Wydział Leśny

ERGONOMICZNA ANALIZA PRACY:

WYKASZANIE UPRAW PILARKĄ NA WYSIĘGNIKU

Zespół roboczy:

Grupa ćw.: 5

WARSZAWA 2001

1.Założenia wyjściowe do ergonomicznej analizy pracy.

1. warunki wykonywanej pracy

Wykonywana praca jest w Polsce w rejonie V krainy (Śląska) na terenie n-ctwa Olesno. Ogólna powierzchnia tego n-ctwa szacuje się na ponad 22 tyś. ha. Okres wegetacyjny trwa tam ok.210 dni. Praca wykonywana jest w porze letniej (lipiec) tak więc warunki klimatyczne panujące podczas wykonywanej pracy są zasadniczo znośne jak dla tej pory roku. Rankiem lekka mgła i rosa, a temperatura ok. 10^o następnie silnie wzrasta osiągając ponad 20^o, a o zmierzchu ok. godziny 17^oo spada do ok. 12^o. Jeśli chodzi o zachmurzenie to silnie nasłonecznione pojawia się w godzinach popołudniowych z jednoczesnym lekkim podmuchem wiatru.

Warunki terenowe wykonywanej pracy cechują się gruntem silnie porośniętym roślinnością trawiastą. Podczas tej wykonywanej pracy pracownik narażony jest na szereg czynności zarówno szkodliwych jak i niebezpiecznych:

• poślizgnięcia

• potknięcia

• upadki

• wstrząsy

• wdychanie spalin

Pracownik wyposażony jest w mechaniczną pilarkę na wysięgniku firmy Husqvarna. Stan dróg dojazdowych do pracy jest dobry.

2. dane o pracowniku

Pracownik jest mężczyzną w wieku 23 lat, który mieszka w tej okolicy od 14 lat. Powyższą pracę wykonuje w okresie letnim od 21 roku życia. Obecnie jest studentem Politechniki opolskiej. Pracę swoją wykonuje jako dorywczą. Posiada ukończony kurs pilarza i szkolenia w zakresie BHP. Jedyną motywacją do wykonywania powyższej pracy jest polepszenie warunków pieniężnych, gdyż ten zarobek nie jest źródłem utrzymania. Oprócz pracy ma także inne zainteresowania jak: łowiectwo, tenis ziemny, basen, życie sąsiedzkie, oglądanie telewizji.

Cechy fizyczne i psychiczne:

Wzrost 179 cm, waga 81 kg, dobra sprawność ruchowa, silny, odporny na zmęczenie, pewny siebie, mało agresywny, stan psychiczny dobry.

Aspiracjie - cele: dążenie do poprawy warunków materialnych, wygodne życie, podróżowanie po świecie.

3. sposób wykonywanej pracy

Sprzęt roboczy i jego stan:

Podstawowy: Pracownik posługuje się pilarką na wysięgniku zaopatrzoną w piłę tarczową z trójkątnym ostrzem, ciężar pilarki na wysięgniku 5,4 kg (przy zatankowanej 6,5 kg). Pilarka jest 3 letnia odpowiednia do wykonywanej pracy.

Pomocniczy: karnister, zestaw kluczy, zapasowe piły tarczowe

Organizacja pracy: praca ta była wykonywana bez wcześniejszego przygotowania projektu pracy.

Sposoby wykonywania czynności roboczych:

1. Prace przygotowawcze: ostrzenie piły tarczowej, uzupełnianie karnistra benzyną, sprawdzenie sprzętu i załadowanie na samochód

2. Dojazd do miejsca pracy

3. Prace podstawowe: wykaszanie upraw

4. Prace zakończeniowe: czyszczenie sprzętu i załadowanie do samochodu

5. Wyjazd z miejsca pracy

Podczas tej pracy nie jest stosowana żadna odzież ochronna lecz odzież, która jest używana na porządku dziennym. Pracownik taki powinien posiadać następującą odzież ochronną:

