TEORIA PODATKU I OGÓLNE PRAWO PODATKOWE

1. Klasyfikacja dochodów publicznych.

W klasyfikacji doktrynalnej wyróżniamy wiele kryteriów podziału dochodów publicznych:
1) ze względu na podmioty z których są pobierane d.p na:
- pobierane od osób fizycznych
- pobierane od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej
2) ze względu na rodzaj budżetu do którego są odprowadzane d.p na:
- dochody budżetu państwa
- dochody budżetów samorządowych
3) Kryterium funkcji(zadań) dochodów i dzielimy je na:
- zasadnicze- to takie których głównym celem jest cel fiskalny, a podstawowym zadaniem dostarczanie państwu lub samorządom środków pieniężnych niezbędnych do zrealizowania ich zadań. i zaliczmy do nich:
* podatki
* opłaty
- uboczne- to takie dochody których podstawowym zadaniem jest realizowanie innych celów niż fiskalny np.: cele represyjne czy prewencyjne i zaliczamy do nich:
* grzywny
* kary pieniężne
* mandaty
4) Kryterium ostatecznego pobrania dochodu:
- bezzwrotne - to takie które raz uiszczone na rzecz państwa czy samorządu nie zostają zwrócone podmiotowi od którego zostały pobrane zaliczamy do nich:
* cła
* podatki

* opłaty
- zwrotne - są jakby przejściowym zasileniem budżetu gdyż po ustalonym okresie winny być zwrócone podmiotowi od którego zostały pobrane, zaliczamy do nich:
* pożyczki
* kredyty
5) ze względu na kryterium wzajemnego świadczenia:
- odpłatne - może być dochodem ekwiwalentnym lub nieekwiwalentnym. Jeżeli wzajemne świadczenie ze strony państwa lub samorządu jest porównywalne w swej materialnej wartości do wielkości dochodu ma ono wówczas charakter ekwiwalentny ale jeśli jest ono materialne biorąc nieproporcjonalnie niższe niż wielkość dochodu wówczas dochód ma charakter nieekwiwalentny, gdyż świadczenie to nie stanowi ekwiwalentu w stosunku do wielkości dochodu.
- nieodpłatne
6) ze względu na możliwość egzekwowania dochodu
- dochody przymusowe- to takie które mogą być pobrane w drodze egzekucji administracyjnej np. czynność komornika i zaliczamy do nich:
* opłaty
* grzywny
* mandaty karne
* cła
- dochody dobrowolne - to takie które nie mogą być egzekwowane w drodze przymusu np. darowizny
7) inny podział dochodów np. na:
- obligatoryjne - jeżeli dochód przeprowadzany jest ze względu na to czy obowiązujące przepisy prawne nakazują pobieranie jakiegoś dochodu
- a gdy dają jedynie możliwość pobierania dochodu przy spełnieniu dodatkowych warunków przewidzianych w prawie to jest to dochód fakultatywny. Zaliczamy do nich:
* dochody na rzecz samorządu wprowadzone na podstawie referendum rozpisanego wśród mieszkańców gmin i w prawdzie ma on jednocześnie ma charakter przymusowy.
8) ze względu na okoliczności ich pobierania:
- zwyczajne - są pobierane w normalnych, powtarzających się sytuacjach i mają niejako charakter stały:
* ogromna większość dochodów podatkowych z opłat, grzywien, mandatów itp.
- nadzwyczajne - są wprowadzane w szczególnych okolicznościach np.:
* podatek od nadzwyczajnego wzbogacenia wojennego pobierany w Polsce po II wojnie światowej.
9) Ze względu na fakt czy są pobierane:
- okresowo - w sposób powtarzający się - dochód może pochodzić z tytułu prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej. W takiej syt. Pobierany podatek dochodowy ma charakter ciągłego świadczenia pobieranego tak długo jak prowadzona jest działalność. Płatność takiego podatku pobierana zaś jest najczęściej okresowo w postaci miesięcznych zaliczek.
- sporadycznie- gdy występuje pojedyncze, jednorazowe zdarzenie bądź gdy zostanie dokonana czynność prawna która wymaga uiszczenia określonej kwoty na rzecz państwa czy też samorządu np.
* obowiązek uiszczenia opłaty za otrzymane zezwolenie budowlane lub odpis aktu stanu cywilnego
10) Dochody uzyskiwane przez podmioty prawa publicznego mogą mieć także charakter:
- dochodów własnych-państwa czy samorządu to takie które w obowiązujących przepisach prawa są określane jako własne i zaliczamy do nich:
* podatki i opłaty zwane lokalnymi stanowią dochody własne gmin a także dochody z majątku komunalnego.
Dochodami własnymi państwa są : podatki, opłaty, część wpływów z tytułu ceł, a także pochodzące z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa, czynsze z wydzierżawienia takiego mienia
- dochody z zewnątrz zwane też obcymi lub zasilającymi - są to np.:
* środki uzyskiwane przez państwo z międzynarodowych instytucji finansowych w postaci bezzwrotnych pomocy a także otrzymane pożyczki i kredyty.
11) Ze względu na lokalizację źródła poboru dochodu :
- pochodzące z kraju - gdy źródło poboru znajduje się w kraju to dochód pochodzący z kraju stanowi przejęcie do budżetu państwa lub samorządu części tego dochodu(PKB) wytworzonego w Polsce lub majątku znajdującego się w kraju np.:
* zapłacenie podatku przez podmiot gospodarczy działający w Polsce
* dokonanie darowizny położonej w kraju nieruchomości na rzecz gminy
- pochodzące z zagranicy - to przejęcie z zagranicy do polskiego budżetu części majątku lub dochodu wytworzonego poza granicami kraju np.:
* pożyczka lub kredyt z zagranicznego banku
* bezzwrotna zagraniczna pomoc finansowa

2. Podatek jako dochód publiczny- elementy stałe definicji podatku.

Ordynacja podatkowa zawiera ustawową definicję podatku jako publicznoprawnego, nieodpłatnego, przymusowego oraz bezzwrotnego świadczenia pieniężnego na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu, gminy które wynika z ustawy podatkowej.
Elementy stałe definicji podatku to:
- podatek pobierany jest w pieniądzu - a więc nie może on być w zasadzie pobierany w naturze.

• podatek jest świadczeniem ustanowionym jednostronnie przez pobierający je podmiot- a więc nie jest on ustanawiany i wymierzany w drodze umowy między osobą zobowiązaną do jego zapłacenia a państwem lub samorządem na rzecz którego jest on pobierany. Pobiera się go na podstawie władczego działania podmiotu ustanawiającego podatek w drodze ustawy podatkowej.
  - ogólność - a więc jako świadczenie ogólne jest tak skonstruowany że zasady ustalania i poboru podatku odnoszą się do każdego podmiotu który spełnia warunki określone w prawie podatkowym.
  - należy do tzw. publicznych dochodów zasadniczych - oznacza to że podstawowym celem podatku jest cel fiskalny- sprowadza się on do dostarczania państwu lub samorządowi środków finansowych umożliwiających prowadzenie działalności i realizację zadań. Pozostałe funkcje mają charakter jedynie dodatkowy.
  - bezzwrotność- oznacza to że podatek pobrany zgodnie z prawem nie podlega zwrotowi
  - nieodpłatność - oznacza to że podmiot uiszczający podatek nie otrzymuje od państwa czy samorządu żadnego wzajemnego świadczenia czy to w postaci czynności urzędowej czy usługi jak przy opłacie. Płacący podatek nie ma wobec państwa jak i samorządu żadnego roszczenia o jakiekolwiek wzajemne świadczenie.
  - jest świadczeniem o charakterze przymusowym- oznacza to że gdy zobowiązany do zapłacenia podatku nie uiszcza go dobrowolnie można pobrać świadczenie w sposób przymusowy czyli w drodze egzekucji administracyjnej.
  
  3. Elementy zmienne( techniczne) podatku - obligatoryjne, fakultatywne.
  

Konstrukcja podatku poza elementami stałymi zawiera także elementy które ulegają zmianom i są różne dla poszczególnych podatków, pozwalają odróżnić 1 podatek od 2. - są to elementy zmiennie, techniczne podatku. Należą do nich: elementy obligatoryjne:
1) podmiot podatku:
2) przedmiot podatku
3) podstawa opodatkowania
4) stawki i skale podatkowe

Elementy fakultatywne:
1) ulgi

2)zwolnienia
3) zwyżki podatkowe
4)wyłączenia

4. Podmiot podatku.

Podmiotem podatku jest zarówno ten kto podatek ustanawia i pobiera na swoją rzecz jak i ten kto jest zobowiązany do zapłacenia podatku. W ramach tego wyróżniamy:
* podmiot czynny- to taki który pobiera na swoją rzecz podatek lub dla którego podatek jest pobierany; w RP jest to aktualnie Państwo a od 1991 roku samorząd terytorialny, poza tym mogą to być także : organizacje międzynarodowe .
* podmiot bierny - to taki który jest zobowiązany do uiszczenia podatku może to być:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej
Z podmiotem podatkowym wiążą się także pojęcia płatnika i inkasenta.
Płatnik - to pośrednik pomiędzy podmiotem czynnym a podatnikiem. Mogą to być:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej

Dokonuje on następujących czynności:
- obliczanie podatku
- pobieranie podatku od podatnika
- wpłacanie podatku organowi podatkowemu we właściwym terminie.

Inkasent- to także pośrednik między podmiotem czynnym a podatnikiem , ale nie oblicza on podatku, gdyż wcześniej dokonał tego właściwy organ podatkowy państwa lub gminy, a jedynie pobiera on podatek i wpłaca go temu organowi we właściwym terminie. Role inkasenta pełni np. sołtys przy poborze podatku leśnego i rolnego.
5. Rozszczepienie podatników i jego formy.

Rozszczepienie osoby podatnika formalnego i rzeczywistego może nastąpić w dwóch sytuacjach :
1) w przypadku tzw. podatku pośredniego- za podatek ten uznaje się taki w którym z woli podmiotu czynnego : państwa lub samorządu następuje przewidziane w ustawie podatkowej rozszczepienie podatnika formalnego i rzeczywistego. Obecnie taki charakter ma podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. W tej sytuacji podatnikiem formalnym są sprzedawcy towarów i kształtujący wysokość ceny zaś podatnikiem rzeczywistym: anonimowy nabywca towaru
Podatnik formalny - to taki który jest zobowiązany na podstawie konkretnej ustawy podatkowej do zapłacenia podatku i rozliczenia się z tego tytułu z właściwym organem podatkowym mogą to być:
- przedsiębiorca który jest podatnikiem podatku dochodowego, towaru i usług czy od nieruchomości.
Podatnik rzeczywisty- to taki który będąc jednocześnie podatnikiem formalnym zobowiązanym do uiszczenia podatku ponosi jednocześnie ekonomiczny ciężar podatku.
2) przy zjawisku tzw. przerzucalności podatku.

6. Przerzucalność podatku, pojecie, sposób, zakres, bariery ograniczające.

Polega ona na żywiołowym, często wbrew woli podmiotu czynnego rozszczepieniu osoby podatnika formalnego i rzeczywistego i przerzuceniu ciężaru ekonomicznego podatku przez podatnika formalnego na inny podmiot który staje się przez to podatnikiem rzeczywistym.
Może być dokonywana w dwojaki sposób:
1) poprzez przerzucalność w „ przód”- polega na obciążeniu ekonomicznym ciężarem podatku konsumenta- nabywcy towaru lub usługi- przez podwyższenie ceny sprzedaży
2) za pomocą przerzucalności w „tył”- polega na odrzuceniu ekonomicznego ciężaru podatku na:
- dostawce surowca- przez obniżenie ceny surowca
- zatrudnionego u producenta pracownika : przez obniżenie jego wysokości płacy
Istnieje ona także pomimo zajścia barier ograniczających. Zaliczamy do nich:
1) Bariery prawne- to takie które przybierają postać reglamentowania, w tym samym ustalania poziomu cen i płac. W sytuacji ustalania cen i płac w sposób sztywny przerzucalność podatku jest bardzo utrudniona. Wiąże się bowiem z ryzykiem naruszenia prawa w przypadku pobrania ceny wyższej od ustalonej na towar sprzedawany lub niższej na surowiec skupiony lub wypłacenia niższej płacy od zagwarantowanej . Gdy reglamentacja cen i płac ma charakter elastyczny przerzucalność jest możliwa ale w znacznym stopniu jest utrudniona.
2) Bariery ekonomiczne- to takie które nie są związane z żadnymi formalnymi ograniczeniami lecz wynikają z warunków rynkowych podaży i popytu na towary gotowe, surowce czy też pracę.

