finanse międzynarodowe (10 str)(1), Bankowość i Finanse


FINANSE MIĘDZYNARODOWE

Kurs walutowy - cena waluty obcej wyrażona w walucie własnej

Kryzys walutowy - nagłe ( w przeciągu tygodnia) załamanie kursu waluty o kilkanaście procent

Dewaluacja - spadek kursu waluty na skutek decyzji rządu ( w systemie stałych kursów walutowych)

Rewaluacja -wzrost kursu waluty na skutek decyzji rządu ( w systemie stałych kursów walutowych)

Deprecjacja - spadek kursu waluty na skutek zmian rynkowych ( w systemie płynnych kursów walutowych)

Aprecjacja - wzrost kursu waluty na skutek zmian rynkowych ( w systemie płynnych kursów walutowych)

W Polsce kurs płynny jest dopiero od 2000 r.

Kryzysy walutowe w krajach wschodzących:

  1. Czechy - 97 r., kurs korony spadł o kilkanaście procent

  2. Węgry - 96 r. i 2002 r.

  3. Turcja - 2001 r.

  4. Rosja - 98 r.; przez 10 lat kur był stabilny i wynosił 1$ = 6 RUR, w 98 r. kurs w ciągu miesiąca wzrósł do 26 RUR za 1$.

  5. Meksyk - 86 r.

  6. Korea Płd, Tajlandia, Indonezja, Malezja - 97 r.

  7. Argentyna - 2002 r. i wciąż trwa

  8. Brazylia - ustrzegła się, choć była na krawędzi

  9. Polska - ustrzegła się od kryzysu walutowego, chociaż było kilka niepokojów:

Czy Polsce grozi kryzys walutowy? - najprawdopodobniej tak - patrz artykuły

Skrót --> waluty[Author:PM]

Nazwa waluty

Kraj

USD

Dolar amerykański

USA

EUR

Euro

UE

PLN ( N od nowy )

Złoty polski

Polska

AUD

Dolar australijski

Australia

JPY ( ew. JPN)

Jen japoński

Japonia

CAD

Dolary kanadyjskie

Kanada

MEX

Peso

Meksyk

SEK

Korona

Szwecja*

GBP

Pensy

Wlk Brytania*

DKK

Korona

Dania*

CHF ( ew. SFR)

Frank

Szwajcaria

NOK

Korona

Norwegia

CZK ( ew. CSK)

Korona

Czechy

EEK

Korona

Estonia

SLK ( ew. SKK)

Korona

Słowacja

HUF

Forint

Węgry

RUR

Rubel

Rosja

BLR

Rubel

Białoruś

Nieaktualne już waluty krajów, które wprowadziły euro:

FRF

Frank

Francja

DEM

Marka

Niemcy

ITL

Liry

Włochy

BEF

Frank

Belgia

LUP

Frank

Luksemburg

NLG

Gulden

Holandia

ESP

Hiszpania

PTE

Portugalia

GR

Drachma

Grecja

FIM

Marka

Finlandia

ATS

Szyling

Austria

IEP

Funt

Irlandia

MIĘDZYNARODOWY RYNEK WALUTOWY

  1. Wprowadzenie

Rynek walutowy jest to miejsce, w którym dochodzi do konfrontacji podaży i popytu na waluty oraz zespół reguł, wg których zawierane są transakcje walutowe, a także ogół urządzeń i czynności technicznych prowadzących do zawierania transakcji. Istotą rynku walutowego jest kupno i sprzedaż walut obcych ( czyli instrumentów finansowych o najwyższym stopniu płynności), co odróżnia go od rynku finansowego, na których dokonuje się transakcji aktywami finansowymi.

  1. Podstawowy podział:

    1. rynek tradycyjny - transakcje spot, forward, swop

    2. rynek transakcji futures i opcji

  1. Struktura rynku:

  1. Funkcje rynku walutowego:

Waluta bazowa - to taka, która jest kupowana / sprzedawana

Waluta kwotowana ( notowana) - to taka, za którą kupujemy / sprzedajemy walutę bazową

0x08 graphic
1 USD = 3,93 PLN

0x08 graphic

waluta bazowa waluta kwotowana

Notowanie zwyczajne - waluta narodowa jest walutą kwotowaną, a waluta obca - bazową, np. 1 USD = 3,93 PLN

Notowanie odwrotne - np. 1 Ł = 1,5 $; 1 Ł = 1,4 euro ( Wlk Brytania, Kanada, kraje euro)

Widełki:

1 USD = 3,90 - 4,00 PLN

0x08 graphic

cena kupna dolara cena sprzedaży dolara

( waluty bazowej)

przez kwotującego

( np. kantor)


kurs sprzedaży waluty

notowanej

przez kwotującego

Figury i pestki

0x08 graphic
0x08 graphic
1$ = 3,9150 pestka

figura

Figury zmieniają się średnio co 5 godzin,

dlatego telefonicznie podawane są tylko pestki

Zapisujemy: 1$ = 3,9150-60.

MOŻLIWOŚĆ WYSTĄPIENIA KRYZYSU WALUTOWEGO W POLSCE W ŚWIETLE POLITYKI KURSOWEJ, POLITYKI PIENIĘŻNEJ I BILANSU BROTÓW BIEŻĄCYCH.

