PYTANIA DO KONKURSU PROZDROWOTNEGO

Zadanie 1. (0-1)

Spośród różnych istotnych dla zdrowia składników mineralnych zawartych w żywności, mleko dostarcza jednego, niezbędnego do prawidłowego rozwoju kośćca:

A. wapnia B. żelaza C. miedzi D. selenu

Zadanie 2. (0-3)

Przyporządkuj elementy morfotyczne krwi do pełnionych przez nie funkcji:

a) erytrocyty 1. obrona i ochrona organizmu

b) trombocyty 2. transport tlenu

c) leukocyty 3. krzepnięcie krwi

4. termoregulacja

Zadanie 3. (0-1)

Trawienie to rozkład złożonych związków organicznych na związki prostsze przy udziale enzymów. Trawienie białek odbywa się w:

A. jamie ustnej i dwunastnicy C. przełyku i żołądku

B. żołądku i jelicie grubym D. żołądku i dwunastnicy

Zadanie 4. (0-1)

Źródłem energii dla organizmu nie są:

A. białka i węglowodany C. witaminy i sole mineralne

B. węglowodany i tłuszcze D. tłuszcze i witaminy

Zadanie 5. (0-1)

Choroby bakteryjne można zwalczyć za pomocą antybiotyków. Wybierz zestaw chorób, w

przypadku, których można zastosować antybiotyki:

A. gruźlica, angina, salmonelloza

B. angina, grypa, zapalenie płuc

C. grypa, gruźlica, zapalenie opon mózgowych

D. salmonelloza, AIDS, kiła

Zadanie 6. (0-1)

Szczepionki zawierają osłabione drobnoustroje lub ich toksyny. Mogą być one stosowane u:

A. człowieka zdrowego w celu uodpornienia go na daną chorobę

B. człowieka chorego w celu szybkiego powrotu do zdrowia

C. człowieka, który zetknął się z chorobą i mógł się nią zarazić

D. człowieka chorego, aby nabył odporności na daną chorobę

Zadanie 7. (0-2)

Podczas upadku Jacek uległ kontuzji. Głęboko przeciął podudzie. Ciemnoczerwona krew

wypływała równomiernie z rany. Po udzieleniu pomocy przez lekarza koledzy Jacka dyskutowali:

1. Piotr mówił, że została przecięta żyła

2. Andrzej uważał, że została uszkodzona tętnica

3. Jurek twierdził, że tętnicami w całym organizmie płynie krew jasnoczerwona

Zgadzasz się z wypowiedzią numer........

Zadanie 8. (0-2)

Przeanalizuj przedstawione w tabeli wyniki laboratoryjnego badania krwi 3 osób. Co możesz odczytać o stanie zdrowia Tomka, swoją odpowiedź uzasadnij za pomocą jednego argumentu.

Cechy	Asia	Tomek	Kuba
Erytrocyty	3,5	4,5	3,9
Leukocyty	5,5	15	5,7
Trombocyty	140	150	290

Wynik badania Tomka świadczy o

…………………………..…………………………..………………………………………………………..

Zadanie 9. (0-1)

Przedstaw zestaw, w którym przedstawiono rośliny o łodygach podziemnych:

a) czosnek, klon, kukurydza

b) cebula, ziemniak, marchew

c) ziemniak, kosaciec, tulipan

Zadanie 10. (0-1)

Podstawowa jednostka anatomiczna układu nerwowego jest:

a) dendryt

b) neuron

c) akson

d) synapsa

Zadanie 11. (0-1)

Spośród wymienionych poniżej tkanek mięśniowych, wybierz te, która współtworzy układ ruchu

człowieka:

a) mięśniowa gładka,

b) mięśniowa poprzecznie prążkowana sercowa,

c) mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa

Zadanie 12. (0-2)

Choroby układu krążenia występują obecnie u ludzi niepokojąco często. Jednym ze sposobów

obniżenia ryzyka zaburzeń w pracy serca i naczyń krwionośnych, jest stosowania właściwej diety.

