CZAS I MIEJSCE POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA SKARBOWEGO LUB WYKROCZENIA SKARBOWEGO.

1)CZAS POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA SKARBOWEGO LUB WYKROCZENIA SKARBOWEGO

Art.2.§.1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, chyba że kodeks stanowi inaczej.

§.2. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się nową ustawę, jednakże należy stosować obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona względniejsza dla sprawcy.

§3. Niedopuszczalne jest stosowanie w części ustawy nowej i w części ustawy obowiązującej poprzednio.

§.4. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie; jeżeli nowa ustawa nie przewiduje możliwości zastosowania środka objętego orzeczeniem, to środka tego nie wykonuje się.

§.5. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem nie jest zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zmienia się na karę grzywny, przyjmując jeden dzień kary pozbawienia wolności za równoważny dwóm stawkom dziennym kary grzywny.

§.6. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem nie jest już zabroniony pod groźba kary, skazanie uważa się za nie byłe.

Określenie czasu popełnienia przestępstwa ma ogromne znaczenie. Przede wszystkim pozwala stwierdzić czy dokonane zachowanie uznawane było przez ustawę za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. W myśl zasady nullum crimen, nulla contraventio sine lege poenali anteriori nie ma przestępstwa lub wykroczenia bez wcześniejszego zakazania określonego zachowania w ustawie. Po drugie pozwala określić wiek sprawcy w chwili popełnienia przestępstwa. W przypadku przestępstw skarbowych odpowiedzialność karną ponoszą osoby, które w chwili dokonania czynu zabronionego ukończyły minimum lat 17. Ustalenie czasu przestępstwa pozwala również na określenie poczytalności sprawcy i jego możliwości poniesienia odpowiedzialności karnej. Czas popełnienia czynu jest również istotny dla ustalenia, którą z ustaw karnych skarbowych należy zastosować wobec sprawcy. Przepisy intertemporalne stosuje się w przypadku gdy od momentu popełnienia czynu do czasu orzekania nastąpiła zmiana ustawy karnej.

Zgodnie z art.2.§.1k.k.s. czasem popełnienia czynu zabronionego jest czas, w którym sprawca działał. Co oznacza, że istotny jest moment działania a nie np. czas nastąpienia skutku działania. Za działanie uznaje się nie tylko działania(”kompleks ruchów fizycznych będących wyrazem woli sprawcy, dostrzegalnych na zewnątrz.”) ale również zaniechanie(”jest to ostatni moment, w którym możliwe było wywiązanie się z określonego typu obowiązku.”)

Jeżeli przestępca działa powtarzając te same czyny zabronione w celu wykonania z góry założonego planu mamy doczynienia z czynem ciągłym. W tym przypadku czasem popełnienia czyny zabronionego jest czas ostatniego zachowania składającego się na czyn ciągły. W przypadku ciągu przestępstw należy oddzielnie ustalić czas popełnienia każdego z przestępstw składających się na ciąg. Istnieje również możliwość, że popełnione przestępstwo ma ”za zadanie„ utrzymać przez pewien czas naganny stan rzeczy np. nie prowadzona jest księga pomimo obowiązku jej prowadzenia. Wówczas za czas popełnienia przestępstwa uważa się ostatni moment, do którego utrzymywany był stan naganny.

Z zasadą, że odpowiedzialności karnej podlega tylko ten kto popełnił czyn uznany za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe przez obowiązującą ustawę karną, łączy się jeszcze inna zasada o charakterze gwarancyjnym, iż prawo nie działa wstecz( lex retro non agit). Jednak zdarzają się od tej zasady wyjątki. W momencie zastosowania przepisów intertemporalnych. Zasadą jest, że w przypadku zmiany ustawy pomiędzy dokonaniem czyny zabronionego, a orzekaniem stosuje się ustawę nowsza jako bardziej doskonałą i bliższą współczesnym stosunkom. Niekiedy jednak stosuje się ustawę dawną ale tylko w przypadku gdy jest ona względniejsza dla sprawcy. Ważne są tu 2 pojęcia

-Czas orzekania jak również kategoria względności ustawy. Podstawowe znaczenie dla stosowania ustawy ma czas orzekania przez, który rozumie się nie tylko czas wydania wyroku rozstrzygającego o odpowiedzialności karnej ale również postępowanie przygotowawcze i późniejsze wykonanie prawomocnego wyroku.