Polityka kursowa ( patrz: artykuł „Wolny kurs oddala widmo kryzysu”)

Proces kształtowania się kursów w Polsce:

      1. I 90 - X 91 - kurs sztywny ( bez dopuszczalnych zmian) 1$ = 9500 zł ( obecnie byłoby to 0,95 zł)

      2. X 91 - kurs stały ( dopuszczalne są zmiany, ale w zakresie dopuszczonym przez państwo)

        1. X 91 - V 95 - stały zaczep; zadecydowano się zaczepić polską walutę w stosunku do: USD - 45%, DEM - 35%, FRF- 10%, GBP - 5%, CHF - 5%. (waluty te stanowiły koszyk polskiego złotego). Złoty osłabiał się o 1,8% m-cznie w stosunku do walut obcych, była to skokowa dewaluacja. Procent ten sukcesywnie spadał aż do 0,3% ( IV 2000 r.)

        2. V 95 - IV 2000 - okres pełzającego pasma ( częściowe upłynnienie):

W 1999 r. zmienił się koszyk walut: USD - 45%, Euro - 55%

      1. 12.04. 2000 - upłynnienie ( uwolnienie) złotego:

Polska będzie musiała ponownie usztywnić kurs złotego (w stosunku do euro), aby wejść do unii walutowej.

Zasada samoregulacji kursu walutowego - patrz: artykuł

Czy upłynniony kurs złotego może zostać uznany za kurs równowagi?

Kurs złotego nie może być uznany za kurs równowagi, gdyż mocny ( pomimo znacznego deficytu obrotów bieżących) złoty jest wynikiem wpływu dwóch czynników:

  1. prywatyzacja - polskie przedsiębiorstwa wyprzedawane są podmiotom zagranicznym, które płacą walutą obcą, co powoduje duży jej dopływ

  2. stopy procentowe - są one wyższe niż w krajach zachodnich, co powoduje napływ zagranicznego kapitału spekulacyjnego, zachęconego perspektywą wyższych zysków ( np. z obligacji skarbowych)

Dopiero, gdyby te dwa czynniki zostały zlikwidowane, kurs złotego byłby kursem płynnym ( prawdopodobnie jednak nastąpiłoby wówczas załamanie złotego). Muszą zostać dokonane zmiany w gospodarce - należy zwiększyć eksport, a zmniejszyć import.

Jaki kurs jest odpowiedni w gospodarce?

        1. system stałego kursu walutowego ( patrz: artykuł „System tykającej bomby”) - aby sztucznie podtrzymywać kurs, państwo korzysta z rezerw walutowych ( tzw. drenowanie rezerw walutowych) i jeśli one się wyczerpią, nastąpi załamanie waluty krajowej. Kurs ten może być skuteczny w łagodzeniu niewielkich konfliktów.

        2. system płynnego kursu walutowego - system absorbujący naciski prowadzące do kryzysów, bardzo rzadko występują kryzysy walutowe

Zagrożenie kryzysem walutowym:

Stopy procentowe i deficyt obrotów bieżących - patrz artykuł: „Tykający deficyt”

Czynniki wpływające na kursy walutowe ( patrz: artykuł „Jaka przyszłość złotego”, „Determinanty złotego”):

Rodzaje kursów walutowych

Zakres stosowania

Kryterium

zmian

Zakres ograniczeń stosowanych przez władze walutowe

Sposób

ustalania

Rodzaj

transakcji

Instrument finansowy

Kierunek działania

na rynku

- jednolite*

- zróżnico-

wane

- sztywny

- stały

- płynny*

- waluty wymienia-

lne*

- waluty niewymie-

nialne

- fixing

- ciągły

- natychmi-

astowa

( spot) - do

2 dni robo-

czych

- terminowe

( forward)

- swap

- futures

- opcyjne

- spot ante -

( transakcja

przednaty-

chmiastowa

najszybsza)

- waluty

- dewizy

- kupna

- sprzedaży

* - obecnie występuje w Polsce

Pozycja walutowa

Jest to zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gospodarczego w walutach obcych, bez względu na termin realizacji.

  1. zamknięta pozycja walutowa :

należności w danej walucie = zobowiązania w danej walucie

  1. otwarta pozycja walutowa:

należności w danej walucie # zobowiązania w danej walucie

należności w danej walucie > zobowiązania w danej walucie

należności w danej walucie < zobowiązania w danej walucie

W przypadku ryzyka walutowego należy zauważyć, że:

Pozycja płynności - jest to zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gosp., w walutach obcych i w walucie własnej, ustalonym na określony termin np. na 24 lub 48 godzin.

Rozróżniamy:

WALUTOWE TRANSAKCJE TRADYCYJNE

1. Walutowa transakcja natychmiastowa ( spot)

Polega na kupnie/ sprzedaży waluty X za Y, kurs po jakim zostanie dokonana transakcja zostaje ustalony w dniu jej zawarcia, natomiast fizyczna dostawa walut następuje w ciągu 2 dni roboczych, następujących po dniu jej zawarcia.