• Obuwie ochronne

• Rękawice ochronne

• Kask ochronny z osłonką przeciwodpryskową i nausznikam

Chronometraż dobowy

M1=1200, M2=735

-SPM=1935

-Jednostkowe SPM - 1935:1440=1,34

	czynność	zegarowy czas wykonywania czynności		czas wykonywania	jednostkowy wydatek energii	całkowity wydatek energii
lp
		od	do
1	przebudzanie, ubieranie się	5:00	05:10	10	3,74	37,40	37,40
2	czynność toaletowe	5:10	5:30	20	3,65	73,00	110,40
3	posiłek	5:00	5:50	20	3,13	62,60	173,00
4	marsz bez obciążenia w terenie	5:50	5:51	1	4,74	4,74	177,74
5	jazda samochodem	5:51	6:15	24	3,24	77,76	255,50
6	przygotowanie sprzętu do pracy	6:15	6:20	5	4,34	21,70	277,20
7	wykaszanie	6:20	7:00	40	8,74	349,60	626,80
8	uzupełnianie zbiorników cieczą	7:00	7:02	2	3,84	7,68	634,48
9	wykaszanie	7:02	7:45	43	8,73	375,39	1009,87
10	uzupełnianie zbiorników cieczą	7:45	7:47	2	3,84	7,68	1017,55
11	wykaszanie	7:47	8:30	43	8,73	375,39	1392,94
12	uzupełnianie zbiorników cieczą	8:30	8:32	2	3,84	7,68	1400,62
13	wykaszanie	8:32	9:12	40	8,74	349,60	1750,22
14	uzupełnianie zbiorników cieczą	9:12	9:14	2	3,84	7,68	1757,90
15	wykaszanie	9:14	9:54	40	8,74	349,60	2107,50
16	przerwa na jedzenie, potrzeby fizj.	9:54	10:24	30	2,84	85,20	2192,70
17	uzupełnianie zbiorników cieczą	10:24	10:26	2	3,84	7,68	2200,38
18	wykaszanie	10:26	11:06	40	8,74	349,60	2549,98
19	uzupełnianie zbiorników cieczą	11:06	11:08	2	3,84	7,68	2557,66
20	wykaszanie	11:08	11:51	43	8,73	375,39	2933,05
21	sprawdzenie i czyszczenie sprzę.	11:51	11:56	5	4,34	21,70	2954,75
22	przejście ze sprzętem do samoch.	11:56	12:00	4	6,34	25,36	2980,11
23	jazda samochodem	12:00	12:24	24	3,24	77,76	3057,87
24	marsz bez obciążenia w terenie	12:24	12:25	1	4,74	4,74	3062,61
25	rozbieranie się i mycie	12:25	12:40	15	3,74	56,10	3118,71
26	posiłek	12:40	13:10	30	3,13	93,90	3212,61
27	czytanie	13:10	15:10	120	2,50	300,00	3512,61
28	oglądanie telewizji	15:10	17:10	120	2,40	292,80	3805,41
29	przygotowanie broni i ubrania do p.	17:10	17:30	20	4,40	88,00	3893,41
30	marsz z obciążeniem w t.płaskim	17:30	17:35	5	5,07	25,35	3918,76
31	jazda samochodem	17:35	18:15	40	3,24	129,60	4048,36
32	dojście z obciążeniem(nach.10%)	18:15	18:20	5	7,74	38,70	4087,06
33	wchodzenie po drabinie(obcią.10kg)	18:20	18:22	2	9,44	18,88	4105,94
34	praca siedząca	18:22	20:52	150	1,94	291,00	4396,94
35	schodzenie z drabiny z obciążeniem	20:52	20:54	2	9,38	18,76	4415,70
36	dojście z obciążeniem(nach.10%)	20:54	20:59	5	7,74	38,70	4454,40
37	jazda samochodem	20:59	21:39	40	3,24	129,60	4584,00
38	marsz z obciążeniem w t.płaskim	21:39	21:44	5	5,07	25,35	4609,35
39	przebieranie się, mycie	21:44	22:14	30	5,04	151,20	4760,55
40	kładzenie się do snu	22:14	22:19	5	2,68	13,40	4773,95
41	spanie	22:19	5:00	401	1,50	601,50	5375,45

1440 5375,45

Zbiorcze zestawienie danych wydatku energii wg struktury doby.