7. Przerzucalność podatku a podatek pośredni.

podatek pośredni- to taki w którym z woli podmiotu czynnego : państwa lub samorządu następuje przewidziane w ustawie podatkowej rozszczepienie podatnika formalnego i rzeczywistego. Obecnie taki charakter ma podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. W tej sytuacji podatnikiem formalnym są sprzedawcy towarów i kształtujący wysokość ceny zaś podatnikiem rzeczywistym: anonimowy nabywca towaru, zaś przerzucalność podatku polega na żywiołowym, często wbrew woli podmiotu czynnego rozszczepieniu osoby podatnika formalnego i rzeczywistego i przerzuceniu ciężaru ekonomicznego podatku przez podatnika formalnego na inny podmiot który staje się przez to podatnikiem rzeczywistym.

8. Przedmiot opodatkowania jako element techniczny podatku + przykłady.

Jest to rzecz lub zjawisko które podlega opodatkowaniu. Musi być określony w ustawie podatkowej. Określenie przedmiotu często pozwala na udzielenie odpowiedzi od czego płaci się podatek. Zakres przedmiotu opodatkowania jest bardzo szeroki, może być to zjawisko, zdarzenie które powoduje skutki prawne określone przez ustawę a także dokonywanie czynności cywilnoprawnych które rodzą takie skutki. Może to dotyczyć różnych czynności np.:

• przejścia prawa własności z 1 podmiotu na 2 w drodze umowy sprzedaży lub darowizny
  - w drodze stwierdzenia nabycia spadku
  Przedmiotem opodatkowania może być także zjawisko uzyskiwania dochodu w drodze prowadzenia działalności gospodarczej. Czasami też opodatkowaniu podlega sama rzecz np.:
  - podatek pobierany od posiadania nieruchomości a nie faktu jej nabycia
  - podatek od posiadania środków transportowych nie zaś od prowadzonej za pomocą ich działalności lub kupna czy sprzedaży takiego środka.
  
  9. Podstawa opodatkowania jako element techniczny podatku + przykłady.

Czy też podstawą wymiaru podatku jest konkretyzacja przedmiotu opodatkowania. Konkretyzacja może przybierać następujące postacie:
1) ilościową np.:
- powierzchnia nieruchomości wyrażona w m kwadratowych
- powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie rolnym wyrażona w hektarach przeliczeniowych
- wielkość stada hodowlanego wyrażonego w sztukach
2) wartościowa
- wysokość dochodu uzyskanego w ciągu roku podatkowego wyrażona w złotych oraz
- wartość rynkowa kupowanego samochodu czy placu budowlanego
Wyrażana jest w wartości rzeczywistej lub tzw szacunkowej

10. Przedmiot podatku a podstawa opodatkowania.

Przedmiot podatku jest to rzecz lub zjawisko które podlega opodatkowaniu, zaś podstawa podatkowa jest to konkretyzacja przedmiotu opodatkowania.

11. Stawki podatkowe i ich rodzaje.

Stawka podatku jest to relacja pomiędzy wymierzonym podatkiem a podstawą opodatkowania.
Określana jest wzorem
podatek
stawka =

Podstawa opodatkowania
Rodzaje:
- stawki kwotowe- gdy stawka podatku jest określona w ustalonej kwocie np. w podatku od nieruchomości w którym jest ona ustalana w określonej kwocie od każdego m kwadratowego powierzchni.
- stawki procentowe- gdy stawka podatku jest wyrażona w procentach, w postaci ułamka dziesiętnego np. w podatku dochodowym od osób prawnych wynosi 19% dochodu uzyskanego w ciągu roku podatkowego.
- stawki ułamkowe- gdy stosunek podatku do podstawy jest wyrażony w ułamku zwykłym
- stawki wielokrotnościowe- występuje dosyć wyjątkowo i polega na tym że wymierzony podatek jest wielokrotnością podstawy opodatkowania czyli jest od niej większy.

12. Skala podatkowa - pojęcie i rodzaje.

Jest to zbiór stawek obowiązujących w danym podatku. Skale podatkowe można podzielić na :
- proporcjonalne- charakteryzują się stałą stawką podatkową . Oznacza to że pomimo zmian podstawy opodatkowania stawka jest zawsze niezmienna, a wysokość podatku zmienia się proporcjonalnie do zmiany wielkości podstawy opodatkowania.

• nieproporcjonalne w ramach których wyróżniamy skale:
  1) progresywną
  2) regresywną
  3) degresywną

13. Stawki w podatku a skala podatkowa.
Stawka podatku jest to relacja pomiędzy wymierzonym podatkiem a podstawą opodatkowania zaś skala podatkowa jest to zbiór stawek obowiązujących w danym podatku.

14. Progresja podatkowa. Pojęcie i rodzaje.

Progresja podatkowa - jest to skala podatkowa, charakteryzująca się stawką zmienna, zależną od wielkości podstawy opodatkowania, która uwzględnia subiektywny ciężar podatku i w tym sensie zapewnia równość opodatkowania. Im wyższa jest podstawa opodatkowania tym wyższa jest stawka podatkowa.

Progresja podatkowa może występować w dwóch rodzajach;
1) progresji globalnej zwanej też skokową - która polega na stosowaniu jednej stawki wynikającej ze skali do całej podstawy opodatkowania
2) progresji szczeblowej zwanej też ciągłą- która polega na tym że całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne odcinki ( szczeble) i do każdego z nich stosuje się inną wynikającą ze skali stawkę.

15. Wady progresji globalnej.

- Za wadę progresji globalnej należy uznać możliwość wzrostu stawki do 100% co w konsekwencji spowodowało by przejęcie całej podstawy opodatkowania tytułem podatku. Aby temu zapobiec niezbędne jest zatrzymanie progresji na pewnym poziomie np. 50% przy określonej podstawie opodatkowania. Powyżej tej kwoty progresja przekształca się w opodatkowanie proporcjonalne.
- za wadę progresji należy uznać to że w ramach danego przedziału stawka jest stała zarówno dla najniższej jak i dla najwyższej kwoty na tym szczeblu. Tym samym opodatkowanie przy zastosowaniu progresji globalnej na danym szczeblu upodabnia się do opodatkowania proporcjonalnego.
- skokowy wzrost opodatkowania przy przejściu opodatkowania z jednego szczebla na drugi. Wzrost podatku jest tak znaczny iż po jego uiszczeniu podatnikowi którego podstawa opodatkowania znajduje się już na szczeblu wyższym pozostaje kwota mniejsza od najwyższej kwoty ze szczebla poprzedniego.

16.Progresja- konkretny przykład obliczyć.

17. Skala progresywna a proporcjonalna.

Skala progresywna - charakteryzuje się stawką zmienną , zależną od podstawy opodatkowania . Im wyższa jest podstawa opodatkowania tym wyższa jest stawka podatkowa natomiast skala proporcjonalna charakteryzuje się stałą stawką podatkową . Oznacza to że pomimo zmian podstawy opodatkowania stawka jest zawsze niezmienna, a wysokość podatku zmienia się proporcjonalnie do zmiany wielkości podstawy opodatkowania.

18. Tryb i warunki płatności podatku.

Na strukturę podatku składają się także termin i warunki jego płatności . W tym zakresie istotną rolę odgrywają terminy wpłacania podatków oraz zasady i sposób zapłaty.
Termin płatności podatku może być ustalony jako:
- z góry ustalony dzień np. każdego 10 dnia miesiąca lub okres np. w ciągu 20 dni po zakończeniu roku podatkowego.
- w nawiązaniu do jakiegoś faktu lub zdarzenia którego terminu z góry nie można przewidzieć np. w terminie14 dni od daty doręczenia prawomocnej decyzji w sprawie wymiaru podatku.

Podatek może być płacony:
- sporadycznie- gdy przedmiotem opodatkowania są jednorazowe zdarzenia lub czynności np. otwarcie spadku czy zawarcie umowy sprzedaży lub darowizny
- okresowo- gdy przedmiotem opodatkowania są zdarzenia powtarzające się np. prowadzenie działalności.
W tych przypadkach podatek może być dokonywany także:
- jednorazowo w całej wysokości
- stopniowo w odpowiednich częściach - np. w systemie ratalnym- który polega na podziale na części podatku już wymierzonego i poborze tych części w ustalonych terminach lub systemie zaliczkowym który wiąże się z płatnością określonych kwot na poczet zobowiązania podatkowego którego ostateczna wielkość nie jest jeszcze znana

19. Elementy zmienne fakultatywne podatku.

Zaliczamy do nich:
1) ulgi: mamy 2 rodzaje ulg:
* polegające na zmniejszeniu podstawy opodatkowania
* polegające na zmniejszeniu wymierzonego podatku
występują np. w podatku dochodowym od osób fizycznych

* Jest też 3 rodzaj ulg które pochodzą z OP i mające nieco inny charakter gdyż polegają one na spłacie istniejącego już zobowiązania. - odnoszą się do każdego podatku

2. zwolnienia - jest to ten element techniczny, który służy do zawężania zakresu podmiotowego i przedmiotowego danego podatku mamy je:
   * w podatku dochodowym od os. Fizycznych - mamy zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe
   * w podatku dochodowym od osób prawnych - mamy i podmiotowe i przedmiotowe

Zwolnienia są też:
- obligatoryjne
-fakultatywne - czyli zależne od woli organu podatkowego .

3. Wyłączenia - Na pozór przypominają zwolnienia , gdyż mają podobne do nich skutki , ale pełnią inną rolę . Służą do rozgraniczenia zakresu przedmiotowego poszczególnych podatków a zwłaszcza tej samej kategorii podatków np. podatki przychodowe, tzn. że wyłącza się je z działania innego podatku i włącza do drugiego.
   4) Zwyżki w podatku - polegają na nałożeniu wyższych obowiązków podatków na poszczególne kategorie podmiotów (podatników) i mają zazwyczaj charakter sankcji.

20. Pojęcie systemu podatkowego i klasyfikacja podatków.

System podatkowy - jest to ogół podatków pobieranych w danym państwie. Mamy z nim doczynienia gdy zespół podatków ma charakter uporządkowany i stanowi pewną liczbę podatków które można sklasyfikować przy uwzględnieniu różnych kryteriów.
KLASYFIKACJA PODATKÓW;
1) Ze względu na rodzaj podmiotu publicznego dzielimy podatki na, a więc podmiotu dla którego podatek jest pobierany, czyim jest dochodem:
- państwowe- to takie które w całości są pobierane do budżetu państwa np.: VAT, akcyza, podatek od gier jak i te które przeważającej części zasilają ten budżet np.: podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych
- samorządowe- to takie które obecnie zasilają budżety gmin np.: podatki lokalne od nieruchomości czy środków transportowych pobierane przez gminy jak i inne podatki z których wpływy stanowią dochody gmin np. leśny, rolny od spadków i darowizn.