2. Spot ante - transakcja przed natychmiastowa

3. Walutowa transakcja terminowa ( forward)

Polega na kupnie/ sprzedaży waluty X za Y, kurs po jakim zostanie dokonana transakcja zostaje ustalony w dniu jej zawarcia, natomiast fizyczna dostawa walut musi nastąpić w ściśle określonym dniu w przyszłości ( przynajmniej na 3 dzień od zawarcia). Nie można się z niej wycofać. Terminy są dowolne: standardowe i nie standardowe ( tzw. transakcje na daty łamane, np. 1 miesiąc i 9 dni)

KLASYCZNA WALUTOWA TRANSAKCJA SWAP

Składa się z dwóch transakcji. Możliwe są transakcje swap składające się z:

Walutowa transakcja swap polega na kupnie / sprzedaży określonej ilości waluty X za walutę Y w jednm terminie i jednoczesnym zawarciu transakcji dokładnie odwrotnej ( jeśli kupiliśmy, to sprzedajemy; jeśli sprzedajemy, to kupujemy, na dokładnie tą samą ilość waluty X za Y w innym terminie). Kursy po jakim dokonuje się obu transakcji są ustalane w momencie zawarcia pierwszej z nich.

  1. swap out - sprzedaż waluty bazowej w transakcji spot i kupno transakcji terminowej ( lub ew. sprzedaż w transakcji terminowej bliższej i kupno w transakcji terminowej dalszej)

  2. swap in - kupno waluty bazowej w transakcji spot i sprzedaż w transakcji terminowej

( lub ew. sprzedaż w transakcji terminowej bliższej i kupno w transakcji terminowej dalszej)

Na świecie najwięcej zawieranych jest transakcji swap ( w IV kwartale 2001 r. transakcji swap było dokonanych na 656 mld USD dziennie), a np. spot - 387 mld USD, forward - 131 mld USD.

Główne waluty transakcyjne w IV kwartale 2001 r. ( udziały sumują się do 200%, jedna waluta może max osiągnąć 100%):

Obroty na rynku światowym skupiają się w Londynie, gdzie średnie dzienne obroty w IV kwartale 2001 r. wynosiły ok. 504 mld USD, co stanowiło ok. 31% rynku światowego; na drugim miejscu USA ( w całości) - 254 mld USD ( 15,75%), a na trzecim miejscu Tokio - 147 mld USD ( 9,1%).

Średnie dzienne obroty rynku międzybankowego międzybankowego Polsce - 1,5 mld USD ( 2000 r.), całego rynku walutowego - ok. 2,3-2,5 mld USD.

Pojedyncza transakcja mogąca istotnie wpłynąć na kurs złotego wobec walut obcych - 200 mln USD.

Najbardziej aktywne podmioty na rynku międzybankowym: Raifeisen Bank Polska S.A., BRE Bank S.A., Pekao S.A., Bank Handlowy, Citibank.

Umocniła się tendencja do generowania obrotów rynku walutowego w Polsce, poza Polską - przede wszystkim w Londynie, a także w coraz większym stopniu we Frankfurcie nad Menem; szacuje się, że w 2000 r. obydwa ośrodki generowały łącznie ponad 50% obrotów polskiego rynku walutowego.

Rynek walutowy w Polsce - perspektywy:

Czynniki wpływające na kursy walutowe:

Dyskontowanie informacji - jeżeli jakaś ogłoszona informacja powinna wpłynąć na zmianę kursu walutowego, a tego nie czyni, co może oznaczać, że została wcześniej zdyskontowana, tzn, że inwestorzy pootwierali pozycje walutowe pod tą informację.

    1. PNB ( PNB, GNP)

PNB = K + I + W + Ex + Im

K - konsumpcja

W - wydatki rządowe

PNB - wzrost ⇒ kurs waluty krajowej - wzrost

ale w długim terminie:

Kurs - wzrost ⇒ koszt eksportu - wzrost ⇒ eksport - spadek ⇒ koszt importu - spadek ⇒ import - wzrost ⇒ PNB - spadek

    1. Realne stopy procentowe

Stopy % - wzrost ⇒ napływ kapitału - wzrost ⇒ podaż walut obcych - wzrost ⇒ kurs waluty krajowej - wzrost.

    1. Bezrobocie

Wsk bezrobocia - spada ⇒ kurs waluty krajowej wzrasta

ale:

Kurs waluty krajowej - wzrost ⇒ koszt importu - spadek ⇒ inflacja - spadek.

    1. Inflacja

Inflacja - spadek ⇒ kurs waluty krajowej - wzrost

oraz:

Kurs waluty krajowej - wzrost ⇒ koszt importu - spadek ⇒ inflacja - spadek.

    1. Bilans płatniczy

Bilans płatniczy = Bilans bieżący ( BOB) + bilans kapitałowy ( dotyczy strumieni wymiany kapitałowej)

Bilans bieżący = bilans handlowy + tzw. rachunek niewidoczny ( nielegalny handel przygraniczny)

Eksport > import ⇒ bilans handlowy dodatni ⇒ kurs waluty krajowej - wzrost.

Eksport < import ⇒ bilans handlowy ujemny ⇒ kurs waluty krajowej - spadek.

Bilans płatniczy dodatni ⇒ kurs waluty krajowej - wzrost

Bilans płatniczy ujemny ⇒ kurs waluty krajowej - spadek.

    1. Poziom rezerw walutowych ( w Polsce wynoszą one ok. 30 mld USD)

Rezerwy = złoto monetarne + SDR + inne aktywa zagraniczne w walutach wymienialnych w BC

SDR - papierowe złoto, sztuczny pieniądz, otrzymany z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który ma przelicznik w złocie.

Najwięcej jest walut obcych, najmniej złota monetarnego.

