Rozwój Fizyczny ( tydzień 1 )

Twoje dziecko jest wreszcie na świecie. Pewnie patrzysz na niego z niedowierzaniem i ogromnym lękiem, bo jest takie malutkie i delikatne, że aż boisz się je wziąć na ręce. Ale nie martw się. Już za kilka dni doskonale będziesz się z nim obchodzić i bez trudu rozpoznasz, czego potrzebuje.
Twój maluszek ma pewnie lekko zniekształconą porodem główkę, opuchnięte powieki, mocno zaróżowioną, pomarszczoną skórę. Mogą na niej występować liczne krwiaczki (zwłaszcza na policzkach i na powiekach), wynikłe z przeciskania się przez kanał rodny. Niektóre noworodki mają na twarzy zaskórniaki - skutek niedojrzałej pracy gruczołów łojowych. Dzieci mogą też mieć po porodzie opuchnięte brodawki piersiowe, co jest wynikiem działania hormonów matki jeszcze w czasie ciąży. Wiele maluszków ma całe ciałko (nawet małżowiny uszne) okryte delikatnymi włoskami, zwanymi lanugo. Nie martw się, wszystkie te objawy wkrótce znikną. Na główce dziecka znajdują się dwa miękkie miejsca, tzw. ciemiączka, które z czasem zarastają.
Jego wzrok jest jeszcze słabo rozwinięty: noworodki widzą czarno-biało i nieostro. Ruchy gałek ocznych nie są skoordynowane, więc może się wydawać, że maluszek ma zeza. Potrafi na chwilę zatrzymać wzrok na Twojej twarzy, gdy się nad nim nachylisz: najlepiej widzi z odległości ok. 20-30 cm. Twój maluch może w drugim, trzecim dniu życia ubyć na wadze, ale to normalny proces, spowodowany wydalaniem nadmiaru płynów. Około dziesiątego dnia życia waga dziecka wyrówna się i zacznie się z

Edyta Błotnicka

Źródła:
Penny Warner „Dziecko. Rozwój w pierwszym roku życia tydzień po tygodniu”
Joanna Wilkońska „Pierwszy rok życia dziecka. Poradnik dzień po dniu”

Tydzień 2

Twoje dziecko przyszło na świat z pewnymi bezwarunkowymi odruchami, które możesz u niego sprowokować. Są one charakterystyczne tylko dla tego okresu; większość z nich zanika pod koniec czwartego miesiąca życia. Oto podstawowe z nich:
1. Odruch Moro: przestraszone hałasem lub nagłym ruchem dziecko gwałtownie rozprostowuje rączki i nóżki, jakby się chciało czegoś uchwycić, a następnie przyciska mocno rączki do siebie, zaciskając przy tym piąstki, jakby chciało kogoś objąć.
2. Odruch chwytny: kiedy podasz dziecku swój kciuk lub wsadzisz mu coś do rączki, natychmiast zaciśnie palce z taką siłą, że jesteś w stanie unieść dziecko do góry.
3. Odruch Babińskiego: kiedy połaskoczesz dziecko po podeszwie stopy, małe palce zegną się do środka natomiast duży palec wygnie się do góry.
4. Odruch Rootinga: kiedy delikatnie muśniesz dziecko w policzek zobaczysz jak delikatnie odwraca główkę w tę stronę i otwiera buzię, gotowe do ssania.
5. Odruch kroczenia: podtrzymując dziecko w pozycji pionowej pod paszkami w taki sposób, by stópkami dotykało ziemi zobaczysz jak stawia krok za krokiem jakby chodziło
W drugim tygodniu życia możesz zauważyć, że dziecko zaczyna przeciągać się podczas snu lub po obudzeniu, co może stanowić ciekawe przedstawienie...
Rady dla rodziców:
Aby nie narażać dziecka na stresy, przemawiaj do niego łagodnie, podnoś i kładź delikatnie, nie narażaj na gwałtowne ruchy czy hałasy.
Edyta Błotnicka

Tydzień 3

Dziecko słyszy już w łonie matki, ale ponieważ po urodzeniu jego przewody słuchowe są wypełnione cieczą płodową, reaguje początkowo tylko na głośne dźwięki. Dopiero w drugim, trzecim tygodniu zaczyna słyszeć dźwięki o średniej i słabej sile. Próbę słuchu możesz przeprowadzić wtedy, gdy dziecko krzyczy. Spróbuj w tym czasie zadzwonić dzwoneczkiem lub potrząsnąć grzechotką: maluszek zamilknie i zacznie nasłuchiwać. Maluch zaczyna także rozpoznawać głos mamy i woli go od innych. Wzrok dziecka nadal się rozwija: u malucha pojawia się zbieżność gałek ocznych. Noworodek zaczyna zatrzymywać wzrok na jakimś błyszczącym lub barwnym przedmiocie przez krótki okres czasu (kilkanaście sekund) wstrzymując jednocześnie inne aktywności. Między trzecim a szóstym tygodniem pojawiają się próby podnoszenia głowy w pozycji na brzuszku. Dziecko jednak nie potrafi jeszcze utrzymać główki, tylko od czasu do czasu podnosi ją na moment tuż nad posłaniem lub obraca na bok. U maluszka wykształca się także tzw. odruch warunkowy ssania: już wzięcie na ręce powoduje, że dziecko się uspokaja i wykonuje niecierpliwe ruchy głową, jakby szukając piersi (odruch ten utrzymuje się do około trzecuego miesiąca życia).
Rady dla rodziców:
Twoje dziecko ma teraz szczególnie wyostrzony zmysł dotyku. Możesz to wykorzystać, robiąc mu delikatne masaże. Połóż malucha na kocyku, posmaruj ręce oliwką (taka jakiej używa maluch lub innym kremem dla dzieci). Teraz delikatnie masuj, zaczynając od ramion, poprzez tułów aż po nóżki i stópki. Następnie przekręć na brzuszek i wymasuj plecki.

Tydzień 4

Postępy, jakie poczyniło Twoje dziecko przez pierwszy miesiąc życia, są ogromne. Jego wygląd znacznie się zmienił od pierwszego dnia po porodzie. Główka stała się kształtna, zniknęły obrzęki i zaczerwienienia. Maluchowi przybyło ok. 700 gram oraz 2 cm wzrostu. Na pewno zauważysz też postęp w rozwoju psychoruchowym. Maluszek skupia wzrok na Twojej twarzy, czasem próbuje świadomie się do Ciebie uśmiechnąć. Choć Twoje dziecko nadal przesypia większą część dnia, jednak w porównaniu z pierwszymi dniami długość okresów czuwania się wydłuża. Okresy takie powtarzają się kilka razy w ciągu dnia i trwają średnio od 30 do 60 min. Pod koniec pierwszego miesiąca Twoje dziecko powinno podnieść na krótko głowę, leżąc w pozycji na brzuchu (niektóre dzieci potrafią ją utrzymać przez jedną, dwie minuty). Powinno też zareagować na ostry dźwięk np. dzwonka płaczem, wstrząśnięciem ciała lub uciszeniem się. Maluch zaczyna odkrywać swoje ciało, a zwłaszcza rączki, kiedy stara się nimi poruszać. Bardzo chętnie wkłada je do buzi.
Po ukończeniu czterech tygodni życia, dzieci karmione piersią mogą oddawać stolec nawet raz na dwa dni i jeśli nie towarzyszy temu znaczny wysiłek lub dyskomfort, jest to sytuacja jak najbardziej normalna.
Rady dla rodziców
Okres czuwania to dokonała okazja do zabawy. Możesz spróbować bawić się z dzieckiem w „a kuku”, chowając i odsłaniając twarz za pieluszką lub przysłaniając oczy dłońmi.

