Prawo handlowe

Praw handlowe jest to dziedzina prawa cywilnego i określa na podst art. 22¹ kc :

• Obrót profesjonalny- jeśli po obu stronach są profesjonaliści

• Obrót konsumencki- jeśli po 1 stronie jest profesjonalista a po 2 konsument

Są 2 metody ujmowania prawa handlowego:

Przedsiębiorstwo powinno być na 1 miejsc jeśli chodzi o prawo handlowe. Poprzez to pojęcie definiuje się pojęcie przedsiębiorcy. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art. 2 definiuje pojęcie działalności gospodarczej, a więc „ Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.” Sposób ciągły oznacza, że nie ma tu charakteru przypadkowego.

Typy działalności:

• Wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, wykopalin

• Zawodowa- lekarza, architekta, adwokata itp.

Przepisów z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się (na podst. Art. 3 tej ustawy ) do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oaz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Przedsiębiorstwo jest formą prowadzenia działalności gospodarczej. Ma znaczenie

1. funkcjonalne- co oznacza prowadzenie działalności gospodarczej

2. podmiotowe- jest to zespół składników- art. 55 ¹ kc, np. huta, tartak. W związku z tym, że jest zawarty w kc jest to definicja legalna. Składniki określające zespół:

• zorganizowany- czyli nieprzypadkowy , np. przedsiębiorca dobiera składniki czyli pracowników,

• składniki są materialne lub niematerialne,

• składniki mają swoje przeznaczenie czyli do prowadzenia działalności gospodarczej

Składniki przedsiębiorstwa art. 55 ¹ kc:

1. nazwa- np. Huta szkła „Irena”- nazwa jest zbywalna. Nazwa dotyczy przedsiębiorstwa.

Firma dotyczy przedsiębiorcy- podmiotu. Firma jest niezbywalna.

2. Prawa własności nieruchomości lub ruchomości

3. Prawa wynikające z umów najmu lub dzierżawy, a także innych umów- najemca ma prawo do najmowanego lokalu (mimo że nie jest właścicielem tego lokalu)

4. Wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, np. Syndyk sprzedał stocznię, wraz z pieniędzmi w kasie stoczni. Czy Syndyk mógł sprzedać przedsiębiorstwo z gotówką? Tak, ponieważ pieniądze są składnikiem przedsiębiorstwa.

5. Koncesje, licencje, zezwolenia, np. apteka- Czy sprzedaż apteki powoduje przejście zezwolenia? - Jeżeli zezwolenie jest składnikiem przedsiębiorstwa, to może przejść na kupującego. Ale administaci uważają, że nie ma sukcesji i nie można.

6. Prawa autorskie, tajemnica przedsiębiorstwa, księgi

Projekt dodaje do składników renomę, goodwell, pasywa.

Przedsiębiorstwo jest przedmiotem obrotu wg art. 55?? -Przedsiębiorstwo nie jest rzeczą, jest przedmiotem obrotu (można je sprzedać, podarować itp.)

Przedsiębiorca kupił drukarnie. Okazało się, że nie było kilku maszyn itd. Co on kupił? Jeżeli nie sporządzono spisu inwentarza to kupuje wszystko co dotyczy przedsiębiorstwa. Art. 55².kc „Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.”

Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa

Nabywca przedsiębiorstwa ponosi odpowiedzialność łącznie ze zbywcą solidarnie za wszelkie zobowiązania, które zbywca zaciągnął w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Chyba że:

• Due diligence (należyta staranność)- nabywca nie wiedział o zobowiązaniu zbywcy

• Nabywca odpowiada do wartości nabytego przedsiębiorstwa wg cen w chwili nabycia - nie można jej ograniczyć be zgody wierzyciela

Kumulatywne przystąpienie do długu

Przedsiębiorstwo państwowe jest przedsiębiorcą, który prowadzi działalność gospodarczą ( w znaczeniu funkcjonalnym) z użyciem przedsiębiorstwa - art. 55 ¹ kc.

Przedsiębiorca

W zależności od przepisów prawa wyróżnia się pojęcie przedsiębiorcy:

1. Prawo prywatne - art. 43¹kc- Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

2. 
   Pr. Publiczne- art. 4 Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej - Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

3. 
   Ustawa o prawie upadłościowym i naprawczym

4. 
   Ustawa o KRS

Ad. a) odnośnie osoby - może nią być każda osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna jednakże musi prowadzić działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu.

Działalność zawodowa jest inna niż działalność gospodarcza wg art. 43 ¹kc.

Ad. b) wszelkie typy osób, które prowadzą działalność gospodarczą we własnym imieniu. Co do wspólników ustawa uznaje ich za przedsiębiorców jeżeli mają określony udział.

Spółka cywilna nie jest osobą, jest umową, nie może być przedsiębiorcą. !

Ad. c) art. 5 ust. 2 powtarza art. 43 ¹kc. Art. 5 ust 3 dotyczy także nie będących przedsiębiorcami wspólników spółki handlowej i partnerskiej.

Ad. d) rejestr składa się z 3 rejestrów- przedsiębiorców, dłużników niewypłacalnych oraz fundacji, stowarzyszeń i ZOZ itp. Art. 36 KRS nie definiuje pojęcia przedsiębiorcy jednak wylicza podmioty, które są wpisywane do rejestru: pkt 1 jest uchylony (wcześniej były tu osoby fiz prowadzące działalność gospodarczą) pkt 2- 16- wylicza wszystkie spółki, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, przedsiębiorstwa zagraniczne.

Przedsiębiorca wg kryterium:

• osobowość prawna

• typ = spółki handlowe, przeds. Państwowe, spółdzielnie, os. fiz. prowadząca działalność gospodarczą

Spółka cywila nie jest przedsiębiorcą!!

Firma

Istota tej instytucji jest uregulowana w art. 43²-43¹⁰kc. Firma nie nazywa przedsiębiorstwa. Nazywa przedsiębiorcę. Firma jest niezbywalna art. . 43⁹. Jest dobrem osobistym przedsiębiorcy.

Art. 43². § 1. Przedsiębiorca działa pod firmą.

§ 2. Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Art. 43⁴. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Art. 43⁵. § 1. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa.

§ 2. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.

§ 3. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.

§ 4. Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy. Przepis art. 43² § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 43⁶. Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie "oddział" ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.

Art. 43⁷. Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej.

Art. 43⁹. § 1. Firma nie może być zbyta.

§ 2. Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.

Art. 43¹⁰. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

Funkcje firmy:

• identyfikacja- Art. 43³. § 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. § 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

• Reklamowa

• Jest nośnikiem goodwell- dobrej sławy, dobrej renomy

Budowa firmy:

Huta „Irena” S.A.

Obligatoryjne, np. określający formę danego podmiotu, np. sp. z o.o.

Firma = rdzeń (korpus) + dodatki

Fakultatywne

Rodzaje firmy ze względu na rdzeń:

1. Osobowe- składa się z nazwiska wspólników, określające więzi

2. Rzeczowe- wskazują podmiot działalności przedsiębiorcy, np. Huta „Irena”

3. Fantazyjne- nie ma ją znaczenia merytorycznego, np. „ORLEN”

4. Kombinowane- kombinacja elementów osobowych, rzeczowych i fantazyjnych

Art. 43⁸. § 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci - za zgodą jego małżonka i dzieci.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.

§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Nie chodzi tu o spadkobierców ale o następców.

Zasady prawa firmowego (budowa firmy):

1. Prawdziwości- nie może wprowadzać w błąd, np. art. Monopolowe, a o nazwie Stocznia. Nie może godzić w dobre obyczaje. Np. Spółka Kowalski i Wspólnicy. Kowalski odchodzi, a wspólnicy nadal używają tej firmy bez zgody Kowalskiego.- Narusza to zasadę prawdziwości- wprowadza w błąd.

2. Jedności- przedsiębiorca działa pod jedną firmą - jeden paszport.

3. Wyłączności- nie można wprowadzać w błąd z kim ma do czynienia. Art. 43³ kc. Ma związek z funkcją identyfikacyjną- odróżnia firmy na tym samym runku.

4. Jawności- jest istotna dla otoczenia przedsiębiorcy. Obowiązek ujawnienia firmy w stosownym rejestrze. Dane z tego rejestru są dostępne.

Brzmienie firmy:

Art. 24 ksh- § 1. Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna".

§ 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."

Art. 90 ksh-  § 1. Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

§ 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p."

§ 3. Firmy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko spółka partnerska.

Art. 11 § 3. Firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "w organizacji".- oznacza to , że spółka nie jest jeszcze zarejestrowana

Przykłady firm spółek:

• Spółka jawna (sp.j.) → np. Kowalski i wspólnicy sp.j. - art.24 KSH.

• Spółka partnerska (sp.p.) → np. Kowalski i partnerzy Racy Prawni - art.90 KSH.

• Spółka akcyjna (S.A.) → dowolny wybór korpusu firmy np. Kowalscy i wspólnicy S.A. - art.305 KSH.

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) → dowolny wybór korpusu firmy np. Zakłady graficzne sp. z o.o. - art.160 KSH.

Spółka w organizacji → jest to spółka w stadium tworzenia się. Umowy zostały już zawarte, ale jeszcze nie zarejestrowano spółki (art.11 KSH).

Prawo do firmy:

Prawo do posługiwania się firmą w obrocie. Prawo powstaje od momentu rozpoczęcia używania, nie może godzić w dobre obyczaje.

Prawo wygasa- jedni uważają, że istnieje dopóki istnieje w świadomości klienteli. Inni uważają, że długotrwałe nie używanie firmy powoduje, że ono wygasa.

Charakter prawny czyli czym jest firma:

Na początku firma jest dobrem osobistym spółki. Gdy firma zaczyna być rozpoznawalna w znaczeniu pozytywnym, klient zaczyna nabywać wytwory firmy- zaczyna na siebie pracować. Zaczyna się wiązać korzyść majątkowa. Patrymonializacja firmy. Wobec tego ma charakter mieszany tj. majątkowo-osobisty.