2) Ze względu na osobę podatnika, kryterium podmiotu zobowiązanego:
- od osób fizycznych
- od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej
3) Zw na tożsamość osoby podatnika formalnego i rzeczywistego:
- pośrednie - to takie w których następuje zaprogramowane przez państwo, planowe „rozszczepienie” osoby podatnika formalnego i rzeczywistego np.:
* podatek od towarów i usług
* podatek akcyzowy
- bezpośrednie - to takie które zakładają tożsamość osoby podatnika formalnego i rzeczywistego. A rozszczepienie podatnika formalnego i rzeczywistego jest możliwe jedynie w postaci tzw. przerzucalności podatku
4) Zw na okoliczności wprowadzenia podatków:
- zwyczajne - to takie które wprowadzane są odpowiednimi ustawami na czas określony w niejako normalnych warunkach .
- nadzwyczajne - to takie które wprowadzane są w sytuacji szczególnej pod względem gospodarczym lub politycznym. Może mieć on charakter jednorazowy, epizodyczny a nawet okresowy np.:
* podatek od uprzednio nabytego majątku, pobrany jednorazowo w Polsce w latach 70 XX wieku
* podatek powojenny od nadzwyczajnego wzbogacenia wojennego.
* podatek importowy
*podatek związany z potrzebami powodziowymi
5) Zw na sposób wprowadzania podatków:
- obligatoryjne - to takie które muszą być pobierane zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym
- fakultatywne - to takie które na podstawie obowiązującego prawa mogą być pobierane, ale niezbędne do tego jest spełnienie dodatkowych warunków określonych w odpowiednich ustawach. Gdy się pojawiają to w kategorii podatków samorządowych, podatek taki może wówczas pobierać Gmina.
Gdy jest pobierany taki podatek to wówczas reguluje się tylko przedmiot tego podatku w celu rozgraniczenia go od innego podatku, zaś pozostałe kwestie regulują organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego.
6) Zw na charakter pobieranych podatków:
- rzeczowy- charakteryzuje się tym że najistotniejszą pozycję wśród jego elementów strukturalnych zajmuje przedmiot podatku, i przesądza to o tym że w podatku tym nie może być brana pod uwagę osobista sytuacja podatnika.
- osobisty - to taki w którym najistotniejszą pozycje zajmuje podmiot podatku. Możliwe jest stosowanie preferencji rodzinnych np.:
* podatek dochodowy od osób fizycznych
Eksponują one podmiot i jest tu podział na źródła, kwestia przedmiotu, kwestia zwolnień, podstawy opodatkowania, skala regresywna i ulgi.

21. Teoretyczna klasyfikacja podatków.
Jest to 7 kryterium klasyfikacji podatkowej i jednocześnie pełniące role najważniejszej.

Podatki możemy podzielić z uwagi na źródła poboru podatków i jest to tzw teoretyczna klasyfikacja podatków. Zaliczamy do nich:
- podatki sięgające do dochodu podatnika - Dochód może być opodatkowany w stadium jego tworzenia albo stadium wydatkowania.
STADIUM TWORZENIA: dochód może być opodatkowany na etapie wstępnym , ostatecznym lub ewentualnie wstępnym i ostatecznym.
1) etap wstępny: - ma miejsce gdy nie ma ostatecznego wyniku ekonomicznego prowadzonej działalności gospodarczej i są to wówczas podatki typu przychodowego ; opodatkowuje się wtedy przychód np.:
* podatek VAT
* podatek od nieruchomości
*podatek od czynności cywilnoprawnych
PRZYCHÓD- KOSZTY= gdy jest dodatni to DOCHÓD a gdy jest ujemny to STRATA
2) etap ostateczny ma miejsce wtedy gdy dochód jest dodatni i mamy wówczas podatki dochodowe np.:
* podatek dochodowy od osób fizycznych
* podatek dochodowy od osób prawnych
To są podatki typu teoretyczno- dochodowego

3) etap wstępny i ostateczny - są to podatki typu przychodowo- dochodowego , gdy w przychodzie upatruje się dochodu i nie ustała tego dochodu a jedynie ocenia go przez przychód. Np.:
- podatek rolny
-podatek leśny
STADIUM WYDATKOWANIA:- są to podatki typu konsumpcyjnego - podatki od dochodu wydatkowego, gdy z tej samej działalności można płacić aż 3 podatki tzn. podatki od ponad standardowej konsumpcji i w zasadzie jest to podatek akcyzowy.
- podatki sięgające jego majątku: - jest to- to co zostało zgromadzone przez wcześniejsze pokolenia i nie zostało skonsumowane. Może być opodatkowany albo w stanie statycznym albo stanie dynamicznym.
STAN STATYCZNY- wynika od samego posiadania majątku np.:
* podatek od nieruchomości tj. działki rekreacyjnej nad jeziorem
STAN DYNAMICZNY- wynika od przyrostu masy i wartości majątku np.
* podatek od spadków i darowizn
Poza tym jest jeszcze 1 możliwość mianowicie stan wynikający od przyrostu wartości bez przyrostu masy- występuje dosyć rzadko. Są to zazwyczaj:
* podatki nadzwyczajne gdy nie dochodzi do obligatoryjnego oszacowania podstawy opodatkowania. Najczęściej następuję poprzez manipulację stawkami amortyzacyjnymi.

22.Zasady podatkowe, pojęcie, znaczenie.

Pod pojęciem zasad podatkowych należy rozumieć albo pewne cechy charakterystyczne istniejącego systemu podatkowego albo postulaty pod jego adresem.
Znaczenie zasad: nie są one wprawdzie bezpośrednio wiążące przy konstruowaniu poszczególnych podatków, ale mogą one być uwzględniane przy konstrukcji systemu podatkowego w państwie.

23. Zasady podatkowe Adama Smith'a .

Adam Smith- to przedstawiciel liberalizmu podatkowego.

To zasady które po raz pierwszy zostały usystematyzowane przez Adama Smith'a w połowie XVIII wieku i zaliczamy do nich :
* zasadę równości- jest to podstawowa zasada podatkowa. Dla Adama równość podatkowa oznaczała powszechność podatku, likwidację wszelkich przywilejów podatkowych dla grup społecznych a także proporcjonalność opodatkowania dochodów. Tak więc postulował on równość jedynie w sensie obiektywnym.
* zasadę taniości- miała ona w pewnym stopniu charakter techniczny i oznaczała:
- z jednej strony postulat minimalizacji kosztów utrzymania administracji podatkowej tak aby nie pochłaniała ona znacznej części wpływów uzyskanych z podatków
- z drugiej str. Ograniczenie kosztów ponoszonych przez podatników w związku z uiszczeniem podatków.

• zasadę dogodności podatku- u podstaw jej leżały względy ekonomiczne. Zdaniem Adama Smith'a podatek należy pobierać w najbardziej dogodnym dla podatnika czasie. Podatki od dochodu należy więc pobierać w momencie jego uzyskania. Np.:
  - od rolników po zbiorach - w jesieni a nie na wiosnę
  
  24. Zasady podatkowe Adolfa Wagnera.
  
  Adolf Wagner wszystkie zasady podatkowe podzielił na 3 grupy i:
  1) fiskalne - przestrzeganie tych zasad miało zapewnić odpowiednie wpływy do skarbu państwa z tytułu podatków
  2) społeczne- w grupie tych Zasad wg. Wagnera była przede wszystkim równość podatkowa- w sensie subiektywnym. Zasada równości u Wagnera oznaczała bowiem powszechność opodatkowania, ale jednocześnie uwzględnienie możliwości płatniczych podatnika.
  3) techniczne- w grupie tej znalazły się następujące zasady:
  - zasada taniości
  - zasada dogodności
  - zasada pewności
  Uważał w przeciwieństwie do Smith'a - inne pojęcie równości i powszechności. Skala progresywna - im większy dochód tym większy procent podatku.

25. Zasada nierówności podatkowej i jej przejawy.

Zasada nierówności jest to zasada oznaczana dosyć często zasadą klasowości. Oznaczało to iż różni podatnicy w identycznych sytuacjach byli różnie traktowani przez prawo podatkowe. Przejawy tej zasady można było obserwować w kilku płaszczyznach:
1) w zróżnicowaniu sektorowym - z wyraźną preferencją dla sektora uspołecznionego w porównaniu z sektorem prywatnym
2) w zróżnicowaniu wewnątrz sektorów np. w ramach sektora uspołecznionego preferencje dla podmiotów państwowych w porównaniu ze spółdzielczymi , a także w sektorze nieuspołecznionym - preferencje dla tzw świata pracy w porównaniu z prywatną inicjatywą
3) w zróżnicowaniu terytorialnym np. w Polsce przez wiele lat utrzymywano preferencje podatkowe na tzw. ziemiach odzyskanych.

26. Ogólne i szczegółowe prawo podatkowe- pojęcie i zakres.

1) Ogólne prawo podatkowe- są to przepisy które stosuję się do wszystkich lub większości podatków.

U nas przepisy tego prawa regulowane są w OP z sierpnia 1997 roku i są przepisami;
* materialnoprawnym i
*procesowymi

2) Szczegółowe prawo podatkowe- są to przepisy wynikające z poszczególnych ustaw podatkowych,

27. Pojęcie i zakres obowiązku podatkowego - w sensie teoretycznym i jurydycznym.

Obowiązek podatkowy jest podstawowym pojęciem prawa podatkowego . Używa się go w 2 znaczeniach:
1) jako wyrażone w ustawach podatkowych reguły opodatkowania, obejmujące podatkowy stan faktyczny(hipoteza) i jego następstwa prawne(dyspozycja)- jest to abstrakcyjny, ogólny , normatywny obowiązek podatkowy
2) jako obowiązek odnoszący się do konkretnego podmiotu, powstający w momencie zaistnienia u niego ustawowych przesłanek opodatkowania, czyli spełnienia warunków przewidzianych w ustawie podatkowej dla powstania obowiązku podatkowego- jest to zindywidualizowany, jednostkowy, konkretny obowiązek podatkowy.
Podział II:
1) obowiązki materialnoprawne jako obowiązek główny
2) obowiązki instrumentalne- służą realizacji obowiązku głównego np.:
- obowiązek składania deklaracji, zeznań
- obowiązek rejestracji podatkowej

Ordynacja podatkowa postrzega zaś obowiązek podatkowy jako wynikającą z ustaw podatkowych nieskonkretyzowaną powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach czyli podatkowego stanu faktycznego. Chodzi tu więc o zindywidualizowany obowiązek podatkowy odnoszący się do konkretnego podmiotu który z chwilą jego powstania staje się podatnikiem.

Zakres przedmiotowy tego obowiązku został sprowadzony do konieczności poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego zwanego podatkiem czyli obowiązku podatkowego w znaczeniu ścisłym sensu stricto. Nie obejmuje więc obowiązków o znaczeniu instrumentalnym.
Z dniem 1 01. 2003 zrezygnowano z określenia obowiązku abstrakcyjnego.

* Obowiązku podatkowego nie można wprowadzić w formie innej aniżeli ustawowa.

28. Pojęcie i treść zobowiązania podatkowego.

Ordynacja podatkowa normuje zobowiązanie podatkowe jako wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Jest więc traktowane jako następstwo prawne obowiązku podatkowego.
Stronami tego stosunku są
- podatnik występujący w roli dłużnika podatkowego
- związek publicznoprawny reprezentowany przez organ podatkowy
Treścią świadczenia wynikającego z zobowiązania podatkowego jest podatek czyli publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa województwa, powiatu albo gminy wynikające z ustawy podatkowej
Nie zawsze obowiązek podatkowy przekształca się w zobowiązanie podatkowe!!!

29. Sposoby powstawania zobowiązań podatkowych + techniki wymiarowe+ przykłady.

Wyróżniamy 2 sposoby powstania zobowiązań podatkowych , czyli konkretyzacji obowiązku podatkowego:
1) poprzez zaistnienie zdarzenia z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania- sposób ten zwany jest nieraz powstaniem zobowiązania z mocy samego prawa. Wysokość zobowiązania może więc wynikać z obliczeń dokonanych przez płatnika, podatnika lub bezpośrednio z przepisów prawa podatkowego. Moment powstania określają zaś przepisy poszczególnych ustaw podatkowych.

Stosowane tu są następujące techniki wymiarowe:
- samoobliczenia podatku - gdy podatnik sam dokonuje obliczenia w odpowiednim terminach przewidzianych w terminach podatkowych i odprowadza ten podatek
- obliczenia podatku przez płatnika i jego odprowadzenia - decyduje o tym ustawodawca i gdy obliczenia podatku dokonuje płatnik jest to wówczas realizacja zasady taniości gdyż wyręcza on organ podatkowy dokonując wymiaru

- może być jeszcze 3 dodatkowa forma techniki wymiarowej przy tzw. prostych podatkowych stanach faktycznych- jest to podatek wynikający wprost z przepisów prawa, ustawy czy uchwały.
2) poprzez wydanie i doręczenie decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. Przykładów tego sposobu należy szukać
- w podatku rolnym
- leśnym
- i od nieruchomości płaconych przez osoby fizyczne w podatku od spadków i darowizn

Pkt niżej.