Im większe rezerwy, tym:

· mniejsze ryzyko destabilizacji złotego złotego przypadku gwałtownych zaburzeń na rynkach walutowych,

· większa gwarancja spłaty zadłużenia zagranicznego.

    1. Stabilność polityczna

Kraj stabilny politycznie ⇒ kurs waluty - wzrost

Kraj niestabilny politycznie ⇒ kurs waluty - spadek

8. Inwestycje portfelowe i bezpośrednie

Kalendarz prywatyzacji i przejęć polskich przedsiębiorstw przez inwestorów zagranicznych.

9. Wydarzenia światowe

Ścisły związek między sytuacją polityczno - ekonomiczną na rynkach wschodzących.

Psychologiczny wpływ rozwoju sytuacji w jednym kraju na rynek walutowy innego kraju.

Waluty ucieczki.

  1. Wystąpienia liderów politycznych

  1. Płynność rynku walutowego

Mała płynność ⇒ szerszy spread (marża) między BID i OFFER

Duża płynność ⇒ mały spread

  1. Analiza techniczna

„ Samo spełniające się proroctwo ”.

Zastosowanie klasycznych swapów walutowych:

1. Zabezpieczenie płynności

Przykład

Przedsiębiorstwo posiada 500 000 EUR na rachunku bankowym, które zamierza wykorzystać na poczet przyszłych zobowiązań za 3 m-ce. Równocześnie przedsiębiorstwo potrzebuje PLN za sfinansowanie swojej działalności bieżącej. Firma nie chce zaciągnąć kredytu, w PLN, ani sprzedać EUR za PLN.

Rozwiązanie

Zawarcie swapa out. Sprzedaż EUR w transakcji natychmiastowej, odkupienie za 3 m-ce. Kursy ustalone dziś.

2. Przesunięcie pozycji walutowej na termin wcześniejszy

Przykład

Polski exportem zawiera w marcu transakcje na sprzedaż 5 mln NOK na datę waluty 18 maja (wówczas norweski kontrahent zapłaci za dostawę).

Jednak 14 kwietnia (lub wcześniej) dowiaduje się, że otrzyma NOK wcześniej - 16 kwietnia.

Rozwiązanie

Zawarcie swapa out. Sprzedaż NOK w transakcji natychmiastowej, odkupienie za 32 dni.

3. Przesunięcie pozycji walutowej na termin późniejszy

Przykład Polski exportem zawiera w marcu transakcje na sprzedaż 5 mln NOK na datę waluty 18 maja (wówczas norweski kontrahent zapłaci za dostawę).

Jednak 16 maja (lub wcześniej) dowiaduje się, że otrzyma NOK później - 18 czerwca.

Rozwiązanie

Zawarcie swapa in. Kupuje NOK, na spot i sprzedaje na 1 m-c.

Porównanie cech swapów pochodnych i klasycznych

Cecha

Swap pochodny

Swap klasyczny

Przepływ kwot podstawowych

nie występuje

występuje

Cykliczne przypływy odsetek

występje

nie występuje

Stopy stanowiące podstawę wyliczania kursu

stałe lub zmiennne stopy %

dwie stałe stopy %

Waluta transakcji

transakcje jedno- lub dwuwalutowe

transakcje dwuwalutowe

Termin zapadalności

krótko-, średnio- i długoterminowe (nawet powyżej 10 lat)

przeważnie krótkoterminowe

PDF (non delivery forward) forward niedostarczony, nierzeczywisty, nie ma kupowania i sprzedawania waluty, tylko jest rozliczanie różnicy.

Kurs rzeczywisty - kurs uzgodniony = strata * ilość waluty ⇒ (różnica, którą trzeba zapłacić bankowi)

TRANSAKCJE FUTURES

Podstawowe różnice pomiędzy transakcjami terminowymi a futures

Transakcje futures polega na kupnie bądź sprzedaży jednej waluty za drugą po kursie z dnia zawarcia transakcji z rozliczeniem w określonym terminie w przyszłości.

Transakcja futures zawsze występuje na giełdzie. Każdy instrument na giełdzie musi być wystandaryzowany

Transakcje terminowe

Futures

Zawierane na rynku zdecentralizowanym (OTC) - r. pozagiełdowy, banki

Zawierane na giełdach

Wzajemne zobowiązania stron względem siebie

Zobowiązanie względem Izby Rozliczeniowej Giełdy

Wiadomo kto jest naszym kontrahentem

Nie wiemy nic o kontrahencie

Rynek hurtowy

Rynek detaliczny (10 000 EUR kosztuje 1 nominał futures i można już grać posiadając 3% wartości)

Mało standardów

Rynek bardzo wystandaryzowany

Rynek zdominowany przez duże instytucje finansowe (min. 10 000 USD)

Na rynku więcej osób fizycznych niż na rynku terminowym (bardziej detaliczny)

Kwotowanie „widełek cenowych”

Kwotowanie tylko ceny kupna lub sprzedaży

Rzadko występują opłaty za zawieranie transakcji

Opłaty brokerskie występują zawsze

Nie ma z reguły depozytów zabezpieczających

Występują depozyty zabezpieczające

Szeroki dostęp do rynku

Dostęp do rynku ograniczony, tylko dla członków giełdy, którzy zawierają transakcje

Terminy na giełdach:

3N (najbliższe miesiące) + 2 C (cykliczne), czwarty piątek m-ca.

