1. terapie przeciw nowotworowe (wymienić)
Zabieg chirurgiczny

• Chemioterapia

• Radioterapia

• Terapia biologiczna

Terapia genowa -

Pocz - zahamowanie ekspresji uszkodzonego genu/wprowadzenie jego prawidłowej wersji.

Bardzo mało wydajna, próbowano wprowadzać DNA w liposomach/w cieniach erytrocytów,/efekt sąsiada - sztucznie stymulować prod interferonu w komórce.
np. terapie nasilające immunogenność komórek nowotworowych -

z dodawaniem na powierzchnię komórki nowotworowej jakiegoś antygenu rozpoznawalnego przez nasz układ odpornościowy

terapie polekowe- enzym kom now przerabia lek na cytostatyki, zaś te ostatnie powodują śmierć szybko dzielących się komórek poprzez uszkadzanie DNA.

wzmacnianie komórek macierzystych

antyangiogenna terapia - może ona polegać na hamowaniu najsilniejszego czynnika angiogennego VEGF przeciwciałem monoklonalnym.

Immunoterapia

Hormonoterapia -

ma zastosowanie głównie tam, gdzie procesy metaboliczne są sterowane hormonami, np rak piersi, rak jajnika, przede wszystkim w komórkach nabłonkowych jajników, jajowodów itp. Podawanie analogów hormonów, bądź związków blokujących odpowiednie receptory i nie pozwalające mu się uaktywniać okazuje się być dość skuteczne.

• Przeszczep szpiku

Inne:
fototerapia

terapia boronowa

szczepionki DNA -w istocie są to szczepionki przeciw wirusom, a nie nowotworom. Obecnie znana jest jedna - przeciw wirusowi HPV16 i 18. HPV może być przyczyną nowotworu, ale nie musi.

Kulki robiono ze złota lub związków biodegradowalnych, osadzające się teoretycznie właśnie w komórkach nowotworowych, czyli tam gdzie lek ma działać.

terapia kierowane

2. główne grupy genów odpowidzialne za regulacje itd.

onkogeny - geny, których produkty białkowe uczestniczą w przekazywaniu informacji pomiędzy zewnętrzna częścią błony komórkowej, a jej wnętrzem i pomiędzy wnętrzem, a jądrem komórkowym.
Kinazy

Czynniki wzrostu

Receptory dla czynnikow wzrostu
Białka wiążące GTP

Czynniki pro i anty apoptyczne

Oprócz onkogenów waźne w inicjacji są geny supresorowe, czyli geny, których produkty białkowe reguują prawidłowy przebeg procesu proliferacji (TP53, VHL, APC, WT1)

Czynniki transkrypcyjne - mogą byćzarówno onkogenami jak i genami supresorowymi

(myb, myc, fos, jun)

3. mechanizmy obrony (przed ksenobiotykami)

całe życie jesteśmy narażenie na związki rakotwórcze, przenikają one do naszych organizmów i w reakcji I fazy ulegają przemianom do reaktywnych metabolitów. Jeżeli taki reaktywny metabolit zdąży przyłączyć się do DNA to powstają addukty DNA i powstają mutacje. Jeśli nie zdąży się przyłączyć to może ulec przemianie w reakcjach fazy II co przeprowadza go do fazy wodnej i jest wydalany z organizmu. Dużo zależy od proporcji aktywności między enzymami I i II fazy.

4. coś o przerzutowaniu , angiogeneza

Angiogeneza jest regulowana przez dynamiczna równowagę pomiędzy czynnikami indukującymi proces angiogenezy i czynnikami, które hamują ten proces.

5. coś o virusach

4. coś o chorobach genetycznych.

Xeroderma pigmentosum - objawia się w nadwrażliwości na promieniowanie słoneczne i wysoką zapadalnością na raka skóry - defekt GGR. Poza tym są katarakty, na odsłoniętych częściach skóry osłoniętych częściach skóry, zmian tych nie ma.
zespół związany jest z mutacjami

zespołu Cockayne - zespół związany z mutacjami w systemie naprawy zależnej od transkrypcji - TCR. Charakteryzuje się nadwrażliwością na światło, niskim wzrostem, objawami neurodegeneracyjnymi i brakiem zapadania na nowotwory. Związane jest to z tym, że chorzy umierają młodo - zwiększona predyspozycja komórek do apoptozy, a więc mało czasu na zachorowanie na nowotwór.