Tydzień 5

Twoje dziecko wkracza w drugi miesiąc życia. Powoli przestaje być noworodkiem i zyskuje miano niemowlęcia. Umie już prawdopodobnie podnieść na krótki okres główkę (o ok. 3-4 cm), leżąc na płaskiej powierzchni w pozycji na brzuszku. Potrafi także obracać ją na boki, szukając dogodnej pozycji do leżenia. Nie martw się jednak, gdy główka gwałtownie opadnie. Mięśnie nie są jeszcze na tyle silne, by ją utrzymać. W piątym tygodniu następuje dalszy rozwój koordynacji wzrokowej, zwłaszcza tzw. fiksacji: maluszek coraz chętniej i na dłużej będzie zatrzymywał wzrok na Twojej twarzy lub interesującym go obiekcie. Choć siatkówka oka, która odpowiada za widzenie barw, będzie się rozwijać jeszcze do około szóstego miesiąca życia, dziecko coraz częściej zwraca uwagę na kolorowe przedmioty - zwłaszcza te o zdecydowanych barwach (szczególnie żółte, czerwone, niebieskie i zielone). Kiedy maluszek zobaczy coś, co mu się spodoba, może wyrażać swoje zainteresowanie całym sobą: machać energicznie rączkami, nóżkami, wiercić się a nawet wyciągać rączkę w kierunku interesującego przedmiotu (choć jeszcze nie potrafi go uchwycić). Dla niego może na chwilę przerwać ssanie piersi lub butelki. Kiedy włożysz mu do rączki grzechotkę, będzie w stanie ją utrzymać przez kilka sekund, a pod koniec piątego tygodnia nawet nią wymachiwać.
Rada dla rodziców:
Dobrze jest umożliwić dziecku trening główki. Podczas ćwiczenia maluch powinien leżeć na twardym posłaniu (nie na poduszce) z rączkami ułożonymi pod klatka piersiową. Ważne, aby nie urządzać takiego treningu po karmieniu ani nie zostawiać dziecka w takiej pozycji samego!

Tydzień 6

Maluszek zaczyna ćwiczyć mięśnie szyi, karku i tułowia. Coraz częściej i na dłużej (w pozycji na brzuszku) unosi główkę na 3-4 cm. Wraz z główką lub na przemian podnosi także nóżki. U dziecka rozwija się też zdolność utrzymania głowy samodzielnie w pozycji pionowej ale jeszcze sporo czasu minie zanim będzie mogło siedzieć, nawet z podparciem.
Koordynacja wzrokowa nadal się rozwija: Twój szkrab widzi już z większej, o kilkanaście centymetrów, odległości i potrafi dłużej skupić wzrok na jednym przedmiocie. Zaczyna także śledzić przedmioty poruszające się po łuku w jego polu widzenia. Mózg dziecka powoli doskonali też widzenie obuoczne.
Nadszedł czas na podanie maluchowi drugiej dawki szczepionki przeciwko WZW typu B oraz podanie domięśniowo pierwszej dawki szczepionki na błonicę, tężec i krztusiec (DTP).
Rady dla rodziców:
Aby stymulować rozwój koordynacji wzrokowej, umieść kolorowy przedmiot w odległości ok. 30 cm od twarzy dziecka i powoli zataczaj nim kręgi obserwując, czy dziecko podąża za nim wzrokiem. Nie przejmuj się jeśli jeszcze nie potrafi wykonać oczami pełnego kręgu.
Jeśli chcesz nosić dziecko w nosidle, zawieś je z przodu: póki maluch nie skończy dwóch miesięcy, nie powinno się go nosić na plecach.

Tydzień 7

Twoje dziecko w ciągu dnia jest coraz bardziej ożywione, a odstępy miedzy drzemkami zwiększają się. Jednak maluch może też spać dłużej za każdym razem, kiedy zaśnie. Maluszek już wkrótce będzie zasypiał o określonych porach: zwykle na krócej dwa, trzy razy w ciągu dnia, a potem na dłużej w nocy (może przesypiać jednym ciągiem nawet od pięciu do sześciu godzin - choć oczywiście nie jest to reguła). Łącznie przesypia około 15-18 godzin w ciągu doby
W drugim miesiącu życia rośnie apetyt dziecka. Lekarze nazywają to skokiem rozwojowym. Maluszek może domagać się karmienia częściej niż w pierwszym miesiącu: nawet częściej niż co godzinę. W ciągu kilkunastu najbliższych dni ustali się zapewne nowy rytm karmień, prawdopodobnie około ośmiu, dziewięciu razy na dobę.
Niemowlak jeszcze zachowuje we śnie płodowe ułożenie rączek (zgięte w łokciach i ułożone pod brodą). Natomiast w okresie czuwania jego rączki są już całkiem swobodne. Dziecko porusza nimi lub po prostu układa wzdłuż tułowia. Jeśli pokażesz mu jakąś zabawkę, może próbować po nią sięgnąć, choć jeszcze nie umie jej uchwycić z powodu zaciśniętych piąstek.
Rady dla rodziców:
Musisz dzielnie przetrwać okres zwiększonego apetytu malca. Nie rezygnuj z karmienia piersią nawet jeśli wydaje Ci się, że maluch się nie najada. Jeśli tylko prawidłowo przybiera na wadze i moczy około sześciu pieluch na dobę, nie ma powodu do niepokoju. Pamiętaj też, że jego układ pokarmowy dojrzewa, może robić teraz mniej kupek niż do tej pory.
W łóżeczku malucha i w jego wózeczku możesz zawiesić sznurek z huśtającymi się zabawkami (są w sklepach gotowe grzechotki-zabawki). Zobaczysz z jaka radością maluch będzie uderzał rączkami w zabawki, wydając przy tym ciche dźwięki zadowolenia.

Tydzień 8

Maluch doskonali ruchy głowy. Gdy usłyszy jakiś dźwięk (najczęściej znajomy głos), będzie próbować obrócić ją w tym kierunku. Jedne dzieci zwracają głowę natychmiast, inne robią to powoli, jeszcze inne reagują dopiero po kilkakrotnym usłyszeniu dźwięku. Dziecko doskonali także utrzymywanie głowy w położeniu pionowym, choć główka jeszcze może chwiać się na boki i trzeba ja podtrzymywać. Pod koniec drugiego miesiąca życia maluch w pozycji na brzuszku zwykle potrafi unieść głowę pod katem 45 st. od podłoża i obserwować przedmiot poruszający się po łuku w odległości ok. 15 cm od twarzy. Dziecko często wyciąga rączki w kierunki interesującego go przedmiotu (choć jeszcze nie potrafi go chwycić). Maluszek zaczyna też wkładać do buzi swoje rączki: już nie jest to przypadkowy odruch, lecz celowe działanie. W ten sposób maluch także poznaje świat. Już wkrótce zacznie wkładać do buzi wszystko, co tylko wpadnie mu w ręce.
Dziecko już zaczyna prostować rączki we śnie.
Rady dla rodziców:
Jak najczęściej kładź malucha na brzuszku, umożliwiając mu trening główki. Możesz położyć się z nim na podłodze, inicjując rozmowę „w cztery oczy” . Gdy dziecko uniesie się do góry, by Cię widzieć, zacznij odchylać głowę do tyłu i obserwuj, jak maluch próbuje Cię naśladować. Wkładaj dziecku do rączek różne zabawki, grzechotki, gryzaczki (zwłaszcza te, które łatwo jest potem umyć).

