Ziemie polskie 1815 - 1864

I. Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie zapoznaj się z pytaniami i podkreśl właściwą odpowiedź w każdym z nich. (0 - 4)

Manifest powstańczy z 22 stycznia 1863 roku.

Komitet Centralny jako Tymczasowy Rząd Narodowy.

Nikczemny rząd najezdniczy, rozwścieklony oporem męczonej przezeń ofiary, postanowił zadać jej cios stanowczy: porwać kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jej obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie.

Polska nie chce, nie może poddać się bezopornie temu sromotnemu gwałtowi; pod karą hańby przed potomnością powinna stawić energiczny opór (…).

(…) Centralny Narodowy Komitet, obecnie jedyny legalny Rząd Twój Narodowy, wzywa Cię na pole walki już ostatniej, na pole chwały i zwycięstwa (…).

(…) niepodległość Twoją zdobędziesz wielkością takiego męstwa, świętością takich ofiar, jakich Lud żaden nie napisał jeszcze na dziejowych kartach swoich (…).

W zamian Komitet Centralny Narodowy przyrzeka Ci, że siły dzielności Twojej nie zmarnieją (…). Złamie wszystkie przeszkody, roztrąci wszelkie zapory, a każdą nieprzychylność dla świętej sprawy, nawet brak gorliwości, ścigać i karać będzie przed surowym, choć sprawiedliwym trybunałem Ojczyzny.

W pierwszym zaraz dniu jawnego wystąpienia, w pierwszej chwili rozpoczęcia świętej walki, Komitet Centralny Narodowy ogłasza wszystkich synów Polski, bez różnicy wiary i rodu, pochodzenia i stanu, wolnymi i równymi obywatelami kraju. Ziemia, którą Lud rolniczy posiadał dotąd na prawach czynszu lub pańszczyzny, staje się od tej chwili bezwarunkową jego własnością, dziedzictwem wieczystym (…)

Do broni więc, Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni! bo godzina wspólnego wyzwolenia już wybiła, stary miecz nasz wydobyty, święty sztandar Orła, Pogoni i Archanioła rozwinięty.

A teraz odzywamy się do Ciebie, Narodzie Moskiewski: tradycyjnym hasłem naszym jest wolność i braterstwo Ludów, dlatego też przebaczamy Ci nawet mord naszej Ojczyzny, nawet krew Pragi i Oszmiany, gwałt ulic Warszawy i tortury lochów Cytadeli (…). Ale jeżeli w tej stanowczej godzinie nie uczujesz w sobie zgryzoty za przeszłość, świętszych pragnień dla przeszłości, jeżeli w zapasach z nami dasz poparcie tyranowi, który zabija nas, a depcze po Tobie! biada Ci, bo w obliczu Boga i świata całego przeklinamy Cię na hańbę wiecznego poddaństwa i mękę wiecznej niewoli, i wyzwiemy na straszny bój zagłady, bój ostatni europejskiej cywilizacji z dzikim barbarzyństwem Azji.

1. Tekst odnosi się do:

a) powstania warszawskiego b) rabacji galicyjskiej

c) powstania krakowskiego c) powstania styczniowego

2. Przyczyna bezpośrednia, która pchnęła Polaków do walki to:

a) łamanie konstytucji przez cara

b) pobór młodzieży polskiej do armii carskiej

c) konflikt między zaborcami

d) śmierć cara Mikołaja I

3. Autorzy manifestu szukają sojusznika w sprawie w:

a) chłopach zaboru rosyjskiego

b) społeczeństwie wszystkich trzech zaborów

c) Rosjanach prześladowanych przez carat

d) opatrzności boskiej

4. Obywatele polscy w dniu rozpoczęcia walki:

a) pomszczą krzywdy doznane przez przodków

b) staną się wolni i równi

c) staną się wyrazicielami woli ogółu

d) zapłacą odszkodowania za wyrządzone straty

II. Podkreśl właściwą odpowiedź. (0 - 1)

Związek przyczynowo - skutkowy został poprawnie przedstawiony w szeregu:

a) represje wobec ludności polskiej  utrata przez Polskę niepodległości  Wielka Emigracja

b) kongres wiedeński  klęska powstania listopadowego  utrata przez Polskę niepodległości

c) klęska powstania listopadowego  Wielka Emigracja  rozwój kultury polskiej na obczyźnie

d) Wiosna Ludów  Wielka Emigracja  zesłania Polaków na Syberię

III. Poniżej przedstawiono przykłady przyczyn i skutków polskich powstań narodowowyzwoleńczych. Oznacz właściwie każde z nich: literą P - przyczynę, literą S - skutek. (0 - 3)

a) Po klęsce powstania listopadowego władze rosyjskie zastąpiły konstytucję Statutem Organicznym.

b) Ogłoszenie branki przez Aleksandra Wielopolskiego wywołało oburzenie patriotów i wywołało pierwsze walki.

c) Wielka Emigracja była reakcją na trudną sytuację kulturalną i polityczną w Królestwie Polskim.

IV. Określ, które z podanych wydarzeń nastąpiło jako pierwsze, a które jako ostanie. Pierwsze oznacz literą A, ostanie literą B. (0 - 2)

a) Noc listopadowa

b) Wiosna Ludów

c) ogłoszenie branki do wojska rosyjskiego

d) rabacja galicyjska

V. Zdanie prawdziwe oznacz literą P, natomiast zdanie fałszywe literą F. Następnie poniżej zdanie błędną definicję pojęcia przekształć w formę o poprawną. (0 - 3)

a) Praca organiczna to przywiązywanie wielkiej wagi do zdrowia ludności zaboru pruskiego w XIX wieku.

b) Konspiracja to tajna działalność skierowana przeciwko istniejącej władzy.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

VI. Napisz, kim byli: (0 - 3)

a) Piotr Wysocki -

b) Romuald Traugutt -

c) Edward Dembowski -

VII. Zapoznaj się z mapą i pokreśl właściwą odpowiedź w zadaniach poniżej. (0 - 3)

1. Mapie można nadać tytuł:

a) Ziemie polskie po powstaniu styczniowym

b) Wiosna Ludów na ziemiach polskich

c) Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim

d) Ziemie polskie po powstaniu listopadowym

2. Wielkie Księstwo Poznańskie:

a) było zależne od Rosji

b) posiadało autonomię w ramach monarchii austriackiej

c) posiadało autonomię w ramach monarchii pruskiej

d) było zależne od trzech zaborców

3. Olsztyn znajdował się w XIX wieku na terytorium:

a) Prus c) Polski

b) Rosji d) Rosji

VIII. Uzupełnij zdania brakującymi treściami. (0 - 2)

Prawicę Wielkiej Emigracji reprezentował obóz księcia Adama Czartoryskiego, zwany ……………………………… . Przywódcy obozu niewiele mówili o kwestii chłopskiej, zostawiając jej rozwiązanie do czasu zaistnienia niepodległej Polski. Uważali, że walka o niepodległość ma sens tylko w wypadku skłócenia ………………….. .

IX. Wymień represje stosowane przez władze carskie wobec Polaków po powstaniu styczniowym. (0 - 3)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

X. Reprodukcja przedstawia ważne wydarzenie, które miało miejsce w Galicji. (0 - 4)

1

1. O jakie wydarzenie chodzi?

a) powstanie krakowskie b) rabację

c) Wiosnę Ludów d) powstanie listopadowe

2. Powyższe wydarzenie miało miejsce w roku:

a) 1846 b) 1848

c) 1849 d) 1851

3. Wyjaśnij krótko jego przyczyny i skutki.

---