• Babka jajowata

Babka jajowata to zioło, którego nasiona zawierają duże ilości śluzów. Pęcznieją one pod wpływem wody, co przynosi ulgę w zaparciach i łagodzi dolegliwości związane z biegunkami.

• Opis

Babka jajowata jest rośliną wieloletnią o odziomkowych, równowąskich liściach osiągających do 12 centymetrów długości. Liście ułożone są w jedną lub kilka rozet. Kwiaty babki jajowatej są bardzo drobne, zebrane w kłos osadzony na owłosionej łodydze (do 3,5cm długości).

Naturalnie występuje w Hiszpanii, na Wyspach Kanaryjskich i w południowo-zachodniej Azji. Uprawiana jest głównie w Indiach, USA i Brazylii.

• Uprawa

Babka jajowata jest rośliną lubiącą duże nasłonecznienie i dobrze nawodnione, przepuszczalne gleby.

W ziołolecznictwie wykorzystuje nasiona i łupiny nasienne. Zbiera się je po całkowitym dojrzeniu, a następnie suszy w zacienionym i przewiewnym miejscu.

• Podstawowe substancje czynne

Nasiona babki jajowatej zawierają cukry, olejki, śluzy, fitosterole, aukubinę oraz alkaloidy monoterpenowe i triterpenowe. Łupiny natomiast obfitują w śluzy i hemicelulozę.

• Działanie i zastosowanie

Śluzy zawarte w nasionach i łupinach pęcznieją pod wpływem wody pochłaniając przy tym duże jej ilości. Rozdrobnione nasiona i łupiny pęcznieją dopiero w jelitach.
Mają zastosowanie podczas zaparć i biegunek Podczas zaparć pęczniejące śluzy powiększają masę kałową powodując przesuwanie się jej i udrożnienie jelit. W czasie biegunek nasiona pochłaniają znaczne ilości wody ze stolca zagęszczając go tym samym i zmniejszając tym samym dyskomfort związany z tą dolegliwością.

Nasiona i łupiny stosuje się również w przypadku rekonwalescencji po operacji odbytu i zaparć nawykowych takich jak hemoroidy.

Nasiona i łupiny babki jajowej wchodzą w skład preparatów: Sylax, Sylax plus, Metamucil, Angiocur, Bio-Bekunis i Plantagolax. Z kolei preparaty Agiolax, Bekunis i Laxiplant zawieraj wyciąg z nich.

• Babka płesznik

Babka płesznik jest znanym od wieków na Bliskim Wschodzie lekiem na zaparcia i biegunki. Nasiona mają również chronią również żołądek i jelita.

• Opis

Babka płesznik jest rośliną jednoroczną osiągającą do 30cm wysokości. Równowąskie liście wyrastają z rozgałęzionej łodygi. Babka płesznik zapuszcza wrzecionowaty korzeń.

Kwitnienie trwa od czerwca do września wypuszczając niepozorne kłosy z kącików listków. Zawierają one brunatne kwiaty.
Nasiona babki płesznika mają czółenkowaty kształt i osadzone są w rebkach po 2. Po wysuszeniu są lśniące i mają brunatną barwę, a po zetknięciu się z wodą pokrywają się warstwą śluzu.

Babka płesznik naturalnie porasta regiony Basenu Morza Śrudziemnego, od Hiszpanii aż po Azję Mniejszą. Uprawiana jest w całej Europie, Indiach, Japonii i Rosji. W Polsce trudno napotkać uprawy.

• Uprawa babki płesznik

Babka płesznik lubi duże nasłonecznienie i dobrze nawodnione, przepuszczalne gleby.

W ziołolecznictwie wykorzystuje w pełni dojrzałe nasiona. Zbiory nie należą do najłatwiejszych, ponieważ nasiona pod wpływem wilgoci z rąk wytwarzają warstwę śluzu i przylepiają się do skóry. Po zebraniu należy je wysuszć w zacienionym i przewiewnym miejscu.

• Podstawowe substancje czynne

Nasiona babki płesznika obfitują w śluzy zawierające kwas uronowy, arabiozę i ksylozę. Poza tym występują w nich tłuszcze roślinne, garbniki, akubina (glikozyd irydoidowy) i fitosterole.

• Działanie i zastosowanie

Nasiona babki płesznika stosowane były od wieków na Bliskim Wschodzie jako lek przeciwbiegunkowy i rozwalniający. Do Europy przybyły wraz z powracającymi z krucjat rycerzami. A we Francji do dziś nasiona babki płesznika są jednym z najpopularniejszych leków śluzowych na zaparcia. Mają również działanie wykrztuśne i przeciwkaszlowe. Wykorzystywane są również do ochrony żołądka i jelit podczas stanów zapalnych, ponieważ powlekają je warstwą śluzową.

• Bieluń dziędzierzawa

Bieluń Dziędzierzawa (datura) to zarówno roślina lecznicza i trująca, dlatego stosowana jest jedynie pod kontrolą lekarza. Znajduje zastosowanie w leczeniu dychawicy oskrzelowej, kolek (jelitowej, nerkowej i żółciowej) i skurczów układu pokarmowego.

• Opis

Bieluń Dziędzierzawa jest rośliną jednoroczną osiągającą od 30-100cm wysokości. Pozbawiona włosków, gładka, gruba łodyga rozgałęzia się widlasto sprawiając, że zioło wygląda jak miniaturowy krzak.

Jajowate liście bielunia dziędzierzawy z wierzchniej strony są ciemnozielone, a od spodniej jaśniejsze. Roślina wykształca silny system korzeniowy oparty o wrzecionowaty korzeń główny i odrastające od niego korzenie boczne. Bieluń dziędzierzawa ma duże kwiaty o białej lub fioletowej barwie. Osadzone są pojedynczo na krótkich szypułkach wyrastających z rozwidleń łodyg. Mają kształt lejkowaty. Kwiaty pojawiają się od czerwca do września i posiadają nieprzyjemny zapach (głównie wieczorem). Drobne nasiona o brunatnoczerwonym kolorze i nerkowatym kształcie zebrane są w kolczastej torebce będącej owocem.

• Uprawa i rozmnażanie

Pomimo, że datura pochodzi z Azji dobrze przystosowała się do klimatu środkowej i wschodniej Europy. Porasta cały teren Polski i traktowana jest jako roślina ozdobna. Najłatwiej ją spotkać w okolicach śmietników (odradzam zbieranie), kompostowników i niepielęgnowanych ogrodów.

Jak widać roślina bujnie rośnie na żyznych, próchniczych i wilgotnych glebach o wysokiej przepuszczalności i zawartości azotu. W celu zapewnienia odpowiednich warunków glebę nawozi się organicznie i mineralnie. Nasiona wysiewa się w ilości 10-12kg na hektar w rzędy wiosną, gdy temperatura dzienna przekracza 10 stopni Celsjusza. Odległość między rzędami to około 60-70cm. Glebę międzyrzędami należy regularnie spulchniać i odchwaszczać.

Surowcem leczniczym są liście i nasiona pozyskiwane zarówno ze stanu naturalnego jak i plantacji. Zbiory liści przeprowadza się w południe lub popołudniu, gdy zejdzie rosa. Zbiór przeprowadza się trzykrotnie za każdym razem zbierając około 1/3 liści (tylko wyrośniętych). Pierwszy zbiór przeprowadza się w czasie, gdy rozkwitają pierwsze kwiaty (na początku kwitnienia rośliny, w czerwcu). Liście zbiera się ręcznie razem z ogonkami. Suszy się je w suszarni ogrzewanej do temperatury 50-60 stopni Celsjusza.
Wysokiej jakości surowiec zachowuje swoją naturalną zieloną barwę po wysuszeniu.

Nasiona bielunia dziędzierzawy zbiera się tuż przed otworzeniem owoców. Torebki podczas suszenia pękają uwalniając nasiona, które następnie należy dosuszyć.

• Podstawowe substancje czynne

Liście i nasiona bielunia dziędzierzawy zawierają alkaloidy tropinowe (w liściach od 0,1% do 0,6%) - hioscyamina, atropina i skopolamina. Poza tym obfite są w garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne i sole mineralne.

• Działanie i zastosowanie

Wspomniane już alkaloidy mają działanie stymulujące układ nerwowy, rozszerzają źrenice i hamują wydzielanie potu, śliny i soków żołądkowych. Rozkurczają oskrzela.

Skopolamina ogranicza czynności wegetatywne i psychomotoryczne mózgu. Otępia mózg i ogranicza sprawność intelektualną. Przedawkowanie powoduje przyśpieszenie akcji serca, zaburzenia oddychania, bóle i halucynacje.

Za pomocą datury leczona jest dychawica oskrzelowa, ostre nieżyty oskrzeli i niektóre choroby neurologiczne. Wchodzi również w skład leków na stany skurczowe przewodu pokarmowego, kolki jelitowe, żółciowe i nerkowe. Roślina znalazła również zastosowanie w homeopatii.

Wyciąg z liści lub wyizolowane z nich alkaloidy są składnikiem preparatów: Tinctura Stramonii, Scopolan, Scopolan Compositum, Buscopan, Buscolysin.

• Przeciwwskazania

Bieluń dziędzierzawa jest do tego stopnia rośliną trującą, że w średniowieczu stosowany był do pozbywania się niewygodnych osób.

Obecnie wszystkie leki zawierające wyciąg z bielunia dziędzierzawy stosuje się jedynie pod ścisłą kontrolą lekarza.

• Bluszczyk kurdybanek

Bluszczyk kurdybanek to roślina używana w ziołolecznictwie od lat do poprawienia apetytu i ułatwienia trawienia. Ma on działanie również antybakteryjne i przyśpieszające regenerację skóry, oczyszcza organizm i poprawia metabolizm.

• Bluszczyk kurdybanek opis

Bluszczyk kurdybanek jest rośliną osiągającą 10-20 centymetrów wysokości (sporadycznie do 60cm) o rozgałęzionej, miękkiej i kanciastej łodydze z dochodzącymi do jednego metra długości ulistnionymi rozłogami.

Niewielkie liście bluszczyka kurdybanka są owalnego kształtu z dużymi, charakterystycznymi ząbkami na krawędziach. Od góry są zielone a od spodu fioletowo-zielone lub fioletowoczerwone.

Roślina wytwarza niewielkie, rurkowate kwiaty o niebieskofioletowej lub czerwonej barwie. Osadzone są one w miejscu połączenia się ogonka liścia z łodygą. Okres kwitnienia bluszczyka kurdybanka zaczyna się w kwietniu i trwa do końca czerwca. Roślina wytwarza kwiaty dopiero od drugiego roku. Zapylany przez owady, jest rośliną miododajną dającą jasnożółty miód.

Owocami są rozłupiny, które pękają na cztery części uwalniając tym samym nasiona bluszczyka kurdybanka.

• Bluszczyk kurdybanek uprawa

Bluszczyk kurdybanek dziko porasta tereny całej Europy. Chociaż nie ma wygórowanych wymagań glebowych dobrze się czuje w żyznych glebach obfitych w azot. Nietrudno go spotkać na skraju pól, dlatego przez rolników postrzegany jest jako chwast. Występuje także na łąkach, w zaroślach i wilgotnych lasach liściastych.

Do sporządzania preparatów wykorzystuje się ziele bluszczyka kurdybanka (herba). Stanowią go łodygi (z liśćmi i kwiatami) ścięte w miejscu gdzie zaczynają się zielone (zdrowe) liście. Zbiorów dokonuje się na początku okresu kwitnienia rośliny.

Surowiec należy suszyć w przewiewnym i zacienionym pomieszczeniu lub w suszarni ogrzanej maksymalnie do 40 stopni Celsjusza. Prawidłowo wysuszony bluszczyk zachowuje swój naturalny kolor.

• Podstawowe substancje czynne

W zielu bluszczyku kurdybanka występują związki sekwiterpenowe i triterpenowe (m.in.: kwas oleanowy i ursolowy), garbniki, kwasy rozmarynowy, kakaowy i ferulowy (fenolokwasy). Znaleźć w nim można również flawonoidy, olejki eteryczne i substancje gorczyce (glechominę i cholinę).

• Działanie i zastosowanie bluszczyka

Bluszczyk kurdybanek przyjmowany doustnie pobudza układ trawienny do produkcji soków żołądkowych, zaostrza apetyt i reguluje przepływ żółci. Dzięki obfitości w kwasy triterpenowe wpływają na regenerację błony śluzowej żołądka. Poprawia ono także drożność dróg oddechowych i pobudza organizm do odkaszlania zaległej flegmy. Bluszczyk kurdybanek pomaga także w oczyszczaniu organizmu, ponieważ działa moczopędnie. Wspomaga to także leczenie chorób wątroby, kamienicy żółciowej i stanów zapalnych dróg żółciowych.

Odwar z bluszczyku kurdybanka działa bakteriobójczo, dlatego stosuje się go również do płukania gardła i jamy ustnej.

