MIKROEKONOMIA - WYKŁAD 17.02.2004

Ekonomia - nauka oprawach rządzących procesami produkcji, wymiany i dystrybucji oraz konsumpcji w historycznym rozwoju człowieka.

Zagadnienia semestralne:

1. Rzadkość, a możliwości produkcyjne (logika wyboru ekonomicznego):

1. krzywa możliwości produkcyjnych

2. inwestycje, a konsumpcja

3. dobra prywatne i publiczne

2. Teorie popytu (elementy rynku: cena, popyt, podaż, elastyczność, cenowe równoważenie rynku, dobra Giffena, równowaga konsumenta, teoria krzywych segmentów, krzywe cenowo - konsumpcyjne, efekt dochodowy)

3. Teorie produkcji (cele przedsiębiorstwa, jedno- i wieloczynnikowa funkcja produkcji, prawa malejącej produktywności)

4. Izokwanty, izokoszta

5. Klasyfikacja kosztów

6. Formy rynku (konkurencja, rodzaje oligopoli, monopoli, niedoskonałości mechanizmu rynkowego)

7. Rynek zasobów i usług (charakterystyka, rynek pracy, kapitału, ziemi)

Zasada wydajności - maksymalne wykorzystanie środków na cele.

Graficzna prezentacja możliwości produkcyjnych:

Temat: Elementy rynku

Gospodarka rynkowa - występuje, gdy podmioty gospodarcze podejmują decyzje samodzielnie na podstawie cen, stóp procentowych, podatków itp.

Rynek - proces, w którym dochodzi do kupna i sprzedaży (cena, popyt, podaż).

Cena - pieniężny wyraz wartości rynkowej. Funkcje ceny:

1. dochodowa

2. informacyjna

3. stymulacyjna

Popyt - relacje między dwiema zmiennymi, ilością, a ceną.

Funkcje popytu: cena, dochody i ilość nabywców.

Funkcje podaży: decyduje cena, technologia, koniunktura, ilość przedsiębiorców w danej branży.

↑D=>↑P_równ. ↑Q_równ. ↓D=>↓P_równ. ↓Q_równ. ↓D=>↑P_równ. ↓Q_równ. ↑D=>↓P_równ. ↑Q_równ.

Krzywe Engla

Dobra podstawowe (podrzędne): ↑I → ↑D ↑I → ↑D

Dobra luksusowe: ↑I → ↑D ↑I → ↑D

T: Problemy elastyczności.

Zagadnienia:

1. Istota elastyczności

2. Elastyczność cenowa popytu

3. Elastyczność dochodowa popytu

4. Elastyczność cenowa podaży

5. Elastyczność krzyżowa (mieszana)

Elastyczność - odzwierciedla reakcję konsumentów na zmianę cen i dochodów

Elastyczność cenowa popytu wskazuje relację pomiędzy procentową zmianą wielkości popytu, a procentową zmianą wielkości ceny.

Metoda punktowa:

Metoda łukowa:

Współczynniki elastyczności cenowej popytu przyjmują wartości od 0 do ∞, wartość tego czynnika jest ujemna.

E=∞ E=0 E= -1

E=∞ popyt wysoce elastyczny

E=0 popyt nieelastyczny

E= -1 popyt neutralny

Popyt wysoce elastyczny = procentowa zmiana wielkości D > procentowa zmiana ceny

Popyt neutralny = procentowa zmiana wielkości D = procentowa zmiana ceny

Popyt nieelastyczny = procentowa zmiana wielkości D < procentowa zmiana ceny

Elastyczność, a wydatki nabywców.

R - przychód (revenue)

E - wydatek (expense)

TR=P pomnożone przez Q TE=P pomnożone przez Q TR=TE

Dla popytu elastycznego, spadek cen oznacza wzrost przychodu., a wzrost cen - spadek przychodu

Dla popytu nieelastycznego, spadek cen oznacza spadek przychodu, a wzrost cen - wzrost przychodu

Czynniki wpływające na poziom elastyczności:

1. ilość substytutów

2. czas na podjęcie decyzji

3. znaczenie dobra w koszyku zakupów

4. skuteczność działań marketingowych

E_sp=1 E_sp=0 E_sp=∞ 1<E_sp<∞ 0<E_sp<1 E_spR<1

` E_spK>E_spL E_spM<E_spN E_spT>1

Dobra komplementarne → spadek ceny = wzrost popytu

Dobra substytucyjne → spadek ceny = spadek popytu

T: Teoria popytu, część pierwsza.