Ochrona firmy:

Do czasu nowelizacji kc była chroniona art. 43 o dobrach osobistych. W szczególności nazwisko, pseudonim, wizerunek. Obecni art. 43 ¹⁰kc , a także ustawa o nieuczciwej konkurencji art. 5 i następne.

Jakie roszczenia ma przedsiębiorca w sytuacji :

1. gdy prawo przedsiębiorcy do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem? - Przedsiębiorca ma roszczenie o zaniechanie działania, które prowadzi do zagrożenia

2. gdy doszło do naruszenia prawa do firmy?- może żądać usunięcia skutków naruszenia bądź roszczenie naprawienia szkody majątkowej na zasadach ogólnych i wydania korzyści.

3. Domniemanie bezprawności naruszenia. Nie ma roszczenia o zadośćuczynienie.

4. art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - 1. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

  1)   zaniechania niedozwolonych działań;

  2)   usunięcia skutków niedozwolonych działań;

  3)   złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;

  4)   naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;

  5)   wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;

  6)   zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

2. Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

Prokura

Jest typową instytucją prawa niemieckiego HGB. U nas też jest uregulowana na wzór niemiecki. Art. 109¹-109⁹ kc regulują instytucję prokury.

Charakter prawny:

Nowe przepisy zachowały istotę instytucji. Rozszerzono zakres podmiotowy- dotyczy wszystkich przedsiębiorców o ile podlegają obowiązkowi wpisu do KRS.

Istota prokury- co to jest?

Jest to pełnomocnictwo. Jego cechy szczególne- może go udzielić przedsiębiorca rejestrowy, zakres mocowania określa ustawa, o zakresie przedmiotowym- czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (w znaczeniu funkcjonalnym- chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej).

Funkcja

Ma służyć bezpieczeństwu obrotu, ma ułatwiać obrót gospodarczy. W projekcie- pełnomocnictwo handlowe- la wszystkich przedsiębiorców.

Regulacja pośród pełnomocnictwa

Jest osobno regulowana. Istota prokury odróżnia ją od pełnomocnictwa. Prokurent podlega wpisaniu do KRS.

Udzielenie prokury to nie to samo co ustanowienie prokury

Np. spółka jawna- jest przedsiębiorcą rejestrowym. Ma 5 wspólników. Kto decyduje (w trybie uchwały) i kto oświadcza? - przez organ lub wspólnika.

Ustanowienie- zarząd- podjęcie decyzji w trybie uchwały, głosów, kreuje wolę spółki. Sprawa wewnętrzna.

Udzielenie prokury- czynność prawna jednostronna, dokonuje organ np. do reprezentacji. Udzielenie ma charakter upoważniający.

Art. 208 §6 ksh- powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.

Art. 41. ksh § 1. Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. § 2. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki.

art. 109¹. § 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

§ 2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 109³. Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

Art. 109⁴. § 1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.

§ 2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

Art. 109⁶. Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

Art. 109⁸. § 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

§ 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania.

Art. 109⁹. Prokurent składa własnoręczny podpis zgodnie ze znajdującym się w aktach rejestrowych wzorem podpisu, wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę, chyba że z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.

Prokurent

Art. 109². § 1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Przepisu art. 99 § 1 nie stosuje się. (Członek zarządu nie może być prokurentem, a także wspólnik spółki osobowo handlowej, członek rady nadzorczej również.)

§ 2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Prokurent nie może zbyć przedsiębiorstwa ponieważ taka czynność wykracza poza kompetencje prokurenta. Takie czynności może dokonywać ale gdy otrzyma szczególne umocowanie do poszczególnej czynności.

Czy kandydat na prokurenta powinien być powiadomiony o wyborze?

Jest to czynność jednostronna mocodawcy. Są dwa stanowiska- pierwsze, że prokurent musi być zawiadomiony, zaś drugie, że mocodawca ma tylko ujawnić swoją wolę. Prokurent może nawet nie wiedzieć, że jest prokurentem. Dla skuteczności nie jest wymagana zgoda i wiedza prokurenta. Jednakże w praktyce zazwyczaj wie, bo musimy do KRS złożyć wzór podpisu prokurenta. Wpis prokury ma charakter deklaratywny (nie decyduje o skuteczności czynności).

Prokurent- mocodawca- relacje

1. stosunek prawny upoważniający- mocodawca upoważnia prokurenta

2. stosunek wewnętrzny- np. umowa o pracę, zlecenie

Kompetencje prokurenta w stosunku mocodawca- otoczenie

Stosunek wewnętrzny może posiadać ograniczenia. Nie ma to wpływu na otoczenie tj. osoby trzecie. Nie można ograniczyć ze skutkiem dla osób trzecich. Mogą tylko ograniczać stosunku prokurent- pracodawca- art. 109 ¹§ 2 kc.

Odwołanie prokury

Jest czynnością jednostronną przez mocodawcę. Może być odwołana w każdym czasie. Prokura nie może być nieodwołalna. Nie jest potrzebna mu chwała o odwołaniu prokury. Każdy członek spólki kapitałowej może odwołać prokurę. Art. 41 ksh § 2 . Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki.

Art. 109⁷. § 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana.

§ 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.

§ 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta.

§ 4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Oficjalne odwołanie- wniosek o wykreślenie prokury z KRS oraz odwołanie prokury.

Odpowiedzialność prokurenta

Odwołać się można do stosunków wewnętrznych i zewnętrznych. W stosunkach wewn. Umowy o pracę- odpowiedzialność pracownicza. W przypadku umowy o zlecenie- art. 477- odpowiedzialność za wykonanie lub nienależyte wykonanie. Nie może być umowy o rezultat. Jest tu umowa starannego działania.

Rodzaje prokury:

1. samoistna- inaczej oddzielna lub jednoosobowa. Udzielana jednej osobie, która może działać samodzielnie. Art. 107. Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa. Przepis ten stosuje się odpowiednio do pełnomocników, których pełnomocnik sam dla mocodawcy ustanowił.

2. łączna- umocowanie może być wykonywane przez 2 lub więcej osób. Prokurent zbiorowy. Każda ma status prokurenta. Może działać z inną osobą ale ona też musi mieś status prokurenta. Nie polega na działaniu jednoczesnym. Są 2 typy wg SN:

1. właściwa- występują zespoły ale każdy członek ma status prokurenta

2. niewłaściwa- działają zespoły osób ale jeden jest prokurentem, a drugi niekoniecznie. Działa na zasadach prokury łącznej właściwej.

Dopuszczalne jest udzielenie prokury 1 osobie z zastrzeżeniem , że drugą osobą jest członek zarządu lub wspólnik

3. czynna i bierna- odbierać oświadczenia kierowane do spółki może jeden prokurent. Zarówno samoistna jak i łączna.

4. dotycząca przedsiębiorstwa -pełna i oddziałowa- Art. 109⁵. Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).

Wygaśnięcie prokury

• wskutek odwołania przez mocodawcę art. 109⁷kc

• wykreślenia z KRS

• przekształcenia

• wskutek śmierci prokurenta

• jeżeli prokurent utracił zdolność do czynności prawnych

• jeżeli prokurent zostanie powołany do zarządu spółki

• można się zrzec prokury

per procura- działanie w imieniu pracodawcy

Mimo braku wpisu prokurent jest skuteczny.

Rejestracja prokury- Co trzeba ujawnić w KRS?

Dane prokurenta i rodzaj określonej prokury. Domniemanie prawdziwości wpisu art. 17 Ustawy o KRS.

Art. 17. 1. Domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe.

2. Jeżeli dane wpisano do Rejestru niezgodnie ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

Kazus- „Toczy się postępowanie sądowe. Jedną ze stron jest sp. z o.o., która udzieliła prokury. Jednakże jeszcze, mimo złożonego wniosku, sąd nie wpisał prokurenta do rejestru przedsiębiorców, ale prokurent chce już uczestniczyć w postępowaniu sądowym. Czym on może się wylegitymować? Jak może wykazać swój status prokurenta? Czy może brać udział w tym postępowaniu?”

Odp. Po pierwsze trzeba ocenić ważność udzielonej prokury. Prokura jest udzielona ważnie (skutecznie). Brak wpisu oraz to, czy złożono wniosek do sądu, nie ma wpływu na ważność prokury. SN w wyroku z 2005r. (sygnatura - 2CK120/05) przyjął, że dokumentem, który pozwala prokurentowi wykazać swój status w postępowaniu sądowym jest wypis z rejestru przedsiębiorców. Stąd też sąd słusznie wg SN nie dopuścił do udziału w postępowaniu prokurenta sp. z o.o., któremu prokura została udzielona, ale nie wpisana jeszcze do rejestru. W moim odczuciu orzeczenie to jest błędne, bo wpis do rejestru jest deklaratywny. Orzeczenie to niweczy istotę czynności prawnych, bo czynność prawna była ważnie dokonana. Wyrok skrytykowany.

PRAWO SPÓŁEK

Spółka

Nie jest zdefiniowana, z przepisów prawa wynikają rodzaje spółek. W doktrynie rozróżnia się spółki poprzez typy i poprzez cechy wspólne. Teorie:

• umowna- spółka jest umową cywilno-prawną afectio societatis- wola współpracy stron. Tylko spółki cywilne.

• Instytucjonalna- teoria szyldu, odrębny podmiot od wspólników, nie sprawdza się pry spółce cywilnej, oddalona wola wspólników

• Ekonomizujące- sprzedaż całej stoczni a nie części

• Normatywna- wszystko co ustawodawca nazwie spółką

• Strukturalna- szczególna forma , cechy

1. charakter prywatno-prawny- przepisy regulujące, to przepisy prawa prywatnego

2. wspólnota osób- zrzeszenie w odróżnieniu do przedsiębiorstwa indywidualnego, lojalność

3. ma jawny charakter- musi być ujawniona w odpowiednim rejestrze. Spółka cywilna nie podlega rejestracji bo nie jest podmiotem tylko umową. Spółka która nie będzie ujawniona, nie jest spółką. Wg tej koncepcji nie jest dozwolona spółka wewnętrzna ani spółka cicha.