Zewnętrznie napar i okłady można zastosować do przemywania ran i podrażnień skóry, a także przy trądziku, świądu, owrzodzeniu i poparzeniu. Wspomniane już kwasy triterpenowe nie tylko przyśpieszą gojenie ran, ale także je odkażają. Przy trądziku dodatkowo pomaga działanie oczyszczające i ściągające bluszczyka.
Działanie ściągające wykorzystywane jest również w trakcie leczenia zapalenia pęcherza, biegunki i hemoroidów.

• Odwar z bluszczyka kurdybanka

Odwar z bluszczyka przyrządza się z łyżki ziela. Wsypuje się go do wrzącej wody (około 200ml) i gotuje pod przykryciem przez 5 minut. Odstawia się go do ochłodnięcia na 10 minut (odwar może być ciepły, ale nie gorący) i odcedza się go. Napój pije się 2-3 razy dziennie, przed posiłkiem co zaostrza apetyt i ułatwia trawienie.

Odwar można stosować także zewnętrznie do przemywania pęcherzy, podrażnień skóry ran i trądziku.

• Brzoza brodawkowata

Brzoza brodawkowata określana jest również jako biała. Napar z jej liści stosowany jest w leczeniu chorób dróg moczowych i niektórych schorzeń skóry. Brzoza kojarzona jest również z popularnymi płukankami do włosów, które można kupić w sklepach i aptekach.

• Opis

Brzoza brodawkowata jest pospolitym drzewem spotykanym w całej Polsce. Nietrudno ją spotkać w widnych i suchych lasach liściastych i iglastych. Ze względu na walory estetyczne jest ozdobą wielu parków, ogrodów i poboczy. Drzewo osiąga nawet 25 metrów wysokości. Nietrudno ją poznać po charakterystycznej, białej korze łuszczącej się okrężnie. Kora dołem ciemnieje i głęboko pęka.

Żywo-zielone, ogonkowe liście o trójkątnie jajowatym kształcie i ząbkowanej powierzchni są nieco jaśniejsze od spodu. Wydzielają one przyjemny zapach.

Niepozorne kwiaty brzozy nie posiadają okwiatu i są rozdzielnopłciowe. Nie oznacza to jednak, że wyróżniamy drzewa męskie i żeńskie, ponieważ brzoza jest rośliną jednopienną (na jednym drzewie występują zarówno kwiaty męskie jak i żeńskie). Kwiaty pojawiają się wczesną wiosną, jeszcze przed wypuszczeniem liści przez roślinę i nazywane są kotkami lub baziami. Ich owocem są uskrzydlone orzeszki rozsiewane przez wiatr.

• Uprawa

Jak już wspomniano brzoza brodawkowata jest drzewem pospolicie występującym na obszarze całej Polski. Chętnie porasta dobrze nasłonecznione, suche lasy o glebie piaszczystej. Często spotykana jest również jako ozdoba parków, poboczy i przydomowych ogrodów.

Surowcem leczniczym są liście, pączki, kora, sok i dziegieć (smoła brzozowa uzyskiwana poprzez suchą destylację drewna). Najczęściej jednak wykorzystywane w ziołolecznictwie są liście pochodzące ze stanu naturalnego. Osmykuje się je w maju i czerwcu z młodych drzew. Podczas zbiorów nie pobiera się jednak więcej niż 1/3 wszystkich liści. Zaleca się również zbieranie surowca z dolnych, bocznych gałązek pozostawiając koronę drzewa nienaruszoną. Surowiec transportuje się do suszenia w wiklinowych kosza uważając przy tym na niepogniecenie go.

Liście suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarniach naturalnych lub ogrzewanych do temperatury nieprzekraczającej 40 stopni Celsjusza. Prawidłowo wysuszony surowiec zachowuje przyjemny zapach i zmienia kolor na oliwkowozielony.

Pączki brzozy pozyskuje się wczesną wiosną, zanim się jeszcze rozwiną, ale już są nabrzmiałe. Suszenia dokonuje się w suszarniach ogrzewanych lub piekarnikach nieprzekraczając jednak temperatury 30 stopni Celsjusza. Należy uważać, aby pączki podczas suszenia się nie rozwinęły.
Wczesną wiosną pozyskuje się również świeży sok z naciętych gałązek i korę.

• Podstawowe substancje czynne

Młode liście brzozy obfitują w saponiny, flawonoidy i garbniki katechinowe, a także związki triterpenowe. Zawierają również olejki eteryczne, żywice i kwasy organiczne: jabłkowy i cytrynowy. Są też źródłem witaminy C, prowitaminy K i soli mineralnych.

W pączkach zawierają olejek eteryczny, saponiny i gorczyce, a także flawonoidy, których jest mniej niż w liściach.

Sok brzozowy jest źródłem soli mineralnych, peptydów, cukru inwertowanego, aminokwasów i kwasów organicznych.

Smoła brzozowa, czyli dziegieć brzozowy przyjmuje konsystencje gęstej, brunatnoczarnej cieczy obfitującej w związki fenolowe.

W korze natomiast znaleźć można betulozyd, betulinę, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe i olejek.

• Działanie i zastosowanie

Współczesne ziołolecznictwo stosuje liście brzozy brodawkowatej głównie w leczeniu chorób dróg moczowych. Stosuje się je w postaci naparów i odwarów przy kamicy moczowej i niewydolności nerek, ponieważ działa moczopędnie i dezynfekująco na drogi moczowe. Wykazuje właściwości saluretyczne, czyli powoduje usuwanie przez nerki jonów sodu i potasu.

Napar z liści to znana płukanka do włosów. Odświeża i wzmacnia włosy, dodając im lekkości i blasku. Nieco je przy tym rozjaśniając.

Dziegieć jest obecnie niezwykle rzadko stosowany. Kiedyś stosowano go zewnętrznie do smarowania skóry dotkniętej świerzbem, grzybicą i podczas leczenia egzem. Sokiem z brzozy leczono z kolei kamicę nerkową.

Świeży sok z brzozy stosuje się w przewlekłych chorobach układu moczowego i do wiosennego oczyszczania organizmu. Ma działanie wzmacniające i odtruwające, przyśpiesza przemianę materii i pomaga usunąć z organizmu jej zbędne produkty.

• Napar z liści brzozy

Napar z liści brzozy przygotowuje się z łyżki suszu. Należy go wsypać do szklanki wrzątku i pozostawić pod przykryciem na 15 minut.
Spożywać po 0,5 szklanki pomiędzy posiłkami.

• Płukanka z liści brzozy

Liście brzozy wchodzą w skład wielu płukanek do włosów, które można kupić w sklepach i aptekach. Przeważnie przygotowuje się je z dwóch torebek zaparzonych w litrze wody. Płukankę po zalaniu wodą należy pozostawić pod przykryciem na okres od 5 do 15 minut, a następnie dolać chłodnej wody tak, żeby dało się jej użyć. Przed płukaniem trzeba oczywiście umyć głowę.

• Brzoza omszona

Brzoza omszona jest drzewem pospolicie występującym w niemalże całej Polsce. Jej liście ceni się nie tylko za działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Wykorzystuje się je również do sporządzania wzmacniających płukanek do włosów.

• Opis

Brzoza omszona jest pospolitym drzewem spotykanym w całej Polsce z wyjątkiem terenów górskich. Porasta głównie lasy bagienne i nie wymaga nasłonecznienia tak dużego jak brzoza brodawkowata. Osiąga nawet do 20 metrów wysokości, jednak często przyjmuje postać krzewiastą

Młodą brzozę omszoną łatwo rozpoznać po jej białej korze łuszczącej się płatami. Starsza kora wygląda na porośniętą mchem (stąd jej nazwa) i jest bardzo spękana. Młode pędy dodatkowo są miękko owłosione, ale po pewnym czasie łysieją.
Ogonkowe liście o trójkątnie jajowatym kształcie i są drobno ząbkowane. Mają żywą zieloną barwę i wydzielają przyjemny zapach.

Niepozorne kwiaty brzozy nie posiadają okwiatu i są rozdzielnopłciowe. Brzoza jest rośliną jednopienną , dlatego na jednym drzewie znajdują się kwiaty męskie i żeńskie. Kwitnienie ma miejsce wczesną wiosną, jeszcze przed wypuszczeniem liści przez roślinę. Kwiaty często nazywane są kotkami lub baziami. Ich owocem są uskrzydlone orzeszki rozsiewane przez wiatr.

• Uprawa

Brzoza omszona jest drzewem pospolicie występującym na obszarze całej Polski. Nielubi jednak terenów górskich. Chętnie porasta wilgotne lasy bagienne o lekko zakwaszonej, piaszczystej glebie. Dobrze znosi mrozy.

Surowcem leczniczym są liście, pączki, kora, sok i dziegieć (smoła brzozowa uzyskiwana poprzez suchą destylację drewna). Najczęściej jednak wykorzystywane w ziołolecznictwie są liście pochodzące ze stanu naturalnego. Osmykuje się je w maju i czerwcu z młodych drzew. Podczas zbiorów nie pobiera się jednak więcej niż 1/3 wszystkich liści. Zaleca się również zbieranie surowca z dolnych, bocznych gałązek pozostawiając koronę drzewa nienaruszoną. Surowiec transportuje się do suszenia w wiklinowych kosza uważając przy tym na niepogniecenie go.

Liście suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarniach naturalnych lub ogrzewanych do temperatury nieprzekraczającej 40 stopni Celsjusza. Prawidłowo wysuszony surowiec zachowuje przyjemny zapach i zmienia kolor na oliwkowozielony.

Pączki brzozy pozyskuje się wczesną wiosną, zanim się jeszcze rozwiną, ale już są nabrzmiałe. Suszenia odbywa się w suszarniach ogrzewanych lub piekarnikach w temperaturze nieprzekraczającej 30 stopni Celsjusza. Należy uważać, aby pączki podczas suszenia się nie rozwinęły.
Wczesną wiosną pozyskuje się również świeży sok z naciętych gałązek i korę.

• Podstawowe substancje czynne

Młode liście brzozy obfitują w saponiny, flawonoidy i garbniki katechinowe, a także związki triterpenowe. Zawierają również olejki eteryczne, żywice i kwasy organiczne: jabłkowy i cytrynowy. Są też źródłem witaminy C, prowitaminy K i soli mineralnych.

Pączki zawierają głównie olejek eteryczny, saponiny, gorczyce i flawonoidy, których jest mniej niż w liściach.

Sok brzozowy jest źródłem soli mineralnych, peptydów, cukru inwertowanego, aminokwasów i kwasów organicznych.

Smoła brzozowa, czyli dziegieć brzozowy przyjmuje konsystencje gęstej, brunatnoczarnej cieczy obfitującej w związki fenolowe.

W korze natomiast znaleźć można betulozyd, betulinę, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe i olejek.

• Działanie i zastosowanie

Współczesna fitoterapia wykorzystuje liście brzozy omszonej głównie  w leczeniu chorób dróg moczowych. Stosuje się je w postaci naparów i odwarów przy kamicy moczowej i niewydolności nerek, ponieważ mają działanie moczopędne i dezynfekujące na drogi moczowe. Wykazuje działanie saluretyczne, czyli powodują wydalanie jonów sodu i potasu.

Napar z liści to również odżywcza płukanka do włosów. Odświeża i wzmacnia włosy, nadając im lekkość, blask i nieco je rozjaśniając.

Dziegieć obecnie wykorzystywany jest niezwykle rzadko. Kiedyś stosowano go zewnętrznie do smarowania skóry dotkniętej świerzbem, grzybicą i do leczenia egzem.

Z kolei sokiem z brzozy kiedyś leczono kamicę nerkową. Obecnie świeży sok z brzozy stosuje się w przewlekłych chorobach układu moczowego i do wiosennego oczyszczania organizmu. Ma właściwości wzmacniające i odtruwające, przyśpiesza przemianę materii i pomaga usunąć z organizmu jej zbędne produkty.

• Napar z liści brzozy

Napar z liści brzozy przygotowuje się z łyżki suszu. Należy go wsypać do szklanki wrzątku i pozostawić pod przykryciem na 15 minut. Spożywać po 0,5 szklanki pomiędzy posiłkami.

• Płukanka z liści brzozy

Liście brzozy wchodzą w skład wielu płukanek do włosów, które można kupić w sklepach i aptekach. Przeważnie przygotowuje się je z dwóch torebek zaparzonych w litrze wody. Płukankę po zalaniu wodą należy pozostawić pod przykryciem na okres od 5 do 15 minut, a następnie dolać chłodnej wody tak, żeby dało się jej użyć. Przed płukaniem trzeba oczywiście umyć głowę.

• Czosnek niedźwiedzi

Czosnek niedźwiedzi to nie tylko roślina o wyraźnym aromacie i niepodważalnych walorach estetycznych. Zioło również wykazuje skuteczne działanie antybakteryjne, oczyszczające organizm i stymulujące układ pokarmowy.