Wybierz, z proponowanych 3 jogurtów ten, który jest najbardziej wskazany dla osoby zagrożonej

miażdżycą naczyń krwionośnych. Odpowiedz uzasadnij 1 argumentem.

	Wartość odżywcza 100 g jogurtu
Skład i wartość energetyczna	Jogurt 1	Jogurt 2	Jogurt 3
Białko w g Tłuszcz w g Węglowodany w g Wartość energetyczna w kcal	3,3 3,5 15,9 109	7,7 2,5 15,3 91	4,4 0,1 7,3 48

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 13. (0-4)

Wytłumacz co oznacza termin „choroba społeczna” i wyjaśnij dlaczego do tej choroby zaliczamy

gruźlicę, cukrzycę, alkoholizm.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 14. (0-4)

Wyjaśnij co oznacza pojecie „choroba cywilizacyjna”. Wymień co najmniej 3 czynniki, sprzyjające

występowaniu chorób cywilizacyjnych.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 15. (0-3)

Przyporządkuj nazwę witaminy (kolumna I) do jej roli w organizmie człowieka (kolumna II)

KOLUMNA I	KOLUMNA II
1. Witamina A (retinol)	a) Jest składnikiem enzymów utleniających związki organiczne w komórkach.
2. Witamina D (kalcyferol)	b) Jest niezbędna w syntezie kolagenu, tworzeniu istoty podstawowej kości i zębów a także we wchłanianiu żelaza i wzmacnianiu mechanizmów odpornościowych.
3. Witamina B11 (kwas foliowy)	c) Jest elementem enzymów utleniających węglowodany oraz aminokwasy.
4. Witamina B1 (tiamina)	d)Współtworzenie rodopsyny- substancji niezbędnej do utrzymania pobudliwości komórek zmysłowych siatkówki oka.
5. Witamina C (kwas askorbinowy)	e) współtworzy niebiałkowy składnik enzymów niezbędnych w biosyntezie jednego z nukleotydów wchodzących w skład DNA.
6. Witamina B2 (ryboflawina)	f)Wpływa na gospodarkę wapniowa (wzmaga wchłanianie wapnia w jelitach). Jest niezbędna do normalnego wzrostu kośćca.

1.	2.	3.	4.	5.	6.

Zadanie 16. (0-1)

Proces, w którym tworzony jest mocz pierwotny nazywamy:

a. filtracja

b. resorpcja

c. sekrecja

d. brak prawidłowej odpowiedzi

Zadanie 17. (0-4)

Na poniższym rysunku przedstawiono układ pokarmowy człowieka. Podpisz jego elementy.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Zadanie 18. (0-2)

Napisz jaka jest rola narządu zaznaczonego jako 2 z zadania poprzedniego (wymień przynajmniej 2

funkcje).

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

Zadanie 19. (0-4)

Zaznacz na rysunku wskazane gruczoły dokrewne.

Zadanie 20 (0-3)

Organizm wielokomórkowy budują uporządkowane hierarchicznie struktury biologiczne. Na rysunkach przedstawiono elementy budowy organizmu człowieka z różnych poziomów organizacji

biologicznej.

Uporządkuj przedstawione struktury w porządku malejącym- wpisz w zaznaczone miejsca cyfry

od 2 do 5.

Zadanie 21. (0- 5) Niedobór witamin jest przyczyną wielu chorób. Wpisz w nawiasie witaminę, której niedobór jest przyczyną podanej choroby:

1. krzywica (......) 4.słaba krzepliwość krwi (......)

2. beri - beri (...... ) 5. ślepota zmierzchowa (......)

3. szkorbut (...... )

Zadanie 22. (0- 4)Uzupełnij brakujące miejsca w tabeli dotyczącej układu hormonalnego.