Tydzień 9

Po ukończeniu dwóch miesięcy Twoje dziecko bardzo różni się od noworodka, którego przywiozłaś ze szpitala. W porównaniu do poprzedniego miesiąca Twój maluch jest cięższy o 700-800 gramów i urósł o około 1 cm. Skóra nie jest już taka cienka i różowa jak po urodzeniu. Jego proporcje nieco się zmieniły, nóżki się wydłużyły, poszerzyła klatka piersiowa, przez co główka już nie wydaje się większa od tułowia. U Twojego malucha powinno już zarosnąć tylne ciemiączko. Przy podciąganiu za rączki do pozycji siedzącej maluch stara się utrzymać głowę. Pamiętaj jednak, że mięśnie dziecka są jeszcze bardzo słabe i pod żadnym pozorem nie próbuj go sadzać. Poza tym, maluch wykazuje dużą swobodę ruchu w pozycji leżącej. Uczy się kontrolować swoje mięśnie: kiedy włożysz mu do rączki zabawkę, z łatwością nią potrząsa, obserwuje i wkłada do buzi. Lubi uderzać w wiszące nad łóżeczkiem czy w wózeczku zabawki. Niektóre maluchy już mogą próbować się obracać (turlać) z plecków na brzuszek: lepiej więc nie zostawiać ani na chwilę dziecka samego na przewijaku, tapczanie, czy jakimkolwiek niezabezpieczonym barierkami podwyższeniu...
Niemowlę potrafi zatrzymać wzrok na przedmiotach, znajdujących się o klika lub kilkanaście centymetrów przed nim, jak i tych oddalonych o około trzy metry.
Rady dla rodziców:
Pamiętaj, że przednie ciemiączko zarasta wolniej i może zamknąć się dopiero ok. 18 miesiąca życia. Do tego czasu główka podatna jest na deformacje. Dlatego tak ważne jest, by maluchowi często zmieniać pozycję ciała: kłaść na brzuszku, a kiedy będzie już pora, sadzać.

Tydzień 10

Możesz spróbować trzymając malca pod pachy, ustawić go na nogach. Dziecko postawione na nóżkach i podtrzymywane potrafi dosyć mocno podpierać się nogami nie zginając ich w kolanach ale w stawach biodrowych. W tej nowej pozycji maluch czuje się dosyć swobodnie, stając to na jednej, to na drugiej nóżce, jakby przytupywało, lub prężąc obie jednocześnie.
Ruchy głową są na tyle opanowane, że zarówno w pozycji na brzuszku jak i na plecach może ruszać swobodnie główką, skierowując ja w stronę, gdzie coś ciekawego się dzieje.
Twoje dziecko nadal ćwiczy sięganie, chwytanie zaś powoli przestaje być odruchem. Gdy dziecku uda się dotknąć rzeczy, po którą sięgało, uchwyci ją i spróbuje włożyć do buzi. Wraz z rozwojem percepcji wzrokowej maluch widzi przedmioty, których wcześniej nie zauważał. Zdobywa też poczucie głębi i zaczyna dostrzegać, że świat jest trójwymiarowy.
Rady dla rodziców:
Ponieważ mięśnie tułowia są jeszcze słabe należy pamiętać, by sadzać dziecko na krótko i z umiarem, by nie doprowadzić do zniekształcenia kręgosłupa.
Zapewnij dziecku wiele kolorowych, łatwych do trzymania zabawek, powieś je przy łóżeczku, umieść koło malucha, by mógł ćwiczyć sięganie i chwytanie.

Tydzień 11

Dziecko potrafi już utrzymać sztywno główkę przez krótkie okresy czasu. Maluch przez najbliższe tygodnie będzie ćwiczył też sztukę przewracania się z plecków na boki. Można wyróżnić dwa sposoby w jaki dzieci próbują przewrócić się w stronę upatrzonej zabawki: maluch wyciąga rączkę w kierunku przedmiotu, zgina nóżki w kolanach i unosi je do góry. Potem w zamaszystym ruchu przewraca górną część tułowia na bok, a następnie podpiera się nóżkami i przewraca również dolną część. Gdy mu się to udaje - nóżki przesuwa do przodu i w ten sposób stabilizuje pozycję ciała. Inny sposób to robienie tzw. mostka. Maluch opiera się na głowie i stopach, sięgając do przedmiotu ręką. Z takiej pozycji już z łatwością obraca się na bok za pomocą odbicia się nóżkami. Od momentu, kiedy ten wyczyn uda mu się po raz pierwszy, rozpoczyna się w życiu dziecka okres... siniaków i guzów. Ale czy ktoś widział normalnie rozwijającego się malucha bez choćby jednego guza na głowie?
Maluszek coraz częściej bawi się swoimi rękami. Składa dłonie razem, splata palce, trzyma rączkę w rączce.
Rady dla rodziców:
Aby pobudzić dziecko do przewracania się ułóż mu w łóżeczku zabawki z boku tak, by nie mogło ich dosięgnąć z pozycji na pleckach.
Edyta Błonicka

Tydzień 12

Twój maluszek pod koniec trzeciego miesiąca życia w pozycji pionowej na rękach trzyma główkę mocno co najmniej przez jedną minutę, nie opuszczając jej. Dziecko cieszy się z oglądania świata z tej perspektywy, o wiele bardziej interesującej niż z pozycji leżącej, w związku z czym chętnie ćwiczy dźwiganie wciąż jeszcze trochę ciężkiej główki. Za to w pozycji na brzuszku dziecko podnosi główkę bardzo wysoko i zaczyna się podnosić na łokciach. Jest to wstęp do przyszłego, skomplikowanego ruchu pełzania.
Do tej pory dziecko jakby nie zauważało swoich rąk, nawet kiedy znalazły się w polu jego widzenia, a teraz trzyma je przed oczami od kilku do kilkunastu minut i z uwagą śledzi ich ruchy. Wydaje się, że są one dla niego bardziej interesujące niż najpiękniejsza zabawka.
U dziecka można zauważyć coś, co w fachowej terminologii nazywa się natężoną reakcją orientacyjną. Maluch w odpowiedzi na jakiś interesujący dla niego bodziec skierowuje oczy w tę stronę z równoczesnym otwarciem ust i zahamowaniem innych ruchów. Wygląda to bardzo pociesznie. W tym samym czasie może pojawić się podobna, choć bardziej negatywna reakcja strachu. Od reakcji orientacyjnej różni się wyciągnięciem ust w dół (w tzw. podkówkę) i wstrzymaniem oddechu, ale zwykle nie kończy się płaczem.
Rady dla rodziców:
Staraj się jak najczęściej pokazywać maluchowi świat z pozycji pionowej. Oglądajcie mieszkanie, to, co dzieje się za oknem. Na spacerze wyciągnij dziecko z wózeczka, posadź sobie na kolanach aby spoglądało na otaczającą je przyrodę i ludzi. To dla malucha naprawdę fascynujące zajęcie.