• Opis

Czosnek niedźwiedzi to wieloletnia roślina osiągająca od 20 do 50 centymetrów wysokości. Z pokrytej półprzeźroczystą błoną cebuli wyrasta trójkanciasta, bezlistna łodyga z dorodnym baldachowatym kwiatostanem u góry. Drobne, białe kwiatki do łodygi przytwierdzone są znacznie dłuższymi, rozchodzącymi się w różnych kierunkach szypułkami. Kwiaty są zarówno samopylne jak i owadopylne. Czas kwitnienia to przełom kwietnia i maja. Owocem czosnku niedźwiedziego jest torebka, która po pęknięciu uwalnia 6 nasion.

Liście czosnku niedźwiedziego wyrastają po dwa wprost z cebuli. Mają szerokolancowaty lub owalny kształt i soczystą, zieloną barwę.

Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznemu, czosnkowemu zapachowi unoszącemu się w okolicy siedlisk. Pozwala to na odróżnienie go od konwalii i zimowitu (trujący), do których jest łudząco podobny.

• Czosnek niedźwiedzi uprawa

Czosnek niedźwiedzi lubi leśne polany i brzegi rzek. Rośnie dużymi skupiskami, a nawet łanami na wilgotnej próchniczej glebie. Nie potrzebuje dużej ilości promieni słonecznych, dlatego odpowiadają mu zacienione lasy liściaste.

Czosnek niedźwiedzi objęty jest ochroną częściową (od 2004 roku) co oznacza, że nie wolno dokonywać zbioru ze środowiska naturalnego. Można natomiast zakładać uprawy tej rośliny.

Czosnku niedźwiedziego się nie suszy, ponieważ traci swoje właściwości lecznicze. Nalewki, potrawy i wina przyrządza się od razu po zebraniu świeżych liści i cebul.

• Działanie i zastosowanie

Jeśli chodzi o działanie czosnku niedźwiedziego to jest ono podobne do działania czosnku pospolitego. Docenia się go przede wszystkim za skuteczne działanie antybakteryjne i pobudzające powstawanie śluzu w oskrzelach. Jest obfity w witaminę C i sole mineralne.

Obniża ciśnienie krwi, zapobiega miażdżycy i poprawia pracę serca. Stymuluje układ pokarmowy do wydzielania soków trawiennych i żółci. Pomaga oczyścić organizm z zalegających po zimie zbędnych substancji i pobudza jelita do skuteczniejszego wydalania.

Uważa się również, że czosnek niedźwiedzi zapobiega niektórym rodzajom raka złośliwego.

• Nalewka z czosnku niedźwiedziego

Nalewkę z czosnku niedźwiedziego przygotowuje się ze świeżych liści. Drobno pokrojonymi liśćmi luźno wypełnia się przeźroczystą butelkę, a następnie zalewa do pełna 40% wódką. Zakręconą butelkę należy postawić w ciepłym miejscu na dwa tygodnie, codziennie wstrząsając nią. Po tym okresie masę liściową odcedza się i wyciska, a nalewkę wstawia się do półki.

Nalewkę z czosnku spożywa się 3-4 razy dziennie, po 10-15 kropel rozmieszanych w niewielkiej ilości wody.

• Wino z czosnku niedźwiedziego

Garść posiekanych liści wrzuca się na gotujące się białe wino (około 250ml) i ściąga z ognia. Po ostudzeniu dodaje się miodu (miód traci swoje właściwości w wysokiej temperaturze) i pije małymi łykami przez cały dzień.

• Czosnek niedźwiedzi jako przyprawa

Czosnek niedźwiedzi z powodzeniem może zastąpić szczypiorek czy pietruszkę przy dekoracji potraw. Świeżymi, posiekanymi liśćmi można doprawić zupę lub ziemniaczki albo udekorować kanapkę.

• Gorzknik kanadyjski

Gorzknik kanadyjski stosowany przez nowoczesne ziołolecznictwo do leczenia schorzeń macicy i nieżytu górnych dróg oddechowych. Pobudza skurcze macicy, działa ściągająco i tonizująco na błony śluzowe.

• Opis

Gorzknik kanadyjski jest rośliną wieloletnią o ciemnożółtych, grubych kłączach. Odchodzą od nich cienkie korzenie.

Długość łodygi dochodzi do 30 centymetrów. Na krótkich ogonkach wyrastają z niej małe, sercowate liście łodygowe. Z kolei liście odziomkowe rosną na długich ogonkach. Są one znacznie większe, mają dłoniasty kształt, karbowaną powierzchnię i ząbkowane krawędzie.

Drobne kwiaty o jasnozielonej lub jasnoróżowej barwie bardzo szybko więdną i wytwarzają owoc. Jest nim przypominający owoc maliny czerwony pestkowiec. Nasiona gorzknika są bardzo małe i mają czarny kolor.

• Uprawa

Chociaż w Polsce uprawy gorzknika są rzadkością to w USA i Kanadzie, skąd pochodzi, jest bardzo popularny.

Gorzknik kanadyjski wymaga spulchnionej gleby próchniczej o wysokiej zawartości składników odżywczych. Dobrze rozwija się na osłoniętych od wiatru, zacienionych stanowiskach o dużej wilgotności. Rozmnaża się go zarówno poprzez wysiew nasion jak i wegetatywny podział kłączy (uzyskanych podczas zbiorów).

Nasiona po zebraniu wystawia się na ekspozycję niskiej temperatury, a następnie wysiewa się do skrzynek. Sadzonki przesadza się na plantację dopiero w następnym roku.

W przypadku rozmnażania wegetatywnego kłącza i korzenie gorzknika pozyskuje się w trzecim lub czwartym roku. Jest to niewiele jeśli wziąć pod uwagę, że w przypadku wysiewu nasion czas ten wydłuża się do pięciu lub sześciu lat.

Surowcem leczniczym są wysuszone kłącza gorzknika kanadyjskiego. Po zebraniu należy je dokładnie umyć i wysuszyć w suszarni z dobrym nawiewem powietrza. Temperatura suszenia to 35 stopni Celsjusza.

• Podstawowe substancje czynne

Kłącze gorzknika kanadyjskiego obfituje w alkaloidy izochinolinowe (hydrastyna, berberyna i kanadyna), związki tłuszczowe i sole mineralne. Zawierają one również fisterole, olejki eteryczne, żywice i kwas chlorogenowy.

• Działanie i zastosowanie

Gorzknik kanadyjski stosowany jest głównie w leczeniu schorzeń macicy. Roślina pobudza jej skurcze, działa ściągająco i tonizująco na błony śluzowe.
Zioło ma zastosowanie również podczas nieżytu górnych dróg oddechowych, ponieważ działa wykrztuśnie, przeciwkaszlowo, a także jak już wspomniano ściągająco i tonizująco na błony śluzowe.

Napar z korzenia gorzknika reguluje przemianę materii i wytwarzanie żółci, ma słabe właściwości przeczyszczające.
Zewnętrznie można stosować go do przemywania egzem, dotkniętych świądem i grzybicą obszarów skóry, do płukania bolącego ucha i spojówek (w czasie zapalenia).

W medycynie ludowej Indian gorzknik kanadyjski jest lekiem o wielokierunkowym działaniu wykorzystywanym szczególnie w przypadku niestrawności i stanów zapalnych.

Gorzknik kanadyjski często wchodzi w skład mieszanek ziołowych zawierających także oczar wirginijski. Niemalże każda apteka ma je w swojej ofercie.

• Napar z korzeni gorzknika

Łyżeczkę rozdrobnionych kłączy i korzeni należy zalać 0,2 litra wrzątku i odstawić pod przykryciem. Po 15 minutach napar przecedzić. Tak przygotowany napar spożywa się 3 razy dziennie (po szklance) w przypadku niestrawności, zapalenia gardła i jamy ustnej, a także przy anginie, przeziębieniu i grypie.

Napar można stosować również zewnętrznie w postaci okładów w leczeniu schorzeń skóry (egzemy, grzybicy i świądu) bądź do płukania spojówek podczas zapalenia.

• Grzybień biały

Grzybień biały lub potocznie lilie wodne to roślina będąca w Polsce pod częściową ochroną. Uprawiana jest nie tylko przez wzgląd na jej walory estetyczne, ale również lecznicze. Uwaga: GRZYBIEŃ BIAŁY JEST TRUJĄCY. Dlatego nie należy samemu sporządzać z niego medykamentów.

• Grzybień biały opis

Grzybień Biały, jest rośliną wodną o charakterystycznych okrągłych lub owalnych liściach z sercowatą nasadą. Liście unoszą się na powierzchni wody, z góry zielone i gładkie, od spodu fioletowe z widocznymi żyłkami. Podobnie jak kwiaty przyczepione są długimi ogonkami (do dwóch metrów długości) do grubego, zakorzenionego do dna zbiornika kłącza.

W ogrodnictwie lilie wodne szczególnie doceniono za duże, białe kwiaty. Kwitną one rankiem od czerwca do września. Grzybień biały do kwitnięcia wymaga dużego nasłonecznienia i temperatury powyżej 18 stopni Celsjusza.

Owocem jest torebka zawierająca nasiona. Tonie ona pod wodą, a nasiona uwalniane są dopiero po jej przegniciu. Lilie mają nasiona pływające (dopiero po dłuższym czasie toną) co ułatwia im rozsiewanie się po zbiorniku i przyczepianie się do ptactwa wodnego.

Dziko występuje na równinnych terenach całej Europy. Porasta nieskażone chemicznie nadbrzeża jezior, starorzecza, wolno płynące rzeki i kanały o głębokości nie przekraczającej 2 metrów. Objęty jest ochroną częściową, dlatego surowiec ze stanu naturalnego można pozyskiwać jedynie za zgodą władz. Ograniczenie to nie dotyczy jednak upraw, ponieważ ochrona częściowa zezwala na uprawę lili wodnej w stawach i oczkach wodnych.

• Uprawa i pozyskiwanie surowca

Zgodnie z morfologią rośliny grzybień biały uprawia się w stojących zbiornikach wodnych o głębokości nie przekraczającej 2 metrów. Roślina lubi nieskażoną, bogatą chemicznie wodę, wysokie temperatury (do kwitnięcia potrzebuje minimum 18 stopni Celsjusza) i duże nasłonecznienie. Lilie wodne lubią zbiorniki o piaskowo-mulastym lub mulastym podłożu obfitym w sole mineralne.

Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są pączki i kwiaty wraz z około 30 centymetrami ogonka. Suszy się je w zacienionym, przewiewnym pomieszczeniu lub w suszarni ogrzewanej w temperaturze 40-50 stopni.

• Podstawowe substancje czynne

Lilie wodne mają kwiaty obfite w alkaloidy seskwiterpenowe, glikozydy, flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki, związki śluzowe i substancje mineralne.

• Działanie i zastosowanie

Z kwiatów sporządza się wyciągi alkoholowe o działaniu uspokajająco-nasennym. Grzybień biały ma także właściwości przeciwskurczowe i łagodzi zaburzenia pracy serca przy napadowym przyśpieszeniu rytmu i pourazowym kołataniu serca.
Ponadto napar wykorzystuje się do łagodzenia pobudzenia nerwowego lub seksualnego i uczucia lęku. Z kolei medycyna ludowa zaleca nalewkę do nacierania podczas bólów reumatycznych, a okłady z liści na ból głowy.

Należy jednak pamiętać, że grzybień biały jest rośliną trującą, dlatego nie należy samemu przyrządzać tych leków.

• Kocimiętka właściwa

Kocimiętka właściwa działa na ludzi podobnie jak na koty: wabi nas swoim zapachem, koi nerwy i wprowadza w dobry nastrój. Kocimiętka w ziołolecznictwie ma zastosowanie jako środek napotny i nasenny. Wchodzi w skład produktów spożywczych i perfum.

• Kocimiętka opis

Kocimiętka właściwa porasta tereny Europy, północnej Afryki, Bliskiego Wschodu i Ameryki Północnej. W Polsce spotykana jest na nieużytkach, w ogrodach i w okolicach dróg. Występuje głównie na terenach nizinnych.

Kocimiętka właściwa osiąga od 60cm do 120cm wysokości. Jej kanciaste łodygi są szorstko owłosione i często się rozgałęziają. Liście wyrastają naprzeciwlegle, na ogonkach. Mają sercowaty kształt, karbowaną powierzchnię i ząbkowane krawędzie. Z wierzchu są zielone - od spodu szarawe. Kocimiętka ma białe lub bladoróżowe kwiaty tworzące wiechy na końcach łodyg. Kielich ma budowę dwuwargową, przy czym dolna warga (purpurowa) jest nakrapiana. Okres kwitnienia kocimiętki właściwej zaczyna się w czerwcu, a kończy we wrześniu. Owocem są rozłupki.

Zarówno kwiaty jak i liście wytwarzają przyjemny, miętowy zapach. Wabi nim owady, a koty wprawia w dobry nastrój.

• Uprawa kocimiętki

Jako surowiec zielarski wykorzystuje się zarówno liście kocimiętki jak i jej ziele. Dotyczy to także kocimiętki cytrynowej (Nepetea citriodorae) - odmiany botanicznej kocimiętki właściwej. Pozyskuje się je głównie ze stanu naturalnego.