Zagadnienia:

1. Triada konsumenta

2. Pojęcie użyteczności

3. Prawa malejącej użyteczności końcowej

4. Wyrównywanie użyteczności podczas konsumpcji dwóch dóbr - ostateczny wybór konsumenta

Triada konsumenta:

1. każdy konsument ma swoje preferencje

2. każdy z nas potrafi odróżnić co jest najbardziej pożądane od tego co jest niechciane

3. dokonujemy wyboru maksymalizującego nasze korzyści

skuteczność (W) i korzyść (K) → W - K>0

ekonomiczność →

Pojęcie użyteczności - zdolność do zaspokajania potrzeb.

Użyteczność - satysfakcja z tytułu konsumpcji danego dobra.

Użyteczność (U - utility), użyteczność całkowita (TU - total utility), użyteczność marginalna (MU - marginal utility), Q_x - konsumowane dobro

Prawo malejącej użyteczności końcowej i krzywa użyteczności marginalnej

I Prawo Gossena

W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra, jego użyteczność spada.

II Prawo Gossena

Konsument znajduje się w stanie równowagi w przypadku zrównania relacji użyteczności marginalnej konsumowanych dóbr z relacjami ich cen.

T: Teoria popytu, część druga.

Zagadnienia:

1. Istota krzywych obojętności

2. Rodzaje krzywych obojętności

Krzywa obojętności - kombinacja konsumpcji dwóch różnych dóbr dająca konsumentowi identyczną użyteczność (poziom zadowolenia). Graficzne przedstawienie równowagi konsumenta.

Krzywe obojętności nie mogą się przeciąć.

Prawo substytucji - im rzadsze dobro, tym wyższa jego wartość w procesie substytucji

Krańcowa stopa substytucji - ilość jednego dobra zastępowanego jednostką dobra drugiego gdy zmieniają się ich proporcje ilościowe, ale poziom satysfakcji nie zmienia się.

Malejąca krańcowa stopa zwrotu - w miarę ubytku jednego z dóbr, jednostka dobra drugiego rekompensuje coraz mniejsze ilości dobra ubywającego

Rosnąca krańcowa stopa zwrotu - w miarę jak zmniejsza się konsumpcja dobra Y, kolejne jednakowe przyrosty dobra X substytuują coraz większe ilości dobra Y.

Nachylenie krzywej obojętności jest równe stopie substytucji lub względnej użyteczności krańcowej obu dóbr.

Paradoks wartości

Całkowita użyteczność wody nie określa ani jej ceny ani popytu na nią. Jedynie krańcowa użyteczność ostatniej szklanki wody wyznacza jej cenę. Woda jest sprzedawana, bo jej kropla jest niemal nic nie warta.

Im więcej jest jakiegoś towaru, tym mniej pożądana staje się jego ostatnia jednostka choć jednocześnie użyteczność całkowita tego dobra rośnie w miarę jak uzyskujemy coraz większe jego ilości.

Linia budżetowa

Kształtowanie krzywej cenowo - konsumpcyjnej

PCC - krzywa cena - konsumpcja

I = 150 j I = const

P_x= 50 j P_x = 30 j

P_y - 30 j P_y = const

ICC - krzywa przychód - konsumpcja

I = 150 j ↓75

P_x= 50 j const

P_y - 30 j const

T: Teoria produkcji, część pierwsza.

Celem przedsiębiorcy jest maksymalizacja zysku, zadowolenie klientów i podwyższenie wartości firmy.

Funkcja jednoczynnikowa = Q_x = f(L)

N - nakład, E - efekt

N=E - zysk normalny

N<E - zysk duży

N>E - strata

TPP - produkt całkowity =

MPP - produkt marginalny =

APP - produkt przeciętny =

L - linia zatrudnienia (koszty zatrudnienia)

Produkt marginalny jest większy od przeciętnego gdy ten jest rosnący.