0x08 graphic
Futures 10 000$ Depozyt zabezpieczający

kupno F kw zysk 2,8 % EUR

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
strata 3,2 % USD

sprzedaż kw strata

zysk


Zasady notowania kontraktów na kurs EURO:

Złożenie zlecenia → Wniesienie depozytu zabezpieczającego

↓

Przekazanie zlecenia przez biuro maklerskie na GPW

↓

Realizacja zlecenia na GPW

Kupno lub sprzedaż KONTRAKTU

↓

0x08 graphic
Pierwsza aktualizacja depozytu Ewentualne wezwanie do uzupełnienia depozytu

↓

0x08 graphic
0x08 graphic
Dzienne aktualizacja depozytu Ewentualny zwrot nadwyżki depozytu

↓

Ostatnie aktualizacje depozytu

↓

Wygaśnięcie KONTRAKTU → Odblokowanie depozytu

Walutowe transakcje FUTURES - polegają na kupnie / sprzedaży waluty X za Y, kurs po jakim zostanie dokonana transakcja ustalana jest w dniu jej zawarcia, natomiast fizyczna dostawa walut może nastąpić w ściśle określonym dniu w przyszłości, transakcje są zawierane na giełdach, będących częścią giełd towarowych lub na tych, na których zawiera się również transakcje opcyjne, są zwierane na ściśle określone ilości walut

Ceny kontraktów wyrażane są w USD - cena przypadająca jest jako ilość USD przypadających na 1 jednostkę danego kontraktu, np. USD 0,625 = 1 CHF oznacza, że 1 CHF jest warty 62,5 centów, a cena całego kontraktu wynosi 125 000 x 0,625 = 78 125 USD (USD jest walutą notowaną, zaś CHF bazową).

1 kontakt = 125 000 szt. danej waluty, wyjątek: 62 500 GBP i 250 000 FRF.

W Polsce PLN jest walutą notowaną, a USD bazową, cena podstaw podawana jest jako ilość PLN przypadających na kontrakt, 1 kontrakt = 10 000 USD, 10 000 EUR. Wpłacane jest część jako depozyt zabezpieczający F-USD 3,2%, F-EUR 2,8%.

Kontrakty FUTURES mają standardowe terminy realizacji - są to miesiące: marzec, kwiecień, wrzesień, grudzień (trzecie środy lub w Polsce czwarte piątki).

DROGA ZŁOTEGO DO PEŁNEJ WYMIENIALNOŚCI

Wymienialność waluty sprowadza się do zamiany pieniądza jednego kraju, na uważany za wymienialny pieniądz innego kraju, według jednolitego kursu walutowego. Tak pojmowana wymienialność oznacza wymienialność finansową i pozostaje ona w zależności odwrotnej do ograniczeń dewizowych, przez które rozumie się państwową kontrolę obrotu dewizowego z zagranicą.

Obok wymienialności finansowej praktyka wyróżniła jeszcze tzw. wymienialność towarową, która określa zdolność pieniądza do bezwarunkowej zamiany na towary i usługi. Pieniądz jest więc wymienialny, gdy stanowi wystarczający tytuł do nabywania dóbr inwestycyjnych, konsumpcyjnych i usług.

Bez wymienialności towarowej nie może być wymienialności finansowej.

1) II 89 - I 90

2) XII 94 - IV 95

3) XII 95 - II 97

4) XII 98 - I 99

5) X 02

K.wymienialności

Waluta

Przed 90

-

w. całkowicie nie wymienialna

01.01.90

w. wewnętrzna

w. niewymienialna

01.06.95

Wymienialność wg MFW

w. wymienialna

2002

Wymienialność całkowita

w. całkowicie wymienialna

Współcześnie wyróżnia się następujące standardy wymienialności

1. Wymienialność wewnętrzna- polega na zapewnieniu rezydentom przez władze monetarne danego kraju swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących z nierezydentami tego kraju, w tym przypadku w kraju nie istnieje rynek dewizowy, waluta narodowa nie jest przedmiotem notowań i obrotów na międzynarodowym rynku walutowym.

Jako pierwsza była Jugosławia 18.12.89r.

Zasady wewnętrznej wymienialności:

Korzyści:

Wady:

2. Wymienialność zewnętrzna - polega na zapewnieniu nie rezydentom prze władze monetarne danego kraju swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących z rezydentami tego kraju. W tym przypadku w kraju istnieje rynek dewizowy. Waluta narodowa jest przedmiotem notowań i obrotów na międzynarodowym rynku walutowym. Przykładem tej wymienialności są waluty 14 krajów Europy zach., które uzyskały ten standard decyzją ich rządów 28.12.1958r. Obecnie ok. 20 krajów ma ten standard.

3. Wymienialność wg standardów MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) - polega na zapewnieniu rezydentom i nie rezydentom przez władze monetarne danego kraju swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących. Aktualnie ok. 150 krajów ma waluty wg tego standardu. Przyjęcie tego standardu zobowiązuje władze monetarne danego kraju do:

  1. niestosowania ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących zarówno dla rezydentów jak i nie rezydentów

  2. nieuczestniczenia w dyskrymitujące inne kraje porozumieniach walutowych

  3. polityki jednolitego kursu walutowego.