Nr kolejnej czynności	Dojście i powrót		Praca zawodowa		Czynności pozazawodowe		Odpoczynek i sen
	[kcal]	[min]	[kcal]	[min]	[kcal]	[min]	[kcal]	[min]
1					37,4	10
2					73,0	20
3					62,6	20
4	4,74	1
5	77,76	24
6			21,7	5
7			349,6	40
8			7,68	2
9			375,39	43
10			7,68	2
11			349,6	43
12			7,68	2
13			349,6	40
14			7,68	2
15			349,6	40
16			85,2	30
17			7,68	2
18			349,6	40
19			7,68	2
20			375,39	43
21			21,7	5
22	25,36	4
23	77,76	24
24	4,74	1
25					56,1	15
26					93,9	30
27							300	120
28							292,8	120
29					88	20
30					25,35	5
31					129,6	40
32					38,7	5
33					18,88	2
34							291	150
35					18,76	2
36					38,7	5
37					129,6	40
38					25,35	5
39					151,2	30
40					13,4	5
41							601,5	401
Razem	190,36	54	2699,25	341	1000,54	254	1485,3	791
% wartość dobowej	3,54	3,8	50,21	23,7	18,61	17,64	27,65	54,86
Ogółem doba			[kcal]	[min]	średnio - 3,7 [kcal/min]
			5375,45	1440
Średnio [kcal/min]	3,52		7,92		3,94		1,88

Legenda:

1 - dojście i powrót (3,54%)

2 - praca zawodowa (50,21%)

3 - czynności pozazawodowe (18,61%)

4 - odpoczynek (27,65%)

1 - dojście i powrót (3,8%)

2 - praca zawodowa (23,7%)

3 - czynności pozazawodowe (17,64%)

4 - odpoczynek (54,86%)

Analiza wykresu rozkładu wysiłku fizycznego i wydatkowania energii w ciągu doby pokazuje nam, że 50% energii zużywa na wykonywanie pracy zawodowej. Mimo że średnie obciążenie wynosi 7,92 kcal/min podczas wykonywania czynności zawodowych jest to jednak ogromny wysiłek i pochłania dużą część energii. Optimum indywidualne, a nawet fizjologiczne robotnik przekracza wykonując swoją pracę zawodową. W pracy poza zawodowej wydatkowanie energii tylko w krótkim czasie przekracza próg 7,5 kcal/min i nie wpływa to obniżenie kondycji pracownika fizycznego.

Porównując wysiłku z linią gotowości do pracy wskazuje, że czynności zawodowe na początku jak i na końcu czynności zawodowych umieszczone są w miarę właściwie w czasie, ponieważ gotowość do pracy wynosi wtedy ponad 100%. A także druga kulminacja także w miarę pokryła się z wydatkiem energii

Ze zbiorczych zestawień wydatku energii, wynika że średnie zużycie energii w ciągu doby nie jest duże i wynika, że jest pracą lekką 3,7 kcal/min Rozpatrując natomiast zużycie energii w pracy to praca jest już ciężka (7,95 kcal/min). Na czynności pozazawodowe wydatkowane jest średnio 3,94 kcal/min.

Dojazd do pracy i powrót z pracy są czynnościami podczas, których zużywa się stosunkowo mało energii w stosunku do średniego zużycia energii w ciągu doby, bo musi ze sobą zabrać niezbędne narzędzia do pracy np. pilarka na wysięgniku, zbiorniki z paliwem i olejem itp. ale że mieszka dosyć daleko od miejsca wykonywania danej pracy zawodowej (około 24 min, jazdy samochodem), co daje mu zużycie około 3% całej energii w ciągu doby.