Produkt marginalny jest mniejszy od przeciętnego gdy ten jest malejący.

W obu przypadkach produkt przeciętny jest większy.

Produkt całkowity jest rosnący dopóki marginalny osiągnie zero.

Izokwanty i Izokoszty

L - praca, w - cena pracy ⇒ Lw - kupujemy pracę

K - kapitał, r - cena kapitału ⇒ Kr - kupujemy kapitał

TC - total cost, koszt całkowity

TC = Lw + Kr

Izokwanta - graficzna ilustracja kombinacyjnego wykorzystanie czynników wytwórczych przy założeniu tego samego poziomu produkcji.

MRTS - marginalna stopa substytucji technicznej

Izokoszta - linie jednakowego kosztu.

Producent osiąga stan równowagi w punkcie styczności izokoszty i izokwanty.

Krótki okres rynkowy - czas, w którym nie zmienia się wielkość i ilość przedsiębiorstw i przedsiębiorca nie jest w stanie zmienić struktury wykorzystania czynników wytwórczych.

Długi okres rynkowy - zmienia się wielkość i ilość przedsiębiorców i przedsiębiorca ma czas na zmianę proporcji czynników wytwórczych.

T: Teoria produkcji, część druga.

Koszt księgowy = koszt jawny + amortyzacja

TC = koszt stały całkowity (KSC) + koszt zmienny całkowity (KZC)

TC = KSC + KZC

Koszty stałe - płace, czynsze, paliwo, rachunki

Koszty całkowite - nie zmieniają się ze zmianą produkcji

Koszty zmienne - zmieniają się ze zmianą produkcji

Koszt maksymalny oznacza przyrost kosztu całkowitego związany z przyrostem produkcji o jednostkę.

Punkty A i B to graniczne punktów rentowności przedsiębiorstwa. Zaznaczony odcinek MC jest też funkcją podaży.

A - punkt niwelacji przedsiębiorstwa

B - punkt opłacalności przedsiębiorstwa

TC = FC + VC

Przedsiębiorstwo jest w stanie optimum maksymalizując zyski bądź minimalizując straty.

Przychód marginalny - funkcja popytu, ale najczęściej jest pochodną funkcji popytu.

Geometria kosztów stałych przeciętnych

Korzyści kosztów produkcji

T: Formy rynku.

1. Konkurencja dokonała

2. Monopol pełny

3. Konkurencja monopolistyczna

4. Oligopol

Kryteria:

• ilość przedsiębiorstw na rynku

• swoboda wejścia na rynek

• kształtowanie się cen

• charakter produkcji

Model rynku	Ilość podmiotów	Kształtowanie ceny	Swoboda wejścia	Samodzielność, konkurencja	Produkt
Konkurencja dokonała	Nieograniczona ilość	Cenobiorcy	Pełna	Pełna (ograniczona prawami rynku)	Homogeniczny
Monopol pełny	Jeden	Cenodawca	Zablokowana	Pełna (ograniczona ekonomicznie i prawnie)	Standaryzowany
Konkurencja monopolistyczna	Wiele	Regulują prawa rynku	Łatwa, nieograniczona	Zależy od formy porozumienia monopoli	Standaryzowany
Oligopol	Kilka	Kontrolowane przez oligopol	Ograniczona	Wynika z charakteru porozumienia	Różnorodne

T: Konkurencja dokonała, monopol i konkurencja monopolistyczna.

Konkurencja doskonała - cena jest dana przez rynek.

Monopol - jedyny podmiot występujący na rynku, krzywa popytu jest elastyczna, wyłączny oferent danego produktu, jest rynkiem producenta nie konsumenta.

TR - total revenue, dochód całkowity

MR - marginal revenue, dochód marginalny

Konkurencja monopolistyczna

Im większy poziom monopolizacji tym mniejsza elastyczność cenowa popytu, tym ceny wyższe i mniejsza wielkość sprzedaży.

D₁ - Monopol

D₂ - Konkurencja Monopolistyczna

D₃ - Konkurencja Doskonała

Mikroekonomia

10

---