30. Sposoby powstawania zobowiązań podatkowych a rodzaje decyzji podatkowych i ich skutki prawne.

W przypadku tego sposobu organ podatkowy dokonuje wymiaru podatku. Zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania . Decyzja ta ma charakter konstytutywny. Oznacza to ze doręczenie tworzy nowy stosunek prawny w tym przypadku stosunek zobowiązania podatkowego, ale poza tym tworzy także szereg innych skutków:
- wpływa na bieg terminu zapłaty podatku co za tym idzie także,
- na kwestię powstania zaległości podatkowej i wysokość odsetek za zwłokę
- na upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Są to decyzje ustalające wysokość zobowiązania podatkowego.
Poza decyzjami konstytutywnymi mogą być wydawane także decyzje określające wysokość zobowiązania podatkowego, prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, wysokość odsetek za zwłokę oraz wysokość dochodu i są to decyzje deklaratoryjne Oznacza to że nie tworzą one nowego stosunku między stronami a jedynie stwierdzają jego istnienie i określają zakres świadczenia , a w konsekwencji zakres nieprawidłowości w realizacji tego świadczenia. Doręczenie tej decyzji nie wpływa na bieg terminu płatności podatku a także:
- na kwestię powstania zaległości i wysokość odsetek za zwłokę
- na bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
Otwiera jedynie możliwość:
- wniesienia odwołania - od daty jej doręczenia biegnie termin do jego wniesienia.
W obecnym stanie prawnym decyzja ta nie zawsze jest warunkiem koniecznym do wszczęcia egzekucji, a więc przymusowego wykonania zobowiązania podatkowego.

31. Sytuacje w których obowiązek podatkowy nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe.

Mogą one wynikać z szczególnego i ogólnego prawa podatkowego i zaliczamy do nich:
1) Zaniechanie ustalenia zobowiązań podatkowych - obecnie nie ma zastosowania tej instytucji, miała ona zastosowanie jedynie do zobowiązań powstających w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. W wyniku zastosowania jej organ podatkowy odstępował od wydania tej decyzji czyli powołującej do życia zobowiązanie podatkowe.
2) Przedawnienie prawa do wymiaru podatku- jest II instytucją ogólnego prawa podatkowego, dzięki której mimo istnienia obowiązku podatkowego nie dochodzi do powstania zobowiązania podatkowego. Ma zastosowanie podobnie jak I instytucja wyłącznie w odniesieniu do zobowiązań powstających w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Ordynacja podatkowa stanowi że zobowiązanie podatkowe nie powstaje jeżeli decyzja ta zostanie doręczona podatnikowi po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy. W niektórych syt termin ten wynosi 5 lat i nie zawsze jest liczony od końca roku kalendarzowego.

32. Sposoby wygasania zobowiązań podatkowych - podział, wyliczenie i sposób uregulowania.

Podział:
1) powodujące wygaśnięcie zobowiązania z jednoczesnym zaspokojeniem wierzyciela podatkowego - efektywne wygaśnięcie zobowiązania i możemy do niego zaliczyć:
- zapłatę podatku
- pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta”
- potrącenie
- zaliczenie nadpłaty lub zaliczenie zwrotu podatku
- przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych
- przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym.
2) ) powodujące wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego- nieefektywne wygaśnięcie zobowiązania i możemy do niego zaliczyć:
- zaniechanie poboru podatku
- umorzenie zaległości podatkowych
- przedawnienie zobowiązania podatkowego
- zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku

Warto zauważyć iż nie zależnie z jakiego podatku powstało zobowiązanie ustanie bytu podatnika nie wywołuje skutku w postaci wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, natomiast zastosowanie znajdują przepisy Ordynacji o prawach i obowiązkach następców prawnych. Podmioty tam wymienione wchodzą w miejsce podatnika w stosunek zobowiązania dzięki czemu jego byt nie ustaje. Wydanie i doręczenie decyzji o odpowiedzialności os. 3 także nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego

33. Zapłata podatku jako sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

Obowiązkiem podatnika jako dłużnika jest zapłata podatku w określonym terminie, w odpowiedniej formie i odpowiedniej wysokości.
Ordynacja podatkowa uzależnia sposób ustalania i długość terminu płatności podatku od sposobu powstania zobowiązania podatkowego.

34. Wysokość płaconego podatku jako element zapłaty podatku.

Jeżeli podatek pobrany w określonej wysokości przez płatnika jest za duży mamy doczynienia z nadpłatą natomiast gdy podatnik pobiera podatek mniejszy od przyjętej wysokości poboru podatku mamy doczynienia z tzw. zwłoką podatkową.

35. Pojęcie i sposób postępowania z nadpłatą.

Zapłata nienależna lub w kwocie wyższej od należnej jest nadpłatą. Gdy powstanie dochodzi do tzw. odwrócenia ról podmiotów na podstawie którego dotychczasowy wierzyciel staje się dłużnikiem zaś dotychczasowy dłużnik wierzycielem.
Ordynacja podatkowa za nadpłatę uważa:
1) kwoty nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku
2) kwoty podatku pobrane przez płatników nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej
3) zobowiązania płatników lub inkasentów jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności określono je nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej
4) zobowiązanie zapłacone przez osobę 3 lub spadkobiercę jeżeli, w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w kwocie wyższej od należnej.

Sposób postępowania z nadpłatą:
1) nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają - z urzędu - zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę lub samych odsetek za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych.

2) w razie braku zaległości i bieżących zobowiązań - na wyraźny wniosek podatnika - podlegają zaliczeniu na poczet przyszłych jego zobowiązań.

3) jeżeli nie ma zastosowania żaden z poprzedzających trybów postępowania, nadpłaty podlegają z urzędu - zwrotowi.

Inny sposób przewidziany jest dla nadpłat wynikających z zaliczek na podatek. Z takimi nadpłatami mamy doczynienia gdy podatnik uiści zaliczkę w kwocie wyższej od wynikającej z przepisów ustaw podatkowych. Tak więc nadpłaty zwracane są z urzędu ale nie na bieżąco a dopiero po zakończeniu okresu za który rozlicza się podatek. Natomiast na wniosek podatnika mogą one być zwrócone w dwóch przypadkach.:
1) gdy zaliczka była pobrana przez płatnika a podatnik wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty i wniosek ten został pozytywnie rozpatrzony. Zwrot następuje w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji stwierdzającej nadpłatę.
2) gdy pozytywnie został rozpatrzony wniosek podatnika o wcześniejszy zwrot nadpłaty i dotyczy podatników podatków dochodowych np.: wpłat z zysków. , ale organ podatkowy podejmuje decyzję w warunkach uznania administracyjnego.

Zwrot może nastąpić przez:
- wpłatę na wskazany rachunek bankowy podatnika, płatnika, inkasenta zobowiązanych do posiadania takiego rachunku , a gdy go nie ma lub takiego obowiązku również
- w gotówce

Za dzień zwrotu nadpłaty uznaje się:
- za pośrednictwem banku- dzień obciążenia rachunku bankowego tzw. zdjęcie dłużnika z obowiązku

- za pośrednictwem placówki pocztowej- dzień doręczenia przekazu pocztowego

Nadpłata przedawnia się z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego w którym upłynął termin jej zwrotu- jak przy zobowiązaniu .

36. Instytucja stwierdzenia nadpłaty.
Instytucja ta związana jest ze zobowiązaniami powstającymi z mocy samego prawa niezależnie od zastosowanej techniki wymiarowej.

W sytuacji gdy dojdzie do błędnego obliczenia i wpłacenia podatku podatnik, płatnik lub inkasent ma prawo wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Dokładniej podatnik ma prawo o złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty gdy:
1) kwestionuje zasadność albo wysokość pobrania podatku przez płatnika

2) dokonuje samoobliczenia podatku:
- w składnym zeznaniu ( w którymś z podatków dochodowych) lub w deklaracji( w podatku akcyzowym lub we wpłatach z zysku) wykazał zobowiązanie podatkowe nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej i wpłacił zdeklarowany podatek bądź wykazał kwotę nadpłaty niższą od należnej.

- w innych składanych deklaracjach np. w podatku od towarów i usług wykazał i wpłacił zobowiązanie w kwocie wyższej od należnej lub nienależnie.
- nie będąc zobowiązanym do składania deklaracji lub zeznania dokonał wpłaty podatku nienależnego lub w wysokości wyższej od należnej.

Podatnik i inkasent ma prawo złożenia takiego wniosku gdy:
1) w złożonej deklaracji wykazał i wpłacił podatek w wysokości wyższej od pobranej

2) w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od należnej

3) nie będąc obwiązanym do składania deklaracji wpłacił podatek w wysokości większej od należnej.

Stwierdzenie nadpłaty może dojść do skutku tylko na wniosek zainteresowanego i pod warunkiem nie tylko wykazania ale też wpłacenia podatku w wysokości zawyżonej lub nienależnej, A prawo złożenia wniosku wygasa z upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Stwierdzenie nadpłaty ma miejsce gdy popełniono błąd na niekorzyść podatnika, w przypadku zaś błędu na niekorzyść organu skarbowego podatnikowi przysługuje prawo do skorygowania złożonego zeznania lub deklaracji. Korekta może dotyczyć zarówno zwiększenia zobowiązania jak i zmniejszenia i tu stanowi jedynie załącznik do wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

37. Forma zapłaty podatku i zasady stosowania, a także skutki prawne niezachowania właściwej formy zapłaty.

Zapłata podatku powinna nastąpić w odpowiedniej zgodnej z przepisami formie. Może to być:
1) forma podstawowa- jako zapłata pieniężna:
- gotówkowa gdy
* następuje wpłata środków pieniężnych w kasie organu podatkowego
* następuje wpłata środków pieniężnych na rachunek wierzyciela podatkowego w banku( przekaz bankowy) w placówce pocztowej (przekaz pocztowy) lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej
* następuje pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta
Za termin zapłaty uznaje się dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego, na rachunek w banku, w placówce pocztowej, lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta. Nie ma nigdy charakteru obligatoryjnego.
- bezgotówkowa - dopuszczalne jest:
* polecenie przelewu-odnosi się do podatników prowadzących działalność gospodarczą i zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów, od 1. 01 2009 wyłączono z tej grupy mikroprzedsiębiorców zezwalając im na wpłaty gotówkowe.
*karta płatnicza - w podatkach samorządowych w drodze uchwały Rady Gminy

Osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej nie mają obowiązku płacenia podatku w formie bezgotówkowej.
Za termin zapłaty uznaje się dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika na podstawie polecenia przelewu.
2) forma pomocnicza- jako zapłata znakami akcyzy- odnosi się ona jedynie do podatku akcyzowego i polega na naklejaniu takiego znaku na opakowaniu wyrobu akcyzowego. Przy czym nabycie znaków akcyzy następuje wcześniej niż ich użycie do oznaczenia wyrobu, stąd zapłata ta ma charakter antycypacyjny.

- znakami opłaty skarbowej zniesione przez minister Zyte Gilowską
3) forma szczególna- jako zapłata papierami wartościowymi- ta forma zapłaty dopuszczalna jest przez ministra do spraw finansów publicznych- do tej pory nie skorzystał z takiego uprawnienia.

Gdy ordynacja nie nakłada obowiązku zapłaty podatku w formie bezgotówkowej lub 1 z form pomocniczych to zapłata może nastąpić w formie gotówkowej.
Skutki niezachowania wskazanej formy:
- podatek nie zostaje zapłacony
- uznanie wygaśnięcia zobowiązania

38. Termin zapłaty podatku - długość i sposób ustalania.

W sytuacji gdy zobowiązanie postało w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej jego wysokość termin płatności podatku wynosi:
1) 14 dni od daty doręczenia decyzji podatnikowi ustalającej wysokość zobowiązania czyli decyzji o charakterze konstytutywnym

Np. gdy w podatku leśnym i rolnym mamy raty, i ratę należy zapłacić do 15 marca, a podatnik uzyskuje ją np. 5 marca ( decyzję podatkową) - to już 15 marca nie jest terminem końcowym , gdyż termin ten odpowiednio będzie liczony od dnia 6 marca.
2) może być oznaczony kalendarzowo

Z kolei w sytuacji gdy zobowiązanie powstaje z mocy samego prawa termin płatności zależy od zastosowanej techniki wymiarowej i tak:
1) gdy zastosowano technikę samoobliczenia podatku przez podatnika - za termin płatności uważa się ostatni dzień w którym zgodnie z przepisami regulującymi dany podatek zapłata powinna nastąpić.