Obciążenia szczytowe

Obciążenia szczytowego nie określamy ze względu na to że wykonywana praca jest pracą ciężką (7,92 kcal/min).

Obciążenia statyczne

Czynność nr	Czas trwania		Czas trwania [min]	Charakter OS	Rodzaj wymuszonej pozycji	Przenoszone ciężary ciała [kg, N]
		Od					Do
6	6:15	6:20	5	SIII -70	Wymuszona pozycja przy przygotowaniu narzędzi do pracy (w przysadzie)	5 - 10 kg
8	07:00	7:02	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5 - 10kg
10	7:45	7:47	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5 - 10kg
12	8:30	8:32	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5-10kg
14	9:12	9:14	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5-10kg
17	10:24	10:26	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5-10kg
19	11:06	11:08	2	SIII - 60	Wymuszona pozycja przy uzupełnianiu zbiorników (stojąca pochylona)	5-10kg
21	11:51	11:56	5	SIII -75	Praca wymuszona przy sprawdzeniu i czyszczeniu sprzętu (w przysadzie)	5-10 kg
Poza pracą
5	5:51	6:15	24	SII -32	Praca siedząca wymuszona nie pochylona (jazda samochodem)	0-5 kg
23	12:00	12:24	24	SII -32	Praca siedząca wymuszona nie pochylona (jazda samochodem)	0-5 kg
31	17:35	18:15	40	SII -32	Praca siedząca wymuszona nie pochylona (jazda samochodem)	0-5 kg
37	20:59	21:39	40	SII -32	Praca siedząca wymuszona nie pochylona (jazda samochodem)	0-5 kg

SUMA TSII = 128min

SUMA TSIII = 22min

Obciążenia statyczne w naszym przypadku występują tylko podczas przygotowania do pracy, uzupełniania paliwa i sprawdzania pilarki. Są to prace, które nie wymagają dużego wydatku energii, angażowane są tylko niektóre partie mięśni i to w krótkim czasie.

Monotypowość pracy

Monotypowość jest to taka praca przy której przy której powtarzające się operacje robocze powodują, że za każdym razem do pracy wykorzystywane te same grupy mięśniowe, zaś powtarzanie jest identyczne pod względem kierunku, toru i zakresu ruchów oraz wymaga prawie jednakowej siły ruchów.

Pracy pilarką na wysięgniku nie możemy zaliczyć do monotypi ponieważ mimo że zakres wykonywanych czynności powtarza się, angażowane są różne partie mięśni. Wykonywana praca jest zróżnicowana w przestrzeni

Analiza obciążenia środowiskowego

Lp	Nazwa zagadnienia ogólnego	Szczegółowe zagadnienia	Nr pytania z LD	Proponowanie rozwiązania ergonomiczne
1	Klimat	-zagrożenie wpływem zbyt dużej temperatury -zagrożenie przed negatywnym wpływem promieniowania słonecznego	A113 B143	-pracownik powinien zabezpieczyć się w ubrania przewiewne o dobrej wentylacji oraz ochronę głowy przed insolacją -w momencie gdy nastąpi zmiana warunków klimatycznych, która spowoduje utrudnienia w wykonywaniu danej czynności, pracownik powinien przerwać prace
2	Hałas	-źródłem powstawanie hałasu jest pilarka na wysięgniku -dźwięk jest przykry i trwający przez cały czas pracy pilarki -dźwięk jest głośny i intensywny -intensywność jest wysoka -źródłem izolowania hałasu jest stosowany przez pracownika kask z nausznikami	A115 A116 B154 B155 B156 B158 B159 B160	-pracownik stosuje kask z nausznikami -powinien zmniejszyć czas pracy z pilarką poprzez częstsze przerwy
3	Inne czynniki szkodliwe	-wydzielane spaliny podczas pracy pilarki są szkodliwe	A117	-kierunek wylotu spalin nie powinno być skierowane w kierunku twarzy
4	Ubiór ochronny	-stosowanie odpowiednich butów i ubrania przed skaleczeniem się (np. przedmioty wyrzucane spod pilarki)	A23	-stosowanie butów z usztywnieniem za kostkę. Ubranie powinno być trwałej tkaniny i zakrywać szczelnie wszystkie części ciała
5	Obciążenie grup mięśni	-ramion, nóg, kręgosłupa	A62	-stosowanie krótkich częstych przerw
6	wibracje	-szkodliwe wibracje przy stosowaniu pilarki		-utrzymanie w należytym stanie pilarkę -częste wymiany amortyzatorów -stosować rękawic