trichothiodystrofia - objawy to krótkie, łamliwe włosy i paznokcie, co jest przyczyną niedoboru białek zawierających Cys, łuskowata skóra, niedorozwój umysłowy, w niektórych przypadkach objawy przedwczesnego starzenia. Mutacje dotyczą genów XPD lub XPB - białka naprawy całego genomu, więc powinny być związane z powstawaniem nowotworów (i niektóre są, inne nie - zależy od mutacji), na pewno biorą udział w transkrypcji - składniki czynnika transkrypcyjnego TFIIH i w związku z tym transkrypcja jest spowolniona.

niedokrwistość Fancoliego - związaną z mutacją kolejnego kompleksu systemu rekombinacji homologicznej. Rzadka choroba genetyczna. Charakteryzuje się niskim wzrostem, małogłowiem, przebarwieniami skóry i deformacją szkieletu. Upośledzona jest również funkcja szpiku kostnego, występuje podatność na nowotwory - głównie chłoniaki. Chorzy charakteryzują się niestabilnością chromosomalną i wrażliwością na czynniki sieciujące DNA. Mutacje mogą występować w 11 różnych genach. U chorych ok. 5 - 10 roku życia następuje obniżenie elementów komórkowych, czego następstwem są nowotwory.

zespół Wernera - związanym z mutacjami w obrębie genów rekombinacji homologicznej jest. Syndrom przedwczesnego starzenia, gdzie typowe objawy starzenia pojawiają się już ok. 20 roku życia. Są to siwienie - 20, zmiany skórne - 25.3, łysienie - 25.8, katarakty - 30, wrzody skóry - 30, cukrzyca - 34.2, śmierć - 47. Chorzy charakteryzują się niskim wzrostem, niedorozwojem gonad, mają predyspozycje do powstawania nowotworów mezenchymalnych - mięsaki. Białko WRN jest helikazą z rodziny helikaz REC Q i składa się z szeregu modułów. Jest to 3'->5' egzonukleaza, specyficzna wobec substratu, może degradować 5' overhangi i DNA, które ma widełki replikacyjne, czyli jeśli nastąpi przerwa w DNA to taka egzonukleaza zacznie trawić nić do jej dalszej naprawy. WRN może dzięki właściwościom helikazy rozplatać struktury takie jak telomery, pętle Holidaya.

zespół Blooma - związany z kolejną helikazą z rodziny helikaz REC Q, której mutacje wywołują łamliwość i niestabilność chromosomów, a to prowadzi do dużej predyspozycji do indukcji nowotworów (profil taki sam jak w normalnej populacji, tylko proces znacznie przyspieszony).

-mechanizmy dzialania wirusow rna i przyklady chorob

MECHANIZMY TRANSFORMACJI INDUKOWANEJ WIRUSAMI:
1. Wirusy niosą geny stymulujące komórki do proliferacji
2. Wirusy aktywują onkogeny komórkowe
3. Wirusy inaktywują komórkowe geny supresorowe

4. INNE NP. OSŁABIENIE UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

-naprawa DNA sposoby wymienic

1. Mechanizmy bezbłędne

a. Naprawa błędnie sparowanych zasad - naprawa błędów polimerazy replikacyjnej.

b. Czyszczenie puli nukleotydów

c. Bezpośrednie usuwanie błędów w DNA

- Fotoreaktywacja

- O6-alkiloguanyl-transferazy

- AlkB- usuwanie metylowych grup przez oksydację

d. Naprawa przez wycinanie

- wycinanie zasady (BER)

- wycinanie nukleotydów (NER)

e. Naprawa przez rekombinację

- homologiczna

- niehomologiczna

2. Mechanizmy obarczone błędem

- systemy SOS (E.coli),

- synteza w uszkodzonym miejscu

(polimerazy DNA o niskiej dokładności

aktualnie w komórkach eukariotycznych

znamy około 15 takich polimeraz)

-dlaczego nie wszyscy palacze maja takie samo ryzyko raka

żeby nie palić, bo nie wiadomo, kiedy nasz organizm nie będzie w stanie produkować nowych cząsteczek białka a co jest związane ze wzrostem ilości O⁶ metyloguaniny.

Dużą rolę w tym procesie odgrywa osobiste tło genetyczne. W przypadku zmian w genach supresorowych lub naprawy DNA możemy mówić o silnych predyspozycjach. Na słabe predyspozycje składają się polimorfizmy w genach naprawy DNA oraz genach detoksykacyjnych.