Nazwa gruczołu dokrewnego	Nazwa hormonu	Działanie hormonu
…………………………..	Insulina	……………………
…………………………	……………………	Reguluje przemianą materii

Zadanie 23. (0-1)Mocz ostateczny jest mieszaniną różnych substancji. Który zestaw przedstawia skład moczu ostatecznego zdrowego człowieka

a) mało soli mineralnych, mało mocznika, kwas mlekowy, woda (97,5 - 99 %)

b) białka, cukier, sole mineralne, mało mocznika, woda (90 - 92 %)

c) dużo soli mineralnych, dużo mocznika, woda (96,75 %)

d) cukier, sole mineralne, mało mocznika, woda (99 %)

Zadanie 24. (0-1)W wyniku zapłodnienia powstaje zygota. Do zapłodnienia dochodzi w:

a) macicy b) jajowodzie c) pochwie d) jajniku

Zadanie 25. (0-1) Pod wpływem promieni słonecznych opalamy się. Ciemniejsze zabarwienie skóry wywołane jest:

a) podrażnieniem skóry

b) zwiększeniem ilości melatoniny

c) zwiększeniem ilości melaniny

d) rozszerzeniem naczyń krwionośnych w skórze

Zadanie 26. (0-1) Detergenty i nawozy sztuczne po dostaniu się do zbiornika wodnego powodują:

a) zjawisko erozji

b) intensywny rozród ryb

c) wzrost przejrzystości wody

d) zjawisko eutrofizacji

Zadanie 27. (0-1) Źródłem freonów są:

a) spaliny samochodowe

b) gazy w aerozolach i lodówkach

c) dym tytoniowy

d) nawozy mineralne

KLUCZ ODPOWIEDZI

1. A

2. Za prawidłowo przyporządkowane funkcje do krwinek po1 pkt.

a) erytrocyty (2) - 1pkt; b) trombocyty (3) - 1pkt; c) leukocyty (.1) - 1pkt

3. D

4. C

5. A

6. A

7. Za wskazanie dwóch poprawnych stwierdzeń 1 i 3 - 1pkt

8. Za stwierdzenie infekcji u Tomka - 1pkt; Za uzasadnienie odpowiedzi ( podwyższony poziom leukocytów)- 1 pkt

9. C

10. B

11. C

12. 1 - jogurt nr 3 - 1 pkt, argument- dieta przeciwmiażdżycowa powinna zawierać mało tłuszczów, mało węglowodanów, a jogurt numer 3 - w porównaniu z 2 pozostałymi, ma ich najmniej, jogurt ten jest najmniej kaloryczny i jego spożywanie nie powinno prowadzić do gromadzenia tłuszczów w organizmie (co zapobiega miażdżycy). 1 pkt

13. Choroby społeczne to schorzenia przewlekłe, występujące masowo i spowodowane sytuacja społeczna, w której żyją ludzie, np. - gruźlica - łatwość zarażenia, bieda i niedostatek,. życie w dużych skupiskach; - cukrzyca - nieprawidłowe odżywianie, brak ruchu; - alkoholizm - niezadowolenia z własnej sytuacji materialnej, pozycji zawodowej, bezrobocie, łatwy dostęp do alkoholu, (4pkt)

14. Choroby cywilizacyjne wykazują zależność od stopnia rozwoju cywilizacji, są wywołane przez nadmierny hałas, zanieczyszczone powietrze, skażenie substancjami chemicznymi gleby, wody i żywności. (4pkt)

15. (3pkt)

1.	2.	3.	4.	5.	6.
D	F	E	C	B	A

16. A

17. 1. Przełyk; 2.watroba; 3. woreczek żółciowy; 4. jelito grube; 5. wyrostek robaczkowy; 6.odbytnica; 7.jelito cienkie; 8.trzustka; 9.żoładek (4pkt)

18. Watroba pełni funkcje (np.): termoregulacyjne, odpowiada za przemianę aminokwasów... (2pkt)

19. (4pkt)

20. (3pkt)

21. 1. D ; 2. B1 ; 3. C ; 4. K ; 5. A

22. 1-trzustka; 2-reguluje gospodarkę węglowodanową; 3-tarczyca; 4- tyroksyna

23. C

24. A

25. A

26. A

27. B

---