Z punktu widzenia obciążenia środowiskowego dana praca jest pracą stosunkowo bezpieczną. Skutki nie przestrzegania pewnych zasad może jednak powodować choroby zawodowe lub drobne urazy. Pracownik aby uniknąć wypadków w pracy powinien przestrzegać wskazań podanych w tabelce.

Obciążenia psychiczne

Opis odbierania informacji	Miejsce uzyska nia informacji	Opis wykonanych czynności	Zaangażowane receptory	Przyczyny wpływające ujemnie na odbiór	Rodzaj błędu	Konsekwencje błędu
zagrożenia środowiska	Las	założenia odzieży ochronnej	dotyk, czucie głębokie	nieuwaga	złe zabez piczenie się przed słońcem i urazem	Udar słoneczny uraz, skaleczenie
przygotowanie pilarki	Pilarka na wysięgniku	założenie tarczy itp.	wzrok, dotyk	brak wiedzy i umiejętności	złe przygotowanie	zniszczenie sprzętu, wypadek, uraz
przejście z pilarką	uprawa	marsz z pracującą pilarką	Wzrok, dotyk	Zmęczenie, umiejętności	potknię cie się	wypadek, uraz

Drzewa zagrożeń i ryzyka zawodowego

Proces tecniczny

wysoka temperatura

elementy obce

elementy obce

(gniazdo os)

(kamienie)

reakcja

brak reakcji

reakcja

brak reakcji

reakcja

brak reakcji

założenie odpowiedniego

zagrożenie

zagrożenie

zagrożenie

stroju i nakrycia głowy

wypadek

wypadek

choroba

użądlenie

uraz

skaleczanie

Obciążenie psychiczne u robotnika zaobserwować możemy, że każdorazowo musi podejść poważnie do danej czynności. Sposób określenia wykoszenia trawy zmienia się wraz z ukształtowaniem terenu dlatego pracownik powinien zachować całkowitą uwagę aby nie spowodować błędu co w konsekwencji może spowodować utratę zdrowia. A dodatkowym elementem powodującym obciążenie psychiczne są konsekwencje finansowe w wyniku źle wykonanej pracy bądź zniszczenia sprzętu.

Obciążenie organizacyjne

1. Określenie wybranych elementów czasu pracy

1. normalny czas pracy Tpn

-dzienny 5h 08min (308 min)

-tygodniowy 30h 20min (1820min)

b) wykorzystanie czasu pracy do pracy normatywnej wynosi 96,7%

3. efektywny czas pracy Tpc

Tpc = Tpn - Twch = 308min - 30min = 278min (4h 38min)

4. czas przerwy chronometrażowy Twch = 30min

2. Czas przerw wypoczynkowych według Lechmana

Tw = (WE/4,2-1)*100% = (7,92/4,2-1)*100% = 88,57%

Czas przerw według Lechmana wynosi 4h 31min (271min)

3. Określenie czasu przerw WE zalecane przez BMP

dodatek stały:

-na potrzeby osobiste M5 = 15min

-podstawowy dodatek na zmniejszanie zmęczenia M4 = 12min

dodatek zmienny:

-dźwiganie ciężaru do7,5kg M1 = 3min

-mikroklimat M6 = 18min

-hałas powyżej 80dB M5 = 15min

W sumie czas przerw powinien wynosić 1h 03min (63min)

1 - czas przerw chronometrażowych

2 - czas przerw wg Lechmana

3 - czas przerw zalecany przez BMP

Naszym zdaniem najlepszym czynnikiem określającym czas przerw jest czynnik WE zalecony przez BMP. Ponieważ uwzględnia on wszystkie czynniki źle wpływające na pracę człowieka, na jego zdrowie, wydajność, bezpieczeństwo, a jest najważniejsze, że rozpatruje każdą pracę jako osobno i uwzględnia zarówno czynniki jak fizyczne tak i psychiczne, środowiskowe...