Tydzień 13

Twój maluszek staje się z dnia na dzień dojrzalszym niemowlakiem z nowymi umiejętnościami. Zaczyna powoli odkrywać, że jest małym człowiekiem. Lubi oglądać swoje rączki, zaczyna dotykać nimi główki. Reakcja ta różni się od zwykłego drapania po głowie, które mogło wystąpić drugim miesiącu życia, a wywołane było podrażnieniem skóry. Równocześnie z macaniem i chwytaniem własnego ciała, rozwija się reakcja dotykania i chwytania przedmiotów. Ponieważ najłatwiej dostępnym dla dziecka przedmiotem jest kołderka lub kocyk, to na nich skupiają się pierwsze ćwiczenia rączek. Zauważysz, że dziecko w pewnym momencie dotyka kołderki i odruchowo zaciska na niej dłonie, nie patrząc w tym kierunku. Reakcja ta zapoczątkowuje okres poznawania przedmiotów rączkami. Twój maluszek z wielkim zainteresowaniem będzie oglądać każdą zabawkę, która pojawi się w jego zasięgu. Najłatwiej zauważa przedmioty znajdujące się nad jego klatką piersiową. Rośnie również siła ramiona dziecka. Niemowlę lubi wymachiwać nimi w górę i w dół.
Rady dla rodziców:
Postaraj się umożliwić dziecku swobodę ruchów: jeśli to możliwe, jest lato lub w pokoju (łazience) jest ciepło, daj maluchowi cieszyć się nieskrępowaną ubrankiem swobodą...

Tydzień 14

W tym wieku maluch powinien już swobodnie podnosić głowę w pozycji na brzuchu. W połowie czwartego miesiąca można spróbować postawić malucha na nóżki z pozycji leżącej, delikatnie ciągnąc je za rączki. Do tej pory dziecko zginało nóżki w kolanach, obecnie trzyma je prosto i sztywno. Również podtrzymywane pod paszki i postawione pionowo początkowo ugina nóżki w kolanach, ale gdy tylko poczuje twarde podłoże, natychmiast je prostuje.
Do tej pory ułożone do karmienia dziecko szukało nerwowo piersi mamy, kręcąc główka na wszystkie strony. Teraz to się zmienia. Możesz u swojej pociechy zaobserwować nową ciekawą reakcję. Gdy szykujesz malucha do karmienia, bezbłędnie zwraca główkę w kierunku piersi, nie szukając jej na oślep. Także inaczej zachowuje się podczas karmienia. Często dotyka Twojej piersi lub bawi się swoimi rękami podczas ssania.
Pewnie zauważyłaś, że zajętego ssaniem malucha nic nie było w stanie oderwać od piersi. Teraz dziecko potrafi przerwać ssanie, gdy zaspokoi pierwszy głód, lub gdy ktoś pokaże mu na przykład kolorową zabawkę. Jeśli jeszcze nie najadło się do syta, po chwili powróci do ssania.
Rady dla rodziców:
Staraj się jak najczęściej zmieniać położenie malucha: przewracać z pleców na brzuch, sadzać w foteliku, na kolanach, brać na ręce, nosić po pokoju, stawiać nóżkami na twardym podłożu. Uważajcie z podrzucaniem malucha: poczekajcie z takimi zabawami, aż dziecko będzie starsze.

Edyta Błotnicka

Tydzień 15

Między piętnastym a siedemnastym tygodniem życia u malucha pojawiają się dwie nowe umiejętności. Przede wszystkim dziecko potrafi chwycić w dłoń dotykany przez siebie wcześniej przedmiot. Po uchwyceniu go maluszek potrafi utrzymać go w ręku przez kilka lub kilkanaście sekund, nawet gdy osoba podająca wypuści przedmiot z dłoni.
Pierwsze chwyty dziecka są jeszcze bardzo nieudolne. Maluch rozkłada szeroko palce i trzyma zabawkę niezdarnie. Nie przeszkadza mu nawet podwinięty mały palec lub kciuk wsadzony w otwór razem z palcem wskazującym. Dziecko chwyta przedmioty tak zwanym chwytem małpim, który charakteryzuje się przypadkowym ułożeniem dłoni na przedmiocie, bez przeciwstawiania wielkiego palca pozostałym.
Jak możesz zaobserwować, ruchy rączek malucha, choć jeszcze mało precyzyjne, są coraz bardziej celowe. Pod koniec czwartego miesiąca Twój maluch będzie potrafił już sam się podrapać, gdy zaswędzi go nosek lub czoło.
Niektóre maluchy w tym wieku, gdy są w dobrym nastroju, wykonują niezwykłe ćwiczenia, zwane mostkiem. Dziecko położone na plecach wygina kręgosłup do góry, opierając się z jednej strony na pośladkach lub na stopach a z drugiej na łopatkach lub na głowie. Unosi przy tym wysoko biodra, i obserwuje świat za sobą.
Rady dla rodziców:
Postaraj się wkładać maluszkowi do rączki przedmioty, które łatwo mu będzie uchwycić. Spróbuj coś pokazać nad jego głową, stojąc za nim z tyłu. Zobaczysz, jak błyskawicznie wygnie ciało w łuk i będzie spoglądać na Ciebie radośnie „do góry nogami”.

Edyta Błotnicka

Tydzień 16

Pod koniec czwartego miesiąca maluch zwykle podwaja wagę urodzeniową. Przez ten miesiąc urósł ok. 2 cm. Leżąc na brzuszku utrzymuje nogi proste lub trzyma je lekko zgięte. Wiele dzieci w tej pozycji podnosi klatkę piersiową, utrzymując się na przedramionach, a główkę unosi na ok. 15 cm. Dziecko chętnie przebywa w pozycji półleżącej. Śledzi wzrokiem poruszające się przedmioty, obracając główkę o 180 st. z jednej strony na drugą. Niektóre niemowlęta zaczynają przewracać się z plecków na brzuszek.
Delikatnie podciągany za nadgarstki do pozycji siedzącej, maluch zwykle utrzymuje już pewnie głowę. Ułożony na pleckach, potrafi sięgać po przedmioty, chwytać je, potrząsać nimi i wkładać do ust. Możesz zauważyć, że maluch zaczyna także interesować się swoimi nóżkami. Odtąd nieustannie podnosi je do góry, chwyta i wkłada duży palec do buzi. Z pewnością dziwisz się wyczynom malucha, bo ta sztuka udaje się tylko niemowlętom. Nie wierzysz? Spróbuj włożyć do ust swoją własną stopę!
Niektóre dzieci w tym wieku domagają się już dodatkowego posiłku oprócz mleka matki. Jednak o w prowadzeniu do diety dziecka nowych składników powinien bezwzględnie zdecydować lekarz!
Rady dla rodziców:
Musisz sama ocenić, czy Twój maluch się najada, czy potrzeba mu wprowadzić dodatkowy posiłek. Twoje dziecko może być głodne, jeśli zaczyna się częściej budzić w nocy lub domaga się częstszych karmień niż w poprzednim miesiącu. Niektóre maluchy już w tym wieku na widok jedzenia dorosłych mogą się uśmiechać, mlaskać i wyciągać rączki. Wtedy można pomyśleć o urozmaiceniu ich diety.

