operacje bankowe, Pomoce naukowe, studia, bankowosc


WYKŁAD I 22.02.2003

OPERACJE BANKOWE - wszystko to, co w prawie bankowym zostało zastrzeżone do wykonywania przez bank. Ustawa Prawo Bankowe z 1997r., która weszła w życie 1 stycznia 1998r. określa czynności zastrzeżone dla banków, gdzie prawo wyróżnia dwie kategorie czynności (operacji) bankowych:

1. obiektywne, wymienione dokładnie w prawie bankowym, które nie mogą być wykonywane przez żaden inny podmiot:

  1. przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

  2. prowadzenie innych rachunków bankowych\

  3. udzielanie kredytów

  4. udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw

  5. emitowanie bankowych papierów wartościowych

  6. przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

  7. wykonanie, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego

  8. inne czynności wykonywane przez bank na podstawie innych ustaw

2. subiektywne, które mogą być wykonywane przez różne podmioty (za zezwoleniem lub bez zezwolenia), a jeżeli są wykonywane przez bank to mają one status czynności (operacji) bankowych i muszą być wpisane do statusu banku:

  1. udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy

  2. operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty

  3. wydawanie kart płatniczych i operacje z użyciem tych kart

  4. terminowe operacje finansowe

  5. nabywanie i bywanie wierzytelności pieniężnych

  6. przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych w udostępnianych skrytkach sejfowych

  7. wykonywanie czynności obrotu dewizami

  8. udzielanie i potwierdzanie poręczeń

  9. wykonywanie zadań związanych z emisją papierów wartościowych na zlecenie

3. poza tym banki mogą:

  1. obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w Funduszach Inwestycyjnych

  2. zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych

  3. dokonywać obrotu papierami wartościowymi

  4. dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zmiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym, że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia

  5. nabywać i zbywać nieruchomości

  6. świadczyć usługi konsultacyjno- doradcze w sprawach finansowych

  7. świadczyć inne usługi finansowe

  8. wykonywać inne czynności, jeśli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.

Podział operacji bankowych:

    1. operacje bierne (pasywne), czyli depozytowa działalność banków - przyjmowanie depozytów w różnych formach (postaciach), które są funduszami obcymi banków, zobowiązaniami zawartymi w pasywach;

    2. operacje czynne (aktywne), czyli zagospodarowanie środków - udostępnianie depozytów - w celu uzyskania dochodów, które są należnościami zawartymi w aktywach banku, należą do nich operacje kredytowe ( główna część operacji czynnych), operacje lokacyjne, udzielanie gwarancji i inne;

    3. operacje pośredniczące ( rozliczeniowe), przeważają w liczbie całości operacji bankowych; operacje pośredniczące obejmują także obrót papierami wartościowymi i jest to pojęcie szersze niż operacje rozliczeniowe.

Z punktu widzenia ekonomiki ( dochodowości operacji bankowych ) istnieją różne ich podziały.

RACHUNEK BANKOWY - rachunek, jaki prowadzi bank dla swojego klienta na mocy prawa bankowego, umocowany w prawie bankowym. Żaden inny podmiot nie ma uprawnień do jego prowadzenia. Jest wiele rodzajów rachunków bankowych w zależności od przyjętych kryteriów wyodrębniania.

Prawo bankowe wyróżnia rachunki:

Sam fakt prowadzenia rachunku bankowego jest tajemnicą bankową, a za jej naruszenie grozi kara więzienia do 5 lat.

Zasady prowadzenia rachunku bankowego - wynikają z ustawy Prawo Bankowe i Kodeksu Cywilnego.

Rodzaje rachunków bankowych:

1. rachunki bieżące (główne) - rachunki bankowe podmiotów gospodarczych, które służą do:

rachunki te charakteryzują się tym, że występują w nich duże ruchy środków pieniężnych; w ramach prowadzonych rachunków bieżących banki oferują dodatkowe produkty np. kredyty płatnicze, możliwości lokowania środków na dłuższe lub krótsze okresy, elektroniczną bankowość, karty płatnicze typu buisness, faktoring, dyskonto weksli, inkaso samochodowe itp.; banki również maja swoje rachunki bieżące w Departamencie Rachunków Bankowych NBP służące do realizacji zleceń klientów i przeprowadzania własnych operacji;

2. rachunki pomocnicze - rachunki bankowe podmiotów gospodarczych otwierane z dwóch powodów:

3. rachunek lokat terminowych - wyróżnione ze względu na rodzaj gromadzonych środków pieniężnych, charakteryzują się dużą stabilnością (nadstabilnością)

4. rachunki oszczędnościowe - wyróżnione ze względu na przywileje, najbardziej wyróżniające się spośród wszystkich rodzajów rachunków bankowych:

PIENIĄDZ ELEKTRONICZNY:

pieniądz elektroniczny zwiększa ilość pieniądza w obiegu i dlatego pojawia się w rozważaniach kwestia kontrolowania przez Bank Centralny emitowania i generowania tego pieniądza.

WYKŁAD II 08.03.2003

Zasady prowadzenia rachunku bankowego - wynikają z Ustawy Prawo Bankowe (wyższy) i Kodeksu Cywilnego.

Bank nie jest ograniczony w dysponowaniu posiadanymi środkami. Ma on swobodę w dysponowaniu środkami, ale ma obowiązek zwrócić je na każde żądanie właściciela lub pełnomocnika właściciela rachunku bankowego.

Z K.C. wynikają zasady dotyczące umowy rachunku bankowego, która może być rozwiązana przez bank tylko z bardzo ważnych powodów określanych w umowie rachunku (np. został naruszony regulamin prowadzenia tego rachunku). Właściciel nie może przekroczyć salda rachunku, jeśli nie ma umowy o saldzie debetowym. Ponadto musi informować bank o zmianie danych adresowych.

Występuje dysproporcja uprawnień klientów i banków. Klient jest tu bardziej uprzywilejowany a uprawnienia banków są ograniczone.

Otwarcie rachunku bankowego.

Rachunek bankowy jest otwierany poprzez zawarcie umowy na piśmie. Wg ustawy forma elektroniczna jest tu równa formie pisemnej. Jeżeli umowa nie została zawarta na piśmie, nie oznacza to, że nie została zawarta w ogóle. W sytuacjach spornych umowa na piśmie jest podstawowym dowodem.

Strony umowy rachunku bankowego.

Umowa rachunku bankowego zawiera, wg prawa bankowego określenie stron umowy:

    1. Jedna strona umowy: bank (trzeba podać pełną nazwę, numer w rejestrze handlowym, wysokość opłaconego kapitału akcyjnego, skład zarządu, osoby reprezentujące bank przy zawieraniu umowy)

    2. Druga strona umowy: klient

    1. osoba fizyczna w pełni zdolna do czynności prawnych

    2. osoba niepełnoletnia powyżej 13-go roku życia, która może dysponować rachunkiem w ograniczonym zakresie

    3. osoba nieletnia, gdzie dysponowanie rachunkiem odbywa się przez pośrednika ustawowego, opiekuna

    4. osoby prawne:

- przedsiębiorstwa państwowe reprezentowane przez dwie osoby (dyrektora i głównego księgowego) wskazane w rejestrze przedsiębiorstw państwowych, odpowiedniego ministra lub wojewody

- spółki praw handlowego, gdzie w rejestrze sądu gospodarczego są wskazane osoby reprezentantów, a to czy reprezentacja jest jednoosobowa czy wieloosobowa wynika z umowy spółki lub statutu