Kocimiętka wymaga gleb przepuszczalnych o znacznej zawartości wapnia i dużego nasłonecznienia. Sadzonki kocimiętki przygotowuje się poprzez wysiew nasion lub wegetatywny podział rośliny. Wcześniej przygotowane sadzonki przenosi się na plantację dopiero późną wiosną, a zbiór liści przeprowadza się na początku kwitnienia rośliny. Podczas sadzenia sadzonek należy zachować odstęp 20-30cm pomiędzy roślinami.

Zarówno liście jak i ziele suszy się w suchych, zacienionych i przewiewnych pomieszczeniach.

• Podstawowe substancje czynne

Liście kocimiętki właściwej zawierają olejek eteryczny irydoid nepetalakton, garbniki i gorczyce. Ziele odmiany cytrynowej ma zapach podobny do melisy ponieważ zawiera olejki eteryczne (cyral, cytronelol i geraniol). Zawiera również sole mineralne, taninę, sole mineralne i gorczyce.

• Działanie i zastosowanie

Ziołolecznictwo ludowe wykorzystuje kocimiętkę do leczenia biegunek, przewlekłych zapaleń oskrzeli i żylaków odbytu.

Ziele i liście kocimiętki stosuje się podczas leczenia przeziębień i grypy, ponieważ wspomniany wcześniej irydoid nepetalakton działa bakteriobójczo. Poza tym roślina wykazuje właściwości napotne i przeciwgorączkowe.
Ziele działa również przeciwskurczowo i wiatropędnie. Stosuje się go w przypadku niestrawoności, wzdęć i kolek (także u dzieci).
Olejki eteryczne działają uspokajająco i relaksująco na ludzi i zwierzęta. Używane są w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym.

• Napar z kocimiętki

Napar z kocimiętki właściwej przyrządza się z dwóch łyżeczek suszonego ziela lub liści. Wsypuje się je do szklanki ze wrzącą wodą, a następnie przykrywa. Po pietnastu minutach napar jest gotowy.

Napój ma działanie nasenne i napotne, dlatego stosuje się go w trakcie przeziębień i gorączek. Zmniejsza napięcie nerwowe i związane z nimi bóle głowy. Reguluje pracę żołądka.
Napar z kocimiętki stosowany zewnętrznie do płukania głowy łagodzi podrażnienia skóry (głowy).

• Nalewka z kocimiętki

Do 0,5 litra czystej 40% wódki dodaje się 100 gram suszonych liści lub ziela i pozostawia na 2 tygodnie w zacienionym miejscu. Nalewkę należy codziennie wstrząsnąć. Po upływie 2 tygodni zioła odcedza się, a nalewkę rozcieńcza dwoma szklankami (400ml) przegotowanej wody. Miksturę przechowuje się w lodówce, w ciemnej butelce.

Nalewka z kocimiętki ma zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości żołądkowych, kojeniu skołatanych nerwów i bólów głowy. Stosuje się ją 2-3 razy dziennie w dawkach po 2-4 ml.

• Koniczyna łąkowa

Koniczyna łąkowa znana jest również jako koniczyna czerwona to roślina motylkowa pospolita na terenie Europy, Azji i Afryki północnej. Uprawiana jest także w obydwóch Amerykach i Australii.

• Koniczyna łąkowa opis

Koniczyna łąkowa (czerwona) jest rośliną wieloletnią o miękkiej, zielonej łodydze z czerwonymi refleksami. Łodyga sięga nawet do 60 centymetrów i rozgałęzia się w wielu miejscach i wypuszcza trójlistkowe liście o jajowatym kształcie i lekko ząbkowanej krawędzi. Na zielonych liściach widoczne są nieco ciemniejsze plamki. Koniczyna zapuszcza palowe korzenie, które potrafią osiągać nawet 1,5 metra.

Koniczyna czerwona kwitnie od maja do września. Jej kuliste różowo-czerwone kwiaty emitują delikatny zapach, który wabi owady - zapylenie krzyżowe. W efekcie zapylenia zawiązuje się malutki owoc będący strąkiem z jednym nasionem. Nasiona koniczyny łąkowej rozsiewa wiatr.

• Koniczyna czerwona uprawa

W Polsce koniczyna czerwona dziko porasta łąki, pastwiska i trawniki przy drogach. Od dawna jest też uprawiana na paszę dla zwierząt. Nie ma coprawda specjalnych wymagań glebowych, ale lubi ziemię urodzajną, dobrze nawodnioną z dostępem do promieni słonecznych.
Koniczyna łąkowa podobnie jak inne rośliny motylkowe wiąże azot z atmosfery z glebą, dlatego po likwidacji uprawy koniczyny warto uprawiać na tym miejscu rośliny go potrzebujące.

Jako surowiec zielarski wykorzystuje się zarówno kwiaty jak i ziele. Zbioru należy dokonywać podczas rozkwitania. W przypadku zbioru ziela koniczyny czerwonej kwiaty ścina się wraz z szypułkami i górnymi liśćmi, a następnie suszy w przewiewnych, zacienionych miejscach. Kwiaty koniczyny są rzadziej zbieranym surowcem. Obejmują jedynie kulę kwiatową, bez liści i szypułek. Suszy się je identycznie jak ziele, a w przypadku niepogody można zastosować suszarnię ogrzewaną do temperatury 35 stopni.

• Podstawowe substancje czynne

Zarówno ziele koniczyny czerwonej jak i jej kwiaty obfitują we flawonoidy, antocyjany i fenolokwasy (salicylowy i kumarowy). Zawierają także niewielkie ilości olejków eterycznych, garbników karotenu oraz witaminy C i E.

• Działanie i zastosowanie

Głównym zastosowaniem koniczyny łąkowej jest przeznaczenie jej na paszę dla zwierząt hodowlanych i domowych. Zioło idealnie sprawdza się jako karma dla królika miniaturki, świnki morskiej i innych roślinożernych pupilów.

W ziołolecznictwie sporządza się wyciągi z ziela i kwiatów.
Wyciąg z kończyny czerwonej ma działanie wykrztuśne i łagodzące stany zapalne oskrzeli. Ponadto stwierdzono działanie tonizujące, uspokajające, przeciwzapalne, słabo moczopędne i przeciwskurczowe. Zioło ma również właściwości pobudzające wątrobę i pęcherzyk żółciowy co wpływa pozytywnie na trawienie. Napar z kwiatów koniczyny zaostrza apetyt i łagodzi zaparcia.

Medykament stosowany zewnętrznie łagodzi swąd i powierzchowne bóle. Odwar z koniczyny łąkowej można wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła.

W medycynie holistycznej (całościowej) kończyna łąkowa wykorzystywana jest do przygotowania organizmu do pozostałych zabiegów. Okłady stosuje się podczas leczenia łuszczycy, swądu i egzemy, a także ropni i poparzeń(również u dzieci).

• Napar z kwiatów koniczyny

Podobnie jak w przypadku innych ziół napar z koniczyny łąkowej przygotowuje się zalewając wrzątkiem łyżkę suszonych kwiatów. Napój parzy się pod przykryciem przez 15minut i pije po szklance 3 razy dziennie.
Głównym jego zastosowaniem są nieżyty górnych dróg oddechowych i zaburzenia pokarmowe.

• Odwar z ziela koniczyny

Do 0,5 litra wody wrzącej wsypuje się 1,5 łyżki rozdrobnionego ziela koniczyny. Wodę dalej gotuje się pod przykryciem przez 15minut, a następnie odstawia się do wystudzenia.

Jeśli chodzi o leczenie nieżytów górnych dróg oddechowych, problemy z zaparciami albo zaburzenia pokarmowe odwar z ziela koniczyny pije się 3 razy dziennie po pół szklanki przed jedzeniem.
Odwar można wykorzystać też do płukania jamy ustnej i gardła oraz do sporządzania okładów na swędzącą skórę, oparzenia i stłuczenia.

• Nalewka z kwiatów koniczyny

Do sporządzenia nalewki będziemy potrzebować 0,5 litra czystej, 40% wódki i 100g suszonych kwiatów koniczyny łąkowej. Kwiaty zalewamy wódką i odstawiamy do ciemnego pomieszczenia na 2 tygodnie. W tym czasie codziennie wstrząsamy nalewką. Po upłynięciu dwóch tygodni zioła odcedzamy i wyciskamy. Nalewkę rozcieńczamy dwoma szklankami przegotowanej wody i przelewamy do ciemnej butelki i wstawiamy do lodówki.

Przy dolegliwościach trawiennych, zapaleniu gardła bądź jamy ustnej nalewkę pije się po 2-6 ml (mała łyżeczka) trzy razy dziennie. Nalewka z koniczyny działa także tonizująco i uspokajająco.

• Melisa lekarska

Melisa lekarska to jedno z najpopularniejszych ziół. Jej relaksujące właściwości doceniono już w Starożytnej Grecji. A dziś poleca się ją głównie jako naturalny środek nasenny i wyciszający.

• Opis

Melisa lekarska jest ziołem wieloletnim osiągającym 0,8 metra wysokości. Jej sztywna, czterokanciasta łodyga pokryta jest niewielkimi, szarymi włoskami. Główna łodyga często się rozdziela tworząc mniejsze rozgałęzienia.

Liście melisy mają sercowaty kształt, ząbkowane krawędzie i karbowaną fakturę. Z wierzchniej strony mają intensywną zieloną barwę, a od spodniej strony nieco jaśniejszą. Po zmięciu świeżych liści uwalnia się odświeżający olejek zapachowy o cytrynowym aromacie. Liście przyczepione są do łodygi za pomocą krótkiego ogonka.

Drobne biało-różowe kwiaty wyrastają z miejsca zetknięcia się ogonka liściowego z łodygą w szczytowej części rośliny. Swoim zapachem przyciągają pszczoły i owady, które chętnie zbierają pyłek na miód. Już w Starożytnej Grecji melisa lekarska wykorzystywana była jako roślina miododajna. Stąd wzięła się jej nazwa. Z greckiego melitta oznacza pszczoła, a w łacinie mel oznacza miód. Warto dodać, że w Polsce funkcjonuje także nazwa rojownik i pszczelnik.
Wracając do samych kwiatów dodam jeszcze, że kwitną od czerwca do września. Melisa lekarska posiada nasiona w postaci brunatnej rozłupki.

• Melisa uprawa

Melisa lekarska uprawiana jest zarówno na plantacjach jak i w ogrodach pszczelarskich. Roślina lubi żyzne gleby obfite w wapń. Wyższe plony daje w wilgotnej, próchniczej ziemi o wysokiej kulturze. Nie oznacza to jednak, że nie wystarczy zwykła doniczka na zioła postawiona na balkonie.
Na dużych plantacjach nasiona wysiewa się w rzędach na początku maja. Odległość między rzędami zwykle wynosi około 40 centymetrów, a ilość nasion około 5kg na hektar.
Na mniejszych plantacjach melisę wysiewa się na rozsadnik bądź okna inspektowe. Do rozsadnika nasiona wysiewa się końcem kwietnia/początkiem maja w ilości 0,4kg na ar rozsadnika. Rozsadę przenosi się do gruntu dopiero końcem czerwca. W wypadku zastosowania okien inspektowych wysiew przeprowadza się już w marcu w ilości 2kg. Sadzonki przesadza się do gruntu po ustąpieniu przymrozków, czyli końcem maja/początkiem czerwca. Na hektar plantacji potrzeba około 800 okien.
Niezależnie od sposobu prowadzenia plantacji należy ją starannie odchwaszczać oraz spulchniać glebę pomiędzy rzędami. Późną jesienią trzeba również zatroszczyć się, aby rośliny nie wymarzły, dlatego stosuje się obredlanie.

Surowcem zielarskim są zarówno liście jak i ziele melisy. Zbiory w pierwszym roku prowadzenia uprawy przeprowadza się tylko jeden raz w sierpniu. W kolejnych latach można już sobie pozwolić na dwukrotne zbiory. Pierwszy na przełomie czerwca i lipca, a drugi na przełomie sierpnia i września.
Ziele ścina się kosiarką, sekatorem bądź sierpem w czasie kwitnienia 10 centymetrów nad ziemią. Po ścięciu ziele przenosi się niezwłocznie do suszenia, ponieważ melisa łatwo ulega zaparzeniu i ciemnieje, co znacząco obniża jej wartość.

Do suszenia można wykorzystać zacienione, suche i przewiewne pomieszczenie lub specjalną suszarnię ogrzewaną. Maksymalna temperatura nie powinna jednak przekraczać 35 stopni, ponieważ wyższa temperatura powoduje obniżenie zawartości olejków eterycznych, a tym samym degradację wartości zioła.

Uprawa tym sposobem przynosi około 1-1,5 tony suchego ziela z hektara w pierwszym roku, a w latach kolejnych dwukrotnie więcej.
Surowiec w postaci liści przeważnie pozyskuje się na drodze omłotu i odsiania wysuszonego ziela. Niezwykle rzadko od razu zbiera się tylko liście (bez łodyg).