Tydzień 17

Twój maluch rozpoczął piąty miesiąc życia. Z malutkiego noworodka zamienił się w zgrabne niemowlę, które z dnia na dzień zaskakuje Cię swoimi umiejętnościami. Sama nie możesz się nadziwić, jak bardzo zmieniło się Twoje maleństwie od czasu, kiedy wyszliście ze szpitala...
Maluszek umie już trzymać główkę wysoko, leżąc na brzuszku podnosi pewnie klatkę piersiową opierając się na przedramionach i w tym położeniu śledzi ruch przedmiotu przesuwanego mu przed oczkami w odległości ok. 30 cm.
Twoja pociecha z coraz większym zapałem będzie ćwiczyć przewroty z plecków na brzuszek. Dziecko prawdopodobnie potrafi już zmieniać pozycję i przewracać się na boczki. Z tej pozycji już prowadzi krótka droga do przewrotu na brzuszek. Choć niektóre maluchy opanowują tę umiejętność już w czwartym miesiącu życia, większość dzieci potrafi bez problemu zrobić taki przewrót dopiero około 20 tygodnia życia. Nowa pozycja staje się dla malucha bardzo atrakcyjna, od tej chwili ilekroć znajdzie się na plecach, będzie chciało przewrócić się na brzuszek.
Dziecko coraz pewniej siedzi z podparciem i z tym większym zapałem obserwuje świat. Potrafi już wytrzymać w tej pozycji dosyć długo bez przewracania się.
Rady dla rodziców:
Twoje dziecko cieszy się, gdy pomagasz mu przejść z pozycji leżącej na plecach do siedzącej. Nachylając się nad nim, pozwól mu uchwycić Twoje palce, po czym powoli podciągaj malucha do pozycji siedzącej. Zobaczysz, jak maluch przygina głowę do klatki piersiowej, kurczy się w sobie i sam dąży do zmiany pozycji.

Edyta Błotnicka

Tydzień 18

U malucha pojawia się umiejętność chwytania przedmiotów podawanych mu nad twarzą. Dziecko coraz częściej chwyta rzeczy tylko jedną ręką, podczas gdy drugą trzyma w tym czasie w przykurczu. Stwierdzono, że już w tym czasie można zauważyć przewagę jednej ręki nad drugą. Możesz też zaobserwować, że chwytanie odbywa się zwykle z dużym udziałem... nóżek. Polega to na tym, że gdy dziecko wyciąga ręce po przedmiot lub niesie do buzi, równocześnie podnosi nóżki do góry. Zresztą stają się one teraz ulubionym obiektem zabaw malucha, który zafascynowany stópkami obmacuje je, chwyta i gryzie (potrafi nawet obgryzać paznokieć u największego palca!).
U malucha wykształca się umiejętność samodzielnego siedzenia z trzymaniem się np. szczebelków łóżeczka. Dziecko trzeba oczywiście posadzić i pozwolić mu chwycić się podpory. Trzymając się w ten sposób usiedzi zaledwie kilkanaście sekund, ale już po paru dniach - kilka minut. Równocześnie z samodzielnym siadaniem można dziecko postawić na nóżki z pozycji na plecach, ciągnąc je za rączki. Jednak chęć stawania zależy od samopoczucia dziecka. Jeśli nie ma ono w danej chwili ochoty na stanie, będzie niezadowolone krzyczeć oraz uginać nogi w kolanach. Dziecko usztywnia też nóżki gdy je chwycić pod paszki i postawić pionowo.
Rady dla rodziców:
Maluch aktywnie wypróbowuje wszystkie zdobyte zdolności, i potrzebuje na to sporo bezpiecznego miejsca. Dobrym rozwiązaniem może być umieszczenie malucha w dużym kojcu ze ściankami z siatki, w którym na pewno nie zrobi sobie krzywdy.

Edyta Błotnicka

Tydzień 19

Ponieważ głowa, szyja i ramiona dziecka stale się wzmacniają, teraz potrafi ono umieść klatkę piersiową niemal pod kątem prostym w stosunku do podłoża. Taka pozycja „foki” umożliwia mu znacznie lepszą perspektywę w oglądaniu świata i jest ważnym etapem w przygotowaniu do raczkowania.
U malucha pojawia się odruch chwytania przedmiotu z boku (w pozycji na pleckach). Jeśli podasz dziecku jakąś zabawkę z lewej lub z prawej strony, to chwyta ją ono jedną ręką, bliższą. W tym samym czasie pojawia się u dziecka jeszcze jedna reakcja: potrząsanie przedmiotem. Podaj dziecku zabawkę a zobaczysz, jak radośnie będzie nią wymachiwać.
Twój maluszek staje się bardzo ruchliwy, nawet przez sen, przemieszczając się po całym łóżeczku.
Rady dla rodziców:
Bardzo ważne dla dziecka w tym okresie jest dawanie mu różnych grzechotek lub innych zabawek wydających dźwięki przez potrząsanie, uderzanie lub obracanie nimi. Dodatkową atrakcją mogą być pozytywki, które kształcą słuch dziecka i pobudzają wyobraźnię. Pamiętaj jednak, by nie były to dźwięki za ostre, piskliwe lecz łagodnie i melodyjne - takie, by w razie zmęczenia dziecko mogło przy nich zasnąć.

Edyta Błotnicka

Tydzień 20

W piątym miesiącu karmienie piersią stanowi wciąż podstawę żywienia dziecka. Natomiast dzieci karmione sztucznie mogą już jeść pierwsze stałe posiłki: zmiksowane rozgotowane warzywa i owoce (nie cytrusowe!). W tym okresie nowe posiłki należy wprowadzać bardzo powoli (raz na ok. 5 dni) aby ewentualnie móc uchwycić nietolerancję przez dziecko jakiegoś pokarmu lub reakcję alergiczną.
Pod koniec piątego miesiąca może zacząć się już ząbkowanie. Pierwszymi objawami, mających się pojawić ząbków, jest obfite ślinienie się malucha, który wkłada do buzi twarde przedmioty i pociera nimi dziąsła. Maluch może zacząć się ślinić nawet na kilka tygodni przed wyrżnięciem się pierwszych dolnych siekaczy (zwykle to one pojawiają się na początku).
Podczas wyrzynania się zębów dziecko może być niespokojne i marudne. Ulgę przynoszą specjalne żele dla ząbkujących dzieci i gryzaczki, które można schładzać w lodówce. Po konsultacji z lekarzem można podać dziecku łagodny środek przeciwbólowy, który zwykle działa też przeciwgorączkowo. Pamiętaj, że podczas ząbkowania znacznie obniża się odporność dziecka, więc łatwiej w tym okresie o zakażenie i chorobę.
Rady dla rodziców:
Nie wprowadzaj nowego pokarmu jeśli dziecko jest marudne lub przemęczone, nie zmuszaj do jedzenia, jeśli wypluwa podanie jedzenie. Spróbuj ponowić próbę za kilka dni. Jeśli maluch nadal wypycha językiem całą zawartość łyżeczki, może to oznaczać, że nie jest jeszcze gotowy do przyjmowania stałych posiłków.

