DEMENTIVUM)

♦Obniżenie sprawności intelektualnej (dementia), upośledzenie zdolności logicznego myślenia, wykonywania operacji myślowych(analiza, synteza, porównanie, uogólnianie, wnioskowanie). Wysiłek umysłowy wywołuje szybkie znużenie.

♦Zaburzenia pamięci(zapamiętywania), zaburzona orientacja co do czasu, miejsca, otoczenia, własnej osoby. Chory pamięta wydarzenia dawne, zapamiętania spraw bieżących jest zaburzone.

♦Obniżenie lub brak krytycyzmu(w płytkim zespole jest zachowany)

♦Chwiejność emocjonalna

♦Nastrój tępy lub euforyczny, drażliwy

♦Lepkość myślenia

W otępieniu występuje obniżenie lub utrata sprawności intelektualnej, w upośledzeniu umysłowym wstrzymanie rozwoju, a więc rozwój nie osiągnął poziomu prawidłowego.

•CHARAKTEROPATIA (CHARAKTEROPATHIA)- Zaburzenie osobowości uwarunkowane zmianami organicznymi OUN. Psychopatia.

♦zaburzenia procesów emocjonalnych i popędowych

♦zaburzenie zdolności ukierunkowania, intergracji i kontroli działania

•ZESPÓŁ MNIEJSCOWEGO USZKODZENIA MÓZGU- zaburzenie procesów emocjonalnych, popędów, napędu psychicznego.

•ZESPÓŁ AMNESTYCZNY KORSAKOWA- postać zespołu psychoorganicznego spowodowana uszkodzeniem mózgu. Objawy jak w zespole otępiennym, upośledzeniu ulega zdolność zapamiętywania, przypominania, luki pamięciowe chory uzupełnia konfabulacjami, nastrój jest tępy, dysforyczny lub euforyczny. Przyczyny: zatrucia, niedobór witamin, urazy, jako postać psychozy alkoholowej.

•PREZBIOFRENIA WERNICKIEGO- psychozy starcze z zespołem amnestycznym i niepokojem ruchowym. Obecnie rzadko używana nazwa.

•ZESPÓŁ PSYCHOENDOKRYNOLOGICZNY- zaburzenia popędów, napędu, nastroju.

•REAKCJE EGZOGENNE BONHOEFFERA- Uwarunkowane różnymi czynnikami zewnętrznymi(urazy, zatrucia, infekcje). W zależności od przebiegu mogą mieć charakter zaburzeń ostrych lub przewlekłych. Ostre przebiegają z zaburzeniami świadomości ilościowymi, przewlekłe maja postać zespołów neurastenicznych (rzekomonerwicowych), depresyjnych, hipomaniakalnych, zmian otępiennych.

•NEURASTENIA-„wyczerpanie nerwowe”. Objawy to drażliwość, szybkie wyczerpywanie, zaburzenia wegetatywne, uczucie niepokoju, napięcia wewnętrznego, zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia snu, znużenie, objawy somatyczne(bóle i zawroty głowy, uczucie kołatania serca, drżenia rąk, zaburzenia perystaltyki jelit).

•ZESPÓŁ PSYCHOHIPOGLIKEMICZNY- Neurastenia, wzmożona pobudliwość układu sercowo-naczyniowego, hipoglikemia w wyniku emocji, nieprawidłowej diety, w efekcie przejściowe obniżenie zdolności logicznego myślenia, zaburzenia pamięci, toku myślenia, uwagi.

9

Objawy psychopatologiczne

upośledzenia umysłowego

zab. osobowości

nerwic

Chorób psychicznych -psychosis (objawy psychotyczne)

narastanie

pełen rozwój

ustępowanie

PRZEBIEG CHOROBY

PROCES PSCHOTYCZNY

Bodziec

Receptor- zmysł

OUN

reakcja

ZŁUDZENIA

FIZJOLOGICZNE:

• geometryczne

• z nastawienia

• związane z emocjami

PSYCHOPATOLOGICZNE

OMAMY - HALLUCINATIONES

•elementarne

•proste

•złożone

•wzrokowe

•słuchowe

•imperatywne

•dotykowe

•czucia ustrojowego

•smakowe

ZABURZENIA MYŚLENIA

TREŚCI:

ႷUrojenia

ႷIdee nadwartościowe

ႷNatręctwa myślowe

TOKU:

ႷRozkojarzenie

ႷPrzyspieszenie

ႷSpowolnienie...