  4. wykupu własnej waluty przedstawionej przez władze monetarne innego kraju członkowskiego MFW przy założeniu iż pochodzi ona z transakcji bieżących

Trzy warianty MFW:

A OSpr; Ostrz (Obowiązek Sprowadzania dewiz do kraju; Obowiązek Sprzedawania ich w wybranym banku)

B OSpr; - (zniesiony obowiązek sprzedawania dewiz - 10 XII 1995 - II etap)

C -; - (można mieć rachunki dewizowe za granicą - X 2002)

Polska - standard MFW 1.06.1995r. (II-ga data prawa dewizowego - Prawo dewizowe 2.12.1994r.)

Znaczenie formalno - prawne i symboliczno - psychologiczne.

4. Wymienialność całkowita - polega na zapewnieniu rezydentom i nie rezydentom przez władze monetarne danego kraju swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących i kapitałowych. Cechą tej waluty jest nieograniczona zdolność do wypełniania funkcji międzynarodowych. Obecnie ten standard ma ok. 40 krajów.

Standard nieformalny ODCE (III etap):

- 10.12.1995r. - zniesienie obowiązkowej odsprzedaży dewiz,

- liberalizacja drogą zarządzeń zagranicznych roku 1996,

- cel - zmniejszenie asymetrii systemu dewizowego,

- wolne transakcje bieżące zagranicznych kapitałowe dłuższe niż 1 rok,

Ustawa Prawo dewizowe z 18.12.1998 (weszła w życie 12.01.1998r. - IV etap):

Ograniczenia:

W Polsce od 1.10.2002r. ograniczenia nie dotyczą krajów ODCE, UE I EOG.

1.06.1995R. MFW - I wymienialność

WALUTOWE TRANSAKCJE OPCYJNE

OPCJA - jest to umowa (kontrakt) pomiędzy nabywcą i sprzedawcą w myśl, której nabywca ma prawo, ale nie ma obowiązku kupna lub sprzedaży określonej ilości konkretnego waloru, na który opcja opiewa (m.in. papierów wart., waluty, towarów) wg z góry ustalonego kursu, w określonym terminie w przyszłości lub wcześniej; natomiast sprzedawca opcji jest obowiązany do dostarczenia lub odbioru tego waloru, jeśli zażąda tego nabywca opcji.

Kontrakt opcyjny posiada określone cechy: *rodzaj opcji, *typ opcji, *nazwa waloru, na który opcja opiewa, *termin wygaśnięcia, *kurs opcyjny.

Na rynku istnieją dwa podstawowe rodzaje kontaktów opcyjnych:

1. Opcje europejskie - mało elastyczne, to taka której fizyczna realizacja może nastąpić każdego dowolnego dnia do końca terminu zapadalności opcji.

2. Opcje amerykańskie - liberalne, to taka której fizyczna realizacja maże nastąpić tylko określonego (przez giełdę lub bank) jednego dnia. Najczęściej tym dniem jest ostatni dzień ważności opcji. Odsprzedać opcję można każdego dnia do końca terminu zapadalności.

Różnią się one możliwością realizacji, w przypadku opcji amerykańskiej może ona nastąpić w każdym momencie, aż do dnia jej wygaśnięcia. W przypadku opcji europejskiej realizacja może nastąpić wyłącznie w dniu jej wygaśnięcia.

Podział ze względu na typ opcji:

*opcje CALL (kupna),

*opcje PUT (sprzedaży)

Opcja kupna CALL OPTION - kontrakt dający nabywcy prawo, ale nie obowiązek do nabycia instrumentu, na który opiewa po z góry określonej cenie; sprzedawca opcji kupna zobowiązuje się do sprzedaży określonego waloru w momencie, gdy zażąda tego nabywca.

Opcja sprzedaży PUT OPTION - kontrakt dający nabywcy prawo, ale nie obowiązek do sprzedaży instrumentu, na który opiewa po z góry określonej cenie; sprzedawca opcji sprzedaży zobowiązuje się do odbioru określonego waloru w momencie, gdy zażąda tego nabywca.

Ze względu na miejsce zawarcia transakcji rozróżnia się:

*opcje pozagiełdowe NEGOTIATED OPTIONS - (over the counter) zawierane są na rynku zdecentralizowanym, w którym jedna ze stron transakcji są banki lub instytucje finansowe;

*opcje giełdowe LISTED OPTIONS - (traded options) zawierane są na wyspecjalizowanych giełdach, będących najczęściej wydzieloną częścią giełd towarowych lub papierów wartościowych - najczęściej w Polsce: warranty

Główna różnica między warrantem a opcją polega na tym, że pierwszy jest emitowany jako papier wartościowy, można go tylko nabywać, zaś opcja nie jest papierem wartościowym, można ją sprzedawać, jest umową.

W przeciwieństwie do innych transakcji opcje zwierają cztery kierunki podstawowych działań:

*KOK - kupno opcji kupna tzw. LONG CALL lub BUY A CALL (długa pozycja) - daje nabywcom prawo zakupu okr. ilości instrumentu wg kursu okr. w momencie zawierania transakcji, w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej;

*SOK - sprzedaż opcji kupna tzw. SHORT CALL lub SELL A CALL - zobowiązuje sprzedawcę do dostarczenia okr. ilości instrumentu wg kursu okr. w momencie zawierania transakcji, w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej, o ile nabywca tej opcji zażąda dostawy;

*KOS - kupno opcji sprzedaży tzw. LONG PUT lub BUY A PUT - daje nabywcy prawo sprzedaży okr. ilości instrumentu wg kursu okr. w momencie zawierania transakcji, w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej;

*SOS - sprzedaż opcji sprzedaży tzw. SHORT PUT lub SELL A PUT - zobowiązuje sprzedawcę do odbioru okr. ilości instrumentu wg kursu okr. w momencie zawierania transakcji, w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej, o ile nabywca tej opcji zażąda odbioru.