- Ustawa względniejsza dla sprawcy to ustawa, która w konkretnej sprawie stwarza sprawcy korzystniejsze warunki tzw. wprowadza łagodniejsze zasady odpowiedzialności, zastosowanie korzystniejszej sankcji( zarówno kary zasadniczej jak i środków karnych.) Możliwa jest sytuacja gdy pomiędzy nową a ustawą obowiązującą uprzednio zaistnieją jeszcze jakieś ustawy pośrednie. Jeżeli one będą korzystniejsze dla sprawcy również mogą stać się podstawą do orzekania. Ustalenie względności ustawy nie jest kategorią abstrakcyjną. Należy wziąć pod uwagę nie tylko rodzaj i charakter grożącej sankcji ale również całość prawnych uregulowań. W sposób szczególny należy wówczas brać pod uwagę cześć ogólną k.k.s. normującą przypadki zaniechania karania sprawcy, warunkowego umorzenia postępowania itp. Przy tych czynnościach należy pamiętać, że niedopuszczalne jest stosowanie w części ustawy starej, a w części nowej. Co oznacza, że należy stosować konsekwentnie wybraną ustawę a nie gromadzić najkorzystniejsze rozwiązania z wielu ustaw.

Zazwyczaj zmiana ustawodawstwa ma znaczenie tylko przed wydaniem prawomocnego orzeczenia. Po tym fakcie zazwyczaj nie ma już znaczenia. Są jednak od tej zasady wyjątki:

• Jeżeli według nowej ustawy czym jest zagrożony karą, której górna granica jest niższą niż orzeczona w wyroku, karę tę obniża się do granicy ustawowego zagrożenia.

• Jeżeli ustawa nowa nie przewiduje możliwość zastosowania środka orzeczonego w wyroku, środka tego nie wykonuje się.

• W przypadku gdy orzeczona została kara pozbawienia wolności, a nowa ustawa nie przewiduje za dany czyn kary w postaci pozbawienia wolności, zamienia się ją na karę grzywny. Przyjmuje się, że jeden dzień pozbawienia wolności równa się 2 stawkom dziennym grzywny.

• Jeżeli według nowej ustawy określony czyn przestaje być uważany za zagrożony kara wówczas:

• Orzeczonej kary lub (i) środka karnego nie wykonuje się.

• Jeżeli wdrożono ją do wykonania to przerywa się jej wykonanie

• Jeżeli kara została wykonana fakt skazania ulega zatarciu z mocy prawa

2)MIEJSCE POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA SKARBOWEGO LUB WYKROCZENIA SKARBOWEGO.

Art.3.§1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący znanie czynu zabronionego nastąpił lub według sprawcy miał nastąpić.

§.2. Przepisy kodeksu stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba, że kodeks stanowi inaczej.

§.3. Niezależnie od przepisów obowiązujący w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego, przepisy kodeksu stosuje się także o obywatela polskiego oraz

§. 3a. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego, przepisy kodeksu stosuje się także do obywatela polskiego w razie popełnienia przestępstwa określonego w rozdziale 6 i 7 działu II tytuł I, skierowane przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskich.

§.4. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w rozdziale 7 są karalne także w razie popełnienia ich za granicą, jeżeli zostały ujawnione w wyniku czynności kontrolnych przeprowadzonych tam przez polski organ celny lub inny organ uprawniony na podstawie umów międzynarodowych; przepisy stosuje się odpowiednio, jeżeli wykroczenie skarbowe określone w art. 106e-106h popełnione zostało za granicą.

§. 5. Przepisy kodeksu stosuje się do obywateli polskich oraz cudzoziemców, którzy przebywając na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej nakłaniają lub udzielają pomocy do popełnienia za granicą przestępstwa skierowanego przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskich określonego w rozdziale 6 i7 działu II tytułu I.