• spółka cicha- uregulowana w umowach- jeden wspólnik, który się ujawniał, 2 dokapitalizował spółkę i partycypował w zyskach. Jest to umowa a nie prawdziwa spółka

• spółka wewnętrzna- porozumienie A i B- mają działać jako przedsiębiorcy- zasilają swoje kapitały i dzielą się zyskiem

• utworzona w drodze umowy

2. Konstrukcje zbliżone do spółki:

1. Współznalazcy rzeczy - zachodzi co prawda między nimi pewien stosunek wspólności (współuprawnień - art.187 KC), ale nie jest to spółka.

2. Wspólność majątkowa między małżonkami - tutaj również występuje element wspólności, ale to nie jest spółka cywilna, bo ustawodawca uregulował to odrębnie w innej „szufladce”.

3. Połączenie lub pomieszanie rzeczy ruchomych (art.193 KC) - tutaj również jest element wspólny, ale to nie jest spółka cywilna, bo ustawodawca uregulował to osobno.

4. Współwynalazcy - też nie jest to spółka.

To wszystko są przykłady powstania pewnej wspólności, ale brakuje elementu współdziałania i wspólnego celu gospodarczego, by zakwalifikować to jako spółkę.

KAZUS:

„Okres - tuż po wojnie. Rozpoczyna się tzw. elektryfikacja wsi. Mieszkańcy wsi się skrzyknęli, połączyli swoje siły i postanowili do swojej wioski doprowadzić linię energetyczną. Kupili co trzeba, założyli i powstał problem. Jaki status ma ten komitet elektryfikacji wsi, zawiązany przez mieszkańców wsi?”.

Odp. SN przyjął, że do tego stanu faktycznego trzeba stosować odpowiednio przepisy o spółce prawa cywilnego, bo był wspólny cel gospodarczy tych mieszkańców, do którego dążyli własnym działaniem.

systematyka spółek

1. spółki prawa cywilnego

2. spółki prawa handlowego- spółki osobowe (sp. j. , sp. p.) spółki kapitałowe (sp. z o.o., S.A.)

3. spółki prawa administracyjnego - spółki wodne (ustawa prawo wodne), wspólnoty gruntowe (ustawa o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych), grupy producentów rolnych (ustawa o grupach producentów rolnych). To nie są spółki w znaczeniu prawa prywatnego , a związki publiczno -prawne, które działają na podstawie ustaw. Powstałe z inicjatywy rolników przy udziale organów administracji państwowej. Zadania z użyteczności publicznej. Statut przyjmuje starosta. Dotowane z budżetu państwa. Są tu nie wspólnicy ale członkowie, nie wnoszą oni wkładów, nie uczestniczą w zyskach. Nie są nastawione na zyski, nie mogą dzielić zysków między członkami.

Spółki typowe- są wyróżnione w przepisach prawnych (numerus clausus), wybór w ramach wzorca ale w obrębie wzorca można dopuścić inny wariant ale tylko gdy ustawodawca na to zezwala.

Spółki zmodyfikowane- odpowiadają wzorcom ale przez przepisy szczególne które modyfikują przepisy ogólne o danej spółce- sportowe spółki akcyjne, spółki bankowe, spółki ubezpieczeniowe.

Porównanie spółek osobowych i kapitałowych

cechy	Spółka osobowa	Spółka kapitałowa
Skład osobowy	Wspólnicy stanowią istotny element umowy spółki	Element bez znaczenia
podmiotowość	Spółka cywilna nie jest podmiotem prawa i nie jest nigdzie rejestrowana. Spółki osobowe handlowe mają status ułomnych osób prawnych, a więc mają własną podmiotowość i powstają z momentem wpisu do rejestru (art.8 KSH!- przyznaje spółkom osobowym handlowym zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność prawno-rzeczową, zdolność sądową i zdolność procesową, mają prawo do własnej firmy). Tak więc spółka osobowa handlowa jest podmiotem prawa odrębnym od swoich wspólników.	Pełna osobowość prawna i powstaje z momentem wpisu do rejestru;
Reprezentacja	Nie ma instytucji organu osoby prawnej, bo to nie są osoby prawne. W konsekwencji prowadzenie spraw spółki i reprezentacja spółki należy do kompetencji każdego wspólnika. Wyjątkiem jest spółka partnerska, w której niekiedy można powołać zarząd, chociaż prof. Kidyba twierdzi, że to nie jest organ osoby prawnej, tylko typ przedstawicielstwa. Podobnie w spółce komandytowo-akcyjnej może być powołana rada nadzorcza.	Wspólnicy nie mają uprawnienia do reprezentowania spółki, ani do zarządzania spółką, ponieważ jest powołany organ o charakterze specjalnym - zarząd, który i reprezentuje i prowadzi sprawy spółki (art.38 KC).
decyzja	Równy głos, jednogłośność, wielkość wkładu nie przedkłada się na wartość głosu, głosowanie per capita (wg głów)	Im większy wkład tym więcej akcji, a w konsekwencji większa siła głosu gdyż głosowanie odbywa się wg akcji
	Kto jest właścicielem majątku spółki akcyjnej?- spółka akcyjna Nie ma w spółce handlowej osobowej i kapitałowej współwłasności łącznej. Są one właścicielami swojego majątku. Tylko spółka cywilna ma współwłasność łączną.
kapitał	Nie można mówić o kapitale, można mówić o wkładach, który wnosi wspólnik	Jest kapitał zakładowy- jest w sp. Z o.o. i s.a. Ten kapitał jest stały, jest zasilany przez akcjonariuszy, jego wysokość zależy od statutu. Art. 308. § 1.  Kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100.000 złotych. Art. 154. § 1.  Kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić co najmniej 5.000 złotych.
Status prawny	Art. 8. § 1. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. § 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Odpowiedzialność za zobowiązania	Sp. C. Nie jest podmiotem więc nie odpowiada. Odpowiadają tylko wspólnicy.	Sp. J., komandytowa i partnerska- mają zdolność prawną, mają własne zobowiązania, własny majątek, mogą odpowiadać za zobowiązania. Wspólnik s.a. lub sp. Z o.o. nie odpowiada za jej zobowiązania.
	Odpowiedzialność posiłkowa samych wspólników wobec wierzyciela, osobiście lub solidarnie ale łącznie ze spółką. Może istnieć spółka bez majątku.
udział	Nie ma udziału w spółce osobowej. Udział jest niezbywalny co do zasady . 860 kc wszystkie spółki osobowe mają cel gospodarczy czyli prowadzenie działalności gospodarczej Art. 10. § 1. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.	W kapitałowej- jest pojęcie akcji, np. papier wartościowy, ogół obowiązków wspólnika w spółce, cząstka kapitału zakładowego. Nie jest wymagane prowadzenie działalności gospodarczej.

Spółka prawa cywilnego

Inaczej spółka cywilna, w kodeksie nazwana po prostu „spółka” , rzym- societas.

Nie jest przedsiębiorcą, wspólników tylko uznaje się za przedsiębiorców. Nie jest podmiotem prawa cywilnego. Spółka cywilna jest kontraktem, umową. Nie można podpisać umowy ze spółką cywilną, np. „A” i sp.c.= błąd.

Umowa spółki- musi mieć co najmniej 2 wspólników. Kto może być wspólnikiem?- ten kto ma zdolność kontraktową czyli wszystkie osoby prawne. Wspólnik ma status strony umowy (umowy wielostronnej).

• Cel (musi być legalny):

• gospodarczy- cel zarobkowy i niezarobkowy, z którym się wiążą korzyści

• wspólny dla wszystkich dłużników- nie wolno nikogo wyłączyć od udziału w zysku (w korzyściach)

• spółka ma stały skład osobowy, gdy przystępuje ktoś nowy, to trzeba zawiązać nową umowę spółki

• umowa na piśmie ad probationem (do celów dowodowych)

• 551 ksh spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową

Spółka ABC - wspólnik C porozumiał się z X i X będzie zamiast C w tej spółce. SN dopuścił to podstawienie ale obwarował to zgodą wspólników Ai B. To orzeczenie jest krytykowane.

• źródło majątku- wkłady do spółki wnoszone przez wspólników. Czy wspólnik, który wniósł auto może je sprzedać? I tak gdy wspólnik wnosi prawo własności samochodu- to wybywa się własności na rzecz wspólnoty wspólników czyli jakby sprzedaje spółce ten samochód - art. 762 przepisy jak o sprzedaży. Więc nie może go sprzedać. Jednak gdy wnosi do używania przez spółkę - czyli jakby wynajął samochód o spółce tu stosuje się przepisy o najmie. Może więc go sprzedać, bo jest nadal właścicielem. Licencja do wykonywania transportu drogowego jest wkładem wspólnika do spółki cywilnej- II GPS 5/08- orzeczenie NSA. Nie wchodzi do majątku wspólnego spółki cywilnej. Jest nieprzenoszalna na innych wspólników. Każdy ma mieć swoją licencję.

Majątek- to taki skrót myślowy pojęcia. - chodzi o majątek wspólny wspólników. Spółka cywilna nie ma majątku jest majątek wspólny wspólników.

Konsekwencje współwłasności łącznej

• nie są oznaczone udziały w majątku wspólnym tzw. Prawo niepodzielnej ręki. Czyli każdy jest właścicielem całości majątku i każdej jej części. Nie wyodrębnia się części , np. że w spółce ABC każdy wspólnik ma po 1/3 majątku.

• Nie ma konstrukcji rozporządzania udziałem - art. 863 § 1

• Wierzyciel nie może się zabezpieczyć na udziale ani zaspokojenia na tym udziale wspólnika bo go nie ma. Wierzyciel nie może się zaspokoić z majątku spółkowego z tytułu prywatnego zadłużenia wspólnika = to jest dług prywatny a nie spółki. Art. 870 ksh- wierzyciel może przerwać trwanie spółki z tym dłużnikiem. Może się to stać gdy wspólnik występuje ze spółki tj wypowiada udział w spółce.