2) gdy następuje obliczenie podatku przez płatnika , moment zapłaty czyli pobrania podatku od podatnika- podobnie- określają przepisy odnoszące się do danego podatku. - obecnie ordynacja ustaliła na ostatni dzień w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego płatnik powinien dokonać wpłaty pobranego od podatnika podatku.

Ordynacja określa także że w przypadku upływu terminu płatności podatku w sobotę lub w dzień ustawowo wolny od pracy termin upływa po następnym dniu .

39. Konsekwencje prawne niezachowania terminu zapłaty podatku.

W przypadku niezachowania terminu zapłaty podatku przekształca on się w tzw. zaległość podatkową za którą uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek oraz ratę podatku.
- obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę

40. Pojęcie zaległości podatkowych i jej skutki prawne, kwot zrównanych z zaległościami i opłaty prologacyjnej.

W przypadku niezachowania terminu zapłaty podatku przekształca on się w tzw. zaległość podatkową za którą uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek oraz ratę podatku.

Powstanie tej zaległości jest prostą konsekwencją przekroczenia terminu płatności podatku.

Ordynacja wprowadziła kategorię kwot zrównanych z zaległością podatkową i zaliczamy do nich:
1) zawyżoną i zwróconą podatnikowi nadpłatę podatku
2) nienależny lub zawyżony zwrot podatku chyba że nie nastąpił z winy podatnika

3) oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku jeżeli zostało zwrócone podatnikowi.
Skutki :
-naliczanie i pobieranie odsetek za zwłokę - stawka odsetek została odniesiona do wysokości podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego zgodnie z przepisami o NBP i wynosi 200% tej stopy.- każdą zaś zmianę stopy ogłasza minister do spraw finansów publicznych w formie obwieszczenia publikowanego w Monitorze Polski.

opłata prologacyjna- jest pobierana w przypadku zastosowania odroczenia terminu płatności podatku gdy wówczas nie powstają zaległości podatkowe, pobierana jest ona jako pewien ekwiwalent dla wierzyciela podatkowego za spóźnione przekazanie środków pieniężnych. Jej wysokość wynosi 50% stawki odsetek za zwłokę i obliczana jest przy zastosowaniu stawki opłaty obowiązującej w dniu wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku. Jest ona obligatoryjna w odniesieniu do podatków państwowych. W pozostałych przypadkach ma charakter fakultatywny. Wprowadzić ją mogą:

• rada gminy

• rada powiatu

• sejmik województwa

41. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

1. Odroczenie terminu płatności podatku , jednakże muszą być spełnione następujące przesłanki:
   - podatnik musi wystąpić ze stosownym wnioskiem'- ma charakter formalny, wniosek ten należy złożyć przed upływem terminu płatności podatku, może on być alternatywny w tym rozumieniu że wnosi odroczenie terminu płatności podatku lub gdy to niemożliwe rozłożenie zapłaty na raty.

• za zastosowaniem odroczenia przemawia ważny interes podatnika lub interes publiczny- ma charakter merytoryczny

Te przesłanki mają charakter ogólny w tym sensie że odnoszą się do wszystkich podatków.

• w odniesieniu do podatków będących dochodem jednostek samorządu terytorialnego a pobieranych przez urzędy skarbowe, konieczny jest wniosek przewodniczącego jednostki s.t lub jego zgoda. - ta przesłanka ma charakter szczególny i odnosi się do pewnej grupy podatków. I ma charakter formalny. Wniosek lub zgoda powinny być wydane w formie postanowienia na które nie przysługuje zażalenie.
  2) Rozłożenie na raty zapłaty podatku- te same przepisy co pkt 1. lecz w przypadku zaległości zapłaty jednej z rat powoduje powrót do terminu pierwotnego i konsekwencją takiego powrotu staje się obowiązek zapłaty odsetki za zwłokę zamiast opłaty prologacyjnej.
  3) Przedłużenie terminu płatności podatku- instytucja ta może być stosowana jedynie przez ministra do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia i nie odnosi się do poszczególnych grup podatników i indywidualnych podatników.

42. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta jako sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.
Jest formą efektywnego wygaśnięci zobowiązania podatkowego. Z chwilą pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta zobowiązanie podatnika wygasa na skutek spełnienia przez niego świadczenia .Podatnik z tą chwilą zostaje zwolniony z długu. Inną zaś kwestią jest to czy wierzyciel otrzyma swoje świadczenie w odpowiednim czasie. To już jednak nie obciąża podatnika. Odpowiedzialność przechodzi na płatnika lub inkasenta.

Jeżeli płatnik pobrał jedynie część podatku , zobowiązanie podatnika wygasa w tej części jakiej podatek został pobrany. W pozostałej części zobowiązanie podatkowe podatnika w tym momencie nie wygasło, chociaż odpowiedzialność za nie przechodzi na płatnika. Może wygasnąć później i w inny sposób. Podobnie jest gdy płatnik w ogóle podatku nie pobrał. Gdy inkasent miał pobrać podatek a tego nie zrobił, zobowiązanie podatnika nie wygasa i odpowiedzialność ponosi podatnik a nie inkasent.

43. Potrącenie jako sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego ( co można potrącić po spełnieniu jakich warunków , w jakim trybie.)

To kolejny sposób efektywnego wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Jest instytucją cywilistyczną która została przeniesiona na grunt prawa podatkowego.
W świetle ordynacji podatkowej potrącone mogą być:
1) bieżące zobowiązania podatkowe oraz zaległości podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę
2) w podatkach stanowiących zarówno dochód budżetu państwa jak i budżetów jednostek s.t

3) ze wzajemnymi, bezspornymi i wymagalnymi wierzytelnościami podatnika wobec Skarbu Państwa lub jednostki s.t ze ściśle wskazanych tytułów.
Wobec Skarbu Państwa są to wierzytelności z tytułu:

1. Prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 i 417 ze znaczkiem 2 KC
   2) prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z art. -||- -||-

3)nabycia przez Skarb Państwa nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami.

4) odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie uzyskanego na podstawie przepisów Kpk

5) odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na bytu Państwa Polskiego

6) odszkodowania orzeczonego w decyzji organu administracji rządowej.
Wobec jednostek s. t są to wierzytelności z tytułu:
1) Prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 i 417 ze znaczkiem 2 KC

2)prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z art. -||- -||-

3) nabycia przez gminę powiat lub województwo nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami

4) odszkodowania orzeczonego w decyzji wydanej przez wójta, burmistrza/ prezydenta lub starostę, marszałka wojewódzkiego

5) zamówień wykonanych przez podatnika na rzecz samorządowej jednostki budżetowej w trybie przepisów o zamówieniach publicznych i pod warunkiem że potrącenie dokonywane jest przez tego podatnika z tej wierzytelności.

Katalog ten jest obecnie zamknięty.

Potrącenie może być stosowane zarówno z urzędu jak i na wniosek podatnika i dochodzi do skutku albo z dniem wydania postanowienia przez organ podatkowy albo z dniem złożenia wniosku przez podatnika. Odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji i jest to element ochrony interesów podatnika.
Możliwe jest także potrącenie wierzytelności podatnika w przyszłości - gdy powstanie u niego dług podatkowy przez zaliczenie na wniosek podatnika wierzytelności na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

44. Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku jako sposób wygaśnięcia z. p - istota i tryb postępowania.

Zaliczenie nadpłaty to sposób efektywnego wygaśnięcia z. p W wyniku tego dotychczasowy dłużnik czyli podatnik staje się wierzycielem , a dotychczasowy wierzyciel staję się dłużnikiem podatnika z tego samego tytułu. Podobna syt powstaje w wyniku zwrotu podatku VAT - czyli zwrotu na rzecz podatnika formalnego nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Zgodnie z Ordynacją nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet:
1) zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę

2)odsetek za zwłokę

3) bieżących zobowiązań podatkowych

45. Potrącenie a zaliczenie nadpłaty ( lub zaliczenie zwrotu podatku).
pyt 43 i 44.

Zaliczenie nadpłaty- różnice w stosunku do potrącenia to:
- Podatnik ma z jednej strony wierzytelność publicznoprawną zaś z drugiej strony dług podatkowy.

46. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zwolnienie z długu podatkowego jako sposób wygaśnięcia z.p .

Jest to także efektywny sposób wygaśnięcia z.p. Przeniesienie własności lub praw majątkowych następuje na rzecz wierzyciela podatkowego w zamian za zaległości podatkowe. Instytucja ta zastąpiła przejęcie majątku na rzecz Skarbu Państwa występujące w Ustawie o zobowiązaniach podatkowych.

Przeniesienie to jest szczególnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego ponieważ:
1) zobowiązanie podatkowe ma charakter pieniężny , a przeniesienie jest odstępstwem od tej zasady

2) wchodzi w grę gdy powstanie zaległość podatkowa, a nie w terminie płatności i podatku.

3) dochodzi do skutku w trybie zawarcia umowy , co jest cechą charakterystyczną stosunków prywatnoprawnych a nie publicznoprawnych.

W tym trybie mogą wygasać zobowiązania podatkowe bez względu na to kto jest wierzycielem podatkowym. Przeniesienie następuje bądź:
- na wniosek podatnika na podstawie umowy zawartej za zgodą właściwego naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego pomiędzy starostą a podatnikiem wykonującym zadania z zakresu administracji rządowej- w odniesieniu do podatków państwowych
- w odniesieniu do podatków jednostek s. t umowa zawierana jest między wójtem, burmistrzem, starostą lub marszałkiem a podatnikiem.

Dla ważności tej umowy powinna być zawarta na piśmie . Zobowiązanie podatkowe wygasa zaś z dniem przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych. Po zawarciu umowy organ podatkowy w I instancji wydaję decyzję o wygaśnięciu z.p

47. Przejęcie egzekucyjne jako sposób wygaśnięcia z.p .

Ten sposób wymieniony został w ordynacji podatkowej po raz pierwszy w ramach zmian przeprowadzonych w 2002roku. Nie jest to nowy sposób

48. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych a przejęcie egzekucyjne.

Przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym:

1) zaliczane jest to efektywnych sposobów wygaśnięcia z.p
2) regulowane jest ustawą z 17.06. 1966 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

3 wchodzi w grę dopiero na etapie przymusowego wykonania zobowiązania podatkowego a więc po bezskutecznym upływie terminu płatności oraz po wyczerpaniu prawnie dopuszczalnych środków i metod wpływu na dobrowolną realizację zobowiązania podat.

4) stosowane jest jako ostateczność czyli jako ostatni środek prawny w celu zaspokojenia wierzyciela podatkowego i niemożliwa jest tu zmiana trybu postępowania.

5) stosowane jest wyłącznie z urzędu a nie na wniosek dłużnika podatkowego.

6) w nim przejawia się przymusowy charakter podatku jako daniny publicznej.

49. Zaniechanie poboru podatku jako sposób wygaśnięcia z.p.

Jest to instytucja ogólnego prawa podatkowego , której zastosowanie powoduje tzw. nieefektywne wygaśnięcie zobowiązania podatkowego , czyli bez zaspakajania roszczenia podmiotu prawa publicznego. Stosowane jest w okresie pomiędzy powstaniem z.p a upływem terminu płatności podatku. Istnieje tylko 1 forma zaniechania poboru podatku a mianowicie: zaniechanie generalne stosowane wobec grup podatników przez ministra właściwego do spraw finansów w drodze rozporządzenia - wydając je powinien kierować się:
- ważnym interesem podatników lub

• interesem publicznym
  - przepisami o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej - w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą którzy w wyniku zaniechania poboru staną się beneficjantami pomocy publicznej. Rozporządzenie powinno zaś określać
  * rodzaj podatku
  * okres
  * grupy podatników
  Zaniechanie poboru może dotyczyć całości albo części konkretnego podatku lub odnosić się do określonych kategorii podatków.