• Podstawowe substancje czynne

Melisa lekarska zawiera znaczne ilości olejków eterycznych, które zawierają związki trepenowe (cytral, linalol i cytronelal), nadające jej przyjemny cytrynowy zapach. Pozostałymi substancjami czynnymi są garbniki, fenolokwasy (kawowy, rozmarynowy i felurolowy) i goryczce, a także związki triterpenowe, śluzy, flawonoidy i kwasy organiczne. Melisa jest również bogatym źródłem witaminy C i soli mineralnych.

• Działanie i zastosowanie

Melisa lekarska ma zastosowanie lecznicze od tysięcy lat. Już w Starożytnej Grecji Hipokrates i Dioskurides opisywali jej właściwości.

Melisa ma działanie uspokajające, obniżające ciśnienie kwi i przeciwskurczowe. Dzięki czemu ma zastosowanie w leczeniu bezsenności i stanów pobudzenia nerwowego. Jest lekiem na bezsenność, migreny i nadciśnienie. Zioło stosuje się również w przypadku kołatania serca spowodowanego nerwicą.

Wysoka zawartość witaminy C działa na organizm wzmacniająco, a samą melisę wykorzystuje się w leczeniu stanów zapalnych. Działa ona przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i ściągająco.

Niezastąpiona jest w trakcie diety mającej na celu odchudzanie, ponieważ działa moczopędnie i wiatropędnie, a tym samym oczyszcza organizm z zalegających w nim toksyn.

• Melisa w ciąży

Melisa w ciąży pomaga zmniejszyć pojawiające się nudności i stany nerwowe. A pita w trakcie karmienia piersią działa mlekopędnie.

• Melisa dla dzieci i niemowląt

Starając się poszerzyć moją wiedzę nie natrafiłem na żadne ograniczenia podawania melisy dla dzieci i niemowląt. Jedyne przeciwwskazania stosowania melisy to uczulenie na nią.

• Napar z melisy lekarskiej

Do szklanki wrzątku wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela lub liści i parzyć pod przykryciem 15minut. Tak przyrządzony napar z melisy działa uspokajająco, przeciwzapalnie i rozkurczowo. Napój spożywa się po 3-4 łyki kilka razy dziennie.

• Wino z melisy

Do butelki białego wina (0,7 litra) należy wsypać 50 gram rozdrobnionej melisy lekarskiej. Po 5 dniach macerowania napój odcedzić.
Wino spożywa się w małych ilościach (po małym, 25ml kieliszku) parę razy dziennie. Ma ono właściwości uspokajające, przeciwskurczowe i łagodzące w przypadku nerwic, migreny i niestrawności.

• Okłady z melisy

Okłady ze świeżych liści melisy lekarskiej przyśpieszają leczenie i zmniejszają ból ran, wrzodów i oparzeń, na które zostaną przyłożone. Zmniejszają także reakcję organizmu na ukąszenia komarów. Okłady to sterylne kawałki materiału (np.: gazy) zamoczone w naparze przyrządzonym według powyższego przepisu. Okłady można również przykładać na półpasiec.

• Melisa jako dodatek kuchenny

Liście melisy lekarskiej można dodawać do zup, sałatek, mięs i ryb. Nie tylko ożywiają one potrawę i są elegancką dekoracją talerza, ale również zaostrzają apetyt i pochłaniają część zapachów (głównie ryb). Melisa dobrze wygląda również w przeźroczystych drinkach z lodem użyczając im swojego cytrynowego aromatu i zielonej barwy.

• Mniszek lekarski

Mniszek lekarski - mniszek pospolity lub po prostu mlecz jest bardzo cenioną rośliną w ziołolecznictwie. Jest niemalże niezastąpiony w leczeniu kamicy żółciowej, anemii czy reumatyzmu.

• Mniszek lekarski opis ogólny

Mniszek lekarski jak już wspomniałem znany również jako mlecz i mniszek pospolity porasta łąki, pastwiska, przydrożne trawniki i ogrody całej Europy, Azji i obu Ameryk. Większość z nas postrzega go jako niechcianego gościa, trudny do wytępienia chwast. Niewątpliwie ma w tym swój udział sposób rozsiewu nasion, które dzięki aparatom lotnym mogą przemieszczać się na duże odległości.

Nasiona po znalezieniu odpowiedniego miejsca kiełkują i wypuszczają charakterystyczne zielone, lancetowate liście o wciętych brzegach. Liście mniszka pospolitego ułożone są w rozetę, z której na środku wyrasta łodyga. Jest ona pusta w środku, mierzy do 20 centymetrów i zakończona jest pojedynczym koszyczkiem kwiatowym. Jest on chętnie odwiedzany przez różne owady, dlatego jest rośliną miododajną. Pozyskiwany przez pszczoły miód z mniszka lekarskiego uznawany jest za jeden z najzdrowszych.

Po zapyleniu kwiaty zmieniają się w owoce wyposażone w aparat lotny. Umożliwia on nasionom rozsiewanie mlecza na znaczne odległości. Owoce przytwierdzone są do łodygi tworząc łącznie z aparatami lotnymi kulę potocznie zwaną dmuchawiec.

Mniszek lekarski zapuszcza gruby palowy korzeń ze sporadycznymi odrostami.

• Mlecz uprawa

Do niedawna całość surowiec pozyskiwano ze stanu naturalnego. Zmieniło się to jednak wraz ze wzrostem zapotrzebowania na mniszek pospolity. Od paru lat obserwuje się powstawanie ogromnych plantacji mniszka w Zachodniej Europie (głównie Francja i Niemcy).

Uprawa mniszka lekarskiego nie sprawia zbyt dużych trudności. Rozsiewanie nasion przeprowadza się na wiosnę na glebę obfitą w azot. Mlecz lubi dużą ekspozycję na słońce.

Surowcem leczniczym są głównie liście i korzenie. Istnieje jednak również zapotrzebowanie na całą roślinę (liście z korzeniami) i same kwiaty.

Liście najlepiej zbierać gdy są możliwie jak najmłodsze, czyli wiosną. Zbiór korzeni z kolei przeprowadza się, gdy koncentrują się w nich substancje czynne krążące w roślinie tj późną jesienią drugiego roku po wysiewu. Podczas wykopywania korzeni należy uważać, żeby ich nie połamać. Kwiaty mniszka lekarskiego zbiera się zaraz po rozkwitnięciu, późnym rankiem gdy zejdzie już rosa.

W przypadku kwiatów i liści wystarczy suszenie naturalne w przewiewnym i zacienionym pokoju. Korzenie niestety mogą już wymagać suszenia sztucznego w temperaturze do 30 stopni. Przed suszeniem korzenie należy oczyścić z bocznych odrostów i resztek ziemi.

Prawidłowo wysuszony surowiec zachowa zielony kolor liści, żółte kwiaty i biały korzeń z żółtym rdzeniem (w przekroju). Zbyt późno zebrane liście (z rozwiniętymi kwiatami) zostaną zanieczyszczone przez puch.

• Podstawowe substancje czynne

Korzeń mniszka lekarskiego zawiera duże ilości garbników, związków seskwiterpenowych, triterpenowych, inuliny, fitosteroli i garbników. Jest cennym źródłem łatwo przyswajalnych soli mineralnych, a w szczególności potasu.

Liście mniszka pospolitego co prawda mają obniżoną ilość związków zawartych w korzeniu, ale za to zawierają flawonoidy, flenolokwasy oraz karotenoidy. Obfitują również w potas, magnez, krzem i witaminy: C i B.

Kwiaty mają podobną zawartość substancji czynnych co liście z tą różnicą, że zawierają większą ilość olejku eterycznego. Stwierdzono w nich również obecność fitoestrogenu.

• Działanie i zastosowanie

Mniszek lekarski ma zastosowanie jako lek zwiększający wydzielanie żółci w chorobach wątroby i woreczka żółciowego. Podnosi również ilość wydzielanych soków trawiennych i zwiększenie ilości produkowanego moczu. Nie prowadzi przy tym do obniżenia zawartości potasu we krwi, ponieważ jego bogactwo w ten minerał równoważy jego utratę z moczem.

Obfitość mlecza w sole mineralne i witaminy znajduje swoje wykorzystanie również podczas leczenia anemii. Pozwala on oczyścić organizm z krążących w nim toksyn i przywraca prawidłowy skład krwi.

Mniszek pospolity pozytywnie działa również na układ odpornościowy. Zawarty w nim interferon zmusza organizm do podjęcia walki z bakteriami i wirusami. Zioło obniża również poziom cukru we krwi i działa rozkurczająco.

Mlecz stosowany zewnętrznie przyśpiesza proces gojenia się uszkodzeń skóry, zwalcza kurzajki i brodawki. Do tego celu stosuje się okłady ze świeżych liści lub z białego soku wydzielanego przez nie.

Kwiaty stosuje się w trakcie leczenia przewlekłych nieżytów gardła i jamy ustnej. Regulują także zaburzenia miesiączkowania i jajeczkowania.

Zwierzęta hodowlane i domowe żywiące się zielonymi roślinami wprost uwielbiają świeżo zerwane liście mniszka lekarskiego.

• Przeciwskazania

Osoby mające problemy ze wrzodami powinny odpuścić sobie terapię tym zielem, ponieważ mniszek pospolity podnosi ilość soków żołądkowych.

U niektórych może powodować alergię objawiającą się drobną wysypką na skórze.

• Preparaty z mniszka lekarskiego

Korzeń mniszka lekarskiego stanowi składnik mieszanek ziołowych: Adiposina, Hepatina, Diabetina, Pankreaflos, Digesflos, Cholagoga II, Fito Mix XI, XII, XIII, Diabetosan, Normosan, Neonormosan, Degrosan, Pulmosan, Taraxaflos Tea.

Wyciąg z korzenia z kolei jest składnikiem preparatów Gastrochol, Cholesol, Nieron, Cholagogum.

• Napar z korzenia i ziela mniszka lekarskiego

Do litra wody wrzucić 50 gram rozdrobnionego ziela z korzeniami i zagotować pod przykryciem. Po 2 minutach od zagotowania napar z mlecza odstawić i zostawić do nasiąknięcia wodą na 10 minut. Napój pić 3 razy dziennie przed posiłkami w wypadku problemów z przewodem pokarmowym, drogami moczowymi półpaścu lub wysypkach. Rozcieńczonym w przegotowanej wodzie napar można używać do przemywania twarzy przy trądziku, wysypkach lub plamkach.

• Odwar z korzenia mniszka

Odwar z korzeni mniszka pospolitego sporządza się dodając do 0,5 litra gotującej się wody dwie łyżki rozdrobnionych korzeni. Wodę gotujemy dalej na małym ogniu pod przykryciem przez 10minut. Po ostygnięciu odwar należy przecedzić.

Odwar z korzenia mlecza pije się 2-3 razy dziennie przed jedzeniem jako środek ułatwiający trawienie, żółciopędny, odtruwający i moczopędny.

• Napar z kwiatów mniszka

Łyżkę kwiatów parzy się w 0,5 litra wrzącej wody pod przykryciem. Czas parzenia to około 10 minut. Następnie napar należy odcedzić.

Napój pije się po ½ szklanki 2-3 razy dziennie podczas przewlekłych nieżytów jamy ustnej, gardła i oskrzeli. Stosuje się go również w przypadku zaburzeń miesiączkowania, niedomagań jajników i zapaleniu przydatków.

• Wino z korzeni mniszka lekarskiego

Wino z korzeni mniszka lekarskiego uzyskuje się poprzez zalanie 50 gram rozdrobnionych korzeni w 0,75 litra białego wina. Wino należy odstawić na 2 tygodnie do ciemnego miejsca codziennie wstrząsając. Po tym czasie lek odcedza się i przelewa do nowej, ciemnej butelki. Nie powinno się jej wystawiać na ekspozycję promieni słonecznych.

Wino z korzeni mniszka pospolitego ma właściwości odtruwające i pobudzające układ pokarmowy do wydajniejszej pracy. Stosuje się go również w niedomaganiach wątroby i reumatyzmie. Oczyszcza organizm podczas odchudzania i walki z otyłością.

Napój spożywa się po około 25ml (mały kieliszek) przed śniadaniem, obiadem i kolacją.

• Kwiatowe wino z mlecza

Wino z kwiatów mniszka lekarskiego przygotowuje się w dymionie. Do 250 gram kwiatów dodaje się kilogram cukru, 2 litry wody i 50gram drożdży winnych. Rozmieszać i zatkać dymiono specjalnym korkiem i odstawić do suchego, ciepłego i ciemnego miejsca na okres kilku tygodni. Po opadnięciu kwiatów w wino z mlecza zlewa się do czystych, ciemnych butelek i trzyma w ciemny miejscu.

Wino z kwiatów stosuje się podobnie jak w przypadku wina z korzenia. Po małym kieliszku przed każdym posiłkiem w przypadku kłopotów gastrycznych. Kwiatowy napój reguluje również nieregularne miesiączki i jajeczkowanie, a także leczy nieżyty jamy ustnej i gardła.