• Wspólnik nie może żądać podziału majątku spółki gdy ona istnieje (w czasie trwania spółki)- ten wkład będzie tak jakby zamrożony

Odpowiedzialność spółki cywilnej









1 marca 1.04. 1 maja 1 czerwca 1 września

zawiązanie powst. Przystąpienie do powst. Wystąpienie wspólnika

spółki ABC zobow. Spółki wspólnika D zobow. C ze spółki

1. czy wspólnik D ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania przed przystąpieniem przez niego do spółki?

2. czy wspólnik C ponosi odpowiedzialność za zobowiązania mimo, że wystąpił ze spółki?

Odpowiedź.

Stawiamy sobie pytanie czar to jest zobowiązanie?

Zobowiązanie spółki cywilnej to zobowiązanie 1 lub więcej wspólników spółki, który działa w imieniu spółki które są związane z działalnością gospodarczą spółki cywilnej o ile powstanie w czasie trwania spółki.

Kto ponosi odpowiedzialność- spółka cywilna nie ponosi odpowiedzialności, odpowiadaj ą wspólnicy.

Oddział- nie jest podmiotem, nie jest wspólnikiem, nie ponosi odpowiedzialności.

Wspólnicy odpowiadają osobiście (całym swoim majątkiem czyli prywatnym, spółkowym, majątkiem wspólnym współmałżonków, bez względu na udział w zyskach i stratach), solidarnie- Art. 366. § 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Ad.1) w spółce cywilnej wspólnik przystępujący nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przed jego przystąpieniem inaczej jest w spółce jawnej.

Ad. 2) badamy kiedy powstało zobowiązanie i kto był wspólnikiem. C był wspólnikiem w czasie powstania zobowiązania więc odpowiada za nie.

3. postępowanie o wyłączeniu odpowiedzialności wspólnika spółki- art. 864 kc- Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie, nawet jeżeli została zawarta klauzula że wspólnik „C” nie będzie odpowiadał za zobowiązania spółki. Iuris cogentis- bezwzględnie obowiązuje, nie można go uchylić, zmienić ograniczyć)

4. postępowanie o wyłączeniu w stratach- można wyłączyć i jest ważne, ma charakter wewnętrzny, nie ma nic wspólnego z wyłączeniem odpowiedzialności. Nie można wyłączyć od zysków.

Pozew p-ko wspólnikom całej spółki a nie samej spółki!

Tytuł wykonawczy musi być wydany przeciwko wszystkim wspólnikom 778 kpc.

Wprowadzenie reprezentacji spółki cywilnej

Każdy wspólnik jest uprawniony, zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, czyli każdy może reprezentować spółkę. Reprezentuje on wspólników a nie spółkę. Art. 866 kc- W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. Nie działa jako pełnomocnik. W praktyce przy pełnomocnictwie procesowym wszyscy wspólnicy muszą się podpisać na mocowaniu, ale jest to sprzeczne z At 866 kc.

Czy wspólnik może być zatrudniony na umowę o pracę na stanowisku dyrektora i czy jego wynagrodzenie będzie kosztem spółki?

Nie będzie kosztem spółki i nie może pobierać wynagrodzenia, bo jako wspólnik ma obowiązek działania na rzecz spółki.


nieprzekraczające zakresu zwykłej czynności


Sprawy spółki

Przekraczające zakres zwykłego zarządu- wymagana jest jednogłośność

Zysk- gdy kończy się rok obrotowy i po rozwiązaniu spółki. Jest to wynik odjęcia zobowiązania osób trzecich i wspólników od majątku. Podział zysku0 na koniec roku lub po rozwiązaniu spółki.

Zmiana członkostwa w spółce cywilnej

Spółka ma stały skład osobowy. Wszelkie zmiany powinny przyczyniać się do zawiązania nowej umowy. Stabilny skład spółki cywilnej. Wspólnik musi być w tej spółce przynajmniej do końca roku obrotowego, co do zasady. Art. 869. § 1. Jeżeli spółka została zawarta na czas nie oznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.

§ 2. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.

Wystąpienie wspólnika ze spółki

1. w trybie zwykłym- mogą być ważne przyczyny wystąpienia lub nie. Nie jest to obligatoryjne. Termin wypowiedzenia umowy spółki- na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrotowego. Wystarczy napisać, że występuje się ze spółki.

2. w trybie nadzwyczajnym- można wystąpić z ważnych przyczyn. Nie ma tu terminu wypowiedzenia. Ważnymi przyczynami mogą być: niemożność osiągnięcia celu gospodarczego przez spółkę, nadużycia gospodarcze, dłuższy wyjazd na pobyt za granicę, ciężka choroba, niedochowanie trzeźwości w godzinach pracy. Dotyczy umowy zawrtej na czas oznaczony i nieoznaczony.

3. wskutek złożenia wypowiedzenia prze wierzyciela osobistego- Art. 870. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzystać.

Kodeks cywilny nie przewiduje wyłączenia wspólnika ze spółki cywilnej.

Dopuszcza się aby w miejsce zmarłego wspólnika weszli jego spadkobiercy.

Art. 551 § 2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna

PYTANIE:

Wspólnicy wyłączyli wspólnika ze spółki?

Odp. KC nie przewiduje w ogóle instytucji wyłączenia wspólnika w spółce cywilnej.

PYTANIE:

Czy umowa spółki może zwierać postanowienie, gdzie dopuszcza się wyłącznie wspólnika?

Odp. Takie postanowienie będzie nieważne, bo umowa spółki oparta jest na zaufaniu i nie może z góry przewidywać przyczyn wyłączeń. Jest to niedopuszczalne. Dopuszcza się natomiast art.872 KC.

Rozliczenia pomiędzy występującym a spółką

Roszczenia przysługujące wspólnikowi- art. 871 kc

• zwrot w naturze rzeczy, które wniósł do używania

• o wypłacone w pieniądzu wartości wkładu oznaczonego w umowie spółki

• wypłacenie tzw. Nadwyżki tj.

wspólny majątek wspólników - wartość wkładu wszystkich wspólników- wszelkie zob. wobec osób trzecich= nadwyżka

Rozwiązanie spółki

Art. 874. § 1. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd.

§ 2. Spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika.

Ważne powody to m.in. prowadzenie działalności konkurencyjnej.

Przyczyny

• rozwiązanie z woli wspólników

• z upływem określonego czasu

• prowadzenie działalności konkurencyjnej

Skutek

• ulega rozwiązaniu umowa spółki

• skutki majątkowe - Art. 875. § 1. Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych.

§ 2. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki.

§ 3. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.

Np. jak będzie budowana firma spółki cywilnej? Spółka cywilna nie posługuje się firmą- posługuje się nazwą. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, nie ma prawa do firmy.

Spółka jawna

Jest spółką osobową, uregulowana w ksh. Ksh. wprowadził w art. 8-10 ogólne przepisy o spółkach osobowych. Art. 22. § 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności - art. 23 ksh. Art. 25¹§1 ksh powstaje z chwilą wpisania do rejestru a nie z chwilą podpisania umowy. Wpis ma charakter konstytutywny.

Jaki ma status pomiędzy zawarciem umowy a wpisem? Nie ma takiego tworu jak spółka jawna w organizacji. Wg profesora należy stosować przepisy spółce cywilnej gdyż wiąże ją umowa.

Odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki

Art. 22§2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31.

Art. 31. § 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).

§ 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

§ 3.  Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.

Podmiotowość spółki

Ma własne uprawnienia, własne zobowiązania. Art. 8. § 1. „Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana”. Jest traktowana jako podmiot prawa, ma zdolność rzeczową czyli może nazywać na własność nieruchomości. Jest podmiotem prawa odrębnym od swoich wspólników. Spółka odpowiada za swoje zobowiązania, a wspólnik odpowiada za zobowiązania cudze czyli jest dłużnikiem posiłkowym , subsydiarnym. Na podst 31 zaspokojenie następuje najpierw z majątku spółki, a dopiero później z majątku wspólników. Spółka jawna ma własny majątek. Można skierować do majątku wspólnika jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Art. 778¹. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

W przypadku związku małżeńskiego wspólnika sp. Jawnej- czy możliwa jest egzekucja z majątku wspólnego i jego małżonka?

1. tyt egzekucyjny p-ko spółce „Gamma”;

2. tyt egzekucyjny p-ko spółce „Gamma” plus klauzula przeciwko wspólnikom;

3. tyt egzekucyjny p-ko spółce „Gamma” plus klauzula przeciwko wspólnikom plus p-ko małżonkowi dłużnika?

Sąd nie nada klauzuli wykonalności w trybie 778¹ kpc p-ko małżonkowi dłużnika. Musi się wstrzymać z egzekucją, bo pierwszeństwo ma egzekucja z majątku spółki. Dopiero po bezskutecznej egzekucji występuje z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności p-ko małżonkowi dłużnika wspólnika. Na podst 41 KRO oczywiście, dot. Odpowiedzialności małżonka.

Art. 41. § 1. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.

Uchwała SN III CZP z 04.09.09- wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wyłącza nadania na podst. 778¹ kpc tyt. egz. wydanemu p-ko spółce klauzuli wykonalności p-ko wspólnikom ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tyt. egz.

Art. 115 ordynacji podatkowej- wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z zobowiązań spółki.

Spółka jawna nie ma organów. Jest tu zobowiązanie osobiste wspólników. Każdy ma prowadzenia i do reprezentowania. Zasada jednogłośności. Wkładem może być świadczenie pracy lub usług.

Art. 39. § 1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.

§ 3. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 2, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników.

Art. 46. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.

Art. 41. § 1. Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki.

Wyłączenie wspólnika

Art. 63. § 1. Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd.

§ 2. Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze spółki.

§ 3. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Art. 50. § 1. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.

§ 2. Wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładu.

Art. 56. § 1. Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki.

§ 2. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.

KAZUS:

Zawiązano spółkę cywilną ABC, która zaczęła wydawać czasopismo „Klinika”. Po pewnym czasie, kiedy czasopismo przynosiło znaczne dochody z reklam, wspólnicy A i B uruchomili nową spółkę AB, będąc jednocześnie w starej, i wydali czasopismo „Nowa klinika”. Przy czym przejęli prawie wszystkich reklamodawców. Wspólnik C poczuł się pokrzywdzony i wystąpił do sądu o nakazanie zaprzestania prowadzenia działalności konkurencyjnej, zaniechanie wydawania czasopisma „Nowa klinika” oraz o odszkodowanie w wys. 100 000 zł. za szkody wyrządzone wskutek przejęcia reklamodawców, co doprowadziło do upadku czasopisma „Klinika”.