Natomiast czas przerw rozpatruje jedynie jako pod względem czynnika fizycznego, co bardzo często możemy utrzymać ten czas przerwy zaokrąglony.

Organizacja danego człowieka jest zła. Dany robotnik cały czas pracuje zużywając dużo energii i ma tylko jedną bardzo długą przerwę 30min. Co niekorzystnie wpływa na jego mobilizację po przerwie, wybija się z rytmu. A więc przerw powinno być dużo ale krótkie do około 5min. Natomiast z organizacją dojazdu do pracy niema większego problemu. Dojeżdża samochodem w ciągu 24minut, może wszędzie dojechać nie zależnie czy zła droga czy dobra, a po drugie nie musi swojego sprzętu dźwigać ręcznie.

Samoocena pracownika

W Nadleśnictwie Olesno pracownik pracuje 2 rok. Pracownik dba o swoją pracę ponieważ o dobrą posadę w okolicach jest ciężko. Pracownik nie posiada własnej pilarki dlatego jego pobory są o wiele niższe ze względu na że musi wypożyczyć pilarkę z ZUL-u, a w następnej kolejności zapłacić ekwiwalent pieniężny za jej zużycie. Pracownik nie będzie w najbliższej przyszłości planował zakupu pilarki na wysięgniku ponieważ jest to praca dorywcza sezonowa. Pracownik jest studentem i jest na utrzymaniu rodziców. Pieniądze w zupełności wystarczają mu na pokrycie własnych wydatków na częściowe pokrycie kosztów studiów oraz na inne nieoczekiwane wydatki. Pracownik z pracy jest bardzo zadowolony dlatego w przyszłym roku także będzie chciał podjąć tą pracę.

Ocena rezultatów analizy

stopień obciążenia	rodzaj obciążenia
	fizyczne		psychiczne		środowiskowe		organizacyjne
	przed	po	przed	po	przed	po	przed	po
małe						+
średnie		+	+	+	+			+
duże	+						+
bardzo duże

Na podstawie przeprowadzonej analizy pracy pracownika na uprawie wynikło, że istnieje wiele niekorzystnych czynników, które do końca nie jesteśmy wstanie wyeliminować. Na podstawie analizy obciążeń fizycznych możemy zmniejszyć wysiłek pracownika poprzez sensowne rozłożenie czas przerw. Stan obciążenia psychicznego natomiast za bardzo nie możemy wpłynąć, wynika to z samej pracy, pracownik powinien rozsądnie i poważnie podchodzić do wykonywanej pracy. Na obciążenia środowiskowe możemy znacznie wpłynąć, chociaż robotnik ma nauszniki to jednak nie zawsze chce je używać i trzeba mu zwracać uwagę. Ograniczyć możemy tak że poprzez zabezpieczenie pracownika w odpowiednie ubranie, zmuszanie częstego sprawdzania stanu pilarki itp. Najważniejszym czynnikiem poprawiającym stan pracy jest dobrze zorganizowanie wykonywanej pracy. Dobrze rozłożone były czasy pracy, odpoczynku (nie jedna długa przerwa, a tylko dużo przerw i krótkich), czas spożycia posiłku itp.

4

skaleczenie

skaleczenie

wypadek

uraz

uraz

skaleczenie

zmęczenie

wypadek

błąd

choroba

wypadek

prawidłowe

zagrożenie

zagrożenie

ostrzenie

założenie osłony

wydłużenie czasu pracy

brak reakcji

reakcja

reakcja

brak reakcji

reakcja

brak reakcji

Zły stan ostrza

Brak osłony nad ostrzem

Brak odzieży ochronnej

NARZĘDZIA

---