Nabywca opcji pełni zawsze aktywną rolę decydując o sposobie realizacji zawartego kontraktu opcyjnego. Sprzedawca pełni rolę bierną dostosowując się do decyzji podjętej przez nabywcę.

Daje to nabywcy 3 sposoby realizacji opcji:

*fizyczne wykonanie zawartego kontraktu w uzgodnionym terminie lub wcześniej (fizyczna dostawa); *wyrównanie pozycji względem izby clearingowej (jeżeli liczy na zyski);

*dopuszczenie do wygaśnięcia opcji (jeżeli strata).

KURS OPCYJNY - kurs opcyjny nie jest ceną, gdyż cena jest zmienna zaś kurs opcji jest stały. Każda transakcja opcyjna posiada swój kurs opcyjny, czyli kurs po jakim nastąpi jej realizacja kupno lub sprzedaż waluty.

Dysproporcje pomiędzy prawami nabywcy i sprzedawcy sprawiają, iż opcje zawierają kolejny element różniący je od innych transakcji walutowych. Mowa tu o premii opcyjnej nazywanej niekiedy ceną opcji.

PREMIA OPCYJNA - jest to cena jaką musi zapłacić nabywca opcji za prawo do decydowania o sposobie jej realizacji, otrzymuje ją zawsze sprzedawca jako rekompensatę jego pasywnej roli w zawartym kontrakcie opcyjnym; premia jest zawsze liczba dodatnią. Składa się z:

*wartości wewnętrznej opcji - dodatnia różnica pomiędzy kursem opcyjnym a bieżącym kursem walutowym, w przypadku jej natychmiastowej realizacji (forma dyskonta);

*wartości opcji w czasie - jest to ta część premii opcyjnej, która przekracza wartość wewnętrzną opcji, z reguły im dłuższy jest okres do momentu wygaśnięcia opcji, tym większa jest jej wartość w czasie.

IN THE MONEY - oznacza, że kurs opcyjny w przypadku opcji posiadającej wartość wewnętrzną jest korzystniejszy dla nabywcy opcji niż kurs natychmiastowy waluty, na którą opcja opiewa; dla nabywcy opcji kupna sytuacja taka ma miejsce, gdy kurs opcyjny jest niższy niż kurs natychmiastowy waluty, w przypadku nabywcy - gdy kurs opcyjny jest wyższy od kursu natychmiastowego.

OUT OF THE MONEY - oznacza, że kurs opcyjny w przypadku opcji nie posiadającej wartości wewnętrznej jest mniej korzystny dla nabywcy opcji niż kurs natychmiastowy waluty, na którą opcja opiewa; dla nabywcy opcji kupna sytuacja taka ma miejsce, gdy kurs opcyjny jest wyższy niż kurs natychmiastowy waluty, w przypadku nabywcy - gdy kurs opcyjny jest niższy od kursu natychmiastowego.

AT THE MONEY - kurs opcyjny jest równy lub prawie równy kursowi natychmiastowemu.

PoI > PoA > PoO

Porównanie rodzajów transakcji walutowych pod kątem ich realizacji:

*SPOT - tylko fizyczna dostawa;

*FORWARD - tylko fizyczna dostawa;

*FUTURES - fizyczna dostawa lub wyrównanie pozycji;

*OPCJA - fizyczna dostawa, wyrównanie pozycji lub wygaśniecie (wyj. opcje bankowe: fizyczna realizacja w dniu ważności bądź dopuszczenie do wygaśnięcia).

SYSTEM PEŁNEJ WYMIENIALNOŚCI NA ZŁOTO

Prawo Kopernika -Greshama kruszec, którego podaż wzrasta, traci na wartości i wypiera z obiegu pieniądz lepszy o wyższej wartości.

Funkcjonowanie systemu waluty złotej

1816 - Anglia wprowadzenie wymienialności banknotów na złoto.

1844 - Anglia ścisły związek emisji pieniądza ze zgromadzonymi zasobami złota.

1914 - system waluty złotej ma 41 państw.

ZALETY

!WADY

SYSTEM DEWIZOWO - ZŁOTY

1931- dewaluacja funta wyzwala proces nacjonalizacji walut i konkurencyjnych dewaluacji. Prowadzi to do dezintegracji walutowej na świecie.