Odp. SN orzekł, że w przepisach o spółce cywilnej nie ma żadnego zakazu działalności konkurencyjnej. W związku z tym wspólnik C nie ma żadnych roszczeń. A do wystąpienia z takimi roszczeniami musiałby mieć zgodę pozostałych wspólników, bo są to czynności przekraczające zwykły zarząd. Wspólnik C może jedynie ze spółki wystąpić, albo wystąpić o jej rozwiązanie.

Gdyby ta spółka ABC była spółką jawną, to wspólnik C miałby takie roszczenia.

Przekształcenie spółki jawnej

Art. 551. § 1. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).

Art. 552. Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną.

Art. 553. § 1. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.

§ 2. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

§ 3. Wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.

Art. 555. Do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej.

Art. 583. § 1. W przypadku śmierci wspólnika spółki jawnej jego spadkobierca może żądać przekształcenia tej spółki w spółkę komandytową i przyznania statusu komandytariusza. Spółka powinna uwzględnić żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika, chyba że pozostali wspólnicy podejmą uchwałę o rozwiązaniu spółki.

§ 2. Żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika uważa się również za uwzględnione, gdy pozostali wspólnicy powzięli uchwałę o przekształceniu spółki jawnej w spółkę komandytowo-akcyjną, przyznając temu spadkobiercy status akcjonariusza tej spółki.

§ 4. Spadkobierca może zgłosić żądanie w terminie sześciu miesięcy, licząc od dnia stwierdzenia nabycia spadku.

§ 5. Jeżeli w terminie, o którym mowa w § 4, spadkobierca uzyska status komandytariusza lub akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej albo w tym czasie spółka zostanie rozwiązana, odpowiada on za zobowiązania spółki dotychczas powstałe jedynie według przepisów prawa spadkowego.

Art. 584. Wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat, licząc od tego dnia.

Spółka komandytowa

Art. 102. Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Powstaje z chwilą wpisania do rejestru. Przed wpisem nie stosuje się art. 31 o odpowiedzialności subsydiarnej ale o solidarnej- Art. 109. § 1. Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

§ 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Wspólnicy nie odpowiadają wnosząc sumę komandytową- komandytariusze.

Zalety spółek osobowych- głównie podatkowe, instytucja sumy komandytowej i ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza.

Komandytariusz nie odpowiada wnosząc pełną sumę komandytową. Wspólnik pasywny-komandytariusz- blokuje kapitał, nie prowadzi spraw spółki, nie reprezentuje.

Wspólnik aktywny- komplementariusz- pomysł na biznes, chce pracować, reprezentuje.

Spółka która łączy inwestora pasywnego i aktywnego. Jest to trochę jakby spółka cicha, trochę spółka jawna ale osobny typ spółki. Jest podmiotem prawa, który ma zdolność prawną, odrębny majątek, spółka jawna nie ma wspólności łącznej.

PYTANIE:

Założono sp.k., w której jest 5 komplementariuszy. Oceń jej status?

Odp. To nie jest sp.k., ewentualnie sp.j. lub spółka cywilna.

Kto może być wspólnikiem?

Co najmniej jeden komandytariusz i jeden komplementariusz. Poza tym mieć to być osoba fizyczna, prawna lub ułomna osoba prawna oraz musi mieć zdolność prawną. Komplementariuszem może być osoba prawna (odpowiada całym swoim majątkiem)

Forma

Spółka jawna- pisemnie pod rygorem nieważności- z datą wpisu do rejestru

Spółka komandytowa- akt notarialny pod rygorem nieważności z datą wpisu do rejestru- art. 106 ksh

Treść umowy

Art. 105. Umowa spółki komandytowej powinna zawierać:

  1)   firmę i siedzibę spółki,

  2)   przedmiot działalności spółki,

  3)   czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

  4)   oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,

  5)   oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

Suma komandytowa (art.105 pkt.5 KSH) - jest to oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli. Jest to instytucja dotycząca stosunków zewnętrznych, a więc dotycząca relacji z wierzycielami. Suma komandytowa jest przykładem kwotowego ograniczenia odpowiedzialności.

Wkład a suma komandytowa-

1. w = sk - komandytariusz nie odpowiada

2. w< sk - komandytariusz odpowiada do wys. różnicy, odpowiada (jak każdy inny wspólnik spółki osobowej) osobiście, solidarnie, subsydiarnie, całym swoim majątkiem.

3. w>sk - komandytariusz nie odpowiada. Cały wkład zasila majątek spółki. Po drugie w razie strat spółki komandytariusz nie ma roszczenia o zwrot tej kwoty wkładu przewyższającej sumę komandytową.

wynikają z umowy spółki.

Wkład nie ma związku z sytuacją osób trzecich- sfera wewnętrzna zasila spółkę. Roszczenie o wkład ma spółka a nie jej wierzyciele.

Wkład jest to instytucja, która wynika z umowy spółki. Komandytariusz zadeklarować określony wkład w umowie spółki. W ten sposób uczestniczy w majątku spółki. Jednakże wkład nie ma bezpośredniego związku z sytuacją osób trzecich, w szczególności wierzycieli spółki. Stąd też wkład dotyczy sfery wewnętrznej sp.k.. Spółka ma też roszczenie o wniesienie tego wkładu (roszczenie to ma sama spółka, a nie jej wierzyciele).

Zarówno wysokość wkładu jak i sumy komandytowej wynika z umowy, może więc ulegać zmianie. W szczególności może ulec zmianie wys. sumy komandytowej (np. poprzez jej obniżenie - art.113 KSH!). Po pierwsze będzie trzeba zbadać moment powstania zobowiązania. Po drugie trzeba będzie zbadać moment skutecznego wpisania obniżenia sumy (zmiany umowy spółki) do KRS.

Podstawą odpowiedzialności są: art.102, 22, 31, 112, 113 KSH.

Podstawy odpowiedzialności

Art. 112. § 1. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.

§ 2. W przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części odpowiedzialność zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.

§ 3. W przypadku uszczuplenia majątku spółki przez stratę, uważa się za zwrot wkładu w stosunku do wierzycieli każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pierwotnej wartości określonej w umowie spółki. Dokonanie takich wypłat nie wymaga wpisu do rejestru.

§ 4. Komandytariusz nie jest obowiązany do zwrotu tego, co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba że działał w złej wierze.

Art. 113. Obniżenie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli, których wierzytelności powstały przed chwilą wpisania obniżenia do rejestru.

Status prawny

Komplementariusz- prowadzi i reprezentuje. Nie jest organem a przedstawicielem odpowiada całym swoim majątekiem-Art. 117. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.

Komandytariusz- nie prowadzi spraw i nie reprezentuje, może być pełnomocnikiem.

Art. 120. § 1. Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności.

§ 2. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.

§ 3. Umowa spółki nie może wyłączyć ani ograniczyć uprawnień komandytariusza, o których mowa w § 1 i § 2.

Art. 121. § 1. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 2. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 3. Ograniczeń, o których mowa w art. 56 i art. 57, nie stosuje się do komandytariusza nieposiadającego prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Uprawnienia kontrolne- odpis sprawozdania, przeglądanie ksiąg i dokumentów, zgoda jeżeli przekracza zwykłe czynności spółki, prawo do udziału w zyskach do wartości rzeczywistego wkładu.

Spółka partnerska

Nowy typ spółki w polskim prawie handlowym od 2001 r.

1. Art. 86. § 1. Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

§ 2. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

Art. 87. § 1. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w art. 88 lub w odrębnej ustawie.

§ 2. Wykonywanie wolnego zawodu w spółce może być uzależnione od spełnienia dodatkowych wymagań przewidzianych w odrębnej ustawie.

Art. 88. ⁽²²⁾ Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

2. tryb powstania- umowa- można łączyć chyba, że ustawa szczególna tego zabrania, np. adwokaci tylko z radcami prawnymi. Umowa w formie pisemnej pod nieważnością. Charakter konstytutywny, przy spółce osobowej handlowej nie ma spółki w organizacji jest spółka cywilna przed wpisem.

3. Odpowiedzialność w spółce partnerskiej- ograniczenie odpowiedzialności partnera- nie ponoszenie odpowiedzialności za działania partnera w spółce.

Art. 95. § 1. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

§ 2. Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.

4. Specyfika spółki partnerskiej- Art. 96. § 1. Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 2. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały. § 3. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki na podstawie § 2 staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 97. § 1. Umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi.

Zarząd- wg prof. Kidyby to nie jest organ spółki dlatego że to nie jest osoba prawna i nikt nie nazywa go organem ale art. 97 §2 odsyła do przepisów o zarządzie w sp. z o.o. Członkami zarządu nie muszą być partnerzy. Spółkę mogą reprezentować prokurenci.

Spółka komandytowo- akcyjna

Art. 125. Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Art. 127. § 1. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna".

Art. 131. Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Art. 132. § 1. Komplementariusz może wnieść wkład do spółki komandytowo-akcyjnej na kapitał zakładowy lub na inne fundusze.

§ 2. Wniesienie przez komplementariusza wkładu na kapitał zakładowy nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Art. 134. § 1. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

§ 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Art. 135. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Art. 137. § 1. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.

Art. 138. § 1. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

§ 2. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Art. 140. § 1. Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Art. 148. § 1. Rozwiązanie spółki powodują:

  1)   przyczyny przewidziane w statucie,

  2)   uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki,

  3)   ogłoszenie upadłości spółki,

  4)   śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej,

  5)   inne przyczyny przewidziane prawem.

§ 2. Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.

Art. 142. § 1. W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe.

§ 2. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie.

§ 3. Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorcz

Art. 143. § 1. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Art. 145. § 1. Walne zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne.

§ 2. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej.

§ 3. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu.

§ 4. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.