Edyta Błotnicka

Tydzień 21

Po ukończeniu piątego miesiąca życia Twój maluch powinien: mocno trzymać główkę w pozycji na brzuchu, podnieść klatkę piersiową, opierając się na przedramionach lub nawet na całych dłoniach, wyciągać rączki po zabawkę, dotykając jej, chwytać grzechotkę lub końce Twoich palców. Coraz doskonalsze, wymierzone i pewniejsze chwyty kształtują się pod kontrolą wzroku. Większość maluchów potrafi też potrząsać trzymaną w ręku grzechotką. Maluszek bawi się swoimi rączkami i nóżkami, wkłada stopy do ust. Podciągany do siedzenia niemowlak zwykle przyciąga już brodę do klatki piersiowej, zgina rączki i nóżki, napinając przy tym mięśnie brzucha i miednicy. Zwykle udają mu się przewroty z pozycji na pleckach na bok lub nawet na brzuszek. Leżąc na brzuchu dziecko jest aktywne, prostuje raz jedno, raz drugie ramię, skręca głowę i całe ciało tak, że czasem przewraca się na plecy. Trzymane pod paszki, na chwilę przejmuje ciężar ciała, stając na nogach. Umie już wpatrywać się z uwagą w małe przedmioty.
Rady dla rodziców:
Niektóre niemowlęta wykorzystują obroty jako sposób przemieszczania się z miejsca na miejsce. Pamiętaj, że nie możesz ani na chwilę spuścić dziecka z oczu, gdy leży na jakimś niezabezpieczonym podwyższeniu.

Edyta Błotnicka

Tydzień 22

Maluch doskonali swoją nową umiejętność chwytania jedną ręką. Zmiana w stosunku do piątego miesiąca polega na tym, że ręka, którą w danej chwili nie posługuje się, nie jest już w przykurczu, lecz spoczywa rozluźniona. Maluszek uczy się także przekładać przedmiot z jednej ręki do drugiej, choć raczej przypomina to wyjmowanie zabawki jedną ręką z drugiej.
Szósty miesiąc przynosi dalszy postęp w rozwoju ruchów głowy i tułowia. Dziecko potrafi wysoko podnieść główkę i płynnie ją obracać, unosić tułów bez wysiłku na łokciach i rączkach i w tej pozycji swobodnie się rozglądać oraz utrzymywać kontakt z otoczeniem.
Możesz zaobserwować u malucha ciekawą reakcję. Jeśli położysz maluszka na brzuchu i zaczniesz delikatnie drapać go pod łopatkami na plecach, dziecko będzie trwało bez najmniejszego ruchu jak zaczarowane, jakby nasłuchując lub oczekując czegoś. Jest wtedy podobne do nieruchomej figurki....
U większości maluchów dopiero teraz wykształca się reakcja przewrotu z brzuszka na plecy. Maluch zwykle chętniej obraca się z plecków na brzuszek, niż odwrotnie.
Rady dla rodziców:
Uważaj, żeby nie zostawiać w zasięgu dziecka żadnych drobnych przedmiotów, takich jak guziki, koraliki, śrubki, zakrętki. Bo z pewnością włoży je do buzi, a stąd już o krok do ich połknięcia.

Edyta Błotnicka

Tydzień 23

Z tygodnia na tydzień dziecko robi ogromne postępy w nauce siadania. Potrafi utrzymać prosto głowę, wzmóc napięcie mięśni grzbietu i zachować równowagę w pozycji siedzącej (z podparciem pleców) zdecydowanie lepiej niż kilka tygodni temu. Inne dzieci wolą siedzieć, trzymając się czegoś, np. szczebelków łóżeczka. Musi to być jednak coś stabilnego. Gdy siedzącemu dziecku pozwolisz się chwycić np. słabo napiętego sznura - szybko straci równowagę i upadnie. Z tego etapu jest już krótka droga do opanowania kolejnej umiejętności: wstawania z przytrzymaniem się prętów łóżeczka. Są to jednak dopiero pierwsze próby podciągania się na nóżki i niech Cię nie martwi, jeżeli dziecko nie opanuje tej sztuki zanim skończy 24. tydzień życia.
Niektóre dzieci w tym wieku próbują już siedzieć samodzielnie, ale nie potrafią jeszcze samodzielnie przejść z pozycji leżącej do siedzenia.
W szóstym miesiącu dziecko podtrzymywane pod paszki próbuje nie tylko dreptać w miejscu, ale i stąpać. Maluch stąpa jednak jeszcze bardzo niezdarnie. Nogi wykonują ruchy nieskoordynowane, stają zbyt szeroko, nieprawidłowo się uginają, posuwając się to do przodu, to do tyłu.
Rady dla rodziców:
Ponieważ niemowlę rwie się do oglądania świata z pozycji siedzącej, stwórz mu jak najwięcej okazji do siedzenia z podparciem. Posadź je w kojcu lub na podłodze z poduszką lub innym zabezpieczeniem pod plecami, co pomoże mu w utrzymaniu równowagi. Daj mu zabawkę do trzymania i obserwuj, jak radzi sobie w tej pozycji, bawiąc się i jednocześnie starając utrzymać równowagę.

Edyta Błotnicka

Tydzień 24

Dziecko zarówno w pozycji na pleckach, na brzuszku, jak i na siedząco ma coraz większą kontrolę nad sięganiem, chwytaniem, manipulowaniem i koordynowaniem swoich ruchów. Ruchy ramion stają się coraz płynniejsze i bardziej celowe, dziecko potrafi też objąć rękami zabawkę, która przykuwa jego uwagę.
Jeśli do tej pory karmiłaś maluszka wyłącznie piersią, nadszedł czas na pierwszy bezmleczny posiłek Twojego dziecka w postaci marchewki czy jabłuszka. Jeżeli zamierzasz podać dziecku zupkę przez butelkę, musi być ona dość rzadka, jeśli przygotowałaś papkę o gęstszej konsystencji możesz podać ją dziecku łyżeczką.
Rady dla rodziców:
Nie zniechęcaj się, jeśli pierwsze próby karmienia stałym pokarmem nie powiodą się. Maluszek może wypluwać jedzenie, kręcić głową, wyrywać się, wiercić na wszystkie strony albo krzyczeć. Często tak bywa za pierwszym, drugim, nawet trzecim razem. Jednak nie zniechęcaj się i uzbrój w cierpliwość. Potrzeba sporo czasu, zanim niemowlę przyzwyczai się do nowego smaku i nowego sposobu jedzenia. Jeżeli wyraźnie odmawia, poczekaj trochę i ponów próbę za kilka dni. Nie zmuszaj maluszka na siłę, bo go zrazisz. Pociesz się, że na razie Twoje mleko zapewni mu dostateczną ilość kalorii.

Edyta Błotnicka

Dziecko rozpoczyna 7 miesiąc

W tym okresie niemowlęta podwajają swoją wagę urodzeniową (ważą około 8-9 kg). Maluch przytyje w tym miesiącu około 800 g, a więc trzy razy tyle, co w ubiegłym miesiącu. Przez pierwsze pół roku dziecko szybko przybiera na wadze, ale wolniej rośnie (mierzy teraz około 65 cm).