50. Zaniechanie poboru podatku a zaniechanie ustalania z.p

Zaniechanie poboru stosowane jest w okresie pomiędzy powstaniem z.p a upływem terminu płatności podatku i w odróżnieniu od zaniechania ustalania z.p znajduje zastosowanie w odniesieniu do wszystkich zobowiązań bez względu na ich sposób powstania.

51. Umorzenie zaległości podatkowych jako sposób wygaśnięcia z.p ( kiedy można stosować, co się umarza, przesłanki i sposób działania organów podatkowych.)

Jest to kolejny sposób nieefektywnego wygaśnięcia z.p , znajduje ono zastosowanie gdy upłynął termin płatności podatku , tym samym gdy powstała zaległość podatkowa. Umorzenie zaległości podatkowych stosowane może być wyłącznie przez organy podatkowe a nie przez ministra właściwego do spraw finansów . Organy mogą je stosować co do zasady na wniosek podatnika w syt. Ściśle określonych w Ordynacji oraz z urzędu.
W obecnym stanie prawnym możliwe jest umorzenie:
1) w całości lub w części zaległości podatkowych co pociąga stosowne skutki wobec odsetek za zwłokę
2) samych odsetek za zwłokę
3) opłaty prologacyjnej

52. Zaniechanie poboru podatku a umorzenie zaległości podatkowych .

pyt 50 i 51.

53. Przedawnienia z.p (przedawnienia prawa poboru podatku) jako sposób wygaśnięcia z.p ( termin przedawnienia i sposób jego obliczania, wyjątki od zasady przedawnienia, przerwa i zawieszenie biegu terminu przedawnienia).

Jest to instytucja która powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego.
Upływ okresu przedawnienia powoduje wygaśniecie z .p i zwolnienie podatnika z długu. Okres ten wynosi 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego , w którym upłynął termin płatności podatku.
Nie ulegają zaś przedawnieniu :
- zobowiązania zabezpieczone w formie hipoteki
- zobowiązania zabezpieczone w formie zastawu skarbowego Ale:
Po upływie terminu przedawnienia mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.
Po każdym zawieszeniu termin biegnie w dalszym ciągu , natomiast po przerwie biegnie on od nowa.

54. Przedawnienie z.p (przedawnienie poboru podatku) a przedawnienie obowiązku podatkowego(przedawnienia wymiaru podatku).

55. Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w związku ze zmianą lub uwzględnieniem interpretacji prawa podatkowego jako sposób wygaśnięcia z.p

Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku wiąże się z instytucją interpretacji przepisów prawa podatkowego; z dniem 1. 07. 2007 w ordynacji skonkretyzowano zasadę nieszkodzenia - oznacza ona że nie można szkodzić temu kto się do niej zastosował .Konkretyzacja polega na tym że gdy zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji która uległa zmianie lub nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej to podatnik jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Zwolnienie następuje zaś jeśli skutki podatkowe nastąpiły po:
- opublikowaniu interpretacji ogólnej

- lub doręczeniu -||--||- szczególnej.

Zwolniony będzie więc ten kto poprzez interpretacje został wprowadzony w błąd i ma ono chronić podatnika działającego w zaufaniu do stanowiska organów podatkowych przed skutkami ich błędu.
Następuje ono z mocy prawa jest nieefektywnym sposobem, a organ podatkowy na wniosek podatnika może określić w odpowiedniej decyzji wysokość podatku objętego zwolnieniem. Podmiot prawa publicznego nie otrzymuje wierzytelności a zobowiązanie podatnika wygasa.

56.Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego- istota, cel, formy.

Istota - wykonanie zobowiązania podatkowego może być zabezpieczone na majątku podatnika. Nazywane jest nieraz odpowiedzialnością rzeczową za zobowiązania podatkowe. Ma ono zapewnić możliwość wyegzekwowania w przyszłości świadczenia wynikającego ze zobowiązania podatkowego.

Cel- jest jedynie zapewnienie skuteczności przymusowego wykonania zobowiązania.

Ordynacja reguluje 3 następujące formy:
1) Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego na majątku podatnika w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub w formie przyjęcia przez organ podatkowy zabezpieczenia o charakterze cywilnoprawnym
2) hipotekę przymusową
3) zastaw skarbowy.

57. Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego przed upływem terminu płatności.

1. jest zabezpieczeniem istniejącego zobowiązania podatkowego

2. odnosi się do wszystkich zobowiązań , niezależnie od sposobu powstania

3. dokonywane jest przed upływem terminu płatności podatku

4. odnosi się do majątku podatnika

5. przesłanką jego ustanowienia jest uzasadniona obawa organu podatkowego że zobowiązanie nie zostanie wykonane

6. dokonywane jest na wniosek organu podatkowego w drodze postanowienia wydanego przez organ egzekucyjny.

58. Zabezpieczenie wykonania przyszłego zobowiązania podatkowego( przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość z.p ) przyszłej decyzji określającej wysokość z.p lub przyszłej decyzji określającej wysokość zwrotu podatku.

Zabezpieczenie wykonania przyszłego zobowiązania podatkowego:

1. odnosi się jedynie do zobowiązań powstających w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej ich wysokość

2. dokonywane jest w trakcie toczącego się w tej sprawie postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, a przed wydaniem decyzji

3. odnosi się do majątku podatnika

4. przesłanką jego ustanowienia jest uzasadniona obawa organu podatkowego że zobowiązanie nie zostanie wykonane

5. podstawą ustanowienia jest decyzja o zabezpieczeniu w której jest określona jednocześnie przybliżona kwota z.p

6. zabezpieczenie dokonywane jest w drodze postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia proponowanego przez stronę lub podjętego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Zabezpieczenie wykonania decyzji określającej wysokość zwrotu podatku.- jest ono zabezpieczeniem roszczeniem wierzyciela podatkowego z tytułu zawyżonego zwrotu podatku i dotyczy głównie podatku VAT i poza tym:
1) dokonywane jest przed wydaniem decyzji określającej wysokość zwrotu podatku a przesłanką jego ustanowienia jest uzasadniona obawa organu podatkowego że zwrot nie zostanie dokonany

2) podstawą ustanowienia jest decyzja o zabezpieczeniu

3) zabezpieczenie dokonywane jest w drodze postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia proponowanego przez stronę lub podjętego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

59. Tryb i forma zabezpieczenia wykonania z.p na majątku podatnika ( na podst. Przepisów o postępowaniu egzek. w adm., na wniosek podatnika) .

Sposób zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego dokonywanego przed terminem płatności podatku wynika z ustawy regulującej postępowanie egzekucyjne w adm. I może być dokonane poprzez:
1) zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunków bankowych i innych wierzytelności i praw majątkowych lub ruchomości

2) wpis hipoteki przymusowej
3) ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości która nie ma urządzanej księgi wieczystej albo zginęła ona lub uległa zniszczeniu.

4) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, użytkowego lub prawa do najmu domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

Sposób ten w dużej mierze jest oparty na uznaniu administracyjnym.

Z dniem 1. 01 2009 podatnicy których zobowiązanie zostało zabezpieczone w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, mogą mimo to złożyć wniosek o zabezpieczenie w formie cywilnoprawnej,

Strona może również złożyć wniosek o zabezpieczenie w jednej lub kilku ściśle wymienionych formach o charakterze prywatnoprawnym, chodzi tu o zabezpieczenie w formie:
1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej

2. poręczenia banku

3. weksla z poręczeniem wekslowym banku

4. czeka potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku

5. zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez SP lub NBP- wg, ich wartości nominalnej

6. pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego potwierdzonego przez bank lub kasę oszczędnościowo- kredytową do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

7. uznania kwoty na rachunku depozytowym org. podatkowego.

Wybór formy zależy od strony.

60. Hipoteka przymusowa ( komu przysługuje, co zabezpiecza, na czym może być ustanowiona, jak powstaje i na jakiej podstawie, skutki ustanowienia).

Jest ona kolejnym sposobem zabezpieczeniem wykonania zobowiązania podatkowego; jest to ograniczone prawo rzeczowe służące zabezpieczeniu wierzytelności pieniężnej. W tej formie mogą być zabezpieczone zarówno:
- wierzytelności Skarbu Państwa i jednostek s. t
- wierzytelności z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego oraz z tytułu wszystkich zaległości podatkowych oraz z tytułu odsetek za zwłokę od tych zaległości .

Hipoteka wynikająca z Ordynacji obciąża:
- nieruchomości oraz ich części ułamkowe

• nieruchomości stanowiące przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego współmałżonka

• nieruchomości stanowiące przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub części ułamkowe nieruchomości stanowiące udział wspólników spółki cywilnej z tytułu zaległości podatkowych spółki

• użytkowanie wieczyste

• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego

• spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

• prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

• wierzytelność zabezpieczonej hipoteką

Hipoteka przysługująca wierzycielom powstaję z chwilą dokonania wpisu do KW lub przez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów. Podstawą wpisu zaś jest doręczona decyzja ustalająca:
- wysokość zobowiązania podatkowego

• wysokość odsetek za zwlokę

• wysokość zwrotu podatku

• tytuł wykonawczy lub zarządzenie zabezpieczenia.

Wpisu dokonuje sąd rejonowy na wniosek organu podatkowego.
Skutki ustanowienia:
- możliwość zaspokojenia wierzyciela podatkowego z przedmiotu hipoteki niezależnie od tego czyją własność stanowi- podatnika czy innego podmiotu z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Zobowiązanie zabezpieczone w formie hipoteki nie ulega przedawnieniu , natomiast po upływie terminu tego przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana jedynie z przedmiotu hipoteki.
Hipoteka może być stosowana w odniesieniu do płatnika i inkasenta. Podstawą jej wpisu tu jest doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej tych osób.

W ramach zmian z 2002 zakres podmiotowy hipotek przymusowej rozszerzono o następców prawnych i os 3.

61. Zastaw skarbowy ( komu przysługuje, co zabezpiecza, na czym może być ustanowiony, jak powstaje i na jakiej podstawie, skutki ustanowienia)

To forma w której dokonuje się zabezpieczenia wierzytelności na :
- ruchomościach
- prawach zbywalnych

Jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu 11 000zł
Ponadto zabezpiecza on też:
- wierzytelności Skarbu Państwa i jednostek s. t , niezależnie od powstania zobowiązania podatkowego.

Powstaje on poprzez wpis do rejestru zastawów skarbowych z dniem dokonania tego wpisu, jest więc zastawem jawnym i nie powstaje z mocy samego prawa. Wpis dokonywany jest na podstawie doręczonej decyzji:
- ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego

• określającej wysokość zobowiązania podatkowego

• wysokość odsetek za zwłokę

• wysokość zwrotu podatku

W przypadku zobowiązań powstających z mocy samego prawa także na podstawie deklaracji , jeżeli wykazane w niej zobowiązanie nie zostało wykonane - wpis można dokonać po upływie 14 dni od upływu terminu płatności podatku.

Rejestry prowadzone są przez naczelników urzędów skarbowych , zaś Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych prowadzi Minister właściwy do spraw fin. pub
Skutek:
- możliwość egzekwowana wierzytelności z przedmiotu zastawu niezależnie od tego czyją jest własnością z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdorazowego właściciela, o pierwszeństwie może zaś decydować data wpisu do rejestru. Zobowiązanie zabezpieczone w formie zastawu nie ulega przedawnieniu , natomiast po upływie terminu tego przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana jedynie z przedmiotu zastawu.
Zastaw skarbowy może być stosowany wobec płatników inkasentów i os 3 odpowiadających za zaległości podatkowe, ale wpis do rejestru w takim przypadku dokonywany jest na podstawie decyzji:
- odpowiedzialności podatkowej płatnika i inkasenta

- odpowiedzialności podatkowej osoby 3

- odpowiedzialności podatkowej spadkobiercy

W stosunku do płatników i inkasentów wpis może być także dokonywany na podstawie deklaracji jeżeli wykazane w niej zobowiązanie nie zostało wykonane.

62. Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności podatkowej

Rozumiana jest jako prawo wierzyciela podatkowego do żądania zapłaty podatku od podmiotów ponoszących odpowiedzialność oraz jako prawo stosowania prawnych środków przymusowego egzekwowania należnych podatków z majątku odpowiedzialnych osób.