Może też posiadać organy takie jak: walne zgromadzenie i rada nadzorcza. Nie ma natomiast zarządu. Uprawnienia do zarządzania, prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji przysługują komplementariuszom.

Rada nadzorcza - nie jest organem obligatoryjnym (art.142 KSH).

Walne zgromadzenie - jest organem obligatoryjnym (art.145 KSH).

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• Spółka kapitałowa ale nie w 100% kapitałowa, z pewnymi cechami spółki osobowej.

• Natura sp. Z o.o. - odpowiada w pełnym zakresie za swoje zobowiązania, ma osobowość prawną. Wspólnicy spółki z o.o. nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Wspólnik nie jest dłużnikiem, nawet posiłkowym. Tylko spółka jest dłużnikiem, odpowiada za swoje zobowiązania. Członkowie zarządu odpowiadają- są dłużnikami posiłkowymi.

• Definicja- nie ma definicji sp. Z o.o. można podjąć próbę dookreślenia pojęcia z art. 4 ksh. Ma pełną osobowość prawną, powstaje w szczególnym trybie, jest spółka z o.o. w organizacji i sp. z oo. właściwa. Art. 11 ksh  Spółki kapitałowe w organizacji, mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Na pods. Art. 161 ksh spółka właściwa jest po wpisaniu jej do rejestru.

• Cel- wg kh. cel gospodarczy. W obecnym ksh. art. 151- może powstać w każdym celu prawnie dopuszczalnym czyli w celu legalnym o ile ustawa nie stanowi inaczej. Niektórzy autorzy uważają, że skoro jest to spółka handlowa, to można stwierdzić, że jest to cel gospodarczy. Nie może być banku w formie sp. z o.o. bo ustawa stanowi inaczej.

• Osoby zagraniczne- spółka ma siedzibę za granicą. Art. 155 ksh- może tworzyć oddziały przedstawicielskie. Art. 13. 1. Osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy.

Charakterystyka - cechy osobowe

• Zawiązanie spółki w trybie umowy

• Ksh wprowadza ograniczenia dotyczące zbywania udziałów spółki, np. ABCD- art. 182 ksh- możemy uzależnić zbycie udziałów spółki os zgody spółki. Jeśli wspólnik D chce sprzedać udziały komuś obcemu , to spółka może lub nie się zgodzić.

• Prawo pierwokupu udziału

• Art. 212 kontrola spółki - kontrola indywidualna- Art. 212. § 1. Prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu.

• Ograniczone wejście spadkobiercy- 183 na miejsce zmarłego wspólnika

• Art. 183¹- udział spółki objęty jest umową małżeńską. - „Umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udział lub udziały są objęte wspólnością majątkową małżeńską”

• Możliwość wyłączenia wspólnika z ważnych powodów- Art. 266. § 1.ksh  Z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego.

§ 2. Umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z powództwem, o którym mowa w § 1, także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy.

§ 3. Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.

• Rozwiązanie spółki - art. 271 ksh- opisać

Wspólnicy

• Na początku jest umowa, oświadczenie woli

• Powstaje w trybie umowy (co najmniej 2 wspólników, wyjątek spółka 1-osobowa) Musi mieć określoną zdolność. Podmiot- osoby fizyczne, prawne, jednostki mające zdolność prawną. Nie wszystkie osoby prawne mogą wziąć tu udział- art. 151 nie może być jednoosobowa sp. z o.o. która zwiąże się z drugą spółką jednoosobową. Osoby fizyczne najlepiej te, które mają pełną zdolność do czynności prawnych- art. 39 upp, art. 211 członek zarządu sp. z o.o. nie może zajmować się interesami konkurencyjnymi, spółka z o.o. nie może być własnym wspólnikiem, nie może nabywać własnych udziałów- wyjątek art. 200 ksh.-§ 1. Spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

Spółdzielnia ma zdolność bycia wspólnikiem ale spółdzielnia mleczarska nie może, nie prowadzi działalności na własną rzecz i nie może funkcjonować na koszt sp. z o.o. bo kłóci się to z funkcją spółdzielni.

Zawiązanie spółki

Zawiązanie jest etapem założenia spółki, powstaje z datą rejestracji- forma aktu notarialnego- 157 §2 pod rygorem nieważności. Umowa zawarta w art. 157-159.

Art. 163. Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:

  1)   zawarcia umowy spółki,

  2)   wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki,

  3)   powołania zarządu,

  4)   ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki,

  5)   wpisu do rejestru.

• Przekroczenie przez zarząd- utrata Aires- metoda anglosaska, chodzi o to by spółka działała w tym przedmiocie jaki określili wspólnicy. Umowa przekraczająca może być ważna ale zarząd będzie ponosił odpowiedzialność organizacyjną

• Charakter umowny spółki- wielostronny, prof. Kruczalak uważa że dwustronny

Spółka w organizacji

Podmiot tymczasowy ale istniejący. Regulacja w art. 11,12,13,161 ksh. zawiązanie spółki u notariusza przyczynia się do powstania spółki w organizacji. Może ona zaciągać zobowiązania, ma zdolność procesową, sądową. Ma podmiotowość prawną. Art. 11 §2 ksh- nakazuje stosować odpowiednie przepisy spółki właściwej w tym przypadku sp. z o.o. nie ma tu zarządu, są osoby działające w imieniu spółki- art. 13 ksh. osoby te są nominowane do przyszłego zarządu sp. z o.o. Odpowiedzialność ponoszą sp. z o.o. w organizacji, osoby działające w imieniu spółki oraz osoba która nie wniosła wkładu.

Art. 12 ksh- z chwilą wpisu spółki do KRS staje się spółką właściwą. Jest sukcesorem wszelkich praw i obowiązków spółki z o.o. w organizacji, muszą być one związane z działalnością sp. z o.o. e organizacji.

Od kiedy może rozpocząć działalność gospodarczą?- wg art. 14 ust 1sdg- przed uzyskaniem wpisu do rejestru.

Jest ułomną osobą prawną. Jest 6 miesięcy na zgłoszenie spółki do rejestru od dnia zawarcia umowy spółki- umowa ulega rozwiązaniu z mocy prawa (ex lege).

Kapitał zakładowy

Kwota pieniężna, która jest sumą wartości udziałów poszczególnych wspólników. Wartość kapitału zakładowego nie mniej niż 5000 zł, wartość udziału najniższa to 50 zł. W bilansie spółki jest po stronie pasywów. Nowo utworzone udziały wspólnik obejmuje i pokrywa wkładem pieniężnym lub niepieniężnym. Nabycie udziału dotyczy obrotu wtórnego czyli „B” objął udziały i sprzedaje je wspólnikowi „C”- „C” zapłąci cenę, nie wnosi już wkładu.

Art. 189. § 1. W czasie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wniesionych wkładów tak w całości, jak i w części, chyba że przepisy niniejszego działu stanowią inaczej.

§ 2. Wspólnicy nie mogą otrzymywać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego.

Art. 190. Wspólnikowi nie wolno pobierać odsetek od wniesionych wkładów, jak również od przysługujących mu udziałów.

Nienaruszalność kapitału zakładowego

Art. 233 ksh  § 1. Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, gdy bilans spółki został sporządzony zgodnie z przepisami art. 223-225.

189 ksh- jak wyżej

Kapitał zakładowy, a majątek spółki:

Wniesione wkłady pieniężne i niepieniężne (jeżeli są rzetelnie oszacowane) odpowiadają wartościowo kapitałowi zakładowemu. Problem pojawia się wtedy, kiedy na styku biznesu prywatnego i państwowych spółek (czy spółek skarbu państwa) wkłady prywatnego przedsiębiorcy są sztucznie zawyżane, a wkłady państwowe sztucznie zaniżane. W sytuacji, gdy wkład jest za wysoko szacowany, to kapitał zakładowy będzie wyższy niż majątek rzeczywisty. Natomiast w sytuacji, gdy wkład państwowy jest nieoszacowany, to kapitał zakładowy będzie niższy niż majątek rzeczywisty. A jeżeli wszystko jest rzetelnie oszacowane, to kapitał zakładowy będzie odpowiadał majątkowi rzeczywistemu

Udział w sp. z o.o.

jeżeli umawiamy się, że tworzymy nową sp. z o.o., kapitał zakładowy np.100 000 zł., x udziałów o wartości 50 zł. każdy i np. wspólnik A obejmuje 1000 udziałów, itd.. Tak więc nowo utworzone udziały wspólnik obejmuje i pokrywa określonym wkładem pieniężnym lub niepieniężnym. Tak samo dzieje się w sytuacji podwyższenia kapitału zakładowego, gdy sp. z o.o. już istnieje. Jeśli bowiem kapitał zakładowy ulega podwyższeniu, to kreuje się nowe udziały, które wspólnicy obejmują i pokrywają wkładem. Udział oznacza cząstkę kapitału zakładowego podaną w wartości liczbowej, nie mnie niż 50 zł. Może mieć jeden lub kilka udziałów - 153.

Wg prof. Kruczalaka jest to ogół praw i obowiązków wynikających ze stos. spółki z o.o.

Udział to prawo podmiotowe, wiązka uprawnień nierozszczepialnych.



Prawa i obowiązki

Korporacyjne majątkowe

Wynikające z uczestnictwa w sp. z o.o. a) prawo do zysku- 191

1. prawa w zgrom wspólników b) prawo do udziału w kwocie likwidacyjnej-

2. prawo głosu nadwyżka nad pasywami po zaspokojeniu

3. prawo kontroli osobistej wierzycieli

c)pokrycie udziału określonym wkładem

d)obowiązek dopłat- chodzi o zwiększenie kapitału obrotowego

e)obowiązek świadczeń niepieniężnych- 176 , np. obowiązek dostarczania drewna

f)obowiązek zwrotu wypłaty- 198

g)prawo poboru nowych udziałów

Udziały (174ksh):

1. zwykłe

2. uprzywilejowane- może dotyczyć prawa głosu, np. 3 głosy; dywidendy , np. 150% a nie 100%; pierwszeństwo w kwocie likwidacyjnej

Udział nie jest papierem wartościowym, nie mogą być wystawiane dokumenty na okaziciela.