Określenie miejsca dokonanego przestępstwa jest bardzo istotne z punktu widzenia wymogów formalnym w celu np. ustalenia jaki sąd ma rozstrzygać sprawę. Zazwyczaj określenie miejsca przestępstwa odbywa się poprzez wskazanie konkretnej miejscowości.

W kodeksie karnym skarbowym została przyjęta zasada wszędobylstwa. Przyjętą powszechnie na gruncie polskiego praw karnego. Przyjmuje ona, że czyn został popełniony w miejscu gdzie sprawca działał lub zaniechał działania albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu wystąpił lub gdzie w zamyśle sprawcy miał wystąpić. Oznacza to, że możliwe są 3 miejsca popełnienia czynu:

• Miejsce działania lub zaniechania działania przez sprawcę.

• Miejsce wystąpienia skutku w przestępstwach skutkowych.

• Miejsce gdzie sprawca chciał aby skutek nastąpił.

Prowadzi to do kolejnego wniosku, że istnieje możliwość popełnienia czynu jednocześnie w kilku miejscowościach(wówczas sądem właściwym do orzekania jest sąd, w którym najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze) lub też Polsce i za granicą jednocześnie co powoduje nałożenie się na siebie ustawodawstwa różnych krajów. Zaletą takiego rozwiązania jest fakt, że sprawcy ciężko jest uniknąć odpowiedzialności za popełniony czyn. Wadą fakt, że może dojść do sytuacji, że osoba zostanie skazana zostanie za ten sam czyn w 2 krajach. Chociaż art.20.§.2.k.k.s. zakazuje podwójnej odpowiedzialności.

W przypadku jeżeli czyn został popełniony na terytorium RP stosuje się k.k.s.( terytorium RP to obszar objęty granicami państwowymi, oddzielającymi terytorium państwa polskiego od terytoriów innych państw i od morza pełnego. Granica państwowa rozciąga się także na przestrzeń powietrzną, wody i wnętrze ziemi. Zasada terytorialności obejmuje również znajdującą się poza morzem terytorialnym(wnoszącym 12 mil morskich) wyłączną strefę ekonomiczną, w której RP na podstawie prawa wewnętrznego i zgodnie z prawem międzynarodowym wykonuje swoje prawa odnoszące się do badania i eksploatacji dna morskiego i jego podglebia oraz ich zasobów naturalnych.” Za terytorium RP uważa się również polski statek morski i powietrzny( w przypadku popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego stosuje się polski kodeks karny skarbowy bez względu gdzie znajdowała się jednostka w chwili popełnienia czynu) a także stałą platformę umieszczoną na szelfie kontynentalnym. Jest podstawowa zasada przesądzająca o jurysdykcji sądów polskich. Jest przejawem suwerenności państwa polskiego.

Odpowiedzialności karnej z k.k.s. podlegają osoby dopuszczające się przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego na terytorium RP bez względu na ich obywatelstwo. Dotyczy to również żołnierzy obcych sił zbrojnych oraz cywilnego personelu stacjonującego na terenie RP. Istnieje jednak od tej zasady pewien wyjątek. Nie stosuje się k.k.s. do osób, które popełniły czyn zabroniony ale korzystają z immunitetów konsularnych lub dyplomatycznych. Wówczas można jedynie uznać takiego przedstawiciela dyplomatycznego za persona non grata oraz można wezwać go do opuszczenia granic polskiego terytorium.

Duże nowelizacje wprowadzono w k.k.s. wraz z wejściem Polskim do Unii Europejskiej. Art. 3.§.5. wprowadza exspresis verbis zasadę, że odpowiedzialności z k.k.s. podlegają obywatele polscy jak i cudzoziemcy( jest to osoba nie posiadająca obywatelstwa polskiego, którzy przebywając na terytorium RP) jeżeli nakłaniają lub udzielają pomocy do popełnienia za granicą przestępstwa podatkowego lub związanego z rozliczeniami z tytułu dotacji albo przestępstwa celnego lub przeciwko zasadom obrotu zagranicznego, skierowanego przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskiej.