• Sok ze świeżych liści i korzeni

Wiosną, kiedy jest pod dostatkiem świeżych liści możemy sobie pozwolić na picie świeżego soku. Zebrany surowiec należy dokładnie umyć pod bieżącą wodą i osuszyć. Należy przy tym odrzucić brzydkie liście i odciąć korzenie boczne.

Po osuszeniu korzenie i liście przepuścić przez sokowirówkę(może być ciężko ją domyć) lub rozetrzeć mikserem, a następnie wycisnąć.

Świeży sok służy do leczenia brodawek i kurzajek (zewnętrznie). Można również go pić po łyżce 2-3 razy dziennie przy niestrawności lub niewydolności wątroby, nerek i pęcherzyka żółciowego. Ma również działanie oczyszczające.

Sok można utrwalić spirytusem w proporcjach 5:1 (na 5 części soku 1 część spirytusu) i przechowywać w lodówce.

Na zakończenie dodam ciekawostkę: ze świeżych liści Romowie przygotowują sałatki.

• Pięciornik gęsi

Pięciornik gęsi w niektórych regionach Polski znany jest jako Srebrnik pospolity. Jest to zioło występujące w stanie naturalnym o szerokim spektrum zastosowań.

• Opis

Pięciornik Gęsi jest rośliną wieloletnią o długich, rozgałęzionych rozłogach. Rozety liści wytwarzane są w ukorzenionych węzłach rozłogów. Liście o piłkowoząbkowej krawędzi z wierzchu mają barwę zieloną, a pod spodem srebrzystą (dostrzegalne owłosienie spodniej strony liścia). Od srebrnego koloru tych włosków wzięła się jedna z nazw tego zioła: srebrnik pospolity.
Żółte kwiaty wyrastają na długiej szypułce wprost z rozety liści. Owocem pięciornika gęsiego jest orzeszek.

• Uprawa

Pięciornik Gęsi jest rośliną dobrze przystosowaną do naszego klimatu. W Polsce porasta tereny wilgotne, pastwiska, łąki, rowy, brzegi rzek i stawów. Nie ma przy tym wygórowanych wymagań glebowych i chętnie tworzy bardzo gęste skupiska.
Najpopularniejsza nazwa, pięciornik gęsi, pochodzi od tego, że roślina często porasta gęsie pastwiska.

W fitoterapii wykorzystuje się ziele pięciornika gęsiego zebrane w czasie kwitnienia rośliny (od maja do sierpnia). Podczas zbiorów zbiera się jedynie ukwiecone i ulistnione łodygi. Pozostawia się rozłogi i korzenie, ponieważ zanieczyszczają one surowiec obniżając jego wartość.
Pięciornik gęsi można suszyć naturalnie w suchym, zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu rozkładając go cienką warstwą, lub w suszarniach ogrzewanych do temperatury 45 stopni Celsjusza.
Wysokiej jakości surowiec po wysuszeniu zachowuje swoją barwę i nie zawiera korzeni ani rozłóg.

• Podstawowe substancje czynne

Ziele obfituje w witaminę C i sole mineralne. Zawiera także flawonoidy, saponiny, garbniki katechinowe, cholinę, sterole, kwasy organiczne, związki śluzowe i substancje gorzkie.

• Działanie i zastosowanie

Zioło działa przeciwskurczowo i przeciwbiegunkowo, poprawia także czynność układu pokarmowego.
Wyciąg z pięciornika gęsiego jest składnikiem preparatów ziołowych stosowanych podczas leczenia chorób wątroby, kamicy żółciowej, zapalenia trzustki i woreczka żółciowego.

W czasie stanów zapalnych jamy ustnej, gardła i krtani połączonych z nadprodukcją śluzu stosuje się się płukanki z srebrnika pospolitego. Działają one przeciwzapalnie i ściągająco. Z tego samego względu płukanki można wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła w przypadku pleśniawki i zapalenia dziąseł.
Pięciornik gęsi wykorzystuje się również do przyrządzania kompresów na hemoroidy, które również działają ściągająco.

Napar można używać do przemywania twarzy dotkniętej trądzikiem. Również działa to ściągająco, odkaża rany i przyśpiesza gojenie się ich.

Srebrnik pospolity ma zastosowanie także podczas bolesnych miesiączek, ponieważ napar z ziela działa przeciwbólowo.

• Napar z ziela pięciornika gęsiego

Do szklanki wrzącej wody należy wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela i pozostawić na 15minut pod przykryciem. Napar z ziela pięciornika spożywa się 3 razy dziennie po pół szklanki w przypadku zaburzeń trawienia, niestrawności oraz kłopotów z wątrobą bądź z hemoroidami.

• Odwar z ziela srebrnika pospolitego

Do garnka ze szklanką gorącej wody wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela srebrnika pospolitego, a następnie przykryć i wstawić na ogień. Po doprowadzeniu mikstury do wrzenia gotować jeszcze 5 minut (w dalszym ciągu pod przykryciem), a następnie odstawić na 15 minut. Po tym czasie odwar można odcedzić.
Odwar z pięciornika gęsiego stosuje się podczas bolesnych miesiączek, niestrawności oraz w czasie leczenia chorób wątroby. Można go wykorzystać do płukania jamy ustnej, gardła i krtani w stanach zapalnych i w pleśniawkach.

• Kompresy z ziela pięciornika gęsiego

Kompresy przygotowuje się z odwaru z pięciornika przyrządzonego według powyższego przepisu z tą różnicą, że nie ma potrzeby go odcedzać. Po ostudzeniu odwaru moczy się w nim jałowe kawałki materiału (np.: kompresy gazowe) i przykłada na chore miejsca.
Kompresy z pięciornika gęsiego stosuje się podczas leczenia hemoroidów, zapalenia odbytu i sromu.

• Pluskwica groniasta

Pluskwica Groniasta stymuluje działanie tych samych obszarów mózgu co żeńskie hormony płciowe - estrogeny. Właściwości te wykorzystują preparaty łagodzące dolegliwości związane z menopauzą.

• Opis

Pluskwica Groniasta jest rośliną wieloletnią osiągającą do 1,5 metra wysokości. Roślina w stanie naturalnym występuje w Kanadzie i USA. W Europie spotykana jedynie na plantacjach, których za wiele nie ma

Pluskwica ma czarne korzenie i podwójnie pierzasto podzielone liście. Kremowobiałe kwiaty wyposażone są w 3-8 płatków i skupione w grona o długości dochodzącej nawet do 70cm. Kwiaty wytwarzają bardzo intensywny zapach, a ich owocem są mieszki.

• Uprawa

Pluskwica Groniasta jest niezmiernie rzadko uprawiana, a większość zbiorów surowca leczniczego pochodzi ze stanu naturalnego. Surowcem jest czarny korzeń rośliny zbierany po dojrzeniu nasion.
Roślina rośnie zarówno w suchych jak i wilgotnych glebach, na zacienionych i nasłonecznionych stanowiskach.
Korzeń można suszyć zarówno w suchych i przewiewnych pomieszczeniach jak i ogrzewanych suszarniach. Przed suszeniem korzenie się nacina, aby lepiej wyschły.

• Podstawowe substancje czynne

W korzeniu pluskwicy groniastej występują glikozydy triterpenowe (aiteina, cimifugina, deoksyakteina), glikozydy gorczycowe (np ranunkulina, która podczas suszenia staje się anemoniną), żywice, garbniki, fenolokwasy, kwas salicylowy, izoflawony i substancje estrogenne.

• Działanie i zastosowanie

Wyciąg z korzenia pluskwicy groniastej stymuluje działanie tych samych obszarów mózgu co żeńskie hormony płciowe - estrogeny. Powoduje to zmniejszenie uciążliwych objawów menopauzy i reguluje menstruację. Ma działanie rozkurczowe i tonizujące układ rozrodczy kobiety, reguluje wydzielanie hormonów kobiecych, łagodzi bóle miesiączkowe.

Pluskwica groniasta znajduje zastosowanie w leczeniu neuralgii, bólów mięśniowych i bolesnych stanów zapalnych. Stosowany w leczeniu reumatyzmu i reumatoidalnego zapalenia stawów.
Działanie rozkurczowe wykorzystuje się również w leczeniu szumu w uszach, napadów kaszlu i kokluszu.

• Przeciwwskazania

Według badań brytyjskiej Agencji ds. Regulacji Leków i Produktów Ochrony Zdrowia (MHRA), preparaty z pluskwicy groniastej u niektórych osób powodują uszkodzenia wątroby. W sporadycznych przypadkach mogą być one poważne, dlatego zaleca się odstawienie preparatów ziołowych, gdy pacjent zauważy objawy uszkodzenia wątroby. Należą do nich utrata apetytu, zżółknięcie skóry i oczów, bóle górnej części żołądka, ciemna barwa moczu i uczucie zmęczenia.

• Odwar z korzenia pluskwicy groniastej

Łyżeczkę korzenia pluskwicy groniastej należy zalać wrzącą wodą. Odwar gotować na małym ogniu pod przykryciem 25-30 minut.

• Wyciąg z korzenia pluskwicy groniastej

Wyciąg z korzenia pluskwicy groniastej łagodzi objawy menopauzy, dlatego wchodzi w skład mieszanki ziołowej Memofem.

• Przymiotno Kanadyjskie

Przymiotno kanadyjskie to jedna z najskuteczniejszych roślin leczniczych o działaniu przeciwkrwotocznym. Polecana jest głównie przy krwawieniach z dróg rodnych i moczowych oraz układu pokarmowego.

• Przymiotno Kanadyjskie opis

Przymiotno Kanadyjskie, zwane też konyza kanadyjska jest rośliną jednoroczną o długiej (30-100cm) łodydze i wąsko-lancetowatych liściach. Łodyga pokryta jest szorstkimi włoskami i rozgałęzia się u góry. Włoski te, choć rzadsze występują również na ciemnozielonych liściach.

Koszyczkowe kwiaty zebrane są w szczytowej części łodygi tworząc wiechy. Mają one brudnobiałą lub brudnożółtą barwę. Owocem przymiotna kanadyjskiego jest żółtobrunatna niełupka zaopatrzona w lotny puch. Sprzyja to rozsiewaniu nasion poprzez wiatr.

• Uprawa

Pomimo, że przymiotno kanadyjskie wywodzi się z północnych i środkowych terenów Ameryki Północnej to bardzo łatwo zadomowiło się w Europie. Obecnie w naszym kraju jest to roślina pospolita spotykana głównie na nieużytkach, ugorach, nasypach kolejowych i w pobliżu dróg. Swój bujny rozrost zawdzięcza małym wymaganiom glebowym i dużej odporności na zanieczyszczenia środowiska, a także efektywnemu sposobowi rozsiewu.

Niemniej jednak podczas zbioru surowca ze stanu naturalnego należy omijać miejsca wyeksponowane na zanieczyszczenia. Zbioru dokonuje się jedynie z czystych ekologicznie stanowisk lub plantacji. Do produkcji leków ziołowych wykorzystuje się ziele przymiotna kanadyjskiego stanowiące jedynie górną, rozgałęzioną część łodygi łącznie z kwiatami. Zbioru dokonujemy na samym początku okresu kwitnienia. Kwiaty zbyt późno zebranego zioła w trakcie suszenia zmieniają się w owoc i obniżają tym samym zawartość substancji czynnych.

Przymiotno kanadyjskie można suszyć w zacienionych, przewiewnych pomieszczeniach lub ogrzewanych suszarniach w temperaturze nieprzekraczającej 40 stopni. Surowiec wysokiej jakości zachowa swoją barwę oraz nie będzie posiadał zdrewniałych części łodyg i puchu.

• Podstawowe substancje czynne

Przymiotno kanadyjskie obfituje w garbniki pirogalowe, flawonoidy (rutynę, pochodne apigeniny i kemferolu) oraz fenolokwasy: kawowy i ferulowy. Zawiera również znaczne ilości karotenoid, fisteroli, cholininy, soli mineralnych, witaminy C i związków cukrowych. Dodatkowo posiada około 0,6% olejków eterycznych (limonenu, cymolu i linalolu).

• Działanie i zastosowanie

Dzięki wysokiej zawartości garbników ziele przymiotna kanadyjskiego zyskało sobie uznanie zielarzy za działanie przeciwkrwotoczne. Stanowi bazę do produkcji przeciwkrwotocznych tabletek Hemorigen.

Po za tym łagodzi niedogodności związane z biegunką i stany zapalne układu pokarmowego (ma działanie antybakteryjne). Zalecany jest jako uzupełnienie terapii na reumatyzm, krwawienia z układu rodnego, chorób dróg moczowych i przy bólach dnowych (dna).

Przemywanie ran odwarem z przymiotna kanadyjskiego przyśpiesza gojenie się trudno gojących ran.

• Napar z ziela

Do szklanki wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela i zalać wrzątkiem. Parzyć pod przykryciem około 15minut. Po przecedzeniu napój pić 2-3 razy dziennie po posiłkach po pół szklanki.