Maluch w pozycji na brzuszku próbuje pełzać do tyłu. Utrzymuje jednocześnie po jednym przedmiocie w każdej ręce. Postukuje zabawką o stół lub barierkę kojca. Położony na podłodze turla się, kręci wokół własnej osi, próbuje pełzać okrężnie i do tyłu. Obraca się w obie strony. Leżąc na plecach bawi się swoimi stopami. Inną doskonałą zabawą jest „kicanie”. Gdy tylko podtrzymasz niemowlę mocno pod paszkami, rytmicznie zacznie uginać i prostować nóżki, jak mała sprężynka. Uwielbia też podniebne loty. Połóż je na brzuszku na swoim przedramieniu i „przelećcie” przez pokój.

Niemowlę umie samo podciągać się do pozycji siedzącej, choć siedzi jeszcze niepewnie. Maluch rwie się już nie tylko do siedzenia, ale i do stania. Kiedy pociągniesz go za rączki z pozycji leżącej, zrobi się sztywny i z Twoją pomocą stanie na nóżki. Mięśnie karku są już na tyle silne, że pewnie podtrzymują głowę.

Niemowlę zaczyna używać rąk i poszczególnych palców na różne sposoby. Np. przebiera nimi po ziemi grabiącym ruchem, gdy stara się podnieść jakiś przedmiot. Odkrywa też nowy sposób chwytania - ujmuje przedmiot kciukiem i palcem wskazującym (niczym szczypcami), nie używając dłoni. Dziecko coraz lepiej radzi sobie z trzymaniem kubka, który obejmuje dwoma rączkami.

Czas na rozszerzenie diety. Oprócz ryżowej lub kukurydzianej kaszki i purée z jabłka lub gotowanej marchewki czy ziemniaka, możesz maluchowi podać kolejno: przetarte czarne jagody, dziką różę, morele, gruszki i maliny. Masz też do dyspozycji cały bukiet warzyw. Zacznij od delikatnej w smaku dyni. Potem możesz dołączyć do niej kalafior, brokuły, cukinię, kabaczek, pietruszkę, seler, fasolkę szparagową, zielony groszek, kalarepę, buraki i por (jeśli w waszej rodzinie występuje alergia, z podaniem dwóch ostatnich lepiej poczekaj do 10. miesiąca)

Rady dla rodziców:
- Pozwól dziecku praktykować stanie, jest dobrym ćwiczeniem siły mięśniowej i poczucia równowagi.
- Ćwicz z dzieckiem siłę mięśni karku, podciągając je kilka razy pod rząd do góry.
- Kup maluchowi kubek z dwoma uszami i dziobkiem, aby mogło ćwiczyć trzymanie i samodzielne picie.

Gabriela Rapiej

Miesiąc 8

Masa i wzrost Twojego dziecka rosną obecnie prawie dwa razy wolniej w porównaniu z pierwszymi sześcioma miesiącami. Teraz maluch przybiera na wadze około 370-380 gramów, a rośnie o 1,2-1,3 cm na miesiąc.

Twój maluch osiągnął już wielką wprawę w czołganiu się po podłodze. Najwyższy czas, żebyś przygotowała dom na inwazję małego odkrywcy. Niedługo rozpocznie raczkowanie, a wtedy nie uda Ci się nic przed nim ukryć. Kiedy tylko spróbuje poruszać się w ten nowy sposób, nic go nie zatrzyma. Po osiągnięciu tego etapu cały rozwój ruchowy dziecka nabiera tempa. Pod koniec ósmego miesiąca dziecko powinno już raczkować całkiem sprawnie.

W tym czasie niemowlę całkowicie samodzielnie siedzi przez kilka minut. W czasie spacerów nie chce spać, rozgląda się ciekawie i nie pozwala Ci ustawiać oparcia wózka w pozycji półleżącej. Może również pochylać się do przodu i podpierać ramionami i dłońmi. Taka pozycja „trójnoga” jest ważnym etapem w rozwoju dziecka.

Malec kontynuuje podbój świata. W pozycji na brzuszku posuwa się okrężnie i pełza do przodu. Z leżenia na brzuchu próbuje siadać zginając biodra i obracając tułów. Czasem stara podnieść się do stania. Niemal jednocześnie ze wstawaniem Twoje dziecko może wykonać pierwsze kroki, choć na zachęcanie go do chodzenia jeszcze zdecydowanie za wcześnie.

Dzięki poprawie koordynacji wzrokowo-ruchowej i wyczucia odległości, niemowlę potrafi sięgać skutecznie i kończyć swoje przedsięwzięcie uchwytem. Maluch chwyta jednocześnie trzema palcami: kciukiem, wskazującym i środkowym (chwyt nożycowy lub pęsetowy).

Rady dla rodziców:
- Nie martw się, jeśli Twoje dziecko jeszcze nie raczkuje. Wiele dzieci zaczyna poruszać się w ten sposób dopiero w 9. lub 10. miesiącu życia, niektóre w ogóle pomijają ten etap; Twoje dziecko na pewno porusza się w inny, najlepszy właśnie dla niego sposób (pełza, turla się).
- Czas na przysmaki podawane dziecku bezpośrednio do rączki. To dla malucha fascynujące doświadczenie, a dzięki jedzeniu wprost z ręki kalafiora, banana czy chrupka ćwiczy gryzienie i żucie.
- Zabieraj malca do kuchni, pokazuj mu, co robisz, a przy okazji pozwól mu pobawić się garnkami i pokrywkami.
- Czas na pierwszą grę w piłkę, posadź malca na podłodze z podparciem i rzucaj lub tocz piłkę w jego stronę.

Gabriela Rapiej

Miesiąc 9

Od czasu porodu Twoje dziecko przytyło ok. 6-8 kg. To już naprawdę duży malec! Niemal co tydzień nabywa kolejnych umiejętności, z których najważniejszą w tym okresie jest siedzenie. Dziecko samodzielnie siada, a z pozycji siedzącej przechodzi do pozycji na brzuszku.

Pod koniec dziewiątego miesiąca niektóre niemowlęta potrafią już przez chwilę samodzielnie ustać na szeroko rozstawionych nogach. Maluch może sprawiać wtedy wrażenie, że ugina się pod własnym ciężarem, ale on w ten sposób po prostu szuka środka ciężkości.

Twój szkrab chwyta przedmioty przy udziale kciuka i palca wskazującego (chwyt pęsetowy). W ten sposób podnosi wszystkie dostrzeżone na dywanie okruszki. Jest to przejaw postępów w koordynacji wzrokowo-ruchowej i rozwoju motoryki precyzyjnej. Podobnie jak dotykanie palcem wskazującym szczegółów zabawki. Trzyma ją w obu rączkach. Maluch potrafi nawet sam zdjąć z głowy czapkę.

Niemowlę w tym wieku nie jest w stanie kontrolować swoich potrzeb fizjologicznych. Moment ten przyjdzie dopiero gdy maluch będzie miał 2-2,5 roku. Choć wielu rodziców nie może doczekać się pożegnania z pieluszkami, warto jeszcze wstrzymać się z nocnikowaniem.

W tym miesiącu najpewniej urosną pojawią się kolejne ząbki - najpewniej dwa boczne górne siekacze. Dlatego ważne jest podawanie dziecku pokarmów, wymagających gryzienia. To wzmacnia mięśnie twarzy, w szczególności żuchwy.