Udziały są przedmiotem obrotu- można je zastawić, zamienić itd.- art. 180 - zbycie wymaga formy pisemnej z notarialnym podpisem.

Tryb zbycia udziału- 187 ksh- zawiadomić spółkę o zbyciu udziału, z datą zawiadomienia umowa zbycia jest skuteczna. Zmiany w księdze udziałów- 1889 ksh, sporządza się nowa listę.

Umorzenie udziałów musi wynikać z umowy spółki- 199- są 2 tryby:

1. z czystego zysku

2. obniżenie kapitału zakładowego

umorzenie po rejestracji spółki, może być dobrowolne lub przymusowe. Udział może być umorzony bez wynagrodzenia za zgoda dłużnika. Umorzenie udziału obniża kapitał zakładowy. Wspólnicy mogą podwyższyć kapitał zakładowy, w 2 trybach: na mocy postanowień lub w trybie zwykłym tj przez zmianę umowy spółki- notarialnie.

Władze spółki z o.o.

Zgromadzenie wspólników, organy nadzoru, zarząd. Nie ma tu najwyższych i najniższych organów. Wszystkie są równe. Zgromadzenie wspólników- jest naczelnym organem. Każdy organ ma swoje kompetencje. Żaden nie może innego wyręczać. Zarząd ma kompetencje generalne- czyli wszystkie kompetencje o ile nie są przypisane innym organom.

Zarząd - to organ wykonawczy, prowadzi i reprezentuje spółkę. Sposób działania ma wieloosobowy lub jednoosobowy. Członkiem zarządu może być tylko osoba fizyczna- art. 18- mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie musi być w nim wspólnik. Powoływanie i odwoływanie odbywa się uchwałą zgromadzenia wspólników, chyba że coś innego wywodzi z umowy spółki. Zarząd to organ.

• Odpowiedzialność - Art. 299. § 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. § 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. § 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.

• Mandat i kadencja-

Mandat- to kompetencja , upoważnienie do wykonywania funkcji członka zarządu

Art. 202. § 1. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.

§ 2. W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 3. Jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 4. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

§ 5. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie.

Nie zawsze kadencja= mandat, jeśli chodzi okres.

• Członek zarządu powiązany jest ze spółką poprzez:

+ charakter organizacyjny bądź

+ z zawartej z nim umowy

Poprzez tą dwutorowość nie wystarcza tylko odwołanie z członkostwa ale trzeba także wypowiedzieć tą umowę jaka spółka zawarła z członkiem. Może być powołany jako członek zarządu bez umowy o pracę. Wg SN powołanie jako członka zarządu automatycznie nawiązuje się z nim stosunek pracy. Co jest nietrafne.

KAZUS:

Jest zarząd ABC. Zgromadzenie Wspólników, jako organ właściwy, odwołuje członka zarządu C. Czyni do w sposób sprzeczny z przepisami prawa. Czy odwołany członek zarządu może zaskarżyć taką uchwałę? W szczególności, czy może wystąpić z powództwem o stwierdzenie nieważności takiej uchwały, która go odwołała?

Odp. Było kilka uchwał SN, które sprowadzały się do tezy, że odwołani członkowie zarządu mają legitymację albo pełną, albo w zakresie zaskarżenia uchwały Zgromadzenia Wspólników np. o nieudzielenie absolutorium członkowi zarządu. Natomiast w uchwale składu 7 sędziów z 1 marca 2007r. SN odmówił legitymacji byłemu (odwołanemu) członkowi zarządu do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z ustawą (patrz też art.250 pkt.1 KSH). Ale z kolei taki pokrzywdzony (odwołany) członek zarządu może dochodzić swoich racji przed sądem pracy lub sądem cywilnym z tytułu ochrony dóbr osobistych.

Sposób działania zarządu wieloosobowego

Działa jak organ kolegialny- przez podejmowanie uchwał które są protokołowane- dokumentacja.

Art. 208 § 2. Każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Reprezentowanie spółki

1. tryb ustawowy

2. umowny

zarząd jednoosobowy- organ jednoosobowy działa sam

zarząd wieloosobowy- ABCDE - wszyscy łącznie lub grupy- wszelkie możliwe konfiguracje, np. umowy jeżeli nie ma tego w umowie to ustawa art. 205 ksh- 1 członek +1 członek lub 1 członek + 1 prokurent = reprezentacja łączna (zasada dwóch podpisów)

reprezentacja niejednolita-

Czy członek zarządu może być pełnomocnikiem lub prokurentem?- nie, bo ma już swój status. III CZP 68/08- członek zarządu w ramach reprezentacji łącznej może być ustanowiony pełnomocnikiem do poszczególnych czynności .

Art. 210 spółkę reprezentować może również rada nadzorcza- umowa z prezesem- 5 członków rady nadzorczej lub przewodniczący ale po uchwale rady nadzorczej.

Zgromadzenie wspólników powołuje pełnomocnika w celu reprezentacji spółki- art. 210 ksh- przed zarządem zgromadzenie wspólników nie może reprezentować tylko umocować pełnomocnika.

Zarząd kadłubowy- nie ma liczby członków przewidzianych statutem- zamiast 3 członków mamy 2- wg prof. Jego działania są nieskuteczne chyba że 2 może łącznie działać.

Art. 209. W przypadku sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, członek zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw i może żądać zaznaczenia tego w protokole.

Art. 211. § 1. Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

§ 2. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu

KAZUS:

Jest sp. z o.o.. Prezes, czy członek zarządu jest powołany uchwałą Zgromadzenia Wspólników i on także podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Wpis ma charakter oczywiście deklaratywny. Tzn., że istotne jest samo powołanie. Następnie prezes został odwołany przez właściwy organ spółki, ale jeszcze nie został wykreślony z rejestru. I ten prezes zawarł umowę zbycia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Czy ta umowa jest ważna? Podważyła tę umowę osoba trzecia, która była zainteresowana wynikiem sporu. SN orzekł (nietrafnie), że osoba trzecia nie może podważać tej transakcji wskazując na deklaratywny charakter wpisu do rejestru. Dlatego, że zdaniem SN kontrahenta (nabywcę) chroni rękojmia wpisu do rejestru. Glosa (trafna) - na rękojmię nie może powoływać się spółka, która wie, że on już nie jest członkiem zarządu. Zawsze trzeba badać, jaki charakter ma wpis do rejestru. Istotny jest element wiedzy kontrahenta, czy prezes jest odwołany, czy też nie.

Odpowiedzialność członka zarządu sp. z o.o.

Członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Art. 299. § 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.

Nadzór- kontrola z kompetencji usuwania zauważonych uchybień. Prawo kontroli- każdy wspólnik, rada nadzorcza.

Art. 213. § 1. Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy.

§ 2. W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

§ 3. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.

Organy nadzoru w sp. z o.o.(art.212-226 KSH):

Nadzór - oznacza kontrolę z jednoczesną kompetencją udzielania zaleceń do usunięcia skutków dostrzeżonych uchybień. W KSH jest to jednak bardziej kontrola niż nadzór. To prawo do kontroli przysługuje wspólnikowi, jako prawo osobiste każdego wspólnika, które wykonuje osobiście lub z osobą upoważnioną przez siebie. Uprawnienia nadzorcze może wykonywać także specjalny organ - Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna. Nie ma obowiązku powołania tych organów, chyba że zachodzą przesłanki wskazane w ustawie (art.213 KSH). Powołanie organu nadzoru nie oznacza utraty uprawnień kontrolnych przez wspólnika.

Rada nadzorcza składa się z co najmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników lub w innych sposób przewidziany umową spółki. Członkiem rady nadzorczej może być tylko osoba fizyczna mająca pełna zdolność do czynności prawnych. Nie mogą być członkami rady nadzorczej - art.214 KSH! Nie ma natomiast przeszkód, aby członkiem rady nadzorczej był krewny, małżonek lub powinowaty członka zarządu.

Prawa i obowiązki

Rady nadzorczej przewiduje art.219 KSH!

Rada nadzorcza tym różni się od komisji rewizyjnej, że sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, podczas gdy komisja rewizyjna działa raczej doraźnie (ad hoc). Kompetencje rady nadzorczej dotyczą jednak przede wszystkim zagadnień bilansowo-księgowych, rozliczenia roku obrotowego.

W umowie spółki można także rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej w ten sposób, że zarząd będzie obowiązany uzyskać zgodę rady przy wykonywaniu określonych czynności, a także można przyznać radzie nadzorczej prawo do zawieszania członków zarządu w czynnościach z ważnych powodów.

Z nowości dopuszczono w KSH głosowanie w radzie nadzorczej poprzez innego członka rady nadzorczej, dopuszczono głosowanie za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (art.222§3 i §4 KSH).

Rada nadzorcza jest też właściwym organem do powoływania i odwoływania członka zarządu, pod warunkiem, że kompetencja ta nie przypadła Zgromadzeniu Wspólników. W spółkach skarbu państwa na ogół jednak ta kompetencja przysługuje radzie nadzorczej.

KSH nie przewiduje natomiast żadnego trybu zaskarżania uchwał rady nadzorczej. W szczególności nie można analogicznie stosować przepisów w zaskarżaniu uchwał Zgromadzenia Wspólników. Dopuszcza się jedynie powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa z art.189 KPC.

Zgromadzenie wspólników (art.227-254 KSH):

Jest naczelnym organem sp. z o.o., który ma najważniejsze strategicznie kompetencje określone przepisami KSH oraz postanowieniami umowy spółki. Jest to organ co do zasady kolegialny (za wyjątkiem spółki jednoosobowej), czyli działa poprzez podejmowanie uchwał. Uchwały te mogą dotyczyć różnych spraw, zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych spółki. Zgromadzenie wspólników jest organem spółki, który musi być zwoływany w odpowiednim trybie (tylko wówczas można podjąć uchwałę z mocą prawną). Natomiast bez odbycia Zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte (art.227 KSH). Dlatego mówimy o uchwałach zgromadzenia wspólników i o uchwałach wspólników. Nie wszystkie zatem uchwały muszą być podjęte w trybie zgromadzenia wspólników. Pewne sprawy są zastrzeżone dla uchwały wspólników. W szczególności - art.228 KSH + art.229 KSH. KSH zwiększył kompetencje Zgromadzenia Wspólników w kierunku ochrony wspólników przed działaniami zarządu (art.230 i 228 KSH). Inne sprawy wymagające uchwały zgromadzenia wspólników - art.15 KSH!!