Co do zasady polski kodeks karny skarbowy nie przewiduje ścigania osób popełniających przestępstwa lub wykroczenia skarbowe poza granicami państwa polskiego. Od tej zasady oczywiście istnieją określone wyjątki Warto jednak zauważyć, że art.3.§3. wprowadzający odpowiedzialność za popełnienie określonego rodzaju przestępstw skarbowych pomija całkowicie odpowiedzialność za wykroczenia skarbowe. Czyny te muszą być skierowane przeciwko istotnym interesom Skarbu Państwa, mogą powodować powstanie uszczerbku finansowego w wysokości co najmniej dziesięciokrotności wielkiej wartości. A odpowiedzialność sprawcy przed polskimi sądami jest niezależna od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu. Jest to zasada ochronna o charakterze bezwzględnym Wprowadzana również w przypadku popełnienia przez obywatela polskiego przestępstwa skarbowego poza granicami RP.

Odpowiedzialności podlega również sprawca, który dopuścił się przestępstwa skarbowego wykrytego przez działalność polskich służb granicznych lub innych upoważnionych organów na podstawie umów międzynarodowych oraz w przypadku popełnienia przez rezydenta za granicą wykroczenia dewizowego w postaci otwierania lub utrzymania rachunku bankowego bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom.

CZAS POPEŁNIENIACZYNY ZABRONIONEGO- ZMIANY USTAWY

MIEJSCE POPEŁNIENIA CZYNU ZABRONIONEGO

V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski” Prawo karne skarbowe. Zagadnienia materialno-prawne i wykonawcze” Toruń 2005 str. 50

V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski” Prawo karne skarbowe. Zagadnienia materialno-prawne i wykonawcze” Toruń 2005 str. 50

Rysunek 1: W. Bednarek, J. Dąbkowski, Z. Kopacz” Podstawowe Instytucje Prawa karnego skarbowego

Rysunek 2: W. Bednarek, J. Dąbkowski, Z. Kopacz” Podstawowe Instytucje Prawa karnego skarbowego

Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności zamienia się na karę grzywny, przyjmując jeden dzień kary pozbawienia wolności za równoważny dwom stawką dziennym kary grzywny

Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn zabroniony w nowej ustawie; jeżeli nowa ustawa nie przewiduje możliwości zastopowania środka objętego orzeczeniem, to środka tego nie wykonuje się

ZASADA TERYTORIALNOSCI

Przepisy kodeksu stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba, że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

TERYTORIUM RP

Objęty obszar granicami państwowymi, oddzielającymi terytorium państwa polskiego od terytoriów innych państw i od morza pełnego. Granica państwowa rozciąga się również na przestrzeń powietrzną, wody i wnętrze ziemi. Zasada terytorialności obejmuje znajdującą się poza morzem terytorialnym wyłączną strefę ekonomiczną, w której RP na podstawie prawa wewnętrznego i zgodnie z prawem międzynarodowym wykonuje swoje prawa odnoszące się do badania i eksploatacji dna morskiego i jego podglebia oraz ich zasobów naturalnych.

STATEK POWIETRZNY

Jest to urządzenie przeznaczone do przewożenia osób lub rzeczy w przestrzeni powietrznej, zdolne do unoszenia się w powietrze na skutek oddziaływania powietrza.

STATEK WODNY

Jest to każde urządzenie pływające przeznaczone lub używane do żeglugi na morzu i wodach z nim połączonych a uczęszczanych przez statki morskie. Za statek wodny uważa się także stałą platformę umieszczoną na szelfie kontynentalnym

Czas popełnienia czynu zabronionego

Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, chyba, że kodeks stanowi inaczej

Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się ustawę nową, jednak należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio o ile jest ona względniejsza dla sprawcy

Niedopuszczalne jest stosowanie w części ustawy nowej i w części ustawy obowiązującej poprzednio.

Zmiana ustawy

---