Rodzaje odpowiedzialności podatkowej:
- odpowiedzialność podatkowa podatnika

- odpowiedzialność podatkowa płatnika

• odpowiedzialność podatkowa inkasenta

• odpowiedzialność podatkowa osób 3

• odpowiedzialność podatkowa poszczególnych kategorii osób 3

63. Odpowiedzialność podstawowa w świetle OP. ( czyja, z czym związana + wskazany przykład do omówienia).

64. Odpowiedzialność podatnika w świetle OP( z czym związana początkowy moment , za co, rodzaj odpowiedzialności , odpowiedzialność podatnika pozostającego w związku małżeńskim ze wspólnością majątkową + wpływ zmian ustroju majątkowego w małżeństwie na zakres odpowiedzialności )

Odpowiedzialność podatnika związana jest z długiem. Ordynacja Podatkowa stanowi że podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatki. Jest to więc majątkowa odpowiedzialność osobista. Jest to także odpowiedzialność za podatek. Chodzi tutaj o początkowy moment odpowiedzialności a nie o jej zakres przedmiotowy- i moment ten obejmuje należność główną oraz odsetki za zwłokę oraz inne należności jak np.:
- opłatę prologacyjną

- koszty egzekucyjne

Odpowiedzialność podatnika pozostającego w związku małżeńskim ze wspólnością majątkową obejmuje nie tylko jego majątek odrębny ale także cały majątek wspólny podatnika i jego współmałżonka. Ordynacja podatkowa wprowadziła rozwiązania dotyczące odpowiedzialności solidarnej. W zobowiązaniach solidarnych całość świadczenia jest należna każdemu z wierzycieli od każdego z dłużników. W OP chodzi o solidarność bierną tj. o sytuacje gdy kilku dłużników zobowiązanych jest w ten sposób że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie , od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia z długu pozostałych.

Zobowiązania solidarne podobnie jak i sama odpowiedzialność są korzystne dla wierzyciela podatkowego są jakby dodatkowym zabezpieczeniem jego interesów, zaś w czasie nie spełnienia świadczenia w terminie wierzyciel podatkowy może egzekwować należność od tego z dłużników od którego łatwiej jest to mu uczynić.

65. Odpowiedzialność płatnika w świetle OP (z czym związana, za co, rodzaj odp, decyzja o odpowiedzialności płatnika).

Płatnik odpowiada za niewypełnienie swoich obowiązków, jego odpowiedzialność związana jest z obowiązkami na niego nałożonymi a nie z długiem podatkowym. Obowiązkiem podatnika jest więc:
- obliczanie podatku

- pobranie podatku od podatnika

- wpłacanie tego podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu

Obowiązki płatnika określone podmioty uzyskują z mocy samego prawa, nie mogą ich przenieść na inny podmiot ani z nich zrezygnować np. w drodze umowy. Jedynie w określonych syt. Minister do spraw finansów lub organy podatkowe mogą zwolnić te podmioty z tych obowiązków. Czynności podatkowe płatnika nie wszczynają postępowania podatkowego a mają jedynie charakter materialno - rachunkowy.

płatnik odpowiada za:
-podatek niepobrany

- podatek pobrany ale niewypłacony

Odpowiedzialność płatnika w zasadzie nie jest zależna od niedopełnienia wymienionych obowiązków, z wyjątkiem syt. gdy nastąpiło to z jego winy. Płatnicy odpowiadają całym swoim majątkiem zarówno teraźniejszym oraz przyszłym.

Odpowiedzialność płatnika jako osoby fizycznej pozostającego w związku małżeńskim ze wspólnością majątkową obejmuje nie tylko jego majątek odrębny ale także cały majątek wspólny płatnika i jego współmałżonka.

Jedną z ważniejszych cech ordynacji jest uregulowanie syt płatnika związanej z wydaniem decyzji o jego odpowiedzialności. Wyrazem tego jest:

1. przyznanie płatnikowi prawa do ubiegania się o odroczenie terminu płatności należności wynikającej z takiej decyzji lub o rozłożenie jej zapłaty na raty, a także o odroczenie lub rozłożenie na raty należności która stała się zaległością , odsetek od niej, i o odroczenie innych terminów wynikających z prawa podatkowego.

2. Stosowanie przepisów dotyczących zaległości podatkowych od należności przypadających od płatnika

3. Uznanie za nadpłatę świadczenia płatnika jeżeli w decyzji o jego odpowiedzialności określono je nienależnie lub w kwocie wyższej od należnej

4. Wprowadzenie możliwości zabezpieczenia należności przypadających od płatnika na jego majątku w trybie przepisów o post. egzek . w adm. Oraz przyjęcia zabezpieczenia o charakterze prywatnoprawnym a także w formie hipoteki przymusowej i zastawu.

5. Regulowanie sposobów wygasania zobowiązania płatnika

Przy regulacji odp Ordynacja wprowadziła nowe rozwiązania przyznając płatnikom zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków które wynosi 0,3 % kwoty pobranej przez płatnika podatków na rzecz budżetu państwa.

66. Odpowiedzialność inkasenta w świetle OP (z czym związana, za co, rodzaj odp, decyzja o odpowiedzialności inkasenta).

Inkasent odpowiada za niewykonanie swoich obowiązków. Do jego obowiązków należy:

• pobranie podatku od podatnika

• wpłacanie tego podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu

Są to czynności techniczno- rachunkowe, których celem jest usprawnienie poboru podatków. Inkasent odpowiada całym swoim majątkiem za podatek pobrany od podatnika , a niewpłacowny we właściwym terminie odpowiedniemu organowi podatkowemu. Jest to więc majątkowa odpowiedzialność osobista.
Moment powstania:

- to moment pobrania podatku od podatnika i z tą chwilą wygasa zobowiązanie podatnika natomiast ryzyko terminowego odprowadzania podatku przechodzi na inkasenta

Odpowiedzialność całym majątkiem inkasenta odnosi się do majątku istniejącego w chwili powstania odpowiedzialności , także w momencie prowadzenia egzekucji aż do wygaśnięcia zobowiązania inkasenta.

Odpowiedzialność inkasenta jako osoby fizycznej pozostającego w związku małżeńskim ze wspólnością majątkową obejmuje nie tylko jego majątek odrębny ale także cały majątek wspólny inkasenta i jego współmałżonka

Odpowiedzialność inkasenta dochodzi do skutku przez wydanie decyzji o jego odpowiedzialności, w której organ podatkowy określa kwotę należności z tytułu podatku pobranego, a niewypłaconego.

Inkasent może skorzystać z prawa wystąpienia z wnioskiem o:
1) rozłożenie na raty zapłaty należności wynikającej z takiej decyzji lub o rozłożenie na raty zaległości z tego tytułu

2) odroczenie terminu płatności należności lub odroczenie zapłaty zaległości wraz z odsetkami za zwłokę

3) odroczenie innych terminów wynikających z prawa podatkowego.

W przypadku decyzji pozytywnej inkasent zobowiązany będzie do zapłaty opłaty prologacyjnej zaś w przypadku decyzji negatywnej do zapłaty odsetek za zwłokę gdyż niezapłacone w terminie płatności podatki stanowią zaległości podatkowe. Terminem płatności w takiej syt jest dzień kolejny po ostatnim dniu w którym powinna być dokonana wpłata należności z tytułu podatku.

Należności przypadające od inkasenta mogą być zabezpieczone :
- na jego majątku w trybie przepisów o egzekucji w post. adm.

• przyjęcia zabezpieczenia o charakterze prywatnoprawnym

• w formie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego

Wygaśnięcie zobowiązania inkasenta:
- na skutek zapłaty należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności

• przez przedawnienie

• zaliczenie zwrotu podatku

• umorzenie zaległości podatkowej

• przejęcie własności nieruchomości

• przejęcie prawa majątkowego w egzekucji

• zwolnienie z obowiązku zapłaty

Inkasentowi także przysługuje prawo do ryczałtowego wynagrodzenia , którego wysokość wynosi 0,1% kwoty podatków pobranych przez inkasentów na rzecz budżetu państwa.

67. Status płatnika w świetle OP.

-Płatnikiem może być osoba fizyczna lub osoba prawna
- jest on zobowiązany do pobrania podatku od podatnika i wpłacenia go organowi podatkowemu
- występuje gdy zobowiązane powstaje z mocy samego prawa i przewidywana jest w nim technika wymiarowa.

68. Status inkasenta w świetle OP.
- występuje w podatkach powstających w drodze decyzji konstytutywnej np.:
*podatek rolny
*podatek leśny
*podatek od nieruchomości

- ma mniejsze obowiązki i odpowiedzialność :
* za niewypełnienie swoich obowiązków odpowiada jako za podatek pobrany a niewypłacony np. zdefraudowany

69. Odpowiedzialność osób 3 w świetle OP. ( istota, funkcja, charakter prawny).

Jest ona dodatkowym zabezpieczeniem interesów wierzyciela podatkowego. Odnosi się do osób poza pierwotnego stosunku zobowiązaniowego.

Istota: to odpowiedzialność za cudzy dług najczęściej wyłoniona na podstawie kryterium więzi ekonomicznej poszczególnych osób z podatnikiem. Osoby 3 odpowiadają obok podatnika, a nie zamiast podatnika.

70. Zasady ogólne odpowiedzialności os. 3 w świetle OP.

1. zakres podmiotowy odpowiedzialności jest ściśle ustalony przez ustawę- mogą nią być objęte tylko podmioty należące do jednej kategorii wymienionych w OP jako os. 3 - zamknięty katalog os.3

2. osoby te odpowiadają jedynie w sytuacjach wskazanych w tej ustawie i po spełnieniu warunków tam przewidzianych

3. zakres przedmiotowy odpowiedzialności określa ustawa- OP

4. w celu urzeczywistnienia odpowiedzialności konieczne jest wydanie decyzji wobec os 3, a także przeprowadzenia odrębnego postępowania w tej sprawie

5. orzekanie o odpowiedzialności os. 3 jest dopuszczalne dopiero po upływie terminu płatności podatku - gdy powstały zaległości podatkowe'

6. nie można wydać decyzji w sprawie odpowiedzialność os 3 po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstała zaległość podatkowa

7. jest to odpowiedzialność całym majątkiem ale do pewnej wysokości przewidzianej przez przepisy regulujące odpowiedzialność poszczególnej kategorii os. 3

8. ma charakter solidarny ze wskazaniem pierwszeństwa egzekwowania od podatnika lub jego następcy prawnego

9. termin płatności należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności os 3 wynosi 14 dni licząc od dnia doręczenia tej decyzji , a niezapłacona w terminie należność traktowana jest jako zaległość podatkowa

10. os 3 może ubiegać się o odroczenie terminu płatności podatku lub o rozłożenie należności na raty

11. gdy chodzi o sposoby wygasania zobowiązań os 3 Ordynacja nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów odnoszących się do wygasania zobowiązań podatkowych

12. zobowiązanie os 3 może być zabezpieczone na jej majątku ( też na majątku wspólnym os 3 i jej współmałżonka) w trybie przepisów o post. egzek. w adm. Lub w formie przyjęcia zabezpieczenia o charakterze prywatnoprawnym, a także można ustanowić zastaw skarbowy lub hipotekę przymusową.

71. Katalog osób 3 w świetle OP ( wymienić + wskazany przypadek omówić)

1) rozwiedziony małżonek podatnika( także małżonek po unieważnieniu małżeństwa i separacji)

2) członkowie rodziny podatnika ( w pewnych okolicznościach też małżonek podatnika)

3) nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części

4) firmujący

5) właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego związanego z działalnością gospodarczą

6) dzierżawca lub użytkownik nieruchomości

7) wspólnicy spółki cywilnej, jawnej i partnerskiej i komplementariusz w spółce komandytowej albo komandytowo - akcyjnej

8) członkowie zarządu spółki z. o.o, spółki z. o.o w organizacji, spółki akcyjnej i spółki akcyjnej w organizacji

9) członkowie organów zrządzających osób prawnych innych niż spółki kapitałowe

10) osoby prawne przejmujące majątek innej osoby prawnej lub powstałe w wyniku podziału takiej osoby prawnej

11) gwarant lub poręczyciel którego zabezpieczenie zostało przyjęte przez organ podatkowy

72. Odpowiedzialność małżonka podatnika ( także rozwiedzionego, o unieważnieniu i w separacji) za jego zaległości podatkowe.

Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej. O tej odp decydują 2 kategorie okoliczności:
1) Ważny jest czas powstania zobowiązania które następnie stało się zaległością . Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada w czasie trwania małżeństwa jak i wspólności majątkowej, natomiast gdyby zobowiązanie powstało przed wspólnością i przekształciło się w zaległość w czasie trwania małżeństwa nie będzie wchodziła w grę odp rozwiedzionego małżonka podatnika.

2) Wysokość przypadającego rozwiedzionemu małżonkowi udziału w majątku wspólnym- Jeżeli małżonkowi nie przypadł taki majątek to nie wchodzi w grę jego odp, ale gdyby zrzekł on się takiego udziału nie wpłynęło by to na zakres jego odp. Ważne jest jedynie czy przypadł mu określony udział a jeśli tak to w jakiej wysokości. Zakres przedmiotowy odp rozwiedzionego małżonka zaś nie obejmuję:
- niepobranych podatków przez podatnika jako płatnika lub inkasenta
- odsetek za zwłokę

- kosztów egzekucyjnych powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie.

Te same zasady dotyczą małżonka po unieważnieniu i separacji.

73. Odpowiedzialność członków rodziny jako os. 3.

Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie gdy stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu , osiągając korzyść z prowadzonej działalności .

W celu pociągnięcia do odp członka rodziny podatnika jako os 3 konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:
- osoba ta musi być członkiem rodziny podatnika w rozumieniu OP a więc:
* zstępny
* wstępny
* rodzeństwo
* małżonków zstępnych
* osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu

- musi stale współdziałać z podatnikiem w wykonywaniu jego działalności i może to być:
* współkierowanie
*współdecydowanie

- z tego współdziałania musi osiągać korzyść- należy rozumieć jako wszelkie przysporzenia majątkowe zarówno w postaci pieniężnej jak i rzeczowej np.:
- w postaci darmowych usług świadczonych przez podatnika na rzecz współdziałającego członka rodziny
Zakres przedmiotowy takiej odp jest ograniczony czasowo, odp ta ma charakter osobisty, ale ograniczony kwotowo - do wysokości uzyskanych przez członka rodziny korzyści i nie obejmuje ona:
- podatków niepobranych

- podatków pobranych , a niewypłaconych przez płatnika lub inkasenta.

74. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa , zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością gosp. Jako os. 3 i sposób jej uniknięcia.

Nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa- odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach .

Nabycie może być odpłatne i nieodpłatne , lecz nie może to być nabycie w post, egzekucyjnym lub upadłościowym ,a do odp pociągnięci mogą być nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Nabywcy ci odp za zaległości podatkowe powstałe do dnia nabycia. Nie jest ważne kiedy powstało zobowiązanie ale kiedy powstała zaległość. , gdyż chodzi tu o ochronę nabywcy. Poza tym zaległości te muszą być związane z prowadzoną przez zbywcę działalnością gospodarczą.

Odpowiedzialność ma charakter osobisty , ale jest ona ograniczona kwotowo - do wysokości wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Odp zaś jest wyłączona gdy:
- nabywca przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o zaległościach obciążających przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część.
- zaś odp nabywcy nie będącego małżonkiem podatnika ani członkiem jego rodziny ograniczona jest przez wyłączenie z zakresu przedmiotowego niektórych świadczeń chodzi tu o:
* podatki niepobrane

• podatki pobrane , a niewypłacone przez płatnika lub inkasenta.

• Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych

• Oprocentowanie nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług powstałych po dniu nabycia

W celu ochrony nabywcy OP przewiduje możliwość uzyskania przez niego świadczenia o wysokości zaległości podatkowych zbywającego i wówczas nie odpowiada on za zaległości nie ujęte w tym świadczeniu, ale skutek taki wywierany jest przez jedynie 30 dni od jego wydania.

Osoba za zgodą której podatnik posługiwał się imieniem , nazwiskiem, nazwą lub firmą w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub jej rzeczywistych rozmiarów ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za zaległości podatkowe podczas prowadzenia działalności- jest to odp firmującego jako os 3. Ukształtowana została bardzo szeroko pod względem przedmiotowym. Obejmuje ona:
- należność główną

-odsetki za zwłokę

-koszty egzekucyjne

- podatki niepobrane lub pobrane a niewypłacone przez firmowanego jako płatnika lub inkasenta

- oprocentowanie nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług

Ma charakter czasowy - firmujący odpowiada za te zaległości które powstały podczas prowadzenia firmowanej działalności.

75. Odpowiedzialność dzierżawcy i użytkownika jako os. 3

Osoby te odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem , będącym właścicielem , użytkownikiem wieczystym lub posiadaczem samoistnym nieruchomości za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych wynikających z opodatkowania nieruchomości powstałych podczas trwania dzierżawy lub użytkowania wieczystego.

Zakres przedmiotowy- jest dość wąski, gdyż obejmuję on jedynie zaległości z tytułu zobowiązań podatkowych:
1) Wynikających z opodatkowania dzierżawionej( użytkowanej) nieruchomości np. rolnej- z tytułu podatku rolnego, leśnej- w tytułu podatku leśnego czy innej która podlega podatkowi od nieruchomości

2) powstałych podczas trwania dzierżawy( użytkowania) - zobowiązanie powstało w czasie trwania tego stosunku.

Lecz z zakresu tego wyłączono:
- odsetki za zwłokę

- koszty egzekucyjne

- podatki niepobrane lub pobrane a niewypłacone przez nich jako płatnika lub inkasenta

- oprocentowanie nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług

Z dniem 1 . 1 2009 wprowadzono pewne ograniczenie tej odp. Mianowicie odpowiedzialność tą stosuję się gdy pomiędzy dzierżawcą , użytkownikiem a podatnikiem istnieją powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym lub majątkowym w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym albo wynikające ze stosunku pracy.

76. Odpowiedzialność wspólników spółek jako os.3

Wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej i komandytowo- akcyjnej odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Zasady te stosuje się też do byłego wspólnika w zakresie odp z tytułu zobowiązań których termin płatności upływał w czasie gdy był on wspólnikiem oraz za kwoty zrównane z zaległościami powstałe w tym czasie.

Z dniem 1. 1 . 2009 zakres odpowiedzialności wspólników spółek nie mających osobowości prawnych uległ zawężeniu- odnosi się bowiem tylko do zaległości podatkowych spółki a nie zaległości podatkowych spółki i wspólników wynikających z działalności spółki.

Odpowiedzialność wspólników obejmuje:

• zaległość podatkową

• podatki niepobrane lub pobrane a niewypłacone przez spółkę jako płatnika lub inkasenta

• odsetki za zwłokę

• oprocentowanie nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług

• koszty postępowania egzekucyjnego

77. Odpowiedzialność członków zarządów spółek i organów zarządzających innych os. Prawnych jako os.3

Członkowie zarządu spółki z. o.o , spółki z. o.o w organizacji , spółki akcyjnej i spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe spółki.

Zakres przedmiotowy tej odp. Obejmuję:
- zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań których termin płatności upływał w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu

- oraz tzw kwoty zrównane z zaległościami powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu

Odpowiedzialność ta ograniczona jest czasowo.
Członkowie zarządu spółki z. o.o i akcyjnej odpowiadają także za nast., należności pochodzące z okresu pełnienia przez nich wspomnianych obowiązków
- podatki niepobrane lub pobrane a niewypłacone przez spółkę jako płatnika lub inkasenta

- odsetki za zwłokę

- oprocentowanie nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług

- koszty postępowania egzekucyjnego

Warunkiem koniecznym odp członków zarządu wyżej wymienionych spółek jest bezskuteczność egzekucji wobec spółki.
Członek zarządu spółki z .o.o może uwolnić się od odp jeżeli wykaże że:
1) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o upadłość lub wszczęto postępowanie układowe

2) nie zgłoszenie wniosku o upadłość oraz brak post. układowego nie nastąpiły z jego winy

3) wskaże mienie z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie przynajmniej w znacznej części

Powyższe zasady z dniem 1. 1 2003 stosuje się także wobec:
- byłych pełnomocników

- byłych wspólników spółek w organizacji

Tak krąg podmiotów odp jako os 3 za zaległości podatkowe spółek kapitałowych został poszerzony o :
- członków zarządu tych spółek

- pełnomocników lub wspólników gdy są w organizacji

- byłych członków zarządów

- byłych pełnomocników i wspólników spółek w organizacji

Członkowie organów zarządzających innych osób prawnych niż spółki kapitałowe odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe tych osób. Chodzi tu głównie o odpowiedzialność członków zarządzających fundacji, stowarzyszeń mających osobowość prawną, spółdzielni. Odpowiadają one całym swoim majątkiem solidarnie z osobą prawną za jej zaległości podatkowe, na takich samych zasadach co członkowie zarządów spółek kapitałowych.

Osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału( osoby nowo zawiązane) odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe dzielonej osoby prawnej jeżeli majątek przejmowany nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

78. Prawa i obowiązki następców prawnych w prawie podatkowym ( istota następstwa prawnego , stan prawny poprzedzający wejścia w życie OP, korzyści płynące z „nowej” regulacji+ jej charakterystyka).

OP wprowadziła po raz pierwszy rozwiązania dotyczące przejmowania po poprzednikach prawnych praw i obowiązków wynikających z prawa podatkowego.

Przepisy dotyczące praw i obowiązków następców prawnych można podzielić na:
1) regulujących samo zagadnienie następstwa prawnego tzn. kto i w jakich sytuacjach staje się następcą prawnym podmiotów prawa podatkowego.
2) określające sytuację prawną następcy tzn. zakres przejmowanych uprawnień i obowiązków

Biorąc pod uwagę kryterium podmiotowe przepisy te można podzielić na:
1) regulujące następstwo prawne osób prawnych i innych podmiotów gospodarczych

2) regulujących następstwo prawne spadkobierców i zapisobierców .

Analizując rozwiązania OP odnoszące się do następstwa prawnego , należy pamiętać że stanowią one lex generalis w stosunku do ewentualnych rozwiązań szczegółowego prawa podatkowego w tym przedmiocie. Tak więc w przypadku unormowania jakiegoś problemu z tego zakresu w ustawie podatkowej jej rozwiązania będą miały pierwszeństwo przed rozwiązaniami OP.

W ramach zmian dokonanych w OP z 2002 r określono sytuacje w której osoby prawne i inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą stają się nie tylko następcą prawnym podmiotów prawa podatkowego ale także zakres przejmowanych uprawnień i obowiązków. W zakresie przejmowania uprawnień i obowiązków następcy prawni wstępują w nie w charakterze nie tylko materialnoprawnym ale także w uprawnienia i obowiązki o charakterze proceduralnym. Poza tym wprowadzono także rozróżnienie pomiędzy następcami prawnymi a podmiotami które w wyniku przekształcenia zmieniły formę prawną. Niemniej jednak dokonano również rozróżnienia terminologicznego wskazującego na to że przekształcenie w świetle OP nie jest zdarzeniem wywołującym skutek w postaci następstwa prawnego, a podmiot występujący w obrocie po przekształceniu nie jest następcą prawnym podmiotu który uległ przekształceniu.

79. Następstwo prawne po osobach fizycznych.

80. Sytuacja prawna spadkobierców jako następców prawnych.

Spadkobiercy przejmują prawa i obowiązki spadkodawcy o charakterze majątkowym , wynikające z prawa podatkowego. Natomiast prawa o charakterze niemajątkowym związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności . W aspekcie odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy sukcesja ma charakter szerszy niż wynikałoby to z następstwa prawnego. Na spadkobierców bowiem przechodzą nie tylko obowiązki spadkodawcy jako podatnika ale także jako płatnika i inkasenta. Do odpowiedzialności tej stosuję się przepisy KC, o jej zakresie orzekają organy podatkowe w formie decyzji , zaś termin płatności należności objętych tą decyzją wynosi 14 dni od daty jej doręczenia.

---