Czynność prawna dokonana przez zarząd sp. z o.o. bez wymaganej ustawą uchwały zgromadzenia wspólników lub rady nadzorczej jest nieważna.

PRZYKŁADY:

Spółka zawarła umowę pożyczki lub poręczenia z jednym z członków zarządu bez uchwały zgromadzenia wspólników.

Albo spółka reprezentowana przez zarząd - zarząd podpisał umowę o zbyciu przedsiębiorstwa spółki. Czy tak umowa jest ważna, czy też nie?

Odp. Art.17 KSH!! → dotyczy także S.A.!!

Wreszcie KSH wprowadza art.17 KSH, przy czym ten przepis dotyczy nie tylko czynności spółki zdziałanej przez zarząd, ale także czynności spółki zdziałanej przez radę nadzorczą, czy pełnomocnika. Zawsze należy także patrzeć na to, kto kreuje wolę spółki, a kto ją oświadcza otoczeniu. Wolę spółki kreuje albo zgromadzenie wspólników, albo rada nadzorcza, albo niekiedy zarząd. Natomiast oświadcza tę wolę spółki co do zasady (w 99%) zarząd. Jeżeli zatem czynności prawnej dokona zarząd bez właściwej uchwały (czyli wola spółki jest niewykreowana), to mamy dwojakiego rodzaju sankcje:

1. Jeżeli obowiązek uzyskania zgody wynika tylko z umowy spółki (sp. z o.o.) lub ze statutu (S.A.), to czynność jest ważna (art.17§3 KSH). Konsekwencje ponosi jedynie podmiot podejmujący czynności (najczęściej będzie to zarząd spółki). To są dwojakiego rodzaju konsekwencje:

• Zarząd będzie ponosił tzw. odpowiedzialność organizacyjną wobec spółki, tzn. członek zarządu może być zawieszony lub odwołany.

• Członek zarządu może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec spółki za zdziałanie takiej czynności w trybie art.293 lub 483 KSH, kiedy wyrządził spółce szkodę działaniem sprzecznym z umową spółki, ale pod warunkiem, że taką sankcję przewiduje wprost umowa spółki.

To jest też zgodne z dyrektywą UE, zgodnie z którą ograniczenia w zakresie uprawnień organów spółki wynikające tylko z uchwały lub ze statutu spółki, nie są skuteczne wobec osób trzecich. Mają tylko charakter wewnętrzny.

2. Jeżeli obowiązek uzyskania uchwały wynika z ustawy, to czynność jest nieważna (art.17§1 KSH), ale zgodę można złożyć w szczególności także po złożeniu oświadczenia (art.17§2 KSH). Przepis ten jest nowym przypadkiem instytucji negotium claudicas, obok art.63 KC, art.18§1 KC, art.103§1 KC, art.519§2 pkt. 1 i 2 KC, art.182 KSH.

Jaki charakter prawny ma zgoda tego właściwego organu na dokonanie czynności prawnej przez zarząd, kiedy ona wynika z mocy ustawy?

1 pogląd - ta uchwała zezwalająca zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej) dla dokonania czynności prawnej przez zarząd jest czynnością ujmowaną w kategoriach negotium claudicas (czynność prawna kulejąca).

2 pogląd - ta uchwała zezwalająca zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej) dla dokonania czynności prawnej przez zarząd powinna być kwalifikowana jako zgoda osoby trzeciej (art.63 KC). Kontrargumentem wobec tego poglądu jest argument, iż nie można stosować art.63 KC, ponieważ zgromadzenie wspólników nie jest osobą trzecią.

3 pogląd - ta uchwała zezwalająca zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej) dla dokonania czynności prawnej przez zarząd powinna być ujmowana w kategoriach aktu udzielenia pełnomocnictwa przez zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie lub radę nadzorczą) na rzecz zarządu spółki. Pogląd ten jest nietrafny, ponieważ jeden organ nie może udzielać pełnomocnictwa innemu organowi, gdyż to nie są podmioty prawa.

4 pogląd - uchwała właściwego organu stanowi część składową czynności prawnej. Drugą część stanowi z kolei oświadczenie zarządu. Dopiero łącznie, uchwała i czynność zarządu, w efekcie są ujmowane jako czynność spółki.

5 pogląd - uchwała byłaby aktem udzielenia tzw. pełnomocnictwa organizacyjnego.

6 pogląd - uchwała właściwego organu jest uchwałą kreującą akt woli spółki i dopiero ten akt woli spółki jest oświadczany na zewnątrz przez zarząd.

7 pogląd - uchwała właściwego organu jako warunek prawny (przesłanka - conditio iuris).

Uchylenie uchwały (art.249-254 KSH):

Nie wszystkie uchwały organów spółki są zaskarżalne. Uchwały zarządu, czy rady nadzorczej nie są zaskarżalne. Natomiast zaskarżalne są uchwały zgromadzenia wspólników. Prawo do zaskarżania uchwał ma - art.250 KSH. Podważenie uchwały zgromadzenia wspólników następuje w dwóch trybach - w trybie powództwa o uchylenie uchwały (art.249 KSH) oraz w trybie powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały (art.252 KSH). Są to jedyne powództwa, za pomocą których można zaskarżyć istniejącą uchwałę zgromadzenia wspólników. W szczególności nie można oprzeć powództwa w trybie art.189 KPC. Istnieje też pogląd w piśmiennictwie dr Modrzejewskiego, że art.189 KPC dopuszczalny jest do tzw. uchwał nieistniejących. Trzeba bowiem pamiętać, że nie każda podjęta uchwała będzie miała przymioty uchwały zgromadzenia wspólników (np. gdy wspólnicy spotykają się na ulicy, to nie będzie to uchwała zgromadzenia wspólników, bo została zwołana w niewłaściwym trybie).

Skutki wyroku uchylającego uchwałę - art.254 KSH!

PRZYKŁAD:

Ma być dokonana czynność zbycia nieruchomości przez spółkę. Wymaga ona uchwały zgromadzenia wspólników. Zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę. Zarząd dokonał czynności prawnej polegającej na zbyciu nieruchomości. Jakaś osoba trzecia (X) nabyła tę nieruchomość, czyli zawarła umowę z tą spółką. U podstaw tej umowy leży uchwała. I teraz, już po zawarciu umowy w formie aktu notarialnego, ktoś zaskarżył tę uchwałę wyrażającą zgodę na zbycie nieruchomości i sąd wydał wyrok uchylający tę uchwałę.

Odp. Uchylenie uchwały nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze (art.254§2 KSH)!

11. Spółka jednoosobowa.

To jest spółka, w której jest tylko jeden wspólnik. Może to być też spółka, w której jest kilku wspólników, ale tylko jeden ma 100% udziałów. Spółka ta powstaje w sposób pierwotny. Zawiązywana jest przez jednego wspólnika (wówczas będzie to akt założycielski - nie umowa spółki). Może powstać także w sposób następczy, gdzie było kilku wspólników, ale ich liczba zmniejszyła się do jednego. Cechy:

- nie ma rady nadzorczej.

- nie stosuje się przepisów o trybie zwoływania zgromadzenia wspólników.

- nie stosuje się przepisów o trybie głosowania.

- nie stosuje się przepisów o wyłączeniu wspólnika.

- art.173 KSH!

- art.210§2 KSH!

12. Spółka akcyjna (S.A. - art.301-490 KSH).

S.A. może być zawiązana przez jedną lub więcej osób w każdym celu dozwolonym prawem (art.301 KSH). Przy czym nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową sp. z o.o.. S.A. podobnie jak sp. z o.o. może w ogóle nie prowadzić działalności gospodarczej, nie musi prowadzić przedsiębiorstwa ani w znaczeniu funkcjonalnym, ani w znaczeniu przedmiotowym. S.A. jest najwyższą formą w ewoluowaniu spółek. Jest najbardziej kapitałowa wśród spółek kapitałowych. Jest to jak gdyby bardziej zrzeszenie kapitału niż zrzeszenie osób. Jest jak gdyby spółka anonimową, w której wspólnicy nie za bardzo się znają. Właśnie dlatego większość przepisów o S.A. ma charakter ius cogens!

Spółkę zakładają założyciele, których należy odróżnić od akcjonariuszy. Założyciel bowiem jest to osoba, która podpisuje statut przy zakładaniu spółki (art.301§3 KSH). Ten założyciel po podpisaniu statutu staje się wspólnikiem. Natomiast akcjonariuszem stanie się dopiero wtedy, kiedy obejmie akcje. Jeżeli nie obejmie akcji, to nie nabędzie statusu akcjonariusza, ale może być nagrodzony tzw. świadectwem założycielskim, które też daje pewne uprawnienia.

Bez uchwalenia i podpisania statutu S.A. nie może istnieć. Statut musi być zgodny z przepisami ius cogens. Powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Statut określa przede wszystkim prawa i obowiązki wspólników wobec siebie samych oraz wobec spółki. Treść statutu - art.304 KSH!

Należy także odróżnić zawiązanie spółki (art.310 KSH) od powstania spółki (art.306 KSH). Zawiązanie S.A. następuje tylko w trybie tzw. zawiązania łącznego (art.313 KSH). Niekiedy przepisy szczególne wymagają spełnienia dodatkowych wymogów np. uzyskania koncesji lub zezwolenia. Kolejnym etapem po powstaniu spółki jest rozpoczęcie działalności przez spółkę. Oczywiście spółka w organizacji też może już rozpocząć działalność, ale przy wymogu koncesji lub zezwolenia, dopiero po jej uzyskaniu.

Kapitał zakładowy S.A. powinien wynosić co najmniej 100 000 zł., a wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.

Pojęcie proceduralne dla potrzeb postępowania rejestrowego

---