Rady dla rodziców:
- Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie; wiele zależy od temperamentu dziecka, jego sprawności, a także genów. Nie bez znaczenia jest też kontakt z rodzicami.
- Nie miksuj już jedzenia na gładkie papki, maluch powinien już zacząć uczyć się żuć i gryźć.
- Pozwól dziecku pobaraszkować przez chwilę na golaska, poraczkować bez krępującej ruchy pieluszki.

Gabriela Rapiej

Miesiąc 10

W dziesiątym miesiącu maluszek staje się cięższy jedynie o ok. 200 g i wyższy o półtora cm. Przyrost masy ciała staje się coraz wolniejszy.

Z leżenia na brzuchu malec potrafi podnieść się do siadu. Już całkiem stabilnie siedzi, także na krześle. Pozycja siedząca oferuje mu różne możliwości. Może pochylić się do przodu i sięgnąć po zabawkę albo obracać, by zlokalizować źródło dźwięku.

Malec potrafi czasami trzymać naraz trzy nieduże przedmioty. Na początku jednak musi upłynąć trochę czasu, zanim odkryje, jak poradzić sobie z dodatkową zabawką mając do dyspozycji tylko dwie rączki. Równie trudną sztuka jest przewracanie stron książki.

Zwolnienie uchwytu sprawiało dziecku do tej pory trudność. Obecnie powinno już umieć rozstać się z trzymaną zabawką wypuszczając ją z ręki, rzucając lub kładąc.

Rady dla rodziców:
- Nie martw się jeśli Twoje dziecko nie próbuje wstawać ani chodzić, wiele maluchów w tym wieku porusza się wyłącznie na czworakach, a pierwsze kroki przy meblach stawia dopiero w jedenastym, a nawet dwunastym miesiącu życia.
- Warto zacząć serwować dziecku prawdziwy obiad złożony z dwóch dań (rozrzedzona zupa i jarzynka z gotowanym mięsem).
- Nareszcie możesz wprowadzić do diety produkty zawierające gluten (kasze, kluski, pieczywo) i całe bogactwo warzyw - bakłażany, świeże ogórki, paprykę, pomidory, fasolę, bób; a także owoców: borówki, żurawinę, poziomki, truskawki, i ananas.

Gabriela Rapiej

Miesiąc 11

Dziecko ma za nic protesty ortopedów i coraz częściej usiłuje wstawać na równe nóżki. Wyraźnie widać, że w pozycji pionowej czuje się coraz lepiej. Czasem zdarza mu się nawet przez chwilę stać bez trzymanki. Bardzo pragnie wykonać pierwszy samodzielny krok, ale najprawdopodobniej będzie musiało poczekać na to jeszcze kilka tygodni. Według statystyk ten moment następuje zwykle w wieku trzynastu-czternastu miesięcy.

By podnieść leżącą na podłodze zabawkę, maluch potrafi schylić się lub ukucnąć, przytrzymując się jakiegoś mebla. Niestety, powrót do pozycji stojącej nie jest już taki prosty. Większość dzieci nie umie jeszcze wstać z kucków. Siadają więc, stają na czworakach, chwytają się nogi od stołu lub innej podpory i mozolnie dźwigają do pionu.

Rączki niemowlaka są już bardzo sprawne. Maluch potrafi chwycić guzik zgiętym kciukiem i palcem wskazującym - jest to tzw. chwyt szczypcowy. Możesz też zauważyć, że trzyma przedmioty za trzonki lub zakończenia.

Dziecko z wprawą otwiera wszystkie zamykane na magnes szafki, wysuwa lżejsze szuflady, otwiera tekturowe pudełka, wysypując ich zawartość na podłogę.

Wyostrza się wzrok dziecka. Jest ono w stanie ogniskować wzrok, śledzić ruchome obiekty i analizować obrazy.

Pod koniec pierwszego roku życia zmienił się rytm snu dziecka. Podczas gdy noworodek przesypiał średnio 16 godzin na dobę, jedenastomiesięczne niemowlę potrzebuje już tylko 13 godzin. Większość dzieci w tym wieku przesypia nieprzerwanie co najmniej sześć godzin w nocy oraz ucina sobie jedną lub dwie drzemki w ciągu dnia.

Rady dla rodziców:
- Już nie musisz prowadzić dla malucha osobnej kuchni. Jeśli nie jest alergikiem, może jeść już niemal wszystko to, co reszta rodziny.
- Zachęcaj dziecko do przekręcania się z pleców na brzuch oraz do siadania, kładąc je jak najczęściej na podłodze i kładąc po obu stronach zabawki by były bodźcem do przewrotu.

Gabriela Rapiej

Miesiąc 12

Twoje dziecko bardzo lubi chodzić trzymane za jedną rękę. Jego uchwyt jest jest coraz słabszy. Oznacza to, że dziecko jest gotowe do wykonania w pełni samodzielnego kroku. Tymczasem dziecko może próbować wdrapywać się na schody. Brakuje mu jednak pomysłu, jak wrócić na dół.

Maluszek potrafi dwoma palcami unieść drobny przedmiot, wkładać jedne rzeczy w drugie oraz wyciągać je z ciasnych przestrzeni. W tym wieku dziecko często potrafi już zbudować wieżę z dwóch klocków. Podczas czytania książeczki próbuje samodzielnie przewracać strony.

Zaczyna się okres pokazywania wszystkiego palcem, dziecko zdobyło już bowiem dostateczną kontrolę nad ruchami precyzyjnymi. Gest ten oznacza, że maluch rozpoznaje różne obiekty i próbuje je zidentyfikować.

Niemowlęta mają tendencję do doskonalenia jednej czynności w danym okresie. Jeśli obecnie pochłania je stawanie czy chodzenie, może nie być skłonne do mówienia. Jeśli natomiast zajmuje się samodzielnym jedzeniem, może mało interesować się nauką chodzenia.

W tym okresie możesz zauważyć, że Twój maluch nie ma już takiego apetytu jak dawniej. To normalne. Zmniejszony apetyt wiąże się z tym, że dziecko teraz znacznie wolniej rośnie. Już nie będzie tak szybko przybierać na wadze jak w pierwszym roku życia. Maluch sprawnie się porusza w pionie, szybko raczkuje. Nie chce tracić czasu na jedzenie. Z drugiej strony zasób doświadczeń smakowych dziecka znacznie się powiększył. Obecnie może jeść ono już niemal wszystko, co reszta rodziny.

Pod koniec 1. roku życia dziecko waży przeciętnie 11 kg i mierzy 75 cm. Oznacza to, że potroiła się jego masa urodzeniowa, a dziecko rosło ponad 2 cm na miesiąc.

Rady dla rodziców:
- Nie denerwuj się, jeśli Twój maluch jeszcze nie próbuje stawiać pierwszych kroków, większość dzieci zaczyna chodzić dopiero w 13. miesiącu życia, niektóre nawet w 18. miesiącu. Nie stawiaj go na siłę - to niebezpieczne.
- Zacznij kąpać malucha w dużej wannie. Jeśli dziecko czuje się w niej niepewnie, wykąpcie się razem; możecie w łazience puszczać bańki, przelewać wodę z jednych foremek w drugie, puszczać stateczki.
- Zrób dziecku miejsce przy rodzinnym stole, aby mogło Was obserwować i włączać się do rozmowy.

Gabriela Rapiej

---