Napar z ziela przymiotna kanadyjskiego spożywa się w stanach zapalnych układu pokarmowego i dróg moczowych, biegunkach oraz przy zbyt obfitych miesiączkach.

• Odwar z ziela

Do szklanki letniej wody wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela, a następnie zagotować pod przykryciem. Po 5 minutach od zagotowania odwar ściągnąć z ognia i odstawić na 10-15minut do ostygnięcia. Następnie przecedzić go i pić 2-3 razy dziennie po 1/3 szklanki.

Odwar z przymiotna stosuje się jako środek przeciwkrwotoczny. Głównie przy krwawnieniach z układu pokarmowego, dróg moczowych i dróg rodnych. Jest także środkiem moczopędnym i antyalergicznym. Odwarem można również przemywać trudnogojące się rany.

• Robinia akacjowa

Robinia akacjowa albo po prostu akacja to jedno z niewielu drzew docenianych w ziołolecznictwie. Napar z kwiatów akacji podobnie jak jej piękno i zapach działa na nas uspokajająco.

• Akacja opis

Robinia akacjowa, zwana potocznie akacja lub robinia biała wywodzi się z terenów Ameryki Północnej. Do Europy zawitała na początku XVII wieku za sprawą Jeana Robina (stąd jej nazwa). Tu na wzgląd na walory estetyczne, czyli bujną koronę, owalne liście, dużą ilość kwiatów i piękny zapach szybko stała się elementem miejskiego wystroju. Swoje miejsce w parkach i alejkach zawdzięcza również niewygórowanym wymaganiom glebowym, niskiemu zapotrzebowaniu na wodę i odporności na zanieczyszczenie środowiska.

Robinia akacjowa to drzewo o niskim pniu tworzące bujną, nieregularną koronę. Jej wysokość nie przekracza 20-25 metrów. Kora pnia i konarów jest twarda, głęboko bruzdowana i spękana. Ma ciemnoszarą barwę. Młode gałązki mają cienką, gładką i czerwonobrunatną korę.
Liście akacji są nieparzystopierzaste złożone z 7 do 21 owalnych listków. Z wierzchu są jasnozielone, a od spodu szarozielone.
Robinia akacjowa kwitnie parokrotnie w maju i czerwcu. Białe kwiaty akacji zebrane są w grona i wytwarzają intensywny, przyjemny zapach. Są one chętnie odwiedzane przez pszczoły, które z pyłków akacji wytwarzają miód akacjowy (jest to roślina miododajna).
Owocem robinii akacjowej są białe w środku, 12 centymetrowe strączki zawierające małe, nerkowate nasiona ciemnej barwy.

• Uprawa

Robinia akacjowa jest drzewem o bujnej koronie lubiącym dużą ilość światła. Nie wymaga żyznej gleby, a sama należy do rodziny roślin motylkowych (bobowatych). Warto w jej towarzystwie sadzić rośliny lubiące ziemię o wysokiej zawartości azotu (np.: czarny bez czy pokrzywę zwyczajną). Nie wymaga również dobrego nawodnienia, ponieważ wytwarza gruby korzeń palowy, dzięki któremu pobiera wodę z głębszych warstw gleby. Niestety podczas likwidacji stanowiska akacji korzeń stanowi nie lada wyzwanie.
Robinia akacjowa rozmnaża się zarówno przez nasiona jak i przez płytko położone korzenie boczne.

Surowcem zielarskim są jedynie kwiaty, ponieważ reszta rośliny jest trująca. Objawami zatrucia są bóle brzucha, mdłości, wymioty, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia.
Kwiaty zbiera się w momencie rozkwitania, w suchy, pogodny poranek po zejściu rosy. Podczas zbierania ścina się sekatorami całe grona kwiatów, z których następnie obrywa się pojedyncze kwiaty bez szypułek. Podczas zbiorów należy zwrócić uwagę na niedopuszczenie zaparzenia i nadmiernego pogniecenia się kwiatów.
Właściwe suszenie odbywa się w przewiewnym, zacienionym pomieszczeniu lub w suszarni przy temperaturze nieprzekraczającej 35 stopni Celsjusza. Podczas suszenia kwiaty należy rozłożyć w pojedynczą warstwę. Wartościowy surowiec poznaje się po tym, że kwiaty nie zmieniły swojej naturalnej białej barwy i nie utraciły zapachu.

• Podstawowe substancje czynne

Kwiaty robinii akacjowej obfitują we flawonoidy (robininę, akacetynę, kemferol i epigeninę), a także kwasy organiczne, cukry leukoantocyjanozyd i sole mineralne. Zawierają również wysokie stężenie olejków eterycznych złożonych z piperonalu, farnezolu i linalolu.

• Działanie i zastosowanie

W liściach, korze, drewnie i korzeniach robinii akacjowej krążą substancje trujące. Objawami zatrucia są bóle brzucha, mdłości, wymioty, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia.

Kwiaty akacji wykorzystuje się do sporządzania naparu o działaniu uspokajającym, moczopędnym i pobudzającym organizm do produkcji żółci. Ma on również właściwości przeciwskurczowe i obniżające gorączkę. Napar z akacji stosuje się podczas zapalenia nerek i stanów skurczowych dróg żółciowych. Kwiaty robinii akacjowej często stają się częścią mieszanek ziołowych na kamicę.
Olejek z kwiatów akacji wykorzystuje się w przemyśle perfumeryjnym ze względu na delikatny, kwiatowy zapach.
Jasnobrązowe drewno robinii akacjowej nie tylko jest wytrzymałe na zgniatanie ale również lekkie, dlatego chętnie wykorzystywane jest w stolarstwie i tokarstwie. Ma także wysoką wartość opałową.

• Napar z kwiatów akacji

Napar z kwiatów akacji przyrządza się poprzez zalanie wrzątkiem łyżki suszonych kwiatów (porcja na szklankę wody). Czas parzenia naparu to 15 minut. Po przecedzeniu pić po szklance 2 razy dziennie.

• Skrzyp polny

Skrzyp polny zawiera duże ilości łatwo przyswajalnej dla organizmu krzemionki, dzięki czemu jest składnikiem tabletek poprawiających stan włosów i paznokci. Jego działanie jest jednak znacznie szersze...

• Opis

Skrzyp polny jest rośliną wieloletnią o rozbudowanym, wielopoziomowym systemie podziemnych rozłogów i kłączy. Przez co traktowany jest jako chwast, którego zwalczanie przysparza wielu problemów.
Roślina wczesną wiosną wytwarza bezlistne pędy zarodnikowe osiągające do 25 centymetrów wysokości. Mają one barwę piaskową lub brunatną i zwieńczone są jajowatym kłosem. Z punktu widzenia ziołolecznictwa są bezużyteczne.

Gdy kłosy wypuszczą zarodniki zasychają ustępując miejsca nowemu, zielonemu pędowi letniemu. Osiąga on nawet 40 centymetrów wysokości, jest rozgałęziony okółkowo a swoim wyglądem przypomina miniaturową choinkę. Z powodu znacznej zawartości krzemionki jest kruchy i szorstki, a podczas zgniatania skrzypi (stąd nazwa tej rośliny).

Znanych jest ponad 50 gatunków skrzypów, niektóre z nich są trujące, a tylko skrzyp polny wykorzystywany jest w fitoterapii. Dlatego dla początkowych zbieraczy ziół kluczowym jest nauczenie się odróżniania skrzypu polnego od innych. Pomyłka w najlepszym przypadku kończy się zanieczyszczeniem surowca i wyrzuceniem całych zbiorów.

Tylko skrzyp polny i skrzyp olbrzymi (trujący!) wytwarzają najpierw pęd zarodnikowy. Skrzyp olbrzymi jednak jest znacznie większy od swojego kuzyna (dochodzi do metra wysokości) i rośnie głównie w wilgotnych lasach. Pęd zarodnikowe u obu usychają.

Pędy zarodnikowe skrzypu leśnego i łąkowego (nie mylić z polnym!) zazieleniają się po wysianiu zarodników, wytwarzają długie, delikatne, zwisające okółkowe rozgałęzienia.

Pozostałe rodzaje skrzypów wytwarzają oba rodzaje pędów w tym samym czasie.

• Uprawa

Skrzyp polny występuje na całym świecie w strefach podzwrotnikowych i umiarkowanych. W Polsce jest rośliną pospolitą, porastającą zakwaszone gleby. Bez problemu można go spotkać na polach, nieużytkach, łąkach, w rowach i nad brzegami rzek.

Surowcem zielarskim jest ziele skrzypu polnego zebrane w pogodne dni od czerwca do sierpnia. Zbiera się jedynie zieloną, górną część dobrze rozwiniętych pędów pozostawiając brunatną, dolną część pędu. Na zebranych roślinach nie powinno być rosy, ponieważ podczas suszenia zaczernieją.

„Choinki” skrzypu można suszyć rozłożone cienką warstwą w suszarniach naturalnych. Nie należy ich jednak wystawiać na ekspozycję promieni słonecznych, ponieważ utracą swoją barwę.
W ogrzewanej suszarni (do 40 stopni Celsjusza) zioło schnie bardzo szybko, ale łatwo się kruszy.

Pełnowartościowy surowiec zachowuje swoją zieloną barwę. Niedopuszczalne są jednak zanieczyszczenia innymi roślinami oraz innymi gatunkami skrzypu.

• Podstawowe substancje czynne

Ziele skrzypu polnego obfituje w sole mineralne, a zwłaszcza w związki krzemu(6-10%) z czego 20% to rozpuszczalna w wodzie krzemionka. Zawierają one również flawonoidy, kwasy organiczne, saponiny, fitosterole i garbniki. Jest także źródłem witaminy C, karotenoidów i soli potasu.

• Działanie i zastosowanie

Ziołolecznictwo ludowe wykorzystywało ziele skrzypu polnego do leczenia krwotoków z narządów wewnętrznych i chorób dróg moczowych. Płukanki ze skrzypu poprawiały stan włosów i zapobiegały ich wypadaniu.

Obecnie wiadomo, że uszczelnia naczynia krwionośne i poprawia krzepliwość krwi. Przyśpiesza przemianę materii i pomaga pozbyć się zanieczyszczeń z organizmu poprzez działanie moczopędne. Na organizm wywiera wpływ wzmacniający, przeciwzapalny i przeciwbakteryjny. Łagodzi bóle reumatyczne i przyśpiesza gojenie się ran.

Tabletki na poprawę stanu włosów i paznokci dostępne w każdej aptece często w swoim składzie zawierają skrzyp polny.

• Napar ze skrzypu polnego

Do szklanki wrzątku wsypać łyżkę ziela i odstawić pod przykryciem na 15 minut. Następnie przecedzić.
Napar spożywa się 3 razy dziennie w przypadku dolegliwości związanych z nietrzymaniem moczu i przerostem gruczołu krokowego, a także w czasie leczenia zapalenia dróg moczowych. Przyśpiesza również gojenie się ran i pomaga w leczeniu hemoroidów.

• Odwar z ziela skrzypu

Do 0,5 litra ciepłej wody wsypuje się dwie łyżki ziela skrzypu polnego, a następnie gotuje się przez 15 minut. Po tym czasie odwar ściąga się z palnika, odstawia na 10 minut i przecedza.
Odwar spożywany jest po pół szklanki 3 razy dziennie w celu poprawienia przemiany materii i pobudzenia ustroju do produkcji moczu. W celu zapobieżenia krwotokom dawkę zwiększa się dwukrotnie (po szklance 3 razy dziennie). W przypadku gruźlicy lub krwotoków płucnych odwar przygotowuje się nieco mocniejszy (z 3 łyżek ziela) i spożywa się po kilka łyków przez cały dzień.

• Kąpiel z skrzypem polnym

Kąpiel z wyciągiem ze skrzypu polnego przynosi ulgę w trakcie bólów reumatycznych i odmrożeń. W celu przygotowania takiej kąpieli najpierw należy przygotować wyciąg z zioła. W tym celu do litra wrzątku wsypuje się 100 gram ziela i odstawia na godzinę pod przykryciem. Gotowy wyciąg dodaje się do kąpieli.

• Wierzbownica drobnokwiatowa

Wierzbownica drobnokwiatowa zdobyła sobie status rośliny leczniczej dopiero niedawno, dlatego jest jeszcze laboratoryjnie słabo poznana. Nie zmienia to jednak faktu, że zioło ma zastosowanie w leczeniu prostaty.

• Opis

Wierzbownica drobnokwiatowa to wieloletnia roślina lecznicza porastająca niemalże całą Europę, północno-zachodnią Afrykę, Bliski Wschód i północne Indie.

Wierzbownica osiąga rozmiary od 20 do 60 centymetrów. Okrągła, wzniesiona łodyga w rozgałęzia się u góry. Gałązki pokryte są drobnym owłosieniem.

Wąskie, lancetowate liście dochodzą do 7 centymetrów długości. Wyrastają bezpośrednio z łodygi, mają małe ogonki i drobno-ząbkowane krawędzie. Na dole łodygi wyrastają naprzeciwlegle, a u góry skrętolegle.