-cos o raku in situ

-3 raki u kobiet i mezczyzn najczestrze w Pl

Mężczyźni
płuco, gruczoł krokowy, pęcherz moczowy, okrężnica, żołądek

Kobiety

Sutek, płuco, trzon macicy, szyjka macicy, okrężnica, jajnik

-czynnikisrodowiskowe nowotworow

Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób nowotworowych

• Czynniki środowiskowe

• Predyspozycje genetyczne (czy organizm jest w stanie tak przekształcić te czynniki, żeby one powodowały powstawanie mutacji w genach krytycznych)

Środowiskowe kancerogeny chemiczne na ogół wymagają aktywacji metabolicznej, same z siebie nie są onkogenne, ale przekształcane przez system monokosygenaz w reaktywne związki są zdolne do interakcji z DNA.

25-40% tytoń

2-4% alkohol

10-70% dieta

1-13% zachowania seksualne i reprodukcyjne

2-8% ekspozycja zawodowa

1-5% zanieczyszczenie środowiska

Czynniki fizyczne

• Promieniowanie jonizujące

naturalne (kosmiczne, UV,

izotopy naturalne)

• Promieniowanie jonizujące

sztuczne (Rtg, izotopy

sztuczne)
Czynniki chemiczne

• Powietrze

• Woda

• Pożywienie

Czynniki biologiczne

• Toksyny pasożytów

• Toksyny grzybów

• Toksyny bakteryjne

• Wirusy

Środowiskowe kancerogeny chemiczne na ogół wymagają aktywacji metabolicznej

Związki rakotwórcze powstające w wyniku obróbki żywności

1. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (PAH, WWA)

2. Akrylamid

3. Aminy heterocykliczne

4. Nitrozozwiązki
   

ŹRÓDLA ENDOGENNYCH USZKODZEŃ DNA

• Solwoliza - grupy aminowe mogą być odłączne

• Stres oksydacyjny - gł konsekwencja stanów zapalnych, jeden z głównych markerów stresu oksydacyjnego - dialdehyd malonowy

• Metylacja enzymatyczna i nieenzymatyczna

• Enzymatyczna dezaminacja

• Mniejsze znaczenie mają reakcje fotouczulenia - wszystkie układy pierścieniowe NAD, FAD, grupy hemowe mogą absorbować promieniowanie UV z powstaniem rodników, a one z kolei mogą stymulować powstawanie reaktywnych form tlenu

1. Zmiennośc populacyjna ma decydujący wpływ na procesy detoksykacji. Wyjaśnij mechanizm.

6. Jaka jest rola wirusów RNA w kancerogenezie?
pytanie o typy wirusów RNA

7. Jak zmiany epigenetyczne wpływają na kancerogenezę?

-mutacje powstają głownie przy replikacji, wytłumacz

- błędne parowanie zastad

-błędny wynikające z pomyłek polimerazy

-insercje

-delecje

-masz pacjenta chorego na przewlekłe zapalenie, jakich spodziewasz się uszkodzeń DNA dlaczego

4.Wymień funkcje białka TP53.

-jakie funkcje p53

• Może być fosforylowane pozycji Ser 15 i 20, co powoduje zatrzymanie cyklu komórkowego w fazie G1, stymuluje naprawę DNA i również apoptozę.

• Ma ono szybki metabolizm

• jest eksportowane z jądra, gdzie kinaza ubikwitynowa MDM-2 powoduje jego ubikwitynację i wysłanie do proteasomu.

• Jeżeli zostanie zablokowana transkrypcja, to gromadzą się produkty przedwczesnej atenuacji transkrypcji a więc różne RNA, które mogą się bezpośrednio wiązać z p53. Jeżeli dochodzi do takiego wiązania, to uniemożliwiony jest transport białka z jądra do cytoplazmy i ubikwitynacja - gromadzi się więc ono w jądrze w dużej ilości, co z kolei doprowadzi do zatrzymania cyklu komórkowego w fazie G1, naprawy DNA, a jeżeli nie będzie to możliwe to do apoptozy komórki.

-co spowoduje mutacja w genie APC

- dlaczego wydajność detoksykacji się osobni czo różni

1. Zmiennośc populacyjna ma decydujący wpływ na procesy detoksykacji. Wyjaśnij mechanizm.

i jeszcze 1 które sobie może potem przypomnę

wszystkie otwarte i 2 godzinki czasu na to

onkogeny - geny, których produkty białkowe uczestniczą w przekazywaniu informacji pomiędzy zewnętrzna częścią błony komórkowej, a jej wnętrzem i pomiędzy wnętrzem, a jądrem komórkowym.
Kinazy

Czynniki wzrostu

Receptory dla czynnikow wzrostu
Białka wiążące GTP

Czynniki pro i anty apoptyczne
Oprócz onkogenów waźne w inicjacji są geny supresorowe, czyli geny, których produkty białkowe reguują prawidłowy przebeg procesu proliferacji (TP53, VHL, APC, WT1)

---