1944- konferencja walutowa i Finansowa NZ w Bretton Woods (powstaje MFW)

Środki utrzymania stabilności walut: 1. Parytet wymiany każdego kraju członkowskiego jest ustalony w złocie lub USD 2. Transakcje między członkami muszą być oparte na parytecie(max odchylenie +/- 1%) 3. Zmiana parytetu tylko gdy tzw. Zasadniczy brak równowagi płatniczej ( deficyty lub nadwyżki). Wówczas bez zgody MFW dewaluacja lub rewaluacja max 100% 4. Możliwość zaciągania średnioterminowych kredytów w MFW na zakup dewiz deficytowych 5. Tylko USD jest wymienialne bezpośrednio na złoto USD = ZŁOTO

Gdy brak równowagi płatniczej, kraj zobowiązany do zastosowania środkow polityki gospodarczej, a gdy to nie wystarcza do konsultacji z MFW (zmiana kursu +/-1%)

W obiegu wewnętrznym w systemie dewizowo-złotowym funkcjonował pieniądz niewymienialny na złoto, którego podaż kształtowana była w sposób autonomiczny przez władze pieniężne kraju, bez związku ze stanem rezerw złota i dewiz w banku centralnym.

Postulat stabilizacji w zasadzie został osiągnięty, jednak czasami pojawiły się kryzysy walutowe.

!Przyczyny kryzysów walutowych w systemie dewizowo-złotym

1. Nierównomierny rozwój gospodarczy, zróżnicowany cykl koniunkturalny, duża rozpiętość stóp procentowych i stóp inflacji (szereg dewaluacji i rewaluacji)

2. Chroniczny deficyt bilansu płatniczego USA (lat 60,70te)

3. Zaniżona cena złota monetranego (od 1934 do 1971 r. 35$ z uncję)

4. Problem równowagi bilansów płatniczych nie miał priorytetu w narodowych politykach gospodarczych

5. Wprowadzenie wymienialności walut 1958 r. (tzw. Eksport i import inflacji narodowe polityki nie zawsze mogły być skutecczne0

6. Przepływy kapitałów częściowo mające podłoże spekulacyjne.

7. Zbyt wąskie granice wahań kursu (+/-1%) oraz konieczność dokonania skokowych zmian

!15.08.1971 zawieszono wymienialność USD na złoto. Złoto zostało z systemu wyparte (demonetyzacja złota)

Główne zalety systemu

-ekspansja handlu światowego

SYSTEM WIELODEWIZOWY

GENEZA

WADA

- System mało stabilny (jednak istnieją szerokie możliwości zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym)

ZALETA

Kurs sztywny- ustalony raz na zawsze i nie podlega żadnym zmianom

Kurs stały- są dopuszczalne zmiany, ale ściśle reglamentowane przez państwo

KIEDY POLSKA PRZYSTĄPI DO STREFY EURO

Lata 70-te - okres niestabilności walut na świecie.

Europejski System Walutowy - od 13.09.1979r.

E\CU - Europejska jednostka walutowa:

Etapy UW - Unii Gospodarczo Walutowej:

I Od 01.07.1990r. Celami było: liberalizacja obrotów kapitałowych i zaciśnienie współpracy krajów członkowskich

II Od 01.01.1994r. Etap przygotowawczy

Cele:

- osiąganie zbieżności gospodarczej,

- unikanie nadmiernych deficytów budżetowych,

- niezależność banków centralnych,

- Europejski Instytut Walutowy.

III Od 01.01.1999r. Zastąpienie walut narodowych przez euro.

Kryteria zbieżności z traktatu z Mastricht - art. 107 f:

  1. Inflacja

  • Deficyt budżetowy - max. 3% PKB

  • Dług publiczny - max. 60% PKB

  • Długoterminowa stopa procentowa:

    • ! 5.Uczestnictwo waluty w mechanizmie kursowym ERM2 w ramach normalnego przedziału wahań przez min. 2 lata bez dokonywania dewaluacji

    W składzie UW 12 krajów UE (oprócz Wielkiej Brytanii, Danii i Szwecji). Początkowo Grecja nie spełniała warunków.

    Wyłączne prawo emisji euro - Europejski System Banków Centralnych (ESBC).

    ESCB składa się z Europejskiego Banku Centralnego (Frankfurt n/Menem) i narodowych banków centralnych krajów członkowskich (wykorzystujących zadania EBC).

    5 dróg dojścia Polski do strefy euro:

    Jednostronna euroizacja:

    Standard w trzech wersjach:

    1. ERM2 = UE → euro w \Polsce pok. 2006r.

    2. ERM2 = UE + 1-2 lata → euro w Polsce ok. 2007r.

    3. ERM2 = UE + 2-3 lata → euro w Polsce ok. 2008 - 09r.

    Najczęściej pierwsze dwie literki pochodzą od nazwy państwa, trzecia - od nazwy waluty

    * Kraje UE, które nie przyjęły euro.

    Różny dla eksporterów, importerów, turystów zagranicznych

    Zmiany raz na jakiś czas np. kurs średni NBP ( ustalany raz dziennie) oraz kurs celny ( ustalany raz na 2 tygodnie)

    Zmiana z sekundy na sekundę

    17


    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    finanse międzynarodowe (10 str), BANKOWOŚĆ, Bankowość i Finanse
    rynki kapitałowe w polsce (10 str), Bankowość i Finanse
    rynek kapitałowy (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    bankowosść (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    banki (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    rozliczenia międzynarodowe (27 str), Bankowość i Finanse
    rozliczenia bankowe (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    pochodzenie i funkcje pieniadza (10 str), Bankowość i Finanse
    windykacja trudnych kredytów (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    rynki kapitałowe w polsce (10 str), Bankowość i Finanse
    rynek kapitałowy (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    bankowosść (10 str)(1), Bankowość i Finanse
    międzynarodowe instytucje finansowe (15 str), Bankowość i Finanse

    więcej podobnych podstron