Wierzbownica drobnokwiatowa kwitnie od końca czerwca do początku września. W tym czasie wypuszczają czteropłatkowe, liliowe lub jasno-purpurowe kwiaty wprost z miejsca, z którego wyrastają liście. Po zapyleniu wierzbownica wydaje owoc, którym jest torebka zawierająca owłosione nasiona (jasne włoski).

• Uprawa

Wierzbownica drobnokwiatowa lubi gleby gliniaste, żyzne i dobrze nawodnione. Często można ją spotkać na brzegach rzek, w przydrożnych rowach, bagnach i innych podmokłych terenach.

Surowcem leczniczym jest ziele wierzbownicy drobnokwiatowej czyli górna część łodygi z liśćmi i pąkami kwiatów. Należy go zbierać wczesnym południem, gdy już zejdzie poranna rosa. Do zbiory wystarczą proste sekatory, ponieważ roślina ta ma kruchą łodygę.
Ziele można suszyć w zacienionych, przewiewnych pomieszczeniach lub ogrzewanych suszarniach. Surowiec wysokiej jakości zachowuje swój naturalny kolor i posiada nierozwinięte pąki kwiatowe.

• Działanie i zastosowanie

Wierzbownica drobnokwiatowa znalazła sobie zastosowanie w leczeniu łagodnego przerostu prostaty. Ma działanie łagodzące stany zapalne gruczołu krokowego i właściwości moczopędne.

Częściej spotykanym zastosowaniem wierzbownicy drobnokwiatowej jest jednak przyrządzanie z niej herbatki na łojotok i trądzik. Napar pity regularnie zmniejsza wydzielanie łoju i oczyszcza cerę.

• Napar z wierzbownicy drobnokwiatowej

Łyżeczkę z kopką ziela zalać wrzątkiem (w szklance) i parzyć pod przykryciem przez 5 minut. Następnie odsączyć. Pić rano (na czczo) i wieczorem (pół godziny przed posiłkiem) po szklance.

Żyworódka Pierzasta(kalanchoe daigremontina)


Żyworódka jest niczym domowa apteczka, o znacznie szerszym zastosowaniu niż aloes. Ze względu na jej walory lecznicze powinna znajdować się w każdym domu. Można używać (wewnętrznie i zewnętrznie) w formie okładów z liści, soku, soku konserwowanego spirytusem. Kalanchoe Daigremontiana zawiera duże ilości witaminy C, mikro- i makro elementy tj.: mangan miedź, selen, glin, krzem, potas, wapń, żelazo. Roślina lecznicza działająca bakterio-, grzybobójczo. Wykazuje właściwości regenerujące, przeciwzapalne i immunostymulujące.

Zastosowanie Żyworódki Pierzastej

- angina, katar

- zapalenie spojówek

- trudno gojące się rany

- kurzajki, grzybice

- stany zapalne, stłuczenia

- odleżyny, wrzody

- swędzenie skóry

- stabilizuje poziom cukru

- na zmęczone stopy

- przykry zapach stóp

- zgaga, przykry zapach z ust (mimo zadbanych zębów)

- bóle głowy, bóle reumatyczne

- egzemy, obrzęki

- trądzik, liszaje

- oparzenia, ukąszenia

- paradontoza, nadwrażliwe dziąsła

Uprawa

Żyworódka Pierzasta najlepiej rośnie w żyznej, ogrodniczej ziemi z dodatkiem piaszczystej ziemi kaktusowej. Mając na uwadze spożywanie liści, roślinę należy zasilać wyłącznie naturalnymi nawozami np. produktem hodowli dżdżownic, obornikiem. Jest to roślina, która lubi ciepło i pełne słońce. Podlewanie w zależności od nasłonecznienia - nie doprowadzać do przesuszenia (choć roślina wytrzymuje nawet ponad tygodniowy brak podlewania). Zimą roślina powinna odpocząć, spowolnić wzrost i zebrać siły przed wiosną. Nie należy nawozić jej już od jesieni, powinna stać w chłodniejszym miejscu (ale nie mniej niż 15 stopni C i nie w przeciągu otwartego zimą okna). Od wiosny ponownie zaczynamy nawożenie. Doniczka powinna być głęboka i szeroka - ze względu na spadające rozmnóżki. Nie lubi nadmiaru wody, gdyż powoduje to gnicie korzeni, podlewać należy ją więc umiarkowanie. W zimie powinna przebywać w dobrze oświetlonych miejscach (np. na parapetach okiennych). W lecie można ją wynieść na balkon. Gdy nadmiernie wyrośnie, staje się brzydka, w związku z czym należy ją wcześniej przez rozmnóżki rozmnożyć, a stare egzemplarze wyrzucić. Rośnie dobrze w każdej żyznej ziemi, nie powinna ona tylko być ciężka, gliniasta. Po przekwitnięciu należy ściąć kwiatostan, by nie wytwarzały się nasiona (wyglądają nieładnie, a ich wytwarzanie osłabia roślinę). Rozmnaża się ją poprzez rozmnóżki, które doskonale ukorzeniają się.

Zastosowanie zewnętrzne

•Wszelkie uszkodzenia powierzchniowe skóry, głębokie zranienia cięte i szarpane, blizny pooperacyjne, pęknięcia poporodowe, pęknięcia sutków itd
.
Przemywamy lub przykładamy czystym sokiem z liści lub nalewką spirytusową.

•Oparzenia skóry

Kilka razy dziennie przykładamy gazik nasączony sokiem

•Wrzodziki, trądzik, wągry

Przecieramy nalewką spirytusową rano i wieczorem

•Ropne chroniczne wycieki

Rano i na noc przykładamy tampon z waty nasączony nalewką lub świeżym sokiem. Dodatkowo pije się po 20 kropli soku dwa razy dziennie

•Długo niegojące się rany

Leczy się podobnie jak ropne wycieki dodatkowo pijąc 3 razy dziennie po 20 kropli wyciągu z kasztanowca

•Egzema

Świeżo wyciśniętym sokiem przecieramy chore miejsce kilka razy dziennie. Chore miejsce dodatkowo smarujemy maścią lub kremem z żyworódki.

•Łupież

Co dwa dni nacieramy skórę głowy sokiem lub nalewką.

•Brodawki

Przykładamy wacik nasączony sokiem lub nalewką. Na noc nakładamy opatrunek z soku lub sam liść bez błonki. Zabiegi powtarzamy aż do zniknięcia brodawki.

•Piegi

Przecieramy sokiem lub nalewką aż do wybielenia.

•Gangrena (jak i choroba Bürgera)

Na noc przykładamy tampon nasączony sokiem. Rano i w południe smarujemy się sokiem lub nalewką. Dodatkowo należy 3 razy dziennie pić 20 kropel soku żyworódki i 20 kropek wyciągu kasztanowca.

•Reumatyzm

Kilka razy dziennie wcieramy sok lub nalewkę w bolące miejsce. Dodatkowo należy 3 razy dziennie pić 20 kropel soku lub zjadać liść (bez błony) odpowiadający dawce.

•Zapalenia stawów

Dwa razy dziennie przykładamy kompres nasączony sokiem lub nalewką

•Bóle głowy

Czoło i skronie smarujemy sokiem lub nalewką rano i wieczorem. Dodatkowo należy 2 razy dziennie pić 20 kropel soku lub zjadać liść (bez błony) odpowiadający dawce.

Zastosowanie wewnętrzne

•Katar (wszystkie rodzaje)

Zakrapiamy kilka kropel do nosa kilka razy dziennie. W parę minut po zakropleniu następuje gwałtowne kichanie. W przypadku kataru chronicznego kuracja może potrwać nieco dłużej.

•Angina

Kilka razy dziennie, zaraz po jedzeniu, wolno żujemy liścia. Liść powoduje znieczulenie przełyku - nie należy popijać! Uczucie odrętwienia przechodzi po kilku minutach.

•Utrata głosu, chrypka

Postępujemy podobnie jak w przypadku anginy, kuracja może jednak potrwać nieco dłużej. W schorzeniach gardła stosuje się preparat z miodu, soku żyworódki i tłuszczy

•Krwawienie z dziąseł

Rano i wieczorem, bardzo wolno żujemy liść, trzymając go w ustach powyżej 15 minut. Uczucie odrętwienia przechodzi po kilku minutach.

•Ból zęba

Bardzo powoli, zębem, który nas boli żujemy liścia. Jeżeli w zębie jest ubytek wkładamy tamponik nasączony sokiem z żyworódki. Powtarzamy kilkakrotnie.

•Kaszel

Kilka razy dziennie żujemy liść połykając sok.

•Grypa

4 razy dziennie, przed jedzeniem pijemy 20 kropel soku lub nalewkę z żyworódki.

•Dychawica oskrzelowa; astma bronchitowa, oskrzelowa, alergiczna; zapalenie oskrzeli

3 razy dziennie pijemy 20 lub 30 kropel soku bądź przeżuwamy liść o odpowiedniej wielkości.

•Zapalenie płuc (także ropne)

5 razy dziennie pijemy około 60 kropel soku bądź zjadamy liścia o odpowiadającej dawce.

•Zakażenie krwi

3 razy dziennie pijemy 40 kropel soku.

•Cukrzyca

3 razy dziennie zjadamy liść, którego zawartość wynosi około 30 kropel soku.

•Bóle serca

Wspomagająco pijemy 3 razy dziennie 20 kropli przed jedzeniem.

•Hemoroidy

Jak najczęściej przykładamy waciki nasączone sokiem wciskając płyn do środka. Każdorazowo przed jedzeniem pijemy sok (30 kropel) bądź nalewkę

•Żylaki

3 razy dziennie przed jedzeniem pijemy po 40 kropel. Przed snem na żylaki nacieramy sokiem bądź nalewką, kładziemy kompres z nalewką i przykrywamy ceratą.

•Choroby układu pokarmowego

Przed jedzeniem zjadamy liść odpowiadający 20 kroplom soku.

Kilka podstawowych przepisów

Sok:
Ściąć zielone łodyżki wraz z liśćmi, umyć, owinąć bibułką i trzymać w lodówce około tygodnia. Zmiażdżyć i wycisnąć sok, który jest już gotowy do użycia. Jeżeli do SOKU dodamy spirytus (jedną piątą jego objętości) możemy używać te mieszankę przez cały rok trzymając w lodówce.

Nalewka spirytusowa
Około jednej czwartej szklanki soku połączyć z jedną szklanką spirytusu (w przypadku nacierań może być salicylowy). Przelać do małych buteleczek.

Mikstura:
Zalecana przy nieżytach chrypce i bólu gardła. Jedna łyżka masła plus jedna łyżka smalcu (najlepiej stopiona słoninka) plus jedna łyżka miodu. Wszystko dokładnie wymieszać i wolniutko połączyć z dwiema łyżkami soku z żyworodki. Stosować jedną łyżeczkę przed jedzeniem rano i kilka razy dziennie w małych porcjach przez okres kilku dni. Czyniąc to trzy razy w roku przez 10-12 dni chronimy gardło.

Nalewka do picia:
Stosować tylko czysty spirytus lub wódkę w proporcji -jedna cześć pokrojonego liścia żyworódki plus trzy części płynu.

Miodek:
Stosowany w celu wzmocnienia i uodpornienia organizmu. Jedna łyżka miodu plus pół szklanki przegotowanej letniej wody wymieszać i pozostawić przez noc. Rano domieszać jedną łyżkę soku z żyworodki. Pić wiosną i jesienią przez kilka dni na pół godziny przed posiłkiem.

Liść do natychmiastowego użycia:
Używając Świeżego liścia jako kompresu lub bezpośrednio do przyłożenia na zmienioną chorobowo skórę, należy zdjąć z niego cieniutką błonkę i położyć na skórę. Na to nałożyć ceratkę lub folię, owinąć bandażem. Zmieniać kompres co 4-5 godzin aż do zagojenia, tzn. ok. 3 dni. Liść można zgnieść. Skuteczne przy skaleczeniach, kontuzjach, obrzękach i zapaleniach dziąseł.

Krople do nosa, uszu i oczu:
Zmiażdżyć listek (uprzednio dobrze wypłukany), wycisnąć przez sterylną gazę sok i zakropić po 1 kropli do oczu dwa razy dziennie. Pieczenie szybko ustąpi. Kroplami można też zakropić nos, stosując po 2 kropelki 2 razy dziennie. Ulga nastąpi bardzo szybko, a infekcja minie, ale zakrapiać trzeba jeszcze przez 3-4 dni.

Maść:
Około 10dag świeżego, niesolonego smalcu delikatnie roztopić. Gdy jest ciepły (nie gorący) mieszamy z 1 łyżką soku z żyworódki. Można dodać 2-3 krople perfum. Maść należy przechowywać w lodówce.

Liść żyworódki nie powinien mieć kontaktu z metalowymi przedmiotami gdyż traci swoje właściwości, dlatego liście odrywamy od łodygi palcami, i miażdżymy drewnianymi przedmiotami.

---