PODZIAŁ UROJEŃ WG. TREŚCI

PRZEŚLADOWCZE

ZAZDROŚCI

HIPOCHONDRYCZNE

ZNIEKSZTAŁCENIA CIAŁA

GRZESZNOŚCI I WINY

DEPRESYJNE

WIELKOŚCIOWE

ODNOSZĄCE

PONIŻENIA, NICOŚCI...

ODDZIAŁYWANIA

OWŁADNIĘCIA

PODZIAŁ UROJEŃ WG. BUDOWY

paranoiczne

paranoidalne

niespójne

RODZAJE NATRĘCTW

NATRĘTNE MYŚLI

NATRĘTNE WYOBRAŻENIA

NATRĘTNE CZYNNOŚCI

PAMIĘĆ

• utrwalanie/ zapamiętanie

• przechowywanie

•rozpoznawanie

•odtwarzanie/

przypominanie

NIEPAMIĘĆ

(AMNESIA)

•wsteczna(amnesia retrograda)

•śródczesna(amnesia congrada)

•następcza(amnesia anterograda)

głebokie zab.świadomości:

stan śpiączkowy, splątaniowy

uraz czaszki ze wstrząśnieniem, padaczka, EW, próby”s”przez powieszenie, zatrucie gazem

po urazach

CECHY UWAGI

Koncentracja(skupienie)-ześrodkowanie uwagi na

1 przedmiocie.

Trwałość-utrzymanie uwagi przez dłuższy czas na przedmiocie.

Przerzutność- szybkie przenoszenie uwagi z 1 przedmiotu na2

Wybiórczość-kierowanie uwagi na tylko niektóre przedmioty

Podzielność-jednoczesne wykonywanie 2 i więcej czynności

Zakres-liczba elementów, które daje się spostrzec w krótkim czasie.

EMOCJE

•asteniczne-zmniejszające gotowość do działania

•steniczne-zwiększające gotowość do działania

EMOCJE

•związane z popędami

•emocje

wyższe

-uczucia moralne

-patriotyczne

-miłość

-współczucie

TRADYCYJNY PODZIAŁ EMOCJI

Zależny od natężenia, trwałości

NASTROJE-stany emocjonalne o długim okresie trwania, nieznacznym natężeniu, bez określonego przedmiotu.

WZRUSZENIA-nagły począ-tek, krótki czas trwania, objawy wegetatywne.

AFEKTY-silne wzruszenia, nagły początek, krótki czas trwania, zna-czne natężenie, objawy wegetaty-wne, znużenie po ustąpieniu afektu

AFEKT PATOLOGICZNY-krótkotrwały stan patologiczny, o podłożu najczęściej uszkodzenia mózgowia. Objawy to nagły początek, burzliwy przebieg, nasilone objawy wegetatywne, znużenie po fakcie, zab. pamięci.

ZESPÓŁ DEPRESYJNY

(PROSTY)

•spowolnienie

ruchowe

•spowolnienie toku myślenia

•obniżenie nastroju

DEPRESJA MASKOWANA WG.S.PUŻYŃSKIEGO

•Subdepresja/Depresja prosta/Neurastenia

•Spadek napędu ruchowego i psychiczne zahamowanie

•zaburzenia rytmów biologicznych

•lęk, napięcie,

niepokój

•zab. psychosomatyczne i zespoły bólowe

ZESPÓŁ MANIAKALNY

•podwyższenie

nastroju

•przyspieszenie

toku myślenia

•pobudzenie

ruchowe

OSŁUPIENIE

•Efektoryczne/ anergiczne,

bierne, sztywne.

•Receptoryczne/czynne,

wiotkie, onejroidalne,

urojeniowe.

ZESPÓŁ PSYCHOORGANICZNY

•postać otępienna

(syndroma dementivum)

•postać charakteropatyczna

(characteropathia)

---